Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP3-2.4011.711.2020.3.AK
z 5 lutego 2021 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 12 października 2020 r. (data wpływu 20 października 2020 r.) uzupełnionym pismem z dnia 20 grudnia 2020 r. (data nadania 21 grudnia 2020 r., data wpływu 28 grudnia 2020 r.) na wezwanie Nr 0111-KDIB2-3.4015.153.2020.2.MD, 0114-KDIP3-2.4011.711.2020.3.AK z dnia 9 grudnia 2020 r. (data wysłania 9 grudnia 2020 r., data doręczenia 14 grudnia 2020 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania kwoty otrzymanej z ubezpieczenia zmarłego, pozostałej po wypłaceniu należnej kwoty Uposażonemu – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 20 października 2020 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania kwoty otrzymanej z ubezpieczenia zmarłego.

Z uwagi na braki formalne, pismem z dnia 9 grudnia 2020 r. Nr 0111-KDIB2-3.4015.153.2020.2.MD, 0114-KDIP3-2.4011.711.2020.3.AK (data nadania 9 grudnia 2020 r., data doręczenia 14 grudnia 2020 r.), tut. organ wezwał Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku.

Pismem z dnia 20 grudnia 2020 r. (data nadania 21 grudnia 2020 r., data wpływu 28 grudnia 2020 r.) Wnioskodawczyni uzupełniła wniosek w terminie.

We wniosku i uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe.

Postanowieniem z dnia 15 czerwca 2020 r. Sądu Rejonowego, spadek po M.Z. (synu Wnioskodawczyni), zmarłym w dniu 20 maja 2019 roku nabyła w całości z dobrodziejstwem inwentarza matka spadkodawcy - Wnioskodawczyni. Spadkodawca M.Z. przed śmiercią w okresie od 1 października 2017 r. do 20 maja 2019 r. prowadził jednoosobową działalność gospodarczą. Na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej zawarł z Firmą Leasingową umowy leasingu operacyjnego na użytkowanie trzech samochodów dostawczych. W związku z zawarciem umowy leasingu M.Z. na wyraźne żądanie leasingodawcy, przystąpił do umowy grupowego ubezpieczenia na życie zawartej pomiędzy Firmą Leasingową i Ubezpieczycielem.

Treść zapisów „Deklaracji przystąpienia do ubezpieczenia”:

1. Wyznaczam Firmę Leasingową jako Uposażonego, uprawnionego do odbioru świadczenia na wypadek mojej śmierci. Deklaruję, iż w okresie trwania umowy ubezpieczenia nie zmienię Uposażonego.
2. Składam dyspozycję, aby w przypadku przyznania mi świadczenia z tytułu Trwałej niezdolności do pracy lub Hospitalizacji, kwoty świadczenia z tego tytułu zostały przekazane na rachunek Firmy Leasingowej prowadzony na rzecz zawartej Umowy leasingu, przy czym kwota przewyższająca wysokość roszczeń Firmy Leasingowej wobec mnie zostanie mi przekazana na rachunek wskazany w Umowie leasingu.
3. W przypadku wygaśnięcia, rozwiązania, skrócenia Umowy leasingu przed upływem terminu, na jaki została zawarta lub rezygnacji przeze mnie z Ubezpieczenia, wyrażam zgodę na bezpośrednie przekazanie Składki przez Ubezpieczyciela, za okres niewykorzystanej ochrony ubezpieczeniowej, w części niezbędnej do zaspokojenia roszczeń Firmy Leasingowej na jej rachunek.

M.Z. na skutek wypadku zmarł w dniu 20 maja 2019 roku. Uposażonym w związku ze śmiercią M. Z. zgodnie z zapisami wskazanymi wyżej, była Firma Leasingowa, a dopiero pozostałe środki po zaspokojeniu wszelkich należności względem Firmy Leasingowej przypadały spadkobiercom M.Z. Na mocy postanowienia z dnia 15 czerwca 2020 r. Sądu Rejonowego, jako jedyna spadkobierczyni po zmarłym M.Z., cały spadek z dobrodziejstwem inwentarza, w tym kwotę 207.508,80 złotych (dwieście siedem tysięcy pięćset osiem 80/100) otrzymała od Ubezpieczyciela za pośrednictwem Firmy Leasingowej jego matka (Wnioskodawczyni) na konto bankowe.

Zdaniem Wnioskodawczyni istotne znaczenie dla składanego wniosku o wydanie interpretacji ma zapis artykułu 10 Deklaracji przystąpienia do ubezpieczenia „Świadczenie z tytułu śmierci Ubezpieczonego nie podlega podatkowi od spadków i darowizn”.

Jako spadkobierczyni, Wnioskodawczyni zobowiązana jest do złożenia w ustawowo zakreślonym czasie „Zgłoszenia o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych” SD-Z2.

Zdaniem Wnioskodawczyni, w zaistniałej sytuacji, w jej przypadku należy oprzeć się na treści przepisu art. 831 Kodeksu cywilnego, a w szczególności zastosowanie znajdują przepisy § 3 „suma ubezpieczenia przypadająca uprawnionemu nie należy do spadku po ubezpieczonym”.

Skoro zatem wypłacona kwota ze wspomnianego ubezpieczenia nie wchodzi do spadku, to zdaniem Wnioskodawczyni nie należy jej wykazywać w zeznaniu podatkowym, które składa spadkobierca. Katalog zdarzeń, które podlegają podatkowi od spadków i darowizn zawiera art. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Ma on charakter zamknięty, a przepisy te należy przyjmować w sposób ścisły – nie jest dopuszczalna żadna wykładnia rozszerzająca, stosowanie analogii do innych „podobnych” zdarzeń, itp. Podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego oraz darowizny i polecenia darczyńcy. Ustawa nie wspomina jednak o nabyciu rzeczy lub praw na podstawie zdarzenia jakim jest otrzymane przez beneficjenta przysporzenie wynikające z umowy zmarłego ubezpieczonego.

W uzupełnieniu Wnioskodawczyni doprecyzowała stan faktyczny i zdarzenie przyszłe o następujące informacje:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 20 ust. 3 i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Natomiast na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Zdaniem Wnioskodawczyni otrzymane przez nią świadczenia od ubezpieczyciela za pośrednictwem Firmy Leasingowej są przychodem w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 9 u.p.d.o.f., jednakże przyznana kwota podlega zwolnieniu od zapłaty podatku od osób fizycznych. Podstawę prawną przedmiotowego zwolnienia zdaniem Wnioskodawczyni stanowi art. 21 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f., zgodnie z którym co do zasady zwolnione od podatku są otrzymane odszkodowania poza wymienionymi w ustawie.

Wnioskodawczyni przedmiotowe świadczenie otrzymała jako jedyna spadkobierczyni po zmarłym synu, na mocy przywołanego wyżej postanowienia Sądu Rejonowego. Wnioskodawczyni nie ma wiedzy jakimi przepisami wypłacając jej świadczenie odszkodowawcze kierowali się Ubezpieczyciel i Firma Leasingowa. W treści otrzymanych dokumentów i korespondencji Firma Leasingowa zażądała dokumentów poświadczających dziedziczenie po M.Z. Wypłacona kwota jest różnicą między kwotą ubezpieczenia na wypadek śmierci (400.000 złotych) a zobowiązaniami M.Z. wobec leasingodawcy. Wypłacone środki pochodziły od firmy ubezpieczeniowej a otrzymana przez Wnioskodawczynię kwota nie była żadną darowizną od Spółki, a wypłaconym odszkodowaniem należnym z polisy ubezpieczeniowej z tytułu śmierci syna M.Z.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy skoro na podstawie przepisów art. 831 § 3 Kodeksu cywilnego wypłacona kwota z tytułu ubezpieczenia na życie nie wchodzi do spadku, to nie należy jej wykazywać w zeznaniu podatkowym, które składa spadkobierca (SD-Z2), czy być może należy ją wykazać w zeznaniu SD-Z2, a będzie ona objęta zwolnieniem z podatku od spadków i darowizn w ramach tzw. zerowej grupy podatkowej?
2. Czy otrzymana przez Wnioskodawczynię kwota, jako przysporzenie majątkowe wynikające z umowy ubezpieczenia po zmarłym ubezpieczonym, korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych?

Przedmiotem niniejszego rozstrzygnięcia jest odpowiedź na pytanie Nr 2 dotyczące podatku dochodowego od osób fizycznych (zdarzenia przyszłego). Natomiast w zakresie pytania Nr 1 dotyczącego spadków i darowizn (stanu faktycznego) zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Zdaniem Wnioskodawczyni, otrzymana przez Nią kwota wynikająca z umowy ubezpieczenia na życie, którą zawarł jej syn M.Z., w świetle obowiązujących przepisów polskiego prawa podatkowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest zwolniona z podatku dochodowego od osób fizycznych, ponieważ wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Zdaniem Wnioskodawczyni otrzymane przez nią świadczenia od ubezpieczyciela za pośrednictwem Firmy Leasingowej są przychodem w rozumieniu w art. 10 ust. 1 pkt 9 u.p.d.o.f., jednakże przyznana kwota podlega zwolnieniu od zapłaty podatku od osób fizycznych. Podstawę prawną przedmiotowego zwolnienia, zdaniem Wnioskodawczyni, stanowi art. 21 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f., zgodnie z którym co do zasady zwolnione od podatku są otrzymane odszkodowania poza wymienionymi w ustawie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r., poz. 1426, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W świetle art. 11 ust. 1 ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z ogólnej definicji przychodów zawartej w art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że przychodami są w szczególności otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Przy czym przez pojęcie „otrzymane” – zgodnie ze Słownikiem języka polskiego – należy rozumieć takie pieniądze i wartości pieniężne, które zostały podatnikowi dane. Mając na uwadze istnienie wielu form rozliczeń należy uznać, że otrzymane pieniądze to nie tylko wypłacona gotówka, ale również kwota, która wpłynęła na rachunek bankowy podatnika.

Na mocy art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy, źródłami przychodów są inne źródła.

Równocześnie, przepis art. 20 ust. 1 przytoczonej ustawy stanowi, że za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użyte w tym przepisie sformułowanie „w szczególności” wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter przykładowy i otwarty, zatem do tej kategorii można zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 cytowanej ustawy. Z treści powyższego wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega dochód, uzyskiwany w wyniku określonych czynności faktycznych i prawnych, w następstwie, których mamy do czynienia z przyrostem mienia. Tak więc podstawą uzyskania przychodów z innych źródeł mogą być tylko takie czynności, w wyniku których następuje po stronie osoby fizycznej przysporzenie majątkowe.

Jak już wyżej wskazano, każde odszkodowanie stanowi przysporzenie majątkowe, przychód podatkowy. Jednakże ustawodawca ze względów celowościowych, wprowadził w zakresie niektórych odszkodowań zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych, które wynikają z treści art. 21 ust. 1 pkt 3 i pkt 3b.

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2019 r. poz. 1040, 1043 i 1495), z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Natomiast w przypadku gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania lub zadośćuczynienia nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie (zadośćuczynienie) takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, z wyjątkiem odszkodowań (zadośćuczynień) wymienionych w lit. a) i b) przytoczonego przepisu.

Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Stosownie do treści art. 21 ust. 1 pkt 4 cyt. ustawy, wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:

1. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane zgodnie z art. 27 ust. 1 lub art. 30c,
2. dochodu, o którym mowa w art. 24 ust. 15.

Z przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika, że spadek po M.Z. (synu Wnioskodawczyni) nabyła w całości z dobrodziejstwem inwentarza Wnioskodawczyni. Spadkodawca przed śmiercią w okresie od 1 października 2017 r. do 20 maja 2019 r. prowadził jednoosobową działalność gospodarczą. Na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej zawarł z Firma Leasingową umowy leasingu operacyjnego na użytkowanie trzech samochodów dostawczych. W związku z zawarciem umowy leasingu M.Z., na wyraźne żądanie leasingodawcy, przystąpił do umowy grupowego ubezpieczenia na życie zawartej pomiędzy Firmą Leasingową i Ubezpieczycielem. Zgodnie z treścią zapisów „Deklaracji przystąpienia do ubezpieczenia”, wskazano m.in., że jako Uposażony, uprawniony do odbioru świadczenia na wypadek śmierci M.Z. (spadkodawcy) została wskazana Firma Leasingowa. W przypadku przyznania M.Z. (spadkodawcy) świadczenia z tytułu Trwałej niezdolności do pracy lub Hospitalizacji, kwoty świadczenia z tego tytułu mają zostać przekazane na rachunek Firmy Leasingowej prowadzony na rzecz zawartej Umowy leasingu, przy czym kwota przewyższająca wysokość roszczeń Firmy Leasingowej wobec Ubezpieczonego (spadkodawcy) ma zostać przekazana na rachunek wskazany w Umowie leasingu. M.Z. (spadkodawca) na skutek wypadku zmarł w dniu 20 maja 2019 roku. Uposażonym w związku ze śmiercią spadkodawcy zgodnie z zapisami wskazanymi wyżej, była Firma Leasingowa, a dopiero pozostałe środki po zaspokojeniu wszelkich należności względem Firmy Leasingowej przypadały spadkobiercom M.Z. Na mocy postanowienia Sądu Rejonowego, jako jedyna spadkobierczyni po zmarłym M.Z., cały spadek z dobrodziejstwem inwentarza, w tym kwotę 207.508,80 złotych otrzymała od Ubezpieczyciela za pośrednictwem Firmy Leasingowej jego matka (Wnioskodawczyni).

Wątpliwość Wnioskodawczyni budzi fakt, czy otrzymana przez Nią kwota, pochodząca z polisy ubezpieczeniowej syna – pozostała po wypłaceniu należnej kwoty Uposażonemu (leasingodawcy), korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 922 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740, z późn. zm.), prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej.

Nie należą do spadku prawa i obowiązki zmarłego ściśle związane z jego osobą, jak również prawa, które z chwilą jego śmierci przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami (art. 922 § 2 Kodeksu cywilnego).

Z treści art. 805 § 1 i § 2 ustawy Kodeks cywilny wynika, że przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

Stosownie do art. 805 § 2 ww. Kodeksu, świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie:

1. przy ubezpieczeniu majątkowym – określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku;
2. przy ubezpieczeniu osobowym – umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej.

Zgodnie z art. 829 § 1 ustawy Kodeks cywilny, ubezpieczenie osobowe może w szczególności dotyczyć:

1. przy ubezpieczeniu na życie – śmierci osoby ubezpieczonej lub dożycia przez nią oznaczonego wieku;
2. przy ubezpieczeniu następstw nieszczęśliwych wypadków – uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub śmierci wskutek nieszczęśliwego wypadku.

W myśl natomiast art. 831 § 1 Kodeksu cywilnego, ubezpieczający może wskazać jedną lub więcej osób uprawnionych do otrzymania sumy ubezpieczenia w razie śmierci osoby ubezpieczonej; może również zawrzeć umowę ubezpieczenia na okaziciela. Ubezpieczający może każde z tych zastrzeżeń zmienić lub odwołać w każdym czasie.

Jak stanowi § 3 art. 831 ustawy Kodeks cywilny, suma ubezpieczenia przypadająca uprawnionemu nie należy do spadku po ubezpieczonym.

W świetle natomiast art. 832 § 2 Kodeksu cywilnego, jeżeli w chwili śmierci ubezpieczonego nie ma osoby uprawnionej do otrzymania sumy ubezpieczenia, suma ta przypada najbliższej rodzinie ubezpieczonego w kolejności ustalonej w ogólnych warunkach ubezpieczenia, chyba że umówiono się inaczej.

Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, że świadczenie pieniężne otrzymane z polisy ubezpieczeniowej spadkodawcy, którą otrzymała osoba upoważniona (uprawniona, uposażona) w umowie ubezpieczenia na okoliczność śmierci ubezpieczonego, nie należy do spadku po ubezpieczonym. Natomiast kwota pochodząca z polisy ubezpieczeniowej spadkodawcy – pozostała po wypłaceniu należnej kwoty uposażonemu, stanowi element masy spadkowej.

Na gruncie przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego stwierdzić należy, że nadwyżka pieniędzy wypłacona spadkobierczyni (Wnioskodawczyni) z tytułu polisy ubezpieczeniowej syna wchodzi do masy spadkowej po zmarłym, ponieważ uposażonym, jak wynika z treści wniosku, był leasingodawca, a nie Wnioskodawczyni. Wnioskodawczyni otrzymała kwotę ubezpieczenia z racji bycia spadkobierczynią po zmarłym synu, a nie osobą uposażoną – uprawnioną, zgodnie z art. 831 Kodeksu cywilnego.

Otrzymana przez Wnioskodawczynię kwota stanowi element masy spadkowej po zmarłym synu i podlega przepisom ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Powyższe potwierdza wydana dla Wnioskodawczyni interpretacja indywidualna z dnia 5 stycznia 2021 r. Nr 0111-KDIB2-3.4015.153.2020.3.MD, dotycząca podatku od spadków i darowizn. W interpretacji tej Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wskazał, że cyt.:

„Biorąc pod uwagę przedstawiony stan faktyczny nadwyżka pieniędzy wypłacona spadkobierczyni (Wnioskodawczyni) z tytułu polisy ubezpieczenia na życie syna wchodzi do masy spadkowej po zmarłym, ponieważ uposażonym, jak wynika z treści wniosku, był leasingodawca – R. Sp. z o.o. a nie Wnioskodawczyni. Przyjmując wyjaśnienia Wnioskodawczyni, otrzymała ona tę kwotę z racji bycia spadkobierczynią po zmarłym synu, a nie osobą uposażoną – uprawnioną, zgodnie z art. 831 Kodeksu cywilnego. Jak bowiem wynika z § 3 ww. przepisu, do spadku po ubezpieczonym nie należy suma ubezpieczenia, która przypada uprawnionemu.

Wobec powyższego, należy stwierdzić, że jeżeli Wnioskodawczynie nie skorzystała z zapisów art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, to ciąży na niej obowiązek złożenia zeznania w urzędzie skarbowym, według ustalonego wzoru (SD-3) i w zeznaniu tym wykazania nabytego w spadku po synu majątku. Wypłacona bowiem Wnioskodawczyni nadwyżka kwoty z ubezpieczenia zmarłego syna nie będzie korzystała ze zwolnienia zawartego w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, jeżeli upłynął okres 6 miesięcy, o którym mowa w tymże artykule, liczony od daty uprawomocnienia się postanowienia Sądu, stosownie do art. 6 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Otrzymana kwota w takiej sytuacji winna być opodatkowana na zasadach przewidzianych dla I grupy podatkowej.

Gdyby jednak termin 6 miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia stwierdzającego nabycie spadku po zmarłym synu został zachowany, to Wnioskodawczyni winna złożyć do właściwego naczelnika urzędu skarbowego zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych (SD-Z2) i wykazać w nim otrzymane z ubezpieczenia środki pieniężne. W tej sytuacji prawo do zwolnienia z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn zostanie zachowane.”

Na mocy art. 2 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn.

Zatem otrzymanie przez Wnioskodawczynię przedmiotowej kwoty nie wywołuje u Niej żadnych skutków na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w związku z wypełnieniem dyspozycji ww. art. 2 ust. 1 pkt 3.

Biorąc pod uwagę powyższe, stanowisko Wnioskodawczyni, że otrzymana przez Nią kwota jest zwolniona z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe, gdyż, aby można było zastosować zwolnienie z opodatkowania, najpierw musi powstać przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, co w przedmiotowej sprawie nie ma miejsca. Zatem, w związku z brakiem przychodu, w przedmiotowej sprawie nie będzie miał zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Końcowo Organ zauważa, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325, z późn. zm.), składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Postępowanie w sprawie wydania interpretacji indywidualnej ma na celu wyjaśnienie wątpliwości co do sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego materialnego do określonego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego).

Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego organu kontroli celno-skarbowej. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku ww. postępowań okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni w zakresie rzeczywiście zaistniałego stanu faktycznego.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
   
   

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43 – 300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.