Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB2-2.4015.111.2020.1.MM
z 12 lutego 2021 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1325 ze zm.) – Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 1 grudnia 2020 r. (data wpływu 21 grudnia 2020 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zasiedzenia nieruchomości przez spadkodawcę – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 21 grudnia 2020 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zasiedzenia nieruchomości przez spadkodawcę.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Postanowieniem z 8 października 2020 r. Sąd Rejonowy do sprawy z wniosku Wnioskodawczyni stwierdził, że z dniem 1 stycznia 1985 r. Z. G. (ojciec Wnioskodawczyni) nabył przez zasiedzenie prawo własności nieruchomości składającej się z działki ewidencyjnej o powierzchni 0,4672 ha. Postępowanie sądowe o zasiedzenie toczyło się z wniosku Wnioskodawczyni bez udziału ojca Wnioskodawczyni, bowiem w chwili wszczęcia postępowania Z. G. już nie żył. Ojciec Wnioskodawczyni zmarł 12 kwietnia 2019 r. Postanowienie z 8 października 2020 r. wydane zostało zatem po jego śmierci.

W dniu 8 maja 2019 r. po zmarłym Z. G. sporządzony został akt poświadczenia dziedziczenia, zgodnie z którym spadek po zmarłym Z. G. na podstawie ustawy w całości nabyła córka, tj. Wnioskodawczyni.

Wnioskodawczyni zgłosiła nabycie spadku po ojcu we właściwym urzędzie skarbowym w terminie 6 miesięcy od dnia zarejestrowana aktu poświadczenia dziedziczenia.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy Wnioskodawczyni powinna złożyć zeznanie podatkowe oraz uiścić podatek od nabycia prawa własności nieruchomości przez zasiedzenie przez jej ojca, która to nieruchomość wchodzi w skład spadku po nim i którą to nieruchomość Wnioskodawczyni nabyła w drodze dziedziczenia (z chwilą otwarcia spadku), co zostało potwierdzone aktem poświadczenia dziedziczenia?

Zdaniem Wnioskodawczyni, nie jest ona zobowiązana do składania zeznania podatkowego w przedmiocie zasiedzenia przez jej ojca Z. G. nieruchomości, ani też nie jest zobowiązana do zapłaty podatku z tytułu nabycia prawa własności nieruchomości przez zasiedzenie przez jej ojca.

W pierwszej kolejności Wnioskodawczyni wskazuje na fakt, iż nieruchomość nie została zasiedziana przez Wnioskodawczynię, a przez jej ojca.

Po drugie, postanowienie Sądu Rejonowego z 8 października 2020 r. o nabyciu prawa własności nieruchomości przez zasiedzenie przez ojca Wnioskodawczyni wydane zostało po jego śmierci, z tym że mogło zostać ono wydane już za jego życia. Sąd orzekł zasiedzenie przedmiotowej nieruchomości na rzecz ojca Wnioskodawczyni – nie powstał zatem obowiązek podatkowy z tytułu zasiedzenia z uwagi na to, że zasiedzenie zostało stwierdzone na rzecz osoby zmarłej.

Ponadto wskazać należy, że na podstawie art. 21 § 1 pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa zobowiązanie podatkowe – w podatku od spadków i darowizn – powstaje z dniem doręczenia decyzji organu podatkowego ustalającej wysokość tego zobowiązania. Zatem w przypadku gdy zasiedzenie stwierdzone jest na rzecz osoby zmarłej, zobowiązanie podatkowe z tego tytułu w ogóle nie powstanie, ponieważ brak jest podmiotu, któremu można by doręczyć decyzję o wymiarze podatku z tego tytułu.

Po trzecie, Wnioskodawczyni nie nabyła przedmiotowej nieruchomości w drodze zasiedzenia podlegającego opodatkowaniu zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2004 r. Nr 142, poz. 1514 z późn. zm.), a nabyła ją w drodze dziedziczenia z chwilą otwarcia spadku (i z tego tytułu złożyła stosowną deklarację zgodnie z art. 4a ust. 1 pkt 1, pkt 1a i pkt 3 ww. ustawy). Zatem tytułem prawnym, na podstawie którego Wnioskodawczyni stała się właścicielką nieruchomości nie było zasiedzenie lecz dziedziczenie po jej ojcu – przedmiotowa nieruchomość stanowi składnik masy spadkowej po ojcu Wnioskodawczyni.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 1813, ze zm.) – podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

1. dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
2. darowizny, polecenia darczyńcy;
3. zasiedzenia;
4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.
   
   

Spadek jest instytucją regulowaną przepisami zawartymi w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1740 ze zm.).

W myśl art. 922 § 1 tej ustawy – przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób.

Zgodnie z art. 924 tejże ustawy – spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, że dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy.

Natomiast, zgodnie z art. 1025 § 1 ww. Kodeksu – prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Z powołanych wyżej artykułów wynika, że spadkobiercy w zasadzie wchodzą w sytuację prawną, w jakiej pozostawał spadkodawca.

Natomiast kwestia zasiedzenia uregulowana została generalnie w art. 172-177 Kodeksu cywilnego.

W myśl art. 172 § 1 ustawy Kodeks cywilny – posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie). Po upływie trzydziestu lat posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze (art. 172 § 2 k.c.)

Zasiedzenie jest tzw. instytucją dawności, służącą korygowaniu rzeczywistego stanu posiadania ze stanem prawnym. Prowadzi ono do nabycia przez posiadacza własności na skutek długotrwałego posiadania przez niego rzeczy, czemu towarzyszy utrata własności przez dotychczasowego właściciela, który w przeszłości utracił posiadanie rzeczy. Poprzez zasiedzenie można nabyć własność rzeczy ruchomych i nieruchomych, udziału we współwłasności, prawa użytkowania wieczystego, służebność gruntową. Zasiedzenie jest instytucją prowadzącą do nabycia prawa na skutek upływu czasu. Umożliwia ono, sankcjonując stan faktyczny, usunięcie długotrwałej niezgodności między stanem prawnym a stanem posiadania. Na skutek zasiedzenia, które następuje ex lege, dotychczasowy uprawniony traci swoje prawo, a nabywca uzyskuje je niezależnie od niego; jest więc ono pierwotnym sposobem nabycia prawa podmiotowego.

Jak z powyższego wynika nabycie tytułem zasiedzenia jest tytułem odrębnym od nabycia tytułem dziedziczenia (spadku). Nabycie tytułem zasiedzenia jest tzw. nabyciem pierwotnym dokonywanym przez posiadacza nieruchomości niebędącego jej właścicielem i jest stwierdzane przez sąd w sytuacji gdy rzeczywisty stan posiadania jest inny niż stan prawny nieruchomości.

Jeżeli więc w postanowieniu stwierdzającym zasiedzenie sąd wskaże, iż termin zasiedzenia upłynął przed dniem śmierci spadkodawcy, tj. nieruchomość znajdowała się w posiadaniu spadkodawcy tak długo, iż wypełnione zostały terminy ustawowe – zasiedzenie może być wykonane jedynie w jego imieniu (spadkodawcy). Oznacza to, że nawet gdy z wnioskiem wystąpi jego spadkobierca, lecz sąd w postanowieniu stwierdzającym zasiedzenie stwierdzi, iż zasiedzenia dokonał spadkodawca – a tym samym nabył własność nieruchomości tym tytułem (zasiedzenie następuje z mocy prawa; postępowanie przed sądem jedynie ten stan potwierdza), to w takiej sytuacji spadkobiercy nabędą własność nieruchomości w drodze spadkobrania, a nie w drodze zasiedzenia, bowiem nabycie własności w drodze zasiedzenia powstało jeszcze za życia spadkodawcy.

Natomiast w sytuacji, gdy sąd w postanowieniu stwierdzającym zasiedzenie wskaże, iż okres potrzebny do nabycia własności przez zasiedzenie nie upłynął przed śmiercią spadkodawcy to spadkobierca osoby, która była posiadaczem nieruchomości, lecz do chwili śmierci nie nabyła jej przez zasiedzenie, może żądać stwierdzenia zasiedzenia na swoją rzecz z zaliczeniem okresu posiadania spadkodawcy w takiej części, w jakiej dziedziczy.

Zgodnie z art. 5 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn – obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Obowiązek podatkowy przy nabyciu w drodze dziedziczenia powstaje z chwilą przyjęcia spadku – art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy.

W myśl natomiast art. 6 ust. 1 pkt 6 powołanej ustawy – przy nabyciu w drodze zasiedzenia – obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego zasiedzenie.

Sąd w postanowieniu tym określa datę, w której doszło do zasiedzenia.

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn – jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia.

Mając na względzie powyższe informacje bezsprzecznym jest, że nabycie w drodze dziedziczenia i nabycie tytułem zasiedzenia to dwa odrębne nabycia. Zatem obowiązek podatkowy uzależniony jest od tego, na podstawie jakich tytułów nastąpiło nabycie. Ponadto w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia obowiązuje zwolnienie, o którym mowa w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Zgodnie bowiem z art. 4a ust. 1 ustawy – zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1. zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia - w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2. w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 - udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.
   
   

Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych winno być dokonane na formularzu SD-Z2.

Jeżeli nabywca dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie terminów, o których mowa w ust. 1 pkt 1, zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, stosuje się, gdy nabywca zgłosi te rzeczy lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu, oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu (art. 4a ust. 2 ww. ustawy).

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawczyni nabyła w całości spadek po ojcu, który zmarł 12 kwietnia 2019 r. Po śmierci ojca, Sąd Rejonowy w sprawie z wniosku Wnioskodawczyni postanowieniem z 8 października 2020 r. stwierdził, że z dniem 1 stycznia 1985 r. ojciec Wnioskodawczyni nabył przez zasiedzenie prawo własności nieruchomości.

Wnioskodawczyni zgłosiła nabycie spadku po ojcu we właściwym urzędzie skarbowym w terminie 6 miesięcy od dnia zarejestrowana aktu poświadczenia dziedziczenia, który został sporządzony 8 maja 2019 r.

Wątpliwość Wnioskodawczyni budzi jakie konsekwencje w podatku od spadków i darowizn wywoła orzeczenie przez Sąd zasiedzenia na rzecz zmarłego ojca Wnioskodawczyni nieruchomości, która wchodzi w skład spadku po nim i którą to nieruchomość Wnioskodawczyni nabyła w drodze dziedziczenia (z chwilą otwarcia spadku), co zostało potwierdzone aktem poświadczenia dziedziczenia.

Odpowiadając na powyższe wątpliwości należy zgodzić się z Wnioskodawczynią, że stwierdzenie przez Sąd zasiedzenia ww. nieruchomości na rzecz ojca Wnioskodawczyni, nie spowodowało powstania obowiązku podatkowego tytułem zasiedzenia, ponieważ zasiedzenie zostało stwierdzone na rzecz osoby zmarłej.

Zgodnie bowiem z ww. art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży wyłącznie na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. Ponadto, należy wskazać, że na podstawie art. 21 § 1 pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa zobowiązanie podatkowe – w podatku od spadków i darowizn – powstaje z dniem doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość tego zobowiązania.

Zatem w przypadku gdy zasiedzenie jest stwierdzone na rzecz osoby zmarłej, zobowiązanie podatkowe z tego tytułu w ogóle nie powstanie, ponieważ brak jest podmiotu, któremu można by doręczyć decyzję o wymiarze podatku z tego tytułu.

Ponadto, tytułem prawnym, na podstawie którego Wnioskodawczyni stała się właścicielem nieruchomości nie jest zasiedzenie lecz dziedziczenie po ojcu. Należy zatem stwierdzić, że przedmiotowa nieruchomość stanowi składnik masy spadkowej po ojcu Wnioskodawczyni.

Na Wnioskodawczyni ciąży obowiązek podatkowy w związku z nabyciem tytułem dziedziczenia po ojcu a przedmiotową nieruchomość jako składnik masy spadkowej należy wykazać w składanej do urzędu skarbowego deklaracji.

Prawidłowo zatem Wnioskodawczyni nabycie przedmiotowej nieruchomości utożsamia z nabyciem w drodze dziedziczenia po ojcu i z tego tytułu złożyła stosowną deklarację zgodnie z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Reasumując, za prawidłowe należy uznać stanowisko Wnioskodawczyni, zgodnie z którym nie jest ona zobowiązana do składania zeznania podatkowego w przedmiocie zasiedzenia przez jej ojca nieruchomości, ani też nie jest zobowiązana do zapłaty podatku z tytułu nabycia prawa własności nieruchomości przez zasiedzenie przez jej ojca.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
   
   

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…), za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325 ze zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.