2021.02.01 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP4-3.4012.693.2020.1.RK
z 1 lutego 2021 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325 z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 2 grudnia 2020 r. (data wpływu 2 grudnia 2020 r. ) uzupełnionym pismem z dnia 2 grudnia 2020 r. (data wpływu 3 grudnia 2020 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT świadczonych przez Wnioskodawcę usług wsparcia – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 2 grudnia 2020 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT świadczonych przez Wnioskodawcę usług wsparcia.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe:

(...) Spółka Akcyjna (dalej: „Wnioskodawca”) jest czynnym podatnikiem VAT. Posiada siedzibę i zarząd na terytorium Polski (jest polskim rezydentem podatkowym).

Wnioskodawca jest spółką inwestycyjną działającą na podstawie zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego. Wnioskodawca specjalizuje się m.in. w obsłudze funduszy inwestycyjnych i towarzystw funduszy inwestycyjnych, posiada w tym zakresie rozwiązania organizacyjne i techniczne zapewniające wysoki poziom obsługi uczestników funduszy inwestycyjnych z uwzględnieniem obowiązujących w tym zakresie wymogów wynikających z przepisów prawa bezwzględnie obowiązującego, jak również z postanowień statutów funduszy inwestycyjnych. Wnioskodawca posiada stosowne zezwolenia na prowadzenie takiej działalności, w szczególności: (i) zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie przyjmowania i przekazywania zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych, (ii) doradztwa inwestycyjnego, (iii) zarządzania portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, (iv) sporządzania analiz inwestycyjnych, analiz finansowych oraz innych rekomendacji o charakterze ogólnym dotyczących transakcji w zakresie instrumentów finansowych.

Wnioskodawca rozpoczął świadczenie i zamierza świadczyć w przyszłości na zlecenie towarzystw funduszy inwestycyjnych (dalej: „Towarzystwa”), o których mowa w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2020 r. poz. 95 ze zm., zwana dalej jako „UFI”) usługi wsparcia do świadczonych przez te Towarzystwa usług dotyczących funduszy inwestycyjnych, o których mowa w art. 3 ust. 4 UFI (fundusze inwestycyjne otwarte oraz alternatywne fundusze inwestycyjne: specjalistyczne fundusze inwestycyjne i fundusze inwestycyjne zamknięte, dalej łącznie: „Fundusze”).

Rzeczone usługi wsparcia obejmują/będą obejmowały swoim zakresem:

przyjmowanie (oraz pozostawanie w gotowości do przyjmowania) wszelkich zleceń i dyspozycji od uczestników Funduszy, w szczególności zleceń i dyspozycji dotyczących certyfikatów inwestycyjnych i wykonywania praw wynikających z tych certyfikatów (z wyłączeniem żądań nabycia, zbycia lub wykupu certyfikatów), a także związane z tym: weryfikacja tożsamości uczestników Funduszy i poświadczanie za zgodność składanych przez nich podpisów pod zleceniami i dyspozycjami, dojazd do uczestników Funduszy celem odebrania zleceń i dyspozycji;
udzielanie odpowiedzi na zapytania uczestników Funduszy, związane ze zleceniami i dyspozycjami, dotyczącymi uczestnictwa w Funduszu, udzielanie informacji odnośnie zasad i terminów składania zleceń i dyspozycji związanych z uczestnictwem w Funduszu (m.in. dotyczących zasad składania żądań wykupu, udzielania/odwoływania pełnomocnictw, składania dyspozycji zmiany danych oraz wniosków o przeniesienie praw z certyfikatów oraz innych dyspozycji wskazanych w statutach Funduszy);
przekazywanie uczestnikom Funduszy informacji i materiałów udostępnianych uczestnikom Funduszy przez Towarzystwa m.in. listów do uczestników Funduszy, komentarzy i analiz dotyczących Funduszy, przygotowywanych przez Towarzystwa, informacji o aktualnościach lub wydarzeniach organizowanych przez Towarzystwa;
przekazywanie uczestnikom Funduszy obligatoryjnych informacji i materiałów, jakich zobowiązane są dostarczyć Fundusze (np. informacje dla klientów AFI, prospekty informacyjne, sprawozdania finansowe funduszy (roczne, półroczne), KIIDy itp.);
udostępnianie uczestnikom Funduszy bieżących informacji (w tym telefonicznie, w placówkach, za pośrednictwem systemów informatycznych) o stanie posiadania certyfikatów inwestycyjnych Funduszy oraz ich aktualnej wycenie;
przydzielanie do obsługi uczestników Funduszy dedykowanych pracowników realizujących usługi wskazane w punktach powyżej;

dalej zwane łącznie „Usługi”.

Za świadczone Usługi Wnioskodawcy przysługuje/przysługiwać będzie od Towarzystw określone w pisemnej umowie, zawartej miedzy nimi wynagrodzenie.

Wnioskodawca powziął wątpliwość, czy Usługi korzystają ze zwolnienia z opodatkowania VAT.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy Usługi opisane w stanie faktycznym świadczone przez Wnioskodawcę korzystają ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) Ustawy o VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy, Usługi, świadczone przez Wnioskodawcę korzystają ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a)Ustawy o VAT.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
eksport towarów;
import towarów na terytorium kraju;
wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Przez terytorium kraju - zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 1 Ustawy o VAT - rozumie się terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem art. 2a.

W myśl art. 7 ust. 1 Ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (art. 2 pkt 6 Ustawy o VAT).

Stosownie do art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Zgodnie z art. 41 ust. 1 Ustawy o VAT, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Na podstawie art. 146aa ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT, w okresie od dnia 1 stycznia 2019 r. do końca roku następującego po roku, dla którego wartość relacji, o której mowa w art. 38a pkt 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, jest nie większa niż 43% oraz wartość, o której mowa w art. 112aa ust. 5 tej ustawy, jest nie mniejsza niż - 6%, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b Ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi zarządzania:

funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,
portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią.

Zgodnie z art. 43 ust. 15 Ustawy o VAT, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

czynności ściągania długów, w tym factoringu;
usług doradztwa;
usług w zakresie leasingu.

Zakres zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 Ustawy o VAT, oparty jest na przepisach art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej: „Dyrektywa VAT”), zgodnie z którym, państwa członkowskie zwalniają transakcje: zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

Aby ustalić, które z czynności podlegają powyższemu zwolnieniu, konieczne jest ustalenie zakresu obowiązywania wskazanego przepisu, co sprowadza się do ustalenia definicji: „zarządzania funduszami inwestycyjnymi (fi) oraz alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (afi)”.

W odniesieniu do definicji pojęcia „funduszu inwestycyjnego” oraz „alternatywnego funduszu inwestycyjnego” Ustawa o VAT odsyła nas do Ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (dalej: „UFI”).

Zgodnie z art. 3 ust. 1 i ust. 3 UFI, fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe. Fundusz inwestycyjny prowadzi działalność, ze szczególnym uwzględnieniem interesu uczestników, przestrzegając zasad ograniczania ryzyka inwestycyjnego określonych w ustawie.

Stosownie do art. 3 ust. 4 UFI, fundusz inwestycyjny może prowadzić działalność jako:

fundusz inwestycyjny otwarty;
alternatywny fundusz inwestycyjny: specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty.

W odniesieniu do pojęcia „zarządzania”, należy zauważyć, że zgodnie z art. 4 ust. 1 UFI to towarzystwo funduszy inwestycyjnych tworzy fundusz inwestycyjny, zarządza nim i reprezentuje fundusz w stosunkach z osobami trzecimi. Fundusze inwestycyjne nie posiadają własnych organów zarządczych i nie zatrudniają pracowników.

Zgodnie z art. 45 ust. 1 i la UFI przedmiotem działalności towarzystwa funduszy inwestycyjnych jest wyłącznie tworzenie funduszy inwestycyjnych otwartych lub funduszy zagranicznych, zarządzanie nimi, w tym pośrednictwo w zbywaniu i odkupywaniu jednostek uczestnictwa, reprezentowanie ich wobec osób trzecich oraz zarządzanie zbiorczym portfelem papierów wartościowych. Za zezwoleniem Komisji towarzystwo może rozszerzyć przedmiot działalności o tworzenie specjalistycznych funduszy inwestycyjnych otwartych i funduszy inwestycyjnych zamkniętych, zarządzanie tymi funduszami, w tym pośrednictwo w zbywaniu i odkupywaniu jednostek uczestnictwa, a także reprezentowanie ich wobec osób trzecich oraz zarządzanie unijnymi AFI, w tym wprowadzanie ich do obrotu.

Przy tym, zgodnie z art. 45a ust. 1 i 2 UFI towarzystwo funduszy inwestycyjnych może, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywanie czynności związanych z działalnością prowadzoną przez to towarzystwo. Powierzenie wykonywania czynności nie może prowadzić do zaprzestania faktycznego wykonywania działalności, o której mowa w art. 45, przez towarzystwo.

Zgodnie z powyżej przytoczonymi przepisami, czynność zarządzania funduszami inwestycyjnymi została ustawowo zarezerwowana dla towarzystw funduszy inwestycyjnych, które mają możliwość delegacji na inne podmioty wykonywania czynności związanych m.in. z zarządzaniem funduszami inwestycyjnymi, przy czym same nie mogą zaprzestać całkowitego wykonywania tych czynności (tj. nie mogą stać się wyłącznie formalnym wykonawcą czynności, muszą wykonywać je faktycznie).

Jeżeli chodzi o zakres pojęcia „zarządzania funduszami”, obecnie w Ustawie o VAT nie znajdziemy zakresu czynności mieszczących się w tym pojęciu. Nie znajdziemy ich również w UFI czy Dyrektywie VAT.

W tym zakresie wielokrotnie wypowiadał się w swoich wyrokach TSUE, zgodnie z którego orzecznictwem, definicja zarządzania jest autonomiczną definicją prawa wspólnotowego, którego treść nie może być zmieniana przez państwa członkowskie (tak np. TSUE w wyroku w sprawie C-169/04 Abbey National plc oraz w sprawie C-275/11 GfBk Gesellschaft für Bursenkommumkation mbH). Powyższe powoduje, że definicji zarządzania funduszami inwestycyjnymi oraz alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi należy szukać w prawie unijnym.

W związku z powyższym, dla celów ustalenia definicji/zakresu czynności jakie mieszczą się w ramach pojęcia zarządzania stosuje się: przepisy Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE w sprawie koordynacji przepisów ustawowych wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (dalej: „Dyrektywa UCITS”), a dokładniej załącznika nr II do Dyrektywy UCITS (dalej: „Załącznik II do UCITS”) oraz, zawierające niemalże identyczną definicję, przepisy Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 (dalej: „Dyrektywa ZAFI”), a dokładniej załącznika nr I do Dyrektywy ZAFI (dalej: „Załącznik I do ZAFI”).

Zgodnie z art. 2 ust. 1 lit. b Dyrektywy UCITS, spółką zarządzającą jest spółka, której zasadniczym rodzajem działalności jest zarządzanie UCITS w formie funduszy wspólnych lub spółek inwestycyjnych (zarządzanie zbiorowym portfelem UCITS). Zgodnie z art. 6 ust. 1 Dyrektywy UCITS, działalność związana z zarządzaniem UCTIS obejmuje, do celów niniejszej dyrektywy, obowiązki, o których mowa w załączniku II.

Zgodnie z Załącznikiem II do UCITS, działalność związana z zarządzaniem UCITS obejmuje:

zarządzanie inwestycjami,
administracja:
1. obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;
2. zapytania klientów;
3. wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);
4. monitorowanie przestrzegania uregulowań;
5. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;
6. wypłata zysków;
7. emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;
8. rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);
9. prowadzenie ksiąg,
wprowadzanie do obrotu.

Z kolei, zgodnie z Załącznikiem I do Dyrektywy ZAFI:

Minimalny zakres funkcji w zakresie zarządzania inwestycyjnego, które musi wykonywać ZAFI, zarządzając AFI:
1. zarządzanie portfelami inwestycyjnymi;
2. zarządzanie ryzykiem.
Inne funkcje, które ZAFI może dodatkowo wykonywać w trakcie wspólnego zarządzania AFI:
1. administrowanie:
  - obsługa prawna i usługi w zakresie rachunkowości w zarządzaniu funduszami;
  - zapytania klientów;
  - wycena i wyznaczanie ceny w tym zeznania podatkowe;
  - monitorowanie przestrzegania uregulowań;
  - prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa i udziałów;
  - podział dochodu;
  - emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa i udziałów;
  - ustalenia umowne, w tym wysyłanie świadectw;
  - przechowywanie ksiąg;
2. wprowadzanie do obrotu;
3. działalność związana z aktywami AFI, a mianowicie usługi niezbędne do wypełniania funkcji powierniczej ZAFI, zarządzanie infrastrukturą, działalność w zakresie administrowania nieruchomościami, porady dla przedsiębiorstw w zakresie struktury kapitałowej, strategii inwestycyjnej i spraw związanych, porady i usługi związane z łączeniem i nabywaniem przedsiębiorstw i inne usługi związane z zarządzaniem AFI oraz spółkami i innymi aktywami w które zainwestowali.

Istotne jest, że pomimo literalnego brzmienia pkt 1 Załącznika I do Dyrektywy ZAFI, zgodnie z licznymi wyrokami sądów administracyjnych, wykonywanie przez podmiot trzeci wyłącznie czynności z zakresu pkt 2 (bez jednoczesnego wykonywania czynności z zakresu pkt 1) również podlega zwolnieniu z VAT, o ile czynności te spełniają warunki płynące z wyroków TSUE tj. są kompleksowe, specyficzne i istotne dla funkcjonowania funduszu.

Tak przykładowo w wyroku WSA w Warszawie z dnia 25 lutego 2020 r. (sygn.: III SA/Wa 1390/19): „Takie zaś wąskie rozumienie pojęcia zarządzania pozostaje w sprzeczności nie tylko z jego literalnym brzmieniem, ale i z Dyrektywą VAT. Nie budzi bowiem wątpliwości, że szeroka jego definicja miała na celu zwolnienie wszelkich usług immanentnie związanych z usługami zarządzania funduszem i jego aktywami, tak by konsumenci nie byli obciążeni kwotą podatku VAT niezależnie od tego, czy usługi te świadczone są przez fundusz lub podmiot nim zarządzający, czy też przez podmiot zewnętrzny pod warunkiem, że są to usługi specjalistyczne, nierozerwalnie związane z zarządzaniem funduszami.”

Podobnie wypowiedział się w swoim wyroku WSA w Warszawie z dnia 24 czerwca 2020 r. (sygn.: III SA/Wa 1519/19). Również w wyroku WSA we Wrocławiu z dnia 6 lutego 2020 r. (sygn.: I SA/Wr 860/19) możemy przeczytać: „Alternatywne fundusze inwestycyjne zostały wprawdzie wyłączone na gruncie prawa polskiego z kategorii przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w rozumieniu Dyrektywy UCITS, jednak powyższe nie wyłącza zastosowania niniejszego zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT, także wobec podmiotów świadczących usługi na rzecz alternatywnych funduszy inwestycyjnych a więc na rzecz podmiotów nie będących przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania. Zatem, mają one znaczenie systemowe dla wszelkiego rodzaju funduszy. Wobec tego, Sąd podziela pogląd, że ustawodawca unijny obejmuje zwolnieniem także czynności opisane w pkt 2 załącznika I do Dyrektywy ZAFI.”

Należy zauważyć, na co wskazał Dyrektor KIS w wydanej przez siebie interpretacji indywidualnej z dnia 31 sierpnia 2020 r. (sygn.: 0113-KDIPT1-2.4012.375.2020.2.KT), że „definicja zarządzania UCITS ma zastosowanie również w odniesieniu do specjalnych funduszy inwestycyjnych innych niż objęte dyrektywą UCITS. W pkt 38 wyroku w sprawie C- 595/13 TSUE stwierdził, że spółki takie jak będące przedmiotem postępowania głównego, które zostały utworzone przez wielu inwestorów wyłącznie w celu zainwestowania zgromadzonego majątku w nieruchomości, nie mogą zostać uznane za przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania w rozumieniu dyrektywy UCITS. W takich okolicznościach faktycznych, tj. w odniesieniu do funduszy innych niż objętych dyrektywą UCITS, TSUE przytoczył definicję zarządzania funduszami, którą podał w wyroku C-169/04, a więc nawiązującą do dyrektywy UCITS. W ww. wyroku w sprawie C-595/13 TSUE wskazał, że poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu portfelem do szczególnych funkcji przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania należą funkcje administrowania samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania, takie jak te wymienione w załączniku II do dyrektywy UCITS w rubryce „Administracja”.”

W zakresie stosowania pojęcia „zarządzania funduszami” wydanych zostało wiele wyroków TSUE, które określają/doprecyzowują zakres czynności mieszczących się w tym pojęciu. Są to m.in.:

wyrok z dnia 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 (Abbey National pic Inscape Investment Fund v. Commissioners of Customs & Excise), w ramach którego TSUE wskazał, że: celem zwolnienia z opodatkowania transakcji związanych z zarządzaniem funduszami powierniczymi jest w szczególności ułatwienie małym inwestorom inwestowania w papiery wartościowe za pomocą przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania - zapewnienie neutralności podatkowej wspólnego systemu podatku VAT w kwestii wyboru między inwestowaniem bezpośrednim w papiery wartościowe a inwestowaniem za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Ponadto wskazał, że „zarządzanie funduszami” jest autonomicznym pojęciem prawa wspólnotowego, którego treść nie może być zmieniona przez państwa członkowskie. (...) pojęcie to obejmuje usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli - gdy oceniać je globalnie - tworzą one odrębną całość oraz są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami. Natomiast pojęcie to nie obejmuje świadczenia usług odpowiadających obowiązkom wypełnianym przez depozytariusza. Obowiązki te nie stanowią bowiem zarządzania przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania, lecz kontrolę i nadzór nad ich działalnością, przy czym zamierzonym ich celem jest zapewnienie, aby zarządzanie przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania odbywało się zgodnie z prawem. (...) usługi w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią powinny - gdy oceniać je globalnie - tworzyć odrębną całość, która w konsekwencji wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi opisanej w owym pkt 6, samo świadczenie usług o charakterze materialnym czy też technicznym, takie jak udostępnienie systemu informatycznego, nie jest objęte zakresem zwolnienia;
wyrok z dnia 7 marca 2013 r. w sprawie C-275/11 (GfBk Gesellschaft für Bórsenkommunikation mbH v. Finanzamt Bayreuth), w ramach którego TSUE wskazał, że: usługi doradztwa inwestycyjnego w zakresie inwestowania w zbywalne papiery wartościowe świadczone przez osobę trzecią na rzecz spółki inwestycyjnej zarządzającej specjalnym funduszem inwestycyjnym mieszczą się w zakresie pojęcia „zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi” do celów zwolnienia ustanowionego we wskazanym przepisie (...) muszą one stanowić w globalnej ocenie odrębną całość oraz spełniać szczególne i istotne funkcje z zakresu zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi. Ponadto TSUE wskazał, że fakt, iż usługi doradcze i informacyjne świadczone przez osobę trzecią nie wiążą się z dokonaniem zmian w sytuacji prawnej lub finansowej funduszu również nie stoi na przeszkodzie objęciu ich pojęciem zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d pkt 6 szóstej dyrektywy (obecnie art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy VAT).
Wnioski jakie można wyciągnąć z przytoczonego orzecznictwa unijnego w zakresie definicji zarządzania funduszami są następujące:
- zwolnienie z VAT dla usług świadczonych na rzecz funduszy inwestycyjnych ma charakter przedmiotowy - o możliwości zastosowania tego zwolnienia nie decyduje status podatnika (usługodawcy), lecz zakres/charakter podejmowanych przez niego działań. Oznacza to, że zwolnieniem z VAT mogą być objęte także usługi świadczone przez podmioty inne niż towarzystwa funduszy inwestycyjnych;
- w kontekście zwolnienia z VAT nie jest konieczne, aby usługi świadczone przez podatnika dotyczyły wyłącznie działalności inwestycyjnej funduszu - pojęcie zarządzania funduszem inwestycyjnym obejmuje również czynności o charakterze administracyjnym;
- zwolnienie z VAT dotyczy usług, które tworzą odrębną całość oraz są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami. Samo świadczenie usług o charakterze materialnym czy też technicznym, takie jak udostępnianie systemu informatycznego, nie jest objęte zakresem zwolnienia;
- katalog usług wskazany w ramach Załącznika do UCITS nie jest katalogiem zamkniętym.

W powyższym duchu wypowiadają się zazwyczaj polskie sądy administracyjne. Tak przykładowo: NSA w wyroku z dnia 13 lutego 2018 r., sygn. I FSK 634/16: „Usługi mogą zostać uznane za usługi zarządzania funduszem, jeżeli tworzą odrębną całość i - jeśli je oceniać globalnie - są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami. Przez zarządzanie funduszem inwestycyjnym należy rozumieć również zarządzenie jego majątkiem (...)”.

Zgodnie z wydawanymi interpretacjami podatkowymi (tak przykładowo w interpretacji indywidualnej, wydanej przez Dyrektora KIS z dnia 3 kwietnia 2020 r., sygn. 0111-KDIB3- 1.4012.877.2019.2.IK ), uwzględniając dotychczasowe orzecznictwo TSUE, należy przyjąć, że usługi zarządzania podlegają zwolnieniu od podatku VAT, jako usługi w zakresie zarządzania funduszem inwestycyjnym, o ile spełniają poniższe warunki:

są ściśle związane z działalnością właściwą dla funduszu (tj. polityką inwestycyjną, kupnem i sprzedażą aktywów, itp.) i służą jednemu celowi, tj. skutecznemu i efektywnemu zarządzaniu funduszem,
bez nabycia tych usług fundusz nie byłby w stanie skutecznie prowadzić działalności i realizować swojej polityki inwestycyjnej,
są bezpośrednio związane z transakcjami realizowanymi przez fundusz i nie można ich łatwo od nich oddzielić,
tworzą odrębną całość, która wypełnia specyficzne i istotne funkcje dla procesu zarządzania funduszem.

Zdaniem Wnioskodawcy, analiza Usług, jakie Wnioskodawca świadczy i będzie świadczył na zlecenie Towarzystw pod kątem wniosków płynących z przytoczonych przepisów i wyroków, a także powyższych wymogów prowadzi do wniosku, że Usługi te korzystają ze zwolnienia z VAT, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 Ustawy o VAT.

Przede wszystkim należy zauważyć, że zarządzanie funduszem inwestycyjnym może zostać przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych częściowo zlecone do wykonywania podmiotom trzecim, a usługi zarządzania świadczone przez podmiot trzeci również korzystają ze zwolnienia z VAT. Towarzystwo funduszy inwestycyjnych nie może zlecić wykonywania usług zarządzania podmiotowi trzeciemu w całości (pozbawiając się ich faktycznego wykonywania), tym samym zlecone usługi mogą stanowić tylko wybiórcze czynności związane z zarządzaniem, czy też mogą być dopełnieniem tych czynności wykonywanych przez towarzystwo funduszy inwestycyjnych. Tym samym, wykonywanie przez Wnioskodawcę na zlecenie Towarzystw części czynności związanych z zarządzaniem Funduszami może korzystać ze zwolnienia.

Dodatkowo, zdaniem Wnioskodawcy, świadczone przez niego na zlecenie towarzystw funduszy inwestycyjnych Usługi zawierają się wprost w katalogu czynności stanowiących usługi zarządzania funduszami, ujętych w Dyrektywie UCITS czy Dyrektywie ZAFI, m.in. (i) w punkcie „administracja - zapytania klientów”, jako że dotyczy udzielania odpowiedzi na pytania uczestników funduszy, udzielania im informacji i przyjmowania ich dyspozycji i zleceń (ii) również w punkcie „administracja - monitorowanie przestrzegania uregulowań”, jako, że w ramach świadczonych usług Wnioskodawca będzie dokonywał weryfikowania tożsamości uczestników funduszy, przy przyjmowaniu zleceń i dyspozycji, co pozwala monitorować poprawność składanych zleceń i dyspozycji pod kątem posiadanych uprawnień w tym zakresie, funkcję tą będzie spełniał również przekazując uczestnikom funduszy obowiązkowe informacje i materiały - w związku z przyjmowanymi zleceniami i dyspozycjami, czy też w związku z przekazywaniem m.in. obowiązkowych informacji i materiałów od towarzystw funduszy inwestycyjnych. Zdaniem Wnioskodawcy, świadczone Usługi zawierają się także w pewnym sensie w punkcie „zarządzanie ryzykiem” (dokładniej zarządzania płynnością) - jako, że kontakt z uczestnikami funduszy, informowanie o stanie funduszy, wyjaśnienie np. przejściowych trudności, spadków wartości certyfikatów może pozwolić utrzymać uczestników w funduszu i uchronić przed masowym odejściem i koniecznością zbyt szybkiego upłynnienia majątku funduszu celem dokonania wypłat.

Ponadto, odnosząc się kolejno do wskazanych punktów:

ścisły związek usług z działalnością właściwą dla funduszu (tj. polityką inwestycyjną, kupnem i sprzedażą aktywów, itp.) i służące jednemu celowi, tj. skutecznemu i efektywnemu zarządzaniu funduszem

Zdaniem Wnioskodawcy Usługi są ściśle związane z działalnością Funduszy - przyjmowanie zleceń i dyspozycji uczestników Funduszy oraz udzielanie odpowiedzi i przekazywanie informacji uczestnikom Funduszy w przedstawionym zakresie może być świadczone/wykorzystane wyłącznie przez Fundusz/Towarzystwo - specyfika i zakres zbieranych/przekazywanych informacji będzie związana z działaniem Funduszu i prowadzeniem jego spraw, które służyć mają skutecznemu i efektywnemu zarządzaniu Funduszami,
brak nabycia usług spowodowałby, że fundusz nie byłby w stanie skutecznie prowadzić działalności i realizować swojej polityki inwestycyjnej

Zdaniem Wnioskodawcy, brak kontaktu z uczestnikami we wskazanym zakresie znacznie utrudniałby prowadzenie działalności Funduszy i realizowanie polityki inwestycyjnej.
Jak zostało to powyżej wskazane, zgodnie z art. 3 ust. 1 i ust. 3 UFI, fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe. Fundusz inwestycyjny prowadzi działalność, ze szczególnym uwzględnieniem interesu uczestników, przestrzegając zasad ograniczania ryzyka inwestycyjnego określonych w ustawie.
Należy zauważyć, że jak wynika z samej definicji przedmiotu działalności funduszy inwestycyjnych, podstawowym elementem tej działalności jest lokowanie środków zebranych od uczestników funduszy, tym samym, aby działalność funduszy inwestycyjnych była możliwa, konieczne jest zebranie i posiadanie/utrzymanie środków pieniężnych, zebranych od uczestników funduszy, jako że wycofanie środków przez uczestników funduszy powoduje brak możliwości dalszego ich lokowania/inwestowania (a tym samym prowadzenia w tym zakresie dalszej działalności). Aby zebranie i posiadanie/utrzymanie środków pieniężnych było możliwe, konieczne jest utrzymywanie kontaktu z uczestnikami funduszu, odpowiadanie na ich zapytania, udzielanie informacji, a także przyjmowanie ich dyspozycji i zleceń dotyczących uczestnictwa w funduszu - tym samym budowanie zaufania do funduszu.
Ponadto, utrzymywanie kontaktu z uczestnikami funduszu, udzielanie odpowiedzi na ich pytania, w tym dotyczące aktualnej wyceny posiadanych certyfikatów, udzielanie informacji o konieczności/sposobie złożenia dyspozycji/zleceń stanowi realizację podstawowego postulatu dotyczącego szczególnego uwzględniania interesów uczestników funduszu i ochrony ich praw przez fundusz - jako że uczestnicy uzyskując na bieżąco, zgodnie z potrzebą, informacje o funduszu i stanie dokonywanych inwestycji mogą w sposób bardziej świadomy i sprawny decydować o pozostaniu bądź nie w takim funduszu.

Dodatkowo przekazywanie obligatoryjnych informacji i materiałów przez Fundusze ich uczestnikom jest obowiązkiem Funduszy i nie ma możliwości, aby fundusz mógł w dalszym ciągu funkcjonować, nie wypełniając tych obowiązków.
bezpośredni związek usług z transakcjami realizowanymi przez fundusz, brak możliwości łatwego ich rozdzielenia

W związku z tym, że Usługi będą dotyczyły bezpośrednio spraw uczestników Funduszy, trudno mówić o możliwości ich oddzielenia od spraw Funduszy.
tworzenie odrębnej całości, która wypełnia specyficzne i istotne funkcje dla procesu zarządzania funduszem

Usługi Wnioskodawcy są/będą świadczone na zlecenie Towarzystw w sposób ciągły i stanowić będą kompleksową usługę, związaną z utrzymywaniem kontaktu z uczestnikami Funduszy, bieżącym informowaniu i przyjmowania ich dyspozycji i zleceń, tym samym, zdaniem Wnioskodawcy stanowić będą odrębną całość, obejmującą istotną część usługi zarządzania Funduszami, która jest niezbędna do skutecznego prowadzenia działalności przez Fundusze. Usługi Wnioskodawcy jednocześnie pozwolą Towarzystwom w istotny sposób ograniczyć własne środki kadrowe i administracyjne, dzięki przejęciu od nich wskazanych obowiązków przez Wnioskodawcę.

Wnioskodawca pragnie dodatkowo wskazać, że świadczone przez niego usługi wsparcia zarządzania Funduszami (Usługi) nie stanowią czynności o których mowa w art. 41 ust. 15 pkt 2 Ustawy o VAT (tj. nie stanowią (1) czynności ściągania długów, w tym factoringu, (2) usług doradztwa, (3) usług w zakresie leasingu. Przy czym należy wskazać, że polski ustawodawca, wprowadzając wyłączenie ze zwolnienia o którym mowa w art. 43 ust. 15 pkt 2 Ustawy o VAT (usługi doradztwa) wykroczył poza zakres Dyrektywy VAT, a tym samym wprowadził do polskiego porządku prawnego przepis, który jest niezgodny z prawem unijnym - w takim przypadku podatnik ma prawo dokonać wyboru w oparciu o treść którego przepisu zostaną ukształtowane jego prawa i obowiązki - a tym samym ma prawo nie stosować się do wadliwie implementowanej regulacji prawnej - co oznacza, że wyłączenie w tym zakresie nie znajduje zastosowania (tak m.in.: Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, wyrok z dnia 17 listopada 2016 r., sygn. III SA/Wa 2344/15).

Mając na uwadze powyższe należy przyjąć, że świadczone przez Wnioskodawcę Usługi podlegają zwolnieniu z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 Ustawy o VAT.

Wnioskodawca pragnie podkreślić, że czynności zawierające się w ramach świadczonych przez niego Usług były wielokrotnie uznawane w wydawanych interpretacjach podatkowych za czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi zwolnione z VAT.

Tak przykładowo w indywidualnej interpretacji podatkowej z dnia 3 kwietnia 2020 r., wydanej przez Dyrektora KIS, (znak: 0111-KDIB3-1.4012.877.2019.2.IK), potwierdzono, że takie czynności jak: „utrzymywanie stałego bieżącego kontaktu z inwestorami Funduszy we wszystkich sprawach niezbędnych do prowadzenia Funduszu”, podlegają zwolnieniu z VAT, jako czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi.

Podobnie za czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi, zwolnionymi z VAT uznano w indywidualnej interpretacji podatkowej z dnia 10 grudnia 2018 r. wydanej przez Dyrektora KIS, (znak: 0114-KDIP4.4012.662.2018.l.MP), takie czynności jak: „Obsługa relacji z klientami (fundusze): zapytania klientów, rozpatrywanie reklamacji klientów, wprowadzanie do obrotu.”, „Sprzedaż i marketing (fundusze): opracowywanie informacyjnych materiałów obowiązkowych związanych ze sprzedażą funduszy: transakcyjnych formularzy awaryjnych, klauzul produktowych i wynikających z przepisów prawa (ustawa o FI, ochronie danych osobowych, świadczeniu usług drogą elektroniczną GIIF oraz odpowiednich rozporządzeń, etc.), produkcja i elektroniczna dystrybucja materiałów obowiązkowych Funduszy zawierających: prospekty informacyjne funduszy, KIIDy, sprawozdania finansowe funduszy (roczne, półroczne), prospekty świadczenia usług (fundusze), opis strategii wykonywania prawa głosu, inne, wraz z publikacją na stronie internetowej (o ile jest to wymagane przepisami prawa), zarządzanie treścią internetowej strony korporacyjnej.”

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r., poz. 106 z późn. zm.) – zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT - opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku. Zastosowanie zwolnienia od podatku, jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ustawie oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy o VAT.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy, zwalnia się od podatku usługi zarządzania:

funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,
portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią,
ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej,
otwartymi funduszami emerytalnymi oraz dobrowolnymi funduszami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, a także Funduszem Gwarancyjnym utworzonym na podstawie tych przepisów,
pracowniczymi programami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o pracowniczych programach emerytalnych,
obowiązkowym systemem rekompensat oraz funduszem rozliczeniowym utworzonymi na podstawie przepisów prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi, a także innymi środkami i funduszami, które są gromadzone lub tworzone w celu zabezpieczenia prawidłowego rozliczenia transakcji zawartych w obrocie na rynku regulowanym w rozumieniu tych przepisów albo w obrocie na giełdach towarowych w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych, przez partnera centralnego, agenta rozrachunkowego lub izbę rozliczeniową w rozumieniu przepisów o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami,
pracowniczymi planami kapitałowymi, w rozumieniu ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (Dz. U. poz. 2215 oraz z 2019 r., poz. 1074 i 1572).

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

czynności ściągania długów, w tym factoringu;
usług doradztwa;
usług w zakresie leasingu.

Stosowanie zwolnień od podatku lub stawek preferencyjnych ma charakter wyjątkowy i nie podlega wykładni rozszerzającej. W efekcie podatnik uprawniony będzie do zastosowania ww. preferencji jedynie, gdy charakter czynności świadczonych przez niego w sposób jednoznaczny i nie budzący wątpliwości wyczerpuje znamiona ujęte w treści przepisu statuującego jego prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług lub stawki obniżonej.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest spółką inwestycyjną działającą na podstawie zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego. Wnioskodawca specjalizuje się m.in. w obsłudze funduszy inwestycyjnych i towarzystw funduszy inwestycyjnych, posiada w tym zakresie rozwiązania organizacyjne i techniczne zapewniające wysoki poziom obsługi uczestników funduszy inwestycyjnych z uwzględnieniem obowiązujących w tym zakresie wymogów wynikających z przepisów prawa bezwzględnie obowiązującego, jak również z postanowień statutów funduszy inwestycyjnych.

Wnioskodawca rozpoczął świadczenie i zamierza świadczyć w przyszłości na zlecenie towarzystw funduszy inwestycyjnych, o których mowa w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi usługi wsparcia do świadczonych przez te Towarzystwa usług dotyczących funduszy inwestycyjnych, o których mowa w art. 3 ust. 4 UFI.

Rzeczone usługi wsparcia obejmują/będą obejmowały swoim zakresem:

przyjmowanie (oraz pozostawanie w gotowości do przyjmowania) wszelkich zleceń i dyspozycji od uczestników Funduszy, w szczególności zleceń i dyspozycji dotyczących certyfikatów inwestycyjnych i wykonywania praw wynikających z tych certyfikatów (z wyłączeniem żądań nabycia, zbycia lub wykupu certyfikatów), a także związane z tym: weryfikacja tożsamości uczestników Funduszy i poświadczanie za zgodność składanych przez nich podpisów pod zleceniami i dyspozycjami, dojazd do uczestników Funduszy celem odebrania zleceń i dyspozycji;
udzielanie odpowiedzi na zapytania uczestników Funduszy, związane ze zleceniami i dyspozycjami, dotyczącymi uczestnictwa w Funduszu, udzielanie informacji odnośnie zasad i terminów składania zleceń i dyspozycji związanych z uczestnictwem w Funduszu (m.in. dotyczących zasad składania żądań wykupu, udzielania/odwoływania pełnomocnictw, składania dyspozycji zmiany danych oraz wniosków o przeniesienie praw z certyfikatów oraz innych dyspozycji wskazanych w statutach Funduszy);
przekazywanie uczestnikom Funduszy informacji i materiałów udostępnianych uczestnikom Funduszy przez Towarzystwa m.in. listów do uczestników Funduszy, komentarzy i analiz dotyczących Funduszy, przygotowywanych przez Towarzystwa, informacji o aktualnościach lub wydarzeniach organizowanych przez Towarzystwa;
przekazywanie uczestnikom Funduszy obligatoryjnych informacji i materiałów, jakich zobowiązane są dostarczyć Fundusze (np. informacje dla klientów AFI, prospekty informacyjne, sprawozdania finansowe funduszy (roczne, półroczne), KIIDy itp.);
udostępnianie uczestnikom Funduszy bieżących informacji (w tym telefonicznie, w placówkach, za pośrednictwem systemów informatycznych) o stanie posiadania certyfikatów inwestycyjnych Funduszy oraz ich aktualnej wycenie;
przydzielanie do obsługi uczestników Funduszy dedykowanych pracowników realizujących usługi wskazane w punktach powyżej.
Za świadczone Usługi Wnioskodawcy przysługuje/przysługiwać będzie od Towarzystw określone w pisemnej umowie, zawartej miedzy nimi wynagrodzenie.
Wnioskodawca powziął wątpliwość, czy opisane we wniosku usługi wsparcia korzystają/będą korzystały ze zwolnienia z opodatkowania VAT.

W odniesieniu do kwestii zwolnienia świadczonych przez Wnioskodawcę usług należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy uzależnione jest od łącznego spełnienia dwóch warunków:

podmiotowego – ww. usługi zarządzania powinny być świadczone w odniesieniu m.in. do funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi oraz
przedmiotowego – świadczone usługi powinny być kwalifikowane jako usługi zarządzania.

Działalność funduszy inwestycyjnych jest regulowana przepisami ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2020 r., poz. 95 z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą o funduszach inwestycyjnych”.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe.

W myśl art. 3 ust. 4 ustawy o funduszach inwestycyjnych, fundusz inwestycyjny może prowadzić działalność jako:

fundusz inwestycyjny otwarty;
alternatywny fundusz inwestycyjny: specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty.

Natomiast w myśl art. 4 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, towarzystwo tworzy fundusz inwestycyjny, zarządza nim i reprezentuje fundusz w stosunkach z osobami trzecimi.

Zgodnie z art. 45a ust. 1 ww. ustawy o funduszach inwestycyjnych, z zastrzeżeniem art. 47 ust. 6 oraz z uwzględnieniem art. 75-82 rozporządzenia 231/2013, towarzystwo może, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywanie czynności związanych z działalnością prowadzoną przez to towarzystwo.

Jeżeli zatem usługi zarządzania świadczone są m.in. na rzecz funduszy inwestycyjnych w rozumieniu przepisów ustawy, to warunek podmiotowy do zastosowania zwolnienia z podatku VAT w myśl art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy VAT należy uznać za spełniony.

Przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęcia usług zarządzania. Jednakże przepis art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT stanowi implementację do krajowego porządku prawnego przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 2006 r. nr 347/1, z późn. zm.), zgodnie z którym, zwolnieniu od podatku VAT podlega zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie. W kontekście ww. przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE, TSUE wielokrotnie wskazywał, że jego wykładnia powinna być dokonywana z uwzględnieniem kontekstu, w jaki się wpisuje, celów oraz układu tej dyrektywy oraz z uwzględnieniem zwłaszcza ratio legis zwolnienia, które przewiduje. TSUE przypominał ponadto, że zwolnienia od podatku stanowią wyjątki od ogólnej zasady, zgodnie z którą, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają wszystkie usługi świadczone odpłatnie przez podatnika, wobec czego należy dokonywać ich ścisłej wykładni. Ponadto zauważono, że zwolnienia przewidziane w art. 13 szóstej dyrektywy stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a zatem powinny zostać zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, co ma na celu uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich.

W kwestii wyjaśnienia pojęcia „zarządzania funduszem” można wskazać, że z ugruntowanego orzecznictwa TSUE (m.in. w sprawach C-169/04, C-275/11, C-595/13) wynika, że celem zwolnienia z opodatkowania transakcji związanych z zarządzaniem funduszami powierniczymi, przewidzianego w art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy (obecnie art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE), jest w szczególności ułatwienie małym inwestorom inwestowania w papiery wartościowe za pomocą przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Celem pkt 6 tego przepisu jest zapewnienie neutralności podatkowej wspólnego systemu podatku VAT w kwestii wyboru między inwestowaniem bezpośrednim w papiery wartościowe, a inwestowaniem za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania.

Z powyższego wynika, że transakcje, których dotyczy to zwolnienie, są typowe dla działalności, jaką wykonują przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania. Zatem art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu zbiorowym portfelem obejmuje czynności, które polegają na zarządzaniu samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe, takie jak te zamieszczone w załączniku II do zmienionej Dyrektywy Rady 85/611/EWG z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (85/611/EWG) w rubryce „Administracja”, które są czynnościami właściwymi przedsiębiorstwom zbiorowego inwestowania. Dyrektywa 85/611/EWG została zastąpiona dyrektywą 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS).

Załącznik II do tej dyrektywy określa funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem. Są to odpowiednio:

zarządzanie inwestycjami,

administracja:
1. obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;
2. zapytania klientów;
3. wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);
4. monitorowanie przestrzegania uregulowań;
5. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;
6. wypłata zysków;
7. emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;
8. rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);
9. prowadzenie ksiąg,

wprowadzanie do obrotu.

Należy ponadto wskazać, że ww. definicja zarządzania ma zastosowanie również w odniesieniu do specjalnych funduszy inwestycyjnych innych niż objęte dyrektywą UCITS. W pkt 38 wyroku w sprawie C-595/13 TSUE stwierdził, że spółki takie jak będące przedmiotem postępowania głównego, które zostały utworzone przez wielu inwestorów wyłącznie w celu zainwestowania zgromadzonego majątku w nieruchomości, nie mogą zostać uznane za przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania w rozumieniu dyrektywy UCITS. W takich okolicznościach faktycznych, tj. w odniesieniu do funduszy innych niż objętych dyrektywą UCITS, TSUE przytoczył definicję zarządzania funduszami, którą podał w wyroku C-169/04, a więc nawiązującą do dyrektywy UCITS. W ww. wyroku w sprawie C-595/13 TSUE wskazał, że poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu portfelem do szczególnych funkcji przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania należą funkcje administrowania samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania, takie jak te wymienione w załączniku II do dyrektywy UCITS w rubryce „Administracja”. Zdaniem TSUE, nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów wchodzą w zakres pojęcia „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy.

Z uwagi na fakt, że pojęcie „zarządzania” funduszami inwestycyjnymi przewidziane w powołanym powyżej art. 135 Dyrektywy 2006/112/WE stanowi autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, powinno więc być zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, a jego treści nie można zmienić.

Zgodnie z orzecznictwem TSUE pojęcie „zarządzania” może obejmować różne odrębne usługi np. usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy (wyrok C-169/04) czy też usługi doradztwa inwestycyjnego (wyrok C-275/11). Warunkiem aby korzystały ze zwolnienia jest, aby usługi te spełniały szczególne i istotne funkcje zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi.

Ze względu na wnioski płynące z powołanych powyżej przepisów oraz orzecznictwa TSUE należy stwierdzić, że świadczone przez Wnioskodawcę usługi nie mieszczą się w zakresie czynności wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT. W przedstawionych okolicznościach sprawy trudno bowiem uznać, że usługi świadczone przez Wnioskodawcę wypełniają funkcje specyficzne i istotne dla zarządzania funduszami inwestycyjnymi. Świadczone przez Wnioskodawcę usługi mają raczej charakter pomocniczy do świadczonych przez Towarzystwa usług w zakresie zarządzania funduszami i stanowią jedynie jedno z wielu narzędzi wykorzystywanych do efektywnego świadczenia usług w zakresie zarządzania funduszami.

Wymienione w opisie sprawy czynności dokonywane przez Spółkę, w tym m.in. przyjmowanie wszelkich zleceń i dyspozycji od uczestników Funduszy, weryfikacja tożsamości uczestników Funduszy przy przyjmowaniu tych zleceń pod kątem poprawności ich składania i uprawnień w tym zakresie, udzielanie odpowiedzi za zapytania związane ze zleceniami i dyspozycjami dotyczącymi uczestnictwa w Funduszu oraz informacji o stanie posiadania certyfikatów inwestycyjnych Funduszy i ich wycenie, przekazywanie uczestnikom Funduszy obligatoryjnych informacji i materiałów udostępnianych przez Towarzystwa – są czynnościami o charakterze pomocniczym do świadczonych przez Towarzystwa usług w zakresie zarządzania funduszami, które niewątpliwie umożliwią skuteczne prowadzenie działalności przez Fundusz i mają związek z działalnością Funduszu. Pozwolą one Towarzystwom na utrzymanie kontaktu z uczestnikami Funduszu, a jednocześnie pozwolą w istotny sposób ograniczyć własne środki kadrowe i administracyjne Towarzystw, dzięki przejęciu wskazanych obowiązków przez Wnioskodawcę. Nie stanowią one jednak takich usług, bez nabycia których towarzystwo funduszy inwestycyjnych nie mogłoby skutecznie realizować swojej polityki inwestycyjnej.

Ponadto, sam Wnioskodawca podkreślił, że „rozpoczął świadczenie i zamierza świadczyć w przyszłości na zlecenie towarzystw funduszy inwestycyjnych usługi wsparcia do świadczonych przez te Towarzystwa usług dotyczących funduszy inwestycyjnych”.

Usługi te, choć potrzebne dla danego Towarzystwa, nie stanowią jednak sensu stricte usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi, w rozumieniu przepisów ustawy o funduszach inwestycyjnych. Wskazany przez Wnioskodawcę zakres czynności wchodzących w skład świadczonych usług wsparcia nie wskazuje, aby Wnioskodawca podejmował w imieniu lub na rzecz Towarzystw wiążące decyzje, związane z działalnością właściwą dla zarządzania funduszem tj. polityką inwestycyjną, kupnem i sprzedażą aktywów, wyceną i wyznaczaniem ceny, istotnych czynności związanych z administracją, sprawozdawczością i rachunkowością funduszy itp. Wykonywane przez Wnioskodawcę czynności dopiero w połączeniu z zasobami Towarzystw mogą stworzyć usługę zarządzania funduszami inwestycyjnymi.

Z istoty opisanych usług wsparcia wynika, że mają one ogólny, a nie zindywidualizowany charakter, gdyż nie dotyczą tylko działalności zarządzania funduszem inwestycyjnym. Wymienione we wniosku czynności nie tworzą też odrębnej całości, o której mowa w ww. orzeczeniach TSUE, lecz mają charakter czynności doraźnych i pojedynczych. Tym samym nie można uznać, że Wnioskodawca jest podmiotem, któremu zlecono zarządzanie funduszem inwestycyjnym. Zarządzanie funduszami inwestycyjnymi, bez względu na to, jak szerokie znaczenie nadać temu pojęciu, z istoty swej wymaga bieżącego uczestnictwa w działalności specyficznej, typowej dla tego funduszu. W rozpatrywanym przypadku, Wnioskodawca wykonując opisane czynności nie będzie uczestniczył w żadnym stopniu w świadczeniu usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi.

W konsekwencji czynności wykonywane przez Wnioskodawcę nie mogą być uznane za usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi, korzystające ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Odnosząc się do powołanych przez Wnioskodawcę w przedmiotowym wniosku wyroków sądów administracyjnych wspierających argumentację Strony, tutejszy organ wyjaśnia, że powołane wyroki są rozstrzygnięciami w indywidualnych sprawach, osadzonych w określonych stanach faktycznych i tylko do nich się zawężają. Zatem, wskazane we wniosku wyroki sądów nie mają wpływu na podjęte w niniejszej interpretacji rozstrzygnięcie.

Podobnie w kwestii wydanych interpretacji, do których odwołuje się Wnioskodawca - każda sprawa będąca przedmiotem rozpatrywania pod kątem skutków prawnopodatkowych w VAT jest rozpatrywana indywidualnie, z uwzględnieniem wszystkich okoliczności mogących mieć wpływ na tę ocenę. Wstępna analiza stanów faktycznych (zdarzeń przyszłych) w interpretacjach indywidualnych może prowadzić do wniosku o ich tożsamości, jednakże wnikliwa i dogłębna analiza poszczególnych elementów stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego ) – sam sposób jego przedstawienia – może prowadzić do zgoła odmiennej oceny co ostatecznie wpływa na przyjęte przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej rozstrzygnięcia.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem sprawy. Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem sprawy podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193 z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…), za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin