Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0115-KDIT2.4011.761.2020.2.ŁS
z 1 lutego 2021 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 1 listopada 2020 r. (data wpływu), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zastosowania zwolnienia przedmiotowego – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 1 listopada 2020 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zastosowania zwolnienia przedmiotowego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Oświadczeniem z dnia 31 grudnia 2019 r. pracodawca - SA - na podstawie przepisu art. 52 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (dalej K.p.) rozwiązał z pracownikiem - Wnioskodawcą - umowę o pracę zawartą w dniu 1 lutego 2012 r., bez zachowania okresu wypowiedzenia, z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, polegającego na:

• działaniu w warunkach konfliktu interesu, uniemożliwiających prawidłowe wykonywanie obowiązków służbowych na stanowisku Głównego Inżyniera BHP, kierownika działu (…), tj. na prowadzeniu obowiązkowych szkoleń bhp oraz wystawianiu zaświadczeń z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy pracownikom kontrahentów Oddziału (…), jako właściciel firmy „A” oraz weryfikowaniu tych uprawnień, znajomości przepisów BHP i ich stosowania przez pracowników, w ramach pełnionej funkcji Kierownika Działu BHP (…),
• świadomym braku ujawnienia istotnego konfliktu interesów zgodnie z obowiązującą w grupie B Procedurą Przeciwdziałania Zagrożeniom Korupcyjnym, polegającym na prowadzeniu działalności gospodarczej bezpośrednio z zakresem wykonywanych w Oddziale (…) obowiązków, o czym pracodawca powziął wiadomość w dniu 19 grudnia 2019 r.

W dniu 20 stycznia 2020 r. Wnioskodawca odwołał się od powyższego rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia dokonanego przez SA, zarzucając naruszenie przepisów materialnych prawa tj. art. 52 K.p. oraz art. 30 § 4 K.p. Wnioskodawca wskazał, że pracodawca błędnie przyjął, że pracownik dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, bowiem wykonywał on swoje dotychczasowe obowiązki od 10 lat za wiedzą i zgodą pracodawcy, nikt z przełożonych nie sprzeciwiał się prowadzeniu przez Wnioskodawcę działalności szkoleniowej w zakresie BHP na rzecz podmiotów gospodarczych, również tych, które współpracowały z SA. Powód nie dopuścił się świadomego nieujawnienia konfliktu interesów, ponieważ wykonywana działalność nie była konkurencyjna, a wiedza o wykonywaniu usług szkoleniowych w zakresie BHP była pracodawcy dobrze znana. Skutkiem powyższego, przyczyna rozwiązania stosunku pracy była nierzeczywista, ponieważ pracownik nie mógł dopuścić się naruszenia obowiązków pracowniczych, w sytuacji kiedy podejmował działania, które były pracodawcy znane i akceptowane.

Wnioskodawca domagał się przywrócenia do pracy w SA w A. na poprzednich warunkach, a ponadto zażądał zasądzenia od pracodawcy na jego rzecz wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy.

Na rozprawie sądowej przeprowadzonej przez Sądem Rejonowym w dniu (…)2020 r., strony postanowiły zawrzeć ugodę w sprawie (…), stanowiącą załącznik do protokołu ww. rozprawy.

Zgodnie z zawartą ugodą:

1. Strona pozwana SA w A. cofa swoje oświadczenie woli o rozwiązaniu z powodem Wnioskodawcą umowy o pracę w trybie dyscyplinarnym, a powód oświadcza, że wyraża na to zgodę.
2. Strony zgodnie oświadczają, że umowa o pracę je łącząca uległa rozwiązaniu w dniu 2 stycznia 2020 r. za porozumieniem stron.
3. Strona pozwana zobowiązuje się wydać powodowi w terminie 14 dni od dnia zawarcia ugody zmienione świadectwo pracy ze wskazaniem, że stosunek pracy uległ rozwiązaniu w dniu 2 stycznia 2020 r. za porozumieniem stron w trybie art. 30 § 1 pkt 1 K.p.
4. Strona pozwana SA w A. zobowiązuje się zapłacić na rzecz powoda Wnioskodawcy kwotę 42.031,02 zł brutto (czterdzieści dwa tysiące trzydzieści, jeden złotych dwa grosze), płatną na rachunek bankowy powoda, tytułem odszkodowania, płatną w terminie 21 dni od dnia zawarcia ugody wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności tej kwoty.
5. Strona pozwana zobowiązuje się zapłacić na rzecz powoda kwotę 3.125,00 zł (trzy tysiące sto dwadzieścia pięć złotych) tytułem zwrotu opłaty sądowej, w terminie 21 dni od dnia zawarcia ugody, płatne na rachunek bankowy powoda.
6. Strony wyrażają zgodę na powyższej treści ugodę i oświadczają, iż niniejsza ugoda wyczerpuje wzajemne roszczenia stron w sprawie o sygn. akt (...).

SA w A., w wyniku podpisania ww. ugody sądowej, przekazała Wnioskodawcy kwotę 33.118,02 zł, tj. kwotę pomniejszoną o podatek dochodowy od osób fizycznych (wobec przyjęcia, iż należność wskazana w ugodzie - kwota 42.031,02 zł stanowi przychód ze stosunku pracy).

Pismem z dnia 12 października 2020 r. pełnomocnik powoda wezwał pełnomocnika strony pozwanej do uiszczenia dopłaty na rzecz Wnioskodawcy kwoty 8.913 zł na rachunek bankowy powoda wskazany w ww. ugodzie, argumentując, że kwota 42.031,02 zł nie stanowi przychodu ze stosunku pracy określonego w art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2020 r. poz. 1426 wraz z późn. zm.), lecz odszkodowanie za szkodę rzeczywistą, którą poniósł powód w wyniku niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę w trybie dyscyplinarnym.

Kwota wskazana w ugodzie wyczerpuje roszczenia powoda w sprawie (...) tj. roszczenie o przywrócenie do pracy i roszczenie o wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy. Przedmiotem żądania powoda nie było odszkodowanie z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę w trybie art. 52 § 1 pkt 1 K.p., stanowiące równowartość trzymiesięcznego wynagrodzenia powoda.

Ugoda została zawarta z inicjatywy powoda, w pkt IV ww. ugody, strona pozwana SA w A. zobowiązała się zapłacić na rzecz powoda Wnioskodawcy kwotę 42.031,02 zł, tytułem odszkodowania za poniesioną stratę rzeczywistą.

Nie było bowiem żadnych prawnych podstaw do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika, w szczególności Wnioskodawca nie dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych. Skutkiem powyższego, pracodawca tracąc zaufanie do pracownika, nie widząc możliwości dalszego zatrudniania go na dotychczasowym stanowisku, miał możliwość rozwiązania umowy o pracę w trybie podstawowym, a więc za wypowiedzeniem. W tym wypadku, na skutek skutecznego wypowiedzenia, pracownikowi przysługiwałoby wynagrodzenie przez okres wypowiedzenia umowy o pracę. Wnioskodawca przez prawie 10 miesięcy do rozwiązania umowy o pracę nie uzyskał jakiegokolwiek wynagrodzenia. W pozwie przedłożonym w dniu 20 stycznia 2020 r. i w dalszym piśmie procesowym, Wnioskodawca domagał się przywrócenia do pracy i zasądzenia wynagrodzenia za okres pozostawania bez pracy. W wyniku podjętych pertraktacji ugodowych, został wypracowany pomiędzy stronami kompromis, który w swej istocie zakładał zakończenie sporu poprzez rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem w dniu 2 stycznia 2020 r. wraz z zobowiązaniem strony pozwanej do zapłaty na rzecz powoda odszkodowania.

Przyznana kwota miała zrekompensować powodowi brak dochodów, dotychczas uzyskiwanych w wyniku trwającego stosunku prawnego, który bez wyraźnej przyczyny został jednostronnie zakończony. Pismem z dnia 21 października 2020 r. SA w A., wskazała, że na mocy zawartej ugody sądowej, odszkodowanie wskazane z ugodzie, należy traktować jak odszkodowanie za utracone korzyści. Opodatkowanie w tej sytuacji wynika stąd, że gdyby podatnik (były pracownik) osiągnął spodziewane korzyści, to korzyści te podlegałyby opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Kwota odszkodowania wynikająca z zawartej ugody sądowej, zawartej na podstawie art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740), której wysokość uwzględnia w tym przypadku interesy obu stron wynikające z łączącego je stosunku pracy, ma rekompensować byłemu pracownikowi utracone przez niego, w wyniku rozwiązania umowy o pracę, spodziewane korzyści w postaci wynagrodzenia za pracę.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy wypłata odszkodowania opisanego w stanie faktycznym, nazwanego w ugodzie sądowej odszkodowaniem, które wyczerpało wszelkie roszczenia powoda objęte pozwem, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, czy też podlega zwolnieniu na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 i 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym czy przy wypłacie tej należności na SA w A. ciążyły obowiązki płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawcy, w świetle art. 21 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - powoływanej dalej u.p.d.o.f. - wolne od podatku dochodowego są:

3) otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 2019 r. poz. 1040, 1043 i 1495), z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe;

(...) 3b) inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Zawarta pomiędzy Wnioskodawcą, a pracodawcą ugoda stanowi ugodę w rozumieniu art. 917 K.c. w zw. z art. 300 K.p. Zgodnie we wskazanym przepisem, strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by spór istniejący lub mogący powstać. (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 lipca 2002 r., sygn. akt I CKN 915/00, LEX nr 56895).

Ugoda odnosiła się wprost do pozwu, który stanowił odwołanie pracownika od rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika. Wnioskodawca domagał się przywrócenia do pracy i zasądzenia wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy. Zawarta ugoda miał na celu polubowne rozwiązanie sporu między pracownikiem a pracodawcą, a tym samym ugoda zastąpiła wyrok, w którym Sąd stwierdza naruszenie przepisów prawa pracy traktujących o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia. Ugoda pozwoliła zaspokoić roszczenia pracownika, przyznając mu kwotę, która miała na celu zrekompensować mu nagłe rozwiązanie umowy o pracę na skutek wskazania przyczyny, z którą Wnioskodawca się nie zgadzał i której zaprzeczał. Gdyby pracodawca zdecydował się na wypowiedzenie Wnioskodawcy umowy, to wtedy przysługiwałby mu trzymiesięczny okres wypowiedzenia, za który uzyskałby stosowne wynagrodzenie. Podstawowym warunkiem zwolnienia świadczenia od opodatkowania na podstawie ww. przepisów jest jego odszkodowawczy charakter.

Przepis art. 21 ust. 1 pkt 3b u.p.d.o.f. zwalnia od podatku jedynie takie odszkodowania, które nie stanowią ekonomicznego przysporzenia ponad stan majątkowy będący w posiadaniu podatnika przed ich wypłatą. Odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszystkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Szkoda może obejmować stratę polegającą na ubytku w majątku - wskutek doznania tej straty poszkodowany stał się uboższy niż był dotychczas, lub może dotyczyć utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono - wówczas poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się. Aby ustalić znaczenie szkody, z której wystąpieniem można dochodzić odszkodowania należy odwołać się do treści przepisów art. 361 K.c., 363 K.c. w zw. z art. 300 K.p.

W konsekwencji na tle Kodeksu cywilnego świadczenie odszkodowawcze jest następstwem czynu niedozwolonego lub niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania, a wypłata odszkodowania jest więc konsekwencją wystąpienia szkody. Zgodnie z art. 361 K.c., zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Zgodnie z treścią § 2 ww. artykułu, uszczerbek majątkowy dotykający poszkodowanego może wystąpić w dwóch postaciach: straty, którą poniósł w wyniku zdarzenia szkodzącego (damnum emergens) oraz nieuzyskanych przez niego korzyściach (lucrum cessans). Strata wyraża się w rzeczywistej zmianie stanu majątkowego poszkodowanego i polega albo na zmniejszeniu się jego aktywów, albo na zwiększeniu się pasywów. Utrata korzyści polega na niepowiększeniu się czynnych pozycji majątku poszkodowanego, które pojawiłyby się w tym majątku, gdyby nie zdarzenie wyrządzające szkodę. W świetle wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 26 lutego 2019 r. w sprawie o sygn. akt V ACa 178/18, rzeczywista szkoda oznacza tylko straty w rozumieniu art. 361 § 2 k.c. (damnum emergens) i nie obejmuje korzyści, które poszkodowany mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (lucrum cessans). Zatem odszkodowanie powinno być adekwatne do rzeczywistej szkody, obejmującej utratę możliwości dotychczasowego sposobu wykonywania prawa, a nie przyszłych szans jego zmiany, wynikających z nieprzewidywalnego rozwoju zdarzeń w znacznym odstępie czasowym od utraty prawa. Wnioskodawca poniósł rzeczywistą szkodę, obejmującą utratę możliwości dotychczasowego sposobu wykonywania praw w wyniku zawartej umowy o pracę, został natychmiastowo pozbawiony wynagrodzenia, w wyniku rozwiązania umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia. Prawo do otrzymania wynagrodzenia w tym okresie nie należy kwalifikować jako utraconą korzyść, ponieważ Wnioskodawca poprzez brak wypłaty należnego mu wynagrodzenia nie otrzymał przysporzenia, które miał otrzymać zgodnie z umową. Szkoda rzeczywista polega na zmianie stanu majątkowego poszkodowanego poprzez zmniejszenie zysków.

W rozpatrywanej sprawie, Wnioskodawca został pozbawiony prawa do wynagrodzenia, które przysługiwałoby mu gdyby nadal pozostawał zatrudniony, a także gdyby umowa o pracę została mu wypowiedziana.

Na podstawie przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3b u.p.d.o.f., jako wyłączone ze zwolnienia od opodatkowania - podlega odszkodowanie otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej z tytułu utraconych korzyści, które podatnik mógł otrzymać, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Opodatkowanie to wynika stąd, że gdyby podatnik osiągnął spodziewane korzyści, to korzyści te podlegałyby opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 13 marca 2018 r. w sprawie o sygn. akt I A Ca 941/17, badaniu podlega cel przyświecający zasądzeniu odszkodowania. Nie ulega wątpliwości, że dokonując wykładni art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy wziąć pod uwagę fakt, że nie w nazwie tkwi istota danego świadczenia, ale na gruncie zastosowania tego przepisu należy badać oprócz jego podstawy prawnej także charakter i funkcje świadczenia, żeby ocenić, czy jest ono zwolnione od podatku, czy nie. Ustawodawca wprowadził zwolnienia ze względów celowościowych. Punktem wyjścia dla wykładni art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2032) jest podział naprawienia szkody na odszkodowanie za rzeczywiste straty (damnum emergens) i odszkodowanie za utracone korzyści (lucrum cessans).

Wychodząc z założenia, że odszkodowanie z tytułu poniesionych strat służy przywróceniu stanu majątku sprzed wystąpienia szkody, tylko w tym zakresie należy uznać uzyskane świadczenie za zwolnione od podatku dochodowego. W myśl ww. przepisu, takie zwolnienie nie przysługuje natomiast wypłatom pokrywającym lucrum cessans, gdyż ustawodawca wyraźnie je wyłączył. (Wyrok WSA w Krakowie z dnia 10 stycznia 2018 r.). Odszkodowanie zawarte w ugodzie sądowej w rozpatrywanej sprawie nie dotyczy utraconych korzyści, które pracownik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Skoro z ugody wynikało, że ustalone świadczenie ma charakter odszkodowania, to jako wypłacone na podstawie ugody sądowej, zdaniem Wnioskodawcy korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Odszkodowanie obejmuje szkodę rzeczywistą, czyli poniesioną stratę z tytułu nieuzyskiwania przez Wnioskodawcę wynagrodzenia w okresie pozostawania bez pracy, zakładając, że natychmiastowe rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika pozostawało nieuzasadnione w trybie przepisów Kodeksu pracy. Aby szkoda została wyrównana, do rąk poszkodowanego trafić powinna równowartość uszczerbku w majątku. Opodatkowanie odszkodowania uniemożliwiłoby osiągnięcie wspomnianego celu.

Skutkiem powyższego, zdaniem Wnioskodawcy, pracodawca nie miał obowiązku płatnika, ponieważ kwota podlegająca wypłacie tytułem odszkodowania za stratę rzeczywistą jest wolna od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r., poz. 1426, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Powyższy przepis ustanawia generalną zasadę opodatkowania podatkiem dochodowym, zgodnie z którą opodatkowaniu tym podatkiem podlegają wszelkie uzyskane przez podatnika w danym roku korzyści majątkowe, z wyjątkiem tych, które na mocy ustawy wyłączone zostały z tego opodatkowania (np. poprzez wprowadzenie ustawowego zwolnienia z opodatkowania, czy też zaniechanie poboru podatku).

Przepis art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowi, że źródłami przychodów są: stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do art. 12 ust. 1 cytowanej ustawy za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Użyty powyżej zwrot „w szczególności” oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.

Tak szerokie zdefiniowanie pojęcia przychodu pracownika wskazuje, że w każdym przypadku, w którym uzyska on od pracodawcy realną korzyść mającą wymiar finansowy, będzie to rodzić obowiązek zwiększenia jego przychodu, z wyjątkiem świadczeń określonych w katalogu zwolnień przedmiotowych, zawartych w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że oświadczeniem z dnia 31 grudnia 2019 r. pracodawca - SA – na podstawie przepisu art. 52 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy rozwiązał z pracownikiem - Wnioskodawcą - umowę o pracę zawartą w dniu 1 lutego 2012 r., bez zachowania okresu wypowiedzenia, z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, polegającego na:

• działaniu w warunkach konfliktu interesu, uniemożliwiających prawidłowe wykonywanie obowiązków służbowych na stanowisku Głównego Inżyniera BHP, kierownika działu pod ziemią, tj. na prowadzeniu obowiązkowych szkoleń bhp oraz wystawianiu zaświadczeń z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy pracownikom kontrahentów Oddziału (...), jako właściciel firmy „A” oraz weryfikowaniu tych uprawnień, znajomości przepisów BHP i ich stosowania przez pracowników, w ramach pełnionej funkcji Kierownika Działu BHP (...),
• świadomym braku ujawnienia istotnego konfliktu interesów zgodnie z obowiązującą w grupie B. Procedurą Przeciwdziałania Zagrożeniom Korupcyjnym, polegającym na prowadzeniu działalności gospodarczej bezpośrednio z zakresem wykonywanych w Oddziale (...) obowiązków, o czym pracodawca powziął wiadomość w dniu 19 grudnia 2019 r.

W dniu 20 stycznia 2020 r. Wnioskodawca odwołał się od powyższego rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia dokonanego przez SA, zarzucając naruszenie przepisów materialnych prawa tj. art. 52 K.p. oraz art. 30 § 4 K.p. Wnioskodawca wskazał, że pracodawca błędnie przyjął, że pracownik dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, bowiem wykonywał on swoje dotychczasowe obowiązki od 10 lat za wiedzą i zgodą pracodawcy, nikt z przełożonych nie sprzeciwiał się prowadzeniu przez Wnioskodawcę działalności szkoleniowej w zakresie BHP na rzecz podmiotów gospodarczych, również tych, które współpracowały z SA. Powód nie dopuścił się świadomego nieujawnienia konfliktu interesów, ponieważ wykonywana działalność nie była konkurencyjna, a wiedza o wykonywaniu usług szkoleniowych w zakresie BHP była pracodawcy dobrze znana. Skutkiem powyższego, przyczyna rozwiązania stosunku pracy była nierzeczywista, ponieważ pracownik nie mógł dopuścić się naruszenia obowiązków pracowniczych, w sytuacji kiedy podejmował działania, które były pracodawcy znane i akceptowane. Wnioskodawca domagał się przywrócenia do pracy w SA w A. na poprzednich warunkach, a ponadto zażądał zasądzenia od pracodawcy na jego rzecz wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy. Na rozprawie sądowej przeprowadzonej przez Sądem Rejonowym w dniu (...) 2020 r., strony postanowiły zawrzeć ugodę w sprawie (...), stanowiącą załącznik do protokołu ww. rozprawy.

Zgodnie z zawartą ugodą:

1. Strona pozwana SA w A. cofa swoje oświadczenie woli o rozwiązaniu z powodem Wnioskodawcą umowy o pracę w trybie dyscyplinarnym, a powód oświadcza, że wyraża na to zgodę.
2. Strony zgodnie oświadczają, że umowa o pracę je łącząca uległa rozwiązaniu w dniu 2 stycznia 2020 r. za porozumieniem stron.
3. Strona pozwana zobowiązuje się wydać powodowi w terminie 14 dni od dnia zawarcia ugody zmienione świadectwo pracy ze wskazaniem, że stosunek pracy uległ rozwiązaniu w dniu 2 stycznia 2020 r. za porozumieniem stron w trybie art. 30 § 1 pkt 1 K.p.
4. Strona pozwana SA w A. zobowiązuje się zapłacić na rzecz powoda Wnioskodawcy kwotę 42.031,02 zł brutto (czterdzieści dwa tysiące trzydzieści, jeden złotych dwa grosze), płatną na rachunek bankowy powoda, tytułem odszkodowania, płatną w terminie 21 dni od dnia zawarcia ugody wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności tej kwoty.
5. Strona pozwana zobowiązuje się zapłacić na rzecz powoda kwotę 3.125,00 zł (trzy tysiące sto dwadzieścia pięć złotych) tytułem zwrotu opłaty sądowej, w terminie 21 dni od dnia zawarcia ugody, płatne na rachunek bankowy powoda.
6. Strony wyrażają zgodę na powyższej treści ugodę i oświadczają, iż niniejsza ugoda wyczerpuje wzajemne roszczenia stron w sprawie o sygn. akt (...).

SA w A., w wyniku podpisania ww. ugody sądowej, przekazała Wnioskodawcy kwotę 33.118,02 zł, tj. kwotę pomniejszoną o podatek dochodowy od osób fizycznych (wobec przyjęcia, iż należność wskazana w ugodzie - kwota 42.031,02 zł stanowi przychód ze stosunku pracy). Pismem z dnia 12 października 2020 r. pełnomocnik powoda wezwał pełnomocnika strony pozwanej do uiszczenia dopłaty na rzecz Wnioskodawcy kwoty 8.913 zł na rachunek bankowy powoda wskazany w ww. ugodzie, argumentując, że kwota 42.031,02 zł nie stanowi przychodu ze stosunku pracy określonego w art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2020 r. poz. 1426 wraz z późn. zm.), lecz odszkodowanie za szkodę rzeczywistą, którą poniósł powód w wyniku niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę w trybie dyscyplinarnym. Kwota wskazana w ugodzie wyczerpuje roszczenia powoda w sprawie (...) tj. roszczenie o przywrócenie do pracy i roszczenie o wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy. Przedmiotem żądania powoda nie było odszkodowanie z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę w trybie art. 52 § 1 pkt 1 K.p., stanowiące równowartość trzymiesięcznego wynagrodzenia powoda. Ugoda została zawarta z inicjatywy powoda, w pkt IV ww. ugody, strona pozwana SA w A. zobowiązała się zapłacić na rzecz powoda Wnioskodawcy kwotę 42.031,02 zł, tytułem odszkodowania za poniesioną stratę rzeczywistą. Nie było bowiem żadnych prawnych podstaw do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika, w szczególności Wnioskodawca nie dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych. Skutkiem powyższego, pracodawca tracąc zaufanie do pracownika, nie widząc możliwości dalszego zatrudniania go na dotychczasowym stanowisku, miał możliwość rozwiązania umowy o pracę w trybie podstawowym, a więc za wypowiedzeniem. W tym wypadku, na skutek skutecznego wypowiedzenia, pracownikowi przysługiwałoby wynagrodzenie przez okres wypowiedzenia umowy o pracę. Wnioskodawca przez prawie 10 miesięcy do rozwiązania umowy o pracę nie uzyskał jakiegokolwiek wynagrodzenia. W pozwie przedłożonym w dniu 20 stycznia 2020 r. i w dalszym piśmie procesowym, Wnioskodawca domagał się przywrócenia do pracy i zasądzenia wynagrodzenia za okres pozostawania bez pracy. W wyniku podjętych pertraktacji ugodowych, został wypracowany pomiędzy stronami kompromis, który w swej istocie zakładał zakończenie sporu poprzez rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem w dniu 2 stycznia 2020 r. wraz z zobowiązaniem strony pozwanej do zapłaty na rzecz powoda odszkodowania. Przyznana kwota miała zrekompensować powodowi brak dochodów, dotychczas uzyskiwanych w wyniku trwającego stosunku prawnego, który bez wyraźnej przyczyny został jednostronnie zakończony. Pismem z dnia 21 października 2020 r. SA w A., wskazała, że na mocy zawartej ugody sądowej, odszkodowanie wskazane z ugodzie, należy traktować jak odszkodowanie za utracone korzyści. Opodatkowanie w tej sytuacji wynika stąd, że gdyby podatnik (były pracownik) osiągnął spodziewane korzyści, to korzyści te podlegałyby opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Kwota odszkodowania wynikająca z zawartej ugody sądowej, zawartej na podstawie art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740), której wysokość uwzględnia w tym przypadku interesy obu stron wynikające z łączącego je stosunku pracy, ma rekompensować byłemu pracownikowi utracone przez niego, w wyniku rozwiązania umowy o pracę, spodziewane korzyści w postaci wynagrodzenia za pracę.

Wskazać należy, że o rozwiązaniu umowy o pracę na mocy porozumienia stron mówi art. 30 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r., poz. 1320, z późn. zm.).

Przepisy Kodeksu pracy nie przewidują wypłaty odszkodowania w sytuacji rozwiązania umowy za porozumieniem stron. Konsekwencją tego jest brak możliwości sprecyzowania na gruncie powołanych wyżej przepisów Kodeksu pracy ustalenia wysokości odszkodowania. Wobec tego, zawarta między Wnioskodawcą a byłym pracodawcą ugoda sądowa stanowi ugodę w rozumieniu art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r., poz. 1740, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 917 powołanej powyżej ustawy przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Uwzględniając powyższe stwierdzić należy, że kwota wypłacona Wnioskodawcy ma charakter umowny, gdyż wynika jedynie z ustaleń pomiędzy stronami ugody, a jej wysokość uwzględnia interesy obu stron. Ponadto w zawartej ugodzie nie stwierdzono naruszenia przepisów prawa pracy. Doszło natomiast do zawarcia ugody, na mocy której pracodawca zobowiązał się do zapłaty stosownej kwoty tytułem odszkodowania za rozwiązanie umowy o pracę, a ponadto strony ustaliły, że umowa o pracę rozwiązana zostanie za porozumieniem stron. Zatem w przedmiotowej sprawie nie można mówić o bezprawności działania pracodawcy, bez względu na to, czy pracownik poniósł jakąkolwiek szkodę.

Mając powyższe na uwadze oraz analizując treść zapisu art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2019 r. poz. 1040, 1043 i 1495), z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w lit. a)-g) zacytowanego przepisu, nie można mówić o umocowaniu ustawowym w przedmiocie zwolnienia od podatku dochodowego wskazanego przez Wnioskodawcę odszkodowania.

Ponadto, w przypadku gdy - jak wyżej wskazano - wysokość lub zasady ustalania odszkodowania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, odszkodowanie takie co do zasady może korzystać ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a) i b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b cytowanej ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Warunkiem wystarczającym do powstania obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych na zasadach przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych będzie więc niezrealizowanie choćby jednej ze wskazanych wyżej przesłanek.

Podstawowym warunkiem zwolnienia świadczenia od opodatkowania na podstawie przytoczonego przepisu jest jego odszkodowawczy charakter. Ww. przepis zwalnia od podatku jedynie takie odszkodowania (rekompensaty), które nie stanowią ekonomicznego przysporzenia ponad stan majątkowy będący w posiadaniu podatnika przed ich wypłatą. Odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszystkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. W praktyce szkoda może obejmować stratę polegająca na ubytku w majątku – wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas lub może dotyczyć utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono – wówczas poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się.

Na podstawie ww. przepisu opodatkowaniu podatkiem dochodowym – jako wyłączone ze zwolnienia – podlega odszkodowanie otrzymane (na podstawie wyroku lub ugody sądowej) z tytułu utraconych korzyści, które podatnik mógł otrzymać gdyby mu szkody nie wyrządzono. Opodatkowanie to wynika stąd, że gdyby podatnik osiągnął spodziewane korzyści, to korzyści te podlegałyby opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Kwota odszkodowania wynikająca z ustaleń zawartych między stronami ugody (ugody w rozumieniu art. 917 K.c.), której wysokość uwzględnia interesy obu stron wynikające z łączącego strony stosunku pracy, ma rekompensować pracownikowi utracone przez niego, w wyniku rozwiązania umowy o pracę, spodziewane korzyści w postaci wynagrodzenia za pracę. Odszkodowanie nie jest rekompensatą za szkodę z tytułu bezpodstawnego (krzywdzącego) sposobu rozwiązania umowy o pracę, jeśli rozwiązanie umowy nastąpiło w efekcie za porozumieniem stron (czyli za zgodą pracownika). Odszkodowanie to ma więc tak naprawdę zrekompensować zarobek, jaki pracownik mógłby otrzymać, gdyby do rozwiązania umowy nie doszło.

W związku z powyższym, należy uznać, że określone w ugodzie świadczenie przyznane przez pracodawcę na rzecz Wnioskodawcy na zaspokojenie roszczeń wynikających z łączącego strony stosunku pracy nie może podlegać również zwolnieniu wynikającemu z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, bowiem wypłacone świadczenie dotyczy korzyści, które pracownik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. W sprawie nie stwierdzono naruszenia przez pracodawcę prawa pracy a zasądzone odszkodowanie zostało wypłacone w umówionej przez strony ugody kwocie.

Reasumując, odszkodowanie określone w ugodzie sądowej zawartej pomiędzy Wnioskodawcą a byłym pracodawcą stanowi dla Wnioskodawcy przychód ze stosunku pracy, który nie korzysta ze zwolnień z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 i 3b. W konsekwencji były pracodawca był zobowiązany do potrącenia zaliczki na podatek dochodowy od wypłaconej kwoty.

Wobec tego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.