2021.03.30 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB2-2.4014.22.2021.1.MM
z 30 marca 2021 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1325 ze zm.) – Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 29 stycznia 2021 r. (data wpływu 29 stycznia 2021 r.), uzupełnionym 9 lutego 2021 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych dobrowolnego umorzenia udziałów spółki z o.o. – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 29 stycznia 2021 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych dobrowolnego umorzenia udziałów spółki z o.o.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych oraz podlega obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów w Polsce. Wnioskodawca jest większościowym udziałowcem, tj. posiada 100% udziałów w X Sp. z o.o. (dalej: Spółka). Spółka jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych oraz podlega obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów w Polsce. Spółka wraz ze spółkami celowymi działa na szeroko pojętym rynku wsparcia (…). Obecnie Wnioskodawca jest bezpośrednio, jak i pośrednio (za pośrednictwem Spółki) większościowym udziałowcem m.in. poniższych spółek celowych, tj.:

A Sp. z o.o., w której posiada bezpośrednio 38% udziałów oraz posiada pośrednio (za pośrednictwem Spółki) 43% udziałów;
B Sp. z o.o. w której posiada bezpośrednio 34% udziałów oraz posiada pośrednio (za pośrednictwem Spółki) 56% udziałów;
C Sp. z o.o., w której posiada bezpośrednio 100% udziałów;
D Sp. z o.o., w której posiada bezpośrednio 80% udziałów;
F Sp. z o.o., w której posiada pośrednio (za pośrednictwem Spółki) 75% udziałów.

W powyższych spółkach celowych są również inni mniejszościowi wspólnicy. Mając na uwadze powyższe Wnioskodawca zamierza w przyszłości dokonać uproszczenia struktury właścicielskiej spółek celowych poprzez następujące czynności, tj.:

utworzenie przez Wnioskodawcę spółki holdingowej, do której zostaną wniesione wszystkie posiadane przez Wnioskodawcę oraz Spółkę udziały ww. spółek celowych w ramach transakcji wymiany udziałów pomiędzy Wnioskodawcą oraz Spółką a spółką holdingową;
następnie rozważane jest dobrowolne umorzenie bez wynagrodzenia wszystkich udziałów Spółki w ww. spółkach celowych (wcześniej należących do Spółki) nabytych w ramach ww. transakcji wymiany udziałów;
następnie planowane jest wniesienie przez Wnioskodawcę wszystkich posiadanych udziałów w Spółce do spółki holdingowej w ramach odrębnej transakcji wymiany udziałów.

Jak wskazano powyżej, Wnioskodawca planuje utworzenie spółki kapitałowej (spółki z o.o.) (dalej: „Spółka Holdingowa”). Spółka Holdingowa będzie miała siedzibę w Polsce. Na pierwszym etapie planowane jest przeprowadzenie transakcji, w wyniku których Spółka Holdingowa nabędzie w ramach tzw. wymiany udziałów od Wnioskodawcy jak i od Spółki jako wkład niepieniężny wszystkie udziały w posiadanych przez nich w poniższych spółkach z o.o., tj.:

A Sp. z o.o. - 38% udziałów od Wnioskodawcy, zaś 43% udziałów od Spółki;

B Sp. z o.o. - 34% udziałów od Wnioskodawcy, zaś 56% udziałów od Spółki;

C Sp. z o.o. - 100% udziałów od Wnioskodawcy;

D Sp. z o.o. - 80% udziałów od Wnioskodawcy;

F Sp. z o.o. - 75% udziałów od Spółki.

W zamian za wkład niepieniężny w postaci części udziałów ww. spółek z o.o., Spółka oraz Wnioskodawca otrzyma udziały w podwyższonym kapitale zakładowym Spółki Holdingowej. W ramach ww. transakcji wymiany udziałów planowane jest, że Wnioskodawca oraz Spółka nie otrzymają od Spółki Holdingowej jakiejkolwiek zapłaty w gotówce lub otrzymają zapłatę w gotówce w wysokości nie wyższej niż 10% wartości nominalnej własnych udziałów (akcji), a w przypadku braku wartości nominalnej - wartości rynkowej tych udziałów. W tym miejscu Wnioskodawca podkreślił, że powyżej wskazane transakcje wymiany udziałów stanowią przedmiot odrębnych wniosków o interpretacje złożonych przez Spółkę w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych oraz Wnioskodawcę w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych. W przyszłości po przeprowadzonych transakcjach wymiany udziałów będącej przedmiotem odrębnych wniosków o interpretacje, rozważane może być również umorzenie udziałów Spółki w Spółce Holdingowej bez wynagrodzenia, które zostaną nabyte w ramach transakcji wymiany udziałów, nie będących przedmiotem niniejszego wniosku. Zmierzając do uproszczenia struktury umorzenie udziałów Spółki w kapitale zakładowym nowo powstałej spółki - Spółki Holdingowej zostanie przeprowadzone zgodnie z art. 199 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (dalej: „KSH”). Przedmiotowe umorzenie będzie dokonane na podstawie art. 199 § 3 KSH dobrowolnie, za zgodą Spółki w drodze nabycia tych udziałów przez Spółkę Holdingową, celem umorzenia bez wypłaty wynagrodzenia. Podstawą umorzenia udziałów Spółki będzie uchwała zgromadzenia wspólników Spółki Holdingowej podjęta w oparciu o uprzednią zgodę umarzanego wspólnika (Spółkę), w której wyrazi on zgodę na umorzenie należących do niego udziałów w Spółce Holdingowej bez wynagrodzenia. Decyzja o umorzeniu udziałów oraz określenie warunków umorzenia nastąpiłoby bez zaangażowania Spółki Holdingowej, zaś wyłączną podstawę umorzenia stanowić będzie ww. zgoda umarzanego wspólnika (Spółki) oraz uchwała umorzeniowa podejmowana przez zgromadzenie wspólników Spółki Holdingowej, tj. Wnioskodawcę oraz Spółkę. W tym miejscu, Wnioskodawca pragnie zwrócić uwagę, że Spółka złożyła odrębny wniosek o interpretacje w zakresie kwestii ustalenia, czy wskutek planowanego umorzenia udziałów należących do Spółki w nowo powstałej Spółce Holdingowej po stronie Spółki lub Spółki Holdingowej powstanie przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych. Przedmiotem niniejszego wniosku jest kwestia ustalenia, czy wskutek planowanego umorzenia udziałów należących do Spółki w nowo powstałej Spółce Holdingowej, nabycie przez Spółkę Holdingową udziałów własnych w tym celu (umorzenia bez wynagrodzenia) będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Z uwagi na fakt, że to Wnioskodawca będzie podmiotem tworzącym Spółkę Holdingową, to tym samym Wnioskodawca jest zainteresowany otrzymaniem rozstrzygnięcia w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych za Spółkę Holdingową. Przeprowadzenie transakcji w opisany powyżej sposób ma na celu osiągnięcie celów prawnych, tj. umożliwienie przeprowadzenia transakcji w sposób zgodny z regulacjami Kodeksu spółek handlowych oraz celów ekonomicznych, tj. utworzenie Spółki Holdingowej, której 100% udziałowcem będzie Wnioskodawca i który będzie bezpośrednim większościowym udziałowcem (właścicielem) spółek celowych, jak również Spółki. Celem powyższych działań jest uproszczenie powiązań gospodarczych pomiędzy spółkami celowymi, co w sposób znaczący wpłynie na zwiększenie bezpieczeństwa prawnego spółek celowych, poprzez brak wzajemnych powiązań pomiędzy tymi spółkami. Jednocześnie, z uwagi na fakt że w spółkach celowych znajdują się niezależni wobec Wnioskodawcy Inni udziałowcy, to przeprowadzenie planowanego uproszczenia struktury np. poprzez sprzedaż udziałów w spółkach celowych nie jest preferowanym rozwiązaniem a transakcja wymiany udziałów i ewentualne umorzenie części udziałów Spółki w przyszłości wydaje się najefektywniejszym rozwiązaniem w przedmiotowej przypadku. Takie rozwiązanie powodować będzie najmniejsze ryzyko zablokowania potencjalnej restrukturyzacji przez pozostałych udziałowców i minimalizację ryzyka prawnego Wnioskodawcy i Spółki. Tym samym, nie można uznać, że głównym lub jednym z głównych celów przeprowadzanej transakcji jest uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania. Innymi słowy, uwarunkowania gospodarcze i prawne uzasadniają przeprowadzenie w sposób opisany we wniosku i skorzystanie z określonych regulacji ustaw podatkowych.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w związku z planowanym dobrowolnym umorzeniem bez wynagrodzenia należących do Spółki udziałów nowo powstałej Spółki Holdingowej, nabycie przez Spółkę Holdingową udziałów własnych w celu ich umorzenia bez wynagrodzenia będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych?

Zdaniem Wnioskodawcy, w przedstawionym w opisie zdarzenia przyszłego w związku z planowanym dobrowolnym umorzeniem bez wynagrodzenia należących do Spółki udziałów nowo powstałej Spółki Holdingowej, nabycie przez Spółkę Holdingową udziałów własnych w celu ich umorzenia bez wynagrodzenia nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Co do zasady, umorzenie udziałów polega na ich prawnym unicestwieniu, tj. wygaśnięciu wszelkich praw, zarówno o charakterze majątkowym jak i korporacyjnym, wynikających z posiadania udziałów. Tryb umarzania udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością został uregulowany w art. 199 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1526 ze zm.). Umorzenie może być przeprowadzone:

za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziałów przez spółkę - tzw. umorzenie dobrowolne;
bez zgody wspólnika - tzw. umorzenie przymusowe;
w razie ziszczenia się określonego zdarzenia - tzw. umorzenie automatyczne.

Zgodnie z art. 199 § 1 KSH, udział może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Udział może być umorzony za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne) albo bez zgody wspólnika (umorzenie przymusowe). Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa umowa spółki.

W myśl § 2 ww. przepisu, umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia wspólników, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział. Wynagrodzenie to, w przypadku umorzenia przymusowego, nie może być niższe od wartości przypadających na udział aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między wspólników. W przypadku umorzenia przymusowego uchwała powinna zawierać również uzasadnienie. Ponadto, umorzenie udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością może nastąpić bez wypłaty wynagrodzenia na rzecz wspólnika, którego udziały są umarzane. Na powyższe wskazuje literalne brzmienie art. 199 § 3 KSH. W takim przypadku dochodzi do nieodpłatnego nabycia udziałów przez spółkę od jej udziałowca w celu ich umorzenia. Zgodnie z przedmiotowym opisem zdarzenia przyszłego, wystąpienie Spółki ze Spółki Holdingowej nastąpiłoby w formie dobrowolnego umorzenia wszystkich udziałów posiadanych przez Spółkę w kapitale zakładowym Spółki Holdingowej. Umorzenie udziałów zostałoby przeprowadzone zgodnie z przepisami KSH. Podstawą umorzenia udziałów Spółki będzie uchwała zgromadzenia wspólników Spółki Holdingowej podjęta w oparciu o uprzednią zgodę umarzanego wspólnika (Spółki), w której wyrazi on zgodę na umorzenie należących do niego udziałów bez wynagrodzenia. Decyzja o umorzeniu udziałów oraz określenie warunków umorzenia następuje bez zaangażowania Spółki Holdingowej, zaś wyłączną podstawę umorzenia stanowić będzie ww. zgoda umarzanego wspólnika (Spółki) oraz uchwała umorzeniowa podejmowana przez zgromadzenie wspólników Spółki Holdingowej.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 815 ze zm.) (dalej: ustawa o PCC) podatkowi podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
umowy dożywocia,
umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,
ustanowienie hipoteki,
ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
umowy depozytu nieprawidłowego,
umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają również zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 Ustawy PCC).

Zdaniem Wnioskodawcy należy podkreślić, że katalog umów podlegających opodatkowaniu PCC zawarty w ww. przepisie jest katalogiem zamkniętym, tj. opodatkowaniu podlegają jedynie czynności cywilnoprawne (umowy, ich zmiany) wyraźnie w tym przepisie wymienione. W powyższym katalogu nie została wskazana umowa nabycia udziałów własnych w celu ich umorzenia. W szczególności należy wskazać, że umowy nabycia udziałów własnych w celu ich umorzenia nie można uznać za umowę sprzedaży. Zgodnie z art. 535 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.) przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać jemu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę, przy czym stosownie do art. 555 Kodeksu cywilnego, przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio, m.in. do sprzedaży praw majątkowych. Należy zauważyć, że jednym z elementów przedmiotowo istotnych umowy sprzedaży jest cena, podczas gdy art. 199 § 2 KSH, wskazuje, iż w przypadku nabycia od wspólnika udziałów przez spółkę w celu ich umorzenia występuje wynagrodzenie. Tym niemniej, termin „wynagrodzenie” nie jest tożsamy z pojęciem „cena”. W związku z tym stwierdzić należy, iż użyty w art. 199 § 2 KSH termin „wynagrodzenie” świadczy, że czynność, której przepis ten dotyczy nie stanowi sprzedaży w rozumieniu art. 535 Kodeksu cywilnego. Tego rodzaju operacji (dokonywanej bez wynagrodzenia) nie można również przypisać charakteru czynności darowizny w rozumieniu art. 888 Kodeksu cywilnego - w efekcie nabycia udziałów własnych przez Spółkę Holdingową celem ich unicestwienia (umorzenia) nie uzyskuje ta spółka żadnego przysporzenia i korzyści ekonomicznej. Biorąc powyższe pod uwagę, należy wskazać, że instytucja umorzenia udziału w spółce w drodze nabycia przez spółkę udziału jest ściśle związana ze stosunkiem uczestnictwa w spółce i powinna wynikać z umowy spółki, tym samym jest to norma o charakterze lex specialis w stosunku do przepisów Kodeksu cywilnego. Ustawodawca, wprowadzając zasadę numerus clausus czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne czynności, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. W konsekwencji zdaniem Wnioskodawcy, oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu, nawet, gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone. Mając powyższe na uwadze, nabycie udziałów Wnioskodawcy w celu ich umorzenia bez wynagrodzenia (umorzenie dobrowolne), jako szczególny rodzaj umowy niewymienionej w katalogu przedmiotów podatku od czynności cywilnoprawnych, nie podlega temu podatkowi. Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy w przedstawionym w opisie zdarzenia przyszłego w związku z planowanym dobrowolnym umorzeniem bez wynagrodzenia należących do Spółki udziałów nowo powstałej Spółki Holdingowej, nabycie przez Spółkę Holdingową udziałów własnych w celu ich umorzenia bez wynagrodzenia nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Powyższe stanowisko, zdaniem Wnioskodawcy, znajduje potwierdzenie w bieżącej praktyce organów podatkowych m.in. w:

interpretacji z 11 września 2017 r., Znak: 0111-KDIB4.4014.237.2017.1.BJ Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał poniższe stanowisko wnioskodawcy za prawidłowe: „Powyższy katalog czynności opodatkowanych jest katalogiem zamkniętym. Oznacza to, że opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych mogą podlegać jedynie czynności cywilnoprawne w nim wymienione. Katalog ten nie zawiera w sobie ani czynności umorzenia udziałów ani nabycia/zbycia udziałów w celu umorzenia. Jednocześnie, w opinii Wnioskodawcy, czynności nabycia przez Wnioskodawcę własnych udziałów w celu ich umorzenia nie można uznać za umowę sprzedaży albo zamiany rzeczy lub praw. Zgodnie bowiem z art. 535 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2017 r., poz. 459, ze zm.; dalej: „Kodeks cywilny”) przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę, przy czym stosownie do art. 555 Kodeksu cywilnego przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio między innymi do sprzedaży praw majątkowych. Tymczasem w przypadku transakcji nabycia udziałów własnych w celu umorzenia nie mamy do czynienia z przeniesieniem praw majątkowych w zamian za zapłatę ceny. Po pierwsze bowiem transakcji tej nie będzie towarzyszyć zapłata ceny na rzecz Wspólnika Występującego (wynagrodzenie towarzyszące umorzeniu udziałów nie stanowi pojęcia tożsamego z „ceną”), po drugie celem tej transakcji nie będzie samo zbycie praw majątkowych lecz zmiana struktury właścicielskiej w kapitale zakładowym Wnioskodawcy poprzez unicestwienie udziałów przysługujących Wspólnikowi Występującemu. Nabycie udziałów w celu umorzenia nie stanowi zatem umowy sprzedaży, o której mowa w Kodeksie cywilnym, ale całkowicie odrębną od umów sprzedaży/zamiany instytucję prawa spółek (posiadającą odmienną podstawę prawną). O ile bowiem w przypadku umorzenia będą stanowić ją łącznie, m.in. umowa spółki, uchwała zgromadzenia wspólników oraz zgoda wspólnika spółki, o tyle w drugim przypadku podstawę zbycia praw stanowi zawarta między sprzedającym oraz kupującym umowa sprzedaży lub zamiany. Z tego też względu, w opinii Wnioskodawcy, nabycie przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (Wnioskodawcę) udziałów własnych od wspólnika w celu ich umorzenia nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Na poparcie swego stanowiska Wnioskodawca wskazał kilka interpretacji indywidualnych. Reasumując, w opinii Wnioskodawcy, nabycie przez niego własnych udziałów w celu ich umorzenia, jako szczególny rodzaj umowy niewymienionej w katalogu czynności cywilnoprawnych zawartym w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.”;
interpretacji z 17 stycznia 2017 r., Znak: 1462-IPPB2.4514.519.2016.1.AK Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie uznał poniższe stanowisko wnioskodawcy za prawidłowe: „O kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym. Stosownie do art. 199 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94 poz. 1037 z późn, zm.) udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością mogą być umorzone miedzy innymi w drodze zbycia udziałów przez wspólnika na rzecz spółki. Umorzenie to może być przeprowadzone za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziałów przez spółkę (umorzenie dobrowolne) lub bez zgody wspólnika (umorzenie przymusowe). Kodeks stanowi, iż nabycie udziałów przez spółkę za zgodą wspólnika następuje za wynagrodzeniem. Zgodnie z art. 535 kc, przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę, przy czym stosownie do art. 555 kc, przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio między innymi do sprzedaży praw majątkowych. W świetle powyższego należy stwierdzić, że cena obok oznaczenia przedmiotu sprzedaży stanowi element przedmiotowo istotny umowy sprzedaży. Zapłata ceny jest podstawowym obowiązkiem kupującego. Cena jest ekwiwalentem rzeczy lub praw, nabytych w drodze umowy sprzedaży. Natomiast w przypadku określonego w art. 199 ksh nabycia od wspólnika udziałów przez spółkę w celu ich umorzenia występuje wynagrodzenie. Termin „wynagrodzenie" nie jest tożsamy z ceną. Użycie w art. 199 § 2 ksh terminu „wynagrodzenie” świadczy, że na gruncie tego przepisu nie chodzi o sprzedaż w rozumieniu art. 535 kc. Czynności tej zatem nie można zakwalifikować jako umowy sprzedaży. Instytucja umorzenia udziału w spółce w drodze nabycia przez spółkę udziału jest ściśle związana ze stosunkiem uczestnictwa w spółce i musi wynikać z umowy spółki. Jest to norma o charakterze szczególnym w stosunku do przepisów Kodeksu cywilnego. Pojęcie „ceny” zawarte w art. 535 kc i pojęcie „wynagrodzenia” określone w art. 199 ksh nie są pojęciami tożsamymi, dlatego umowa nabycia udziałów przez Wnioskodawcę od udziałowca celem ich umorzenia regulowana przepisami art. 199 ksh nie jest umową sprzedaży, o której mowa w art. 535 kc. Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, że zawarcie przez Wnioskodawcę umowy nabycia udziałów w celu ich umorzenia za wynagrodzeniem, jako szczególny rodzaj umowy niewymienionej w katalogu zawartym w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie jest opodatkowane podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Tym samym po stronie Wnioskodawcy nie powstanie obowiązek podatkowy w powyższym podatku. Reasumując, stwierdzić należy, iż nabycie przez spółkę udziałów od udziałowca za wynagrodzeniem w celu ich umorzenia, jako szczególny rodzaj umowy niewymienionej w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.”;
interpretacji z dnia 19 października 2016 r., Znak: IBPB-2-1/4514-420/16-2/JWe, w której Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach uznał że: „Odnosząc się do tak przedstawionego zagadnienia wyjaśnić należy, że instytucja umorzenia udziałów oraz czynność obniżenia kapitału zakładowego w spółce uregulowane zostały w ustawie z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. z 2016 r., poz. 1578, ze zm.) Zgodnie z art. 199 § 1 Kodeksu spółek handlowych udział może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Udział może być umorzony za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne) albo bez zgody wspólnika (umorzenie przymusowe). Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa umowa spółki. Stosownie do treści art. 199 § 2 ww. Kodeksu umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia wspólników, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział. Wynagrodzenie to, w przypadku umorzenia przymusowego, nie może być niższe od wartości przypadających na udział aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między wspólników. W przypadku umorzenia przymusowego uchwała powinna zawierać również uzasadnienie. W rozdziale 4 „Zmiany umowy spółki” Działu I Tytułu III Kodeksu spółek handlowych ustawodawca zawarł przepisy dotyczące obniżenia kapitału zakładowego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. W myśl art. 255 § 1 i 2 ustawy, zmiana umowy spółki wymaga uchwały wspólników i wpisu do rejestru, natomiast obniżenie kapitału zakładowego w trybie art. 199 § 5 wymaga uchwały zarządu i wpisu do rejestru. Stosownie do treści art. 263 § 1 ww. ustawy, uchwała o obniżeniu kapitału zakładowego powinna określać wysokość, o jaką kapitał zakładowy ma być obniżony, oraz sposób obniżenia. Zgodnie z art. 265 Kodeksu spółek handlowych, obniżenie kapitału zakładowego zarząd zgłasza do sądu rejestrowego. Jak wyżej wskazano, zakresem przedmiotowym ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych objęte są zmiany umów wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 tej ustawy. Należy jednak mieć na uwadze fakt, że zmiana danej umowy podlega opodatkowaniu tym podatkiem tylko wówczas, gdy powoduje podwyższenie podstawy opodatkowania. Oznacza to, że nie każda zmiana umowy będzie na gruncie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych pociągać za sobą obowiązek uiszczenia tego podatku. W przypadku umowy spółki kapitałowej jej zmiana będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych jedynie w przypadku: podwyższenia kapitału zakładowego z wkładów lub ze środków spółki oraz wniesienia dopłat (art. 1 ust. 3 pkt 2 ustawy); przekształcenia lub łączenia spółek, jeżeli ich wynikiem jest zwiększenie majątku spółki osobowej lub podwyższenie kapitału zakładowego spółki kapitałowej (art. 1 ust. 3 pkt 3 ustawy); przeniesienia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z terytorium państwa niebędącego państwem członkowskim: rzeczywistego ośrodka zarządzania spółki kapitałowej, jeżeli jej siedziba nie znajduje się na terytorium państwa członkowskiego, siedziby spółki kapitałowej, jeżeli jej rzeczywisty ośrodek zarządzania nie znajduje się na terytorium państwa członkowskiego - także wtedy, gdy czynność ta nie powoduje podwyższenia kapitału zakładowego (art. 1 ust. 3 pkt 4 ustawy). Mając zatem na uwadze przytoczone przepisy prawa oraz przedstawiony opis zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, że obniżenie kapitału zakładowego zarówno w drodze dobrowolnego umorzenia własnych udziałów jak i zmniejszenia wartości nominalnej udziałów stanowi zmianę umowy spółki, jednak zmiana ta nie jest zmianą podlegająca opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych na podstawie art. 1 ustawy. Należy zwrócić uwagę, że stosownie do treści art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, podatkowi podlegają również umowy sprzedaży. Z kolei w myśl art. 535 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2016 r., poz. 380, ze zm.) przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Przy czym - stosownie do art. 555 ww. Kodeksu - przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio do sprzedaży energii, praw oraz wody. Oznacza to, że przepisy sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio m.in. do sprzedaży praw majątkowych. Z powyższych przepisów Kodeksu cywilnego wynika, iż cena, obok oznaczenia przedmiotu sprzedaży, stanowi element przedmiotowo istotny umowy sprzedaży. Zapłata ceny jest podstawowym obowiązkiem kupującego. Cena jest ekwiwalentem rzeczy lub praw, nabytych w drodze umowy sprzedaży. Zawiera ona w sobie trzy elementy: wartość rzeczy, zysk sprzedawcy oraz koszty po jego stronie. W przypadku określonego w art. 199 Kodeksu spółek handlowych nabycia od wspólnika udziałów przez spółkę w celu ich umorzenia występuje wynagrodzenie. Termin „wynagrodzenie” nie jest tożsamy z ceną. Użycie w art. 199 § 2 Kodeksu spółek handlowych terminu „wynagrodzenie” świadczy, iż na gruncie tego przepisu nie chodzi o sprzedaż w rozumieniu art. 535 Kodeksu cywilnego. Czynności tej zatem nie można zakwalifikować jako umowy sprzedaży. Instytucja umorzenia udziału w spółce w drodze nabycia przez spółkę udziału jest ściśle związana ze stosunkiem uczestnictwa w spółce i musi wynikać z umowy spółki. Jest to norma o charakterze szczególnym w stosunku do przepisów Kodeksu cywilnego. Z uwagi na powyższe należy stwierdzić, iż pojęcie „ceny” zawarte w art. 535 Kodeksu cywilnego i pojęcie „wynagrodzenia” określone w art. 199 § 2 Kodeksu spółek handlowych nie są pojęciami tożsamymi, dlatego mimo iż instytucja umorzenia udziałów za wynagrodzeniem, regulowana przepisami art. 199 Kodeksu spółek handlowych, jest zbliżona swą konstrukcją do umowy sprzedaży nie jest umową sprzedaży - nie jest taką umową, o której mowa w art. 535 Kodeksu cywilnego. Tym samym zarówno obniżenie kapitału zakładowego spółki komunalnej w drodze dobrowolnego umorzenia udziałów, jak i zmniejszenia ich wartości nominalnej należy traktować jako czynności, które nie zostały wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Czynności tych nie można zakwalifikować ani jako zmian umowy spółki, ani też umowy sprzedaży, wymienionych w tym katalogu. Tym samym – z powyższych przyczyn - czynności te nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zatem z ich tytułu po stronie Wnioskodawcy nie wystąpi obowiązek podatkowy. Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.”
interpretacji z dnia 24 maja 2016 r., Znak: IPPB2/4514-237/16-2/JG1 Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie uznał poniższe stanowisko wnioskodawcy za prawidłowe: „Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają również zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 Ustawy PCC). Zaznaczyć należy, iż katalog umów podlegających opodatkowaniu PCC zawarty w ww. przepisie jest katalogiem zamkniętym, tj. opodatkowaniu podlegają jedynie czynności cywilnoprawne (umowy, ich zmiany) wyraźnie w tym przepisie wymienione. W powyższym katalogu nie została wskazana umowa nabycia udziałów własnych w celu ich umorzenia. W szczególności należy wskazać, że umowy nabycia udziałów własnych w celu ich umorzenia nie można uznać za umowę sprzedaży. Zgodnie z art. 535 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tj. Dz. U. 2016 poz. 380) przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę, przy czym stosownie do art. 555 powołanej ustawy, przepisy o sprzedaży rzeczy stosuje się odpowiednio, między innymi, do sprzedaży praw majątkowych. Należy zauważyć, że jednym z elementów przedmiotowo istotnych umowy sprzedaży jest cena, podczas gdy art. 199 § 2 KSH, wskazuje, iż w przypadku nabycia od wspólnika udziałów przez spółkę w celu ich umorzenia występuje wynagrodzenie. Termin „wynagrodzenie” nie jest tożsamy z pojęciem „cena”. W związku z czym stwierdzić należy, iż użyty w art. 199 § 2 ww. ustawy termin „wynagrodzenie” świadczy, iż czynność, której przepis ten dotyczy nie stanowi sprzedaży w rozumieniu art. 535 ustawy - Kodeks cywilny. Tego rodzaju operacji (dokonywanej bez wynagrodzenia) nie można również przypisać charakteru czynności darowizny w rozumieniu art. 888 Kodeksu cywilnego - w efekcie nabycia udziałów własnych przez Wnioskodawcę celem ich unicestwienia (umorzenia) nie uzyskuje on żadnego przysporzenia i korzyści ekonomicznej. Biorąc powyższe pod uwagę, należy wskazać, iż instytucja umorzenia udziału w spółce w drodze nabycia przez spółkę udziału jest ściśle związana ze stosunkiem uczestnictwa w spółce i musi wynikać z umowy spółki, tym samym jest to norma o charakterze lex specialis w stosunku do przepisów Kodeksu cywilnego. Ustawodawca, wprowadzając zasadę numerus clausus czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne czynności, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu, nawet, gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone. Konsekwentnie, nabycie udziałów Wnioskodawcy w celu ich umorzenia bez wynagrodzenia (umorzenie dobrowolne), jako szczególny rodzaj umowy niewymienionej w katalogu przedmiotów podatku od czynności cywilnoprawnych, nie podlega temu podatkowi.”

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, interpretacja indywidualna zawiera wyczerpujący opis przedstawionego we wniosku stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego oraz ocenę stanowiska wnioskodawcy wraz z uzasadnieniem prawnym tej oceny. Można odstąpić od uzasadnienia prawnego, jeżeli stanowisko wnioskodawcy jest prawidłowe w pełnym zakresie.

Mając zatem powyższe na względzie, stosownie do powołanego art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin