2021.03.05 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej - 0113-KDIPT2-2.4011.1047.2020.1.SR

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0113-KDIPT2-2.4011.1047.2020.1.SR
z 5 marca 2021 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 15 grudnia 2020 r. (data wpływu 17 grudnia 2020 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania ze zwolnienia przedmiotowego – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 17 grudnia 2020 r. wpłynął do Organu podatkowego ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania ze zwolnienia przedmiotowego.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Z dniem 1 stycznia 2015 r. Wnioskodawczyni zatrudniona została w … Sp. z o.o. w oparciu o umowę o pracę na czas nieokreślony w wymiarze pełnego etatu na stanowisku radca prawny. Pismem z dnia 18 stycznia 2019 r. pracodawca wypowiedział Wnioskodawczyni warunki umowy o pracę w części dotyczącej stanowiska pracy (z 3-miesięcznym okresem wypowiedzenia – w miejsce dotychczasowych warunków umowy o pracę w postaci stanowiska radca prawny zaproponowano stanowisko inspektora ochrony danych (wynagrodzenie bez zmian). Jako uzasadnienie zmiany warunków pracy pracodawca wskazał jego obowiązek utworzenia nowego stanowiska inspektora ochrony danych. Z dniem 1 maja 2019 r. zaczęły obowiązywać nowe warunki pracy. W związku z tym, że zdaniem Wnioskodawczyni przyczyna (w postaci obowiązku utworzenia nowego stanowiska) nie jest uzasadnieniem zmiany warunków pracy radcy prawnego pozbawiając go tego stanowiska, Wnioskodawczyni w dniu 7 lutego 2019 r. wniosła pozew do Sądu Rejonowego dla … w … IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, w którym wniosła o ustalenie, że wypowiedzenie warunków umowy o pracę jest nieuzasadnione, narusza przepisy prawa pracy o wypowiadaniu umów o pracę i w związku z tym wniosła o uznanie dokonanego wypowiedzenia warunków umowy o pracę za bezskuteczne, przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach (sygn. akt …). Pozew wniesiony na podstawie art. 45 § 1 w zw. z art. 42 § 1 Kodeksu pracy.

Pismem sporządzonym dnia 19 czerwca 2019 r. doręczonym Wnioskodawczyni w dniu 26 czerwca 2019 r. pracodawca złożył oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia z winy pracownika (wskazana podstawa prawna art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy). Jako przyczynę podano ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych polegające na przedłożeniu na posiedzenie zarządu projektów dokumentów w zakresie polityki ochrony danych osobowych nie informując pracodawcy o treści wprowadzonych przez Wnioskodawczynię zmian w dokumentacji bez konsultacji z pracodawcą lub podmiotem zewnętrznym, który dokumenty przygotowywał. W związku z tym, że przyczyna wypowiedzenia, zdaniem Wnioskodawczyni, nie była prawdziwa (na co Wnioskodawczyni miała dowody) złożyła w dniu 10 lipca 2019 r. pozew w Sądzie Rejonowym dla … w … IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych – wnosząc o ustalenie, że rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia narusza przepisy prawa o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie, zasądzenie od pozwanego na rzecz Wnioskodawczyni kwoty 22 200 zł tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia (sygn. akt …). Podstawa prawna wniesienia pozwu to art. 56 § 1 Kodeksu pracy.

W sprawie powstał również spór w zakresie daty rozwiązania stosunku pracy. Zdaniem pracodawcy stosunek pracy rozwiązał się w dniu 19 czerwca 2019 r. – to jest w dniu, w którym sporządzono pismo i w którym próbowano przedmiotowe pismo wręczyć Wnioskodawczyni bezpośrednio w miejscu Jej zameldowania. Natomiast z uwagi na Jej nieobecność pismo nie zostało w tym dniu wręczone i zostało następnie nadane na poczcie, Wnioskodawczyni odebrała je w dniu 26 czerwca 2019 r. za zwrotnym potwierdzeniem odbioru. W związku z tym, że pracodawca wypłacił Wnioskodawczyni wynagrodzenie za okres do dnia 19 czerwca 2019 r., a nie do dnia 26 czerwca 2019 r. Wnioskodawczyni złożyła w dniu 12 sierpnia 2019 r. w Sądzie Rejonowym dla … w … IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych pozew o zapłatę 914 zł 56 gr tytułem wynagrodzenia za okres od dnia 19 czerwca 2019 r. do dnia 26 czerwca 2019 r. wraz z odsetkami ustawowymi (sygn. akt …). Wynagrodzenie Wnioskodawczyni w okresie opisanym powyżej (złożenie oświadczeń przez pracodawcę) wynosiło 7 400 zł miesięcznie brutto – ustalone w oparciu o porozumienie zmieniające warunki pracy z dnia 22 listopada 2018 r.

Pierwsza rozprawa została wyznaczona przez Sąd w sprawie o sygn. akt … na dzień 13 stycznia 2020 r. Sprawy nie zostały formalnie połączone do wspólnego rozpoznania, ale sędzia orzekający na rozprawie poinformował, że zapoznał się z pozostałymi sprawami oraz wniósł o rozważenie ugody. Pełnomocnicy pracodawcy oświadczyli na rozprawie, że interesuje ich ugoda wyłącznie, gdy zawarta zostanie we wszystkich trzech toczących się sprawach sądowych. Wnioskodawczyni wyraziła na to zgodę i zawarta została ugoda sądowa obejmująca równocześnie zakończenie wszystkich trzech spraw toczących się przed Sądem. Strony ugodziły się w ten sposób, że Spółka zobowiązała się do zapłaty odszkodowania w wysokości 65 600 zł tytułem odszkodowania za wypowiedzenie warunków pracy i tytułem odszkodowania za rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia. Ponadto 1 000 zł miało zostać wypłacone jako wynagrodzenie za okres od dnia 19 czerwca 2019 r. do dnia 26 czerwca 2019 r. Strony zawarły ugodę przed Sądem na rozprawie w dniu 13 stycznia 2020 r. Ugoda stanowi załącznik do protokołu rozprawy z dnia 13 stycznia 2020 r.

Ugoda zawiera następujące postanowienia: Spółka cofnęła swoje oświadczenie woli z dnia 19 czerwca 2019 r. o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia, na co Wnioskodawczyni wyraziła zgodę, strony oświadczyły, że łączący je stosunek pracy ustał w dniu 26 czerwca 2019 r. na mocy porozumienia stron, Spółka zobowiązała się wydać nowe świadectwo pracy, zapłacić kwotę 1 000 zł brutto tytułem wynagrodzenia i zapłacić Wnioskodawczyni kwotę 65 600 zł netto tytułem odszkodowania w związku z rozwiązaniem umowy o pracę i wypowiedzeniem warunków pracy – płatną w dwóch ratach: pierwsza w wysokości 40 000 zł płatna w terminie do dnia 27 stycznia 2020 r., druga w wysokości 25 600 zł płatna w terminie do dnia 3 marca 2020 r. Strony zgodnie oświadczyły, że ugoda wyczerpuje wszelkie ich roszczenia dochodzone w przedmiotowej sprawie oraz w sprawach toczących się przed Sądem pod sygn. akt … i sygn. akt …. Powódka oświadczyła, że cofa pozwy w sprawach toczących się przed Sądem, na co pozwana wyraziła zgodę. Odszkodowanie zostało zapłacone przez Spółkę w terminie.

Zawarcie ugody dopuszczają przepisy prawa – tj. art. 223 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego w zw. z art. 917 Kodeksu cywilnego oraz w zw. z art. 300 Kodeksu pracy. W przypadku spraw o niezgodne z prawem wypowiedzenie warunków pracy zastosowanie znajdują przepisy dotyczące nieuzasadnionego wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony– tj. art. 45 § 1 i § 2 w zw. z art. 42 § 1 Kodeksu pracy.

W razie ustalenia, że wypowiedzenie warunków pracy jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę sąd stosownie do żądania pracownika orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu, jeżeli sąd uzna, że żądanie uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy jest niemożliwe lub niecelowe orzeka o odszkodowaniu. Zgodnie z art. 471 Kodeksu pracy odszkodowanie, o którym mowa w art. 45 przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodniu do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Wnioskodawczyni zatrudniona była od dnia 1 stycznia 2015 r. na czas nieokreślony, Jej okres wypowiedzenia wynosił 3 miesiące. W przypadku uznania powództwa w sprawie o sygn. akt … przy braku zasadności przywrócenia do pracy Sąd zasądziłby odszkodowanie w ustawowej wysokości 3-krotności miesięcznego wynagrodzenia. W przypadku spraw o niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę zastosowanie znajdują przepisy art. 56 § 1 Kodeksu pracy, zgodnie z którym pracownikowi przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na warunkach poprzednich albo o odszkodowanie. Zgodnie z art. 58 Kodeksu pracy odszkodowanie, o którym mowa w art. 56 (przy uwzględnieniu, że umowa o pracę jest na czas nieokreślony) przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku uznania powództwa w sprawie o sygn. akt … Sąd zasądziłby odszkodowanie w ustawowej wysokości 3-krotności miesięcznego wynagrodzenia.

W ugodzie nie podano, że wysokość odszkodowania i zasady wynikają z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, lub innych aktów. W ugodzie wprost wskazano, że pozwana ma zapłacić wskazaną kwotę tytułem odszkodowania: w związku z rozwiązaniem umowy o pracę i w związku z wypowiedzeniem warunków pracy. Ugoda ponadto zmienia podstawę i tryb rozwiązania umowy o pracę z datą jaką wskazywała w pozwie Wnioskodawczyni, tj. z dniem 26 czerwca 2019 r. Wnioskodawczyni otrzymała nowe świadectwo pracy uwzględniające zmiany dokonane ugodą. Ugoda odnosi się wprost do spraw zawisłych w związku z powództwem o nieuzasadnione wypowiedzenie warunków pracy oraz o niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia. Ugoda miała na celu rozwiązanie sporu bez toczenia spraw sądowych, tym samym zastąpiła wyroki w trzech zawisłych pomiędzy stronami sprawach sądowych. W sprawach ze stosunku pracy sądy stwierdzają naruszenie przez pracodawcę przepisów prawa pracy i orzekają o odszkodowaniu. Ugoda zaspokajała żądania Wnioskodawczyni w zakresie naprawienia wyrządzonej szkody.

Wnioskodawczyni jeszcze nie wie jak potraktował podatkowo świadczenie płatnik (nie dostała jeszcze informacji).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

Czy Wnioskodawczyni postąpi prawidłowo uznając, że wypłacone odszkodowanie w kwocie 65 600 zł korzysta ze zwolnienia z opodatkowania zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ wypłacone odszkodowanie dotyczy szkody jaką Wnioskodawczyni poniosła w związku z naruszeniem przepisów prawa przez pracodawcę, nie dotyczy utraconych korzyści, które pracownik mógłby osiągnąć gdyby mu szkody nie wyrządzono z uwagi na to, że w ugodzie wprost zapisano, że odszkodowanie wypłacane jest w związku z rozwiązaniem umowy o pracę i wypowiedzeniem warunków pracy, a z ugody wprost wynika, że świadczenie w kwocie 65 600 zł jest tytułem odszkodowania, to jako wypłacone na podstawie ugody sądowej korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
Ewentualnie jeżeli nie jest prawidłowe stanowisko Wnioskodawczyni do pytania pierwszego to czy postąpi prawidłowo uznając, że wypłacone odszkodowanie w kwocie równej 6-krotność wynagrodzenia (2 razy trzymiesięczne wynagrodzenie z dwóch spraw sądowych, w których sądy orzekają w oparciu o przepisy Kodeksu pracy o odszkodowaniu w przedmiotowej wysokości) korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w pozostałym zakresie ewentualnie ze zwolnienia w oparciu o art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawczyni, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Świadczenie nie jest wypłacone w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą i w ocenie Wnioskodawczyni nie dotyczy korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Zakres zwolnienia jak wynika z powyższego obejmuje odszkodowania za szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty. Warunkiem zwolnienia świadczenia od opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych w oparciu o przytoczony przepis prawa jest więc odszkodowawczy charakter świadczenia.

Odszkodowanie to szczególny rodzaj świadczenia polegający na naprawieniu szkody, uszczerbku jaki doznał poszkodowany we wszystkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. W zaistniałej sytuacji faktycznej wypłacone na mocy ugody sądowej odszkodowanie nie dotyczy utraconych korzyści, które pracownik mógłby osiągnąć gdyby mu szkody nie wyrządzono, w treści ugody było wprost wpisane, że pracodawca zobowiązuje się do wypłaty odszkodowania w związku z rozwiązaniem umowy o pracę i wypowiedzeniem warunków pracy. Tym samym przesądza to fakt, że wypłata odszkodowania nie dotyczyła utraconych korzyści, które pracownik mógłby osiągnąć gdyby mu szkody nie wyrządzono. Z ugody wprost wynika, że świadczenie ma charakter odszkodowania, tym samym jako wypłacone na podstawie ugody sądowej korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W opinii Wnioskodawczyni zasądzone odszkodowanie ma stricte charakter odszkodowawczy, nie ma nic wspólnego z utraconymi zarobkami, dotyczy sytuacji faktycznych, w których w ocenie Wnioskodawczyni pracodawca w sposób rażący naruszył przepisy prawa powodując ogromną krzywdę po Jej stronie. Wnioskodawczyni została pozbawiona w sposób nieuzasadniony w świetle przepisów prawa pracy możliwości wykonywania swojego zawodu. Przełożyło się to na Jej pogorszone warunki pracy (nie chodzi o wynagrodzenie, a inne zasady świadczenia pracy w tym godziny wykonywania czynności, status stanowiska, itp.), jak również pozycję w firmie pracodawcy. Ponadto w wyniku złożenia pierwszego pozwu w sądzie pracy Wnioskodawczyni doznała szeregu przykrych sytuacji w zakładzie pracy. Konsekwencją zaistniałego stanu faktycznego było niezgodne z prawem rozwiązanie przez pracodawcę umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika. Spowodowało to wręcz upokarzającą sytuację zwłaszcza z uwagi na to, że Wnioskodawczyni jest radcą prawnym, a takie sytuacje poważnie wpływają na dobre imię i ocenę pracownika. Wnioskodawczyni musiała w rozmowach o pracę z ewentualnymi przyszłymi pracodawcami tłumaczyć się z tak wystawionego świadectwa pracy, co stanowiło dla Niej duże upokorzenie.

Wnioskodawczyni zamierzała w zakresie sprawy sądowej o sygn. akt … zmienić na rozprawie żądanie na odszkodowanie, ponieważ mając świadomość jaką szkodę Jej wyrządzono degradując ją ze stanowiska radcy prawnego nie mogłaby dalej przebywać w środowisku pracy, w którym pracodawca doprowadził do negatywnych zachowań i emocji.

Ugoda nie zawiera informacji o naruszeniu przepisów prawa przez pracodawcę, ponieważ istotą ugody jest to że nie przesądza ona, która ze stron wygrałaby w ewentualnym procesie, a takie stwierdzenia przynależne są wyrokom sądowym, ale ugoda naprawia Wnioskodawczyni kwestie związane z niezgodnym z prawem trybem rozwiązania stosunku pracy, wypowiedzenia warunków pracy i naprawia Wnioskodawczyni szkody jakich doznała w wyniku działań podjętych przez pracodawcę.

Wypłacone świadczenie nie rekompensowało w żaden sposób zarobku lecz naprawiało szkodę i krzywdę jaką doznała Wnioskodawczyni. Wypłacone świadczenie (odszkodowanie) nie było ekonomicznym przysporzeniem ponad stan majątkowy, było świadczeniem polegającym na naprawieniu szkody – uszczerbku jaki doznała Wnioskodawczyni w Jej dobrach przez prawo chronionych. Zatem wypłacona kwota odszkodowania jest rekompensatą za krzywdzące zachowania pracodawcy – wypowiedzenie warunków pracy, które zdegradowało Wnioskodawczynię w sposób nieuprawniony również w świetle przepisów dotyczących wykonywania zawodu radcy prawnego i za rozwiązanie umowy o pracę w tzw. trybie dyscyplinarnym, które godziło w dobre imię Wnioskodawczyni jako radcy prawnego.

Reasumując, wypłata odszkodowania nie dotyczyła utraconych korzyści, które Wnioskodawczyni mogłaby osiągnąć gdyby szkody nie wyrządzono, a tym samym korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z ostrożności procesowej Wnioskodawczyni podnosi, że przepisy Kodeksu pracy mogą być uważane (i są za takie uważane w niektórych interpretacjach indywidualnych) za przepisy odrębnych ustaw, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – jako wprost określające wysokość lub zasady odszkodowania. Takimi przepisami są art. 42 § 1 w zw. z art. 45 oraz w zw. z art. 471 Kodeksu pracy oraz art. 56 § 1 w zw. z art. 58 Kodeksu pracy.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Zwolnieniem są zatem objęte odszkodowania wskazane w przywołanych przepisach Kodeksu pracy.

Za odszkodowanie, które spełnia warunki określone w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy uznać odszkodowanie którego wysokość wynika z art. 47¹ Kodeksu pracy w sprawie o bezpodstawne wypowiedzenie warunków pracy i art. 58 Kodeksu pracy w sprawie o niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika. W orzecznictwie wskazuje się, że w przypadku kwoty przewyższającej wysokość określoną w tych przepisach należy wziąć pod uwagę możliwość zastosowania zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ugoda odnosiła się wprost do pozwów ze spraw o sygn. akt … i sygn. akt …, które to pozwy były odwołaniem od niezgodnego z prawem wypowiedzenia warunków pracy i niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę, a które to działania pracodawcy sankcjonowane są zasądzeniem na rzecz pracownika odszkodowania. Odszkodowanie za niezgodne z prawem wypowiedzenie warunków pracy przysługuje za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak niż za okres wypowiedzenia. Okres wypowiedzenia Wnioskodawczyni to 3 miesiące więc odszkodowanie z tego tytułu stanowi równowartość 3-miesięcznego wynagrodzenia. Odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, a więc również z tego tytułu odszkodowanie stanowi równowartość 3-miesięcznego wynagrodzenia.

Tym samym równowartość 6-miesięcznego wynagrodzenia podlega zwolnieniu z opodatkowania w oparciu o art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w pozostałej kwocie podlega zwolnieniu z opodatkowania w oparciu o art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1387, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z treści powyższego przepisu wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, zawartym w ww. ustawie, bądź od których zaniechano poboru podatku.

Wyszczególnienia źródeł przychodów osiągniętych przez osoby fizyczne ustawodawca dokonał w art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, źródłami przychodów są stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Przepis art. 11 ust. 1 ww. ustawy stanowi, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do art. 12 ust. 1 ww. ustawy za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Należy zauważyć, że użyty w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwrot „w szczególności” oznacza, że wymieniane kategorie przychodów stanowią katalog otwarty. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym. Ponadto treść tego przepisu wskazuje, że do przychodów pracownika zaliczyć należy praktycznie wszystkie otrzymane przez niego świadczenia, które mógł on otrzymać od pracodawcy. Są nimi bowiem nie tylko wynagrodzenia, czyli świadczenia wprost wynikające z zawartej umowy o pracę, ale również wszystkie inne przychody (świadczenia), niezależnie od podstawy ich wypłaty, jeżeli w jakikolwiek sposób wiążą się z faktem wykonywania pracy. Analiza powyższego przepisu prowadzi do wniosku, że podstawą nabycia prawa m.in. do odszkodowania wypłaconego pracownikowi lub byłemu pracownikowi jest łączący lub uprzednio łączący tę osobę z pracodawcą stosunek pracy, a zatem odszkodowania takie stanowią przychód ze stosunku pracy, opodatkowany lub zwolniony od podatku.

W myśl art. 12 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za pracownika w rozumieniu ustawy uważa się osobę pozostającą w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy.

Z informacji przedstawionych we wniosku wynika, że z dniem 1 stycznia 2015 r. Wnioskodawczyni zatrudniona została w … Sp. z o.o. w oparciu o umowę o pracę na czas nieokreślony w wymiarze pełnego etatu na stanowisku radca prawny. Pismem z dnia 18 stycznia 2019 r. pracodawca wypowiedział Wnioskodawczyni warunki umowy o pracę w części dotyczącej stanowiska pracy (z 3-miesięcznym okresem wypowiedzenia – w miejsce dotychczasowych warunków umowy o pracę w postaci stanowiska radca prawny zaproponowano stanowisko inspektora ochrony danych (wynagrodzenie bez zmian). Jako uzasadnienie zmiany warunków pracy pracodawca wskazał jego obowiązek utworzenia nowego stanowiska inspektora ochrony danych. Z dniem 1 maja 2019 r. zaczęły obowiązywać nowe warunki pracy. W związku z tym, że zdaniem Wnioskodawczyni przyczyna (w postaci obowiązku utworzenia nowego stanowiska) nie jest uzasadnieniem zmiany warunków pracy radcy prawnego pozbawiając go tego stanowiska, Wnioskodawczyni w dniu 7 lutego 2019 r. wniosła pozew do Sądu Rejonowego, w którym wniosła o ustalenie, że wypowiedzenie warunków umowy o pracę jest nieuzasadnione, narusza przepisy prawa pracy o wypowiadaniu umów o pracę i w związku z tym wniosła o uznanie dokonanego wypowiedzenia warunków umowy o pracę za bezskuteczne, przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach (sygn. akt …). Pozew wniesiony na podstawie art. 45 § 1 w zw. z art. 42 § 1 Kodeksu pracy.

Pismem sporządzonym dnia 19 czerwca 2019 r. doręczonym Wnioskodawczyni w dniu 26 czerwca 2019 r. pracodawca złożył oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia z winy pracownika (wskazana podstawa prawna art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy). Jako przyczynę podano ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych polegające na przedłożeniu na posiedzenie zarządu projektów dokumentów w zakresie polityki ochrony danych osobowych nie informując pracodawcy o treści wprowadzonych przez Wnioskodawczynię zmian w dokumentacji bez konsultacji z pracodawcą lub podmiotem zewnętrznym, który dokumenty przygotowywał. W związku z tym, że przyczyna wypowiedzenia, zdaniem Wnioskodawczyni, nie była prawdziwa (na co Wnioskodawczyni miała dowody) złożyła w dniu 10 lipca 2019 r. pozew w Sądzie Rejonowym – wnosząc o ustalenie, że rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia narusza przepisy prawa o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie, zasądzenie od pozwanego na rzecz Wnioskodawczyni kwoty 22 200 zł tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia (sygn. akt …). Podstawa prawna wniesienia pozwu to art. 56 § 1 Kodeksu pracy.

W sprawie powstał również spór w zakresie daty rozwiązania stosunku pracy. Zdaniem pracodawcy stosunek pracy rozwiązał się w dniu 19 czerwca 2019 r. – to jest w dniu, w którym sporządzono pismo i w którym próbowano przedmiotowe pismo wręczyć Wnioskodawczyni bezpośrednio w miejscu Jej zameldowania. Natomiast z uwagi na Jej nieobecność pismo nie zostało w tym dniu wręczone i zostało następnie nadane na poczcie, Wnioskodawczyni odebrała je w dniu 26 czerwca 2019 r. za zwrotnym potwierdzeniem odbioru. W związku z tym, że pracodawca wypłacił Wnioskodawczyni wynagrodzenie za okres do dnia 19 czerwca 2019 r., a nie do dnia 26 czerwca 2019 r. Wnioskodawczyni złożyła w dniu 12 sierpnia 2019 r. w Sądzie Rejonowym pozew o zapłatę 914 zł 56 gr tytułem wynagrodzenia za okres od dnia 19 czerwca 2019 r. do dnia 26 czerwca 2019 r. wraz z odsetkami ustawowymi (sygn. akt …). Wynagrodzenie Wnioskodawczyni w okresie opisanym powyżej (złożenie oświadczeń przez pracodawcę) wynosiło 7 400 zł miesięcznie brutto – ustalone w oparciu o porozumienie zmieniające warunki pracy z dnia 22 listopada 2018 r.

Ugoda zawiera następujące postanowienia: Spółka cofnęła swoje oświadczenie woli z dnia 19 czerwca 2019 r. o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia, na co Wnioskodawczyni wyraziła zgodę, strony oświadczyły, że łączący je stosunek pracy ustał w dniu 26 czerwca 2019 r. na mocy porozumienia stron, Spółka zobowiązała się wydać nowe świadectwo pracy, zapłacić kwotę 1 000 zł brutto tytułem wynagrodzenia i zapłacić Wnioskodawczyni kwotę 65 600 zł netto tytułem odszkodowania w związku z rozwiązaniem umowy o pracę i wypowiedzeniem warunków pracy. Strony zgodnie oświadczyły, że ugoda wyczerpuje wszelkie ich roszczenia dochodzone w przedmiotowej sprawie oraz w sprawach toczących się przed Sądem pod sygn. akt … i sygn. akt …. Powódka oświadczyła, że cofa pozwy w sprawach toczących się przed Sądem, na co pozwana wyraziła zgodę. Odszkodowanie zostało zapłacone przez Spółkę w terminie.

Należy zauważyć, że każde odszkodowanie ma za zadanie wyrównanie szkody w majątku, utraconych korzyści lub szkody poczynionej na osobie (zadośćuczynienie). Odszkodowanie stanowi zawsze przychód, gdyż otrzymujący je powiększa w ten sposób swój majątek. Odszkodowanie w żadnym wypadku nie ma charakteru restytucyjnego, bowiem niczego nie przywraca a jedynie wynagradza stratę lub krzywdę. Warunkiem otrzymania każdego odszkodowania jest zdarzenie, w wyniku którego dana osoba doznała określonego uszczerbku. Nikt nie otrzyma odszkodowania, jeśli wcześniej nie zaszła przesłanka powodująca możliwość ubiegania się o nie.

Jak już wyżej wskazano, każde odszkodowanie stanowi przysporzenie majątkowe, przychód podatkowy. Jednakże ustawodawca ze względów celowościowych, wprowadził w zakresie niektórych odszkodowań zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych, które wynikają z treści art. 21 ust. 1 pkt 3 i pkt 3b.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2019 r., poz. 1040, 1043 i 1495), z wyjątkiem:

określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Natomiast w przypadku gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania lub zadośćuczynienia nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie (zadośćuczynienie) takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, z wyjątkiem odszkodowań (zadośćuczynień) wymienionych w lit. a) i b) przytoczonego przepisu.

Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Warunkiem wystarczającym do powstania obowiązku podatkowego na zasadach przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych będzie więc niezrealizowanie choćby jednej ze wskazanych wyżej przesłanek.

Należy podkreślić, że wszelkie zwolnienia i ulgi podatkowe są wyjątkiem, istotnym odstępstwem od zasady sprawiedliwości podatkowej – powszechności i równości opodatkowania, a ich zastosowanie nie może odbywać się na podstawie wykładni rozszerzającej, tzn. muszą być interpretowane ściśle.

W przedmiocie stosowania wszelkiego rodzaju ulg podatkowych trzeba mieć na uwadze także przepis art. 84 Konstytucji RP dotyczący zasady powszechności opodatkowania, stąd każdy wyjątek od tej zasady, w tym także ulga podatkowa, nie może być interpretowany dowolnie, ani uzupełniany w drodze interpretacji o treść, której nie zawiera.

Z racji tego, że odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej mogą korzystać ze zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, zaś zastosowanie zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy ma „pierwszeństwo” przed zastosowaniem zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, możliwość skorzystania przedmiotowego odszkodowania ze zwolnienia należy rozpatrywać we wskazanej wyżej kolejności.

Aby wypłacona kwota korzystała ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, muszą zostać spełnione łącznie następujące warunki:

wypłacona kwota musi być odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem,
jej wysokość lub zasady ustalania muszą wynikać z przepisów odrębnych ustaw,
podstawą jej przyznania nie może być zawarta umowa lub ugoda pozasądowa.

Odnosząc się do pierwszego warunku należy podkreślić, że w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca nie zdefiniował pojęcia odszkodowania czy zadośćuczynienia, tym nie mniej rozumienie tych pojęć nie może odbiegać od ich znaczenia przyjętego w systemie prawa cywilnego. Wiele pojęć z katalogu zwolnień przedmiotowych nie zostało zdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych – nie może to jednak oznaczać dowolności w ich rozumieniu i stosowania wykładni rozszerzającej, przy czym oczywistym jest, że aby uniknąć takiej dowolności, kryteria rozumienia tych pojęć, niezdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, muszą mieć w pierwszej kolejności charakter kryteriów ustawowych. Odwołując się zatem do prawa cywilnego stwierdzić należy, że zasady odpowiedzialności odszkodowawczej w prawie cywilnym opierają się na zasadzie winy lub ryzyka. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r., poz. 1740, z późn. zm.) przewiduje dwa zasadnicze rodzaje odpowiedzialności: kontraktową, która powstaje z mocy umowy (art. 471 Kodeksu cywilnego i nast.) oraz deliktową – wynikającą z czynów niedozwolonych (art. 415 Kodeksu cywilnego i nast.). W konsekwencji na tle Kodeksu cywilnego świadczenie odszkodowawcze jest następstwem czynu niedozwolonego lub niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania. O tym, co stanowi szkodę oraz jakie są zasady i sposoby jej naprawienia decydują generalnie przepisy art. 361 i 363 Kodeksu cywilnego. W świetle powyżej wskazanych uregulowań wypłata odszkodowania jest więc konsekwencją wystąpienia szkody.

Zadośćuczynienie to forma rekompensaty pieniężnej z tytułu szkody niemajątkowej w związku z doznaną krzywdą.

Odszkodowanie według przepisów prawa cywilnego jest świadczeniem, które ma na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Z pojęciem szkody mamy do czynienia na gruncie zobowiązań umownych, gdzie dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań (art. 471 Kodeksu cywilnego). Przy czym szkodą jest zarówno uszczerbek w istniejącym mieniu, jak i utrata przyszłych korzyści. Zadośćuczynienie, analogicznie jak odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Co prawda w doktrynie i judykaturze powszechnym jest wiązanie pojęcia odszkodowania jedynie z uszczerbkiem majątkowym, natomiast pojęcia „zadośćuczynienia” z doznaną krzywdą (uszczerbkiem niematerialnym), jednakże tego rodzaju rozróżnienia nie dokonują przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji pojęcie odszkodowania odnosi się również do zadośćuczynienia, będącego formą wynagrodzenia szkody.

Zwolnieniem określonym w przytoczonym powyżej przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, objęte są tylko odszkodowania i zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, bądź postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w lit. a)-g) tego artykułu. Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalone zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań.

Kwestie zasad i podstawy do wypłaty odszkodowania z tytułu nieuzasadnionego wypowiedzenia umowy o pracę reguluje ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r., poz. 1320, z późn. zm.).

Przepis art. 30 § 1 pkt 2 ustawy Kodeks pracy stanowi, że umowa o pracę rozwiązuje się przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem).

Stosownie do art. 42 § 1 ww. Kodeksu, przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę stosuje się odpowiednio do wypowiedzenia wynikających z umowy warunków pracy i płacy.

W myśl art. 45 § 1 ww. Kodeksu, w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy – stosownie do żądania pracownika – orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu – o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.

Na podstawie art. 45 § 2 ww. Kodeksu, sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu.

Odszkodowanie, o którym mowa w art. 45 ww. Kodeksu, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia (art. 471 Kodeksu pracy).

Stosownie do art. 56 § 1 ww. Kodeksu, pracownikowi, z którym rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie, przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowanie. O przywróceniu do pracy lub odszkodowaniu orzeka sąd pracy.

Odszkodowanie, o którym mowa w art. 56, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas określony odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres wypowiedzenia (art. 58 ww. Kodeksu).

Z informacji zawartych we wniosku wynika, że nie doszło przed sądem do stwierdzenia naruszenia przepisów prawa pracy dotyczących wypowiedzenia warunków pracy i rozwiązania umowy o pracę. Pomimo rozbieżności w ocenie podstaw faktycznych sporu, strony podjęły negocjacje w celu jego polubownego rozwiązania. Ich efekt stanowiło uzgodnienie warunków ugody sądowej, mocą której stosownie do treści art. 917 ustawy Kodeks cywilny, strony poczyniły sobie wzajemne ustępstwa w celu uchylenia niepewności, co do roszczeń wynikających z rozwiązanego stosunku pracy oraz uchylenia istniejącego sporu. Strony zawarły ugodę przed sądem na rozprawie w dniu 13 stycznia 2020 r. Ugoda nie zawiera informacji o naruszeniu przepisów prawa przez pracodawcę. Na mocy przedmiotowej ugody pracodawca wycofał oświadczenie o rozwiązaniu stosunku pracy z pracownikiem bez wypowiedzenia, strony zgodnie oświadczyły, że rozwiązały łączący je stosunek pracy za porozumieniem stron z datą jaką wskazywała w pozwie Wnioskodawczyni, Spółka zobowiązała się do wydania Wnioskodawczyni nowego świadectwa pracy i zapłaty na Jej rzecz kwoty 1 000 zł brutto tytułem wynagrodzenia oraz kwoty 65 600 zł netto tytułem odszkodowania w związku z rozwiązaniem umowy o pracę i wypowiedzeniem warunków pracy. W ugodzie nie podano, że wysokość odszkodowania i zasady wynikają z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, lub innych aktów. W ugodzie wprost wskazano, że pozwana ma zapłacić wskazaną kwotę tytułem odszkodowania: w związku z rozwiązaniem umowy o pracę i w związku z wypowiedzeniem warunków pracy.

W związku z tym należy uznać, że określone w ugodzie świadczenie otrzymane przez Wnioskodawczynię nie jest odszkodowaniem, którego wysokość lub zasady ustalania wynikają z przepisów odrębnych ustaw, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem, przedmiotowe świadczenie nie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie ww. artykułu.

Natomiast w przypadku, gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. a) i b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem, jeżeli otrzymane odszkodowanie mieści się w pojęciu jednego z ww. wyjątków, stanowi wystarczający argument do braku skorzystania ze zwolnienia od podatku i powstania obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Podstawową przesłanką zwolnienia świadczenia od opodatkowania na podstawie ww. przepisu jest jego odszkodowawczy charakter. Wyżej wymieniony przepis zwalnia od podatku jedynie takie odszkodowania, które nie stanowią ekonomicznego przysporzenia ponad stan majątkowy będący w posiadaniu podatnika przed ich wypłatą. Odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszystkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. W praktyce szkoda może obejmować stratę polegającą na ubytku w majątku – wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas, lub może dotyczyć utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono – wówczas poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu podatkiem dochodowym, jako wyłączone ze zwolnienia, podlega odszkodowanie otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej z tytułu utraconych korzyści, które podatnik mógł otrzymać gdyby mu szkody nie wyrządzono. Opodatkowanie to wynika stąd, że gdyby podatnik osiągnął spodziewane korzyści, to podlegałyby one opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

W myśl art. 917 ustawy Kodeks cywilny, przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Kwota odszkodowania wynikająca z ustaleń zawartych między stronami ugody w rozumieniu ww. przepisu, której wysokość uwzględnia interesy obu stron wynikające z łączącego strony stosunku pracy, ma rekompensować pracownikowi utracone przez niego, w wyniku rozwiązania umowy o pracę, spodziewane korzyści w postaci wynagrodzenia za pracę. Zatem, otrzymane przez Wnioskodawczynię odszkodowanie nie jest rekompensatą za szkodę z tytułu bezpodstawnego (krzywdzącego) sposobu rozwiązania umowy o pracę, jeśli rozwiązanie umowy nastąpiło w efekcie za porozumieniem stron (czyli za zgodą pracownika). Odszkodowanie to ma więc tak naprawdę zrekompensować zarobek, jaki Wnioskodawczyni mogłaby otrzymać, gdyby nadal łączył Ją stosunek pracy ze Spółką, a więc gdyby do rozwiązania umowy o pracę nie doszło. W związku z tym, otrzymana przez Wnioskodawczynię kwota odszkodowania nie będzie korzystała ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Mając na uwadze powyższe, stwierdzić należy, że otrzymane przez Wnioskodawczynię odszkodowanie stanowi dla Niej przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu tym podatkiem, ponieważ wypłata świadczenia miała swe źródło w uprzednio łączącym Wnioskodawczynię ze Spółką stosunku pracy. Wskazać należy, że gdyby tego stosunku nie było Wnioskodawczyni nie miałaby podstaw występować z roszczeniem przeciwko Spółce o zasądzenie odszkodowania w związku z wypowiedzeniem warunków pracy i rozwiązaniem umowy o pracę. Odszkodowanie otrzymane przez Wnioskodawczynię, na mocy zawartej ugody – na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – stanowi przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Przychód ten nie podlega zwolnieniu z opodatkowania ani na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3, ani pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż nie spełnia przesłanek, o których mowa w tych przepisach, warunkujących zastosowanie zwolnienia.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Końcowo wskazać należy, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego, w tym nie analizuje załączonych dokumentów. Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325, z późn. zm.), składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu opisu sprawy przedstawionego we wniosku, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przestawionym stanie faktycznym.

Zgodnie z art. 14na § 1 ustawy Ordynacja podatkowa przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 ustawy Ordynacja podatkowa).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r., poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin