2021.03.11 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP4-2.4012.629.2.AS
z 11 marca 2021 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325 z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 10 grudnia 2020 r. (data wpływu 10 grudnia 2020 r.), uzupełnionym pismem z dnia 10 lutego 2021 r. (data wpływu 10 lutego 2021 r.) w odpowiedzi na wezwanie z dnia 5 lutego 2021 r. (doręczone 5 lutego 2021 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania podatkiem VAT czynności obciążania Operatorów systemów (...) kosztami wyjazdów jednostek (...) – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 10 grudnia 2020 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania podatkiem VAT czynności obciążania Operatorów systemów (...) kosztami wyjazdów jednostek (...).

Wniosek uzupełniono pismem z dnia 10 lutego 2021 r. (data wpływu 10 lutego 2021 r.) będącym odpowiedzią na wezwanie z dnia 5 lutego 2021 r. (doręczone 5 lutego 2021 r.)

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca (dalej jako: „Wnioskodawca” „X.”) jest jednostką organizacyjną (...), działającą na podstawie ustawy (...), dalej jako: „Ustawa (...)” oraz regulaminu organizacyjnego ustalonego przez (...) i zatwierdzonego przez (...), zgodnie z (...) Ustawy (...) oraz przepisami rozporządzenia Ministra (...).

(...)

Ponadto, do zadań (...) (...) należy:

współdziałanie z zarządem oddziału powiatowego związku (...);
przeprowadzanie inspekcji gotowości operacyjnej (...) na obszarze powiatu, pod względem przygotowania do działań ratowniczych;
realizowanie zadań wynikających z innych ustaw.

W rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 869, ze zm.), Wnioskodawca jest powiatową jednostką budżetową.

Tym niemniej, Wnioskodawca ze względu na strukturę i organizację jest organem administracji rządowej podlegającym bezpośrednio (...). Pomimo zatem, że Wnioskodawca wchodzi w skład powiatowej administracji zespolonej, zadania wykonuje samodzielnie i we własnym imieniu. Co za tym idzie, Wnioskodawca nie podlega obowiązkowemu scentralizowaniu rozliczeń w zakresie podatku VAT w ramach powiatu. Takie stanowisko potwierdzają interpretacje władz skarbowych (np. interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 30 czerwca 2016 r., sygn. ILPP1/4512-1-346/16-3/JK) oraz orzecznictwo sądów administracyjnych (np. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 28 sierpnia 2020 r., sygn. I FSK 1870/17).

Wnioskodawca jest zatem odrębnym, czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT.

Zgodnie z (…) właściciel, zarządca lub użytkownik budynku, obiektu budowlanego lub terenu, objętych obligatoryjnym stosowaniem systemów (...) wyposażonych w urządzenia sygnalizacyjno-alarmowe, w przypadku gdy w tym budynku, obiekcie budowlanym lub na terenie nie działa jego własna jednostka ratownicza, jest obowiązany połączyć te urządzenia z obiektem komendy (...) lub obiektem, wskazanym przez właściwego miejscowo komendanta powiatowego (miejskiego) (...).

Z uwagi na powyższe, w ramach swojej działalności, Wnioskodawca zawiera umowy z operatorami systemów (...) (dalej jako: „Operatorzy”) służącego do transmisji alarmów pożarowych z obiektów włączonych do systemu monitoringu do Centrum (...) zlokalizowanego w (...).

Za prawidłowość działania systemów (...) odpowiadają Operatorzy. Operatorzy obciążani są także kosztami eksploatacji urządzeń monitoringu zlokalizowanych w Centrum Odbiorczym Alarmów (...) (np. kosztem energii elektrycznej niezbędnej do zasilania systemu).

Ponadto, na podstawie ww. umów Wnioskodawca obciąża Operatorów systemów monitoringu poniesionymi przez (...) kosztami wyjazdów jednostek (...) do fałszywych alarmów wpływających z obiektów objętych systemem (...).

Zgodnie z postanowieniami ww. umów, za alarm fałszywy uważa się sygnał alarmowy wywołany błędnie spowodowany przez:

przypadkowe uruchomienie ręcznego ostrzegacza pożarowego,

zadziałanie automatycznej czujki pożarowej pod wpływem warunków innych od tych, do których wykrywania jest ona przeznaczona (przez tzw. zjawisko zwodnicze takie jak dym papierosowy, spaliny samochodowe, para wodna, itp.),

złego działania lub uszkodzenia elementu systemu sygnalizacji pożaru lub

błędu Operatora.

Za alarm fałszywy uważa się także podanie przez Operatora błędnego adresu interwencji.

W piśmie uzupełniającym Wnioskodawca doprecyzował opis sprawy:

Umowy zawierane przez Wnioskodawcę z operatorami systemów (...) są umowami cywilnoprawnymi.
Umowy zawierane z Operatorami precyzują zasady na jakich Operator łączy obiekty swoich klientów (tj. właścicieli, o których mowa w art. 5 Ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 roku o ochronie przeciwpożarowej, Dz. U. z 2020 r. poz. 961 ze zm., dalej jako „Ustawa o ochronie przeciwpożarowej”) z X., umożliwiając w ten sposób transmisję alarmów pożarowych z tych obiektów do X., a zatem dopełnienie obowiązku, o którym mowa w (...).
Zgodnie z (...), właściciel, zarządca lub użytkownik budynku, obiektu budowlanego lub terenu, objętych obligatoryjnym stosowaniem systemów (...) wyposażonych w urządzenia sygnalizacyjno-alarmowe, w przypadku gdy w tym budynku, obiekcie budowlanym lub na terenie nie działa jego własna jednostka ratownicza, jest obowiązany połączyć te urządzenia z obiektem komendy (...) lub obiektem, wskazanym przez właściwego miejscowo komendanta powiatowego (miejskiego) (...).
W swojej istocie zatem, umowy zawierane przez X. z Operatorami nie dotyczą wykonywania usług przez X. na rzecz Operatorów, ani wykonywania usług przez Operatorów na rzecz X.. Umożliwienie przyłączenia obiektów, o których mowa w (...) jest bowiem obowiązkiem ustawowym X..
Jedynym świadczeniem usług, w rozumieniu art. 8 Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej jako: „Ustawa o VAT”), które jest realizowane na podstawie umów zawieranych z niektórymi Operatorami, jest umożliwienie Operatorom korzystania z energii elektrycznej nabywanej przez X. celem zasilenia należących do nich systemów monitoringu, czego efektem jest przenoszenie na Operatorów przez X. kosztów energii elektrycznej. Na podstawie art. 30 Ustawy o ochronie przeciwpożarowej, koszty eksploatacji systemów monitoringu nie powinny obciążać X.. W sytuacji zatem, gdy Operatorzy nie dysponują podlicznikami zużycia energii elektrycznej przez należące do nich systemy monitoringu, korzystają oni z energii elektrycznej nabywanej przez X., która następnie jest „refakturowana” przez X. na Operatorów (szczegółowe wyjaśnienia w tym zakresie znajdują się w punkcie 2 poniżej).
W zakresie „refakturowania” energii elektrycznej na Operatorów, zgodnie z art. 8 ust. 2a Ustawy o VAT, X. działa w charakterze podatnika VAT.
Przedmiotem umów zawieranych z Operatorami jest bieżąca eksploatacja i rozbudowa systemu (...) dostarczonego przez danego Operatora, służącego do transmisji do X. alarmów pożarowych z obiektów włączonych do ww. systemu.
Umowy z Operatorami zawierane są celem umożliwienia połączenia budynków, obiektów budowlanych lub terenów objętych obligatoryjnym stosowaniem systemów (...) z Komendą (...), a co za tym idzie, spełnienia obowiązków wynikających z (...). Operator to podmiot, który realizuje transmisję sygnałów alarmowych i uszkodzeniowych pomiędzy właścicielami, o których mowa w (...), a X.
W przedmiotowych umowach Operator oświadcza, że dostarczony przez niego system monitoringu spełnia wszelkie wymogi prawne oraz określone zarządzeniem (...) wymagania organizacyjno-techniczne dotyczące sposobu połączenia urządzeń sygnalizacyjno-alarmowych systemu (...) z obiektem X., a także, że Operator posiada polisę ubezpieczeniową od skutków cywilnoprawnych przerwania pracy przez Operatora oraz na wypadek niezrealizowania usługi (...) wykonywanej przez Operatora na rzecz podmiotów, o których mowa w (...). W umowie przewidziane jest także, że Operator zapewnia całodobowy serwis systemu monitoringu oraz czas reakcji na zgłoszoną przez X. usterkę i maksymalny termin jej usunięcia.
Umowy zawierane z Operatorami zawierają również szereg uzgodnień natury technicznej, dotyczących np. przekazywania informacji o obiektach włączonych do systemu monitoringu, obowiązku dokonywania uzgodnień z X. co do np. umiejscowienia urządzeń Operatora w X., dokonywania przeglądów technicznych systemu przez Operatora, procedury obsługi alarmów przeciwpożarowych, postępowania w przypadku awarii, procedury przyłączania nowego obiektu do systemu monitoringu, etc.
System (...) jest własnością Operatora.
Jak wskazano w odpowiedzi na pytanie 1, koszty eksploatacji systemu (...) nie powinny być ponoszone przez X., zgodnie bowiem z art. 30 Ustawy o ochronie przeciwpożarowej, właściciel, zarządca lub użytkownik budynku, obiektu lub terenu ponosi w pełni koszty nabycia i utrzymania, w stanie zapewniającym sprawność sprzętu, urządzeń przeciwpożarowych, środków gaśniczych, urządzeń sygnalizacyjno-alarmowych i innych urządzeń oraz instalacji ochrony przeciwpożarowej, do których posiadania zobowiązują go przepisy wydane na podstawie art. 13 ust. 1 i 3, a także koszty wykonania obowiązku określonego w art. 5.
W związku z powyższym, w umowach zawieranych z Operatorami przewidziano, że X. przenosi na Operatorów koszty energii elektrycznej zużywanej przez system (...) należący do danego Operatora. Zapis taki funkcjonuje jednak jedynie w umowach z Operatorami, którzy korzystają z energii elektrycznej X. celem zasilenia swoich systemów monitoringu. W sytuacji, w której system monitoringu wyposażony jest w licznik energii elektrycznej, Operator zawiera umowę na dostawę energii elektrycznej bezpośrednio z zakładem energetycznym, a w efekcie X. nie obciąża Operatora żadnymi kosztami z tego tytułu.
Koszty energii elektrycznej przenoszone są na Operatorów według ceny 0,79 zł/kWh brutto i dobowego zużycia energii przez system na poziomie 6 kWh. Intencją X. jest zatem, aby obciążenia Operatorów za energię zużytą przez systemy monitoringu dokonywane były według cen rynkowych. Umowy przewidują, że w przypadku zmiany cen mediów opłaty również ulegną zmianie.
Operatorzy nie są obciążani żadnymi innymi opłatami, poza opłatami za energię elektryczną niezbędną do eksploatacji systemu monitoringu oraz ewentualnymi kosztami wyjazdów jednostek (...) do fałszywych alarmów, o których mowa w punkcie 3 poniżej.
Podsumowując, jak wskazano w odpowiedzi na pytanie 1, umowy zawierane z Operatorami są umowami cywilnoprawnymi, bowiem regulują one warunki techniczne i organizacyjne na jakich Operator łączy obiekty swoich klientów z X., umożliwiając w ten sposób transmisję alarmów pożarowych z tych obiektów do X., a zatem dopełnienie obowiązku, o którym mowa w (...). Poza zapisami dotyczącymi „refakturowania” przez X. kosztów energii elektrycznej, umowy te nie dotyczą jednak jakichkolwiek usług wykonywanych przez X. na rzecz Operatorów, ani usług wykonywanych przez Operatorów na rzecz Wnioskodawcy.
Udzielając zezwolenia na montaż systemu (...) w X. i precyzując warunki tego montażu w umowie cywilnoprawnej, Wnioskodawca nie wykonuje działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 Ustawy o VAT, ale wykonuje swoje obowiązki nałożone przepisami ustawy (...), dalej jako: „Ustawa (...)”) i zastrzeżone dla komendy (...). Zawierając ww. umowy X. nie może zatem działać w sposób wolnorynkowy, czy konkurencyjny, tak jak działałby podmiot gospodarczy. Pobierane przez X. opłaty za energię elektryczną zużywaną przez systemy monitoringu należące do poszczególnych Operatorów, w sposób oczywisty nie mogą być uznane za ekwiwalent świadczenia X. polegającego na pełnieniu służby ratowniczo-gaśniczej, czy organizację systemu ratowniczo-gaśniczego. Służbę tą, w tym także zadania dotyczące podmiotów objętych obowiązkami, o których mowa w (...), Wnioskodawca wykonuje bowiem nie na podstawie umów z Operatorami, ale na podstawie przepisów prawa.
Jak wskazano we wniosku o interpretację, obciążanie Operatorów systemów (...) kosztami wyjazdów jednostek (...) Wnioskodawcy do fałszywych alarmów ma charakter odszkodowawczy. Podstawowym celem tych obciążeń jest bowiem pokrycie szkody poniesionej przez X. w związku z nieuzasadnionym podjęciem akcji ratowniczo-gaśniczej. Przewidziany w zawieranych z Operatorami umowach zwrot kosztów wyjazdu jednostki (...) do alarmu fałszywego ma za zadanie zabezpieczenie należytego wykonania zobowiązań Operatora, który powinien być zainteresowany tym, aby nadzorowany przez niego system monitoringu działał sprawnie i eliminował zgłoszenia fałszywe narażające X. na niepotrzebne koszty.
Tak jak podkreślono we wniosku, interwencje jednostek (...) X. nie są realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych zawieranych z Operatorami, ale na podstawie przepisów prawa. Okoliczności tej nie zmienia fakt, że niektóre z podjętych przez X. interwencji zostają zainicjowane na skutek fałszywego alarmu, czyli błędu w funkcjonowaniu systemu (...), za który odpowiedzialność ponosi Operator.
Wypłacane przez Operatorów środki pieniężne nie stanowią zatem wynagrodzenia za jakąkolwiek usługę wykonywaną przez X., czyli ekwiwalentu za otrzymane przez Operatora korzyści, ale mają na celu rekompensatę za poniesioną przez X. szkodę, czyli koszty związane z podjęciem niepotrzebnej interwencji przez X. będącej efektem błędnego działania systemu (...).
Mając powyższe na uwadze, kwoty którymi obciążani są Operatorzy w związku z fałszywymi alarmami kalkulowane są wyłącznie w oparciu o koszty ponoszone w związku z interwencją podjętą przez Wnioskodawcę na skutek fałszywego alarmu.

Koszty te wynikają natomiast z sumy wydatków poniesionych w związku z interwencją przez Wnioskodawcę.

Są one kalkulowane ryczałtowo w oparciu o:

wartość roboczogodziny strażaka, zgodnie z par. 8 ust. 5 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 5 lutego 2020 r. w sprawie uposażenia strażaków (...) (Dz. U. z 2020 r, poz. 281);

wartość amortyzacji wozu strażackiego - ustaloną na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (symbol KST 743 stawka 14%);

koszt zużytego paliwa - w tym zakresie przyjęto średnie spalanie 30 litrów na 100 km oraz średnią cena za litr paliwa na moment sporządzania umowy z danym Operatorem.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy obciążanie Operatorów systemów (...) kosztami wyjazdów jednostek (...) Wnioskodawcy do fałszywych alarmów, o których mowa w opisie stanu faktycznego, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy, obciążanie Operatorów systemów (...) kosztami wyjazdów jednostek Wnioskodawcy do fałszywych alarmów, o których mowa w opisie stanu faktycznego, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

UZASADNIENIE

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jednolity Dz. U. z 2020 r., poz. 106 ze zm. dalej: „Ustawa o VAT”), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 Ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Natomiast przez świadczenie usług - stosownie do art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT - rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji,
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z przywołanych wyżej regulacji wynika, że w rozumieniu Ustawy o VAT usługą jest każde świadczenie wykonane przez podatnika w ramach działalności, które nie jest dostawą towarów. W przypadku uznania danego świadczenia za usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT, winien istnieć bezpośredni konsument, beneficjent świadczenia, odnoszący wymierną korzyść.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 Ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - zgodnie z art. 15 ust. 2 Ustawy o VAT - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W myśl art. 15 ust. 6 Ustawy o VAT nie uważa się za podatników organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji, których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Wnioskodawca podejmując akcje ratowniczo-gaśnicze wykonuje swoje zadania wynikające z Ustawy (...). Podejmując akcję wykonuje ona zatem służbę ratowniczą w charakterze organu władzy publicznej, nie zaś w charakterze podatnika podatku od towarów i usług prowadzącego działalność gospodarczą.

Analogicznie, wyjeżdżając do alarmu wpływającego z obiektu objętego systemem (...), jednostki (...) Wnioskodawcy działają w charakterze organu pełniącego służbę ratowniczą. Jednostki te nie zmieniają charakteru swojego działania w sytuacji, w której po podjęciu akcji ratowniczo-gaśniczej okazuje się, że alarm był fałszywy i powstał na skutek nieprawidłowego działania systemu (...), za który odpowiedzialność ponosi Operator.

W tych okolicznościach, w ocenie Wnioskodawcy, środki pieniężne wypłacane przez Operatorów odpowiedzialnych za prawidłowe działanie systemów (...) obiektów, w efekcie podjęcia przez jednostki (...) interwencji na skutek fałszywego alarmu, nie stanowią wynagrodzenia za jakiekolwiek usługi świadczone przez Wnioskodawcę działającego w charakterze podatnika podatku VAT wykonującego działalność gospodarczą, w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 Ustawy o VAT.

W ocenie Wnioskodawcy, w przypadku wyjazdów jednostek (...) do alarmów pożarowych wpływających do Wnioskodawcy za pośrednictwem systemu (...), brak jest jakiegokolwiek ekwiwalentnego świadczenia wzajemnego, które byłoby wykonywane przez Wnioskodawcę na rzecz Operatora, a którego następstwem byłaby wypłata środków pieniężnych przez Operatora. W żadnym razie bowiem wyjazd jednostki (...) do alarmu zgłoszonego z wykorzystaniem systemu (...) nie odbywa się w ramach świadczenia usług na rzecz Operatora.

Obciążanie Operatorów systemów (...) kosztami wyjazdów jednostek (...) Wnioskodawcy do fałszywych alarmów ma wyłącznie charakter odszkodowawczy. Podstawowym celem tych obciążeń jest bowiem pokrycie szkody poniesionej przez Wnioskodawcę w związku z nieuzasadnionym podjęciem akcji ratowniczo-gaśniczej.

Przewidziany w zawieranych z Operatorami umowach zwrot kosztów wyjazdu jednostki (...) do alarmu fałszywego ma za zadanie zabezpieczenie należytego wykonania zobowiązań Operatora, który powinien być zainteresowany tym, aby nadzorowany przez niego system monitoringu działał sprawnie i eliminował zgłoszenia fałszywe narażające Wnioskodawcę na niepotrzebne koszty.

Na gruncie prawa cywilnego o odszkodowaniu można mówić wówczas, gdy spełniono łącznie następujące przesłanki:

zaistniało zdarzenie, z którym łączy się obowiązek naprawienia szkody,

powstała szkoda polegająca na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika,

istnieje adekwatny związek przyczynowy pomiędzy działaniem lub zaniechaniem a szkodą.

Istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie (ekwiwalent za otrzymany towar lub usługę), lecz rekompensata za poniesioną szkodę. Otrzymanie odszkodowania nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podmiotu, który je otrzymał. Zapłata nie jest też związana ze zobowiązaniem się przez otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności.

Podsumowując, interwencje jednostek (...) Wnioskodawcy nie są realizowane na podstawie jakichkolwiek umów cywilnoprawnych zawieranych z podmiotami trzecimi, w tym z Operatorami, ale na podstawie przepisów prawa. Okoliczności tej nie zmienia fakt, że w przypadku niektórych z podjętych interwencji zostają one zainicjowane na skutek fałszywego alarmu, czyli błędu w funkcjonowaniu systemu (...), za który odpowiedzialność ponosi Operator.

Podejmując akcję ratowniczo-gaśniczą Wnioskodawca nie wykonuje żadnego świadczenia na rzecz Operatora, ale działa w charakterze organu władzy publicznej, o którym mowa w art. 15 ust. 6 Ustawy o VAT, powołanego do walki z pożarami, klęskami żywiołowymi i innymi miejscowymi zagrożeniami. Wpłacane przez Operatorów środki pieniężne nie stanowią zatem wynagrodzenia za jakąkolwiek usługę wykonywaną przez Wnioskodawcę, czyli ekwiwalentu za otrzymane przez Operatora korzyści, ale mają na celu jedynie naprawienie poniesionej przez Wnioskodawcę szkody, w efekcie fałszywego alarmu pożarowego, czyli błędnego działania systemu (...).

W konsekwencji, zdaniem Wnioskodawcy, obciążanie Operatorów systemów (...) kosztami wyjazdów jednostek (...) Wnioskodawcy do fałszywych alarmów, o których mowa w opisie stanu faktycznego, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, nie stanowi ono bowiem wynagrodzenia za jakąkolwiek czynność opodatkowaną VAT, wymienioną w art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy VAT, wykonywaną przez Wnioskodawcę w charakterze podatnika VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 Ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r., poz. 106, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji,
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Przez świadczenie usług należy więc rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do „grona” usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w rozumieniu art. 7 ustawy.

Jak wynika z art. 2 pkt 22 ustawy, przez sprzedaż należy rozumieć odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Należy zauważyć, iż generalnie – poza wyjątkami wskazanymi w art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy – opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają czynności odpłatne.

Aby uznać dane świadczenie usług za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Zatem każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy jej wykonaniem a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną czynność w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Zatem pod pojęciem odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu sprzedającego towar lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego. Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

W konsekwencji powyższego stwierdzić należy, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (dostawa lub usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Taka konstrukcja definicji świadczenia usług jest wyrazem zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji dokonywanych w ramach profesjonalnego obrotu gospodarczego.

Warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie: po pierwsze – dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie – czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem działa jako podatnik VAT.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza – zgodnie z ust. 2 powyższego artykułu – obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Jak wynika z art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Unormowanie to stanowi odzwierciedlenie art. 13 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady, który stwierdza, że krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami.

Jednakże w przypadku gdy podejmują one takie działania lub dokonują takich transakcji, są uważane za podatników w odniesieniu do tych działań lub transakcji, gdyby wykluczenie ich z kategorii podatników prowadziło do znaczących zakłóceń konkurencji.

Jak wynika z powyższego, wyłączenie organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy z kategorii podatników ma charakter wyłączenia podmiotowo – przedmiotowego.

Aby to wyłączenie miało miejsce, muszą zostać spełnione dwa warunki:

dotyczy wyłącznie organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy,

odnosi się tylko do tych czynności, które związane są z realizacją zadań nałożonych na te podmioty przepisami prawa i do realizacji których zostały one powołane.

Konieczność spełniania dwóch warunków wyłączających organy publiczne z opodatkowania VAT (wykonywanie czynności przez organ podlegający prawu publicznemu oraz wykonywanie danej czynności przez podmiot działający w charakterze organu publicznego w odniesieniu do tej czynności) była wielokrotnie podkreślana przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Jak stwierdził TSUE w orzeczeniu w sprawie C-4/89 – Comune di Carpaneto Piascentino i inni a Ufficio provinciale imposta sul valore aggiunto di Piacenza – art. 4(5) VI Dyrektywy należy interpretować w taki sposób, aby czynności wykonywane przez organy publiczne w rozumieniu tego przepisu stanowiły czynności wykonywane przez organy prawa publicznego podlegające szczególnym zasadom prawnym mającym do nich zastosowanie. Drugi akapit tej regulacji należy natomiast interpretować w taki sposób, aby Państwa Członkowskie zobowiązane były zapewnić, by organy prawa publicznego traktowane były jak podatnicy w związku z czynnościami wykonywanymi w charakterze organów publicznych w przypadku, gdy czynności te mogą być również podejmowane w ramach działalności konkurencyjnych przez przedsiębiorców prywatnych, jeśli traktowanie tych organów jako podmiotów nieposiadających statusu podatnika mogłoby prowadzić do istotnego naruszenia zasad konkurencji.

Wyłączenie organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy stanowi odstępstwo od zasady powszechności opodatkowania i jako takie musi być ściśle interpretowane. Innymi słowy organ (urząd obsługujący ten organ) będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach – gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań (co wynika z pierwszej części art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług) oraz gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach jego zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych. Stąd też aby uznać, że organ działa w zakresie swoich funkcji ustawowych i jednocześnie nie korzysta z formy cywilistycznej musi zaistnieć sytuacja tego rodzaju, że przy realizacji danego zadania – określonej prawem czynności wykonywanej w interesie publicznym, organ ten wyposażony jest we władztwo publiczne, tj. występuje w pozycji nadrzędnej w stosunku do innych podmiotów uczestniczących w danej czynności.

Ponadto, wskazać również należy, że dla uzyskania statusu podatnika VAT nie ma znaczenia rezultat prowadzonej działalności. Podatnikiem będzie podmiot prowadzący działalność gospodarczą bez względu na to, czy przynosi ona zyski. Podatnikami VAT są również podmioty, których cel działalności nie jest związany z prowadzeniem działalności komercyjnej nastawionej na osiąganie zysków lub też przeznaczające uzyskane zyski na cele społecznie użyteczne (charytatywne, kulturalne, naukowe itd.).

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest jednostką organizacyjną (...), działającą na podstawie ustawy (...) oraz regulaminu organizacyjnego ustalonego przez (...) i zatwierdzonego przez (...), zgodnie z (...) ww. ustawy oraz przepisami rozporządzenia Ministra (...). Wnioskodawca jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT.

W ramach swojej działalności, Wnioskodawca zawiera umowy z operatorami systemów (...) służącego do transmisji alarmów pożarowych z obiektów włączonych do systemu monitoringu do Centrum (...) zlokalizowanego w (...). Za prawidłowość działania systemów (...) odpowiadają Operatorzy. Operatorzy obciążani są także kosztami eksploatacji urządzeń monitoringu zlokalizowanych w Centrum Odbiorczym Alarmów (...) (np. kosztem energii elektrycznej niezbędnej do zasilania systemu).

Zgodnie z postanowieniami ww. umów, za alarm fałszywy uważa się sygnał alarmowy wywołany błędnie spowodowany przez:

przypadkowe uruchomienie ręcznego ostrzegacza pożarowego,

zadziałanie automatycznej czujki pożarowej pod wpływem warunków innych od tych, do których wykrywania jest ona przeznaczona (przez tzw. zjawisko zwodnicze takie jak dym papierosowy, spaliny samochodowe, para wodna, itp.),

złego działania lub uszkodzenia elementu systemu sygnalizacji pożaru lub

błędu Operatora.

Za alarm fałszywy uważa się także podanie przez Operatora błędnego adresu interwencji.

Przedmiotem umów zawieranych z Operatorami jest bieżąca eksploatacja i rozbudowa systemu (...) dostarczonego przez danego Operatora, służącego do transmisji do X. alarmów pożarowych z obiektów włączonych do ww. systemu. Umowy z Operatorami zawierane są celem umożliwienia połączenia budynków, obiektów budowlanych lub terenów objętych obligatoryjnym stosowaniem systemów (...) z Komendą (...), z co za tym idzie, spełnienia obowiązków wynikających z (...). Operator to podmiot, który realizuje transmisję sygnałów alarmowych i uszkodzeniowych pomiędzy właścicielami, o których mowa w (...), a X.. W przedmiotowych umowach Operator oświadcza, że dostarczony przez niego system monitoringu spełnia wszelkie wymogi prawne oraz określone zarządzeniem (...) wymagania organizacyjno-techniczne dotyczące sposobu połączenia urządzeń sygnalizacyjno-alarmowych systemu (...) z obiektem X., a także, że Operator posiada polisę ubezpieczeniową od skutków cywilnoprawnych przerwania pracy przez Operatora oraz na wypadek niezrealizowania usługi (...) wykonywanej przez Operatora na rzecz podmiotów, o których mowa w (...). W umowie przewidziane jest także, że Operator zapewnia całodobowy serwis systemu monitoringu oraz czas reakcji na zgłoszoną przez X. usterkę i maksymalny termin jej usunięcia. Umowy zawierane z Operatorami zawierają również szereg uzgodnień natury technicznej, dotyczących np. przekazywania informacji o obiektach włączonych do systemu monitoringu, obowiązku dokonywania uzgodnień z X. co do np. umiejscowienia urządzeń Operatora w X., dokonywania przeglądów technicznych systemu przez Operatora, procedury obsługi alarmów przeciwpożarowych, postępowania w przypadku awarii, procedury przyłączania nowego obiektu do systemu monitoringu, etc. System (...) jest własnością Operatora.

Koszty eksploatacji systemu (...) nie powinny być ponoszone przez X., zgodnie bowiem z art. 30 Ustawy o ochronie przeciwpożarowej, właściciel, zarządca lub użytkownik budynku, obiektu lub terenu ponosi w pełni koszty nabycia i utrzymania, w stanie zapewniającym sprawność, sprzętu, urządzeń przeciwpożarowych, środków gaśniczych, urządzeń sygnalizacyjno-alarmowych i innych urządzeń oraz instalacji ochrony przeciwpożarowej, do których posiadania zobowiązują go przepisy wydane na podstawie art. 13 ust. 1 i 3, a także koszty wykonania obowiązku określonego w art. 5.

W związku z powyższym, w umowach zawieranych z Operatorami przewidziano, że Wnioskodawca przenosi na Operatorów koszty energii elektrycznej zużywanej przez system (...) należący do danego Operatora.

Operatorzy nie są obciążani żadnymi innymi opłatami, poza opłatami za energię elektryczną niezbędną do eksploatacji systemu monitoringu oraz ewentualnymi kosztami wyjazdów jednostek (...) do fałszywych alarmów.

Umowy zawierane z Operatorami są umowami cywilnoprawnymi, bowiem regulują one warunki techniczne i organizacyjne na jakich Operator łączy obiekty swoich klientów z X., umożliwiając w ten sposób transmisję alarmów pożarowych z tych obiektów do X., a zatem dopełnienie obowiązku, o którym mowa w (...). Poza zapisami dotyczącymi „refakturowania” przez X. kosztów energii elektrycznej, umowy te nie dotyczą jednak jakichkolwiek usług wykonywanych przez X. na rzecz Operatorów, ani usług wykonywanych przez Operatorów na rzecz X..

Przy tak przedstawionym opisie sprawy wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą braku opodatkowania podatkiem VAT czynności obciążania Operatorów systemów (...) kosztami wyjazdów jednostek (...).

Na podstawie art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 2020 r. poz. 961), właściciel budynku, obiektu budowlanego lub terenu, zapewniając ich ochronę przeciwpożarową, jest obowiązany:

przestrzegać przeciwpożarowych wymagań techniczno-budowlanych, instalacyjnych i technologicznych;
wyposażyć budynek, obiekt budowlany lub teren w wymagane urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice;
zapewnić konserwację oraz naprawy urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic w sposób gwarantujący ich sprawne i niezawodne funkcjonowanie;
zapewnić osobom przebywającym w budynku, obiekcie budowlanym lub na terenie, bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji;
przygotować budynek, obiekt budowlany lub teren do prowadzenia akcji ratowniczej;
zapoznać pracowników z przepisami przeciwpożarowymi;
ustalić sposoby postępowania na wypadek powstania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia.

W myśl art. 4 ust. 1a ww. ustawy, odpowiedzialność za realizację obowiązków z zakresu ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w ust. 1, stosownie do obowiązków i zadań powierzonych w odniesieniu do budynku, obiektu budowlanego lub terenu, przejmuje - w całości lub w części - ich zarządca lub użytkownik, na podstawie zawartej umowy cywilnoprawnej ustanawiającej zarząd lub użytkowanie. W przypadku gdy umowa taka nie została zawarta, odpowiedzialność za realizację obowiązków z zakresu ochrony przeciwpożarowej spoczywa na faktycznie władającym budynkiem, obiektem budowlanym lub terenem.

Stosownie do art. 5 ww. ustawy, właściciel, zarządca lub użytkownik budynku, obiektu budowlanego lub terenu, objętych obligatoryjnym stosowaniem systemów (...) wyposażonych w urządzenia sygnalizacyjno-alarmowe, w przypadku gdy w tym budynku, obiekcie budowlanym lub na terenie nie działa jego własna jednostka ratownicza, jest obowiązany połączyć te urządzenia z obiektem komendy (...) lub obiektem, wskazanym przez właściwego miejscowo komendanta powiatowego (miejskiego) (...).

Na podstawie art. 30 ww. ustawy, właściciel, zarządca lub użytkownik budynku, obiektu lub terenu ponosi w pełni koszty nabycia i utrzymania, w stanie zapewniającym sprawność, sprzętu, urządzeń przeciwpożarowych, środków gaśniczych, urządzeń sygnalizacyjno-alarmowych i innych urządzeń oraz instalacji ochrony przeciwpożarowej, do których posiadania zobowiązują go przepisy wydane na podstawie art. 13 ust. 1 i 3, a także koszty wykonania obowiązku określonego w art. 5.

Jak wynika z przytoczonych przepisów, odpowiedzialność za realizację obowiązków z zakresu ochrony przeciwpożarowej spoczywa na właścicielu, zarządcy lub użytkowniku budynku. Właściciel, zarządca lub użytkownik budynku, obiektu budowlanego lub terenu, w przypadku gdy w tym budynku, obiekcie budowlanym lub na terenie nie działa jego własna jednostka ratownicza, jest obowiązany połączyć te urządzenia z obiektem komendy (...) lub obiektem, wskazanym przez właściwego miejscowo komendanta powiatowego (miejskiego) (...) oraz ponieść koszty tego obowiązku.

W opisie sprawy Wnioskodawca wskazał, że zawiera umowy na podstawie art. 5 ww. ustawy o ochronie przeciwpożarowej z Operatorami systemów (...). Są to umowy cywilnoprawne, na podstawie których, Operatorzy ponoszą koszty energii elektrycznej zużywanej przez system (...) należący do Operatora oraz koszty wyjazdów jednostek (...) X. do fałszywych alarmów. Koszty energii elektrycznej przenoszone są na Operatorów według cen rynkowych. Koszty, w związku z interwencją podjętą przez Wnioskodawcę na skutek fałszywego alarmu wynikają z sumy wydatków poniesionych w związku z interwencją. Kalkulowane są w oparciu o:

wartość roboczogodziny strażaka, zgodnie z par. 8 ust. 5 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 5 lutego 2020 r. w sprawie uposażenia strażaków (...) (Dz. U. z 2020 r, poz. 281);

wartość amortyzacji wozu strażackiego - ustaloną na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (symbol KST 743 stawka 14%);

koszt zużytego paliwa - w tym zakresie przyjęto średnie spalanie 30 litrów na 100 km oraz średnią cena za litr paliwa na moment sporządzania umowy z danym Operatorem.

Zdaniem Wnioskodawcy jedynym świadczeniem usług w rozumieniu ustawy o VAT jest refakturowanie energii elektrycznej, zgodnie z art. 8 ust. 2a ustawy. Natomiast przewidziany zwrot kosztów wyjazdu jednostki (...) do fałszywego alarmu ma charakter odszkodowawczy, jest pokryciem szkody poniesionej przez Wnioskodawcę w związku z nieuzasadnionym podjęciem akcji ratowniczo-gaśniczej.

Zauważyć należy, że dostawa towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są wykonane odpłatnie, oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne. Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy VAT, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Podkreślić trzeba przy tym, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega konkretna czynność (usługa), a nie zapłata (wynagrodzenie)

Należy zauważyć, że przepisy podatkowe nie zawierają definicji odszkodowania. A zatem w tym zakresie należy posiłkować się przepisami prawa cywilnego. Zgodnie z art. 361 § 1 i 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 z późn. zm., dalej jako „Kodeks cywilny”), zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy, lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Zgodnie z treścią art. 471 Kodeksu cywilnego, dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Odwołując się zatem do przepisów Kodeksu cywilnego należy stwierdzić, że istotą odszkodowań nie jest płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie występuje świadczenie w zamian za wynagrodzenie, a zatem otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana z zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

Także w przypadku, gdy odszkodowanie wynika z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, jego istota sprowadza się do naprawienia wyrządzonej w związku z tym szkody. Innymi słowy, przesłanką odszkodowania przewidzianego w art. 471 Kodeksu cywilnego jest nie samo niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania, a spowodowanie tym szkody w rozumieniu art. 361 § 2 Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 483 § 1 Kodeksu cywilnego, można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna).

Zatem, kara umowna jest dodatkowym zastrzeżeniem umownym, wprowadzanym do umowy w ramach swobody kontraktowania, mającym na celu wzmocnienie skuteczności więzi powstałej między stronami w wyniku zawartej przez nie umowy i służy realnemu wykonaniu zobowiązań.

Uwzględniając powyższe przepisy w kontekście okoliczności sprawy przedstawionych we wniosku stwierdzić należy, że w przedmiotowej sprawie przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące szkody czy kar umownych nie mają zastosowania, gdyż przepisy art. 361 Kodeksu cywilnego dotyczą szkody wyrządzonej na majątku, a art. 471 Kodeksu cywilnego dotyczy szkody z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy – a z takimi przypadkami nie mamy do czynienia w opisanej sytuacji.

Z opisu sprawy wynika bowiem, że na podstawie umowy cywilnoprawnej zawierane są umowy z Operatorami w zakresie (...), służącego do transmisji alarmów pożarowych, włączonych z obiektów włączonych do systemu. Z umowy tej wynika wprost jakie Operatorzy ponoszą koszty m.in. koszty wyjazdów jednostek (...) Komendy do fałszywych alarmów. Interwencje te są inicjowane na skutek fałszywego alarmu. Postanowienia ww. umowy określają, co uważa się za fałszywy sygnał alarmowy. Należy zwrócić uwagę przy tym, że koszty ponoszone w związku z ww. interwencjami są kalkulowane przez Wnioskodawcę ryczałtowo na podstawie kosztów faktycznie ponoszonych. Wysokość opłat ponoszonych przez Operatorów związanych z monitoringiem pożarowym, w tym wyjazdów jednostek (...) do fałszywych alarmów wynika z zawieranych umów i nie jest regulowana w przepisach powszechnie obowiązujących.

W ocenie tut. organu analiza czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę w kontekście powołanych przepisów prowadzi do wniosku, że w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z sytuacją, w której występuje skonkretyzowane świadczenie, które jest realizowane pomiędzy dwiema określonymi stronami transakcji, dla którego istnieje bezpośredni beneficjent czynności.

Wnioskodawca na podstawie zawartej umowy świadczy usługi związane z monitoringiem pożarowym na rzecz Operatorów, w tym wyjazdy do fałszywych alarmów, za które ustalono konkretne wynagrodzenie. W przedmiotowej sprawie zachodzi bezpośredni związek pomiędzy otrzymywanym wynagrodzeniem a zobowiązaniem się Wnioskodawcy do wykonania określonych czynności. Tym samym wskazane opłaty są niczym innym jak wynagrodzeniem wnoszonym na poczet świadczenia usług dokonywanych przez Wnioskodawcę. Wysokość opłaty nie jest narzucana w drodze odrębnych przepisów. Bez znaczenia przy tym jest, że wysokość opłaty jest kalkulowana w oparciu o ponoszone koszty.

Zdaniem tut. organu, Wnioskodawca wykonując czynności wynikające z zawartych umów cywilnoprawnych z Operatorami, Wnioskodawca nie działa w charakterze organu władzy publicznej, o którym mowa w art. 15 ust. 6 ustawy.

W tym miejscu podkreślić należy, że przepis art. 15 ust. 6 ustawy jest odzwierciedleniem art. 13 Dyrektywy 2006/112/WE – zakres regulacji polskiej ustawy jest zbliżony do określonego w Dyrektywie. Polski ustawodawca posługuje się terminem „zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa”. Jednocześnie ustawa wyłącza czynności „wykonywane na podstawie umów cywilnoprawnych”, w odniesieniu do których organy władzy publicznej są podatnikami. Można zatem przyjąć, że podobnie jak w przypadku uregulowań Dyrektywy, organy publiczne i urzędy obsługujące te organy nie będą traktowane jako podatnicy VAT w odniesieniu do sytuacji, w których działają na podstawie prawa publicznego. We wszystkich przypadkach, gdy organ władzy publicznej będzie działał na zasadach analogicznych jak podmiot prywatny, będzie to czynił na podstawie umowy cywilnoprawnej. W konsekwencji zostanie uznany za podatnika podatku VAT zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy.

Unormowanie zawarte w art. 15 ust. 6 ustawy o VAT pozostaje zatem w zgodzie z art. 13 ust. 1 Dyrektywy. Wyłączenie czynności wykonywanych na podstawie umów cywilnoprawnych (art. 15 ust. 6 ustawy o VAT) odpowiada wyłączeniu działań lub transakcji prowadzących do zakłóceń konkurencji (art. 13 Dyrektywy).

Analiza okoliczności sprawy w świetle powołanych powyżej przepisów art. 15 ust. 6 ustawy oraz art. 13 ust. 1 Dyrektywy 2006/112, prowadzi do stwierdzenia, czynności wykonywane przez Wnioskodawcę na podstawie umów zawieranych z Operatorami w celu monitoringu przeciwpożarowego, w tym wyjazdy do fałszywych alarmów nie mają charakteru działań podejmowanych jako podmiot prawa publicznego. W tym przypadku Wnioskodawca nie działa w charakterze organu, lecz występuje jako zwykły uczestnik obrotu gospodarczego, wykonuje określone czynności za które pobiera wynagrodzenie. W przedmiotowej sprawie – jak Wnioskodawca sam oświadczył – zawarta umowa jest umową cywilnoprawną.

W związku z powyższym pobierane przez Wnioskodawcę opłaty związane z monitoringiem pożarowym, tj. koszty wyjazdów jednostek (...) do fałszywych alarmów należy potraktować jako wynagrodzenie za świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy.

W świetle powołanych wyżej regulacji prawnych oraz przedstawionego opisu sprawy należy stwierdzić, że Wnioskodawca pobierając opłaty z tytułu wyjazdów jednostek (...) na podstawie zawartej umowy cywilnoprawnej prowadzi działalność gospodarczą w sposób samodzielny, wykonując czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT. Wnioskodawca świadczy bowiem – na podstawie zawartej z podmiotem umowy cywilnoprawnej – odpłatne usługi w rozumieniu art. 8 ustawy, a zatem wykonuje czynności wskazane w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

W konsekwencji należy stwierdzić, że opłaty pobierane w związku z wyjazdami jednostek (...) do fałszywych alarmów podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jako wynagrodzenie z tytułu świadczenia przez Wnioskodawcę usługi w zakresie (...).

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy jest nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193 z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325 z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP. W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin