Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP2-2.4010.351.2020.2.AG
z 19 marca 2021 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 16 grudnia 2020 r. (data wpływu 16 grudnia 2020 r.), uzupełnionym pismem z dnia 8 lutego 2021 r. (data nadania 8 lutego 2021 r., data wpływu 8 lutego 2021 r.) na wezwanie z dnia 2 lutego 2021 r. Nr 0114-KDIP2-2.4010.351.2020.1.AG (data nadania 2 lutego 2021 r., data odbioru 4 lutego 2021 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie:

• rozpoznania różnic kursowych w związku z zakupem Produktu nr 1 oraz Produktu nr 2 (pytanie nr 1) – jest prawidłowe;
  

• zastosowania odpowiedniego kursu do przeliczenia różnic kursowych powstałych w związku z zakupem Produktu nr 1 oraz Produktu nr 2 (pytanie nr 2) – jest prawidłowe;
  

• powstania różnic kursowych oraz zastosowania odpowiedniego kursu w związku z wykupieniem Produktu nr 1 (pytanie nr 3) – jest prawidłowe;
  

• braku powstania różnic kursowych w sytuacji opisanej jako Scenariusz 2 w Transakcji nr 1 (pytanie nr 3) – jest prawidłowe;
  

• powstania różnic kursowych w związku ze sprzedażą Produktu nr 2 oraz wpływem środków w USD na rachunek prowadzony w USD (pytanie nr 4) – jest prawidłowe;
  

• ustalenia prawidłowego kursu do przeliczenia różnic kursowych powstałych w związku ze sprzedażą Produktu nr 2 oraz wpływem środków w USD na rachunek prowadzony w USD (pytanie nr 6) – jest prawidłowe;
  

• braku powstania różnic kursowych w wyniku przelewu środków pieniężnych z konta USD na zwykłą lokatę w USD, towarzyszącemu sprzedaży Produktu nr 2 (pytanie nr 7) – jest prawidłowe;
  

• powstania różnic kursowych w związku z zakupem jednostek uczestnictwa w funduszu obligacyjnym, których wartość wyrażona jest w EUR, a płatność dokonywana jest w USD, opisanym jako etap nr 1 w Transakcji nr 3 (pytanie nr 8) – jest nieprawidłowe;
  

• braku powstania różnic kursowych w związku ze sprzedażą obligacji z funduszu obligacyjnego i wpływem środków w PLN na rachunek bieżący PLN, opisanym jako etap nr 2 w Transakcji nr 3 (pytanie nr 9) – jest prawidłowe;
  

• kwalifikacji do źródła przychodów z zysków kapitałowych przychodów uzyskanych w wyniku Transakcji nr 1, 2 i 3, wraz z towarzyszącymi im przychodami z odsetek (pytanie nr 12) – jest prawidłowe;
  

• kwalifikacji do źródła „zyski kapitałowe” ewentualnego zysku, wynikającego z realizacji Transakcji nr 1, tj. dokonaniem zakupu certyfikatów na złoto, a następnie ich sprzedażą (pytanie nr 13) – jest prawidłowe;
  

• kwalifikacji do źródła przychodów z zysków kapitałowych różnic kursowych powstałych w wyniku sprzedaży Produktu nr 2 i wpływu środków w USD na rachunek prowadzony w USD oraz w wyniku zakupu Produktu nr 1 oraz Produktu nr 2 (pytanie nr 5) – jest nieprawidłowe.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 16 grudnia 2020 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie skutków podatkowych związanych z inwestowaniem w pochodne instrumenty finansowe.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca prowadzi działalność rachunkowo-księgową; doradztwo podatkowe (PKD 69.20.Z). Wnioskodawca (zwany dalej również „Inwestorem”) zamierza dokonywać inwestycji w pochodne instrumenty finansowe, przy czym nabywać je będzie zarówno w PLN, jak i w walutach obcych (USD) m.in. za pośrednictwem banku, w którym prowadzi swoje rachunki bankowe. W tym celu wykorzysta własny rachunek walutowy prowadzony w USD. Walutą funkcjonalną Inwestora, w której prowadzi księgi jest PLN. Wnioskodawca stosuje zasadę FIFO dla rozchodu waluty z własnego rachunku bankowego, równocześnie stosując podatkową metodę rozliczania różnic kursowych. Poniżej zaprezentowano przebieg planowanych transakcji w podziale na umowy zawarte z poszczególnymi instytucjami finansowymi.

Należy wskazać, że Wnioskodawca realizuje poniższe transakcje na pochodnych instrumentach finansowych tylko w celu potencjalnego generowania dodatkowych dochodów poprzez inwestowanie w ww. instrumenty wolnych środków finansowych. Nabywane pochodne instrumenty finansowe posiadają zatem charakter samoistny i w żaden sposób nie zabezpieczają podstawowej działalności Wnioskodawcy.

Transakcja nr 1

Transakcja będzie dotyczyć nabycia przez Inwestora produktów będących instrumentem strukturyzowanym, obejmującym instrumenty pochodne w formie zdematerializowanych papierów wartościowych (dalej: „Produkt nr 1”). Emitentem Produktu nr 1 jest szwajcarskie przedsiębiorstwo A. Aktywem bazowym Produktu nr 1 jest uncja trojańska złota w przeliczeniu na złoty polski (XAU/PLN).

Podmioty inwestujące w Produkt nr 1 ponoszą ryzyko rynkowe oraz ryzyko kredytowe emitenta. Wartość Produktu nr 1 może ulec obniżeniu nawet wówczas, gdy aktywa bazowe pozostaną na stałym poziomie.

Transakcja będzie przebiegać w następujących etapach:

1. Zakup od banku przez Wnioskodawcę waluty USD z własnego konta PLN – wpływ USD na rachunek walutowy Wnioskodawcy w tym samym banku;
2. Zakup przez Wnioskodawcę certyfikatu obejmującego wskazaną ilość uncji złota (XAU) za cenę X wyrażoną w USD – powyższe prowadzi do zejścia waluty USD z konta walutowego Wnioskodawcy;
3. Zawarcie lokaty hybrydowej XAU/USD wyrażonej w USD (np. lokata 3 miesięczna) – na podstawie umowy z bankiem Wnioskodawca lokuje określoną liczbę uncji złota za cenę X USD na lokacie.
   
   

Przedmiotowe certyfikaty jako instrumenty płynne mogą być sprzedawane w całej Unii Europejskiej.

Dla powyższej transakcji możliwe są dwa scenariusze:

Scenariusz 1:

Jeżeli na moment wyjścia (zakończenia lokaty) cena rynkowa uncji złota będzie większa od ustalonej z bankiem wartości X, bank odkupi certyfikaty po cenie Y USD. Na rachunek walutowy USD Inwestora wpłynie cena Y w USD oraz dodatkowo Inwestor otrzyma odsetki od lokaty również w USD.

Scenariusz 2:

W przypadku gdy, po zakończeniu lokaty, cena rynkowa osiągnie poziom niższy od X, na rachunek Inwestora nie wpłyną środki finansowe (USD) tylko zostanie przy walucie XAU, co jest równoznaczne z powrotem do certyfikatu, opisanym w etapie nr 2 niniejszej transakcji. Również w tym przypadku Inwestorowi będą przysługiwały odsetki.

Podsumowując, w każdym ze scenariuszy Inwestorowi będą przysługiwały odsetki.

Transakcja 2

Drugi rodzaj inwestycji dotyczy instrumentu dłużnego na okaziciela w formie zdematerializowanych papierów wartościowych (dalej: „Produkt nr 2”), podlegających prawu szwajcarskiemu.

Produkt nr 2 stanowią odwrócone papiery zamienne (…), (…) i (…) z opcją automatycznego wykupu i oprocentowaniem w wysokości 6,40% w skali roku. Wobec powyższego, Produkt nr 2 jest instrumentem finansowym powiązanym z instrumentami bazowymi (akcje amerykańskich spółek giełdowych np. (…), (…), (…)) o określonym terminie wykupu (Końcowa Data Umorzenia), który może zostać rozwiązany przed terminem, w zależności od efektywności każdego z instrumentów bazowych.

Kwota, którą otrzyma Wnioskodawca w końcowej dacie umorzenia nie jest znana i zależy od efektywności każdego z instrumentów bazowych opisanych powyżej.

Produkt nr 2 nie wiąże się z uzyskaniem żadnych praw oraz/lub kwot związanych z instrumentami bazowymi, takich jak dywidendy.

Transakcja będzie przebiegać w następujących etapach:

1. Zakup instrumentu i zapłata w USD – następuje wypływ środków z rachunku walutowego (USD) Wnioskodawcy;
2. Sprzedaż instrumentu i wpływ środków w USD na rachunek walutowy (USD) Wnioskodawcy wraz z wypłatą oprocentowania – również w walucie USD.
   
   

Posiadanie przedmiotowych obligacji wiąże się z odsetkami, które są wypłacane kwartalnie do chwili ich obowiązywania lub do chwili wykupu.

Transakcja 3

Trzeci rodzaj transakcji dotyczy zakupu jednostek uczestnictwa w funduszu obligacyjnym (fundusz inwestycyjny otwarty), inwestującym w różnego rodzaju obligacje. Przedmiotowa umowa zostanie zawarta na czas nieokreślony. Chwilą zakończenia inwestycji będzie złożenie zlecenia sprzedaży.

Transakcja będzie przebiegać w następujących etapach:

1. Zakup jednostek uczestnictwa i zapłata w EUR, przy czym płatność nastąpi z rachunku walutowego (USD) Wnioskodawcy. Powyższe wiąże się z zakupem waluty EUR za środki w USD z rachunku prowadzonego w USD;
2. Sprzedaż instrumentu i wpływ środków w PLN na rachunek bieżący złotówkowy (PLN) Wnioskodawcy.
   
   

Inwestycja, może przynieść zarówno stratę jak i zysk, które są uzależnione od zarządzania funduszem. Fundusz inwestuje w obligacje, które generują odsetki. Przedmiotowe obligacje mogą zostać sprzedane z zyskiem lub stratą. Wynik inwestycji będzie widoczny w zmianie wycen jednostek funduszu.

W przypadku sprzedaży jednostek uczestnictwa, zarządzający sprzedaje tyle obligacji z funduszu, aby mógł wypłacić środki finansowe (żądaną kwotę) na rachunek Inwestora. O wskazaną wartość zmniejszy się zatem portfel obligacji.

Ponadto, Wnioskodawca pismem z dnia 8 lutego 2021 r. uzupełnił wniosek o następujące informacje:

Wnioskodawca wskazuje, iż stroną opisanych w zdarzeniu przyszłym zdarzeń i transakcji jest A. AG Tym samym, w zakresie identyfikacji podmiotu we wniosku z dn. 16 grudnia 2020 r. nastąpiła oczywista omyłka pisarska.

A. AG jest podmiotem prawa szwajcarskiego z siedzibą w (…), posiadającym numer w szwajcarskim rejestrze handlowym: (…) oraz szwajcarski numer identyfikacji podatkowej (…).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy zakup opisanych we wniosku pochodnych instrumentów finansowych (Produkt nr 1 oraz Produkt nr 2) będzie wiązał się z powstaniem podatkowych różnic kursowych, biorąc pod uwagę, że walutą nabycia przedmiotowych instrumentów jest USD i płatność za nie następuje również w USD?
   
   
2. Czy w przypadku, gdy powstaną różnice kursowe, o których mowa w pytaniu nr 1 kursem jaki powinien znaleźć zastosowanie jest średni kurs NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień, na który ustala się różnice kursowe, o którym mowa w art. 15a ust. 6 ustawy o CIT?
   
   
3. Czy wykupienie Produktu nr 1 oraz sytuacja opisana jako Scenariusz 2 w Transakcji nr 1 prowadzą do powstania różnic kursowych? Jeżeli tak, jaki kurs powinien znaleźć zastosowanie?
   
   
4. Czy sprzedaż Produktu nr 2 oraz wpływ środków w USD na rachunek prowadzony w USD skutkuje powstaniem podatkowych różnic kursowych?
   
   
5. Czy jeśli dojdzie do powstania różnic kursowych wskazanych w pytaniu nr 4 oraz pytaniu nr 1, Wnioskodawca powinien zaliczyć je do przychodów ze źródeł kapitałowych?
   
   
6. Czy jeśli dojdzie do powstania różnic kursowych wskazanych w pytaniu nr 4, kursem właściwym dla ich przeliczenia będzie średni kurs NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień, na który ustala się różnice kursowe, o którym mowa w art. 15a ust. 6 ustawy o CIT?
   
   
7. Czy przelew środków pieniężnych z konta USD na zwykłą lokatę bankową w USD, towarzyszący sprzedaży Produktu nr 2 będzie skutkował powstaniem podatkowych różnic kursowych?
   
   
8. Czy zakup jednostek uczestnictwa w funduszu obligacyjnym, których wartość wyrażona jest w EUR, a płatność dokonywana jest w USD, opisany jako etap nr 1 w Transakcji nr 3, spowoduje powstanie różnic kursowych? Jeżeli tak, w którym momencie należy je rozpoznać odpowiednio jako koszt lub przychód podatkowy?
   
   
9. Czy sprzedaż obligacji z funduszu obligacyjnego i wpływ środków w PLN na rachunek bieżący PLN, opisany jako etap nr 2 w Transakcji nr 3, spowoduje powstanie podatkowych różnic kursowych?
   
   
10. Czy jeśli dojdzie do powstania różnic kursowych wskazanych w pytaniach nr 8 i 9, przychody i koszty z nimi związane winny zostać zakwalifikowane do przychodów ze źródeł kapitałowych?
    
    
11. Czy jeśli dojdzie do powstania różnic kursowych, wskazanych w pytaniu nr 9, kursem jaki powinien zostać zastosowany jest kurs faktycznie zastosowany?
    
    
12. Czy przychody i koszty uzyskane/poniesione w wyniku Transakcji 1, 2 oraz 3, wraz z towarzyszącymi im przychodami z odsetek, powinny zostać zakwalifikowane jako przychody z zysków kapitałowych, o których mowa w art. 7b ust. 1 pkt 6 lit. b) ustawy o CIT?
    
    
13. Czy w sytuacji gdy dojdzie do zakupu certyfikatów na złoto, o którym mowa w Transakcji nr 1, za które Wnioskodawca zapłaci w walucie USD, a następnie dokona ich sprzedaży po cenie (określonym kursie) z ewentualnym zyskiem lub stratą to, czy ewentualny zysk lub stratę należy zaliczyć do źródła przychodów, o którym mowa w art. 7b ust. 6 pkt b (winno być: 7b ust. 1 pkt 6 lit. b – przyp. organu) ustawy o CIT?
    
    

Stanowisko Wnioskodawcy.

Ad. 1

Czy zakup opisanych we wniosku pochodnych instrumentów finansowych (Produkt nr 1 oraz Produkt nr 2) będzie wiązał się z powstaniem podatkowych różnic kursowych, biorąc pod uwagę, że walutą przedmiotowych instrumentów jest USD i płatność za nie następuje również w USD?

Na wstępie należy zaznaczyć, że Wnioskodawca stosuje metodę podatkową ustalania różnic kursowych. Wobec tego, zastosowanie znajduje art. 15a ustawy o CIT. Zgodnie z art. 15a ust. 1 ustawy o CIT, różnice kursowe zwiększają odpowiednio przychody jako dodatnie różnice kursowe albo koszty uzyskania przychodów jako ujemne różnice kursowe w kwocie wynikającej z różnicy między wartościami określonymi w ust. 2 i 3 tej ustawy.

Odnosząc się z kolei do treści art. 15a ust. 2 ustawy o CIT, dodatnie różnice kursowe powstają, jeżeli wartość:

1. przychodu należnego wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest niższa od wartości tego przychodu w dniu jego otrzymania, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia;
2. poniesionego kosztu wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest wyższa od wartości tego kosztu w dniu zapłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia;
3. otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu jest niższa od wartości tych środków lub wartości pieniężnych w dniu zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni, z zastrzeżeniem pkt 4 i 5;
4. kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego udzielenia jest niższa od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego zwrotu, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni;
5. kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego otrzymania jest wyższa od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego spłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni.
   
   

Ujemne różnice kursowe zostały wskazane w art. 15a ust. 3 ustawy o CIT. Zgodnie ze wskazanym przepisem, powstają one jeżeli wartość:

1. przychodu należnego wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest wyższa od wartości tego przychodu w dniu jego otrzymania, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia;
2. poniesionego kosztu wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest niższa od wartości tego kosztu w dniu zapłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia;
3. otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu jest wyższa od wartości tych środków lub wartości pieniężnych w dniu zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni, z zastrzeżeniem pkt 4 i 5;
4. kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego udzielenia jest wyższa od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego zwrotu, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni;
5. kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego otrzymania jest niższa od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego spłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni.
   
   

Co więcej, zgodnie z art. 15a ust. 4 ustawy o CIT, przy obliczaniu różnic kursowych, o których mowa w ust. 2 i 3, uwzględnia się kursy faktycznie zastosowane w przypadku sprzedaży lub kupna walut obcych oraz otrzymania należności lub zapłaty zobowiązań. W pozostałych przypadkach, a także gdy do otrzymanych należności lub zapłaty zobowiązań nie jest możliwe uwzględnienie faktycznie zastosowanego kursu waluty w danym dniu, stosuje się kurs średni ogłaszany przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień.

Odnosząc się z kolei do art. 15a ust. 6 ustawy o CIT, przez średni kurs ogłaszany przez Narodowy Bank Polski, o którym mowa w ust. 2 i 3 wspomnianej ustawy, rozumie się kurs z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu lub poniesienia kosztu. W odniesieniu z kolei do art. 15a ust. 7 ustawy o CIT za koszt poniesiony, o którym mowa w ust. 2 i 3, uważa się koszt wynikający z otrzymanej faktury (rachunku) albo innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), a za dzień zapłaty, o którym mowa w ust. 2 i 3 – dzień uregulowania zobowiązań w jakiejkolwiek formie, w tym w wyniku potrącenia wierzytelności.

Zgodnie z podejściem prezentowanym w orzecznictwie (np. wyrok WSA w Warszawie z 22.9.2017 r., sygn. akt III SA/Wa 1991/16; wyrok WSA w Lublinie z 19.10.2016 r., sygn. akt I SA/Lu 250/16; wyrok NSA z 28.1.2016 r., sygn. akt II FSK 3133/13, wyrok NSA z 10.3.2015 r., sygn. akt II FSK 635/13) regulacja art. 15a ustawy o CIT ma charakter wyczerpujący i kompleksowy, co oznacza, że różnicami kursowymi są tylko i wyłącznie kwoty (różnice) powstałe w okolicznościach, o których mowa w art. 15a ust. 2 i 3, a sformułowany w tym przepisie katalog przypadków, powodujących powstanie dodatnich lub ujemnych różnic kursowych, jest katalogiem zamkniętym.

Wobec powyższego, na gruncie art. 15a ustawy o CIT podatkowe różnice kursowe powstają w wyniku:

1. otrzymywania przychodów w walucie obcej;
2. ponoszenia kosztów w walucie obcej;
3. obrotu własnymi środkami pieniężnymi w walucie obcej;
4. zaciągania i spłaty kredytów lub pożyczek walutowych.
   
   

Co więcej, w tym kontekście warto wskazać, że w kwestii podatkowych różnic kursowych istotne znaczenie ma okoliczność, iż wprawdzie art. 15a ust. 1 ustawy o CIT wyodrębnia je w przychodach i kosztach podatkowych – to jednak różnice kursowe, o których mowa w art. 15a w ust. 2 pkt 2 i ust. 3 pkt 2 wspomnianej ustawy, czyli różnice kursowe związane z poniesionym kosztem nie mają autonomicznego charakteru. Jeżeli zatem wynikający z transakcji gospodarczej wydatek uznany jest w świetle ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych za koszt uzyskania przychodu, to również i różnice kursowe związane z takim kosztem winny znaleźć odzwierciedlenie w rachunku podatkowym, i odwrotnie – nie uznanie określonej wartości za koszt podatkowy przesądza o braku możliwości uwzględnienia w podstawie opodatkowania różnic kursowych związanych z taką wartością. Inaczej rzecz ujmując, istota różnic kursowych związanych z transakcjami gospodarczymi polega na urealnieniu przychodów i kosztów podatkowych z tytułu zmian kursu waluty. Wobec tego, jeżeli w danym przypadku nie mamy do czynienia z kosztem uzyskania przychodu, to oczywistym jest, że nie istnieje podstawa do jej urealnienia.

W przedmiotowym zdarzeniu przyszłym Wnioskodawca będzie ponosił koszty zakupu Produktu nr 1 oraz Produktu nr 2 w walucie obcej (USD). W ocenie Wnioskodawcy, stosownie do przepisów art. 15a ust. 2 pkt 5 oraz 15a ust. 3 pkt 5 ustawy o CIT, w związku transakcjami nabycia i sprzedaży Produktu nr 1 oraz Produktu nr 2 dokonującymi się w walucie obcej, Wnioskodawca powinien rozpoznać dla celów podatkowych, w zależności od rezultatu, dodatnie lub ujemne różnice kursowe.

W opinii Wnioskodawcy, każda wypłata środków pieniężnych w walucie obcej skierowana do podmiotu trzeciego skutkuje powstaniem tego rodzaju różnic, za wyjątkiem wypłaty związanej ze spłatą bądź udzieleniem kredytu (pożyczki). Powyższe podejście znajduje swoje potwierdzenie w stanowiskach organów podatkowych (np. w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 12 kwietnia 2017 r., sygn. 1462-IPPB6.4510.52.2017.2.AG).

Wobec tego, Wnioskodawca w Transakcji nr 1 powinien porównać kurs faktycznie zastosowany przez bank przy zakupie przez Wnioskodawcę waluty USD z własnego konta PLN oraz średni kurs USD (średni kurs NBP) z dnia poprzedzającego dzień nabycia certyfikatów obejmujących wskazaną ilość uncji złota (za cenę X wyrażoną w USD). W związku z powyższym dochodzi bowiem do zrealizowania dodatniej lub ujemnej różnicy kursowej, pomiędzy momentem wpływu środków wyrażonych w USD na rachunek bankowy Inwestora (wycena dla celów podatkowych wg kursu sprzedaży waluty zastosowanego przez bank przy transakcji wymiany środków z PLN na USD), a momentem ich wykorzystania (nabycie certyfikatów, wycena wg kursu ogłoszonego przez NBP na dzień poprzedzający dzień nabycia certyfikatów).

W kontekście Transakcji nr 2 warto wskazać, że realizacja przychodów/kosztów z tytułu dodatnich/ujemnych różnic kursowych od własnych środków pieniężnych może przykładowo nastąpić w wyniku:

• sprzedaży waluty zgromadzonej na rachunku walutowym, a uzyskanej ze sprzedaży towarów lub usług;
  

• sprzedaży waluty uprzednio nabytej od innego podmiotu;
  

• zapłaty walutą za zobowiązania, a uzyskaną ze sprzedaży towarów lub usług;
  

• zapłaty za zobowiązania walutą uprzednio nabytą od innego podmiotu;
  

• innej formy wypływu waluty (np. darowizna).
  
  

Samo przechowywanie przez podatnika walut obcych i zmiana ich kursu nie powoduje zatem powstania tego rodzaju różnic kursowych.

Wobec tego, Wnioskodawca w Transakcji nr 2 powinien porównać kurs faktycznie zastosowany przy otrzymaniu/zakupie waluty (USD) oraz kurs USD z dnia poprzedzającego dzień nabycia Produktu nr 2 w USD. W związku z powyższym dochodzi bowiem do zrealizowania dodatniej lub ujemnej różnicy kursowej (w zależności od rezultatu), pomiędzy momentem wpływu środków wyrażonych w USD na rachunek bankowy Inwestora, a momentem ich wykorzystania (nabycie Produktu nr 2, wycena wg kursu ogłoszonego przez NBP z dnia poprzedzającego dzień nabycia zgodnie z art. 15a ust. 4 ustawy o CIT).

Wobec powyższego, zgodnie ze stanowiskiem Wnioskodawcy zakup Produktu nr 1 oraz Produktu nr 2 będzie wiązał się z powstaniem podatkowych różnic kursowych.

Ad. 2

Czy w przypadku, gdy powstaną różnice kursowe, o których mowa w pytaniu nr 1, kursem jaki powinien znaleźć zastosowanie jest średni kurs NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień, na który ustala się różnice kursowe, o którym mowa w art. 15a ust. 6 ustawy o CIT?

Stosownie do art. 15a ust. 4 ustawy o CIT, do kalkulacji różnic kursowych, o których mowa w art. 15a ust. 2 i ust. 3 ustawy o CIT uwzględnić należy kursy faktycznie zastosowane w przypadku sprzedaży lub kupna walut obcych oraz otrzymania należności lub zapłaty zobowiązań. Jedynie w pozostałych przypadkach, a także gdy nie jest możliwe uwzględnienie kursu faktycznie zastosowanego, stosować powinno się kurs NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień na który ustala się różnice kursowe.

Przytoczone przepisy określają, że porównanie wartości powinno nastąpić z uwzględnieniem „faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni”. Regulacja ta została doprecyzowana w art. 15a ust. 5 ustawy o CIT, który stanowi, że przy obliczaniu omawianych różnic kursowych uwzględnia się kursy faktycznie zastosowane w przypadku sprzedaży lub kupna walut obcych oraz otrzymania należności lub zapłaty zobowiązań. W pozostałych przypadkach, a także gdy do otrzymanych należności lub zapłaty zobowiązań nie jest możliwe uwzględnienie faktycznie zastosowanego kursu waluty w danym dniu, stosuje się kurs średni ogłaszany przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień.

„Faktycznie zastosowany kurs waluty” w rozumieniu przytoczonego wyżej przepisu, to taki kurs, który był w istocie, rzeczywiście, naprawdę zastosowany. Faktycznie zastosowany kurs wymiany walut występuje podczas transakcji, przy których dochodzi do przeprowadzenia operacji finansowej przewalutowania, czyli do wyrażenia w danej walucie wartości pieniężnej określonej pierwotnie w innej walucie. W przypadku, gdy zobowiązania między stronami na każdym etapie transakcji wyrażone są np. w USD, nie dochodzi do zastosowania kursu waluty USD w porównaniu do PLN.

Takie stanowisko zostało wyrażone przykładowo w wyroku NSA z dnia 5 lipca 2012 r., sygn. akt II FSK 221/11, w którym wskazano, że:

„cechy »faktycznego zastosowania« kursu nie można odnieść do sytuacji, gdy w istocie nie dochodzi do operacji przewalutowania w następstwie sprzedaży lub zakupu określonej waluty, ponieważ w takiej sytuacji nie następuje rzeczywiste wyrażenie w określonej walucie wartości pieniężnej wyrażonej pierwotnie w innej walucie; można tu jedynie mówić o zastosowaniu kursu do potencjalnej oceny wartości zawartej w określonej jednostce pieniężnej, a więc o potencjalnym zastosowaniu danego kursu, ale nie o jego zastosowaniu rzeczywistym, które musi odnosić się do rzeczywistej, naprawdę przeprowadzonej transakcji”.

Powyższe znalazło potwierdzenie w licznych wyrokach i interpretacjach podatkowych. Jak wskazał Minister Finansów w zmianie interpretacji indywidualnej wydanej dnia 6 sierpnia 2014 r. (sygn. DD10/033/279/ZDA/13/RD-4671):

„w przypadku operacji wpływu bądź wypływu waluty z rachunku walutowego, wobec braku przewalutowania, nie występuje kurs faktycznie zastosowany, ponieważ w takiej sytuacji nie następuje rzeczywiste wyrażenie w określonej walucie wartości pieniężnej wyrażonej pierwotnie w innej walucie”.

Analogiczne stanowisko zostało przedstawione m.in. w wyroku NSA z dnia 26 stycznia 2016 r. (sygn. akt II FSK 3030/13) oraz interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 16 września 2016 r. (znak ITPB3/423-627/12-1/16-S/MK).

Biorąc powyższe pod uwagę, w ocenie Wnioskodawcy do obliczenia różnic kursowych powstających w związku z transakcjami nabycia i zbycia Produktu nr 1 oraz Produktu nr 2 należy zastosować kurs średni NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego odpowiednio dzień ich nabycia, przy czym w przypadku nabycia Produktu nr 1 wskazany kurs powinien zostać zestawiony z kursem faktycznie zastosowanym przez bank przy zakupie przez Wnioskodawcę waluty USD z własnego konta PLN. W przypadku nabycia Produktu nr 2 z kolei, powinien on zostać zestawiony z kursem zastosowanym przy otrzymaniu/zakupie waluty (USD), przy czym jeżeli doszło w związku z tym do przewalutowania należy zastosować kurs faktycznie zastosowany, jeżeli natomiast miało miejsce uregulowanie należności w USD, średni kurs NBP z dnia poprzedzającego dzień transakcji.

Potwierdzeniem powyższego stanowiska jest interpretacja o sygn. IBPBI/1/415-1278/12/KB z dnia 16 stycznia 2013 r. wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, która wyjaśnia, że: „co do zasady, dla celów ustalenia różnic kursowych, wartości wyrażone w walucie obcej należy przeliczać po kursie faktycznie zastosowanym. Przepisy ustaw podatkowych nie definiują pojęcia faktycznie zastosowanego kursu waluty. Uwzględniając wykładnię językową oraz systemową i celowościową tego pojęcia stwierdzić należy, iż faktycznie zastosowany kurs walutowy to taki kurs, który rzeczywiście został użyty, a więc którym faktycznie się posłużono przy przeprowadzaniu konkretnej operacji gospodarczej. Z kursem faktycznie zastosowanym w powyższym rozumieniu mamy zatem do czynienia w sytuacji, gdy w związku z otrzymaniem, bądź wydatkowaniem środków występuje operacja sprzedaży, bądź kupna waluty obcej po określonym kursie, lub też dochodzi do przewalutowania tych środków. Natomiast w przypadku, gdy przy regulowaniu zobowiązań, bądź otrzymaniu należności nie zachodzą ww. okoliczności, dla celów ustalenia różnic kursowych należy stosować kurs średni ogłaszany przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania lub otrzymania zapłaty”.

Podobnie do powyższej kwestii ustosunkował się Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w indywidualnej interpretacji podatkowej o sygn. akt 0111-KDIB1-1.4010.93.2020.1.BK z dnia z dnia 27 maja 2020 r., w której stwierdził, że: „jeżeli podatnik nie kupuje, ani nie sprzedaje waluty lub nie następuje faktyczne (rzeczywiste) zastosowanie kursu waluty, tj. nie dochodzi do przewalutowania otrzymywanej należności lub płaconego zobowiązania (np. przez bank do przeliczenia wpływu środków z tytułu otrzymywanej należności lub wypływu środków z tytułu zapłaty zobowiązania po konkretnym, rzeczywistym kursie przeliczeniowym), wówczas zastosowanie znajdzie kurs średni ogłaszany przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień. (...) Tym samym, jeśli nie występuje operacja sprzedaży lub kupna waluty lub nie dochodzi do przewalutowania otrzymywanej należności lub płaconego zobowiązania z zastosowaniem faktycznego kursu – wówczas dla celów ustalenia podatkowych różnic kursowych zastosowanie znajdzie kurs średni ogłaszany przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania danej operacji”.

Ad. 3

Czy wykupienie Produktu nr 1 oraz sytuacja opisana jako Scenariusz 2 w Transakcji nr 1 prowadzą do powstania różnic kursowych? Jeżeli tak, jaki kurs powinien znaleźć zastosowanie?

Zgodnie ze stanowiskiem Wnioskodawcy, wykup Produktu 1 oraz sytuacja opisana jako Scenariusz 2 w Transakcji nr 1 również będzie wiązała się z powstaniem różnic kursowych. Tak jak wskazano powyżej, na gruncie art. 15a ustawy o CIT podatkowe różnice kursowe powstają w wyniku:

1. otrzymywania przychodów w walucie obcej;
2. ponoszenia kosztów w walucie obcej;
3. obrotu własnymi środkami pieniężnymi w walucie obcej;
4. zaciągania i spłaty kredytów lub pożyczek walutowych.
   
   

Zgodnie z opinią Wnioskodawcy, w przypadku wykupienia Produktu 1 w wyliczaniu różnic kursowych zastosowanie znajduje art. 15a ust. 4 ustawy o CIT. Zgodnie z przywołanym przepisem, do rozliczenia różnic kursowych zastosować należy kurs średni NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień operacji. Powyższe wynika z braku wymiany waluty obcej na inną walutę.

Wskazany pogląd zyskuje swoje poparcie w doktrynie (R. Ciołek, P. Pacewicz, „Kurs faktycznie zastosowany” a różnice kursowe powstałe w przypadku transakcji wyrażonych w walucie obcej, Prz. Pod. 2008, nr 8, s. 37).

Także w orzecznictwie zaczyna przeważać pogląd, że „faktycznie zastosowany kurs waluty” oznacza taki kurs, po jakim podatnik rzeczywiście sprzedał lub nabył walutę (np. wyrok NSA z dnia 3 lutego 2011 r., II FSK 1682/09, LEX nr 784846), albowiem wykładnia omawianej regulacji „daje jasne i precyzyjne kryterium uwzględniania kursu faktycznego przy ustalaniu różnic kursowych – jest nim faktyczny obrót walutą, tj. zbycie lub nabycie waluty” (np. wyrok NSA z dnia 27 września 2011 r., II FSK 524/10, LEX nr 941965).

Podobne stanowisko jest prezentowane w interpretacjach indywidualnych organów podatkowych. Zgodnie z prezentowanym podejściem, jeżeli podatnik nie kupuje ani nie sprzedaje waluty lub nie następuje faktyczne (rzeczywiste) zastosowanie kursu waluty – tj. nie dochodzi do przewalutowania otrzymywanej należności lub płaconego zobowiązania (np. przez bank do przeliczenia wpływu środków z tytułu otrzymywanej należności lub wypływu środków z tytułu zapłaty zobowiązania po konkretnym, rzeczywistym kursie przeliczeniowym), wówczas zastosowanie znajdzie kurs średni ogłaszany przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień (np. interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 26.4.2018, sygn. 0114-KDIP2-2.4010.153.2018.1.AG, interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z 26.4.2018, sygn. 0114-KDIP2-2.4010.101.2018.1.AG).

W przedmiotowym zdarzeniu przyszłym, wykup certyfikatu przez bank, wskazany w Scenariuszu 1 w Transakcji nr 1, będzie wiązał się z powstaniem przychodu podatkowego po stronie Wnioskodawcy. Jako że wykup certyfikatu, niosący za sobą powstanie dla Wnioskodawcy przychodu podatkowego, nastąpi w walucie obcej (USD), pociągnie on za sobą powstanie różnic kursowych. W takiej sytuacji Wnioskodawca winien porównać średni kurs NBP z dnia poprzedzającego dzień uzyskania przychodu (sprzedaży certyfikatu) oraz średni kurs NBP z dnia poprzedzającego dzień wpływu środków na jego konto bankowe.

Natomiast brak wykupu certyfikatu (sytuacja opisana w Scenariuszu 2 w Transakcji nr 1), wiążący się z brakiem przepływów pieniężnych, nie będzie wiązał się z powstaniem różnic kursowych. Przy realizacji wskazanego scenariusza na rachunek Inwestora nie wpłyną bowiem żadne środki finansowe, bowiem pozostanie on przy walucie XAU.

Ad. 4

Czy sprzedaż Produktu nr 2 oraz wpływ środków w USD na rachunek prowadzony w USD skutkuje powstaniem podatkowych różnic kursowych?

Zgodnie ze stanowiskiem Wnioskodawcy, sprzedaż Produktu nr 2 oraz wpływ środków w USD na rachunek prowadzony w USD również przyniesie za sobą powstanie różnic kursowych, o których mowa w art. 15a ustawy o CIT.

Powyższe znajduje swoje potwierdzenie w stanowiskach sądów administracyjnych, uznających, że „faktycznie zastosowany kurs waluty” oznacza taki kurs, po jakim podatnik faktycznie sprzedał lub nabył walutę (np. wyrok NSA z dnia 3 lutego 2011 r., sygn. akt II FSK 1682/09; wyrok WSA w Szczecinie z 22.5.2013 r., sygn. akt I SA/Sz 905/12). Wykładnia wskazanego przepisu „daje jasne i precyzyjne kryterium uwzględniania kursu faktycznego przy ustalaniu różnic kursowych – jest nim bowiem faktyczny obrót walutą, tj. zbycie lub nabycie waluty” (np. wyrok NSA z dnia 27 września 2011 r., sygn. akt II FSK 524/10).

Wobec powyższego, Wnioskodawca przy sprzedaży Produktu nr 2 powinien porównać średni kurs NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu (sprzedaży Produktu nr 2) oraz średni kurs NBP z dnia poprzedzającego dzień wypływu środków z konta w USD, w związku z jego zakupem. W związku z powyższym dochodzi bowiem do zrealizowania dodatniej lub ujemnej różnicy kursowej (w zależności od rezultatu), pomiędzy momentem wykazania przychodu wyrażonego w USD, a momentem wypływu środków z rachunku USD Inwestora, w związku z jego zakupem.

W związku z powyższym, w opinii Wnioskodawcy, sprzedaży Produktu nr 2 będzie towarzyszyć powstanie podatkowych różnic kursowych, które zostają zrealizowane w dacie otrzymania środków na konto Inwestora.

Ad. 5

Czy jeśli dojdzie do powstania różnic kursowych wskazanych w pytaniu nr 4 oraz w pytaniu nr 1, Wnioskodawca powinien zaliczyć je do przychodów ze źródeł kapitałowych?

Zgodnie z art. 7b ust. 1 pkt 6 ustawy o CIT, za przychody z zysków kapitałowych uważa się przychody:

1. z praw majątkowych, o których mowa w art. 16b ust. 1 pkt 4-7, z wyłączeniem przychodów z licencji bezpośrednio związanych z uzyskaniem przychodów niezaliczanych do zysków kapitałowych oraz praw wytworzonych przez podatnika,
2. z papierów wartościowych i pochodnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem pochodnych instrumentów finansowych służących zabezpieczeniu przychodów albo kosztów, niezaliczanych do zysków kapitałowych,
3. z tytułu uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych lub instytucjach wspólnego inwestowania,
4. z najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnych charakterze dotyczącej praw, o których mowa w lit. a-c,
5. ze zbycia praw, o których mowa w lit. a-c,
6. z wymiany waluty wirtualnej na środek płatniczy, towar, usługę lub prawo majątkowe inne niż waluta wirtualna lub z regulowania innych zobowiązań walutą wirtualną.
   
   

Jak wynika zatem z literalnego brzmienia przepisu, przychody osiągane z tytułu transakcji z udziałem pochodnych instrumentów finansowych, podobnie jak towarzyszące im koszty, powinny być kwalifikowane do źródła zyski kapitałowe. Wyjątek dotyczy jednak pochodnych instrumentów finansowych, służących zabezpieczeniu przychodów albo kosztów, niezaliczanych do zysków kapitałowych, tj. instrumentów zabezpieczających przychody/koszty z pozostałej działalności podatnika. Zatem do przychodów z innych źródeł powinny być kwalifikowane przychody osiągane przez podatnika z tytułu realizacji transakcji z udziałem instrumentów, które nie posiadają statusu pochodnych instrumentów finansowych oraz pochodnych instrumentów finansowych, których celem jest zabezpieczenie dochodu z pozostałej działalności podatnika.

W interpretacji z 20 listopada 2018 r. (0114-KDIP2-2.4010.372.2018.2.AG) Dyrektor KIS uznał, że pochodne instrumenty o charakterze zabezpieczającym, to instrumenty niestanowiące samoistnych, niezależnych operacji, zawieranych w celu osiągnięcia zysku z posiadanego kapitału, mające na celu zapewnienie stosownego zabezpieczenia dla określonego rodzaju działalności podmiotu, w szczególności zabezpieczenie przychodów lub kosztów działalności podstawowej. Wynik, osiągany przez podatnika z tytułu realizacji transakcji z udziałem pochodnych instrumentów finansowych, które zawierane są w celu zabezpieczenia ryzyka, związanego z podstawową, operacyjną działalnością spółki, powinien być kwalifikowany do źródła przychodów z innych źródeł. Natomiast wynik, osiągany przez spółkę z tytułu realizacji transakcji z udziałem pochodnych instrumentów finansowych, zawieranych w innym celu niż zabezpieczenie ryzyka, związanego z podstawową operacyjną działalnością, powinien zostać zaliczony do przychodów z zysków kapitałowych. Pochodne instrumenty finansowe o charakterze niezabezpieczającym, zaliczane do zysków kapitałowych, to instrumenty, które stanowią samoistne, niezależne operacje, niezwiązane z przedmiotem działalności podatnika, mające na celu osiągnięcie zysku z posiadanego kapitału.

Ponieważ jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, instrumenty pochodne (Produkt nr 1 oraz Produkt nr 2) są nabywane przez Wnioskodawcę tylko w celu potencjalnego generowania dodatkowych zysków (jako forma inwestowania środków finansowych), to zdaniem Wnioskodawcy nie posiadają one znamion instrumentów zawieranych celem zabezpieczenia ryzyka, związanego z podstawową, operacyjną działalnością spółki. Posiadają one bowiem w tej sytuacji charakter samoistny i w żaden sposób nie zabezpieczają podstawowej działalności Wnioskodawcy. W związku z tym, w opinii Wnioskodawcy, nie powinny zostać zakwalifikowane do źródła przychodów z innych źródeł.

W tym kontekście należy stwierdzić, że jeżeli przychód bądź koszt podatkowy rozpoznany w związku z określoną transakcją zostanie zakwalifikowany do danego źródła przychodów, to powstała na jego podstawie różnica kursowa również powinna zostać uwzględniona w tym źródle przychodów. Wskazane podejście znajduje swoje potwierdzenie w wydawanych interpretacjach indywidualnych (np. interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 14 lutego 2019 r., sygn. 0114-KDIP2-2.4010.619.2018.2.AG).

Wobec powyższego, zgodnie ze stanowiskiem Wnioskodawcy, przychody osiągnięte z tytułu nabycia i sprzedaży Produktu nr 1 oraz Produktu nr 2 jak również wygenerowane w związku z nimi różnice kursowe, powinny zostać zakwalifikowane do przychodów z zysków kapitałowych.

Ad. 6

Czy jeśli dojdzie do powstania różnic kursowych wskazanych w pytaniu nr 4, kursem właściwym dla ich przeliczenia będzie średni kurs NBP z dnia poprzedniego?

Zgodnie z art. 15a ust. 4 ustawy o CIT, przy obliczaniu różnic kursowych, o których mowa w ust. 2 i 3, uwzględnia się kursy faktycznie zastosowane w przypadku sprzedaży lub kupna walut obcych oraz otrzymania należności lub zapłaty zobowiązań. W pozostałych przypadkach, a także gdy do otrzymanych należności lub zapłaty zobowiązań nie jest możliwe uwzględnienie faktycznie zastosowanego kursu waluty w danym dniu, stosuje się kurs średni ogłaszany przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień.

Odnosząc się z kolei do art. 15a ust. 6 ustawy o CIT, przez średni kurs ogłaszany przez Narodowy Bank Polski, o którym mowa w ust. 2 i 3, rozumie się kurs z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu lub poniesienia kosztu.

W przedmiotowym stanie faktycznym, w Transakcji nr 2 zarówno zakup jak i sprzedaż Produktu nr 2 następuje w walucie obcej (USD). Powyższe sprawia, że de facto nie dochodzi do wymiany waluty obcej na inną walutę. Jako że „faktycznie zastosowany kurs waluty” oznacza taki kurs, po jakim podatnik faktycznie sprzedał lub nabył walutę (np. wyrok NSA z dnia 3 lutego 2011 r.), w opinii Wnioskodawcy, w wyliczaniu różnic kursowych zastosować należy kurs średni NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień operacji (sprzedaży Produktu nr 2). Powyższe wynika z braku wymiany waluty obcej na inną walutę.

Ad. 7

Czy przelew środków pieniężnych z konta USD na zwykłą lokatę bankową w USD towarzyszący sprzedaży Produktu nr 2 będzie skutkował powstaniem podatkowych różnic kursowych?

Przepisy art. 15a ust. 2 i ust. 3 Ustawy o CIT pozwalają zarówno po stronie przychodów, jak i po stronie kosztów wyodrębnić następujące kategorie różnic kursowych:

• różnice kursowe wprost związane z działalnością gospodarczą, której skutkiem jest powstanie należnych przychodów bądź poniesienie kosztów – tzw. różnice kursowe transakcyjne (art. 15 ust. 2 pkt 1 i 2 oraz ust. 3 pkt 1 i 2 Ustawy o CIT);
  

• różnice kursowe od posiadanych w walucie obcej własnych środków pieniężnych lub wartości pieniężnych (substytutów pieniądza w postaci papierów wartościowych, jak np. akcje, obligacje, a także środków płatniczych, jak np. czeki, akredytywy i inne) z tytułu obrotu tymi środkami pieniężnymi lub wartościami pieniężnymi – tzw. różnice kursowe od własnych środków pieniężnych (art. 15a ust. 2 pkt 3 i ust. 3 pkt 3 Ustawy o CIT);
  

• różnice kursowe związane z operacjami finansowymi w formie udzielenia/otrzymania kredytu/pożyczki (art. 15a ust. 2 pkt 4 i 5 oraz ust. 3 pkt 4 i 5 Ustawy o CIT).
  
  

W przypadku różnic kursowych od tzw. własnych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej (art. 15a ust. 2 pkt 3 i art. 15a ust. 3 pkt 3 ustawy o CIT) należy zwrócić uwagę, że sens ekonomiczny tych różnic polega na odzwierciedleniu rzeczywistych przysporzeń i strat podatnika z tytułu obrotu własnymi środkami i wartościami pieniężnymi w walucie obcej.

Powyższych różnic kursowych nie ustala się na okoliczność otrzymania lub nabycia środków i wartości pieniężnych, lecz są one ustalane na okoliczność wypływu środków i wartości pieniężnych w sensie wyzbycia się ich dla podmiotu trzeciego (przepływ środków pieniężnych w ramach rachunków bankowych należących do tego samego podatnika nie powoduje więc powstania tego rodzaju różnic). W konsekwencji każda wypłata środków pieniężnych w walucie obcej skierowana do podmiotu trzeciego skutkuje powstaniem tego rodzaju różnic, za wyjątkiem wypłaty związanej ze spłatą bądź udzieleniem kredytu (pożyczki).

W przedstawionym zdarzeniu przyszłym przelewy pomiędzy rachunkami Wnioskodawcy będą miały charakter techniczny. W tym kontekście warto wskazać, że zgodnie z interpretacją indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 14 października 2015 r., (sygn. IPPB5/4510-639/15-2/IŚ) w sytuacjach przelewu środków w walucie z jednego rachunku walutowego na inny (oba należące do tej samej jednostki) następuje jedynie przemieszczenie waluty wewnątrz jednostki. W konsekwencji operacja tego typu nie stanowi trwałego wypływu środków, co sprawia, że nie powoduje powstania różnic kursowych zdefiniowanych w art. 15a ust. 2 pkt 3 lub ust. 3 pkt 3 ustawy o CIT.

Co więcej, przedmiotowy przelew środków nie prowadzi do powstania przychodu podatkowego/kosztów uzyskania przychodu na zasadach ogólnych, tj. w oparciu o art. 12 ust. 1 albo 15 ust. 1 ustawy o CIT. Taki pogląd akceptuje W. Dmoch wskazując, że przelew waluty obcej z jednego rachunku bankowego (np. z rachunku bieżącego) na inny rachunek w walucie obcej, posiadający wyższe oprocentowanie (np. na rachunek terminowy) nie powoduje powstania różnic kursowych.

Wobec powyższego, zdaniem Wnioskodawcy przelew pomiędzy jego rachunkami nie powoduje powstania różnic kursowych.

Ad. 8

Czy zakup jednostek uczestnictwa w funduszu obligacyjnym, których wartość wyrażona jest w EUR, a płatność dokonywana jest w USD, opisany jako etap nr 1 w Transakcji nr 3, spowoduje powstanie różnic kursowych? Jeżeli tak, w którym momencie należy je rozpoznać odpowiednio jako koszt lub przychód podatkowy?

Na gruncie art. 15a ustawy o CIT podatkowe różnice kursowe powstają między innymi w wyniku ponoszenia kosztów w obcej walucie. Analiza przepisów art. 15a ust. 2 i 3 ustawy o CIT pozwala na sformułowanie następujących przesłanek, których kumulatywne spełnienie jest konieczne dla powstania podatkowych różnic kursowych transakcyjnych oraz odnoszących się do kredytu (pożyczki) w walucie obcej:

1. określone w CIT zdarzenie gospodarcze zaistniało w walucie obcej;
2. realizacja tego zdarzenia nastąpiła w walucie obcej;
3. powstanie zdarzenia gospodarczego i jego realizacja miały miejsce niejednocześnie, a w konsekwencji pierwotny kurs waluty (kurs ujęcia zdarzenia gospodarczego w księgach rachunkowych) różni się od kursu końcowego (kursu realizacji transakcji);
4. faktyczne zrealizowanie płatności.
   
   

W przedstawionym zdarzeniu przyszłym, zdarzenie gospodarcze oraz jego realizacja (nabycie jednostek w funduszu obligacyjnym) nastąpi w walucie obcej. Co więcej, kurs ujęcia zdarzenia gospodarczego będzie różnił się od kursu zastosowanego w dniu realizacji transakcji. W przedstawionym stanie, poniesiony zostanie koszt w USD, natomiast jego realizacja nastąpi w walucie EUR.

Wobec tego, Wnioskodawca przy zakupie jednostek uczestnictwa powinien porównać kurs zastosowany przez bank przy zakupie przez Wnioskodawcę waluty EUR z własnego konta USD oraz kurs EUR z dnia poprzedzającego dzień nabycia jednostek uczestnictwa. W związku z powyższym dochodzi bowiem do zrealizowania dodatniej lub ujemnej różnicy kursowej, pomiędzy momentem wpływu środków wyrażonych w EUR na rachunek bankowy Inwestora (wycena dla celów podatkowych wg kursu sprzedaży waluty zastosowanego przez bank przy transakcji wymiany środków z USD na EUR), a momentem ich wykorzystania (nabycie jednostek uczestnictwa, wycena wg kursu ogłoszonego przez NBP na dzień poprzedzający dzień zakupu).

W opinii Wnioskodawcy, różnice kursowe należy rozpoznawać odpowiednio jako przychód lub koszt podatkowy w momencie ich zrealizowania, tj. dokonania zapłaty lub uregulowania w jakiejkolwiek formie. Bez znaczenia pozostaje bowiem fakt, w którym momencie (miesiącu, roku) księgowany jest odpowiadający tym różnicom kursowym przychód bądź koszt, istotne jest tylko, aby różnice kursowe faktycznie były związane z kategorią przychodu lub kosztu podatkowego.

Przepisy dotyczące różnic kursowych nie precyzują, w którym momencie dodatnią różnicę kursową zalicza się do przychodów, a ujemną do kosztów podatkowych. Należy jednak zauważyć, że przy poniesieniu kosztu w walucie obcej (np. zakupu towaru lub usługi, lub innego kosztu do rozliczenia w czasie) różnice kursowe ustala się jako różnicę między wartością kosztu w dniu jego poniesienia, po przeliczeniu na złote i wartości kosztu w dniu zapłaty, po przeliczeniu na złote. Przy czym kosztem poniesionym jest koszt wynikający z otrzymanej faktury, rachunku albo innego dowodu, a dniem zapłaty do celów ustalenia różnic kursowych jest dzień uregulowania zobowiązań w jakiejkolwiek formie, w tym w wyniku potrącenia wierzytelności (art. 15a ust. 7 updop).

W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawcy, w zależności od wahań kursów walut – dodatnie lub ujemne różnice kursowe, powinny zwiększać odpowiednio przychody lub koszty uzyskania przychodów Inwestora w momencie zapłaty ceny za nabywane jednostki uczestnictwa.

Wobec powyższego, w opinii Wnioskodawcy, zakup jednostek uczestnictwa w funduszu obligacyjnym niesie za sobą powstanie podatkowych różnic kursowych w myśl art. 15a ustawy o CIT, ujawnianych w momencie zapłaty za przedmiotowe jednostki uczestnictwa.

Ad. 9

Czy sprzedaż obligacji z funduszu obligacyjnego (fundusz inwestycyjny otwarty) wyrażonych w walucie EUR i wpływ środków w PLN na rachunek bieżący PLN, opisana jako etap nr 2 w Transakcji nr 3, spowoduje powstanie podatkowych różnic kursowych?

Zdaniem Wnioskodawcy sprzedaż obligacji z funduszu obligacji (fundusz inwestycyjny otwarty), których wartość wyrażona jest w EUR i otrzymanie ewentualnego przychodu w walucie polskiej nie powoduje powstania podatkowych różnic kursowych.

W nawiązaniu do treści art. 15a ustawy o CIT, podatkowe różnice kursowe powstają w wyniku:

1. otrzymywania przychodów w walucie obcej;
2. ponoszenia kosztów w walucie obcej;
3. obrotu własnymi środkami pieniężnymi w walucie obcej;
4. zaciągania i spłaty kredytów lub pożyczek walutowych.
   
   

Wobec powyższego, przepisy ustawy o CIT wskazują na to, że podatkowe różnice kursowe występują jedynie w razie otrzymywania przychodów i ponoszenia kosztów w walutach obcych.

Powyższe oznacza, że nie są uznawane za różnice kursowe dla celów podatkowych różnice wynikające z kursów walut, jeśli, np. zobowiązanie czy należność wyrażone są w walucie obcej, a uregulowanie następuje w polskich złotych lub odwrotnie – zobowiązanie bądź należność wyrażone są w polskich złotych, a zapłata dokonywana jest w walucie obcej. Tym samym, nie wszystkie różnice kursowe – w wymiarze ekonomicznym – ustalane dla celów rachunkowych i traktowane odpowiednio jako koszt/przychód finansowy w rachunku wyników, uznawane są przez prawo podatkowe za różnice kursowe, bowiem dla celów podatkowych różnice te powstają wyłącznie w przypadkach wymienionych enumeratywnie w art. 15a ust. 2 i 3 u.p.d.o.p. Powyższe znajduje swoje potwierdzenie w stanowiskach organów podatkowych, np. w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 27 maja 2020 r., (sygn. 0111-KDIB1-1.4010.93.2020.1.BK).

Zgodnie z przedmiotowym zdarzeniem przyszłym, Wnioskodawca uzyska środki w PLN z tytułu sprzedaży obligacji wyrażonych w EUR. W związku z powyższym, artykuł 15a ustawy o CIT nie znajdzie zastosowania. Zgodnie z opinią Wnioskodawcy, jedynie otrzymanie przychodu w walucie obcej implikuje powstanie różnic kursowych, natomiast rozszerzanie katalogu sytuacji dla których powstają podatkowe różnice kursowe jest niedopuszczalne. Powyższe znajduje swoje potwierdzenie w orzecznictwie. Przykładowo, w wyroku z dnia 25 maja 2009 r. (sygn. akt I SA/Gl 1030/08) WSA w Gliwicach wskazał, że: „otrzymanie przychodu w walucie polskiej było by nie do pogodzenia z literalną wykładnią art. 15a ustawy o CIT oraz orzecznictwem sądowym”. Różnice kursowe zostały bowiem w sposób kompleksowy uregulowane we wskazanym przepisie. Oznacza to, że regulacje tego przepisu stanowią wyczerpujący zestaw reguł, które są niezbędne do wyliczenia dodatnich i ujemnych różnic kursowych. Katalog, zarówno różnic dodatnich (art. 15a ust. 2), jak i ujemnych różnic kursowych (art. 15a ust. 3) jest katalogiem wyczerpującym, tj. zamkniętym.

Wobec powyższego, w opinii Wnioskodawcy sprzedaż obligacji z funduszu obligacyjnego (fundusz inwestycyjny otwarty), których wartość wyrażona jest w EUR i wpływ środków w PLN na rachunek bieżący PLN nie będzie skutkował powstaniem podatkowych różnic kursowych, o których mowa w art. 15a ustawy o CIT.

Ad. 10

Czy jeśli dojdzie do powstania różnic kursowych wskazanych w pytaniach nr 8 i 9, przychody i koszty z nimi związane winny zostać zakwalifikowane do przychodów ze źródeł kapitałowych?

Zgodnie z art. 7b ust. 1 pkt 6 ustawy o CIT, za przychody z zysków kapitałowych uważa się m.in. przychody z tytułu uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych lub instytucjach wspólnego inwestowania.

Jak zatem wynika z literalnego brzmienia przepisu, przychody osiągane z tytułu uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych lub instytucjach wspólnego inwestowania powinny być kwalifikowane do źródła zyski kapitałowe.

W tym kontekście należy stwierdzić, że jeżeli przychód bądź koszt podatkowy rozpoznany w związku z określoną transakcją zostanie zakwalifikowany do danego źródła przychodów, to powstała na jego podstawie różnica kursowa również powinna zostać uwzględniona w tym źródle przychodów. Powyższe ma swoje potwierdzenie w stanowiskach organów podatkowych, przykładowo w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 14 lutego 2019 r. (sygn. 0114-KDIP2-2.4010.619.2018.2.AG).

Wobec powyższego, w opinii Wnioskodawcy, różnice kursowe powstałe na skutek transakcji związanych z zakupem i sprzedażą jednostek uczestnictwa w funduszu obligacyjnym (fundusz inwestycyjny otwarty), inwestującym w różnego rodzaju obligacje, powinny zostać zaliczone do źródła przychodów z zysków kapitałowych.

Ad. 11

Czy jeśli dojdzie do powstania różnic kursowych wskazanych w pytaniu nr 9, kursem jaki powinien zostać zastosowany jest średni kurs NBP z dnia poprzedniego?

W nawiązaniu do treści art. 15a ust. 4 ustawy o CIT, przy obliczaniu różnic kursowych uwzględnia się kursy faktycznie zastosowane w przypadku sprzedaży lub kupna walut obcych oraz otrzymania należności lub zapłaty zobowiązań. W pozostałych przypadkach, a także gdy do otrzymanych należności lub zapłaty zobowiązań nie jest możliwe uwzględnienie faktycznie zastosowanego kursu waluty w danym dniu, stosuje się kurs średni ogłaszany przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień.

W przedmiotowym stanie, płatność nastąpi w PLN przy czym zakup jednostek uczestnictwa nastąpi w walucie EUR, natomiast sprzedaż instrumentu i wpływ środków nastąpi w PLN na rachunek bieżący złotówkowy Wnioskodawcy. Tak jak wskazuje przepis, kurs faktycznie zastosowany może zostać uwzględniony do przeliczania różnic kursowych w przypadku sprzedaży lub kupna walut obcych oraz otrzymania należności lub zapłaty zobowiązań.

W związku z powyższym, w opinii Wnioskodawcy, w razie stwierdzenia, że różnice kursowe wskazane w pytaniu nr 9 powstają, uwzględniony powinien zostać kurs faktycznie zastosowany w przypadku otrzymania należności, a zatem kurs faktyczny EUR względem PLN.

Ad. 12

Czy przychody i koszty uzyskane/poniesione w wyniku Transakcji 1, 2 oraz 3, wraz z towarzyszącymi im przychodami z odsetek, powinny zostać zakwalifikowane jako przychody z zysków kapitałowych, o których mowa w art. 7b ust. 1 pkt 6 lit. b) ustawy o CIT?

W myśl art. 7b ust. 1 pkt 6 u.p.d.o.p., za przychody z zysków kapitałowych uważa się przychody:

1. z praw majątkowych, o których mowa w art. 16b ust. 1 pkt 4-7, z wyłączeniem przychodów z licencji bezpośrednio związanych z uzyskaniem przychodów niezaliczanych do zysków kapitałowych,
2. z papierów wartościowych i pochodnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem pochodnych instrumentów finansowych służących zabezpieczeniu przychodów albo kosztów, niezaliczanych do zysków kapitałowych,
3. z tytułu uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych lub instytucjach wspólnego inwestowania,
4. z najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnych charakterze dotyczącej praw, o których mowa w lit. a-c,
5. ze zbycia praw, o których mowa w lit. a-c.
   
   

Stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c, d i e ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r. poz. 89), instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy są niebędące papierami wartościowymi:

• opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową, inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności, uprawnienie do emisji lub inny instrument pochodny, indeks finansowy lub wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne, z wyłączeniem instrumentów pochodnych, o których mowa w art. 10 rozporządzenia 2017/56 (lit. c),
  

• opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne lub mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron,
  

• opcje, kontrakty terminowe, swapy oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które mogą być wykonane przez dostawę, pod warunkiem że są dopuszczone do obrotu w systemie obrotu instrumentami finansowymi, z wyłączeniem produktów energetycznych będących przedmiotem obrotu hurtowego na OTF, które muszą być wykonywane przez dostawę.
  
  

Są to instrumenty pochodne, ponieważ ich cena (wartość) jest uzależniona od kształtowania się ceny instrumentu, na który opiewają.

Cechą konstytutywną pochodnych instrumentów finansowych jest ich oparcie na tzw. instrumentach bazowych, w tym na walutach obcych. Kontrakty terminowe nakładają na inwestora obowiązek rozliczenia ceny (kontrakty nierzeczywiste) lub nabycia instrumentu bazowego (kontrakty rzeczywiste) również wtedy, gdy jego cena nie będzie dla niego korzystna. Wśród najpopularniejszych instrumentów pochodnych wymienia się opcje, kontrakty terminowe (futures i forward), swapy czy też warranty.

Nie ulega wątpliwości, że w przedstawionym stanie, przedmiotowe instrumenty finansowe oparte są na instrumentach bazowych, zatem spełniają one cechy instrumentów pochodnych, a celem Spółki jest uzyskanie przychodu z tych instrumentów.

Jak wynika z art. 7b ust. 1 ustawy o CIT, do przychodów z zysków kapitałowych zalicza się m.in. przychody z papierów wartościowych, z pochodnych papierów wartościowych oraz tytułów uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych. Przedstawione w opisie zdarzenia przyszłego instrumenty (Produkt nr 1, Produkt nr 2 oraz jednostki uczestnictwa w funduszu obligacyjnym) wchodzą zatem w zakres art. 7b ust. 1 ustawy o CIT.

W związku z tym, w opinii Wnioskodawcy, mając na uwadze to, że instrumenty zawarte w przedmiotowym zdarzeniu przyszłym wchodzą w zakres instrumentów wymienionych w art. 7b ust. 1 ustawy o CIT, przychody w związku z nimi uzyskiwane, takie jak np. odsetki, podobnie jak towarzyszące im koszty, powinny być kwalifikowane do źródła „zyski kapitałowe”, na co wskazuje wprost treść art. 7b ust. 1 ustawy o CIT.

Ad. 13

Czy w sytuacji gdy dojdzie do zakupu certyfikatów na złoto, o którym mowa w Transakcji nr 1, za które Wnioskodawca zapłaci w walucie USD, a następnie dokona ich sprzedaży po cenie (określonym kursie) z ewentualnym zyskiem lub stratą to, czy ewentualny zysk lub stratę należy zaliczyć do źródła przychodów, o którym mowa w art. 7b ust. 1 pkt 6 lit. b ustawy o CIT?

Z literalnej wykładni art. 7b ust. 1 pkt 6 lit. b ustawy o CIT wynika, że co do zasady, przychody osiągane z tytułu transakcji z udziałem pochodnych instrumentów finansowych (w rozumieniu ustawy o CIT), powinny być kwalifikowane do źródła „zyski kapitałowe”. Wyjątek dotyczy jednak pochodnych instrumentów finansowych służących zabezpieczeniu przychodów albo kosztów niezaliczanych do zysków kapitałowych (tj. instrumentów zabezpieczających przychody/koszty z pozostałej działalności podatnika), które powinny być zaliczane do przychodów z pozostałej działalności podatnika.

Opisane w przedmiotowym zdarzeniu przyszłym nabycie instrumentów pochodnych nie będzie podyktowane chęcią zabezpieczenia przychodów lub kosztów niezaliczanych do zysków kapitałowych. Opisana transakcja (Transakcja nr 1) stanowi bowiem transakcję samoistną, niezwiązaną z osiąganiem przychodów czy kosztów związanych z działalnością operacyjną Wnioskodawcy. Dokonywane transakcje mają bowiem charakter inwestycyjny.

Wobec powyższego, z opinii Wnioskodawcy, jako że nabyciu instrumentu pochodnego nie towarzyszyło zabezpieczenie przychodów lub kosztów niezaliczanych do zysków kapitałowych, zysk lub strata osiągnięta na transakcji powinna zostać zaliczona do źródła z zysków kapitałowych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego w zakresie:

• rozpoznania różnic kursowych w związku z zakupem Produktu nr 1 oraz Produktu nr 2 (pytanie nr 1) – jest prawidłowe;
  

• zastosowania odpowiedniego kursu do przeliczenia różnic kursowych powstałych w związku z zakupem Produktu nr 1 oraz Produktu nr 2 (pytanie nr 2) – jest prawidłowe;
  

• powstania różnic kursowych oraz zastosowania odpowiedniego kursu w związku z wykupieniem Produktu nr 1 (pytanie nr 3) – jest prawidłowe;
  

• braku powstania różnic kursowych w sytuacji opisanej jako Scenariusz 2 w Transakcji nr 1 (pytanie nr 3) – jest prawidłowe;
  

• powstania różnic kursowych w związku ze sprzedażą Produktu nr 2 oraz wpływem środków w USD na rachunek prowadzony w USD (pytanie nr 4) – jest prawidłowe;
  

• ustalenia prawidłowego kursu do przeliczenia różnic kursowych powstałych w związku ze sprzedażą Produktu nr 2 oraz wpływem środków w USD na rachunek prowadzony w USD (pytanie nr 6) – jest prawidłowe;
  

• braku powstania różnic kursowych w wyniku przelewu środków pieniężnych z konta USD na zwykłą lokatę w USD, towarzyszącemu sprzedaży Produktu nr 2 (pytanie nr 7) – jest prawidłowe;
  

• powstania różnic kursowych w związku z zakupem jednostek uczestnictwa w funduszu obligacyjnym, których wartość wyrażona jest w EUR, a płatność dokonywana jest w USD, opisanym jako etap nr 1 w Transakcji nr 3 (pytanie nr 8) – jest nieprawidłowe;
  

• braku powstania różnic kursowych w związku ze sprzedażą obligacji z funduszu obligacyjnego i wpływem środków w PLN na rachunek bieżący PLN, opisanym jako etap nr 2 w Transakcji nr 3 (pytanie nr 9) – jest prawidłowe;
  

• kwalifikacji do źródła przychodów z zysków kapitałowych przychodów uzyskanych w wyniku Transakcji nr 1, 2 i 3, wraz z towarzyszącymi im przychodami z odsetek (pytanie nr 12) – jest prawidłowe;
  

• kwalifikacji do źródła „zyski kapitałowe” ewentualnego zysku, wynikającego z realizacji Transakcji nr 1, tj. dokonaniem zakupu certyfikatów na złoto, a następnie ich sprzedażą (pytanie nr 13) – jest prawidłowe;
  

• kwalifikacji do źródła przychodów z zysków kapitałowych różnic kursowych powstałych w wyniku sprzedaży Produktu nr 2 i wpływu środków w USD na rachunek prowadzony w USD oraz w wyniku zakupu Produktu nr 1 oraz Produktu nr 2 (pytanie nr 5) – jest nieprawidłowe.
  
  

Jak wskazano w opisanym we wniosku zdarzeniu przyszłym, Wnioskodawca (Inwestor) zamierza dokonywać inwestycji w pochodne instrumenty finansowe.

Zgodnie z art. 4a pkt 22 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2020 r., poz. 1406, z późn. zm., dalej: „updop”), ilekroć w ustawie jest mowa o pochodnych instrumentach finansowych – oznacza to instrumenty finansowe, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c-i ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi.

W myśl natomiast art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c-i ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2020 r., poz. 89, z późn. zm.), instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy są niebędące papierami wartościowymi:

• opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową, inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności, uprawnienie do emisji lub inny instrument pochodny, indeks finansowy lub wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne, z wyłączeniem instrumentów pochodnych, o których mowa w art. 10 rozporządzenia 2017/565,
  

• opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne lub mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron,
  

• opcje, kontrakty terminowe, swapy oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które mogą być wykonane przez dostawę, pod warunkiem że są dopuszczone do obrotu w systemie obrotu instrumentami finansowymi, z wyłączeniem produktów energetycznych będących przedmiotem obrotu hurtowego na OTF, które muszą być wykonywane przez dostawę,
  

• niedopuszczone do obrotu w systemie obrotu instrumentami finansowymi opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które mogą być wykonane przez dostawę, a które nie są przeznaczone do celów handlowych i wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych,
  

• instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego,
  

• kontrakty na różnicę,
  

• opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward dotyczące stóp procentowych oraz inne instrumenty pochodne odnoszące się do zmian klimatycznych, stawek frachtowych oraz stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne albo mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron, a także instrumenty pochodne, o których mowa w art. 8 rozporządzenia 2017/565, i inne, które wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych.
  
  

Wnioskodawca wskazał we wniosku, że będzie nabywać pochodne instrumenty finansowe zarówno w PLN, jak i w walutach obcych (USD). W tym celu wykorzysta własny rachunek walutowy prowadzony w USD. Wnioskodawca opisał we wniosku trzy rodzaje transakcji, które dotyczą odpowiednio:

1. nabycia przez Wnioskodawcę produktów będących instrumentem strukturyzowanym, obejmującym instrumenty pochodne w formie zdematerializowanych papierów wartościowych („Produkt nr 1”);
2. instrumentu dłużnego na okaziciela w formie zdematerializowanych papierów wartościowych („Produkt nr 2”);
3. zakupu jednostek uczestnictwa w funduszu obligacyjnym (fundusz inwestycyjny otwarty), inwestującym w różnego rodzaju obligacje.
   
   

Transakcja nr 1 będzie przebiegać w następujących etapach:

1. Zakup od banku przez Wnioskodawcę waluty USD z własnego konta PLN – wpływ USD na rachunek walutowy Wnioskodawcy w tym samym banku;
2. Zakup przez Wnioskodawcę certyfikatu obejmującego wskazaną ilość uncji złota (XAU) za cenę X wyrażoną w USD – powyższe prowadzi do zejścia waluty USD z konta walutowego Wnioskodawcy;
3. Zawarcie lokaty hybrydowej XAU/USD wyrażonej w USD (np. lokata 3 miesięczna) – na podstawie umowy z bankiem Wnioskodawca lokuje określoną liczbę uncji złota za cenę X USD na lokacie.
   
   

Dla transakcji nr 1 możliwe są 2 scenariusze:

1. Jeżeli na moment wyjścia (zakończenia lokaty) cena rynkowa uncji złota będzie większa od ustalonej z bankiem wartości X, bank odkupi certyfikaty po cenie Y USD. Na rachunek walutowy USD Inwestora wpłynie cena Y w USD oraz dodatkowo Inwestor otrzyma odsetki od lokaty również w USD;
2. W przypadku gdy, po zakończeniu lokaty, cena rynkowa osiągnie poziom niższy od X, na rachunek Inwestora nie wpłyną środki finansowe (USD) tylko zostanie przy walucie XAU, co jest równoznaczne z powrotem do certyfikatu, opisanym w etapie nr 2 niniejszej transakcji. Również w tym przypadku Inwestorowi będą przysługiwały odsetki.

W każdym z powyższych scenariuszy Inwestorowi będą przysługiwały odsetki.

Transakcja nr 2 będzie przebiegać w następujących etapach:

1. Zakup instrumentu i zapłata w USD – następuje wypływ środków z rachunku walutowego (USD) Wnioskodawcy;
   
2. Sprzedaż instrumentu i wpływ środków w USD na rachunek walutowy (USD) Wnioskodawcy wraz z wypłatą oprocentowania – również w walucie USD.
   
   

Posiadanie przedmiotowych obligacji wiąże się z odsetkami, które są wypłacane kwartalnie do chwili ich obowiązywania lub do chwili wykupu.

Natomiast transakcja nr 3 będzie przebiegać w następujących etapach:

1. Zakup jednostek uczestnictwa i zapłata w EUR, przy czym płatność nastąpi z rachunku walutowego (USD) Wnioskodawcy. Powyższe wiąże się z zakupem waluty EUR za środki w USD z rachunku prowadzonego w USD;
   
2. Sprzedaż instrumentu i wpływ środków w PLN na rachunek bieżący złotówkowy (PLN) Wnioskodawcy.
   
   

Inwestycja, może przynieść zarówno stratę jak i zysk, które są uzależnione od zarządzania funduszem. Fundusz inwestuje w obligacje, które generują odsetki. Przedmiotowe obligacje mogą zostać sprzedane z zyskiem lub stratą. Wynik inwestycji będzie widoczny w zmianie wycen jednostek funduszu. W przypadku sprzedaży jednostek uczestnictwa, zarządzający sprzedaje tyle obligacji z funduszu, aby mógł wypłacić środki finansowe (żądaną kwotę) na rachunek Inwestora. O wskazaną wartość zmniejszy się zatem portfel obligacji.

Wątpliwości Wnioskodawcy w przedmiotowej sprawie dotyczą skutków podatkowych związanych z ww. transakcjami dotyczącymi inwestowania w pochodne instrumenty finansowe.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 updop, przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód stanowiący sumę dochodu osiągniętego z zysków kapitałowych oraz dochodu osiągniętego z innych źródeł przychodów. W przypadkach, o których mowa w art. 21, art. 22 i art. 24b, przedmiotem opodatkowania jest przychód. Na podstawie art. 7 ust. 2 updop, dochodem ze źródła przychodów, z zastrzeżeniem art. 11c, art. 11i, art. 24a, art. 24b, art. 24d i art. 24f, jest nadwyżka sumy przychodów uzyskanych z tego źródła przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przychodów przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Zgodnie z art. 7b ust. 1 pkt 6 updop, za przychody z zysków kapitałowych uważa się przychody:

1. z praw majątkowych, o których mowa w art. 16b ust. 1 pkt 4-7, z wyłączeniem przychodów z licencji bezpośrednio związanych z uzyskaniem przychodów niezaliczanych do zysków kapitałowych oraz praw wytworzonych przez podatnika,
2. z papierów wartościowych i pochodnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem pochodnych instrumentów finansowych służących zabezpieczeniu przychodów albo kosztów, niezaliczanych do zysków kapitałowych,
3. z tytułu uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych lub instytucjach wspólnego inwestowania,
4. z najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnych charakterze dotyczącej praw, o których mowa w lit. a-c,
5. ze zbycia praw, o których mowa w lit. a-c,
6. z wymiany waluty wirtualnej na środek płatniczy, towar, usługę lub prawo majątkowe inne niż waluta wirtualna lub z regulowania innych zobowiązań walutą wirtualną.
   
   

Jak stanowi art. 12 ust. 1 pkt 1 updop, przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe. Stosownie do treści art. 12 ust. 3f updop, za datę powstania przychodu z tytułu realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych uważa się moment realizacji tych praw.

W myśl natomiast art. 15 ust. 1 updop, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Oznacza to, że podatnik ma prawo do odliczenia dla celów podatkowych wszelkich wydatków, pod warunkiem, że nie zostały one wymienione w art. 16 ust. 1 ww. ustawy oraz że wykaże ich związek z prowadzoną działalnością, a ich poczynienie ma lub może mieć wpływ na możliwość powstania przychodu (w tym zachowania lub zabezpieczenia przychodów). Jednocześnie, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8b updop, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków związanych z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych – do czasu realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo rezygnacji z realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo ich odpłatnego zbycia – o ile wydatki te, stosownie do art. 16g ust. 3 i 4, nie powiększają wartości początkowej środka trwałego oraz wartości niematerialnych i prawnych.

W odniesieniu do kosztów związanych z transakcjami na pochodnych instrumentach finansowych należy zauważyć, że w orzecznictwie sądowym wyrażane jest stanowisko, zgodnie z którym kosztów uzyskania przychodów nie mogą stanowić straty na realizacji instrumentów pochodnych zawartych wyłącznie w celach spekulacyjnych przez podatnika, który nie prowadzi działalności w ramach usług finansowych (przykładowo wyroki NSA z dnia 28 marca 2014 r., sygn. akt II FSK 1009/12 oraz z dnia 2 czerwca 2015 r., sygn. akt II FSK 2249/13). Koszty takie nie mają bowiem związku z działalnością gospodarczą podatnika. Natomiast, jak wskazano powyżej, jednym z warunków zaliczenia wydatku do kosztów uzyskania przychodów jest wykazanie jego związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca realizuje transakcje na pochodnych instrumentach finansowych tylko w celu potencjalnego generowania dodatkowych dochodów poprzez inwestowanie w ww. instrumenty wolnych środków finansowych. Instrumenty te w żaden sposób nie zabezpieczają podstawowej działalności Wnioskodawcy.

Należy zatem podkreślić, że w niniejszej sprawie Wnioskodawca w wyniku podatkowym może uwzględnić wyłącznie przychód z realizacji instrumentu pochodnego. Strata na takiej transakcji nie może być natomiast wykazana jako koszt uzyskania przychodów. W sytuacji, gdy obrót pochodnymi instrumentami finansowymi ma wyłącznie cel zarobkowy (spekulacyjny), to wydatki związane z transakcjami na ww. instrumentach nie stanowią kosztów uzyskania przychodów, o których mowa w art. 15 ust. 1 updop, gdyż nie mają związku z powstaniem przychodu (bądź zachowaniem lub zabezpieczeniem jego źródła) z prowadzonej działalności.

Z wniosku wynika ponadto, że Wnioskodawca będzie nabywać pochodne instrumenty finansowe również w walutach obcych. W tym celu korzystać będzie z własnego rachunku walutowego prowadzonego w USD. Walutą funkcjonalną Wnioskodawcy jest natomiast PLN. Tym samym, na zawieranych transakcjach z udziałem pochodnych instrumentów finansowych mogą występować różnice kursowe.

Zgodnie z art. 9b ust. 1 updop, podatnicy ustalają różnice kursowe na podstawie:

1. art. 15a, albo
   
2. przepisów o rachunkowości, pod warunkiem że w okresie, o którym mowa w ust. 3, sporządzane przez podatników sprawozdania finansowe będą badane przez firmy audytorskie.
   
   

W opisie zdarzenia przyszłego Wnioskodawca wskazał, że stosuje podatkową metodę rozliczania różnic kursowych, o której mowa w art. 15a updop.

Jak stanowi art. 15a ust. 1 updop, różnice kursowe zwiększają odpowiednio przychody jako dodatnie różnice kursowe albo koszty uzyskania przychodów jako ujemne różnice kursowe w kwocie wynikającej z różnicy między wartościami określonymi w ust. 2 i 3.

Zgodnie z art. 15a ust. 2 updop, dodatnie różnice kursowe powstają, jeżeli wartość:

1. przychodu należnego wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest niższa od wartości tego przychodu w dniu jego otrzymania, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia;
   
2. poniesionego kosztu wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest wyższa od wartości tego kosztu w dniu zapłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia;
   
3. otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu jest niższa od wartości tych środków lub wartości pieniężnych w dniu zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni, z zastrzeżeniem pkt 4 i 5;
4. kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego udzielenia jest niższa od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego zwrotu, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni;
   
5. kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego otrzymania jest wyższa od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego spłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni.
   
   

Stosownie do art. 15a ust. 3 updop, ujemne różnice kursowe powstają, jeżeli wartość:

1. przychodu należnego wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest wyższa od wartości tego przychodu w dniu jego otrzymania, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia;
   
2. poniesionego kosztu wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest niższa od wartości tego kosztu w dniu zapłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia;
   
3. otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu jest wyższa od wartości tych środków lub wartości pieniężnych w dniu zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych, według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni, z zastrzeżeniem pkt 4 i 5;
4. kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego udzielenia jest wyższa od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego zwrotu, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni;
   
5. kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego otrzymania jest niższa od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego spłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni.
   
   

Przepisy art. 15a ust. 2 i ust. 3 updop pozwalają zarówno po stronie przychodów, jak i po stronie kosztów wyodrębnić następujące kategorie różnic kursowych:

• różnice kursowe wprost związane z działalnością gospodarczą, której skutkiem jest powstanie należnych przychodów bądź poniesienie kosztów – tzw. różnice kursowe transakcyjne (art. 15 ust. 2 pkt 1 i 2 oraz ust. 3 pkt 1 i 2 updop);
  

• różnice kursowe od posiadanych w walucie obcej własnych środków pieniężnych lub wartości pieniężnych (substytutów pieniądza w postaci papierów wartościowych, jak np. akcje, obligacje, a także środków płatniczych, jak np. czeki, akredytywy i inne) z tytułu obrotu tych środków pieniężnych lub wartości pieniężnych – tzw. różnice kursowe od własnych środków pieniężnych (art. 15a ust. 2 pkt 3 i ust. 3 pkt 3 updop);
  

• różnice kursowe związane z operacjami finansowymi w formie udzielenia/otrzymania kredytu/pożyczki (art. 15a ust. 2 pkt 4 i 5 oraz ust. 3 pkt 4 i 5 updop).
  
  

Są to niezależne od siebie kategorie różnic kursowych, jednak w przypadku zapłaty za zobowiązania w walucie obcej (koszty) mogą występować równocześnie różnice transakcyjne oraz różnice kursowe od własnych środków pieniężnych.

Różnic kursowych od własnych środków pieniężnych nie ustala się na okoliczność otrzymania lub nabycia środków i wartości pieniężnych, lecz są one ustalane na okoliczność wypływu środków i wartości pieniężnych w sensie wyzbycia się ich dla podmiotu trzeciego (przepływ środków pieniężnych w ramach rachunków bankowych należących do tego samego podatnika nie powoduje więc powstania tego rodzaju różnic). W konsekwencji każda wypłata środków pieniężnych w walucie obcej skierowana do podmiotu trzeciego skutkuje powstaniem tego rodzaju różnic, za wyjątkiem wypłaty związanej ze spłatą bądź udzieleniem kredytu (pożyczki).

W myśl art. 15a ust. 4 updop, przy obliczaniu różnic kursowych, o których mowa w ust. 2 i 3, uwzględnia się kursy faktycznie zastosowane w przypadku sprzedaży lub kupna walut obcych oraz otrzymania należności lub zapłaty zobowiązań. W pozostałych przypadkach, a także gdy do otrzymanych należności lub zapłaty zobowiązań nie jest możliwe uwzględnienie faktycznie zastosowanego kursu waluty w danym dniu, stosuje się kurs średni ogłaszany przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień.

Z przepisu tego wynika, że jeżeli podatnik nie kupuje, ani nie sprzedaje waluty lub nie następuje faktyczne (rzeczywiste) zastosowanie kursu waluty – tj. nie dochodzi do przewalutowania otrzymywanej należności lub płaconego zobowiązania (np. przez bank do przeliczenia wpływu środków z tytułu otrzymywanej należności lub wypływu środków z tytułu zapłaty zobowiązania po konkretnym, rzeczywistym kursie przeliczeniowym), wówczas zastosowanie znajdzie kurs średni ogłaszany przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień.

Dodać też należy, że wykładnia celowościowa przemawia za tym, że przy podatkowej metodzie ustalania różnic kursowych w ramach faktycznie zastosowanego kursu walut mogą być uwzględniane, w zależności od charakteru operacji walutowej, różne kursy walutowe zastosowane przez podatnika, w tym np. bankowe, kantorowe i indywidualne wynikające z umowy.

Zgodnie natomiast z art. 15a ust. 6 updop, przez średni kurs ogłaszany przez Narodowy Bank Polski, o którym mowa w ust. 2 i 3, rozumie się kurs z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu lub poniesienia kosztu.

Podkreślenia wymaga, że w świetle przepisów art. 15a updop – dla powstania podatkowych różnic kursowych koniecznym jest, aby jednocześnie dane zdarzenie było wyrażone w walucie obcej i zapłata nastąpiła w walucie obcej. Niespełnienie któregoś z tych warunków skutkuje tym, że nie powstają różnice kursowe dla celów podatku dochodowego od osób prawnych.

Dodać również należy, że podatkowe różnice kursowe nie stanowią – co do zasady – samodzielnej kategorii, lecz wiążą się z właściwymi przychodami i kosztami podatkowymi. Powyższe dotyczy różnic kursowych wskazanych w art. 15a ust. 2 pkt 1-2 i ust. 3 pkt 1-2 updop. Natomiast różnice kursowe od wartości środków walutowych (o których mowa w art. 15a ust. 2 pkt 3 i ust. 3 pkt 3 updop) zgromadzonych na rachunku podatnika, a także różnice kursowe od udzielonych w walucie pożyczek/kredytów (art. 15a ust. 2 pkt 4-5 i ust. 3 pkt 4-5 updop), stanowią samoistne, niezwiązane z innymi przychodami źródło wystąpienia przychodu lub kosztu podatkowego.

Ad. 1

Pierwsze z zadanych we wniosku pytań dotyczy stwierdzenia, czy zakup opisanych instrumentów pochodnych (Produkt nr 1 oraz Produkt nr 2) będzie wiązał się z powstaniem podatkowych różnic kursowych, biorąc pod uwagę, że walutą nabycia przedmiotowych instrumentów jest USD i płatność następuje również w USD.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca w ramach Transakcji nr 1 nabywa Produkt nr 1, natomiast w ramach Transakcji nr 2 – Produkt nr 2. Walutą nabycia Produktu nr 1 oraz Produktu nr 2 jest waluta USD. Również faktyczna zapłata za ww. produkty następuje w USD. W przedstawionej sytuacji występuje zatem ruch środków pieniężnych na rachunku walutowym Wnioskodawcy.

Zauważyć w tym miejscu należy, że przepisy art. 15 ust. 2 pkt 3 i ust. 3 pkt 3 updop zobowiązują podatników do ustalania różnic kursowych w sytuacji, gdy wartość otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych jest inna w dniu ich wpływu od wartości z dnia zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych. Dla możliwości ustalania tej kategorii różnic kursowych przesądzające znaczenie ma fakt otrzymania lub nabycia środków lub wartości pieniężnych i fakt ich wypływu. Samo przechowywanie przez podatnika walut obcych i zmiana ich kursu nie powoduje powstania tego rodzaju różnic kursowych.

Mając na uwadze powyższe, w przypadku wyzbycia się środków z rachunku bankowego w związku z zakupem Produktu nr 1 oraz Produktu nr 2, powstaną podatkowe różnice kursowe od własnych środków (wartości) pieniężnych, o których mowa w art. 15a ust. 2 pkt 3 oraz ust. 3 pkt 3 udpop.

Zatem, stanowisko Spółki, zgodnie z którym zakup Produktu nr 1 i Produktu nr 2 będzie wiązał się z powstaniem podatkowych różnic kursowych, jest prawidłowe.

Ad. 2

Następne pytanie dotyczy tego, czy do różnic kursowych związanych z zakupem Produktu nr 1 oraz Produktu nr 2 powinien znaleźć zastosowanie średni kurs NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień, na który ustala się różnice kursowe, o którym mowa w art. 15a ust. 6 updop.

Jak stanowi art. 15a ust. 4 updop, przy obliczaniu różnic kursowych, o których mowa w ust. 2 i 3, uwzględnia się kursy faktycznie zastosowane w przypadku sprzedaży lub kupna walut obcych oraz otrzymania należności lub zapłaty zobowiązań. W pozostałych przypadkach, a także gdy do otrzymanych należności lub zapłaty zobowiązań nie jest możliwe uwzględnienie faktycznie zastosowanego kursu waluty w danym dniu, stosuje się kurs średni ogłaszany przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień.

Przez średni kurs ogłaszany przez Narodowy Bank Polski – w myśl art. 15a ust. 6 updop – rozumie się natomiast kurs z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu lub poniesienia kosztu.

Brzmienie przepisu art. 15a ust. 4 updop, wprowadza swego rodzaju „ograniczenie” do uwzględniania dla celów obliczania różnic kursowych kursu faktycznie zastosowanego do konkretnych przypadków wymienionych w pierwszym zdaniu tego przepisu, tj. sprzedaży waluty obcej, kupna waluty obcej, otrzymania należności lub zapłaty zobowiązania w walucie obcej, czyli do sytuacji, w których dojdzie w rzeczywistości do zastosowania konkretnego, faktycznego kursu walutowego.

W konsekwencji, jeżeli podatnik nie kupuje, ani nie sprzedaje waluty lub nie następuje faktyczne (rzeczywiste) zastosowanie kursu waluty, tj. nie dochodzi do przewalutowania otrzymywanej należności lub płaconego zobowiązania (np. przez bank do przeliczenia wpływu środków z tytułu otrzymywanej należności lub wypływu środków z tytułu zapłaty zobowiązania po konkretnym, rzeczywistym kursie przeliczeniowym), wówczas zastosowanie znajdzie kurs średni ogłaszany przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień.

Powyższe rozumienie przepisu potwierdza m.in. wykładnia językowa. Zgodnie ze Słownikiem języka polskiego (Słownik języka polskiego PWN, Wydanie nowe, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 2006) – pojęcie „faktyczny” należy rozumieć jako „rzeczywisty, realny, istotny”, podczas gdy „zastosować – zastosowywać” oznacza „użyć czegoś w jakiejś sytuacji”.

W świetle powyższych stwierdzeń należy zatem przyjąć, że „faktycznie zastosowany kurs waluty” jest kursem, który był w istocie, rzeczywiście, realnie zastosowany. Kurs waluty mógł być rzeczywiście (realnie) zastosowany tylko wtedy, gdy na jego podstawie, w oparciu o wyrażoną w nim cenę waluty, doszło do przeprowadzenia operacji finansowej przewalutowania – do wyrażenia w danej walucie wartości pieniężnej określonej pierwotnie w innej walucie.

Cechy „faktycznego zastosowania” kursu nie można odnosić do sytuacji, gdy w istocie nie dochodzi do operacji przewalutowania w następstwie sprzedaży lub zakupu określonej waluty lub przy otrzymaniu należności lub zapłacie zobowiązania na rachunek walutowy, ponieważ w takim przypadku nie następuje rzeczywiste wyrażenie w określonej walucie, np. w złotych polskich wartości pieniężnej wyrażonej pierwotnie w walucie obcej. Co najwyżej jest to jedynie potencjalne zastosowanie danego kursu, ale nie jego rzeczywiste zastosowanie, które musi odnosić się do rzeczywistej, naprawdę przeprowadzonej transakcji.

Tym samym, jeśli nie występuje operacja sprzedaży lub kupna waluty lub nie dochodzi do przewalutowania otrzymywanej należności lub płaconego zobowiązania z zastosowaniem faktycznego kursu – wówczas dla celów ustalenia podatkowych różnic kursowych zastosowanie znajdzie kurs średni ogłaszany przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania danej operacji.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić zatem należy, że do obliczenia różnic kursowych powstałych w związku z nabyciem Produktu nr 1 oraz Produktu nr 2 należy zastosować kurs średni NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień ich nabycia (w związku z wyzbyciem się waluty). W przypadku Produktu nr 1 kurs ten powinien być zestawiony z kursem faktycznie zastosowanym przez bank przy zakupie przez Wnioskodawcę waluty USD. W przypadku natomiast nabycia Produktu nr 2, kurs średni NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień nabycia Wnioskodawca powinien zestawić z kursem zastosowanym przy otrzymaniu/zakupie USD, przy czym jeżeli doszło w tej sytuacji do przewalutowania – powinien to być kurs faktycznie zastosowany, natomiast jeżeli doszło do uregulowania należności w USD, należy zastosować średni kurs NBP z dnia poprzedzającego dzień transakcji.

Tym samym, stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 2 jest prawidłowe.

Ad. 3

Kolejna zgłoszona wątpliwość dotyczy tego, czy wykupienie Produktu nr 1 oraz sytuacja opisana we wniosku jako Scenariusz nr 2 w Transakcji nr 1 prowadzą do powstania różnic kursowych, a jeżeli tak, to jaki kurs powinien mieć w tej sytuacji zastosowanie.

Jak wskazano we wniosku, Transakcja nr 1 obejmuje następujące etapy:

1. Zakup od banku przez Wnioskodawcę waluty USD z własnego konta PLN – wpływ USD na rachunek walutowy Wnioskodawcy w tym samym banku;
2. Zakup przez Wnioskodawcę certyfikatu obejmującego wskazaną ilość uncji złota (XAU) za cenę X wyrażoną w USD – powyższe prowadzi do zejścia waluty USD z konta walutowego Wnioskodawcy;
3. Zawarcie lokaty hybrydowej XAU/USD wyrażonej w USD (np. lokata 3 miesięczna) – na podstawie umowy z bankiem Wnioskodawca lokuje określoną liczbę uncji złota za cenę X USD na lokacie.
   
   

Dla powyższej transakcji możliwe są 2 scenariusze:

• jeżeli na moment wyjścia (zakończenia lokaty) cena rynkowa uncji złota będzie większa od ustalonej z bankiem wartości X, bank odkupi certyfikaty po cenie Y USD. Na rachunek walutowy USD Inwestora wpłynie cena Y w USD oraz dodatkowo Inwestor otrzyma odsetki od lokaty również w USD (Scenariusz nr 1).
  

• w przypadku, gdy po zakończeniu lokaty, cena rynkowa osiągnie poziom niższy od X, na rachunek Wnioskodawcy nie wpłyną środki finansowe (USD) tylko zostanie przy walucie XAU, co jest równoznaczne z powrotem do certyfikatu, opisanym w etapie nr 2 niniejszej transakcji. W tym przypadku Wnioskodawcy również będą przysługiwały odsetki (Scenariusz nr 2).
  
  

Mając na uwadze powyższe należy zauważyć, że w sytuacji wykupu przez bank Produktu nr 1 (Scenariusz nr 1), powstaną różnice kursowe w związku z uzyskaniem przez Wnioskodawcę przychodu z tytułu sprzedaży certyfikatów wyrażonych w USD. Różnica kursowa powstanie w tej sytuacji pomiędzy momentem uzyskania przychodu z powyższego tytułu, a momentem wpływu (otrzymania) środków na rachunek bankowy. W omawianym przypadku dla potrzeb obliczenia wysokości różnic kursowych należy porównać średni kurs NBP z dnia poprzedzającego dzień uzyskania przychodu oraz średni kurs NBP z dnia poprzedzającego dzień wpływu środków na konto bankowe.

W przypadku natomiast braku wykupu przez bank certyfikatów (tj. w sytuacji ziszczenia się Scenariusza nr 2), nie powstaną podatkowe różnice kursowe, gdyż Wnioskodawca nie otrzyma w związku z tym żadnych środków finansowych, zostając przy walucie XAU.

Zatem, stanowisko Spółki w zakresie pytania nr 3 jest prawidłowe.

Ad. 4

Następna wątpliwość dotyczy tego, czy sprzedaż Produktu nr 2 oraz wpływ środków w USD na rachunek prowadzony w USD skutkuje powstaniem podatkowych różnic kursowych.

Jak wskazano w opisie sprawy, w ramach Transakcji nr 2 Wnioskodawca dokonuje sprzedaży Produktu nr 2, tj. instrumentu dłużnego na okaziciela w formie zdematerializowanych papierów wartościowych. W wyniku dokonanej transakcji następuje wpływ środków w USD na rachunek walutowy Wnioskodawcy (w USD).

Zauważyć w tym miejscu należy, choć nabycie dłużnych papierów wartościowych oraz udzielenie pożyczki to dwa odrębne typy stosunków prawnych, których nie należy ze sobą utożsamiać z uwagi na odmienny charakter prawny obu transakcji, to niemniej jednak na płaszczyźnie ekonomicznej sens obu tych instytucji jest zbliżony – obie polegają na udzieleniu finansowania innemu podmiotowi w zamian za wypłatę oprocentowania, będącego wynagrodzeniem udzielającego finansowania z tego tytułu.

W świetle powyższego, a w szczególności mając na uwadze kredytową funkcję dłużnych papierów wartościowych – należy stwierdzić, że w określonej sytuacji zbycie papierów wartościowych może prowadzić do powstania różnic kursowych na zasadach określonych przepisami art. 15a ust. 2 pkt 4 i ust. 3 pkt 4 updop, czyli na zasadach przewidzianych jak przy uzyskaniu zwrotu udzielonego kredytu/pożyczki (w związku z wyzbyciem się dłużnych papierów wartościowych w zamian za środki finansowe). Będzie to miało miejsce w przypadku papierów wartościowych wyrażonych w walucie obcej.

Mając na uwadze powyższe, w niniejszej sprawie wpływ środków w USD w związku z wyzbyciem się Produktu nr 2 będzie wiązał się z powstaniem podatkowych różnic kursowych, o których mowa w art. 15a ust. 2 pkt 4 i ust. 3 pkt 4 updop.

Tym samym, stanowisko Spółki, zgodnie z którym w związku ze sprzedażą Produktu nr 2 powstaną podatkowe różnice kursowe, które zostaną zrealizowane w dacie otrzymania środków na konto Wnioskodawcy, jest prawidłowe.

Ad. 6

Zadane we wniosku pytanie nr 6 dotyczy tego, czy w przypadku powstania różnic kursowych, o których mowa w pytaniu nr 4 (związanych ze sprzedażą Produktu nr 2 oraz wpływem środków w USD na rachunek prowadzony w USD), kursem właściwym do ich przeliczenia będzie średni kurs NBP z dnia poprzedzającego dzień powstania różnic kursowych.

Z opisu sprawy wynika, że zarówno w związku z nabyciem, jak i sprzedażą Produktu nr 2 nie dochodzi do wymiany waluty obcej na inną walutę. Jak wynika natomiast z art. 15a ust. 4 updop, „kurs faktycznie zastosowany” oznacza kurs, który był w istocie, rzeczywiście, realnie zastosowany. Kurs waluty mógł być rzeczywiście zastosowany tylko wtedy, gdy na jego podstawie doszło do wyrażenia w danej walucie wartości pieniężnej określonej pierwotnie w innej walucie.

Mając na uwadze powyższe, w opisanej sytuacji nie wystąpi „kurs faktycznie zastosowany”, o którym mowa w art. 15a ust. 4 updop, w związku z czym dla potrzeb wyliczenia różnic kursowych związanych z wyzbyciem się Produktu nr 2 oraz wpływem środków w USD na rachunek Wnioskodawcy w USD, należy zastosować kurs średni NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień, na który ustala się różnice kursowe.

W konsekwencji, stanowisko Spółki w powyższym zakresie należy uznać za prawidłowe.

Ad. 7

Kolejne pytanie dotyczy kwestii braku powstania różnic kursowych w sytuacji, w której przy sprzedaży Produktu nr 2 następuje przelew środków pieniężnych z konta USD na zwykłą lokatę bankową w USD.

W powyższym przypadku następuje więc ruch środków pieniężnych pomiędzy dwoma rachunkami, należącymi do tego samego podmiotu.

Zauważyć w tym miejscu trzeba, że tzw. różnice kursowe od środków własnych (art. 15a ust. 2 pkt 3 oraz ust. 3 pkt 3 updop) ustalane są w sytuacji wyzbycia się środków na rzecz innego podmiotu. Dla powstania ww. różnic kursowych od własnych środków istotny jest więc wpływ i zapłata (lub inna forma wypływu) środków pieniężnych w walucie obcej. W opisanej w pytaniu nr 7 sytuacji nie dochodzi natomiast do zapłaty lub innej formy wypływu środków pieniężnych; środki pieniężne są tylko przemieszczane pomiędzy dwoma rachunkami należącymi do Spółki. W szczególności za wypływ środków pieniężnych nie można uznać wypływu środków w USD z jednego rachunku i transferu środków na lokatę bankową w USD. Za „wypływ” środków pieniężnych należy bowiem uznać przekazanie ich podmiotom trzecim, np. kontrahentowi (jako zapłatę), gdy jednocześnie dochodzi do trwałego, fizycznego wyzbycia się waluty. W sytuacjach przelewu środków w walucie z jednego rachunku walutowego na inny (oba należące do tej samej jednostki) następuje jedynie przemieszczenie waluty wewnątrz jednostki. Operacja ta nie stanowi trwałego wypływu środków. Nie powoduje zatem powstania różnic kursowych zdefiniowanych w art. 15a ust. 2 pkt 3 lub ust. 3 pkt 3 updop.

Zatem, przelew środków pieniężnych z konta USD na zwykłą lokatę w USD towarzyszący sprzedaży Produktu nr 2 nie będzie skutkował powstaniem podatkowych różnic kursowych.

Tym samym, stanowisko Spółki w zakresie pytania nr 7 jest prawidłowe.

Ad. 8

Kolejne pytanie dotyczy tego, czy zakup jednostek uczestnictwa w funduszu obligacyjnym, których wartość wyrażona jest w EUR, a płatność dokonywana w USD, opisany jako etap nr 1 w Transakcji nr 3, spowoduje powstanie różnic kursowych. W sytuacji odpowiedzi twierdzącej Spółka wnosi również o wskazanie, w którym momencie powyższe różnice kursowe należy rozpoznać odpowiednio jako koszt bądź przychód podatkowy.

Jak już wskazano, gdy obrót pochodnymi instrumentami finansowymi ma wyłącznie cel zarobkowy (spekulacyjny), to wydatki związane z transakcjami na ww. instrumentach nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. Natomiast Wnioskodawca zawarł w opisie sprawy informację, że transakcje na pochodnych instrumentach finansowych w żaden sposób nie zabezpieczają podstawowej działalności Wnioskodawcy. W konsekwencji, ww. koszty nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 updop, gdyż nie zostały poniesione w celu uzyskania przychodów (bądź zachowania lub zabezpieczenia ich źródła) z prowadzonej działalności gospodarczej. To samo dotyczy również transakcyjnych różnic kursowych związanych bezpośrednio z tymi kosztami.

Należy w tym miejscu zauważyć, że – mając na uwadze postanowienia przepisów art. 15a updop – różnice kursowe powinny być rozpoznawane odpowiednio jako przychód podlegający opodatkowaniu lub koszt uzyskania przychodów w momencie ich zrealizowania, tj. dokonania zapłaty lub uregulowania w jakiejkolwiek formie. W związku z tym, różnice kursowe powstające w tramach transakcji walutowych należy ująć w rachunku podatkowym w przychodach podlegających opodatkowaniu (jeśli są to dodatnie różnice kursowe) lub w kosztach uzyskania przychodów (w przypadku ujemnych różnic kursowych) w dacie zapłaty.

W związku z powyższym, w omawianej sprawie zakup jednostek uczestnictwa w funduszu obligacyjnym, których wartość wyrażona jest w EUR, a płatność dokonywana w USD, opisany jako etap nr 1 w Transakcji nr 3, mógłby spowodować ewentualne powstanie podatkowych różnic kursowych, o których mowa w art. 15a ust. 2 pkt 2 oraz ust. 3 pkt 2 updop. Warunkiem powstania tego typu różnic jest jednak wykazanie kosztu podatkowego, z którym byłyby one związane. Zauważyć bowiem trzeba, że transakcyjne różnice kursowe, o których mowa w art. 15a ust. 2 pkt 1-2 i ust. 3 pkt 1-2 updop, nie stanowią samodzielnej kategorii, lecz wiążą się z właściwymi przychodami i kosztami podatkowymi.

Mając jednak na uwadze okoliczność, że – zgodnie z wcześniejszymi wyjaśnieniami – Wnioskodawca nie może rozpoznać kosztów uzyskania przychodów w związku z zakupem jednostek uczestnictwa w funduszu obligacyjnym, nie może również rozpoznać związanych z tym różnic kursowych. Różnice te nie mogą zatem zostać ujęte w rachunku podatkowym Wnioskodawcy, jako wpływające na wysokość przychodów bądź kosztów podatkowych.

Zatem, stanowisko Spółki w powyższym zakresie jest nieprawidłowe.

Ad. 9

Kolejne zagadnienie budzące wątpliwość Spółki dotyczy kwestii braku powstania podatkowych różnic kursowych w związku ze sprzedażą obligacji z funduszu obligacyjnego i wpływem środków w PLN na rachunek bieżący PLN (sytuacja opisana jako etap nr 2 w Transakcji nr 3).

Wnioskodawca wskazał w opisie sprawy, że w przypadku zawierania Transakcji nr 3 (zakup jednostek uczestnictwa w funduszu obligacyjnym, inwestującym w obligacje), po zakupie jednostek uczestnictwa (etap nr 1) następuje sprzedaż instrumentów i wpływ środków w PLN na rachunek bieżący złotówkowy (PLN) Wnioskodawcy (etap nr 2). W przypadku sprzedaży jednostek uczestnictwa, zarządzający sprzedaje tyle obligacji z funduszu, aby mógł wypłacić środki finansowe na rachunek Wnioskodawcy.

W odniesieniu do skutków podatkowych sprzedaży ww. instrumentów należy zaznaczyć, że różnice kursowe, o których mowa w art. 15a updop, występują w przypadku rozpoznawania przychodów i ponoszenia kosztów jedynie w walutach obcych. Podkreślenia natomiast wymaga to, że nie są uznawane za różnice kursowe dla celów podatkowych różnice wynikające z kursów walut, jeśli np. zobowiązanie czy należność wyrażone są w walucie obcej a uregulowanie następuje w polskich złotych lub odwrotnie – zobowiązanie bądź należność wyrażone są w polskich złotych a zapłata dokonywana jest w walucie obcej.

W opisanej w pytaniu nr 9 sytuacji w związku ze sprzedażą obligacji wyrażonych w EUR następuje wpływ środków na rachunek PLN. Mając na uwadze powyższe wyjaśnienia należy stwierdzić, że w ww. przypadku nie powstaną podatkowe różnice kursowe, o których mowa w art. 15a updop. Wpływ środków z tytułu sprzedaży obligacji nie nastąpił bowiem w walucie obcej.

Powyższe oznacza, że w związku ze sprzedażą obligacji z funduszu obligacyjnego i wpływem środków w PLN na rachunek bieżący PLN (sytuacja opisana jako etap nr 2 w Transakcji nr 3) nie powstaną podatkowe różnice kursowe.

W związku z powyższym, stanowisko Spółki, zgodnie z którym w powyższej sytuacji nie dojdzie do powstania różnic kursowych, należy uznać za prawidłowe.

Ad. 11

Zadane pytanie nr 11 dotyczy wskazania odpowiedniego kursu do przeliczenia wysokości różnic kursowych, o których mowa w pytaniu nr 9, w sytuacji, gdy dojdzie do powstania tych różnic.

Jak już zauważono, w sytuacji opisanej w pytaniu nr 9 (sprzedaż obligacji i wpływ środków w PLN na rachunek PLN) nie powstaną podatkowe różnice kursowe.

Z uwagi na powyższe, określenie prawidłowego kursu do przeliczenia ww. różnic jest bezprzedmiotowe.

Ad. 12 i 13

Oprócz kwestii związanych z powstaniem różnic kursowych oraz zastosowaniem odpowiednich kursów do ich przeliczenia, Wnioskodawca zgłosił również wątpliwości dotyczące kwalifikacji do odpowiedniego źródła przychodów oraz kosztów powstałych w związku z opisanymi we wniosku transakcjami oraz powstałymi z tego tytułu różnicami kursowymi.

W związku z powyższym Wnioskodawca zadał m.in. pytania nr 12 i 13, dotyczące kwalifikacji do odpowiedniego źródła przychodów/kosztów oraz zysków/strat, uzyskanych/ponoszonych na transakcjach z udziałem wskazanych we wniosku instrumentów.

Jak już wskazano, mając na uwadze okoliczności omawianej sprawy, Wnioskodawca w swoim wyniku podatkowym może uwzględnić jedynie przychód z realizacji pochodnych instrumentów finansowych. W opisanym zdarzeniu przyszłym obrót pochodnymi instrumentami finansowymi ma wyłącznie cel zarobkowy (spekulacyjny), niezwiązany z prowadzoną działalnością Spółki, a więc wydatki związane z transakcjami na ww. instrumentach nie stanowią dla Wnioskodawcy kosztów uzyskania przychodów, o których mowa w art. 15 ust. 1 updop. W związku z tym, analiza dotycząca kwalifikacji do odpowiedniego źródła przychodów dotyczy w niniejszej sprawie jedynie przychodów uzyskiwanych w wyniku opisanych transakcji. Koszty na tych transakcjach nie będą natomiast ujęte w wyniku podatkowym w żadnym ze źródeł przychodów.

W odniesieniu do powyższego należy ponownie zauważyć, że zgodnie z art. 7b ust. 1 pkt 6 updop, za przychody z zysków kapitałowych uważa się przychody:

1. z praw majątkowych, o których mowa w art. 16b ust. 1 pkt 4-7, z wyłączeniem przychodów z licencji bezpośrednio związanych z uzyskaniem przychodów niezaliczanych do zysków kapitałowych oraz praw wytworzonych przez podatnika,
2. z papierów wartościowych i pochodnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem pochodnych instrumentów finansowych służących zabezpieczeniu przychodów albo kosztów, niezaliczanych do zysków kapitałowych,
3. z tytułu uczestnictwa w funduszach inwestycyjnych lub instytucjach wspólnego inwestowania,
4. z najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnych charakterze dotyczącej praw, o których mowa w lit. a-c,
5. ze zbycia praw, o których mowa w lit. a-c,
6. z wymiany waluty wirtualnej na środek płatniczy, towar, usługę lub prawo majątkowe inne niż waluta wirtualna lub z regulowania innych zobowiązań walutą wirtualną.
   
   

Przy prawidłowym kwalifikowaniu przychodu do odpowiedniego źródła, należy określić charakter danej transakcji z udziałem pochodnych instrumentów finansowych. Jak wynika z treści art. 7b ust. 1 pkt 6 lit. b updop, do źródła przychodów z innych źródeł (tj. z pozostałej działalności podatnika) powinny być kwalifikowane przychody osiągane przez podatnika z tytułu realizacji transakcji z udziałem pochodnych instrumentów finansowych, których celem jest zabezpieczenie dochodu z pozostałej działalności podatnika. Natomiast przychody z tytułu realizacji transakcji z udziałem pochodnych instrumentów finansowych o charakterze niezabezpieczającym przychodów/kosztów podatnika, należy kwalifikować do źródła „zyski kapitałowe”.

Wnioskodawca zaznaczył, że realizuje transakcje na pochodnych instrumentach finansowych tylko w celu potencjalnego generowania dodatkowych dochodów poprzez inwestowanie w ww. instrumenty wolnych środków finansowych. Nabywane pochodne instrumenty finansowe posiadają zatem charakter samoistny i w żaden sposób nie zabezpieczają podstawowej działalności Wnioskodawcy.

Mając na uwadze powyższe, przychody (zyski) dotyczące pochodnych instrumentów finansowych, będących przedmiotem opisanych we wniosku transakcji, stanowią przychody podatkowe kwalifikowane do źródła „zyski kapitałowe”, o którym mowa w art. 7b updop, jako wprost wymienione w tym przepisie.

Zatem, stanowisko Wnioskodawcy w zakresie kwalifikacji do źródła przychodów z zysków kapitałowych przychodów uzyskanych w wyniku Transakcji nr 1, 2 i 3, wraz z towarzyszącymi im przychodami z odsetek (pytanie nr 12) oraz ewentualnego zysku, wynikającego z realizacji Transakcji nr 1, tj. dokonaniem zakupu certyfikatów na złoto, a następnie ich sprzedażą (pytanie nr 13), jest prawidłowe.

Natomiast koszty poniesione w wyniku Transakcji nr 1, 2 i 3 (pytanie nr 12) oraz strata wynikająca z realizacji Transakcji nr 1, tj. dokonaniem zakupu certyfikatów na złoto, a następnie ich sprzedażą (pytanie nr 13) nie mogą być rozpoznane przez Wnioskodawcę w kosztach uzyskania przychodów z racji tego, że dotyczą transakcji zarobkowych (spekulacyjnych), a nie zabezpieczających dochody z podstawowej działalności gospodarczej. Zatem, kwestia kwalifikacji tych kosztów do odpowiedniego źródła przychodów jest bezprzedmiotowa.

Ad. 5

Kolejna wątpliwość związana z kwalifikacją do odpowiedniego źródła przychodów oraz kosztów podatkowych dotyczy kwestii odpowiedniej kwalifikacji różnic kursowych, o których mowa w pytaniu nr 4 oraz nr 1 (powstałych w związku z nabyciem/sprzedażą pochodnych instrumentów finansowych).

Jak już zauważono, podatkowe różnice kursowe wskazane w art. 15a ust. 2 pkt 1-2 i ust. 3 pkt 1-2 updop nie stanowią samodzielnej kategorii, lecz wiążą się z właściwymi przychodami i kosztami podatkowymi. Różnice kursowe, które dotyczą przychodów z zysków kapitałowych określonych w art. 7b updop, jak również wydatków stanowiących koszty uzyskania tych przychodów, winny być kwalifikowane do źródła, z którego pochodzą przychody i koszty ich uzyskania. Dodatnie różnice kursowe zwiększą w tym przypadku przychody z zysków kapitałowych, natomiast ujemne różnice kursowe zwiększą koszty uzyskania przychodów z tego źródła. Powyższe dotyczy różnic kursowych wskazanych.

Natomiast różnice kursowe od wartości środków walutowych (o których mowa w art. 15a ust. 2 pkt 3 i ust. 3 pkt 3 updop) zgromadzonych na rachunku podatnika, a także różnice kursowe od udzielonych w walucie pożyczek/kredytów (art. 15a ust. 2 pkt 4-5 i ust. 3 pkt 4-5 updop), stanowią samoistne, niezwiązane z innymi przychodami źródło wystąpienia przychodu lub kosztu podatkowego. Z uwagi na to, że definiujący zyski kapitałowe art. 7b updop nie kwalifikuje tego typu przychodów do „zysków kapitałowych”, różnice takie stanowić będą zasadniczo przychody lub koszty podlegające uwzględnieniu w pozostałych przychodach (kosztach) podatnika.

Jak wskazano przy okazji odpowiedzi na zadane pytanie nr 4, w związku z wyzbyciem się Produktu nr 2 oraz wpływem środków w USD, powstaną podatkowe różnice kursowe, o których mowa w art. 15a ust. 2 pkt 4 oraz ust. 3 pkt 4 updop. W przypadku natomiast wyzbycia się środków z rachunku bankowego w związku z zakupem Produktu nr 1 oraz Produktu nr 2 (pytanie nr 1) powstaną różnice kursowe od własnych środków (wartości) pieniężnych, o których mowa w art. 15a ust. 2 pkt 3 oraz ust. 3 pkt 3 udpop.

Mając zatem na uwadze powyższe wyjaśnienia należy stwierdzić, że ww. różnice kursowe, o których mowa w pytaniach nr 4 oraz nr 1, nie mogą zostać zakwalifikowane do źródła przychodów z zysków kapitałowych jako związane z transakcjami z udziałem pochodnych instrumentów finansowych, gdyż stanowią samoistne, niezwiązane z innymi przychodami źródło wystąpienia przychodu/kosztu. Różnice te stanowić będą przychody bądź koszty podatkowe, zaliczane do tzw. pozostałych źródeł przychodów, innych niż zyski kapitałowe.

Tym samym, nie można zgodzić się z Wnioskodawcą, że różnice kursowe wskazane w pytaniu nr 4 oraz pytaniu nr 1 powinny zostać zakwalifikowane do źródła przychodów z zysków kapitałowych.

Zatem, stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 5 jest nieprawidłowe.

Ad. 10

Kolejne pytanie związane z określeniem prawidłowego źródła przychodów dotyczy tego, czy w przypadku, gdy dojdzie do powstania różnic kursowych, o których mowa w pytaniu nr 8 (związanych z zakupem jednostek uczestnictwa, których wartość wyrażona jest w EUR, a płatność dokonywana w USD) oraz w pytaniu nr 9 (związanych ze sprzedażą obligacji i wpływem środków w PLN na rachunek PLN), to różnice te powinny zostać zakwalifikowane do źródła przychodów z zysków kapitałowych, o których mowa w art. 7b updop.

Jak wskazano natomiast przy okazji odpowiedzi na pytania nr 8 i 9, w opisanych w tych pytaniach sytuacjach nie dojdzie do powstania różnic kursowych wymienionych w art. 15a updop.

W konsekwencji, rozstrzygnięcie kwestii dotyczącej kwalifikacji do odpowiedniego źródła przychodów ww. różnic – z uwagi na to, że podatkowe różnice kursowe w tym przypadku nie powstaną w ogóle – stało się bezprzedmiotowe.

Końcowo należy podkreślić, że organ wydając interpretację przedstawił swoje stanowisko w oparciu o zaprezentowany we wniosku opis zdarzenia przyszłego, w którym wskazano jednoznacznie, że Wnioskodawca zamierza dokonywać inwestycji w pochodne instrumenty finansowe, w związku z czym realizuje opisane we wniosku transakcje na tych instrumentach. Powyższy opis organ potraktował jako element opisu zdarzenia przyszłego, w związku z czym w przypadku gdyby w rzeczywistości okazało się, że wskazane we wniosku instrumenty nie stanowią pochodnych instrumentów finansowych, organ może wywieść odmienne skutki podatkowe z tytułu transakcji z ich udziałem.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
   
   

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…), w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.