2021.03.22 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB1-1.4010.468.2020.2.BS
z 22 marca 2021 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1325 z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 29 października 2020 r. (data wpływu 5 listopada 2020 r.), uzupełnionym 15 stycznia 2021 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy dokonanie Wykupu Obligacji przez Spółkę, a następnie umorzenie Obligacji (w odniesieniu do wartości nominalnej Obligacji, bez odsetek od Obligacji) skutkowało po stronie Spółki powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 5 listopada 2020 r. wpłynął do Organu wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych, w zakresie ustalenia, czy dokonanie Wykupu Obligacji przez Spółkę, a następnie umorzenie Obligacji (w odniesieniu do wartości nominalnej Obligacji, bez odsetek od Obligacji) skutkowało po stronie Spółki powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych.

Wniosek powyższy nie spełniał wymogów formalnych, dlatego też pismem z 30 grudnia 2020 r., Znak: 0111-KDIB1-1.4010.468.2020.1.BS wezwano do ich uzupełnienia, co też nastąpiło 15 stycznia 2021 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest spółką akcyjną, której akcje są notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych. Spółka jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych, posiadającym nieograniczony obowiązek podatkowy na terytorium Polski.

Spółka specjalizuje się w usługach z zakresu (...).

W grudniu 2018 r. Spółka wyemitowała obligacje serii (…), serii (…) i serii (…) o łącznej wartości nominalnej 35.250.000,00 zł (słownie: trzydzieści pięć milionów dwieście pięćdziesiąt tysięcy złotych) (dalej jako: „Obligacje”).

Obligacje zostały objęte przez obligatariuszy (dalej jako: „Obligatariusze”) na zasadach określonych w zawartych przez Emitenta z Obligatariuszami umowach objęcia Obligacji.

Na początku 2020 r. Spółka zawarła przedwstępną warunkową umowę inwestycyjną z potencjalnym inwestorem („Inwestor”) określającą m.in. warunki oraz zasady udzielenia Spółce finansowania przez Inwestora dla celów przeprowadzenia restrukturyzacji zadłużenia Spółki oraz sfinansowania bieżącej działalności grupy kapitałowej Spółki.

Jednym z warunków zawarcia definitywnej umowy inwestycyjnej był wykup Obligacji, a następnie ich umorzenie przez Spółkę.

W związku z powyższym, Spółka porozumiała się z Obligatariuszami w zakresie warunków dokonania wykupu Obligacji. W konsekwencji wynegocjowanych warunków, zgodnie z zawartą z Obligatariuszami warunkową umową wykupu Obligacji, Spółka miała dokonać wykupu Obligacji za cenę wynoszącą 30% wartości nominalnej Obligacji (dalej jako: „Wykup Obligacji”). Ostateczny termin Wykupu Obligacji został ustalony na dzień 30 września 2020 r., przy czym Wykup Obligacji został uzależniony od spełnienia się warunków zawieszających określonych w warunkowej umowie wykupu Obligacji. Z uwagi na wcześniejsze ziszczenie się warunków zawieszających, zgodnie z zawartą przez Emitenta z Obligatariuszami warunkową umową wykupu Obligacji, doszło do Wykupu Obligacji.

W wyniku Wykupu Obligacji przez Spółkę, zgodnie z art. 74 ust. 1 ustawy z dnia 15 stycznia 2015 r. o obligacjach (t. j. Dz. U. z 2018 r. poz. 483), Obligacje podlegały umorzeniu i w konsekwencji przestały istnieć.

W zaistniałym stanie faktycznym Spółka powzięła wątpliwość czy Wykup Obligacji, skutkujący ich umorzeniem na ww. warunkach, spowodował powstanie przychodu podlegającego opodatkowaniu po stronie Spółki w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych.

W uzupełnieniu wniosku ujętym w piśmie z 15 stycznia 2021 r., Wnioskodawca wskazał m.in., że:

Obligacje wyemitowane przez Wnioskodawcę były oprocentowane, zgodnie z umowami nabycia obligacji przez Obligatariuszy. Obligacje nie stanowiły obligacji z dyskontem.
Cena emisyjna Obligacji była równa ich wartości nominalnej.
Obligacje zostały nabyte przez Obligatariuszy po cenie równej wartości nominalnej Obligacji.
Obligatariusze nie są dla Wnioskodawcy podmiotami powiązanymi (w szczególności w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych).
Uzgodniona z Obligatariuszami cena wykupu Obligacji wynikała z warunków finansowania postawionych przez przystępującego do spółki inwestora – spółkę G. S.R.L. Od dwóch lat, ze względu na trudną sytuację finansową, Spółka prowadziła intensywne poszukiwania inwestora strategicznego, który zainwestowałby w Spółkę środki finansowe i w ten sposób pozwoliłby Spółce na opanowanie krytycznej już sytuacji finansowej. W efekcie tych poszukiwań, w marcu 2020 r. została podpisana wstępna umowa restrukturyzacyjna z przyszłym inwestorem strategicznym, której jednym z warunków było obniżenie ceny wykupu Obligacji o 70% ze względu na zbliżający się termin ich wykupu. Po przeprowadzeniu rozmów z Obligatariuszami, uzyskano ich zgodę na wykup Obligacji za cenę odpowiadającą 30% wartości nominalnej Obligacji, co znalazło odzwierciedlenie w umowie warunkowej wykupu Obligacji. Po wykupie Obligacji na ww. warunkach, umowa restrukturyzacyjna z inwestorem strategicznym weszła w życie. Gdyby Spółka nie spełniła warunku postawionego przez inwestora, ten nie przystąpiłby do Spółki i dalszy byt Spółki byłby istotnie zagrożony.
Odsetki zostały wypłacone Obligatariuszom w wysokości 30% odsetek należnych. Tym samym, cena wykupu Obligacji wyniosła 30% wartości nominalnej Obligacji, jak również zapłacono 30% należnych odsetek od Obligacji.

Wnioskodawca wskazał, że przedmiotem wniosku jest ocena skutków podatkowych wyłącznie w zakresie Wykupu Obligacji, tj. spłaty kwoty nominalnej Obligacji.

Spółka wyjaśnia, że przedmiotem wniosku o wydanie interpretacji jest wyłącznie kwestia powstania przychodu podatkowego po stronie Spółki w związku z Wykupem Obligacji. Wynika to zarówno z pytania przedstawionego we Wniosku (pkt III Wniosku), jak i stanowiska Wnioskodawcy (pkt IV Wniosku). W związku z tym, dla uniknięcia wątpliwości, Spółka potwierdza, że przedmiotem oceny powinna być wyłącznie kwestia powstania przychodu podatkowego po stronie Spółki – w zakresie spłaty wartości nominalnej Obligacji.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku z 15 stycznia 2021 r.):

Czy dokonanie Wykupu Obligacji przez Spółkę, a następnie umorzenie Obligacji (w odniesieniu do wartości nominalnej Obligacji, bez odsetek od Obligacji) skutkowało po stronie Spółki powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych?

Zdaniem Wnioskodawcy (ostatecznie sformułowanym w uzupełnieniu wniosku z 15 stycznia 2021 r.), dokonanie Wykupu Obligacji przez Spółkę, a następnie umorzenie Obligacji (w odniesieniu do wartości nominalnej Obligacji) nie skutkowało po stronie Spółki powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych.

W ocenie Wnioskodawcy, mając na uwadze charakter obligacji i zasady ich realizacji, dokonanie wykupu obligacji przez Emitenta jest czynnością neutralną podatkowo. W konsekwencji, Wykup Obligacji przez Spółkę nie skutkował po stronie Spółki powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych.

Zwrotny charakter świadczenia a skutki podatkowe

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 15 stycznia 2015 r. o obligacjach („Ustawa o obligacjach”), obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji (zwanego „obligatariuszem”) i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia. Istota obligacji polega na tym, że emitent poprzez emisję wyemitowanych przez siebie obligacji, a następnie nabycie obligacji przez obligatariuszy, uzyskuje od ich nabywców, tj. obligatariuszy, określoną sumę pieniężną na określony czas, którą następnie jest zobowiązany zwrócić w terminie określonym w warunkach emisji oraz zapłacić obligatariuszowi, określoną kwotę dyskonta lub procent za korzystanie z pieniędzy.

W ocenie Wnioskodawcy, obligacje jako forma pozyskania finansowania o charakterze zwrotnym wykazują podobieństwo do pożyczki. Należy zaznaczyć, że w praktyce orzeczniczej sądów administracyjnych utrwalił się pogląd, zgodnie z którym obligacje są utożsamiane z instytucją pożyczki. Pogląd ten został potwierdzony m.in. przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 27 maja 2015 r., sygn. akt II FSK 1143/13, jak również przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 18 stycznia 2013 r., sygn. akt III SA/Wa 1564/12, w którym WSA stwierdza, że „obligacje mieszczą się w zakresie szeroko rozumianego pojęcia pożyczka”, a także przez Ministra Finansów np. w interpretacji indywidualnej z dnia 2 stycznia 2017 r. wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy, Znak: 0461-ITPB3/4510.526.2016.1.DK, w której wskazał, że: „Mówiąc o obligacji jako narzędziu uzyskiwania pożyczki, mamy na myśli szerokie, ekonomiczne, a nie techniczno-prawne znaczenie słowa pożyczka. Chodzi zatem o to, że obligacja pozwala uzyskać środki pieniężne, które będą w przyszłości podlegały zwrotowi lub też pozwala uzyskać świadczenie niepieniężne od kontrahenta bez konieczności natychmiastowej zapłaty, ale za zapłatą w późniejszym terminie.

Obligacja jest więc nierozerwalnie związana z długiem. Obecnie rozumiemy ją jako papier wartościowy, który poświadcza istnienie długu. To właśnie szczególna forma – papieru wartościowego – odróżnia ją od pożyczki, który jest również zaciągnięciem długu. Obligacja zwana jest także dłużnym papierem wartościowym, papierem dłużnym bądź instrumentem dłużnym. Mówiąc inaczej, to papier potwierdzający, że jego nabywca udzielił emitentowi pożyczki na określonych warunkach, a ten ostatni zobowiązuje się do ich spełnienia w określonym czasie. Obligacje umożliwiają emitentowi zaciągnięcie pożyczek u wielu rozproszonych „pożyczkodawców”, przy czym od momentu emisji obligacji do czasu ich wykupu mogą one wielokrotnie zmienić swojego właściciela. Wierzycielem emitenta staje się każdy kolejny posiadacz (nabywca) obligacji.

W świetle powyższego stwierdzić należy, że obligacje mieszczą się w zakresie pojęcia „pożyczki”.”

W konsekwencji, na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych, obligacje powinny być traktowane jak pożyczka. Tymczasem w świetle ustawy o CIT, udzielenie pożyczki, jak i jej zwrot nie powodują skutków podatkowych. Zgodnie z art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy o CIT, do przychodów nie zalicza się pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych, a także otrzymanych lub zwróconych pożyczek (kredytów), w tym również uregulowanych w naturze, z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów). Jednocześnie, nie stanowią kosztów uzyskania przychodów wydatki na spłatę pożyczek, z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. a ustawy o CIT). Konsekwentnie, rozliczeniu w rachunku podatkowym podlegają wyłącznie odsetki otrzymane/zapłacone z tytułu pożyczki (art. 12 ust. 4 pkt 2 i art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy o CIT).

Powyższe zasady winny być zatem stosowane odpowiednio do emisji i wykupu obligacji jako instrumentu finansowania dłużnego, który przepisy prawnopodatkowe zrównują z pożyczką. Ustawa o CIT nie zawiera w tym zakresie odmiennych regulacji, które znajdowałyby zastosowanie do obligacji, wskazując jedynie, że za koszty uzyskania przychodów nie uważa się wydatków na wykup obligacji, pomniejszonych o kwotę dyskonta (art. 16 ust. 1 pkt 23 ustawy). Wobec tego, zdaniem Wnioskodawcy, skutki Wykupu Obligacji powinny być oceniane z uwzględnieniem regulacji dotyczących pożyczki.

W związku z tym, mając na uwadze, że Obligacje zostały wyemitowane za oprocentowaniem, a bez dyskonta, Spółka uważa, że w jej rachunku podatkowym powinny być ujęte jedynie odsetki wypłacone Obligatariuszom. Natomiast dokonanie przez Spółkę Wykupu Obligacji nie skutkuje po stronie Spółki powstaniem przychodów ani możliwością rozpoznania kosztów uzyskania przychodów w podatku dochodowym od osób prawnych (podobnie jak wcześniej w momencie emisji Obligacji).

Na powyższe w ocenie Wnioskodawcy nie ma wpływu fakt, że cena Wykupu Obligacji jest niższa od wartości nominalnej Obligacji. Przepisy ustawy o CIT nie pozwalają bowiem na rozpoznanie przychodu podatkowego w takim przypadku – nie sposób wskazać, z jakiego tytułu przychód miałby powstać po stronie podmiotu wykupującego obligacje po cenie niższej od wartości nominalnej obligacji.

Wykup Obligacji jako forma konfuzji praw wierzyciela i dłużnika

W przekonaniu Wnioskodawcy, brak jest również podstaw do uznania, że umorzenie Obligacji, które nastąpiło w wyniku dokonania Wykupu Obligacji (zgodnie z art. 74 ust. 1 ustawy o obligacjach), skutkowało po stronie Spółki powstaniem przychodu w CIT.

W ocenie Wnioskodawcy, skutki podatkowe Wykupu, a następnie umorzenia Obligacji powinny kształtować się analogicznie do skutków tzw. konfuzji, tj. sytuacji, gdy na skutek dokonanej czynności prawnej lub zaistnienia zdarzenia prawnego ten sam podmiot staje się uprawnionym do żądania spełnienia określonego świadczenia i równocześnie podmiotem zobowiązanym do tego świadczenia (w praktyce konfuzja najczęściej występuje w przypadku połączenia spółek, z których jedna jest wierzycielem, a druga dłużnikiem danego stosunku zobowiązaniowego). W efekcie konfuzji dochodzi do wygaśnięcia zobowiązania. Jednocześnie, utrwalona praktyka interpretacyjna, która ugruntowała się np. w odniesieniu do połączeń spółek przyjmuje, że konfuzja będąca wynikiem przejęcia spółki-wierzyciela przez spółkę dłużnika nie prowadzi do powstania przychodu po stronie spółki przejmującej w związku z wygaśnięciem zobowiązania. Potwierdza to przykładowo interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 27 lutego 2020 r., Znak: 0111-KDIB1-1.4010.541.2019.2.MF, w której wskazano, że: „Efekt w postaci konfuzji wierzytelności i zobowiązania nie wiąże się z uzyskaniem jakiegokolwiek przysporzenia majątkowego, które mogłoby stanowić przychód podatkowy na gruncie ustawy. W wyniku konfuzji wygaśnięciu ulega bowiem zarówno dług, jak i odpowiadająca mu wierzytelność. Konsekwentnie, zmniejszeniu ulegną zarówno aktywa, jak i pasywa spółek biorących udział w połączeniu. Tym samym nie sposób przyjąć, że opisana we wniosku konfuzja doprowadzi do osiągnięcia przez podmiot przejmujący przychodu rozumianego jako przysporzenie majątkowe o charakterze trwałym, które definitywnie powiększa jego aktywa.

Wygaśnięcie zobowiązania w drodze konfuzji, do której dojdzie w następstwie połączenia Spółki Przejmującej przez przejęcie Spółki Przejmowanej, nie będzie stanowić umorzenia zobowiązania, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy CIT. (...) Ponadto, zastosowania nie znajdzie również art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy CIT, zgodnie z którym przychodem jest wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń. Nie można, bowiem twierdzić, że w przypadku konfuzji dochodzi do nieodpłatnego lub częściowo odpłatnego świadczenia. Jak już wcześniej wskazano, w związku z konfuzją nie powstanie jakiekolwiek przysporzenie majątkowe dla żadnej z łączących się spółek.

W konsekwencji należy stwierdzić, że w związku z konfuzją zobowiązań i wierzytelności na skutek połączenia Spółki Przejmującej przez przejęcie Spółki Przejmowanej, po stronie Wnioskodawcy jako Spółki Przejmującej nie dojdzie do powstania przychodu podatkowego w podatku dochodowym od osób prawnych.”

Podobne wnioski wynikają z interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 20 lutego 2020 r., Znak: 0114-KDIP2-1.4010.491.2019.2.JF: „Resumując, w przedmiotowej sprawie nie zostanie spełniona podstawowa przesłanka powstania przychodu na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w postaci zaistnienia przysporzenia majątkowego o charakterze definitywnym. Przedmiotowe zdarzenie, tj. konfuzja nie stanowi zapłaty (spełnienia świadczenia), a zatem nie powstanie jakiekolwiek przysporzenie majątkowe dla żadnej z łączących się spółek. Zatem, zaistnienie konfuzji zobowiązań, o których mowa we wniosku na skutek połączenia Wnioskodawcy i Spółki A i Spółki B, będzie czynnością neutralną podatkowo dla Wnioskodawcy na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Powyższe nie będzie także równoznaczne z zapłatą noty.”

Odnosząc powyższe do przedmiotowego stanu faktycznego, Skarżąca (winno być: „Spółka”) zwraca uwagę, że w wyniku dokonania przez Spółkę Wykupu Obligacji, Spółka jako dłużnik przejmie również prawa wierzyciela, w związku z czym dojdzie do wygaśnięcia Obligacji, tzn. ich umorzenia – przy czym skutek ten określają przepisy ustawy o obligacjach (Obligacje będą podlegały umorzeniu – w konsekwencji przestaną istnieć). W ocenie Spółki, należy zatem uznać, że skoro konfuzja nie prowadzi do osiągnięcia przychodu przez dłużnika z uwagi na brak uzyskania przysporzenia, również Wykup Obligacji i ich umorzenie nie doprowadzi do uzyskania przez Spółkę przysporzenia majątkowego, a co za tym idzie, po stronie Spółki nie powstanie przychód podatkowy.

Brak przychodu z tytułu umorzonych zobowiązań

Jak wskazano już wyżej, z chwilą wykupu obligacje podlegają umorzeniu. Zatem, dokonanie przez Emitenta Wykupu Obligacji spowoduje ich umorzenie (z mocy prawa). W tym kontekście należy rozstrzygnąć, czy umorzenie Obligacji potencjalnie nie spowoduje powstania przychodu dla Emitenta w świetle art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a) ustawy o CIT, zgodnie z którym przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14 są w szczególności wartość, z zastrzeżeniem ust. 4 pkt 8, umorzonych lub przedawnionych zobowiązań, w tym z tytułu zaciągniętych pożyczek (kredytów), z wyjątkiem umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy.

Ugruntowana praktyka w zakresie interpretacji wskazanego przepisu utożsamia jednakże umorzenie zobowiązań zasadniczo z instytucją zwolnienia z długu uregulowanego w art. 508 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (dalej jako: „KC”) lub ewentualnie odnowienia (art. 506 KC) oraz potrącenia (art. 498 KC). Wskazuje na to Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacjach:

z dnia 1 lipca 2019 r., Znak: 0111-KDIB1-1.4010.206.2019.2.NL, w której stwierdzono (podobnie w interpretacji z dnia 17 czerwca 2019 r., Znak: 0111-KDIB2-3.4010.133.2019.AD): „Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie wskazują, co należy rozumieć pod pojęciem „umorzenie” zobowiązania. Według definicji zawartej w Słowniku Języka Polskiego PWN, pojęcie „umorzenie” oznacza zrezygnowanie całkowicie lub częściowo ze ściągania jakichś należności pieniężnych.

z dnia 30 maja 2019 r., Znak: 0111-KDIB2-3.4010.118.2019.1.AD, w której uznano, że „Wnioskodawca nie będzie zawierał z niezaspokojonymi wierzycielami żadnej umowy, w której dłużnik zwolnienie przyjmie i wyrazi na nie zgodę. Tym samym, nie zostaną spełnione warunki do zakwalifikowania sytuacji opisanej w zdarzeniu przyszłym jako nieodpłatnego zwolnienia z długu.
mając powyższe na uwadze, wskazać należy, że opisane zdarzenie przyszłe nie może być zatem utożsamiane z umorzeniem zobowiązań, które mogłoby powodować po stronie Wnioskodawcy powstanie przychodu do opodatkowania w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, tj. w wysokości wartości umorzonych zobowiązań (do umorzenia bowiem nie dojdzie).”
z dnia 22 listopada 2019 r., Znak: 0111-KDIB2-1.4010.415.2019.2.AT, w której uznano za prawidłowe stanowisko podatnika, zgodnie z którym: „Przepisy updop nie wskazują, co należy rozumieć pod pojęciem „umorzenie” zobowiązania. W tym zakresie należy odnieść się do odpowiednich regulacji ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1145 – dalej k.c.), dotyczących wygaśnięcia wierzytelności lub zobowiązań przez potrącenie, odnowienie, zwolnienie z długu, tj. art. 498-508 k.c. i rozważyć, czy w przedstawionym zdarzeniu przyszłym dojdzie do zastosowania któregokolwiek z wyżej wymienionych instrumentów. Jak zauważył bowiem NSA w wyroku z dnia 24 czerwca 2010 r., sygn. akt II FSK 345/09, „pod pojęciem umorzonych zobowiązań generujących przychód w podatku dochodowym należy właśnie rozumieć takie instytucje prawa cywilnego jak zwolnienie z długu, potrącenie i odnowienie”.

umorzenie

W ocenie Wnioskodawcy, Wykupu Obligacji i wynikającego z niego umorzenia Obligacji, nie należy utożsamiać z umorzeniem zobowiązań, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT, ponieważ nie dojdzie w tym wypadku do zwolnienia z długu w rozumieniu art. 508 KC. Zgodnie z art. 508 KC, zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje. W przedmiotowym stanie faktycznym nie można mówić o zwolnieniu z długu, gdyż Obligatariusze jako wierzyciele Spółki (dłużnika) nie zwalniają Spółki z jakiegokolwiek długu. W szczególności, nie ma podstaw do utożsamienia umorzenia obligacji (samoistnego, do którego z mocy prawa dochodzi z chwilą wykupu obligacji) z umorzeniem zobowiązania, do którego dochodzi w wyniku wspólnego działania obydwu stron (wierzyciel zwalnia z długu, dłużnik przyjmuje zwolnienie). W sytuacji Spółki, wykup obligacji poniżej ich wartości nominalnej następuje w związku z niższą wyceną wartości rynkowej obligacji (np. z uwagi na pogorszenie się sytuacji finansowej emitenta) i brakiem możliwości odsprzedaży obligacji stronom trzecim po wyższej wartości, a nie z aktywnym działaniem wierzyciela zmierzającym do zwolnienia dłużnika (emitenta) z długu.

Innymi słowy, termin „umorzenie”, o którym mowa w Ustawie o obligacjach oznacza wyłącznie unicestwienie obligacji jako papierów wartościowych następujące na skutek ich wykupienia przez emitenta, niezależnie od wartości po jakiej wykup następuje. Z umorzeniem obligacji w tym znaczeniu mamy zatem do czynienia zarówno w przypadku, gdy wykup następuje po cenie nominalnej powiększonej o odsetki (kiedy to wierzytelność obligatariusza została w pełni zaspokojona), jak i w przypadku, gdy wykup nastąpił po obniżonej cenie (tak jak ma to miejsce w sytuacji Spółki).

W przedmiotowym stanie faktycznym nie doszło również do potrącenia ani odnowienia zobowiązania. Podsumowując, brak jest podstaw dla uznania, że w przedstawionym stanie faktycznym Spółka osiąga przychód z tytułu umorzenia zobowiązania.

Przeciwnie, tryb realizacji obligacji nakazuje przyjąć, że niezależnie od ceny, po jakiej następuje ich wykup, po stronie emitenta nie powstanie przychód. Natomiast koszt uzyskania przychodu może powstać tylko w wysokości kwoty dyskonta (lub wypłaconych odsetek), czyli tylko wówczas, gdy suma opłat poniesionych przez emitenta na rzecz uprawnionego do świadczeń z tytułu wykupu obligacji przekroczy kwotę uzyskanego w trakcie emisji obligacji finansowania.

Brak przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia (ew. częściowo odpłatnego świadczenia)

Zdaniem Wnioskodawcy, powstania przychodu w związku z Wykupem Obligacji, a następnie ich umorzeniem, nie należy również doszukiwać się z tytułu otrzymania świadczenia częściowo odpłatnie w świetle przepisu art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o CIT. W tym kontekście należy na wstępie zauważyć, że dla rozpoznania, że świadczenie jest nabywane częściowo odpłatnie, konieczne jest wykazanie, że wydatek poniesiony na uzyskanie świadczenia jest niższy od jego wartości, przy czym wartość świadczenia należy interpretować z uwzględnieniem art. 14 ustawy o CIT. Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o CIT, przychodem z odpłatnego zbycia rzeczy, praw majątkowych lub świadczenia usług jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, a jeżeli cena bez uzasadnionych przyczyn ekonomicznych znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy, praw lub usług, organ podatkowy określa ten przychód w wysokości wartości rynkowej. Natomiast zgodnie z art. 14 ust. 2 ustawy o CIT, wartość rynkową, o której mowa w ust. 1 rzeczy, praw majątkowych lub usług określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami, prawami lub usługami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca zbycia albo świadczenia.

Odnosząc powyższe do przedmiotowego stanu faktycznego, warto podkreślić, że wartości rynkowej Obligacji nie należy utożsamiać z ich wartością nominalną, bowiem jak wskazuje GPW, wartość nominalna Obligacji to kwota zaciągniętego zobowiązania przez Emitenta w danej walucie, a cena rynkowa Obligacji to wyrażona w procentach wartości nominalnej cena, po której zawierane są transakcje na rynku wtórnym. W ocenie Wnioskodawcy, wartość rynkowa Obligacji powinna uwzględniać czynniki związane z obiektywną, niestabilną sytuacją finansową Spółki, grożącą niewypłacalnością i ryzykiem utraty inwestycji w Spółkę. Okoliczności te wpływałyby bowiem również na wycenę Obligacji w razie ich sprzedaży na rzecz podmiotów trzecich. W konsekwencji, należy uznać, że wartość rynkowa Obligacji nie odpowiada ich wartości nominalnej, a w związku z tym, niemożliwe jest ustalenie uzyskania nieodpłatnego świadczenia po stronie Spółki.

Brak możliwości dokonania przysporzenia na rzecz samego siebie

Ponadto, umorzenie Obligacji, do którego dochodzi po Wykupie Obligacji z mocy prawa, nie powoduje po stronie Spółki jakiegokolwiek przysporzenia majątkowego, bowiem nie jest możliwe dokonanie przysporzenia na rzecz samego siebie. Pogląd ten przyjęty jest przez organy podatkowe, np.:

w interpretacji indywidualnej z dnia 9 marca 2015 r. wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy, Znak: ITPB1/415-1235/14/MP uznano za prawidłowe stanowisko podatnika, zgodne z którym: „Innymi słowy, aby nieodpłatne świadczenie stanowiło przychód do opodatkowania musi być ono faktycznie przez tego podatnika „otrzymane”. Jednakże nie może być przedmiotem wątpliwości, iż nie można otrzymać świadczenia „od samego siebie”;
w interpretacji indywidualnej z dnia 6 lipca 2016 r. wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy, Znak: ITPB1/4511-396/16/HD, uznano za prawidłowe stanowisko podatnika, zgodnie z którym: „Jednocześnie jednak należy zaznaczyć, że aby nieodpłatne świadczenie stanowiło przychód dla podatnika, musi ono zostać przez tego podatnika faktycznie „otrzymane”. Niemożliwe jest jednak otrzymanie świadczenia „od samego siebie”;
w interpretacji indywidualnej z dnia 10 czerwca 2016 r. wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu, znak: ILPB1/4511-1-399/16-2/KS: „W związku z tym, jeżeli wspólnik spółki osobowej wykonuje świadczenie na rzecz tej spółki, to z podatkowego punktu widzenia jest to świadczenie dla samego siebie w takim zakresie, w jakim przychody i koszty spółki osobowej stanowią jego przychody i jego koszty. W przypadku zatem, gdy takie świadczenia są nieodpłatne, u tego wspólnika nie wystąpi przychód, w tym także przychód z nieodpłatnych świadczeń z tytułu uczestnictwa w spółce, która otrzymała takie nieodpłatne świadczenie. W sensie podatkowym wspólnik ten świadczy bowiem samemu sobie i nie uzyska żadnego przysporzenia majątkowego”.

Zdaniem Wnioskodawcy, umorzenie Obligacji będące konsekwencją ich Wykupu, jest zdarzeniem, które zachodzi niejako wewnątrz Emitenta. Tym samym, w związku z tym, że Emitent nie może dokonać przysporzenia na rzecz siebie samego, umorzenie Obligacji nie powoduje po stronie Spółki powstania przychodu w podatku dochodowym od osób prawnych.

Podsumowując, w ocenie Wnioskodawcy, dokonanie przez Spółkę Wykupu Obligacji, a następnie umorzenie Obligacji nie skutkowało po stronie Spółki powstaniem przychodu w podatku dochodowym od osób prawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Na wstępie zauważyć należy, że ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1406 z późn. zm., dalej: „updop”) nie zawiera przepisów regulujących bezpośrednio sposobu rozpoznawania przychodów z wykupu obligacji.

Wskazać jednak należy, że obligacje zaliczają się do papierów wartościowych o charakterze dłużnym. Główną funkcją wprowadzania do obrotu papierów dłużnych jest natomiast pozyskanie kapitału przez emitenta i odpowiednie ulokowanie nadwyżek finansowych przez nabywającego. Innymi słowy, emisja dłużnych papierów wartościowych stanowi jedną z metod pozyskiwania zewnętrznych źródeł finansowania działalności emitenta. Mogą mieć one różne podstawy prawne, a w związku można wśród nich wyróżnić: weksle inwestycyjne, obligacje, bony komercyjne, bony handlowe, itd.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 15 stycznia 2015 r. o obligacjach (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1208), obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji, zwanego dalej „obligatariuszem”, i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia. W wyniku emisji obligacji emitent uzyskuje, często długoterminowe, źródło finansowania swojej działalności, nabywca zaś lokuje środki pieniężne w celu uzyskania korzyści o charakterze pieniężnym lub niepieniężnym. Istota tych papierów polega bowiem na tym, że emitent poprzez sprzedaż uzyskuje od nabywców określoną kwotę pieniężną (pewnego rodzaju pożyczkę), którą jest zobowiązany zwrócić w terminie oznaczonym na danym papierze wartościowym (w sposób i w terminach określonych w warunkach emisji) oraz zapłacić nabywcy papieru wartościowego, określoną kwotę dyskonta lub procent za korzystanie z pieniędzy.

Mówiąc o obligacji jako narzędziu uzyskiwania pożyczki, mamy na myśli szerokie, ekonomiczne, a nie techniczno-prawne znaczenie słowa pożyczka. Chodzi zatem o to, że obligacja pozwala uzyskać środki pieniężne, które będą w przyszłości podlegały zwrotowi lub też pozwala uzyskać świadczenie niepieniężne od kontrahenta bez konieczności natychmiastowej zapłaty, ale za zapłatą w późniejszym terminie. Obligacja jest więc nierozerwalnie związana z długiem. Obecnie rozumiemy ją jako papier wartościowy, który poświadcza istnienie długu. To właśnie szczególna forma – papieru wartościowego – odróżnia ją od pożyczki, który jest również zaciągnięciem długu. Obligacja zwana jest także dłużnym papierem wartościowym, papierem dłużnym bądź instrumentem dłużnym. Mówiąc inaczej, to papier potwierdzający, że jego nabywca udzielił emitentowi pożyczki na określonych warunkach, a ten ostatni zobowiązuje się do ich spełnienia w określonym czasie. Obligacje umożliwiają emitentowi zaciągnięcie pożyczek u wielu rozproszonych „pożyczkodawców”, przy czym od momentu emisji obligacji do czasu ich wykupu mogą one wielokrotnie zmienić swojego właściciela. Wierzycielem emitenta staje się każdy kolejny posiadacz (nabywca) obligacji.

W świetle powyższego stwierdzić należy, że obligacje mieszczą się w zakresie pojęcia „pożyczki”. Pogląd ten znajduje pełne odzwierciedlenie w orzecznictwie sądowo-administracyjnym, przykładowo w wyrokach: WSA w Warszawie z dnia 6 grudnia 2019 r. sygn. akt III SA/Wa 849/19, z dnia 24 maja 2017 r. sygn. akt III SA/Wa 1240/16 oraz z dnia 18 stycznia 2013 r. sygn. akt III SA/Wa 1564/12, gdzie czytamy m.in.: (…) nie może budzić wątpliwości, że obligacja jest papierem wartościowym, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem wobec właściciela obligacji, zobowiązującym się do spełnienia określonego w obligacji świadczenia. Obligacje zalicza się do kategorii papierów wartościowych dłużnych (papierów wartościowych wierzycielskich). Pomiędzy emitentem obligacji a obligatariuszem zawiązuje się stosunek zobowiązaniowy, do którego należy stosować odpowiednio m.in. przepisy Kodeksu cywilnego o zobowiązaniach (art. 353-534 KC). Obligatariusz jako wierzyciel może żądać od emitenta jako dłużnika, świadczenia określonego w treści obligacji, a emitent powinien to świadczenie spełnić. Innymi słowy, wierzytelności ucieleśnionej w obligacji przysługującej obligatariuszowi odpowiada dług ciążący na emitencie (por. Michał Romanowski, Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi. Komentarz, Wydawnictwo C.H. Beck str. 77).” Stanowisko zawarte w powyższych orzeczeniach uzyskało także aprobatę Naczelnego Sądu Administracyjnego, który w wyroku z dnia 27 maja 2015 r., sygn. akt II FSK 1143/13 stwierdził m.in.: „Ponadto, co najistotniejsze, umowa emisji obligacji spełnia cechy kredytu, co już przez ten fakt, czyni ją umową zbliżoną do umowy pożyczki pieniężnej (W. Popiołek, op.cit. str. 308; P. Kochański, Polskie prawo o obligacjach, Samorząd Terytorialny 1995, nr 3, str. 37 i nast.)(…)”.

Można zatem przyjąć, że charakter obligacji jest zbliżony do pożyczki, która w myśl art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1740, z późn. zm.) stanowi umowę, na mocy której dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Tym samym, do określania na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych przychodów z wykupu obligacji przez analogię stosować należy przepisy o rozpoznawaniu przychodów z pożyczek.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1406 z późn. zm., dalej: „updop”), przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe.

Stosownie do art. 12 ust. 1 pkt 3 updop, przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, jest w szczególności wartość, z zastrzeżeniem ust. 4 pkt 8, umorzonych lub przedawnionych:

zobowiązań, w tym z tytułu zaciągniętych pożyczek (kredytów), z wyjątkiem umorzonych pożyczek z Funduszu Pracy,
środków na rachunkach bankowych – w bankach.

W myśl art. 12 ust. 3 updop, za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, a także za przychody uzyskane z zysków kapitałowych, z wyłączeniem przychodów, o których mowa w art. 7b ust. 1 pkt 1, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

W myśl art. 12 ust. 4 pkt 1 updop, do przychodów nie zalicza się pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych, a także otrzymanych lub zwróconych pożyczek (kredytów), w tym również uregulowanych w naturze, z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów).

Powołany przepis zawiera katalog wyłączeń z przychodów, tj. wpływów których nie uważa się za przychód podatkowy i nie uwzględnia się w obliczeniu dochodu do opodatkowania. Praktycznie jest to swego rodzaju zwolnienie przedmiotowe, uzasadnione zwykle specjalnym charakterem określonego rozliczenia bądź szczególnym uregulowaniem kwestii kosztów dotyczących przychodów danego rodzaju. Na mocy tego przepisu do przychodów podatkowych nie zalicza się m.in. otrzymanych, jak i zwróconych pożyczek i kredytów.

Jednocześnie, na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. a omawianej ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na spłatę pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów), z tym że kosztem uzyskania przychodów są wydatki na spłatę pożyczki (kredytu) w przypadku, gdy pożyczka (kredyt) była waloryzowana kursem waluty obcej, jeżeli:

pożyczkobiorca (kredytobiorca) w związku ze spłatą pożyczki (kredytu) zwraca kwotę kapitału większą niż kwota otrzymanej pożyczki (kredytu) – w wysokości różnicy pomiędzy kwotą zwrotu kapitału a kwotą otrzymanej pożyczki (kredytu),
pożyczkodawca (kredytodawca) otrzymuje środki pieniężne stanowiące spłatę kapitału w wysokości niższej od kwoty udzielonej pożyczki (kredytu) – w wysokości różnicy pomiędzy kwotą udzielonej pożyczki (kredytu) a kwotą zwróconego kapitału.

Generalną zasadą obowiązującą w podatku dochodowym w odniesieniu do udzielonych (otrzymanych) kredytów (pożyczek) jest to, że kwota główna (kapitał) jest podatkowo obojętna. Zarówno udzielenie/otrzymanie, jak i zwrot kredytu nie wpływa na powstanie przychodów i kosztów podatkowych, zarówno u pożyczkodawcy jak i pożyczkobiorcy. Tak więc sama kwota kredytu (pożyczki) dla pożyczkodawcy, zarówno w momencie udzielenia kredytu (pożyczki) i otrzymania jego zwrotu od pożyczkobiorcy nie wpływa na powstanie kosztów ani przychodów podatkowych.

Natomiast, jak wynika z zastrzeżenia zawartego w art. 12 ust. 4 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, do przychodów nie zalicza się kwot stanowiących równowartość umorzonych zobowiązań, w tym także z tytułu pożyczek (kredytów), jeżeli umorzenie zobowiązań jest związane z:

bankowym postępowaniem ugodowym w rozumieniu przepisów o restrukturyzacji finansowej przedsiębiorstw i banków lub
postępowaniem restrukturyzacyjnym, postępowaniem upadłościowym lub
realizacją programu restrukturyzacji na podstawie odrębnych ustaw lub
przymusową restrukturyzacją w rozumieniu ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji.

Z treści art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a cytowanej ustawy, wynika, że przychodem z działalności gospodarczej jest m.in. wartość umorzonych zobowiązań.

Wyjątek uczyniono tylko dla zobowiązań, w tym kredytów i pożyczek, umorzonych w związku z bankowym postępowaniem ugodowym, z postępowaniem restrukturyzacyjnym, z postępowaniem upadłościowym, z realizacją programu restrukturyzacji na podstawie odrębnych ustaw albo przymusową restrukturyzacją w rozumieniu ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji.

Zatem, w świetle powyższego, wartość umorzonych zobowiązań – zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a ww. ustawy stanowi przychód podatkowy podlegający opodatkowaniu.

Skutkiem tego umorzenia jest zmniejszenie lub zlikwidowanie w części lub w całości zobowiązania dłużnika w stosunku do wierzyciela, za jego zgodą, co prowadzi do wygaśnięcia zobowiązania. W przypadku takiego zrzeczenia się wierzytelności, dłużnik nie jest zobowiązany do spełnienia świadczenia, a tym samym po jego stronie powstaje przychód podatkowy.

Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego, wierzytelność jest prawem i nie ma przeszkód, aby zrzec się tego prawa w każdej chwili. Zrzeczenie się, polega na umorzeniu zobowiązania bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. W oparciu o art. 508 Kodeksu cywilnego, zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik przyjmuje zwolnienie. Zatem, skutkiem umorzenia jest zmniejszenie lub zlikwidowanie w całości lub części zobowiązania dłużnika w stosunku do wierzyciela, za jego zgodą, co prowadzi do wygaśnięcia zobowiązania. Na skuteczne zwolnienie z długu, w myśl cytowanego wyżej art. 508 Kodeksu cywilnego, składają się dwa elementy: oświadczenie woli wierzyciela o umorzeniu zobowiązania i akceptacja tego oświadczenia przez dłużnika. Należy przy tym podkreślić, że mocą art. 61 § 1 Kodeksu cywilnego, oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego i jego uzupełnienia wynika m.in., że Wnioskodawca w grudniu 2018 r. wyemitował obligacje serii (…), serii (…) i serii (…) o łącznej wartości nominalnej 35.250.000,00 zł (słownie: trzydzieści pięć milionów dwieście pięćdziesiąt tysięcy złotych).

Na początku 2020 r. Spółka zawarła przedwstępną warunkową umowę inwestycyjną z potencjalnym inwestorem określającą m.in. warunki oraz zasady udzielenia Spółce finansowania przez Inwestora dla celów przeprowadzenia restrukturyzacji zadłużenia Spółki oraz sfinansowania bieżącej działalności grupy kapitałowej Spółki. Jednym z warunków zawarcia definitywnej umowy inwestycyjnej był wykup Obligacji, a następnie ich umorzenie przez Spółkę.

Po przeprowadzeniu rozmów z Obligatariuszami, uzyskano ich zgodę na wykup Obligacji za cenę odpowiadającą 30% wartości nominalnej Obligacji, co znalazło odzwierciedlenie w umowie warunkowej wykupu Obligacji.

Wątpliwości Wnioskodawcy budzi kwestia ustalenia, czy dokonanie Wykupu Obligacji przez Spółkę, a następnie umorzenie Obligacji (w odniesieniu do wartości nominalnej Obligacji, bez odsetek od Obligacji) skutkowało po stronie Spółki powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych.

Mając na uwadze powołane powyżej przepisy prawa podatkowego oraz przedstawiony opis stanu faktycznego stwierdzić należy, że obligacja ma charakter pożyczkowy i przedstawiony we wniosku stan faktyczny należy ocenić na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, tak jak oceniona powinna być sytuacja, w której Wnioskodawca (emitent obligacji) zaciąga od obligatariuszy pożyczkę w określonej kwocie a następnie zwraca im tylko część tej pożyczki (30%), przy czym pozostała część jego zobowiązania nigdy nie zostanie spłacona, a wierzytelność o zwrot pożyczki definitywnie przestanie istnieć.

Taka sytuacja odpowiada hipotezie normy z art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zgodnie z którą przychodem podatkowym jest wartość umorzonych zobowiązań , w tym z tytułu zaciągniętych pożyczek.

Samo umorzenie obligacji, które z mocy ustawy o obligacjach następuje z chwilą wykupu obligacji (art. 74 ust. 1) nie przesądza o tym, że doszło do umorzenia zobowiązania w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Jest to bowiem czynność niejako „automatyczna” i ma miejsce zawsze w sytuacji wykupu obligacji, niezależnie od wartości po jakiej wykup jest dokonywany. Nie można jednak zaakceptować stanowiska Wnioskodawcy, że dokonanie wykupu przez emitenta obligacji po cenie niższej od wartości nominalnej nie prowadzi do umorzenia zobowiązania po jego stronie z tytułu zaciągniętego u Obligatariuszy długu w wysokości różnicy miedzy wartością nominalną a ceną wykupu.

Ponieważ ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie definiuje pojęcia „umorzenia” użytego w art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a, zasadne jest odwołanie się w tym zakresie do reguł wykładni językowej oraz prawa cywilnego. I tak, „umorzyć” to „zrezygnować z dalszego postępowania sądowego w określonej sprawie”, „zrezygnować całkowicie lub częściowo ze ściągania jakichś należności pieniężnych” (https://sjp.pwn.pl). Z taką sytuacją mamy miejsce w przedmiotowej sprawie. Pomimo iż Wnioskodawca zaciągnął u Obligatariuszy dług w określonej wysokości (wartości nominalnej obligacji) definitywnie nie ureguluje swojego zobowiązania w całej wysokości bowiem wierzytelność/zobowiązanie przestaną istnieć.

Nie można też zgodzić się z Wnioskodawcą, że w sensie cywilistycznym nie nastąpi zwolnienie z długu. Zwolnienie z długu (art. 508 Kodeksu cywilnego) jest (obok spełnienia świadczenia, datio in solutum, potrącenia, odnowienia) jednym ze sposobów wygaśnięcia zobowiązania. Tak więc aby uznać, że doszło do umorzenia zobowiązania w rozumieniu art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a updop zobowiązanie dłużnika wobec wierzyciela musi wygasnąć, co oznacza, że nie będzie ono dalej istniało, co oznacza, że nie będzie również możliwości dalszego dochodzenia wierzytelności, jak również cesji wierzytelności na innego wierzyciela. Następstwem umorzenia wierzytelności jest określona strata w majątku wierzyciela w wysokości nigdy nieodzyskanej wierzytelności. Z kolei po stronie dłużnika dług przestaje istnieć, mimo że z majątku dłużnika nic nie ubyło. Zwolnienie z długu jest czynnością dwustronną i wymaga zawarcia umowy pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem. Jak wynika z opisu stanu faktycznego Wnioskodawca w wyniku zawarcia porozumienia z Obligatariuszami zawarł umowę, zgodnie z postanowieniami której obligacje zostały wykupione za 30% ich wartości nominalnej (co oznacza, że zaciągnięta pożyczka została zwrócona tylko w 30%). Nieuzasadnione jest więc twierdzenie Wnioskodawcy, że nie doszło do zawarcia umowy między stronami stosunku zobowiązaniowego i zgodnych oświadczeń woli, w tym wyrażenia przez wierzyciela woli zwolnienia dłużnika z części długu i przyjęcia tego zwolnienia przez dłużnika.

Mając na uwadze powyższe należy uznać, że różnica między wartością nominalną wykupu Obligacji przez Spółkę a wartością po której Spółka zobowiązała się wykupić Obligacje w pierwotnej umowie stanowi dla Wnioskodawcy przychód podatkowy, bowiem w wyniku zmniejszenia ceny wykupu Obligacji Wnioskodawca uzyska przysporzenie majątkowe. Tak więc, kwota w wysokości 70% wartości nominalnej Obligacji stanowi dla Spółki przychód podatkowy związany z częściowym umorzeniem zobowiązania Wnioskodawcy wobec Obligatariuszy.

Ponadto wskazać należy, że bez znaczenia dla przedmiotowej sprawy pozostaje argumentacja Wnioskodawcy w zakresie neutralności podatkowej konfuzji praw wierzyciela i dłużnika oraz braku możliwości przysporzenia na rzecz samego siebie poparta interpretacjami indywidualnymi, gdyż wszystkie przedstawione w nich sytuacje różnią się od przedstawionej we wniosku.

W związku z powyższym, stanowisko Wnioskodawcy jest nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Końcowo wskazać należy, że stosownie do zadanego pytania wyznaczającego zakres rozpatrzenia wniosku oraz wyjaśnień udzielonych w uzupełnieniu wniosku ujętym w piśmie z 15 stycznia 2021 r. przedmiotem niniejszej interpretacji indywidualnej jest wyłącznie kwestia ustalenia, czy dokonanie Wykupu Obligacji przez Spółkę, a następnie umorzenie Obligacji (w odniesieniu do wartości nominalnej Obligacji, bez odsetek od Obligacji) skutkowało po stronie Spółki powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych. Natomiast przedmiotem niniejszej interpretacji indywidualnej nie jest ocena możliwości rozpoznania kosztów uzyskania przychodów w podatku dochodowym od osób prawnych.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny/zdarzenie przyszłe sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywać się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Odnosząc się do powołanych we wniosku interpretacji indywidualnych należy stwierdzić, iż zostały one wydane w indywidualnych sprawach podmiotów, które o ich wydanie wystąpiły, zatem nie są one wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we …, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin