2021.01.21 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej - 0112-KDIL1-1.4012.488.2020.1.JKU

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0112-KDIL1-1.4012.488.2020.1.JKU
z 21 stycznia 2021 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 30 września 2020 r. (data wpływu 23 października 2020 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie:

dokumentowania fakturami wystawianymi przez Wnioskodawcę usług świadczonych na rzecz Dostawcy (pytanie oznaczone we wniosku nr 1) – jest prawidłowe,
wskazania, czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym w przypadku Działania na rzecz Wnioskodawcy, które Sklepy świadczą na rzecz Wnioskodawcy, Wnioskodawcy przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego z faktur wystawionych przez Wnioskodawcę (w oparciu o zasadę samofakturowania) w imieniu i na rzecz Sklepów (pytanie oznaczone we wniosku nr 2) – jest prawidłowe,
wskazania, czy zwrot kosztów nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie usług, a w konsekwencji nie podlega udokumentowaniu fakturą, jeżeli Wnioskodawca uczestniczy w Modelu Zwrotu Kosztów i podejmuje czynności będące Zwrotem Kosztów w Umowach z Dostawcami, w wyniku czego Wnioskodawca otrzymuje od Dostawców zwrot kosztów, który przekazuje następnie do Sklepów (pytanie oznaczone we wniosku nr 3) – jest prawidłowe,
stwierdzenia, czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym jeżeli Wnioskodawca uczestniczy w Modelu Zwrotu Kosztów i w wyniku tego Sklepy otrzymują zwrot kosztów w ramach podejmowanych czynności stanowiących Zwrot Kosztów w Umowach ze Sklepami, to taki zwrot kosztów nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie usług, a w konsekwencji, nie znajdzie zastosowania mechanizm samofakturowania i Wnioskodawca powinien udokumentować przedmiotowy zwrot kosztów co najwyżej notami księgowymi wystawianymi w imieniu i na rzecz Sklepów, które nie wskazują kwoty VAT, gdyż nie wpływają na rozliczenia VAT Sklepu, czy Wnioskodawcy (pytanie oznaczone we wniosku nr 4) – jest prawidłowe,
ustalenia, czy wskazany zwrot kosztów (tzw. cashback) w ramach przyjętego Modelu Zwrotu Kosztów nie stanowi rabatu pośredniego stanowiącego obniżkę ceny, o którym mowa w art. 29a ust. 10 pkt 1 ustawy, a w konsekwencji Wnioskodawca na wystawianych przez siebie notach księgowych do Dostawców oraz na wystawionych notach księgowych w imieniu i na rzecz Sklepów nie będzie zobowiązany do wyodrębniania kwoty podatku VAT oraz kwoty netto zwrotu kosztów (pytanie oznaczone we wniosku nr 6) – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 23 października 2020 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w powyższych zakresach.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: Wnioskodawca, Spółka) jest polską spółką kapitałową będącą polskim rezydentem podatkowym. Wnioskodawca należy do grupy kapitałowej (Grupa) prowadzącej m.in. sieci sklepów detalicznych oraz współpracującej z tysiącami niezależnych partnerów w całej Polsce (zwanych dalej łącznie: Sklepy).

Sklepy sprzedają towary (Towar) klientom detalicznym (najczęściej konsumentom). Sprzedawane klientom detalicznym Towary, Sklepy kupują zazwyczaj od sprzedawców z Grupy będących hurtowymi dystrybutorami Towarów (Dystrybutorzy). Dystrybutorzy kupują zaś Towary w ilościach hurtowych od dostawców, którzy najczęściej są ich producentami (Dostawcy). Może się też wyjątkowo zdarzyć, że Sklepy kupować będą Towar bezpośrednio od Dostawców, z tym że takie przypadki pozostają poza zakresem rozpatrywanego wniosku.

Dostawcy współpracujący z podmiotami z Grupy są zainteresowani realizacją ogólnopolskich akcji promocyjnych (Akcje Promocyjne) w Sklepach za pomocą nowoczesnego systemu informatycznego. W związku z tym, Akcje Promocyjne będą realizowane w Sklepach za pomocą platformy. Platforma przeznaczona jest do realizacji Akcji Promocyjnych skierowanych do klientów Sklepów, pozwalającej na większą wydajność i łatwiejszą weryfikację wyników Akcji Promocyjnych (Platforma). Wnioskodawca jako właściciel Platformy weźmie udział w tym projekcie. Jego rolą będzie m.in. administrowanie Platformy. Na Platformie Wnioskodawca będzie informować Sklepy o uzgodnionej z Dostawcami Akcji Promocyjnej, w której mogą uczestniczyć Sklepy mające dostęp do Platformy. W ramach takiej Akcji Promocyjnej Sklepy będą m.in. sprzedawać klientom detalicznym Towary pierwotnie pochodzące od Dostawców (a zatem zawierające najczęściej znak towarowy Dostawcy) po cenie nie wyższej niż maksymalna cena wskazana w danej Akcji Promocyjnej na Platformie. W takim przypadku Dostawcy będą zwracać Sklepom koszty związane ze sprzedażą Towaru po cenie nie wyższej niż maksymalna (tzw. cash-back). Model przeprowadzenia Akcji Promocyjnych zakłada, że Dostawcy nie mają żadnej bezpośredniej relacji handlowej i prawnej ze Sklepami w zakresie, którego dotyczy Akcja Promocyjna. W konsekwencji, w ramach Akcji Promocyjnej Wnioskodawca będzie pośredniczyć w przekazaniu przez Dostawców do Sklepów zwrotu kosztów związanych ze sprzedażą Towarów po cenie nie wyższej niż maksymalna (tzw. cash-back).

Model Akcji Promocyjnej będzie zatem wyglądał następująco:

Wnioskodawca na podstawie umów podpisanych z Dostawcami (Umowy z Dostawcami) będzie organizować Akcje Promocyjne w Sklepach i wobec tego zobowiąże się do podjęcia działań opisanych w pkt I poniżej oraz do podjęcia czynności opisanych poniżej w pkt II. W celu realizacji Akcji Promocyjnych w Sklepach Wnioskodawca, poza Umowami z Dostawcami, podpisuje również umowy ze Sklepami (Umowy ze Sklepami), na podstawie, których Sklepy zobowiązują się do wykonania działań opisanych w pkt III poniżej oraz do podjęcia czynności opisanych poniżej w pkt IV.

Zobowiązania pomiędzy podmiotami wynikające z modelu przeprowadzenia Akcji Promocyjnych prezentują się następująco:

I. Wnioskodawca w Umowach z Dostawcami zobowiąże się m.in. do świadczenia za wynagrodzeniem działań polegających na:

realizacji danej Akcji Promocyjnej w Sklepach, w tym w szczególności:
1. spowodowania wykonania zobowiązań przez Sklepy m.in. sprzedaży Towarów zgodnie z warunkami promocji,
2. przekazywania danych transakcyjnych otrzymanych od Sklepów w związku z realizacją Akcji Promocyjnych w Sklepach. Danymi transakcyjnymi są:
  - dane paragonowe oraz
  - dane magazynowe wyłącznie w zakresie Towarów wyprodukowanych na zlecenie spółki z Grupy, na które nałożono znak towarowy należący do spółki z Grupy albo Towary, które wprowadzane są do obrotu na terytorium Polski przez spółki z Grupy na zasadzie wyłączności i, na które nałożono, oprócz znaku towarowego producenta, znak towarowy należący do spółki z Grupy
    - („Dane Transakcyjne”);
podejmowaniu czynności marketingowych związanych z realizacją Akcji Promocyjnej w postaci informowania o Akcji Promocyjnej w poszczególnych Sklepach;
pośredniczeniu między Dostawcą a Sklepem w dokonaniu rozliczeń, o których mowa w pkt II poniżej, w tym wsparcie Dostawców w weryfikacji, czy Sklepy spełniły warunki do rozliczenia danej Akcji Promocyjnej.
(zwanych łącznie „Działania na rzecz Dostawcy”).

II. Wnioskodawca na podstawie Umów ze Sklepami zobowiązuje się wobec Sklepów do przekazania jako pośrednik zwrotu kosztów od Dostawców dla Sklepów, który ma rekompensować Sklepom stratę (koszty), jaką poniosą sprzedając Towary po cenie nie wyższej niż maksymalna, pod warunkiem, że promocja organizowana w ramach Akcji Promocyjnych obejmuje takie zobowiązanie Sklepów (Zwrot Kosztów w Umowach ze Sklepami).

III. Sklepy w Umowach ze Sklepami zobowiązują się wobec Wnioskodawcy m.in. do realizacji działań polegających na:

uczestnictwie w promocjach w ramach Akcji Promocyjnych zgodnie z przyjętym regulaminem;
ekspozycji Towarów i materiałów komunikacyjnych, w sposób wskazany przez Dostawcę a zakomunikowany przez Wnioskodawcę, dotyczących danej promocji w ramach Akcji Promocyjnych;
dostępnieniu Danych Transakcyjnych;
udzieleniu Wnioskodawcy upoważnienia do korzystania, przetwarzania i udostępniania Danych Transakcyjnych w celach weryfikacji i rozliczenia promocji w ramach Akcji Promocyjnych oraz dokonywania analiz sprzedaży Towarów zgodnie z przyjętym regulaminem;
wykonaniu pozostałych zobowiązań na podstawie Umowy ze Sklepem, w tym regulaminu do niej;
zwanych łącznie: „Działania na rzecz Wnioskodawcy”).

IV. Wnioskodawca na podstawie Umów ze Sklepami zobowiązuje się wobec Sklepów do przekazania jako pośrednik zwrotu kosztów od Dostawców dla Sklepów, który ma rekompensować Sklepom stratę (koszty), jaką poniosą sprzedając Towary po cenie nie wyższej niż maksymalna, pod warunkiem, że promocja organizowana w ramach Akcji Promocyjnych obejmuje takie zobowiązanie Sklepów (Zwrot Kosztów w Umowach ze Sklepami).

W zamian za Działania na rzecz Dostawcy oraz Działania na rzecz Wnioskodawcy, które zostały opisane w pkt I i III powyżej, wypłacane będzie wynagrodzenie przez odpowiednio Dostawcę oraz Wnioskodawcę.

Natomiast w ramach zobowiązania do Zwrotu Kosztów w Umowach z Dostawcami oraz do Zwrotu Kosztów w Umowach ze Sklepami, o którym mowa w pkt II i IV kwoty wypłacane przez Dostawców do Wnioskodawcy i w dalszej kolejności przez Wnioskodawcę do Sklepów tytułem Zwrotu Kosztów nie stanowią wynagrodzenia należnego Wnioskodawcy lub odpowiednio Sklepom z tytułu jakiegokolwiek odrębnego świadczenia, w szczególności nie stanowią wynagrodzenia za działania realizowane w ramach punktu I oraz III. Wnioskodawca jedynie pośredniczy w przekazywaniu przez Dostawców na rzecz Sklepów zwrotu kosztów, które to koszty ponoszą te Sklepy sprzedając Towary po cenie nie wyższej niż maksymalna. W tym zakresie Wnioskodawca działa w relacji z Dostawcą w swoim imieniu i na swoją rzecz.

Wnioskodawca za pomocą Platformy będzie umieszczał materiały cyfrowe dotyczące Akcji Promocyjnej do wyświetlenia w Aplikacji POS (czyli oprogramowaniu udostępnianym Sklepom, pozwalającym w szczególności na: wybór przez Sklep Akcji Promocyjnych realizowanych w danym Sklepie, czy zbieranie danych transakcyjnych z kas rejestrujących sprzedaż w Sklepach). Następnie, po publikacji informacji o danej Akcji Promocyjnej w Aplikacji POS Sklepy będą miały możliwość przystąpienia do danej Akcji Promocyjnej. Informacja o Akcji Promocyjnej w Aplikacji POS będzie zawierała wskazanie Towaru, którego dotyczy, mechanizm aplikacji promocyjnej, cenę maksymalną Towaru, jeżeli została określona przez Dostawcę, okres trwania promocji i informację o lokalizacji regulaminu Akcji Promocyjnej w Aplikacji POS. Sklepy będą miały możliwość wzięcia udziału w Akcji Promocyjnej poprzez jej zaakceptowanie w Aplikacji POS. Następnie Wnioskodawca wyświetli daną Akcję Promocyjną dostępną w Sklepach w aplikacji B2C, (czyli aplikacji na systemy mobilne udostępnianej przez Dostawców klientom Sklepów), która będzie umożliwiała klientom Sklepów skorzystanie z organizowanej promocji w ramach Akcji Promocyjnych.

Wnioskodawca zwraca uwagę, że nie będzie uczestniczyć w obrocie Towarem. Towary będące przedmiotem Akcji Promocyjnych będą sprzedawane w ramach mechanizmu sprzedaży przewidzianego przez Dostawców. Model ten zakłada prowadzenie sprzedaży Towarów do jednej ze spółek z Grupy(Dystrybutora), która następnie będzie odsprzedawała Towar do Sklepów, tak jak to zostało opisane powyżej. Przy czym, może się też zdarzyć, że Sklep wyjątkowo zakupi Towar bezpośrednio od Dostawców, z tym że takie przypadki pozostają poza zakresem rozpatrywanego wniosku.

Wobec tego w ramach przyjętego modelu Akcji Promocyjnych strony Umów z Dostawcami oraz Umów ze Sklepami przyjmują, że:

wykonywanie Działań na rzecz Dostawcy oraz Działań na rzecz Wnioskodawcy będzie dokonywane za wynagrodzeniem należnym Wnioskodawcy od Dostawców oraz Sklepom od Wnioskodawcy.
w ramach Zwrotu Kosztów w Umowach z Dostawcami oraz Zwrotu Kosztów w Umowach ze Sklepami nie będzie realizowane żadne dodatkowe świadczenie, z tytułu którego wynagrodzeniem byłyby kwoty wypłacane w ramach Zwrotu Kosztów. Wnioskodawca będzie jedynie pośredniczyć w zwrocie kosztów przez Dostawców na rzecz Sklepów, którzy mają „sfinansować” Sklepom stratę, jaką poniosą sprzedając Towary po cenie nie wyższej niż maksymalna. Przyjęty, w ten sposób przez strony Umów z Dostawcami oraz strony Umów ze Sklepami model zwrotu kosztów (Model Zwrotu Kosztów) prezentuje się następująco:
1. Wnioskodawca na podstawie Umów z Dostawcami m.in. pośredniczy w zwrocie kosztów przez Dostawców na rzecz Sklepów. Zwrot kosztów ma „sfinansować” Sklepom stratę, którą poniosły sprzedając Towary po cenie nie wyższej niż cena maksymalna. Wnioskodawca będzie również informował Dostawców o utrzymywaniu w Sklepach cen maksymalnych sprzedawanych Towarów.
2. W konsekwencji, Wnioskodawca, na podstawie Umów ze Sklepami zobowiązuje się wobec Sklepów do zwrotu Sklepom, jako pośrednik, kosztów równych stracie, jaką poniosą sprzedając Towary po cenie nie wyższej niż cena maksymalna.
3. W przyjętym Modelu Zwrotu Kosztów Wnioskodawca pełni więc rolę pośrednika otrzymującego od Dostawców zwrot kosztów, który w tej samej wysokości przekazuje następnie do Sklepów. W schemacie tym działa on w swoim imieniu i na swoją rzecz.
4. Zgodnie z Modelem Zwrotu Kosztów strony Umów z Dostawcami oraz Umów ze Sklepami dokumentują opisany powyżej zwrot kosztów notami księgowymi. W odniesieniu do relacji Wnioskodawca – Sklep noty księgowe mogą nie być wystawiane przez Sklepy tylko przez Spółkę. Bowiem strony mogą przyjąć zasadę, że nota mogłaby być wystawiana przez Wnioskodawcę w imieniu i na rzecz Sklepów.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym Działania na rzecz Dostawcy, które Wnioskodawca świadczy na rzecz Dostawcy powinny podlegać udokumentowaniu fakturami VAT wystawianymi przez podmiot świadczący przedmiotowe usługi, a więc przez Wnioskodawcę? (pytanie oznaczone we wniosku nr 1)
Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym w przypadku Działania na rzecz Wnioskodawcy, które Sklepy świadczą na rzecz Wnioskodawcy, to Wnioskodawcy przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego z faktur VAT wystawionych przez Wnioskodawcę (w oparciu o zasadę samofakturowania) w imieniu i na rzecz Sklepów? (pytanie oznaczone we wniosku nr 2)
Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym, jeżeli Wnioskodawca uczestniczy w Modelu Zwrotu Kosztów i podejmuje czynności będące Zwrotem Kosztów w Umowach z Dostawcami, w wyniku czego Wnioskodawca otrzymuje od Dostawców zwrot kosztów (który przekazuje następnie do Sklepów), to taki zwrot kosztów nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie usług VAT, a w konsekwencji nie podlega udokumentowaniu fakturą VAT? (pytanie oznaczone we wniosku nr 3)
Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym, jeżeli Wnioskodawca uczestniczy w Modelu Zwrotu Kosztów i w wyniku tego Sklepy otrzymują zwrot kosztów w ramach podejmowanych czynności stanowiących Zwrot Kosztów w Umowach ze Sklepami, to taki zwrot kosztów nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie usług, a w konsekwencji, nie znajdzie zastosowania mechanizm samofakturowania i Wnioskodawca powinien udokumentować przedmiotowy zwrot kosztów co najwyżej notami księgowymi wystawianymi w imieniu i na rzecz Sklepów, które nie wskazują kwoty VAT, gdyż nie wpływają na rozliczenia VAT Sklepu, czy Wnioskodawcy? (pytanie oznaczone we wniosku nr 4)
Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy zgodnie, z którym wskazany zwrot kosztów (tzw. cashback) w ramach przyjętego Modelu Zwrotu Kosztów nie stanowi rabatu pośredniego stanowiącego obniżkę ceny, o którym mowa w art. 29a ust. 10 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Ustawa VAT), a w konsekwencji Wnioskodawca na wystawianych przez siebie notach księgowych do Dostawców oraz na wystawionych notach księgowych w imieniu i na rzecz Sklepów nie będzie zobowiązany do wyodrębniania kwoty podatku VAT oraz kwoty netto zwrotu kosztów? (pytanie oznaczone we wniosku nr 6)

Zdaniem Wnioskodawcy:

W ocenie Wnioskodawcy, Działania na rzecz Dostawcy, które Wnioskodawca świadczy na rzecz Dostawcy na podstawie Umów z Dostawcami podlegają udokumentowaniu fakturami VAT wystawianymi przez podmiot świadczący przedmiotowe usługi, a więc przez Wnioskodawcę.
W ocenie Wnioskodawcy, w przypadku Działania na rzecz Wnioskodawcy, które Sklepy świadczą na rzecz Wnioskodawcy, Wnioskodawcy przysługiwać będzie prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego z faktur VAT wystawionych przez Wnioskodawcę (w oparciu o zasadę samofakturowania) w imieniu i na rzecz Sklepów.
W ocenie Wnioskodawcy, jeżeli Wnioskodawca uczestniczy w Modelu Zwrotu Kosztów i podejmuje czynności będące Zwrotem Kosztów w Umowach z Dostawcami, w wyniku czego Wnioskodawca otrzymuje od Dostawców zwrot kosztów (który przekazuje następnie do Sklepów), to taki zwrot kosztów nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie usług VAT, a w konsekwencji nie podlega udokumentowaniu fakturą VAT.
W ocenie Wnioskodawcy, jeżeli Wnioskodawca uczestniczy w Modelu Zwrotu Kosztów i w wyniku tego Sklepy otrzymują zwrot kosztów w ramach podejmowanych czynności stanowiących Zwrot Kosztów w Umowach ze Sklepami, to taki zwrot kosztów nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie usług, a w konsekwencji, nie znajdzie zastosowania mechanizm samofakturowania i Wnioskodawca powinien udokumentować przedmiotowy zwrot kosztów co najwyżej notami księgowymi wystawianymi w imieniu i na rzecz Sklepów, które nie wskazują kwoty VAT, gdyż nie wpływają na rozliczenia VAT Sklepu, ani Wnioskodawcy.
Zdaniem Wnioskodawcy, zwrot kosztów (tzw. cashback) w ramach przyjętego Modelu Zwrotu Kosztów nie stanowi rabatu pośredniego stanowiącego obniżkę ceny, o którym mowa w art. 29a ust. 10 pkt 1 Ustawy VAT, a w konsekwencji Wnioskodawca na wystawianych notach księgowych do Dostawców oraz na wystawionych notach księgowych w imieniu i na rzecz Sklepów nie będzie zobowiązany do wyodrębniania kwoty podatku VAT oraz kwoty netto zwrotu kosztów.

Uzasadnienie:

Ad 1

W myśl art. 5 ust. l pkt 1 Ustawy VAT: „Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej podatkiem, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju”.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 Ustawy VAT: „Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa”.

Również art. 24 ust. 1 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L 347, s. 1 z późn. zm.; Dyrektywa Rady 2006/112/WE) wskazuje, że świadczenie usług oznacza każdą transakcję, która nie stanowi dostawy towarów.

Z treści cytowanego wyżej przepisu art. 8 ust. 1 Ustawy VAT wynika, iż ustawodawca przyjął generalną zasadę, że usługami są wszelkie odpłatne świadczenia niebędące dostawą towarów. Stąd też stwierdzić należy, iż definicja świadczenia usług ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów. Jest ona wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach prowadzonej przez nich działalności gospodarczej.

Uwzględniając powołane wyżej przepisy art. 5 i art. 8 Ustawy VAT, wskazać należy, iż każde odpłatne świadczenie polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu, czy określonym zachowaniu mieści się w definicji usługi. Usługa w rozumieniu art. 8 ust. 1 Ustawy VAT oraz art. 24 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE, to transakcja gospodarcza, co oznacza, iż stosunek prawny łączący strony musi wiązać się ze świadczeniem wzajemnym.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie usług, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi więc istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść dla świadczącego usługę.

Ponadto zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 Ustawy VAT, podatnicy są obowiązani wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2 Ustawy VAT, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem. Elementy, które powinny znaleźć się na fakturze zostały szczegółowo wymienione w art. 106e Ustawy VAT.

W ocenie Wnioskodawcy, Działania na rzecz Dostawcy stanowią usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. W przypadku Działania na rzecz Dostawcy istnieje wzajemność świadczeń. Bowiem Wnioskodawca zobowiązuje się do wykonania świadczeń na rzecz Dostawców, w zamian za określone w Umowie z Dostawcami wynagrodzenie. W przypadku braku wykonania usług przez Wnioskodawcę, Dostawca może domagać się ich wykonania od Wnioskodawcy lub nawet dochodzić swoich praw przed sądem.

Powyższe stanowisko potwierdzają organy podatkowe w wydanych interpretacjach indywidualnych m.in. w interpretacji indywidualnej Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 19 sierpnia 2014 r., nr ITPP1/443-554/14/KM, w której organ stwierdził, że: „Zatem, otrzymana przez Wnioskodawcę premia pieniężna stanowi rodzaj wynagrodzenia za określone zachowanie się nabywcy w stosunku do sprzedawcy, które jest przyznawane za spełnienie określonych warunków. W przedmiotowej sprawie istnieje zatem element wzajemności, konieczny do uznania, że płatność w formie premii pieniężnej jest wynagrodzeniem za świadczoną usługę. W świetle powyższego, skoro jak wskazano we wniosku, wypłata wynagrodzenia uzależniona jest od określonego zachowania Wnioskodawcy, polegającego na zapewnieniu produktom dostawcy odpowiedniego eksponowania i reklamy oraz zobowiązania się Wnioskodawcy do nabywania od dostawcy produktów, które są następnie sprzedawane w lokalu gastronomicznym prowadzonym przez Wnioskodawcę, to czynności te mają charakter działań promocyjno-marketingowych zmierzających do zwiększenia (intensyfikacji) poziomu sprzedaży towarów i należy uznać je za świadczenie usług, zgodnie z powołanym art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Zatem otrzymując premie pieniężne będące wynagrodzeniem za świadczenie usług, Wnioskodawca zobowiązany jest dokumentować je – zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy – fakturą.

Podobne stanowisko potwierdzające prawo do dokumentowania fakturą VAT świadczonych usług zajął Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 7 listopada 2017 r., nr 0114-KDIP1-3.4012.424.2017.1.JG.

Zatem, zdaniem Wnioskodawcy, jeżeli Wnioskodawca otrzymuje wynagrodzenie za świadczenie usług, stanowiących Działania na rzecz Dostawcy opisane w pkt I stanu faktycznego powinien dokumentować je – zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 Ustawy VAT – fakturami VAT.

Ad 2 (oznaczona we wniosku nr 2).

Zgodnie z art. 86 ust. 1 Ustawy VAT: „W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124”.

Ponadto, zgodnie z art. 88 ust. 1 Ustawy VAT: „Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika:

4) usług noclegowych i gastronomicznych, z wyjątkiem:

b) nabycia gotowych posiłków przeznaczonych dla pasażerów przez podatników świadczących usługi przewozu osób”.

Natomiast zgodnie z art. 88 ust. 3a Ustawy VAT: „Nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy:

sprzedaż została udokumentowana fakturami lub fakturami korygującymi:
1. wystawionymi przez podmiot nieistniejący,
transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku;

wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne:
1. stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane – w części dotyczącej tych czynności,
2. podają kwoty niezgodne z rzeczywistością – w części dotyczącej tych pozycji, dla których podane zostały kwoty niezgodne z rzeczywistością,
3. potwierdzają czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i 83 Kodeksu cywilnego – w części dotyczącej tych czynności;
faktury, faktury korygujące wystawione przez nabywcę zgodnie z odrębnymi przepisami nie zostały zaakceptowane przez sprzedającego;

wystawiono faktury, w których została wykazana kwota podatku w stosunku do czynności opodatkowanych, dla których nie wykazuje się kwoty podatku na fakturze – w części dotyczącej tych czynności”.

W ocenie Wnioskodawcy, mając na uwadze brzmienie wyżej przytoczonych przepisów, Wnioskodawcy przysługiwać będzie prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego z faktur VAT wystawionych przez Wnioskodawcę w imieniu i na rzecz Sklepów, które dokumentują Działania na rzecz Wnioskodawcy.

Jednocześnie, w przypadku usług nabywanych przez Wnioskodawcę, nie zachodzi żadna sytuacja skutkująca wyłączeniem prawa do odliczenia, o której mowa w art. 88 ust. 3a Ustawy VAT.

Powyższe stanowisko potwierdzają organy podatkowe w wydanych interpretacjach podatkowych m.in. w interpretacji indywidualnej Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 6 marca 2014 r., nr IPPP2/443-38/14-2/KOM, w której organ stwierdził, że: „Tym samym, spełniona jest przesłanka pozytywna prawa do obniżenia podatku należnego o VAT naliczony wykazany na fakturze dokumentującej nabycie usług marketingowej, tzn. wynikający z art. 86 ust. 1 w ustawy związek z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika i nie zachodzi żadna przesłanka negatywna, wskazana w art. 88 ustawy. (...) Tym samym Wnioskodawca będzie miał prawo do odliczenia kwoty podatku naliczonego wykazanego na fakturach wystawionych przez Partnera z tytułu kompleksowej usługi marketingowej w pełnej wysokości. Stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pyt. nr 2 należy uznać za prawidłowe”.

Podobne stanowisko potwierdzające prawo do dokumentowania fakturami VAT świadczonych usług, zajął Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 7 listopada 2017 r., nr 0114-KDIP1-3.4012.424.2017.1.JG.

Zatem, zdaniem Wnioskodawcy, jeżeli Sklepy wykonują Działania na rzecz Wnioskodawcy, a Wnioskodawca dokumentuje je w imieniu i na rzecz Sklepów (przyjmując zasadę samofakturowania) fakturami VAT, to Wnioskodawcy przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego z faktur VAT wystawionych przez Wnioskodawcę, w imieniu i na rzecz Sklepów.

Ad 3

Jak już wskazano w uzasadnieniu do pytania 1 rozpatrywanego wniosku, zgodnie z art. 5 ust. l pkt 1 Ustawy VAT: „Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej podatkiem, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju”.

Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 Ustawy VAT: „Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa”.

Również art. 24 ust. 1 Dyrektywy Rady 2006/112/WE wskazuje, że świadczenie usług oznacza każdą transakcję, która nie stanowi dostawy towarów.

Uwzględniając powołane wyżej przepisy art. 5 i art. 8 Ustawy VAT, wskazać należy, iż każde odpłatne świadczenie polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu, czy określonym zachowaniu mieści się w definicji usługi. Usługa w rozumieniu art. 8 ust. 1 Ustawy oraz art. 24 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE, to transakcja gospodarcza, co oznacza, iż stosunek prawny łączący strony musi wiązać się ze świadczeniem wzajemnym.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie usług, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi więc istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym w zamian za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść dla świadczącego usługę.

Biorąc pod uwagę powyższe, należy stwierdzić, że Wnioskodawca pośrednicząc w przekazywaniu Sklepom zwrotu kosztów, w sytuacji, gdy Dostawcy „finansują” Sklepom straty, które poniosą sprzedając Towary po cenie nie wyższej niż maksymalna, nie otrzymuje wynagrodzenia w zamian za świadczenie usług.

Po pierwsze, w niniejszym przypadku, zdaniem Wnioskodawcy, nie dochodzi do świadczenia usług. W Umowie z Dostawcami Wnioskodawca zobowiązuje się jedynie do przekazania Sklepom zwrotu kosztów i informowania, czy Sklepy sprzedają Towary po cenach nie wyższych niż ceny maksymalne. Zdaniem Wnioskodawcy, nie stanowi to świadczenia usług na rzecz Dostawcy.

Po drugie, Wnioskodawca nie otrzymuje wynagrodzenia. Pełni on jedynie funkcję pośrednika w zwrocie kosztów, a więc tylko przekazuje do Sklepu zwrot kosztów otrzymany od Dostawcy.

Należy zwrócić uwagę, że Wnioskodawca nie uczestniczy w obrocie Towarem, wobec czego zwrot kosztów nie będzie stanowił rabatu w rozumieniu 29a ust. 10 pkt 1 Ustawy VAT (ani rabatu pośredniego). Natomiast w niniejszej sprawie mechanizm Modelu Zwrotu Kosztów prezentuje się podobnie jak przy udzielaniu rabatów pośrednich lub retrorabatów pośrednich, z tym, że w transakcjach tych nie ma przepływu Towarów pomiędzy uczestnikami (tj. Dostawcami, Wnioskodawcą, Sklepami). Nie zmienia to faktu, że w odniesieniu do rabatów organy podatkowy stoją na stanowisko, iż rabat nie powinien być dokumentowany fakturą korygującą, natomiast nic nie stoi na przeszkodzie, aby był dokumentowany notą księgową. Takie stanowisko zaprezentował Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 21 czerwca 2017 r., nr 0114-KDIP4.4012.108.2017.l.KR. w której stwierdził, że: „przepisy krajowe nie określają dokumentu na podstawie którego podatnik udzielający rabatu może ten rabat udokumentować. Nie jest tym dokumentem faktura korygująca. Jednak nic nie wskazuje, że nie może nim być np. nota księgowa lub inny dokument niebędący fakturą. W konsekwencji np. wystawiona nota, będzie pisemnym dokumentem, który w świetle regulacji prawnych umożliwi udokumentowanie rabatu”. Podobnie wypowiedział się Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji podatkowej z dnia 12 lutego 2018 r., nr 0114-KDIP4.4012.33.2018.1.MP.

Skoro więc mechanizm Modelu Zwrotu Kosztów jest zbliżony do udzielania rabatu pośredniego, z tym że w mechanizmie tym nie ma obrotu Towarem, zdaniem Wnioskodawcy, w Modelu Zwrotu Kosztów powinien obowiązywać analogiczny model rozliczenia.

W interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 28 listopada 2018 r. 0112-KDIL1-2.4012.657.2018.1.AW organ doszedł do konkluzji, że: „W opisie zdarzenia przyszłego wskazano, że Rabaty będą udzielane podmiotom niebędącym bezpośrednimi kontrahentami Wnioskodawcy (tj. Sprzedawcom). Jednakże najpierw Wnioskodawca sprzeda towary na rzecz Dystrybutorów, co zostanie udokumentowane fakturami VAT. Następnie Sprzedawcy dokonają zakupu ww. towarów od Dystrybutorów. Wypłata Rabatów (rabatów pośrednich) przez Wnioskodawcę na rzecz Sprzedawców zostanie udokumentowana notą księgową – notą rabatową wygenerowaną z systemu Dostawcy. Przepisy krajowe nie określają dokumentu jakim powinien zostać udokumentowany udzielony rabat. Nie jest tym dokumentem faktura korygująca, jednak nic nie wskazuje, że nie może nim być np. nota księgowa, rabatowa, uznaniowa, obciążeniowa (czy to wystawiona samodzielnie przez udzielającego rabatu, czy też sporządzona przez otrzymującego rabat). Wobec tego, wystawiona nota będzie dokumentem, który w świetle regulacji prawnych umożliwi udokumentowanie rabatu”. W powyższej interpretacji indywidualnej organ potwierdził, że w odniesieniu do rabatów (przy, których zdaniem Wnioskodawcy, obowiązuje podobny mechanizm, jak przy Modelu Zwrotu Kosztów) wypłata rabatów może być dokumentowana notą księgową. Dodatkowo, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w przytoczonej powyżej interpretacji potwierdził, że dokumentem właściwym do dokumentowania zwrotu kosztów nie będzie na pewno faktura korygująca. Pomiędzy Dostawcą a Wnioskodawcą nie doszło do świadczenia usług, w związku z czym Wnioskodawca nie wystawił wcześniej Dostawcy żadnej faktury VAT, którą obecnie mógłby skorygować na potrzeby udokumentowania pośrednictwa w zwrocie kosztów.

W konsekwencji, zdaniem Wnioskodawcy, pomiędzy Wnioskodawcą a Dostawcami nie dochodzi do świadczenia usług, a wobec czego Wnioskodawca nie ma prawa dokumentować takich transakcji fakturami VAT.

Reasumując, otrzymany przez Wnioskodawcę zwrot kosztów, który przekazywany jest w dalszej kolejności do Sklepów (tj. opisany w stanie faktycznym Zwrot Kosztów w Umowach z Dostawcami) nie stanowi czynności opodatkowanych w rozumieniu Ustawy VAT, a zatem Wnioskodawca nie ma obowiązku dokumentowania otrzymywanego zwrotu kosztów fakturami VAT.

Ad 4 (oznaczona we wniosku nr 4).

Jak już wskazano w uzasadnieniu do pytania 1 oraz 3 niniejszego wniosku zgodnie z art. 5 ust. l pkt 1) Ustawy VAT: Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej podatkiem, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 Ustawy VAT: Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Również art. 24 ust. 1 Dyrektywy Rady 2006/112/WE wskazuje, że świadczenie usług oznacza każdą transakcję, która nie stanowi dostawy towarów.

Uwzględniając powołane wyżej przepisy art. 5 i art. 8 Ustawy VAT, wskazać należy, iż każde odpłatne świadczenie polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu, czy określonym zachowaniu mieści się w definicji usługi. Usługa w rozumieniu art. 8 ust. 1 Ustawy oraz art. 24 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE, to transakcja gospodarcza, co oznacza, iż stosunek prawny łączący strony musi wiązać się ze świadczeniem wzajemnym.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie usług, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi więc istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym w zamian za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść dla świadczącego usługę.

W niniejszym przypadku, zdaniem Wnioskodawcy nie dochodzi do świadczenia usług. Sklep uczestnicząc w Modelu Zwrotu Kosztów i podejmując czynności w ramach Zwrotu Kosztów w Umowach ze Sklepami, nie świadczy na rzecz Wnioskodawcy usług w rozumieniu Ustawy VAT, dlatego Wnioskodawca nie ma prawa dokumentować w imieniu i na rzecz Wnioskodawcy (na zasadzie samofakturowania) podejmowanych czynności fakturami VAT. Zdaniem Wnioskodawcy, brak jest przeciwskazań do dokumentowania przez Wnioskodawcę w imieniu i na rzecz Sklepów zwrotu kosztów otrzymywanego przez Sklepy od Wnioskodawcy (jak pośrednika) notami księgowymi.

Dodatkowo, poza tym, że podejmowane przez Sklep czynności w ramach Zwrotu Kosztów w Umowach ze Sklepami, nie stanowią świadczenia usług według przepisów Ustawy VAT, to zdaniem Wnioskodawcy, brak jest bezpośredniego związku pomiędzy podejmowanymi przez Sklepy czynnościami tj. sprzedażą Towarów po cenie nie wyższej niż cena maksymalna, a otrzymywanym od Dostawcy, za pośrednictwem, Wnioskodawcy zwrotem kosztów. Bowiem Sklepy zobowiązują się bezpośrednio wobec Wnioskodawcy do podjęcia określonych czynności, natomiast Wnioskodawca jedynie pośredniczy w zwrocie kosztów, od Dostawcy. W związku z czym Wnioskodawca nie wypłaca wynagrodzenia Sklepom, tylko pełni funkcję pośrednika, który przekazuje od Dostawców zwrot kosztów Sklepom, które poniosły stratę sprzedając Towary po cenie nie wyższej niż cena maksymalna.

Dodać należy, że Wnioskodawca nie uczestniczy w obrocie Towarem, wobec czego zwrot kosztów nie będzie stanowił rabatu w rozumieniu 29a ust. 10 pkt 1 Ustawy VAT (ani rabatu pośredniego). Natomiast w niniejszej sprawie mechanizm zwrotu kosztów prezentuje się podobnie jak przy udzielaniu rabatów lub retrorabatów, z tym, że w transakcjach tych nie ma przepływu Towarów pomiędzy uczestnikami (tj. Dostawcami, Wnioskodawcą, Sklepem). Nie zmienia to faktu, że w odniesieniu do rabatów organy podatkowy stoją na stanowisko, iż rabat nie powinien być dokumentowany fakturą korygującą, natomiast nic nie stoi na przeszkodzie, aby był dokumentowany notą księgową. Takie stanowisko zaprezentował przykładowo Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w ww. interpretacji indywidualnej z dnia 21 czerwca 2017 r., nr 0114-KDIP4.4012.108.2017.l.KR. w której stwierdził, że: „przepisy krajowe nie określają dokumentu na podstawie którego podatnik udzielający rabatu może ten rabat udokumentować. Nie jest tym dokumentem faktura korygująca. Jednak nic nie wskazuje, że nie może nim być np. nota księgowa lub inny dokument niebędący fakturą. W konsekwencji np. wystawiona nota, będzie pisemnym dokumentem, który w świetle regulacji prawnych umożliwi udokumentowanie rabatu”.

Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy, pomiędzy Wnioskodawcą a Sklepami nie dochodzi do świadczenia usług, dlatego Wnioskodawca nie ma prawa dokumentować takich transakcji w imieniu i na rzecz Sklepów fakturami VAT, wobec czego mechanizm samofakturowania nie znajdzie tutaj zastosowania. Natomiast nic nie stoi na przeszkodzie, aby Wnioskodawca dokumentował zwrot kosztów w imieniu i na rzecz Sklepów notami księgowymi, które nie wskazują jednak kwoty VAT, gdyż nie wpływają na rozliczenia VAT Sklepu, ani Wnioskodawcy.

Ad 5

Zgodnie z art. 29a ust. 1 Ustawy VAT, podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2, 3 i 5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

W myśl art. 29a ust. 6 Ustawy VAT, podstawa opodatkowania obejmuje:

podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;
koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

Podstawa opodatkowania, zgodnie z art. 29a ust. 7 Ustawy VAT, nie obejmuje kwot:

stanowiących obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty;
udzielonych nabywcy lub usługobiorcy opustów i obniżek cen, uwzględnionych w momencie sprzedaży;
otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku (art. 29a ust. 7 ustawy).

Dodatkowo, w myśl art. 29a ust. 10 Ustawy VAT, podstawę opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 13, obniża się o:

kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen;
wartość zwróconych towarów i opakowań, z zastrzeżeniem ust. 11 i 12;
zwróconą nabywcy całość lub część zapłaty otrzymaną przed dokonaniem sprzedaży, jeżeli do niej nie doszło;
wartość zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, o których mowa w ust. 1.

W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że przepisy Ustawy VAT nie definiują pojęcia rabat. Zatem, pojęcia te należy interpretować stosując przede wszystkim wykładnię językową. Zgodnie ze Słownikiem języka polskiego (Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005, str. 825), rabat to zniżka, opust od sumy należnej za towar przyznawany, np. przy kupnie dużej ilości towarów. Zatem, rabat polega na pomniejszeniu ustalonej wcześniej ceny towaru lub usługi. Rozróżnia się przy tym rabaty na te przyznane przed ustaleniem ceny oraz udzielane po jej ustaleniu. Z powyższego wynika, że rabat związany jest bezpośrednio z transakcją sprzedaży towarów lub usług, tj. musi zaistnień sprzedaż towaru lub usługi, aby mogło dojść do udzielenia rabatu.

Tymczasem, Wnioskodawca w ramach Akcji Promocyjnej przedstawionej w opisie zdarzenia przyszłego będzie pośredniczyć w przekazaniu przez Dostawców do Sklepów zwrotu kosztów (tzw. cash-back) w ramach przyjętego Modelu Zwrotu Kosztów. Zwrot kosztów ma rekompensować Sklepom stratę (koszty), jaką poniosą sprzedając Towary po cenie nie wyższej niż maksymalna. Zatem celem cash-backu nie jest obniżka ceny sprzedaży towaru/usługi, lecz zrekompensowanie kosztu/straty poniesionej przez Sklep, który uczestniczy w promocji.

Co istotne, Wnioskodawca nie będzie uczestniczyć w obrocie Towarem (tj. nie nabywa/nie odsprzedaje Towarów). Zdaniem Wnioskodawcy, nie można zatem mówić o udzieleniu rabatu pośredniego, w sytuacji gdy Wnioskodawca w ramach Modelu Zwrotu Kosztów nie uczestniczy w obrocie Towarem, gdyż brak jest transakcji sprzedaży Towaru między Dostawcą i Wnioskodawcą, która miałaby być objęta rabatem. Skoro zaś to Wnioskodawca wystawia notę księgową na Dostawcę w celu udokumentowania cash-backu i jednocześnie nie uczestniczy w obrocie Towarem, to może nawet nie wiedzieć, w jakiej części kwota cash-backu miałaby obejmować kwotę netto, a w jakiej kwotę VAT towarów sprzedawanych przez Dostawcę, których Wnioskodawca nie jest odbiorcą.

Zatem, biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, tj. fakt, iż:

zwrot kosztów ma rekompensować Sklepom stratę (koszty), jaką poniosą sprzedając Towary po cenie nie wyższej niż maksymalna;
Wnioskodawca nie uczestniczy w obrocie Towarem;

– należy przyjąć, iż zwrot kosztów (tzw. cash-back) w ramach przyjętego Modelu Zwrotu Kosztów nie stanowi rabatu w rozumieniu art. 29a ust. 10 pkt 1 Ustawy VAT.

Zgodnie z Modelem Zwrotu Kosztów zwrot kosztów (tzw. cash-back) dokumentowany jest notami księgowymi. Z zastrzeżeniem, że zwrot kosztów przez Wnioskodawcę na rzecz Sklepów dokumentowany jest notą księgową wystawianą przez Wnioskodawcę w imieniu i na rzecz Sklepów.

Skoro zwrot kosztów (tzw. cash-back) nie stanowi rabatu w rozumieniu art. 29a ust. 10 pkt 1 Ustawy VAT, należy przyjąć, iż nie wpływa na rozliczenia VAT, ani Wnioskodawcy (co oczywiste, skoro Wnioskodawca nie uczestniczy w obrocie Towarem), ani Sklepu, czy Dostawcy. Z tego względu Wnioskodawca w wystawianych notach księgowych (zarówno we własnych wystawianych na Dostawcę, jak i tych wystawianych w imieniu i na rzecz Sklepów) nie ma obowiązku wyodrębniać kwoty podatku VAT.

Podsumowując, zwrot kosztów (tzw. cash-back), który Wnioskodawca przekazuje jako pośrednik – od Dostawców na rzecz Sklepów – w ramach Modelu Zwrotu Kosztów nie będzie stanowił rabatu w rozumieniu art. 29a ust. 10 pkt 1 Ustawy VAT. W konsekwencji, Wnioskodawca na wystawionych notach księgowych do Dostawców oraz na wystawionych notach księgowych w imieniu i na rzecz Sklepów, nie powinien wyodrębniać kwoty podatku VAT oraz kwoty netto zwrotu kosztów.

Mając na uwadze powyższe Wnioskodawca wnosi o potwierdzenie swojego stanowiska w sprawie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego w zakresie:

dokumentowania fakturami wystawianymi przez Wnioskodawcę usług świadczonych na rzecz Dostawcy (pytanie oznaczone we wniosku nr 1) – jest prawidłowe,
wskazania, czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym w przypadku Działania na rzecz Wnioskodawcy, które Sklepy świadczą na rzecz Wnioskodawcy, Wnioskodawcy przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego z faktur wystawionych przez Wnioskodawcę (w oparciu o zasadę samofakturowania) w imieniu i na rzecz Sklepów (pytanie oznaczone we wniosku nr 2) – jest prawidłowe,
wskazania, czy zwrot kosztów nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie usług, a w konsekwencji nie podlega udokumentowaniu fakturą, jeżeli Wnioskodawca uczestniczy w Modelu Zwrotu Kosztów i podejmuje czynności będące Zwrotem Kosztów w Umowach z Dostawcami, w wyniku czego Wnioskodawca otrzymuje od Dostawców zwrot kosztów, który przekazuje następnie do Sklepów (pytanie oznaczone we wniosku nr 3) – jest prawidłowe,
stwierdzenia, czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym jeżeli Wnioskodawca uczestniczy w Modelu Zwrotu Kosztów i w wyniku tego Sklepy otrzymują zwrot kosztów w ramach podejmowanych czynności stanowiących Zwrot Kosztów w Umowach ze Sklepami, to taki zwrot kosztów nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie usług, a w konsekwencji, nie znajdzie zastosowania mechanizm samofakturowania i Wnioskodawca powinien udokumentować przedmiotowy zwrot kosztów co najwyżej notami księgowymi wystawianymi w imieniu i na rzecz Sklepów, które nie wskazują kwoty VAT, gdyż nie wpływają na rozliczenia VAT Sklepu, czy Wnioskodawcy (pytanie oznaczone we wniosku nr 4) – jest prawidłowe,
ustalenia, czy wskazany zwrot kosztów (tzw. cashback) w ramach przyjętego Modelu Zwrotu Kosztów nie stanowi rabatu pośredniego stanowiącego obniżkę ceny, o którym mowa w art. 29a ust. 10 pkt 1 ustawy, a w konsekwencji Wnioskodawca na wystawianych przez siebie notach księgowych do Dostawców oraz na wystawionych notach księgowych w imieniu i na rzecz Sklepów nie będzie zobowiązany do wyodrębniania kwoty podatku VAT oraz kwoty netto zwrotu kosztów (pytanie oznaczone we wniosku nr 6) – jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r., poz. 106, z późn. zm.) – zwanej dalej ustawą – opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
eksport towarów;
import towarów na terytorium kraju;
wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy – przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Według art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Jak wynika z art. 2 pkt 22 ustawy, przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Należy przy tym podkreślić, że aby dana czynność (dostawa towarów lub świadczenie usług) podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług musi zostać wykonywana przez podatnika tego podatku.

W świetle art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Zgodnie z wyżej wskazanymi regulacjami, przy ocenie charakteru świadczenia, jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa o podatku od towarów i usług zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie stanowi dostawy w rozumieniu art. 7 ustawy.

Zauważyć jednak należy, iż usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku, którego istnieje bezpośredni jego odbiorca odnoszący korzyść związaną z tym świadczeniem.

Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Z cytowanych wyżej przepisów ustawy wynika, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie na rzecz danego podmiotu niebędące dostawą towarów.

Z uwagi na powyższe unormowania, pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie. Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

W przytoczonych przepisach została zrealizowana zasada powszechności opodatkowania wyrażona w art. 1 Dyrektywy 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347 z 11.12.2006, s. 1, z późn. zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady. Definicja świadczenia usług stanowi dopełnienie definicji dostawy towarów i tym samym opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają wszystkie czynności odpłatnego obrotu profesjonalnego.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest polską spółką kapitałową będącą polskim rezydentem podatkowym. Wnioskodawca należy do grupy kapitałowej (...) (Grupa (...)) prowadzącej m.in. sieci sklepów detalicznych oraz współpracującej z tysiącami niezależnych partnerów w całej Polsce (Sklepy).

Sklepy sprzedają towary (Towar) klientom detalicznym (najczęściej konsumentom). Sprzedawane klientom detalicznym Towary, Sklepy kupują zazwyczaj od sprzedawców z Grupy (...) będących hurtowymi dystrybutorami Towarów (Dystrybutorzy). Dystrybutorzy kupują zaś Towary w ilościach hurtowych od dostawców, którzy najczęściej są ich producentami (Dostawcy). Może się też wyjątkowo zdarzyć, że Sklepy kupować będą Towar bezpośrednio od Dostawców, z tym że takie przypadki pozostają poza zakresem rozpatrywanego wniosku.

Dostawcy współpracujący z podmiotami z Grupy (...) są zainteresowani realizacją ogólnopolskich akcji promocyjnych (Akcje Promocyjne) w Sklepach za pomocą nowoczesnego systemu informatycznego. W związku z tym, Akcje Promocyjne będą realizowane w Sklepach za pomocą platformy (...). Platforma przeznaczona jest do realizacji Akcji Promocyjnych skierowanych do klientów Sklepów, pozwalającej na większą wydajność i łatwiejszą weryfikację wyników Akcji Promocyjnych (Platforma). Wnioskodawca jako właściciel Platformy weźmie udział w tym projekcie. Jego rolą będzie m.in. administrowanie Platformy. Na Platformie Wnioskodawca będzie informować Sklepy o uzgodnionej z Dostawcami Akcji Promocyjnej, w której mogą uczestniczyć Sklepy mające dostęp do Platformy. W ramach takiej Akcji Promocyjnej Sklepy będą m.in. sprzedawać klientom detalicznym Towary pierwotnie pochodzące od Dostawców (a zatem zawierające najczęściej znak towarowy Dostawcy) po cenie nie wyższej niż maksymalna cena wskazana w danej Akcji Promocyjnej na Platformie. W takim przypadku Dostawcy będą zwracać Sklepom koszty związane ze sprzedażą Towaru po cenie nie wyższej niż maksymalna (tzw. cash-back). Model przeprowadzenia Akcji Promocyjnych zakłada, że Dostawcy nie mają żadnej bezpośredniej relacji handlowej i prawnej ze Sklepami w zakresie, którego dotyczy Akcja Promocyjna. W konsekwencji, w ramach Akcji Promocyjnej Wnioskodawca będzie pośredniczyć w przekazaniu przez Dostawców do Sklepów zwrotu kosztów związanych ze sprzedażą Towarów po cenie nie wyższej niż maksymalna (tzw. cash-back).

Model Akcji Promocyjnej będzie zatem wyglądał następująco:

Zobowiązania pomiędzy podmiotami wynikające z modelu przeprowadzenia Akcji Promocyjnych prezentują się następująco:

I.Wnioskodawca w Umowach z Dostawcami zobowiąże się m.in. do świadczenia za wynagrodzeniem działań polegających na:

realizacji danej Akcji Promocyjnej w Sklepach, w tym w szczególności:
1. spowodowania wykonania zobowiązań przez Sklepy m.in. sprzedaży Towarów zgodnie z warunkami promocji,
2. przekazywania danych transakcyjnych otrzymanych od Sklepów w związku z realizacji Akcji Promocyjnych w Sklepach. Danymi transakcyjnymi są:
  - dane paragonowe oraz
  - dane magazynowe wyłącznie w zakresie Towarów wyprodukowanych na zlecenie spółki z Grupy (...), na które nałożono znak towarowy należący do spółki z Grupy (...) albo Towary, które wprowadzane są do obrotu na terytorium Polski przez spółki z Grupy (...) na zasadzie wyłączności i, na które nałożono, oprócz znaku towarowego producenta, znak towarowy należący do spółki z Grupy (...)
    - („Dane Transakcyjne”);
podejmowaniu czynności marketingowych związanych z realizacją Akcji Promocyjnej w postaci informowania o Akcji Promocyjnej w poszczególnych Sklepach;
pośredniczeniu między Dostawcą a Sklepem w dokonaniu rozliczeń, o których mowa w pkt II poniżej, w tym wsparcie Dostawców w weryfikacji, czy Sklepy spełniły warunki do rozliczenia danej Akcji Promocyjnej.
(zwanych łącznie „Działania na rzecz Dostawcy”).

II. Wnioskodawca na podstawie Umów z Dostawcami będzie również pośredniczyć w zwrocie kosztów (tzw. cash-back) przez Dostawców na rzecz Sklepów, który to zwrot kosztów ma rekompensować Sklepom stratę (koszty), jaką poniosą sprzedając Towary po cenie nie wyższej niż maksymalna. Zwrot będzie następował w formule 1:1, tzn. całość kwoty otrzymanej od Dostawcy z tego tyłu Wnioskodawca przekaże Sklepom. Kwoty te nie stanowią wynagrodzenia dla Wnioskodawcy za Działania na rzecz Dostawców (opisane w pkt I. powyżej). (Zwrot Kosztów w Umowach z Dostawcami).

Wątpliwości Wnioskodawcy w pierwszej kolejności dotyczą kwestii udokumentowania fakturami wystawianymi przez Wnioskodawcę usług świadczonych na rzecz Dostawcy (pytanie oznaczone we wniosku nr 1).

W tym miejscu należy wskazać, że jak wynika z powołanych powyżej przepisów, każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi co do zasady usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia;
świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z treści art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT jedynie wówczas, gdy czynności te są wykonywane odpłatnie.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem.

Należy w tym miejscu wskazać, że kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

I tak, w wyroku z dnia 15 lipca 1982 r. w sprawie C-89/91 Hong-Kong Trade Development Council, TSUE stwierdził, że wskazane w sprawie czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie. Analizując głębiej ten problem TSUE w wyroku z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council stwierdził, że czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem.

Pojęcie „odpłatności” pojawiło się również w orzeczeniu z dnia 5 lutego 1981 r. C-154/80, które zapadło na tle przepisów I Dyrektywy VAT z dnia 11 kwietnia 1967 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich w zakresie podatków obrotowych (67/227/EWEC). Trybunał wskazał, że termin „zapłata” stanowi integralną część przepisów prawa wspólnotowego, które nie odwołuje się do prawa państw członkowskich dla ustalenia jego znaczenia i zakresu. Stąd też wykładnia tego wyrażenia nie może być pozostawiona dyskrecjonalnemu władztwu każdego państwa członkowskiego. Ponadto, TSUE przypomniał, że świadczenie podlega opodatkowaniu jedynie w wypadku, gdy podstawę opodatkowania stanowi świadczenie wzajemne otrzymane przez świadczącego usługę. Musi również istnieć możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego. W końcu – jak wskazał Trybunał – świadczenie wzajemne musi stanowić pewną wartość subiektywną, gdyż podstawą opodatkowania jest świadczenie wzajemne rzeczywiście otrzymane, nie zaś wartość otrzymana według kryteriów obiektywnych.

Na uwagę zasługuje tutaj także orzeczenie z dnia 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 pomiędzy R. J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden (Holandia), gdzie podkreślono, że dla wystąpienia opodatkowania podatkiem od towarów i usług konieczne staje się zaistnienie bezpośredniego związku płatności z konkretną czynnością oraz istnienie konsumenta tej czynności.

Zatem, pod pojęciem odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu świadczącego usługę do żądania od odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub jej ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

Podsumowując należy stwierdzić, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to odpłatne świadczenie (dostawa lub usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z okoliczności sprawy wynika, że na podstawie umowy zawartej z Dostawcami Wnioskodawca wykona na rzecz Dostawców za wynagrodzeniem szereg czynności opisanych w pkt I. Zatem za wyświadczone usługi Wnioskodawca otrzyma od Dostawców wynagrodzenie.

Tym samym, w przedmiotowej sprawie będzie istniał bezpośredni związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami przez Wnioskodawcę na rzecz Dostawców a wypłaconym wynagrodzeniem. Wobec powyższego, otrzymane przez Wnioskodawcę wynagrodzenie będzie stanowiło wynagrodzenie za świadczone przez Spółkę na rzecz Dostawców usługi, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy, które będą podlegać opodatkowaniu zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Zatem działania podejmowane przez Wnioskodawcę na podstawie Umów z Dostawcami stanowić będą odpłatne świadczenie usług na rzecz Dostawców w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy.

W tym miejscu należy wskazać, że zasady dotyczące dokumentowania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zawarte w Dziale XI rozdziale 1 ustawy.

Należy podkreślić, że celem faktury jest przede wszystkim udokumentowanie rzeczywistego przebiegu zdarzeń gospodarczych, zarówno pod względem przedmiotu transakcji, jak i podmiotów biorących w niej udział.

Na podstawie art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Natomiast w myśl art. 106b ust. 2 ustawy, podatnik nie jest obowiązany do wystawienia faktury w odniesieniu do sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie art. 43 ust. 1, art. 113 ust. 1 i 9 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3.

Według art. 106b ust. 3 ustawy, na żądanie nabywcy towaru lub usługi podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, z wyjątkiem czynności, o których mowa w art. 19a ust. 5 pkt 4, oraz otrzymanie całości lub części zapłaty przed wykonaniem tych czynności, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów - jeżeli obowiązek wystawienia faktury nie wynika z ust. 1,
sprzedaż zwolnioną, o której mowa w ust. 2, z zastrzeżeniem art. 117 pkt 1 i art. 118

– jeżeli żądanie jej wystawienia zostało zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty.

Jak wynika z przywołanych wyżej przepisów – co do zasady – podatnik VAT jest zobowiązany wystawiać fakturę dokumentującą sprzedaż towarów i usług na rzecz innego podatnika. Generalnie ustawodawca nie nakłada na podatników obowiązku wystawiania faktur dokumentujących sprzedaż zwolnioną od podatku na podstawie przepisów ustawy lub rozporządzeń wykonawczych do niej oraz sprzedaż realizowaną na rzecz podmiotów niebędących podatnikami VAT.

Niemniej jednak, stosownie do art. 106b ust. 3 pkt 2 ustawy, na żądanie nabywcy towaru lub usługi podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż zwolnioną, jeżeli żądanie jej wystawienia zostało zgłoszone w przewidzianym przepisem terminie.

Zgodnie z brzmieniem art. 106e ust. 1 ustawy, faktura powinna zawierać m.in.:

datę wystawienia;
kolejny numer nadany w ramach jednej lub więcej serii, który w sposób jednoznaczny identyfikuje fakturę;
imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy;
numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku, z zastrzeżeniem pkt 24 lit. a;
numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej, pod którym otrzymał on towary lub usługi, z zastrzeżeniem pkt 24 lit. b;
datę dokonania lub zakończenia dostawy towarów lub wykonania usługi lub datę otrzymania zapłaty, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4, o ile taka data jest określona i różni się od daty wystawienia faktury;
nazwę (rodzaj) towaru lub usługi;
miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług;
cenę jednostkową towaru lub usługi bez kwoty podatku (cenę jednostkową netto);
kwoty wszelkich opustów lub obniżek cen, w tym w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty, o ile nie zostały one uwzględnione w cenie jednostkowej netto;
wartość dostarczonych towarów lub wykonanych usług, objętych transakcją, bez kwoty podatku (wartość sprzedaży netto);
stawkę podatku;
sumę wartości sprzedaży netto, z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku;
kwotę podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku;
kwotę należności ogółem,
w przypadku dostawy towarów lub świadczenia usług, w odniesieniu do których:
1. obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 1 lub art. 21 ust. 1, lub
2. w przepisach wydanych na podstawie art. 19a ust. 12 określono termin powstania obowiązku podatkowego z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty
– wyrazy „metoda kasowa”;
w przypadku faktur, o których mowa w art. 106d ust. 1 – wyraz „samofakturowanie”;(…).

Mając na uwadze powołane wyżej przepisy oraz przedstawiony opis sprawy należy stwierdzić, że w zaistniałej sytuacji, skoro Wnioskodawca świadczy usługi na rzecz Dostawców, za które otrzymuje wynagrodzenie to czynność taką powinien udokumentować poprzez wystawienie faktury.

Podsumowując, prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym Działania na rzecz Dostawcy, które Wnioskodawca świadczy na rzecz Dostawcy powinny zostać udokumentowane fakturami wystawianymi przez podmiot świadczący przedmiotowe usługi, a więc przez Wnioskodawcę

Zatem stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania oznaczonego nr 1 należało uznać za prawidłowe.

Następnie wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą ustalenia, czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym w przypadku Działania na rzecz Wnioskodawcy, które Sklepy świadczą na rzecz Wnioskodawcy, Wnioskodawcy przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego z faktur wystawionych przez Wnioskodawcę (w oparciu o zasadę samofakturowania) w imieniu i na rzecz Sklepów.

Podstawowe zasady dotyczące odliczenia podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ustawy.

W myśl art. 86 ust. 1 ustawy, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Z cytowanych wyżej przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego.

Przedstawiona zasada wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi.

Należy również podkreślić, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

W każdym przypadku należy dokonać oceny, czy intencją podatnika wykonującego określone czynności, z którymi łączą się skutki podatkowo-prawne, było wykonywanie czynności opodatkowanych.

Stosownie do art. 88 ust. 3a ustawy, nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy:

sprzedaż została udokumentowana fakturami lub fakturami korygującymi:
1. wystawionymi przez podmiot nieistniejący,
2. (uchylona);
transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku;
(uchylony);
wystawione faktury, faktury korygujące lub dokumenty celne:
1. stwierdzają czynności, które nie zostały dokonane – w części dotyczącej tych czynności,
2. podają kwoty niezgodne z rzeczywistością – w części dotyczącej tych pozycji, dla których podane zostały kwoty niezgodne z rzeczywistością,
3. potwierdzają czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i 83 Kodeksu cywilnego – w części dotyczącej tych czynności;
faktury, faktury korygujące wystawione przez nabywcę zgodnie z odrębnymi przepisami nie zostały zaakceptowane przez sprzedającego;
(uchylony);
wystawiono faktury, w których została wykazana kwota podatku w stosunku do czynności opodatkowanych, dla których nie wykazuje się kwoty podatku na fakturze – w części dotyczącej tych czynności.

W świetle art. 88 ust. 4 ustawy, obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.

Należy podkreślić, że jedną z fundamentalnych zasad konstrukcji podatku od towarów i usług jest prawo podatnika do odliczenia podatku zapłaconego w cenie przy nabyciu towarów i usług związanych z działalnością gospodarczą. Podstawowa zasada wspólnego systemu VAT, jaką jest zasada neutralności podatku, jest rozumiana jako stosowanie podatku od towarów i usług na wszystkich etapach obrotu gospodarczego z równoczesnym prawem do potrącenia podatku zawartego w poprzedniej fazie obrotu. Wszelkie ograniczenia prawa do odliczenia podatku naliczonego wpływają na neutralność tego podatku i mogą wynikać jedynie z wyraźnej regulacji ustawowej.

Z opisu sprawy wynika, że Sklepy w „Umowach ze Sklepami” zobowiązują się wobec Wnioskodawcy m.in. do realizacji działań polegających na:

uczestnictwie w promocjach w ramach Akcji Promocyjnych zgodnie z przyjętym regulaminem;
ekspozycji Towarów i materiałów komunikacyjnych, w sposób wskazany przez Dostawcę a zakomunikowany przez Wnioskodawcę, dotyczących danej promocji w ramach Akcji Promocyjnych;
udostępnieniu Danych Transakcyjnych;
udzieleniu Wnioskodawcy upoważnienia do korzystania, przetwarzania i udostępniania Danych Transakcyjnych w celach weryfikacji i rozliczenia promocji w ramach Akcji Promocyjnych oraz dokonywania analiz sprzedaży Towarów zgodnie z przyjętym regulaminem;
wykonaniu pozostałych zobowiązań na podstawie Umowy ze Sklepem, w tym regulaminu do niej;
zwanych łącznie: „Działania na rzecz Wnioskodawcy”).

Wobec tego w ramach przyjętego modelu Akcji Promocyjnych strony Umów z Dostawcami oraz Umów ze Sklepami przyjmują, że wykonywanie Działań na rzecz Dostawcy oraz Działań na rzecz Wnioskodawcy będzie dokonywane za wynagrodzeniem należnym Wnioskodawcy od Dostawców oraz Sklepom od Wnioskodawcy.

Jak już wskazano powyżej, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to odpłatne świadczenie (dostawa lub usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z okoliczności sprawy wynika, że na podstawie umowy zawartej ze Sklepami Sklepy zobowiązują się do realizacji działań polegających na uczestnictwie w promocjach, ekspozycji Towarów i materiałów komunikacyjnych, udostępnieniu danych transakcyjnych, udzieleniu Wnioskodawcy upoważnienia do korzystania i przetwarzania, i udostępniania danych transakcyjnych w celach weryfikacji i rozliczenia promocji oraz dokonywaniu analiz sprzedaży towarów, wykonaniu pozostałych zobowiązań na podstawie Umowy ze Sklepem. W zamian za te czynności Wnioskodawca zobowiązuje się do zapłaty wynagrodzenia na rzecz Sklepów. Zatem za wyświadczone na jego rzecz usługi Wnioskodawca wypłaci na rzecz Sklepów wynagrodzenie.

Tym samym, w przedmiotowej sprawie będzie istniał bezpośredni związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami przez Sklepy na rzecz Wnioskodawcy a wypłaconym przez Wnioskodawcę wynagrodzeniem. Wobec powyższego, otrzymane przez Sklepy wynagrodzenie będzie stanowiło wynagrodzenie za świadczone przez Sklepy na rzecz Wnioskodawcy usługi, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy, które będą podlegać opodatkowaniu zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Zatem działania podejmowane przez Sklepy na rzecz Wnioskodawcy na podstawie Umów ze Sklepami stanowić będą odpłatne świadczenie usług na rzecz Wnioskodawcy w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy.

W tym miejscu należy ponownie wskazać, że zgodnie natomiast z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Stosownie do treści art. 106d ust. 1 ustawy, podmiot, o którym mowa w art. 106b ust. 1 pkt 1, nabywający towary lub usługi od podatnika może wystawiać w imieniu i na rzecz tego podatnika faktury:

dokumentujące dokonanie przez podatnika sprzedaży na rzecz tego podmiotu,
o których mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4,
dokumentujące dostawę towarów lub świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2 lit. b

– jeżeli ten podmiot i ten podatnik wcześniej zawarli umowę w sprawie wystawiania faktur w imieniu i na rzecz tego podatnika, w której została określona procedura zatwierdzania poszczególnych faktur przez podatnika dokonującego tych czynności.

W tym miejscu należy wskazać, że art. 106d ustawy dotyczy instytucji tzw. „samofakturowania”. Przepis ten określa przypadki i warunki, których spełnienie pozwala na wystawianie faktur dokumentujących dostawy towarów i świadczenie usług przez podmioty inne niż wykonujące sprzedaż. Takim podmiotem może być przykładowo nabywca towarów lub usług. Pomimo więc, że zgodnie z ogólną regułą, to podatnik dokonujący dostawy towarów lub świadczących usługę wystawia fakturę dokumentującą daną transakcję, to jednak w myśl ww. przepisu ustawy, funkcja ta może zostać powierzona także nabywcy towarów lub usług.

Wystawianie faktur w procesie „samofakturowania” może zostać zastosowane pod warunkiem istnienia wcześniej zawartej (a zatem zawartej przed wystawieniem pierwszej faktury przez nabywcę w imieniu i na rzecz podatnika dokonującego sprzedaży) umowy. Ustawodawca nie określa żadnych – poza jednym – elementów, które umowa ta powinna zawierać. Ww. elementem, który powinien zostać ujęty w przedmiotowej umowie jest określenie procedury zatwierdzania poszczególnych faktur przez podatnika dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę, w imieniu i na rzecz którego faktury są wystawiane.

Należy wskazać, że przepisy ustawy wymagają istnienia procedury zatwierdzania poszczególnych faktur przez podatnika dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę, nie wskazują natomiast, jak procedura ta ma być określona. Jednocześnie należy wskazać, że przepisy w zakresie podatku VAT nie przewidują jakichkolwiek ograniczeń lub wymogów odnośnie sposobu zatwierdzania przez podatnika faktur, wystawionych w jego imieniu i na jego rzecz przez nabywcę, w procedurze samofakturowania. Strony umowy o samofakturowaniu mogą zatem w dowolny sposób kształtować formę zatwierdzania poszczególnych faktur wystawianych przez nabywcę w imieniu i na rzecz podatnika ‒ sprzedawcy towarów lub usług.

Jednakże, w najlepszym interesie podatnika dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę jest to, aby procedura ta była właściwie określona i przestrzegana, albowiem wystawienie faktury przez nabywcę towaru lub usługi oznacza określenie kwoty podatku należnego po stronie podatnika, który dokonał dostawy towarów lub wyświadczył usługę. W sytuacji, gdy nabywca nie przedstawi faktury do akceptacji sprzedawcy, to i tak sprzedawca nie będzie zwolniony z obowiązku odprowadzenia podatku należnego z tytułu dokonanej dostawy lub wyświadczonej usługi.

W tym miejscu należy wskazać, że umowa jest czynnością prawną, którą zawiera się poprzez zgodne oświadczenia woli dwóch stron. Oświadczenie woli może być złożone w dowolnej formie, przez każde zachowanie się składającego oświadczenie woli, które ujawnia jego wolę w sposób dostateczny. Zatem umowy zawierane w formie elektronicznej, stanowią także prawnie skuteczne umowy.

Należy wskazać ponadto, że zgodnie z art. 106d ust. 1 ustawy, ważne jest aby strony transakcji potrafiły udowodnić, że umowa taka została zawarta i że sprzedawca zatwierdza poszczególne faktury według określonej przez strony zasady. Istotne jest także określenie właściwej procedury akceptacji faktur przez sprzedawcę. Jak już bowiem wyżej wskazano w sytuacji, gdy nabywca nie przedstawi faktury do akceptacji sprzedawcy, to i tak dostawca nie będzie zwolniony z obowiązku odprowadzenia podatku należnego z tytułu dokonanej dostawy.

Ponownie należy podkreślić, że przepisy ustawy nie przewidują jakichkolwiek wymagań co do formy i sposobu akceptacji faktur wystawionych w ramach tzw. samofakturowania. Tym samym, podmioty mogą swobodnie określać sposób i formę akceptacji poszczególnych faktur. Istotne jest wyłącznie, by przyjęta procedura akceptacji poszczególnych faktur została określona w umowie zawartej pomiędzy nabywcą a sprzedawcą towaru lub usługi. Skoro zatem, żaden przepis w zakresie podatku VAT nie określa w jakiej konkretnie formie ma być dokonane zatwierdzenie faktur wystawionych w systemie samofakturowania, ani nie wskazuje żadnych niedopuszczalnych form zatwierdzania, należy przyjąć, że każda określona przez strony umowy o samofakturowaniu forma zatwierdzania faktur jest dopuszczalna.

W analizowanej sprawie – jak wskazano powyżej – działania podejmowane przez Sklepy na rzecz Wnioskodawcy na podstawie Umów ze Sklepami stanowić będą odpłatne świadczenie usług na rzecz Wnioskodawcy w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy. Zatem czynność taka powinna zostać udokumentowana fakturami.

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy oraz powołane przepisy należy stwierdzić, że jeśli w analizowanej sprawie przy akceptacji Sklepów (tzn. jeżeli ten Wnioskodawca i ten Sklep wcześniej zawarli umowę w sprawie wystawiania faktur w imieniu i na rzecz tego Sklepu, w której została określona procedura zatwierdzania poszczególnych faktur przez podatnika dokonującego tych czynności) Spółka zamierza wprowadzić system samofakturowania, który będzie wskazany w umowach/aneksach/procedurze zawartych między stronami, wówczas będą spełnione warunki wskazane w art. 106d ust. 1 ustawy. Zatem to Wnioskodawca będzie mógł w takim przypadku wystawiać faktury w imieniu i na rzecz Sklepów dokumentujące świadczenie usług na rzecz Wnioskodawcy.

Zgodnie z powołanymi wyżej przepisami, rozliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ustawy, warunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności opodatkowanych.

Biorąc pod uwagę opisane okoliczności na tle powołanych przepisów należy stwierdzić, że jeśli Spółka będzie wykorzystywała nabywane od Sklepów usługi do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, wówczas – zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy – będzie uprawniona do odliczenia podatku VAT naliczonego z faktur dokumentujących świadczenie usług na rzecz Wnioskodawcy.

Podsumowując, prawidłowe jest stanowisko Zainteresowanego, zgodnie z którym w przypadku Działania na rzecz Wnioskodawcy, które Sklepy świadczą na rzecz Spółki, Zainteresowanemu przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego z faktur wystawionych przez Wnioskodawcę (w oparciu o zasadę samofakturowania) w imieniu i na rzecz Sklepów w przypadku wykorzystywania przez Wnioskodawcę nabywanych towarów i usług do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. Prawo to przysługuje pod warunkiem niezaistnienia przesłanek negatywnych, o których mowa w art. 88 ustawy.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania oznaczonego nr 2 należało uznać za prawidłowe.

Kolejne wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą wskazania, czy zwrot kosztów nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie usług VAT, a w konsekwencji nie podlega udokumentowaniu fakturą, jeżeli Wnioskodawca uczestniczy w Modelu Zwrotu Kosztów i podejmuje czynności będące Zwrotem Kosztów w Umowach z Dostawcami, w wyniku czego Wnioskodawca otrzymuje od Dostawców Zwrot Kosztów, który przekazuje następnie do Sklepów (pytanie oznaczone we wniosku nr 3).

Jak wskazano powyżej, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że środki pieniężne – jako środek płatniczy – nie stanowią towaru w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy.

Zatem skoro środki pieniężne nie są uznane za towar w rozumieniu przepisów ustawy, to zarówno przekazanie Wnioskodawcy przez Dostawców Zwrotu Kosztów, jak i przekazanie tego Zwrotu Kosztów przez Wnioskodawcę na rzecz uprawnionego Sklepu nie może być utożsamiane z dostawą towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy.

Należy w tym miejscu powtórzyć, że zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z cytowanych wyżej przepisów ustawy wynika, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie na rzecz danego podmiotu niebędące dostawą towarów. Zatem przez świadczenie należy rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby. Na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Na świadczenie mogą się jednocześnie składać zachowania związane z działaniem, jak i zaniechaniem. Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie. Zauważyć jednak należy, iż usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W konsekwencji, należy stwierdzić, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie jest usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem w odniesieniu do każdej płatności pieniężnej rozpatrywać należy, czy nie stanowi ona otrzymanego wynagrodzenia za jakieś świadczenia wykonane przez dany podmiot. Jeśli można zidentyfikować takie świadczenie, to wówczas otrzymaną płatność należałoby potraktować jako wynagrodzenie za usługę. W przypadku więc, gdy podmiot płacący uzyskuje korzyść z pewnego rodzaju sytuacji, zobowiązanie takie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT jako świadczenie usługi. W konsekwencji powinno być ono opodatkowane podatkiem VAT.

Jak już wyżej wskazano aby dana usługa podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Jak wynika z powyższej analizy art. 8 ust. 1 ustawy, każde świadczenie stanowi, co do zasady, usługę. Muszą być jednak przy tym spełnione następujące warunki:

istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,
wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługę świadczoną na rzecz usługobiorcy,
istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy usługi,
odpłatność za otrzymane świadczenie (usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,
istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Zaprezentowana argumentacja w przedmiocie wzajemności świadczeń jako warunku koniecznego do uznania usługi za podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT znajduje szerokie poparcie w orzecznictwie krajowych sądów administracyjnych, jak i w powołanym już powyżej orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Szczególnie trafnie kwestię tę ujął WSA w Kielcach w wyroku z dnia 15 marca 2012 r., sygn. akt I SA/Ke 89/12, w którym stwierdził, że „Świadczenie usług podlega opodatkowaniu tylko wtedy, gdy pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą istnieje stosunek prawny, na podstawie którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych. Aby usługa podlegała obowiązkowi podatkowemu z tytułu VAT koniecznym warunkiem jest, by świadczona była odpłatnie, przy czym pomiędzy czynnością podlegającą opodatkowaniu (usługą), a wynagrodzeniem otrzymanym z tytułu jej wyświadczenia musi istnieć bezpośredni, czytelny i dostrzegalny związek”.

Z kolei w wyroku z dnia 29 października 2009 r. C-246/08 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej przypomniał, że jeżeli działalność usługodawcy polega wyłącznie na świadczeniu usług bez bezpośredniego świadczenia wzajemnego, brak jest podstawy opodatkowania i usługi te nie podlegają tym samym podatkowi VAT (teza 43). Świadczenie usług tylko wtedy dokonywane jest odpłatnie w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy, jeżeli pomiędzy usługodawcą i usługobiorcą istnieje stosunek prawny, w ramach którego dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych, a wynagrodzenie otrzymywane przez usługodawcę stanowi rzeczywisty ekwiwalent usługi świadczonej na rzecz usługobiorcy (teza 44).

Mając na uwadze powyższe należy wskazać, że aby czynność podlegała obowiązkowi zapłaty podatku, musi mieć miejsce dostawa towarów lub świadczenie usług, które podatnik działający w takim charakterze dokonuje odpłatnie na terytorium państwa członkowskiego.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca na podstawie Umów z Dostawcami będzie również pośredniczyć w Zwrocie Kosztów (tzw. cash-back) przez Dostawców na rzecz Sklepów, który to Zwrot Kosztów ma rekompensować Sklepom stratę (koszty), jaką poniosą sprzedając Towary po cenie nie wyższej niż maksymalna. Zwrot będzie następował w formule 1:1, tzn. całość kwoty otrzymanej od Dostawcy z tego tytułu Wnioskodawca przekaże Sklepom. Kwoty te nie stanowią wynagrodzenia dla Wnioskodawcy za Działania na rzecz Dostawców (opisane w pkt I powyżej) – Zwrot Kosztów w Umowach z Dostawcami.

Wnioskodawca na podstawie Umów ze Sklepami zobowiązuje się wobec Sklepów do przekazania jako pośrednik zwrotu kosztów od Dostawców dla Sklepów, który ma rekompensować Sklepom stratę (koszty), jaką poniosą sprzedając Towary po cenie nie wyższej niż maksymalna, pod warunkiem, że promocja organizowana w ramach Akcji Promocyjnych obejmuje takie zobowiązanie Sklepów – Zwrot Kosztów w Umowach ze Sklepami.

Natomiast w ramach zobowiązania do Zwrotu Kosztów w Umowach z Dostawcami oraz do Zwrotu Kosztów w Umowach ze Sklepami, o którym mowa w pkt II i IV kwoty wypłacane przez Dostawców do Wnioskodawcy i w dalszej kolejności przez Wnioskodawcę do Sklepów tytułem Zwrotu Kosztów nie stanowią wynagrodzenia należnego Wnioskodawcy lub odpowiednio Sklepom z tytułu jakiegokolwiek odrębnego świadczenia, w szczególności nie stanowią wynagrodzenia za działania realizowane w ramach punktu I oraz III. Wnioskodawca jedynie pośredniczy w przekazywaniu przez Dostawców na rzecz Sklepów Zwrotu Kosztów, które to koszty ponoszą te Sklepy sprzedając Towary po cenie nie wyższej niż maksymalna. W tym zakresie Wnioskodawca działa w relacji z Dostawcą w swoim imieniu i na swoją rzecz.

W przedstawionych okolicznościach sprawy w związku ze Zwrotem Kosztów, o których mowa w Umowach z Dostawcami i Umowach ze Sklepami nie jest możliwe zidentyfikowanie jakiegokolwiek świadczenia, które mogłoby stanowić przedmiot opodatkowania podatkiem od towarów i usług po stronie Wnioskodawcy.

Jak bowiem wskazał Wnioskodawca, w ramach Zwrotu Kosztów w Umowach z Dostawcami oraz Zwrotu Kosztów w Umowach ze Sklepami nie będzie realizowane żadne dodatkowe świadczenie, z tytułu którego wynagrodzeniem byłyby kwoty wypłacane w ramach Zwrotu Kosztów. Wnioskodawca będzie jedynie pośredniczyć w Zwrocie Kosztów przez Dostawców na rzecz Sklepów, którzy mają „sfinansować” Sklepom stratę, jaką poniosą sprzedając Towary po cenie nie wyższej niż maksymalna. W konsekwencji, Wnioskodawca, na podstawie Umów ze Sklepami zobowiązuje się wobec Sklepów do zwrotu Sklepom, jako pośrednik, kosztów równych stracie, jaką poniosą sprzedając Towary po cenie nie wyższej niż cena maksymalna. W przyjętym Modelu Zwrotu Kosztów Wnioskodawca pełni więc rolę pośrednika otrzymującego od Dostawców Zwrot Kosztów, który w tej samej wysokości przekazuje następnie do Sklepów. W schemacie tym działa on w swoim imieniu i na swoją rzecz. Zgodnie z Modelem Zwrotu Kosztów strony Umów z Dostawcami oraz Umów ze Sklepami dokumentują opisany powyżej zwrot kosztów notami księgowymi. W odniesieniu do relacji Wnioskodawca – Sklep noty księgowe mogą nie być wystawiane przez Sklepy tylko przez Spółkę. Bowiem strony mogą przyjąć zasadę, że nota mogłaby być wystawiana przez Wnioskodawcę w imieniu i na rzecz Sklepów.

W rezultacie, uznać należy, że Zwrot Kosztów otrzymywany przez Wnioskodawcę od Dostawców i przekazywany następnie w tej samej wysokości Sklepom nie będzie stanowił po stronie Wnioskodawcy czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT z uwagi na brak możliwości zidentyfikowania przedmiotu opodatkowania podatkiem VAT (brak dostawy towarów, świadczenia usług w rozumieniu ustawy).

W konsekwencji, skoro czynności polegające na przekazaniu Wnioskodawcy przez Dostawcę kwoty zwrotu kosztów oraz przekazanie tego zwrotu przez Wnioskodawcę na rzecz Sklepu nie będą stanowić dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ustawy, ani wynagrodzenia za świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy, to ww. czynności nie mieszczą się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem, wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy.

Przywołany wyżej przepis art. 106b ust. 1 ustawy wskazuje jednoznacznie, w jakich sytuacjach podatnik jest zobowiązany do wystawienia faktury. Obowiązek ten występuje w sytuacji dokonania sprzedaży, jak również innych czynności wskazanych w tym przepisie.

Należy podkreślić, że celem faktury jest przede wszystkim udokumentowanie rzeczywistego przebiegu zdarzeń gospodarczych. Pełni ona bowiem szczególną rolę dowodową w prawidłowym wymiarze podatku VAT. Prawidłowość materialnoprawna faktury zachodzi, jeżeli odzwierciedla ona prawdziwe zdarzenie gospodarcze, czyli w istocie stwierdza fakt sprzedaży określonych towarów lub usług.

Zatem w sytuacji gdy między stronami nie dochodzi do świadczenia usług ani do dostawy towarów, wówczas brak jest podstaw do dokumentowania takiego Zwrotu Kosztów fakturą.

Podsumowując, jeżeli Wnioskodawca uczestniczy w Modelu Zwrotu Kosztów i podejmuje czynności będące Zwrotem Kosztów w Umowach z Dostawcami, w wyniku czego Wnioskodawca otrzymuje od Dostawców zwrot kosztów (który przekazuje następnie w tej samej wysokości do Sklepów), to taki Zwrot Kosztów nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT. Skoro zatem taki Zwrot Kosztów nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, w konsekwencji nie podlega udokumentowaniu fakturą.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy w odniesieniu do pytania oznaczonego we wniosku nr 3 należało uznać za prawidłowe.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą także ustalenia, czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym, jeżeli Wnioskodawca uczestniczy w Modelu Zwrotu Kosztów i w wyniku tego Sklepy otrzymują zwrot kosztów w ramach podejmowanych czynności stanowiących Zwrot Kosztów w Umowach ze Sklepami, to taki zwrot kosztów nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie usług, a w konsekwencji, nie znajdzie zastosowania mechanizm samofakturowania i Wnioskodawca powinien udokumentować przedmiotowy zwrot kosztów co najwyżej notami księgowymi wystawianymi w imieniu i na rzecz Sklepów, które nie wskazują kwoty VAT, gdyż nie wpływają na rozliczenia VAT Sklepu, czy Wnioskodawcy (pytanie oznaczone we wniosku nr 4).

Jak już wskazano i rozstrzygnięto powyżej, jeżeli Wnioskodawca uczestniczy w Modelu Zwrotu Kosztów i podejmuje czynności będące Zwrotem Kosztów w Umowach z Dostawcami, w wyniku czego Wnioskodawca otrzymuje od Dostawców Zwrot Kosztów (który przekazuje następnie w tej samej wysokości do Sklepów), to taki Zwrot Kosztów nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT. Skoro zatem taki Zwrot Kosztów nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, w konsekwencji nie podlega udokumentowaniu fakturą.

Zatem jeśli przekazanie środków pieniężnych stanowiących Zwrot Kosztów od Dostawcy do Wnioskodawcy nie stanowi wynagrodzenia za jakiekolwiek czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, bowiem nie występuje tutaj żadne świadczenie wzajemne między stronami (Dostawcą i Wnioskodawcą), to również przekazanie tych środków pieniężnych przez Wnioskodawcę na rzecz Sklepów, w przypadku, gdy transferowi tych środków nie towarzyszy żadne świadczenie zwrotne ze strony Sklepu na rzecz Wnioskodawcy należy uznać za czynność, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W konsekwencji skoro w związku ze Zwrotem Kosztów nie dochodzi do dostawy towarów lub świadczenia usług ze strony Sklepu na rzecz Wnioskodawcy, to brak jest podstaw do dokumentowania takiej czynności fakturą. Zatem Wnioskodawca nie powinien dokumentować takiej czynności poprzez wystawienie faktury w przypadku zastosowania mechanizmu samofakturowania.

Jak bowiem wynika z treści powołanego już powyżej art. 106b ust. 1 ustawy, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem;
sprzedaż wysyłkową z terytorium kraju i sprzedaż wysyłkową na terytorium kraju na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;
wewnątrzwspólnotową dostawę towarów na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;
otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów lub czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4.

Przez sprzedaż należy rozumieć – w myśl art. 2 pkt 22 ustawy – odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Z powyższych przepisów wynika, że faktury są dokumentami sformalizowanymi. Prawidłowość materialnoprawna faktury zachodzi, jeżeli odzwierciedla w sposób prawidłowy zdarzenie gospodarcze. Faktura potwierdza zaistniałe zdarzenia gospodarcze, a jej elementy formalne wymagane przez art. 106e ust. 1 ustawy, mają znaczenie dowodowe.

W analizowanej sprawie należy wskazać, że Zwrot Kosztów będzie pozostawać poza zakresem opodatkowania podatkiem VAT, tym samym brak jest/będzie podstaw do wystawienia faktury dokumentującej takie zdarzenie, bowiem – jak wynika z art. 106b ust. 1 ustawy – faktury są dowodem dokumentującym sprzedaż. Tym samym Zwrot Kosztów nie powinien być dokumentowany fakturami, lecz innym dokumentem księgowym, np. notą księgową.

Wskazać należy, że ustawa oraz przepisy wykonawcze wydane na podstawie jej upoważnienia w żadnym zakresie nie regulują kwestii wystawiania not księgowych. Noty księgowe stanowią dokumenty księgowe na podstawie ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2019 r., poz. 351, z późn. zm.), a nie przepisów dotyczących podatku VAT.

Przepisy krajowe nie określają dokumentu, jakim powinnien zostać udokumentowany Zwrot Kosztów. Nie jest tym dokumentem faktura, jednak nic nie wskazuje, że nie może nim być np. nota księgowa. Wobec tego, wystawiona nota będzie dokumentem, który w świetle regulacji prawnych umożliwi udokumentowanie przedmiotowego Zwrotu Kosztów.

Podsumowując, jeżeli Wnioskodawca uczestniczy w Modelu Zwrotu Kosztów i w wyniku tego Sklepy otrzymują Zwrot Kosztów w ramach podejmowanych czynności stanowiących Zwrot Kosztów w Umowach ze Sklepami, to taki Zwrot Kosztów nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie usług, a w konsekwencji, nie znajdzie zastosowania mechanizm samofakturowania i Wnioskodawca może udokumentować przedmiotowy Zwrot Kosztów co najwyżej notami księgowymi wystawianymi w imieniu i na rzecz Sklepów, które nie wskazują kwoty VAT, gdyż nie wpływają na rozliczenia VAT Sklepu, czy Wnioskodawcy.

Zatem stanowisko w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 4 jest prawidłowe.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą również ustalenia, czy wskazany Zwrot Kosztów (tzw. cashback) w ramach przyjętego Modelu Zwrotu Kosztów nie stanowi rabatu pośredniego stanowiącego obniżkę ceny, o którym mowa w art. 29a ust. 10 pkt 1 ustawy, a w konsekwencji Wnioskodawca na wystawianych przez siebie notach księgowych do Dostawców oraz na wystawionych notach księgowych w imieniu i na rzecz Sklepów nie będzie zobowiązany do wyodrębniania kwoty podatku VAT oraz kwoty netto Zwrotu Kosztów (pytanie oznaczone we wniosku nr 6).

Jak wynika z treści wniosku, Zainteresowany pośrednicząc w przekazywaniu Sklepom Zwrotu Kosztów, w sytuacji, gdy Dostawcy „finansują” Sklepom straty, które poniosą sprzedając Towary po cenie nie wyższej niż maksymalna, nie otrzymuje wynagrodzenia w zamian za świadczenie usług, zatem nie dochodzi do świadczenia usług. Wnioskodawca pełni jedynie funkcję pośrednika w Zwrocie Kosztów, a więc tylko przekazuje do Sklepu Zwrot Kosztów otrzymany od Dostawcy. Wnioskodawca nie uczestniczy w obrocie Towarem, nie jest zatem stroną (nie pośredniczy) w transakcji dostawy Towaru między Dostawcą i Sklepem. Wnioskodawca ma jedynie przekazać Zwrot Kosztów na rzecz Sklepu, który poniósł stratę sprzedając Towary po cenie nie wyższej niż cena maksymalna.

Należy w tym miejscu zauważyć, że stosownie do art. 29a ust. 1 ustawy, podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Zgodnie z art. 29a ust. 6 ustawy, podstawa opodatkowania obejmuje:

podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;
koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

Podstawa opodatkowania – w świetle art. 29a ust. 7 ustawy – nie obejmuje kwot:

stanowiących obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty;
udzielonych nabywcy lub usługobiorcy opustów i obniżek cen, uwzględnionych w momencie sprzedaży;
otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku.

Na mocy art. 29a ust. 10 ustawy (w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2020 r.), podstawę opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 13, obniża się o:

kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen;
wartość zwróconych towarów i opakowań, z zastrzeżeniem ust. 11 i 12;
zwróconą nabywcy całość lub część zapłaty otrzymaną przed dokonaniem sprzedaży, jeżeli do niej nie doszło;
wartość zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, o których mowa w ust. 1.

Zgodnie z art. 29a ust. 10 ustawy – w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2021 r. – podstawę opodatkowania obniża się o:

kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen;
wartość zwróconych towarów i opakowań, z zastrzeżeniem ust. 11 i 12;
zwróconą nabywcy całość lub część zapłaty otrzymaną przed dokonaniem sprzedaży, jeżeli do niej nie doszło;
wartość zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, o których mowa w ust. 1.

Na podstawie art. 29a ust. 13 ustawy (w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2020 r.), w przypadkach, o których mowa w ust. 10 pkt 1-3, obniżenia podstawy opodatkowania, w stosunku do podstawy określonej w wystawionej fakturze z wykazanym podatkiem, dokonuje się pod warunkiem posiadania przez podatnika, uzyskanego przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, w którym nabywca towaru lub usługobiorca otrzymał fakturę korygującą, potwierdzenia otrzymania faktury korygującej przez nabywcę towaru lub usługobiorcę, dla którego wystawiono fakturę. Uzyskanie potwierdzenia otrzymania przez nabywcę towaru lub usługobiorcę faktury korygującej po terminie złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy uprawnia podatnika do uwzględnienia faktury korygującej za okres rozliczeniowy, w którym potwierdzenie to uzyskano.

Z kolei na mocy art. 29a ust. 13 ustawy – w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2021 r. – w przypadkach, o których mowa w ust. 10 pkt 1-3, obniżenia podstawy opodatkowania, w stosunku do podstawy określonej w wystawionej fakturze z wykazanym podatkiem, dokonuje się za okres rozliczeniowy, w którym podatnik wystawił fakturę korygującą, pod warunkiem że z posiadanej przez tego podatnika dokumentacji wynika, że uzgodnił on z nabywcą towaru lub usługobiorcą warunki obniżenia podstawy opodatkowania dla dostawy towarów lub świadczenia usług określone w fakturze korygującej oraz warunki te zostały spełnione, a faktura ta jest zgodna z posiadaną dokumentacją. W przypadku gdy w okresie rozliczeniowym, w którym została wystawiona faktura korygująca, podatnik nie posiada dokumentacji, o której mowa w zdaniu pierwszym, obniżenia podstawy opodatkowania dokonuje za okres rozliczeniowy, w którym dokumentację tę uzyskał.

Zgodnie z art. 29a ust. 14 ustawy, przepis ust. 13 stosuje się odpowiednio w przypadku stwierdzenia pomyłki w kwocie podatku na fakturze i wystawienia faktury korygującej do faktury, w której wykazano kwotę podatku wyższą niż należna.

W analizowanej sprawie celem dokonania prawidłowej kwalifikacji Zwrotu Kosztów w świetle przepisów o podatku od towarów i usług, należy przeprowadzić obiektywną analizę całokształtu okoliczności faktycznych konkretnej transakcji, która pozwoli na ocenę skutków takiej transakcji w świetle regulacji dotyczących podatku od towarów i usług.

Przepisy ustawy nie definiują pojęcia „bonifikata” ani „rabat”. Zatem, pojęcia te należy interpretować stosując przede wszystkim wykładnię językową.

Przyjmując za „Uniwersalnym słownikiem języka polskiego” pod redakcją prof. Stanisława Dubisza (Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2003, tom 1, str. 303) „bonifikata” – to „zniżka, odstępstwo od ustalonej ceny towaru, zwłaszcza jako forma odszkodowania za poniesioną stratę albo w celach reklamowych: opust, rabat”. Przez bonifikatę należy więc rozumieć pomniejszenie ustalonej uprzednio ceny towaru lub usługi.

Z kolei zgodnie ze „Słownikiem języka polskiego” (Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005, str. 825), „rabat” to „zniżka, opust od sumy należnej za towar przyznawany, np. przy kupnie dużej ilości towarów”. Zatem, rabat polega na pomniejszeniu ustalonej wcześniej ceny towaru lub usługi. Rozróżnia się przy tym rabaty na te przyznane przed ustaleniem ceny oraz udzielane po jej ustaleniu.

Rabat udzielony w momencie wystawienia faktury (rabat transakcyjny) nie ma znaczenia dla ustalenia podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług, ponieważ kwota należna od nabywcy już go uwzględnia – dane dotyczące rabatu znajdą swoje odzwierciedlenie w wystawionej fakturze stwierdzającej dokonanie sprzedaży.

Natomiast, jeżeli udzielenie rabatu ma miejsce po dokonaniu sprzedaży i wystawieniu faktury, w której dokonano pierwotnego określenia podstawy opodatkowania (rabat potransakcyjny), wówczas czynność ta wymaga wystawienia faktury korygującej zmniejszającej wartość towarów, zgodnie z art. 106j ustawy. Jednakże możliwe jest wystawienie faktury korygującej wyłącznie w sytuacji udzielenia rabatu bezpośredniemu nabywcy towarów i usług.

Uregulowania krajowej ustawy mają swoje odzwierciedlenie w przepisach wspólnotowych i są konsekwencją przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. I tak, art. 29a ustawy stanowi odniesienie do przepisu art. 79 Dyrektywy 2006/112/WE, zgodnie z którym podstawa opodatkowania nie obejmuje następujących elementów:

obniżek cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty;
opustów i obniżek cen udzielonych nabywcy lub usługobiorcy i uwzględnionych w momencie transakcji;
kwot otrzymanych przez podatnika od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy, a zaksięgowanych przez podatnika na koncie przejściowym.

Podatnik musi przedstawić dowód na rzeczywistą kwotę kosztów, o których mowa w akapicie pierwszym lit. c), i nie może odliczyć VAT, który w danym przypadku mógł zostać naliczony.

Dyrektywa 2006/112/WE w art. 73 oraz art. 90 ust. 1 określa podstawę opodatkowania, przewidując uprawnienia do jej obniżenia w przypadku każdorazowego, faktycznego zmniejszenia obrotu. Zgodnie z Dyrektywą 2006/112/WE, przesłanką wystarczającą dla ustalenia podstawy opodatkowania jest zaistnienie samego faktu zmniejszenia obrotu, bez konieczności wykazywania go w jeden konkretny sposób. Mając to na uwadze wydaje się, że zarówno wystawienie faktury korygującej, jak również noty stanowi prawidłowy sposób udokumentowania udzielonego rabatu. Przepis ustawy przewiduje jednakże, że kwoty rabatów mają być udokumentowane, prawnie dopuszczone i obowiązkowe.

Konstrukcja podstawy opodatkowania oparta jest bowiem na założeniu proporcjonalności podatku VAT do ceny towarów i usług. W efekcie, każda transakcja podlega podatkowi VAT obliczonemu od rzeczywistej ceny towarów lub usług według stawki, jaka ma zastosowanie do takich towarów i usług. Przepisy Dyrektywy 2006/112/WE wskazują, że zasada proporcjonalności obowiązuje również w przypadku obniżenia podstawy opodatkowania w przypadku rabatów, opustów lub obniżek cen. Ponadto, powyższe dotyczy anulowania, wypowiedzenia, rozwiązania, całkowitego lub częściowego niewywiązania się z płatności lub też w przypadku obniżenia ceny po dokonaniu dostawy. Oznacza to, że podatek VAT należny powinien być, co do zasady, proporcjonalny do ceny faktycznej pobranej przez dany podmiot.

Ponadto, należy mieć na uwadze, że konstrukcja podstawy opodatkowania jest wyrazem zasady neutralności podatku VAT. Oznacza ona, że ekonomicznego ciężaru podatku VAT nie powinny ponosić podmioty niebędące ostatecznymi odbiorcami towarów lub usług. W konsekwencji, po obniżeniu ceny transakcyjnej powinno następować proporcjonalne obniżenie podstawy opodatkowania. W innym przypadku, tj. gdyby podstawa opodatkowania przewyższała kwotę wynagrodzenia należnego podatnikowi, podatnik ponosiłby ekonomiczny ciężar podatku, co naruszałoby wskazaną wyżej zasadę neutralności.

Zasada neutralności była wielokrotnie podkreślana przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej jako: TSUE). Na szczególną uwagę zasługuje wyrok w sprawie C-317/94 pomiędzy Elida Gibbs Ltd a Commissioners of Customs and Excise, w którym TSUE stwierdził, że: „(...) producent, który zrefundował wartość kuponu zniżkowego detaliście lub wartość kuponu uprawniającego do zwrotu gotówki klientowi końcowemu, otrzymuje, po zakończeniu transakcji, kwotę odpowiadającą cenie sprzedaży zapłaconej przez hurtowników lub detalistów za jego towary, pomniejszoną o wartość przedmiotowych kuponów. Nie byłoby zatem zgodne z dyrektywą, gdyby podstawa opodatkowania użyta do obliczenia podatku należnego od producenta jako podatnika, przekraczała kwotę ostatecznie przez niego otrzymaną. Gdyby bowiem tak było, zasada neutralności VAT w stosunku do podatników, do których należy przecież także producent, nie byłaby spełniona” (pkt 28).

Ponadto, TSUE wskazuje, że: „(...) w celu zapewnienia realizacji zasady neutralności należy, obliczając podstawę opodatkowania dla celów VAT, uwzględnić sytuacje, w których podatnik, nie pozostając w stosunkach umownych z konsumentem końcowym, ale będąc pierwszym ogniwem łańcucha transakcji kończącego się na tym konsumencie, udziela takiemu konsumentowi zniżki za pośrednictwem detalistów lub poprzez bezpośredni zwrot wartości kuponów. W przeciwnym razie, organy podatkowe otrzymałyby z tytułu VAT kwotę większą niż rzeczywiście zapłacona przez konsumenta ostatecznego, kosztem podatnika” (pkt 31).

Powyższy wyrok potwierdza zatem jednoznacznie, że w przypadku udzielania zniżki podmiotowi niebędącemu bezpośrednim nabywcą towarów, sprzedawca powinien obniżyć obrót z tytułu sprzedaży.

Jak wskazano we wniosku, Wnioskodawca w ramach Akcji Promocyjnej będzie pośredniczyć w przekazaniu przez Dostawców do Sklepów zwrotu kosztów (tzw. cash-back) w ramach przyjętego Modelu Zwrotu Kosztów. Zwrot kosztów ma rekompensować Sklepom stratę (koszty), jaką poniosą sprzedając Towary po cenie nie wyższej niż maksymalna. Celem cash-backu jest zrekompensowanie kosztu/straty poniesionej przez Sklep, który uczestniczy w promocji. Wnioskodawca nie będzie uczestniczyć w obrocie Towarem (tj. nie nabywa/nie odsprzedaje Towarów). Wnioskodawca w ramach Modelu Zwrotu Kosztów nie uczestniczy w obrocie Towarem, gdyż brak jest transakcji sprzedaży Towaru między Dostawcą i Wnioskodawcą, która miałaby być objęta rabatem. Zgodnie z Modelem Zwrotu Kosztów, Zwrot Kosztów (tzw. Cash-back) dokumentowany jest notami księgowymi. Z zastrzeżeniem, że Zwrot Kosztów przez Wnioskodawcę na rzecz Sklepów dokumentowany jest notą księgową wystawianą przez Wnioskodawcę w imieniu i na rzecz Sklepów.

Zatem na tle przedstawionych przepisów oraz opisu sprawy należy wskazać, że Zwrot Kosztów (tzw. cash-back) nie stanowi rabatu w rozumieniu art. 29a ust. 10 pkt 1 ustawy, ponieważ Wnioskodawca nie pośredniczy między stronami – Dostawcą i Sklepem w dostawie Towarów. Zainteresowany dokonuje tylko przekazania środków pieniężnych w tej samej kwocie między Dostawcą a Sklepem pośrednicząc jedynie w tym przekazaniu.

Zatem ww. Zwrot Kosztów nie wpływa na rozliczenia VAT Wnioskodawcy (co oczywiste, skoro Wnioskodawca nie uczestniczy w obrocie Towarem). Z tego względu Wnioskodawca w wystawianych notach księgowych (zarówno we własnych wystawianych na Dostawcę, jak i tych wystawianych w imieniu i na rzecz Sklepów) nie ma obowiązku wyodrębniać kwoty podatku VAT.

Brak jest bowiem bezpośredniego związku pomiędzy podejmowanymi przez Sklepy czynnościami, tj. sprzedażą Towarów po cenie nie wyższej niż cena maksymalna, a otrzymywanym za pośrednictwem, Wnioskodawcy Zwrotem Kosztów. Wnioskodawca nie uczestniczy bowiem w obrocie Towarem, wobec czego Zwrot Kosztów nie będzie stanowił rabatu w rozumieniu 29a ust. 10 pkt 1 ustawy (ani rabatu pośredniego).

Podsumowując, wskazany Zwrot Kosztów (tzw. cashback) w ramach przyjętego Modelu Zwrotu Kosztów nie stanowi po stronie Wnioskodawcy rabatu pośredniego stanowiącego obniżkę ceny, o którym mowa w art. 29a ust. 10 pkt 1 ustawy, a w konsekwencji Wnioskodawca na wystawianych przez siebie notach księgowych do Dostawców oraz na wystawionych notach księgowych w imieniu i na rzecz Sklepów nie będzie zobowiązany do wyodrębniania kwoty podatku VAT oraz kwoty netto Zwrotu Kosztów.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania oznaczonego we wniosku nr 6 jest prawidłowe.

Należy zauważyć, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (oraz z opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. Zatem niniejsze rozstrzygnięcie oparto w szczególności na informacji, że „Wnioskodawca na podstawie Umów z Dostawcami będzie również pośredniczyć w zwrocie kosztów (tzw. cash-back) przez Dostawców na rzecz Sklepów, który to Zwrot Kosztów ma rekompensować Sklepom stratę (koszty), jaką poniosą sprzedając Towary po cenie nie wyższej niż maksymalna. Zwrot będzie następował w formule 1:1, tzn. całość kwoty otrzymanej od Dostawcy z tego tyłu Wnioskodawca przekaże Sklepom. Kwoty te nie stanowią wynagrodzenia dla Wnioskodawcy za Działania na rzecz Dostawców (opisane w pkt I. powyżej). (Zwrot Kosztów w Umowach z Dostawcami)” oraz na informacji, że: „Wnioskodawca (…) że nie będzie uczestniczyć w obrocie Towarem. Towary będące przedmiotem Akcji Promocyjnych będą sprzedawane w ramach mechanizmu sprzedaży przewidzianego przez Dostawców. Model ten zakłada prowadzenie sprzedaży Towarów do jednej ze spółek z Grupy (...) (Dystrybutora), która następnie będzie odsprzedawała Towar do Sklepów, tak jak to zostało opisane powyżej”. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Należy zaznaczyć, że niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie sprawy będącej przedmiotem wniosku, w zakresie zadanych przez Wnioskodawcę pytań w zakresie podatku od towarów i usług. Inne kwestie, nieobjęte pytaniami nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa – rozpatrzone. W szczególności interpretacja nie rozstrzyga kwestii skutków podatkowych dla czynności realizowanych bezpośrednio między Dostawcami a Sklepami oraz rozliczeń między tymi podmiotami.

Informuje się ponadto, że w niniejszej interpretacji rozstrzygnięto wniosek w części dotyczącej zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług. Natomiast w kwestii dotyczącej zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób prawnych zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP. W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin