2021.03.15 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej - 0111-KDIB3-1.4012.969.2020.1.ICZ

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB3-1.4012.969.2020.1.ICZ
z 15 marca 2021 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325 z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku wspólnym z 11 grudnia 2020 r. (data wpływu 14 grudnia 2020 r.), uzupełnionym pismem z 11 stycznia 2021 r. (data wpływu 18 stycznia 2021 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w stanie prawnym obowiązującym do 31 grudnia 2020 r. w kwestii:

czy mechanizm podzielonej płatności, o którym mowa w art. 108a ust. 1a Ustawy o VAT nie ma zastosowania do rozliczeń zobowiązań między Uczestnikami w ramach systemu IHB z tytułu zakupów towarów/usług objętych obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności w stosunku do potrącanej umownie kwoty odpowiadającej cenie brutto (tj. wartość należności wynikająca z transakcji powiększona o podatek VAT), gdy w konsekwencji zobowiązanie pomiędzy Uczestnikami wygaśnie (pytanie nr 1) - jest nieprawidłowe;
czy mechanizm podzielonej płatności, o którym mowa w art. 108a ust. 1a Ustawy o VAT nie będzie miał zastosowania do rozliczeń zobowiązań między Uczestnikami w ramach systemu IHB z tytułu zakupów towarów/usług objętych obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności w stosunku do potrącanej umownie kwoty odpowiadającej cenie brutto (tj. wartość należności wynikająca z transakcji powiększona o podatek VAT), gdy w konsekwencji zobowiązanie pomiędzy Uczestnikami wygaśnie (pytanie nr 2) -jest nieprawidłowe;
czy mechanizm podzielonej płatności, o którym mowa w art. 108a ust. 1a Ustawy o VAT, nie ma zastosowania do rozliczeń zobowiązań między Uczestnikami w ramach systemu IHB z tytułu zakupów towarów/usług objętych obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności w stosunku do potrącanej umownie kwoty odpowiadającej cenie netto (tj. wartość należności wynikająca z transakcji bez podatku VAT), w sytuacji, gdy po potrąceniu wartość netto zobowiązania wygaśnie, a zapłata kwoty odpowiadającej kwocie podatku VAT zostanie dokonana bezpośrednio na rachunek VAT (pytanie nr 3) - jest nieprawidłowe;
czy mechanizm podzielonej płatności, o którym mowa w art. 108a ust. 1a Ustawy o VAT, nie będzie miał zastosowania do rozliczeń zobowiązań między Uczestnikami w ramach systemu IHB z tytułu zakupów towarów/usług objętych obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności w stosunku do potrącanej umownie kwoty odpowiadającej cenie netto (tj. wartość należności wynikająca z transakcji bez podatku VAT), w sytuacji, gdy po potrąceniu wartość netto zobowiązania wygaśnie, a zapłata kwoty odpowiadającej kwocie podatku VAT zostanie dokonana bezpośrednio na rachunek VAT (pytanie nr 4) - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 grudnia 2020 r. do tut. organu wpłynął ww. wniosek, uzupełniony pismem z 11 stycznia 2021 r. (data wpływu 18 stycznia 2021 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w kwestii:

czy mechanizm podzielonej płatności, o którym mowa w art. 108a ust. 1a Ustawy o VAT nie ma zastosowania do rozliczeń zobowiązań między Uczestnikami w ramach systemu IHB z tytułu zakupów towarów/usług objętych obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności w stosunku do potrącanej umownie kwoty odpowiadającej cenie brutto (tj. wartość należności wynikająca z transakcji powiększona o podatek VAT), gdy w konsekwencji zobowiązanie pomiędzy Uczestnikami wygaśnie (pytanie nr 1);
czy mechanizm podzielonej płatności, o którym mowa w art. 108a ust. 1a Ustawy o VAT nie będzie miał zastosowania do rozliczeń zobowiązań między Uczestnikami w ramach systemu IHB z tytułu zakupów towarów/usług objętych obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności w stosunku do potrącanej umownie kwoty odpowiadającej cenie brutto (tj. wartość należności wynikająca z transakcji powiększona o podatek VAT), gdy w konsekwencji zobowiązanie pomiędzy Uczestnikami wygaśnie (pytanie nr 2);
czy mechanizm podzielonej płatności, o którym mowa w art. 108a ust. 1a Ustawy o VAT, nie ma zastosowania do rozliczeń zobowiązań między Uczestnikami w ramach systemu IHB z tytułu zakupów towarów/usług objętych obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności w stosunku do potrącanej umownie kwoty odpowiadającej cenie netto (tj. wartość należności wynikająca z transakcji bez podatku VAT), w sytuacji, gdy po potrąceniu wartość netto zobowiązania wygaśnie, a zapłata kwoty odpowiadającej kwocie podatku VAT zostanie dokonana bezpośrednio na rachunek VAT (pytanie nr 3);
czy mechanizm podzielonej płatności, o którym mowa w art. 108a ust. 1a Ustawy o VAT, nie będzie miał zastosowania do rozliczeń zobowiązań między Uczestnikami w ramach systemu IHB z tytułu zakupów towarów/usług objętych obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności w stosunku do potrącanej umownie kwoty odpowiadającej cenie netto (tj. wartość należności wynikająca z transakcji bez podatku VAT), w sytuacji, gdy po potrąceniu wartość netto zobowiązania wygaśnie, a zapłata kwoty odpowiadającej kwocie podatku VAT zostanie dokonana bezpośrednio na rachunek VAT (pytanie nr 4).

We wniosku złożonym przez:

1. Zainteresowanego będącego stroną postępowania:

S. Spółka Akcyjna;

2. Zainteresowanego niebędącego stroną postępowania:

E. Spółka Akcyjna;

3. Zainteresowanego niebędącego stroną postępowania:

S.G. Spółka z o.o.;

4. Zainteresowanego niebędącego stroną postępowania:

MB.;

5. Zainteresowanego niebędącego stroną postępowania:

S. Spółka z o.o.;

6. Zainteresowanego niebędącego stroną postępowania:

S.H. Spółka Akcyjna;

przedstawiono następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe:

W Grupie Kapitałowej S. (dalej: „Grupa”), celem usprawnienia procesu dokonywania płatności oraz optymalizacji kosztowej płatności dokonywanych poza Grupę i przyjmowanych spoza Grupy zawarto „Umowę o współpracy w ramach zarządzania płynnością finansową w ramach systemu cashpoolingu” (dalej: „Umowa”), tzw. system in-house banking (dalej: „IHB”).

Wdrożony w Grupie system IHB umożliwia lepsze zarządzanie zarówno płatnościami wewnątrzgrupowymi (z tytułu transakcji dokonanych pomiędzy uczestnikami IHB), jak również płatnościami zewnętrznymi uczestników oraz centralizuje proces zarządzania płatnościami poprzez przypisanie administrowania nimi jednej jednostce tj. koordynatorowi, którą to funkcję z funkcją uczestnika łączy S. Spółka Akcyjna (dalej: „S. PL”; z uwagi na ten fakt dalej również jako: „Koordynator”).

Z uwagi na okoliczność, że niniejszy wniosek dotyczy skutków podatkowych na gruncie polskiego podatku od towarów i usług (dalej: „podatek VAT”), dotyczy on tylko rozliczeń dokonywanych pomiędzy stronami Umowy, które są polskimi podatnikami, a które to zostały wskazane jako Wnioskodawcy i Zainteresowani, to jest:

i. S. Spółka Akcyjna, NIP: , Polska,

ii. E. Spółka Akcyjna, NIP: , Polska,

iii. S.G. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, NIP:, Polska,

iv. MB, NIP: , Polska,

v. S. spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, NIP: , Polska,

vi. S.H. Spółka Akcyjna, NIP: ,Polska.

Powyższe podmioty w dalszej części niniejszego wniosku łącznie będą nazywane „Uczestnikami” lub „Wnioskodawcami”.

Stosownie do art. 2.1. Umowy, Uczestnicy zobowiązali się do współpracy w ramach zarządzania płynnością finansową Grupy z wykorzystaniem następujących mechanizmów:

POBO (payment on behalf) - oznacza dokonywany przez Uczestników proces płatności zobowiązań handlowych innych Uczestników, na zasadach określonych w Umowie,
COBO (collection on behalf) - oznacza proces przyjmowania przez Uczestników płatności z tytułu wierzytelności, które inni Uczestnicy posiadają wobec swoich kontrahentów, na zasadach określonych w Umowie,
netting (mechanizm oparty na przekazie i potrąceniach) wzajemnych zobowiązań i należności z tytułu POBO i COBO pomiędzy Uczestnikami z udziałem Koordynatora,
netting (mechanizm oparty na przekazie i potrąceniach) wzajemnych zobowiązań i należności pomiędzy Uczestnikami (innymi niż S. PL) z udziałem Koordynatora z tytułu zobowiązań handlowych pomiędzy Uczestnikami (innymi niż S. PL), w szczególności wynikających z umów sprzedaży towarów lub świadczenia usług (tzw. rozliczenia wewnętrzne),
przewalutowanie sald na kontach 247 Uczestników do walut rozliczeniowych każdego z Uczestników po dokonaniu nettingu, o którym mowa w pkt 3 i 4 powyżej,
netting (mechanizm oparty na przekazie i potrąceniach) wzajemnych zobowiązań i należności pomiędzy Uczestnikami (innymi niż S. PL) a S. PL jako Uczestnikiem z tytułu zobowiązań handlowych pomiędzy S. PL a Uczestnikami,
dokonanie przez Koordynatora na podstawie udzielonych pełnomocnictw odpowiednich przelewów z i na rachunki bankowe Uczestników oraz z i na Master Accounts w celu osiągnięcia na koniec każdego dnia roboczego określonego poziomu środków pieniężnych na każdym z rachunków bankowych.

We wszystkich mechanizmach nettingu, o których mowa powyżej w punktach 3, 4 i 6, dochodzi do wzajemnej kompensaty należności pomiędzy Uczestnikami systemu. W każdym z tych mechanizmów dochodzić może zarówno do:

potrąceń, o których mowa w art. 498 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1145 ze zm.; dalej: „Kodeks cywilny”) - tzw. ustawowych, to jest sytuacji, gdy:
- dwóch Uczestników jest jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami,
- przedmiotem wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku,
- obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub innym organem państwowym,
potrąceń umownych (nie objętych art. 498 Kodeksu cywilnego).

Stąd też:

w zakresie mechanizmu nettingu, o którym mowa w pkt 3 - w zależności od potrącanych wierzytelności dochodzi w przypadku niektórych z nich do potrąceń ustawowych, a w przypadku niektórych do potrąceń umownych,
w zakresie mechanizmu nettingu, o którym mowa w pkt 4 - w zależności od potrącanych wierzytelności dochodzi w przypadku niektórych z nich do potrąceń ustawowych, a w przypadku niektórych do potrąceń umownych,
w zakresie mechanizmu nettingu, o którym mowa w pkt 6 - w zależności od potrącanych wierzytelności dochodzi w przypadku niektórych z nich do potrąceń ustawowych, a w przypadku niektórych do potrąceń umownych,

Związane jest to z faktem, iż aby doszło do potrącenia „ustawowego” wymagane jest spełnienia warunków określonych w art. 498 Kodeksu cywilnego, w tym w szczególności:

obie wierzytelności powinny być wymagalne,
obie wierzytelności mogą być dochodzone przed sądem lub innym organem państwowym,
zostaje złożone oświadczenie, o którym mowa w art. 498 Kodeksu cywilnego.

Jeżeli te warunki w odniesieniu do potrącanych na bieżąco wierzytelności będą spełnione, to zachodzi potrącenie ustawowe, o którym mowa w art. 498 Kodeksu cywilnego.

W pozostałych przypadkach Uczestnicy stosują opisane we wniosku potrącenie umowne.

Wpływ zasad rozliczeń na przedmiot wniosku o interpretację indywidualną.

Jak wskazano, w ramach przyjętego systemu rozliczeń następuje szereg sytuacji gdzie zobowiązania wynikające z bieżącej działalności są w istocie regulowane w formie instytucji potrącenia. Może to być zarówno potrącenie, o którym mowa w art. 498 Kodeksu cywilnego (tzw. potrącenie ustawowe/jednostronne), jak i potrącenie umowne (dwustronne/wielostronne).

Jednocześnie, pomiędzy Uczestnikami IHB może dochodzić do realizowania transakcji handlowych, których przedmiotem są towary wymienione w załączniku nr 15 do Ustawy o VAT, a których wartość przekracza 15.000 zł brutto.

W konsekwencji, do płatności dokonywanych w stosunku do powyższych transakcji, począwszy od 1 listopada 2019 r. zastosowanie znaleźć powinien tzw. mechanizm podzielonej płatności (dalej również jako: „MPP”), o którym mowa w art. 108a ust. 1a Ustawy o VAT.

Transakcje te mogą być rozliczane w ramach systemu IHB wdrożonego w Grupie z wykorzystaniem instytucji potrącenia należności, w dwóch wariantach:

potrąceniu ulegnie kwota odpowiadająca cenie brutto (tj. wartość należności wynikająca z transakcji powiększona o podatek VAT), w konsekwencji zobowiązanie pomiędzy Uczestnikami wygaśnie;
potrąceniu ulegnie wyłącznie kwota odpowiadająca cenie netto (tj. wartość należności wynikająca z transakcji bez powiększenia o podatek VAT), w konsekwencji ta część zobowiązania wygaśnie, a zapłata kwoty podatku VAT dokonana zostanie bezpośrednio na rachunek VAT.

Pismem uzupełniającym z 11 stycznia 2021 r. Wnioskodawca uzupełnił opis sprawy i wskazał:

Nawiązując do wniosku wspólnego z 11 grudnia 2020 r. o wydanie interpretacji indywidualnej w kwestii rozpoznania dla celów VAT kompensat dokonywanych w ramach systemu IHB przedstawiam co następuje.

Zgodnie z art. 1 pkt 20 lit. b) ustawy z dnia 27 listopada 2020 r. (Dz.U. 2020 poz. 2419) o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw w art. 108a ust. 1 d ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r. poz. 106, 568, 1065, 1106 i 1747) wyrazy „o którym mowa w art. 498 Kodeksu cywilnego,” zastępuje się wyrazem „wierzytelności”. Powyższa zmiana może mieć zatem istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia. Wniosek został wysłany 11 grudnia 2020 r., a zatem przed wejściem w życie ww. opisanej zmiany. Wnioskodawcy wnoszą zatem o wydanie interpretacji indywidualnej w oparciu o stan prawny obowiązujący do 31.12.2020 r. (tj. rozstrzygnięcie w oparciu o art. 108a ust. 1d ustawy w brzmieniu obowiązującym na dzień 31.12.2020r.). Wnioskodawcy podkreślają, że wniosek dotyczy zatem transakcji (stanu faktycznego) przeprowadzanych do 31 grudnia 2020 r.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania (oznaczone jak we wniosku):

Czy mechanizm podzielonej płatności, o którym mowa w art. 108a ust. 1a Ustawy o VAT nie ma zastosowania do rozliczeń zobowiązań między Uczestnikami w ramach systemu IHB z tytułu zakupów towarów/usług objętych obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności w stosunku do potrącanej umownie kwoty odpowiadającej cenie brutto (tj. wartość należności wynikająca z transakcji powiększona o podatek VAT), gdy w konsekwencji zobowiązanie pomiędzy Uczestnikami wygaśnie?
Czy mechanizm podzielonej płatności, o którym mowa w art. 108a ust. 1a Ustawy o VAT nie będzie miał zastosowania do rozliczeń zobowiązań między Uczestnikami w ramach systemu IHB z tytułu zakupów towarów/usług objętych obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności w stosunku do potrącanej umownie kwoty odpowiadającej cenie brutto (tj. wartość należności wynikająca z transakcji powiększona o podatek VAT), gdy w konsekwencji zobowiązanie pomiędzy Uczestnikami wygaśnie?
Czy mechanizm podzielonej płatności, o którym mowa w art. 108a ust. 1a Ustawy o VAT, nie ma zastosowania do rozliczeń zobowiązań między Uczestnikami w ramach systemu IHB z tytułu zakupów towarów/usług objętych obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności w stosunku do potrącanej umownie kwoty odpowiadającej cenie netto (tj. wartość należności wynikająca z transakcji bez podatku VAT), w sytuacji, gdy po potrąceniu wartość netto zobowiązania wygaśnie, a zapłata kwoty odpowiadającej kwocie podatku VAT zostanie dokonana bezpośrednio na rachunek VAT?
Czy mechanizm podzielonej płatności, o którym mowa w art. 108a ust. 1a Ustawy o VAT, nie będzie miał zastosowania do rozliczeń zobowiązań między Uczestnikami w ramach systemu IHB z tytułu zakupów towarów/usług objętych obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności w stosunku do potrącanej umownie kwoty odpowiadającej cenie netto (tj. wartość należności wynikająca z transakcji bez podatku VAT), w sytuacji, gdy po potrąceniu wartość netto zobowiązania wygaśnie, a zapłata kwoty odpowiadającej kwocie podatku VAT zostanie dokonana bezpośrednio na rachunek VAT?

Stanowisko Wnioskodawcy w zakresie podatku od towarów i usług:

Ad. 1

W ocenie Wnioskodawców, mechanizm podzielonej płatności, o którym mowa w art. 108a ust. 1a Ustawy o VAT nie ma zastosowania do rozliczeń zobowiązań między Uczestnikami w ramach systemu IHB z tytułu zakupów towarów/usług objętych obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności w stosunku do potrącanej umownie kwoty odpowiadającej cenie brutto (tj. wartość należności wynikająca z transakcji powiększona o podatek VAT), gdy w konsekwencji zobowiązanie pomiędzy Uczestnikami wygaśnie.

Ad. 2

W ocenie Wnioskodawców, mechanizm podzielonej płatności, o którym mowa w art. 108a ust. 1a Ustawy o VAT nie będzie miał zastosowania do rozliczeń zobowiązań między Uczestnikami w ramach systemu IHB z tytułu zakupów towarów/usług objętych obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności w stosunku do potrącanej umownie kwoty odpowiadającej cenie brutto (tj. wartość należności wynikająca z transakcji powiększona o podatek VAT), gdy w konsekwencji zobowiązanie pomiędzy Uczestnikami wygaśnie.

Ad. 3

W ocenie Wnioskodawców, mechanizm podzielonej płatności, o którym mowa w art. 108a ust. 1a Ustawy o VAT, nie ma zastosowania do rozliczeń zobowiązań między Uczestnikami w ramach systemu IHB z tytułu zakupów towarów/usług objętych obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności w stosunku do potrącanej umownie kwoty odpowiadającej cenie netto (tj. wartość należności wynikająca z transakcji bez podatku VAT), w sytuacji, gdy po potrąceniu wartość netto zobowiązania wygaśnie, a zapłata kwoty odpowiadającej kwocie podatku VAT zostanie dokonana bezpośrednio na rachunek VAT.

Ad. 4

W ocenie Wnioskodawców, mechanizm podzielonej płatności, o którym mowa w art. 108a ust. 1a Ustawy o VAT, nie będzie miał zastosowania do rozliczeń zobowiązań między Uczestnikami w ramach systemu IHB z tytułu zakupów towarów/usług objętych obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności w stosunku do potrącanej umownie kwoty odpowiadającej cenie netto (tj. wartość należności wynikająca z transakcji bez podatku VAT), w sytuacji, gdy po potrąceniu wartość netto zobowiązania wygaśnie, a zapłata kwoty odpowiadającej kwocie podatku VAT zostanie dokonana bezpośrednio na rachunek VAT.

Uzasadnienie pytań nr 1 i 2

Zgodnie z art. 108a ust. 1a Ustawy o VAT przy dokonywaniu płatności za nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy, udokumentowane fakturą, w której kwota należności ogółem stanowi kwotę, o której mowa w art. 19 pkt 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (dalej: „Ustawa PP”), podatnicy są obowiązani zastosować mechanizm podzielonej płatności.

Art. 19 Ustawy PP, do którego odwołuje się art. 108a ust. 1a Ustawy o VAT, stanowi, że dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku, gdy:

stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 15.000 zł lub równowartość tej kwoty, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.

Natomiast stosownie do art. 108a ust. 2 Ustawy o VAT zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności polega na tym, że:

zapłata kwoty odpowiadającej całości albo części kwoty podatku wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek VAT;
zapłata całości albo części kwoty odpowiadającej wartości sprzedaży netto wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek bankowy albo na rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo - kredytowej, dla których jest prowadzony rachunek VAT, albo jest rozliczana w inny sposób.

Mając na uwadze wskazane przepisy oraz stan faktyczny będący przedmiotem pytania nr 1 i zdarzenie przyszłe będące przedmiotem pytania nr 2, należy uznać, że w wyniku zastosowania instytucji potrącenia dojdzie do uregulowania (wygaśnięcia) zobowiązań w całości.

Po stronie Uczestników dokonujących płatności nie pozostanie więc żadna kwota do zapłaty, która to kwota powinna była być pierwotnie uregulowana poprzez zapłatę z zastosowaniem MPP.

Zgodnie z art. 108a ust. 1d Ustawy o VAT, w przypadku dokonania potrącenia, o którym mowa w art. 498 Kodeksu cywilnego, przepisów ust. 1a i 1b nie stosuje się w zakresie, w jakim kwoty należności są potrącane.

W ocenie Wnioskodawców, MPP ma zastosowanie wyłącznie przy dokonywaniu płatności bezgotówkowej realizowanej za pośrednictwem polecenia przelewu lub polecenia zapłaty. Ustawodawca posłużył się bowiem sformułowaniem „dokonanie płatności”, a nie „uregulowanie należności”, które jest pojęciem szerszym i może obejmować również inne niż zapłata formy wygaszania zobowiązania. Jeżeli więc Uczestnicy dokonają rozliczenia całej kwoty zobowiązania w formie bezgotówkowej - potrącenia, to mechanizm ten nie znajdzie zastosowania. Innymi słowy, Wnioskodawcy stoją na stanowisku, że mechanizm podzielonej płatności nie ma zastosowania w przypadku innych niż zapłata form wygaszania zobowiązania. Warto w tym miejscu wskazać na uzasadnienie do ustawy wprowadzającej obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności, w którym wskazano: „Regulacja zawarta w dodawanym art. 108a ust. 1d (art. 1 pkt 11 lit. a) reguluje sytuację stosowania w rozliczeniach między podatnikami kompensat wzajemnych należności. Dokonanie takich czynności nie będzie traktowane jako naruszenie przepisów nakładających obowiązek uregulowania danej faktury w mechanizmie podzielonej płatności. Przepisy nie będą więc zmuszały do dokonywania płatności przelewami, za towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy, jeżeli cała należność z faktury, obejmującej te towary lub usługi, zostanie uregulowana w drodze kompensaty. Należy jednakże pamiętać, że gdyby po dokonaniu wzajemnego potrącenia pozostała jeszcze kwota do zapłaty, różnicę tę należy uregulować w mechanizmie podzielonej płatności, jeżeli faktura zawierała pozycje z towarami lub usługami, wymienionymi w załączniku nr 15 do ustawy” (druk nr 3602; https://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/druk.xsp?nr=3602).

Odnosząc się z kolei do art. 108a ust. 1d Ustawy o VAT należy wskazać, że rozliczenia Wnioskodawców biorących udział w systemie IHB będą dokonywane na zasadzie analogicznej do kompensat przewidzianych w art. 498 Kodeksu cywilnego.

Prawidłowość powyższego stanowiska Wnioskodawców została potwierdzona w interpretacjach indywidualnych prawa podatkowego, w tym w:

interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 12 maja 2020r., znak 0111- KDIB1-1.4010.32.2020.3.DK;
interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 10 lutego 2020 r., znak 0114-KDIP2-2.4010.549.2019.1.SJ.

Wnioskodawcy mają świadomość, że wyżej powołane interpretacje zostały wydane na gruncie przepisów ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 865 ze zm.; dalej: „Ustawa o CIT”), natomiast w ich ocenie mogą mieć analogiczne zastosowanie również na gruncie Ustawy o VAT z następujących powodów:

Ustawa o CIT w tym zakresie referuje bezpośrednio do przepisów Ustawy o VAT - jedno zatem zdarzenie nie może być rozpatrywane oddzielnie na gruncie podatku VAT i CIT,
podatnicy są zobowiązani do działania zgodnie z przepisami prawa podatkowego - zakładając racjonalność ustawodawcy należy przyjąć, że system prawa podatkowego w Polsce jest zharmonizowany, a jedno zdarzenie nie powinno być rozumiane inaczej na gruncie Ustawy o CIT a inaczej na gruncie Ustawy o VAT (tym bardziej, że prawo podatkowe stanowi oddzielną autonomiczną gałąź prawa).

W świetle powyższego uzasadnienia oraz przywołanych przepisów, za prawidłowe należy uznać stanowisko Wnioskodawców, zgodnie z którym mechanizm podzielonej płatności, o którym mowa w art. 108a ust. 1a Ustawy o VAT nie ma i nie będzie miał zastosowania do rozliczeń zobowiązań między Uczestnikami w ramach systemu IHB z tytułu zakupów towarów/usług objętych obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności w stosunku do potrącanej umownie kwoty odpowiadającej cenie brutto (tj. wartość należności wynikająca z transakcji powiększona o podatek VAT), gdy w konsekwencji zobowiązanie pomiędzy Uczestnikami wygaśnie.

Uzasadnienie pytań nr 3 i 4

Wnioskodawcy pragną wskazać, że w zakresie uzasadnienia odpowiedzi na powyższe pytania, w pełni aktualna pozostaje argumentacja dotycząca przepisów Ustawy o VAT, przedstawiona przez Wnioskodawcę w zakresie pytań nr 1 i 2.

Jednak w zakresie uzasadnienia swojego stanowiska w odniesieniu do pytań nr 3 i 4 Wnioskodawcy chcieliby dodatkowo podkreślić, co następuje.

Stosownie do art. 108a ust. 2 Ustawy o VAT zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności polega na tym, że:

zapłata kwoty odpowiadającej całości albo części kwoty podatku wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek VAT;
zapłata całości albo części kwoty odpowiadającej wartości sprzedaży netto wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek bankowy albo na rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo - kredytowej, dla których jest prowadzony rachunek VAT, albo jest rozliczana w inny sposób tj. np. stosując inny niż zapłata sposób wygaszania zobowiązania (np. kompensata umowna).

Mając na uwadze wskazane przepisy, zasadnym jest uznanie, że dla celów rozliczenia płatności objętej obligatoryjnym MPP istotne jest, aby w niniejszym mechanizmie podatnik rozliczył jedynie kwotę odpowiadają kwocie podatku VAT wynikającej z transakcji. To oznacza, że zapłata tej kwoty powinna zostać dokonana na rachunek VAT.

Natomiast zapłata kwoty odpowiadającej wartości sprzedaży netto może zostać uiszczona na rachunek bankowy albo na rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, dla których jest prowadzony rachunek VAT lub też, co jest istotne w niniejszej sprawie, może być rozliczana w inny sposób (o ile nie sprzeciwiają się temu inne bezwzględnie obowiązujące przepisy prawa).

W zakresie pytań nr 3 i 4, Wnioskodawcy rozliczają w drodze potrącenia umownego część zobowiązania odpowiadającą cenie netto (tj. wartości należności wynikającej z transakcji bez podatku VAT), a kwotę podatku VAT z tytułu transakcji płacą na rachunek VAT.

Tym samym Wnioskodawcy mają prawo do rozliczenia kwoty odpowiadającej wartości sprzedaży netto w drodze potrącenia umownego (bez zastosowania MPP), przy czym kwotę odpowiadającą kwocie podatku VAT wynikającej z tej transakcji zapłacą na rachunek VAT.

Prawidłowość powyższego stanowiska Wnioskodawców została potwierdzona w licznych interpretacjach indywidualnych prawa podatkowego, w tym w:

interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 12 maja 2020 r., znak 0111- KDIB1-1.4010.32.2020.3.DK;
interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 10 lutego 2020 r., znak 0114- KDIP2-2.4010.549.2019.1. SJ;
interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 20 grudnia 2019 r., znak 0111- KDIB1-1.4010.398.2019.3.NL.

Podobne stanowisko, obejmujące analogiczny problem, ale dotyczące transakcji walutowych, zostało wyrażone także przez Ministerstwo Finansów (Objaśnienia podatkowe z dnia 23 grudnia 2019 r. w sprawie mechanizmu podzielonej płatności).

Zgodnie z twierdzeniem Ministerstwa: „W przypadku transakcji walutowych, dotyczących towarów lub usług objętych obligatoryjnym MPP, należy zatem dokonać dwóch płatności:

kwoty odpowiadającej kwocie VAT za pomocą komunikatu przelewu na rachunek VAT w złotówkach, według kwoty VA T wskazanej w złotówkach na fakturze,
kwoty netto - ta część powinna być opłacona odrębnym przelewem w obcej walucie lub może być rozliczona w inny sposób”.

Objaśnienia podatkowe Ministerstwa w niniejszym zakresie można zastosować analogicznie do sytuacji regulowania zobowiązań w drodze potrącenia umownego. Ministerstwo Finansów wskazało bowiem, że dla celów zastosowania obligatoryjnego MPP istotne jest jedynie uregulowanie kwoty odpowiadającej kwocie VAT na rachunek VAT. Kwota netto, jak potwierdza Ministerstwo, może być rozliczona w inny sposób.

W świetle niniejszego uzasadnienia oraz przywołanych przepisów, za prawidłowe należy uznać stanowisko Wnioskodawców, zgodnie z którym mechanizm podzielonej płatności, o którym mowa w art. 108a ust. 1a Ustawy o VAT, nie ma i nie będzie miał zastosowania do rozliczeń zobowiązań między Uczestnikami w ramach systemu IHB z tytułu zakupów towarów/usług objętych obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności w stosunku do potrącanej umownie kwoty odpowiadającej cenie netto (tj. wartość należności wynikająca z transakcji bez podatku VAT), w sytuacji, gdy po potrąceniu wartość netto zobowiązania wygaśnie, a zapłata kwoty odpowiadającej kwocie podatku VAT zostanie dokonana bezpośrednio na rachunek VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego obowiązującego do 31 grudnia 2020 r. stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w stanie prawnym obowiązującym do 31 grudnia 2020 r. w kwestii:

czy mechanizm podzielonej płatności, o którym mowa w art. 108a ust. 1a Ustawy o VAT nie ma zastosowania do rozliczeń zobowiązań między Uczestnikami w ramach systemu IHB z tytułu zakupów towarów/usług objętych obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności w stosunku do potrącanej umownie kwoty odpowiadającej cenie brutto (tj. wartość należności wynikająca z transakcji powiększona o podatek VAT), gdy w konsekwencji zobowiązanie pomiędzy Uczestnikami wygaśnie (pytanie nr 1) - jest nieprawidłowe;
czy mechanizm podzielonej płatności, o którym mowa w art. 108a ust. 1a Ustawy o VAT nie będzie miał zastosowania do rozliczeń zobowiązań między Uczestnikami w ramach systemu IHB z tytułu zakupów towarów/usług objętych obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności w stosunku do potrącanej umownie kwoty odpowiadającej cenie brutto (tj. wartość należności wynikająca z transakcji powiększona o podatek VAT), gdy w konsekwencji zobowiązanie pomiędzy Uczestnikami wygaśnie (pytanie nr 2) - jest nieprawidłowe;
czy mechanizm podzielonej płatności, o którym mowa w art. 108a ust. 1a Ustawy o VAT, nie ma zastosowania do rozliczeń zobowiązań między Uczestnikami w ramach systemu IHB z tytułu zakupów towarów/usług objętych obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności w stosunku do potrącanej umownie kwoty odpowiadającej cenie netto (tj. wartość należności wynikająca z transakcji bez podatku VAT), w sytuacji, gdy po potrąceniu wartość netto zobowiązania wygaśnie, a zapłata kwoty odpowiadającej kwocie podatku VAT zostanie dokonana bezpośrednio na rachunek VAT(pytanie nr 3) - jest nieprawidłowe;
czy mechanizm podzielonej płatności, o którym mowa w art. 108a ust. 1a Ustawy o VAT, nie będzie miał zastosowania do rozliczeń zobowiązań między Uczestnikami w ramach systemu IHB z tytułu zakupów towarów/usług objętych obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności w stosunku do potrącanej umownie kwoty odpowiadającej cenie netto (tj. wartość należności wynikająca z transakcji bez podatku VAT), w sytuacji, gdy po potrąceniu wartość netto zobowiązania wygaśnie, a zapłata kwoty odpowiadającej kwocie podatku VAT zostanie dokonana bezpośrednio na rachunek VAT (pytanie nr 4) - jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 108a ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020, poz. 106 z późn. zm.) podatnicy, którzy otrzymali fakturę z wykazaną kwotą podatku, przy dokonywaniu płatności kwoty należności wynikającej z tej faktury mogą zastosować mechanizm podzielonej płatności.

W myśl art. 108a ust. 1a ww. ustawy przy dokonywaniu płatności za nabyte towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy, udokumentowane fakturą, w której kwota należności ogółem stanowi kwotę, o której mowa w art. 19 pkt 2 ustawy z dnia 6 marca 2018r. - Prawo przedsiębiorców, podatnicy są obowiązani zastosować mechanizm podzielonej płatności.

W art. 108a ust. 1b ww. ustawy podatnik obowiązany do wystawienia faktury, o której mowa w art. 106e ust. 1 pkt 18a, jest obowiązany do przyjęcia płatności kwoty należności wynikającej z tej faktury z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności.

W art. 108a ust. 1c ustawy przepisy ust. 1-1b stosuje się odpowiednio do płatności, o których mowa w art. 19a ust. 8. W takim przypadku w komunikacie przelewu, o którym mowa w ust. 3, podatnik w miejsce informacji, o której mowa w ust. 3 pkt 3, wpisuje wyraz „zaliczka”.

Zgodnie z art. 108a ust. 1d w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2020 r. ustawy w przypadku dokonania potrącenia, o którym mowa w art. 498 Kodeksu cywilnego, przepisów ust. 1a i 1b nie stosuje się w zakresie, w jakim kwoty należności są potrącane.

W myśl art. 108a ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności polega na tym, że:

zapłata kwoty odpowiadającej całości albo części kwoty podatku wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek VAT;
zapłata całości albo części kwoty odpowiadającej wartości sprzedaży netto wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek bankowy albo na rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, dla których jest prowadzony rachunek VAT, albo jest rozliczana w inny sposób.

Ustawodawca wprowadził obowiązek zastosowania mechanizmu podzielonej płatności przy regulowaniu należności z faktury, w której wartość sprzedaży brutto przekracza 15.000 zł lub równowartość tej kwoty i faktura ta obejmuje swym zakresem towary lub usługi wskazane w załączniku nr 15 do ustawy. Co do zasady faktura taka powinna być oznaczona przez wystawcę informacją „mechanizm podzielonej płatności”. Należy jednak zwrócić uwagę, że wprowadzany obowiązek zapłaty takiej faktury w mechanizmie podzielonej płatności nie jest uzależniony od tego, czy na fakturze zawarto takie oznaczenie. Zatem nawet jeżeli sprzedawca nie dopełnił obowiązku i nie oznaczył takiej faktury, nabywca ma obowiązek zapłaty kwoty należności za towary lub usługi z załącznika nr 15 w mechanizmie podzielonej płatności. Nabywca bowiem musi być zorientowany, co jest przedmiotem transakcji, to nabywca bowiem inicjuje płatność i odpowiada za wybór formy płatności. Nabywca nie może polegać więc wyłącznie na informacjach od sprzedawcy, który może chcieć uniknąć zapłacenia mu w podzielonej płatności, tylko musi samodzielnie analizować, jakie towary lub usługi nabył i czy wiążą się z tym dla niego określone obowiązki. Podkreślić jednakże należy, że obowiązek uregulowania należności w mechanizmie podzielonej płatności dotyczy wyłącznie kwoty należności z tytułu nabycia towarów lub usług wymienionych w załączniku nr 15.

Wyżej wymienione przepisy wprowadzają obligatoryjny mechanizm podzielonej płatności w odniesieniu do zapłaty za nabywane towary z określonej listy (załącznik nr 15 ), których wartość przekracza 15.000 zł.

Natomiast norma prawna zawarta w dodawanym art. 108a ust. 1d reguluje sytuację stosowania w rozliczeniach między podatnikami kompensat wzajemnych należności. Dokonanie takich czynności nie będzie traktowane jako naruszenie przepisów nakładających obowiązek uregulowania danej faktury w mechanizmie podzielonej płatności. Ww. przepisy nie wprowadzają obowiązku do dokonywania płatności przelewami, za towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy, jeżeli cała należność z faktury, obejmującej te towary lub usługi, zostanie uregulowana w drodze kompensaty.

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że w Grupie Kapitałowej S., celem usprawnienia procesu dokonywania płatności oraz optymalizacji kosztowej płatności dokonywanych poza Grupę i przyjmowanych spoza Grupy zawarto „Umowę o współpracy w ramach zarządzania płynnością finansową w ramach systemu cashpoolingu”, tzw. system in-house banking - IHB.

Stosownie do art. 2.1. Umowy, Uczestnicy zobowiązali się do współpracy w ramach zarządzania płynnością finansową Grupy z wykorzystaniem mechanizmów m.in.:

netting (mechanizm oparty na przekazie i potrąceniach) wzajemnych zobowiązań i należności z tytułu POBO i COBO pomiędzy Uczestnikami z udziałem Koordynatora,
netting (mechanizm oparty na przekazie i potrąceniach) wzajemnych zobowiązań i należności pomiędzy Uczestnikami (innymi niż S. PL) z udziałem Koordynatora z tytułu zobowiązań handlowych pomiędzy Uczestnikami (innymi niż S. PL), w szczególności wynikających z umów sprzedaży towarów lub świadczenia usług (tzw. rozliczenia wewnętrzne),
netting (mechanizm oparty na przekazie i potrąceniach) wzajemnych zobowiązań i należności pomiędzy Uczestnikami (innymi niż S. PL) a S. PL jako Uczestnikiem z tytułu zobowiązań handlowych pomiędzy S. PL a Uczestnikami,

We wszystkich mechanizmach nettingu, o których mowa w punktach 3, 4 i 6, dochodzi do wzajemnej kompensaty należności pomiędzy Uczestnikami systemu. W każdym z tych mechanizmów dochodzić może zarówno do:

potrąceń, o których mowa w art. 498 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1145 ze zm.; dalej: „Kodeks cywilny”) - tzw. ustawowych, to jest sytuacji, gdy:
potrąceń umownych (nie objętych art. 498 Kodeksu cywilnego).

Transakcje te mogą być rozliczane w ramach systemu IHB wdrożonego w Grupie z wykorzystaniem instytucji potrącenia należności, w dwóch wariantach:

potrąceniu ulegnie kwota odpowiadająca cenie brutto (tj. wartość należności wynikająca z transakcji powiększona o podatek VAT), w konsekwencji zobowiązanie pomiędzy Uczestnikami wygaśnie;
potrąceniu ulegnie wyłącznie kwota odpowiadająca cenie netto (tj. wartość należności wynikająca z transakcji bez powiększenia o podatek VAT), w konsekwencji ta część zobowiązania wygaśnie, a zapłata kwoty podatku VAT dokonana zostanie bezpośrednio na rachunek VAT.

Wątpliwości Wnioskodawcy zakreślone pytaniami 1 i 2 obejmującymi stan faktyczny i zdarzenie przyszłe zmierzają do ustalenia czy mechanizm podzielonej płatności, o którym mowa w art. 108a ust. 1a Ustawy o VAT, nie ma / nie będzie miał zastosowania do rozliczeń zobowiązań między Uczestnikami w ramach systemu IHB z tytułu zakupów towarów/usług objętych obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności w stosunku do potrącanej umownie kwoty odpowiadającej cenie brutto (tj. wartość należności wynikająca z transakcji powiększona o podatek VAT), gdy w konsekwencji zobowiązanie pomiędzy Uczestnikami wygaśnie.

Mając powyższe na uwadze, należy wyjaśnić, że netting należy do umów nienazwanych, których treść kształtowana jest na podstawie art. 3531 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r., poz. 1740 z późn. zm.). Zgodnie z tym przepisem, strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Mają do niego zastosowanie również przepisy regulujące kompensatę wierzytelności (art. 498 k.c.).

Zgodnie z art. 498 § 1 k.c., gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. W myśl art. 486 § 2 wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.

Netting (określany zamiennie clearingiem) to bezgotówkowa forma rozliczeń między dwoma lub więcej podmiotami gospodarczymi, realizowana w ściśle określonym czasie. Kontrahenci zbierają dokumenty zawierające kwoty wzajemnych należności i zobowiązań, a następnie regulują jedynie powstałe saldo. Zazwyczaj podmiot nettingowy (clearingowy) działa jako pośrednik i przyjmuje na siebie rolę kupującego i sprzedającego w danej transakcji w celu zabezpieczenia zamówień między stronami. Praktyka taka stosowana jest zwłaszcza w obrocie międzynarodowym między podmiotami gospodarczymi, będącymi członkami zagranicznych grup kapitałowych. Inaczej nazywana jest praktyką transakcji kompensacyjnych.

Wzajemna kompensata wierzytelności, polega na zaliczeniu jednej wierzytelności na poczet drugiej – zwana jest również potrąceniem.

Wygaśnięcie zobowiązania przez potrącenie, czyli kompensata wierzytelności, następuje wówczas, jeżeli jedna strona jest w stosunku do drugiej dłużnikiem i jednocześnie wierzycielem, tj. ma zarówno wierzytelności, jak i zobowiązania względem tej drugiej strony. Na skutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Nie dochodzi do efektywnej zapłaty w pieniądzu. Pomimo, iż potrącenie dotyczy zobowiązania do świadczeń tego samego rodzaju, nie prowadzi do ich realizacji, a jedynie do zaliczenia jednej wierzytelności na poczet drugiej, co w rezultacie skutkuje zaspokojeniem wierzyciela i osiągnięciem przez to celu zobowiązania. Na skutek potrącenia wierzytelności obydwu stron umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Potrącenie wierzytelności jest więc jedną z form wygaśnięcia zobowiązania w wyniku wykonania świadczenia przez umorzenie wzajemnych wierzytelności między stronami.

W art. 108a ust. 1d ustawy o VAT, w treści obowiązującej do dnia 31 grudnia 2020 r., ustalono bowiem, że w przypadku dokonania potrącenia nie stosuje się art. 108a ust. 1a i 1b tej ustawy, tj. przepisów o obowiązku dokonania zapłaty w mechanizmie podzielonej płatności, w takim zakresie w jakim kwoty należności są potrącane.

Oznacza to, że jeżeli przedmiotem potrącenia jest np. należność, która przysługuje ze względu na dostawę towarów lub świadczenie usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy, to dokonanie kompensaty wzajemnych należności i zobowiązań nie narusza przepisów nakładających obowiązek uregulowania danej faktury w mechanizmie podzielonej płatności.

Wobec tego należy przyjąć, że rozwiązanie to wynika z natury mechanizmu split payment, którego zastosowanie niejako technicznie nie byłoby możliwe, gdyż przy kompensowaniu zobowiązań nie następuje faktyczny przepływ środków.

Niemniej na mocy art. 108a ust. 1d ustawy obowiązującym do 31 grudnia 2020r. z obowiązku dokonania podzielonej płatności expressis verbis wyłączono jedynie jedną z form kompensaty, a mianowicie tę, o której mowa w art. 498 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny.

Powołany przepis reguluje tzw. kompensatę ustawową, w ramach której już oświadczenie jednej ze stron skutkuje potrąceniem, a efekt ten występuje wstecznie, tj. w momencie, gdy takie potrącenie stało się możliwe. Tego rodzaju potrącenie dotyczy wyłącznie tych przypadków, w których obie wierzytelności są wymagalne.

Oprócz potrącenia jednostronnego, stypizowanego w art. 498 k.c., istnieje kompensata, opierająca się na swobodzie kontraktowania, nazywana „umowną”, w przypadku której mogą być wygaszane wierzytelności niewymagalne, a strony umawiają się, na jaki dzień dokonywane jest potrącenie.

Jak zauważył Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 18 września 2012 r. (sygn. akt V ACa 379/12) - „przepisy o potrąceniu mają charakter przepisów względnie obowiązujących, co oznacza, że strony drogą umowy mogą odmiennie ukształtować przesłanki tej czynności prawnej czy jej skutki, a nawet wyłączyć całkowicie dopuszczalność złożenia takiego jednostronnego oświadczenia w ramach danego stosunku umownego i wówczas zastosowanie przepisów o potrąceniu nie wchodzi w rachubę”. Tym bardziej w przypadku kompensaty umownej, która nie jest uregulowana przepisami Kodeksu cywilnego i należy do tzw. umów nienazwanych, a podstawę do jej zawarcia stanowi przewidziana w art. 3531 K.c. zasada swobody umów, strony ustalają między sobą, jakie wierzytelności, w jaki sposób i z jakim skutkiem ulegają potrąceniu. Przy kompensacie umownej nie muszą być zatem spełnione unormowane w Kodeksie cywilnym warunki dopuszczalności potrącenia tylko wzajemnych, wymagalnych wierzytelności, na podstawie jednostronnego oświadczenia składanego przez potrącającego, które powinno zawierać określenie obu wierzytelności i ich kwoty oraz wskazywać wolę skompensowania wierzytelności i długów, przy jednoczesnym braku przesłanek wyłączających potrącenie, określonych w art. 504 K.c. i art. 505 K.c., bo te dotyczą tylko kompensat jednostronnych. To strony określają zasady kompensaty umownej.

Wnioskując a contrario z art. 108a ust. 1d ustawy należy stwierdzić, że dokonanie kompensaty na opisanych wyżej zasadach, a więc innej niż kodeksowa (tj. o której mowa w art. 498 k.c.) nie zwalnia z obowiązku stosowania podzielonej płatności.

Wobec powyższego należy uznać, że na mocy przepisów obowiązujących do 31 grudnia 2020 r. dotyczących tzw. towarów i usług wrażliwych – określonych w załączniku nr 15 do ustawy, gdy wartość brutto transakcji przekracza 15.000 zł, kompensaty mogą być stosowane w formie tzw. kompensaty ustawowej, o której mowa w art. 498 k.c. Natomiast dokonanie kompensaty innej niż kodeksowa (o której mowa w art. 498 k.c.) nie zwalnia z obowiązku stosowania podzielonej płatności.

Mając na uwadze przedstawiony stan prawny oraz okoliczności przedstawione w opisie wniosku należy stwierdzić, że w sytuacji gdy Wnioskodawca dokonuje transakcji zakupu – od podmiotów powiązanych (Zainteresowanych niebędących stroną postępowania), zarejestrowanych na potrzeby VAT – wyrobów wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy, które to transakcje przekraczają kwotę, o której mowa w art. 19 pkt 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców i reguluje zobowiązania wobec tych podmiotów w formie kompensat umownych, jak ma to miejsce w przedmiotowej sprawie, to Wnioskodawca oraz pozostali Zainteresowani są zobowiązani / będą zobowiązani do stosowania mechanizmu podzielonej płatności, zgodnie z art. 108a ust. 1a i ust. 1b ustawy, bowiem przepis art. 108a ust. 1d nie będzie mieć zastosowania. Wyłączenie stosowania mechanizmu podzielonej płatności na podstawie ww. przepisu dotyczy wyłącznie kompensaty, o której mowa w art. 498 Kodeksu cywilnego czyli kompensaty ustawowej dwustronnej.

Wobec powyższego, w kwestii objętej pytaniem nr 1 i 2, mechanizm podzielonej płatności, o którym mowa w art. 108a ust. 1a Ustawy o VAT ma zastosowanie / będzie mieć zastosowanie do rozliczeń zobowiązań między Uczestnikami w ramach systemu IHB z tytułu zakupów towarów/usług objętych obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności w stosunku do potrącanej umownie kwoty odpowiadającej cenie brutto (tj. wartość należności wynikająca z transakcji powiększona o podatek VAT), gdy w konsekwencji zobowiązanie pomiędzy Uczestnikami wygaśnie.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy, w stanie prawnym obowiązującym do 31 grudnia 2020 r., w kwestii objętej pytaniami nr 1 i 2 jest nieprawidłowe.

Ponadto na tle przedstawionego opisu sprawy, kwestia objęta pytaniem nr 3 i 4, Wnioskodawca wskazał, że transakcje są rozliczane / mogą być rozliczane w ramach systemu IHB wdrożonego w Grupie z wykorzystaniem instytucji umownego potrącenia należności w następującym wariancie tj.: potrąceniu ulegnie wyłącznie kwota odpowiadająca cenie netto (tj. wartość należności wynikająca z transakcji bez powiększenia o podatek VAT), w konsekwencji ta część zobowiązania wygaśnie, a zapłata kwoty podatku VAT dokonana zostanie bezpośrednio na rachunek VAT.

Wątpliwości Wnioskodawcy zakreślone pytaniami 3 i 4 obejmującymi stan faktyczny i zdarzenie przyszłe w stanie prawnym obowiązującym do 31 grudnia 2020 r. zmierzają do ustalenia, czy mechanizm podzielonej płatności, o którym mowa w art. 108a ust. 1a Ustawy o VAT, nie ma / nie będzie miał zastosowania do rozliczeń zobowiązań między Uczestnikami w ramach systemu IHB z tytułu zakupów towarów/usług objętych obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności w stosunku do potrącanej umownie kwoty odpowiadającej cenie netto (tj. wartość należności wynikająca z transakcji bez podatku VAT), w sytuacji, gdy po potrąceniu wartość netto zobowiązania wygaśnie, a zapłata kwoty odpowiadającej kwocie podatku VAT zostanie dokonana bezpośrednio na rachunek VAT.

Odnosząc się do powyższego należy jeszcze raz podkreślić, że na mocy przepisu art. 108a ust. 1d ustawy, w treści obowiązującej do 31 grudnia 2020 r., obowiązek zastosowania mechanizmu podzielonej płatności nie obejmuje należności wynikającej z faktury dokumenującej towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 objętej potrąceniem, o którym mowa w art. 498 ustawy Kodeks cywilny (czyli uregulowanej w drodze kompensaty ustawowej).

Jednakże zaznaczyć należy, że zgodnie z art. 108a ust. 2 ustawy na rachunek VAT powinna być dokonana zapłata kwoty odpowiadającej kwocie podatku VAT wynikającej z otrzymanej przez nabywcę faktury, natomiast pozostała część należności, tj. odpowiadająca wartości sprzedaży netto może być rozliczona w inny sposób.

Mając na uwadze przedstawiony stan prawny oraz okoliczności przedstawione w opisie wniosku należy stwierdzić, że w sytuacji, gdy Wnioskodawca dokonuje zakupu od Uczestników towarów lub usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy, które to transakcje są udokumentowane fakturą na kwotę przekraczają wartość, o której mowa w art. 19 pkt 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, a regulowane wierzytelności nie spełniają przesłanki wskazanej w art. 498 ustawy Kodeksu cywilnego, to Wnioskodawca jest zobowiązany do stosowania mechanizmu podzielonej płatności, zgodnie z art. 108a ust. 1a i ust. 1b ustawy, przez wskazanie w bankowym komunikacie przelewu całej kwoty podatku VAT w wysokości wynikającej z faktury wystawionej przez kontrahenta, natomiast kwota odpowiadająca cenie netto może być rozliczona w inny sposób.

Wskazać należy, że w przedmiotowej sprawie przepis art. 108a ust. 1d nie ma zastosowania. Wyłączenie stosowania mechanizmu podzielonej płatności na podstawie ww. przepisu dotyczy wyłącznie kompensaty, o której mowa w art. 498 Kodeksu cywilnego.

Wobec powyższego oceniając całościowo stanowisko Wnioskodawcy, w stanie prawnym obowiązującym do 31 grudnia 2020 r., w kwestii objętej pytaniami nr 3 i 4 jest nieprawidłowe.

Ponadto należy zauważyć, że Wnioskodawca na poparcie własnego stanowiska przywołał sygnatury interpretacji wydanych w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych.

Należy wyjaśnić, że wskazane we wniosku interpretacje wydane w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych, rozstrzygają jedynie w kwestii uznania czy w stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2020 r. wydatki na zakup towarów/usług objętych obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności, w wysokości w jakiej do ich uregulowania doszło w drodze umownego potrącenia (kompensaty), nie są objęte dyspozycją art. 15d ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i mogą stanowić koszt uzyskania przychodów.

Natomiast Organ we wskazanych interpretacjach wydanych w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych nie dokonał analizy regulowania zobowiązań w formie kompensat wielostronnych w oparciu o normę prawną wynikająca z art. 108a ust. 1d ustawy o podatku od towarów i usług.

Wobec tego interpretacje wydane w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych, odnoszą się na gruncie tego podatku do określonego stanu prawnego i nie wywołują skutków prawnych w zakresie podatku od towarów i usług.

Nadmienia się, że niniejsza interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia
11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193 z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Interpretacja dotyczy:

zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.
zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego do 31 grudnia 2020 r.

Zainteresowanemu będącemu stroną postępowania (art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). ).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin