2021.04.06 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej - 0111-KDIB3-1.4012.994.2020.5.ICZ

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB3-1.4012.994.2020.5.ICZ
z 6 kwietnia 2021 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325 z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 8 grudnia 2020 r. (data wpływu 11 grudnia 2020 r.), uzupełnionym pismem z 9 marca 2021 r. (data wpływu 12 marca 2021 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z opodatkowania cesji (sprzedaży) praw i obowiązków wynikających z Umowy Powierniczej przekazywanych przez Inwestora na rzecz Wnioskodawcy - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 11 grudnia 2020 r., do tut. organu wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z opodatkowania cesji (sprzedaży) praw i obowiązków wynikających z Umowy Powierniczej przekazywanych przez Inwestora na rzecz Wnioskodawcy.

Ww. wniosek został uzupełniony pismem z 9 marca 2021 r. (data wpływu 12 marca 2021 r.), w związku z wezwaniem organu z 12 lutego 2021 r. znak: 0111-KDIB2-3.4014.408.2.BD, 0111-KDIB3-1.4012.994.2020.4.ICZ.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest polskim rezydentem podatkowym, podlegającym nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1387 ze zm., dalej: ustawa o PIT). Wnioskodawca zamierza zainwestować środki pieniężne za pośrednictwem platformy informatycznej pod adresem „…..pl” (dalej: Portal). Portal prowadzony jest przez spółkę działającą pod firmą X spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Polsce (dalej: Organizator). Przy pomocy Portalu wybrane spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Polsce (z reguły tzw. startupy, czyli spółki znajdujące się w początkowej fazie rozwoju, dalej: Startupy) mogą prowadzić kampanię crowdfundingową (dalej: Kampania Crowdfundingową). Kampania Crowdfundingową to kampania prowadzona przez Startup za pośrednictwem Portalu, w ramach której Startup przedstawia planowane przedsięwzięcie i oferuje podmiotom - zwanym dalej Inwestorami, a pojedynczo Inwestorem - nabycie udziałów, za pośrednictwem Portalu w zamian za wniesienie wkładów pieniężnych na ich pokrycie. Inwestor – w celu rozpoczęcia inwestowania zobowiązany jest utworzyć indywidualne konto internetowe na Portalu. W przypadku rejestracji, z momentem wypełnienia i przesłania formularza rejestracyjnego Inwestor akceptuje treść regulaminu (dalej: Regulamin). Regulamin określa zasady i warunki korzystania z Portalu, w tym zasady funkcjonowania Portalu. Inwestor dokonując rejestracji na Portalu oświadcza, że ma świadomość istnienia ryzyka inwestycyjnego związanego z korzystaniem z usług świadczonych za pośrednictwem Portalu. W celu ostrzeżenia każdego użytkownika Portalu - w tym Inwestora - Regulamin szczegółowo wyjaśnia skutki inwestowania za pomocą Portalu. Inwestor ma miejsce zamieszkania albo siedzibę w Polsce.

Inwestowanie środków pieniężnych za pośrednictwem Portalu odbywa się w następujący sposób:

Po zapoznaniu się z Kampanią Crowdfundingową Inwestor podejmuje decyzję o dokonaniu w ramach Crowdfundingu inwestycji w Startup w oparciu o informacje zamieszczone na stronie Portalu lub o informacje uzyskane samodzielnie.
Inwestor, aby móc brać udział w Kampaniach Crowdfundingowych musi zawrzeć z Organizatorem umowę powierniczą (dalej: Umowa Powiernicza) oraz wpłacać na rzecz Organizatora jako powiernika wynagrodzenie określone w Umowie Powierniczej, w oparciu o cennik.
Zgodnie z treścią Umowy Powierniczej Inwestor będzie zlecać Organizatorowi obejmowanie i trzymanie w imieniu własnym ale na rzecz i na rachunek Inwestora udziałów w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością. W rezultacie, Organizator będzie obejmować w imieniu własnym, ale na rzecz i na rachunek Inwestora udziały w Startupach na wniosek Inwestora złożony w toku Kampanii Crowdfundingowych organizowanych przez Startupy za pośrednictwem platformy prostagielda.pl.
Organizator powierniczo wykonywać będzie uprawnienia korporacyjne powiązane z udziałami. Inwestor - za pośrednictwem Portalu - przekazywać będzie Organizatorowi instrukcje wykonywania praw udziałowych objętych na rzecz i na rachunek Inwestora przez Organizatora.

Celem dokonania inwestycji, Inwestor będzie zlecać Organizatorowi nabycie określonej liczby udziałów danego Startupa na jego koszt. Następnie Inwestor uiszczać będzie na rzecz Organizatora cenę emisyjną udziałów danego Startupa. W przypadku pozytywnego zakończenia Kampanii Crowdfundingowej Startup składać będzie Organizatorowi ofertę objęcia opłaconych przez Inwestorów udziałów, Organizator składać będzie natomiast Startupowi oświadczenie o przystąpieniu do spółki i objęciu udziałów Startupa w liczbie opłaconej przez Inwestorów. Jednocześnie Organizator opłaci objęte udziały Startupa.

Inwestor, w dowolnym momencie po zarejestrowaniu podwyższenia kapitału zakładowego Startupa uprawniony będzie do realizacji jednego z poniższych działań:

Inwestor uprawniony będzie zażądać od Organizatora zawarcia umowy przeniesienia na swoją rzecz udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym Startupu albo
Inwestor po zarejestrowaniu podwyższenia kapitału zakładowego Startupu do momentu zawarcia umowy przeniesienia udziałów, uprawniony będzie złożyć za pośrednictwem Portalu zlecenie cesji (sprzedaży) praw z Umowy Powierniczej w stosunku do określonych udziałów na rzecz innego użytkownika Portalu.

Wnioskodawca - jako użytkownik Portalu - zamierza w przyszłości podpisać z Inwestorem umowę cesji (sprzedaży) praw z Umowy Powierniczej w stosunku do określonych udziałów Startupu. Cesja dokonywana będzie za pośrednictwem Portalu. W wyniku zawarcia umowy cesji Inwestor przeniesie przysługujące mu uprzednio roszczenie o wydanie udziałów na Wnioskodawcę. Przeniesienie roszczenia o wydanie udziałów odbędzie się za odpłatnością. W związku z cesją (sprzedażą) praw wynikających z Umowy Powierniczej w stosunku do określonych udziałów Startupu Inwestor otrzyma stosowne wynagrodzenie.

Podsumowując wyżej zamieszczony opis zdarzenia przyszłego wskazać należy, co następuje:

Inwestor inwestuje środki pieniężne za pośrednictwem Portalu.
Wnioskodawca jest użytkownikiem Portalu
Inwestor zleca Organizatorowi obejmowanie i trzymanie w imieniu Organizatora ale na rzecz i na rachunek Inwestora udziałów w Startupach.
Inwestor nabędzie prawa niematerialne wynikające z Umowy Powierniczej inkorporujące roszczenia o wydanie określonych udziałów w Startupie.
Nabycie roszczeń o wydanie udziałów w Startupie potwierdzone będzie jedynie umową w formie elektronicznej, ponieważ dla obrotu roszczeniami prawo polskie nie przewiduje konieczności zawierania umów w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi, a zawieranie ich przy każdej transakcji między kupującym a sprzedającym byłoby uciążliwe i ekonomicznie nieopłacalne.
Inwestor zawrze umowę cesji (sprzedaży) praw wynikających z Umowy Powierniczej w stosunku do określonych udziałów Startupu z Wnioskodawcą. Cesja tych praw i obowiązków na Wnioskodawcę odbędzie się za ustalonym wynagrodzeniem.

Wnioskodawca pismem z 9 marca 2021 r. uzupełnił opis sprawy w następujący sposób:

W pierwszej kolejności należy wskazać, iż w przedmiotowej sprawie rozstrzygnięcie w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych uzależnione jest od rozstrzygnięcia w zakresie podatku od towarów i usług. Stąd rozstrzygnięcie w zakresie podatku od towarów i usług stanowi pewnego rodzaju zagadnienie wstępne dla celów podatku od czynności cywilnoprawnych. Tym samym Wnioskodawca oczekuje interpretacji indywidualnej w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych oraz również oczekuje interpretacji w swojej indywidualnej sprawie w zakresie podatku od towarów i usług. Innymi słowy zakresem zainteresowania Wnioskodawcy jest uzyskanie interpretacji zarówno w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych, jak i w zakresie podatku do towarów i usług.

Ad. 1

Czy Inwestor jest czynnym zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług?

Ad. 2

Czy świadczenie usług przeniesienia praw i obowiązków wynikających z Umowy Powierniczej stanowi uzupełnienie zasadniczej działalności Inwestora, w szczególności czy jest to działalność konieczna?

Świadczenie usług przeniesienia praw i obowiązków wynikających z Umowy Powierniczej może stanowić dla Inwestora uzupełnienie jego zasadniczej działalności lub też wręcz stanowić zasadniczą działalność dla Inwestora.

Ad. 3

Czy umowa sprzedaży praw z Umowy powierniczej w stosunku do określonych udziałów Startupu będzie oprocentowana?

Nie, umowa sprzedaży praw z Umowy powierniczej w stosunku do określonych udziałów Startupu nie będzie oprocentowana.

Ad. 4

Jakie okoliczności wpłynęły na decyzję Inwestora o wykonywaniu czynności przeniesienia praw i obowiązków wynikających z Umowy Powierniczej w stosunku do określonych udziałów (tzn. przeniesienia roszczenia o wydanie udziałów)?

Na decyzje Inwestora o wykonaniu czynności przeniesienia praw i obowiązków wynikających z Umowy Powierniczej w stosunku do określonych udziałów (tzn. przeniesienia roszczenia o wydanie udziałów) wpływ będę miały dwie okoliczności:

chęć realizacji zysku stanowiącego różnicę pomiędzy wartością wydatków poniesionych na objęcie lub nabycie udziałów a ich obecną wartością rynkową,
chęć uniknięcia dalszych strat będących efektem spadku wartości rynkowej udziałów poniżej wartości wydatków poniesionych na nabycie lub objęcie udziałów.

Ad. 5

Czy czynności wykonywane przez Inwestora dot. przeniesienia praw i obowiązków wynikających z Umowy Powierniczej w stosunku do określonych udziałów będą świadczone systematycznie, a ich skala będzie wzrastała?

Tak, zakłada się, że czynności wykonywane przez Inwestora dotyczące przeniesienia praw i obowiązków wynikających z Umowy Powierniczej w stosunku do określonych udziałów będą świadczone systematycznie, a ich skala będzie wzrastała.

W świetle treści art. 2 pkt 4 lit. b) Ustawy PCC nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne, inne niż umowa spółki i jej zmiany, jeżeli przynajmniej jedna ze stron jest zwolniona od podatku od towarów i usług z tytułu dokonania tej czynności, z wyjątkiem:

umów sprzedaży i zamiany, których przedmiotem jest nieruchomość lub jej część, albo prawo użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach,
umów sprzedaży udziałów i akcji w spółkach handlowych.

Z uwagi na fakt, iż przedmiotem nabycia ze strony Wnioskodawcy nie są ani nieruchomości lub ich części, prawa użytkowania wieczystego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do miejsca postojowego w garażu wielostanowiskowym lub udział w tych prawach, jak również nie są tym przedmiotem udziały lub akcje w spółkach handlowych istotnym dla rozstrzygnięcia konieczności opłacania przez Wnioskodawcę podatku od czynności cywilnoprawnych w związku z nabyciem praw i obowiązków wynikających z Umowy Powierniczej staje się kwestia tego czy Wnioskodawca lub Inwestor w związku z dokonaniem tej czynność zbycia są zwolnienia z podatku od towarów i usług. Mając na uwadze fakt, iż w analizowanej sytuacji po stronie Wnioskodawcy nie wystąpi w związku z przedmiotowym nabyciem czynność zwolniona z opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług do rozstrzygnięcie pozostaje kwestia tego czy przedmiotowa czynność nie stanowi czynności zwolnionej z opodatkowania podatkiem od towarów i usług dla Inwestora. Gdyby bowiem przedmiotowa czynność stanowiła czynność zwolnioną z opodatkowania podatkiem od towarów i usług dla Inwestora wówczas po stronie Wnioskodawcy w związku z nabyciem praw i obowiązków wynikających z Umowy Powierniczej nie powstałby obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. W tym kontekście zatem wyjaśnienie tego czy czynność sprzedaży praw i obowiązków wynikających z Umowy Powierniczej przez Inwestora stanowi jednak czynność zwolnioną z opodatkowania podatkiem od towarów i usług ma znaczenia dla ustalania sytuacji podatkowej Wnioskodawcy w podatku od czynności cywilnoprawnych.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Mając w szczególności na uwadze treść przepisu art. 2 pkt 4 lit. b ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz.U. z 2020 r., poz. 815, dalej: ustawa o PCC) czy cesja (sprzedaży) praw i obowiązków wynikających z Umowy Powierniczej przez Inwestora na rzecz Wnioskodawcy będzie stanowić czynność zwolnioną z opodatkowania podatkiem od towarów i usług?

Stanowisko Wnioskodawcy:

W konsekwencji, zdaniem Wnioskodawcy, należy uznać, że skoro Inwestor będzie świadczyć na jego rzecz usługi, których przedmiotem są udziały w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, w odniesieniu do których to usług Inwestor będzie zwolniony od podatku od towarów i usług w oparciu o art. 43 ust. 1 pkt 40a lit. a ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2020, poz. 106 ze zm., dalej: Ustawa o VAT) to sprzedaż (cesja) praw i obowiązków wynikających z Umowy Powierniczej będzie korzystać z wyłączenia z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych w myśl art. 2 pkt 4 lit. b) ustawy o PCC.

Tytułem wyjaśnienia, w tym miejscu wskazać należy, że w świetle art. 15 ust. 1 Ustawy o VAT - podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel i rezultat takiej działalności. Z przepisu tego wynika, że podatnikiem może być w zasadzie każdy samodzielny podmiot prawny, niezależnie od jego formy organizacyjno-prawnej.

Jak wynika natomiast z art. 15 ust. 2 ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym.

W kontekście powyższych przepisów należy stwierdzić, że każdy, kto dokonuje czynności, które są konieczne do przyszłego wykorzystania dla celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, powinien być uznany za podatnika podatku od towarów i usług.

Podstawowym zatem kryterium dla uznania, czy podmiot działa jako podatnik VAT jest ustalenie, czy jego działania można uznać za dokonywane w sposób ciągły do celów zarobkowych.

Na mocy ww. art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U. UE seria L z 2006 r. Nr 347/1, z póżn. zm.) - zwana dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady, „podatnikiem” jest każda osoba prowadząca samodzielnie w dowolnym miejscu jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności. Natomiast na podstawie art. 9 ust. 2 Dyrektywy 2006/112/WE Rady, „działalność gospodarcza” obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.

W kontekście powyższego nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych, okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności (zob. A. Bartosiewicz, VAT. Komentarz, Warszawa 2020, Lex online, uwagi do art. 15).

Z przedstawionych przepisów wynika więc, że jeśli osoba fizyczna dokonuje zbycia ze swojego majątku prywatnego praw niemajątkowych, a czynność ta wykonywana jest jednorazowo lub okazjonalnie, w warunkach wskazujących, że działanie to nie jest czynione z zamiarem jego powtarzania (kontynuowania) i nie zmierza do nadania mu stałego charakteru, transakcja taka nie może być uznana za działalność gospodarczą, w rozumieniu cytowanego wyżej art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. A contrario zatem, jeśli osoba fizyczna zbywa (zamierza zbywać) ze swojego majątku prywatnego prawa niemajątkowe, a czynność ta będzie powtarzalna i będzie zmierzać do nadania jej stałego charakteru stwierdzić należy, że dana osoba fizyczna jest podatnikiem w rozumieniu art. 15 ust. 1 Ustawy o VAT.

Stanowisko Wnioskodawcy uzupełnione pismem z 11 marca 2021 r.:

W ocenie Wnioskodawcy czynność sprzedaży praw i obowiązków wynikających z Umowy Powierniczej będzie stanowić czynność zwolnioną z opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Zdaniem Wnioskodawcy dla Inwestora przedmiotowa czynność będzie zwolniona z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie treści przepisu art. 43 ust. 1 pkt 40a lit. a) Ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego w zakresie podatku od towarów i usług jest nieprawidłowe.

Na wstępie niniejszej interpretacji indywidualnej tut. organ zauważa, iż interpretacja indywidualna w zakresie podatku od towarów i usług, w kwestii opodatkowania czynności cesji (sprzedaży) praw i obowiązków wynikających z Umowy Powierniczej przekazywanych przez Inwestora na rzecz Wnioskodawcy, została udzielona nabywcy usług (tj. Wnioskodawcy) bowiem dla rozstrzygnięcia kwestii czy Wnioskodawca jest zobowiązany do zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu czynność sprzedaży praw i obowiązków wynikających z Umowy Powierniczej, wymagane jest uprzednio rozstrzygnięcie, czy ww. czynność stanowi usługę podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT i czy czynność ta korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT. Tym samym należy przyjąć, iż Wnioskodawca jest podmiotem zainteresowanym do uzyskania interpretacji indywidualnej w żądanym zakresie

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r., poz. 106, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawa o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie natomiast do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Pod pojęciem usługi należy zatem rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów w myśl art. 7 ustawy.

Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Przy czym z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 cyt. ustawy).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane”.

Wobec powyższej analizy, dostawa towarów lub świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są wykonane odpłatnie, oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Jednakże nie każda czynność stanowiąca świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 w związku z art. 5 ust. 1 pkt 1, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika.

Należy wskazać, że warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest spełnienie dwóch przesłanek:

dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług,
czynność ta wykonana została przez podmiot, który dla tej właśnie czynności występuje w charakterze podatnika podatku od towarów i usług.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza – w myśl ust. 2 powołanego artykułu – obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie ma na tyle uniwersalny charakter, że pozwala na objęcie pojęciem „podatnika” te wszystkie podmioty, które prowadzą określoną działalność występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym.

Dlatego też, nie każda czynność dokonana przez podmiot mający status podatnika będzie podlegać opodatkowaniu. Status podatnika podatku od towarów i usług nie powoduje automatycznie rozciągnięcia skutków podatkowych na całą sferę aktywności danego podmiotu. Za działalność rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług należy uznać tylko tę działalność, którą można zidentyfikować i zaliczyć do zawodowej płaszczyzny jednostki.

Kwestia, czy za działalność gospodarczą można uznać działalność polegającą na posiadaniu i sprzedaży akcji oraz udziałów była przedmiotem orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, m.in. w sprawach C-142/99, C-102/00, C-77/01 i C-16/00. Posiłkując się tym orzecznictwem należy stwierdzić, że co do zasady powyższe czynności nie stanowią działalności gospodarczej, a zatem podmiot dokonujący tych czynności nie ma statusu podatnika, nawet jeżeli z tytułu innej działalności jest podatnikiem.

Od tej zasady orzecznictwo Trybunału przewiduje pewne wyjątki, które pozwalają łączyć z faktem posiadania papierów wartościowych wykonywanie działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.

Dotyczy to sytuacji, gdy:

posiadacz papierów wartościowych uczestniczy w zarządzaniu spółką, której akcje posiada;
sprzedaż akcji, udziałów prowadzona jest w ramach działalności maklerskiej i brokerskiej;
posiadanie udziałów jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem działalności gospodarczej.

Należy zauważyć, że w sytuacji, gdy w zakres prowadzonej przez podmiot działalności gospodarczej nie wchodzi obrót papierami wartościowymi, to czynność samego nabycia/sprzedaży akcji czy udziałów innych spółek nie jest traktowana jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy. Są to czynności polegające na zarządzaniu własnym portfelem w celu maksymalizacji zwrotu z inwestycji. Nie można również samego nabycia czy sprzedaży udziałów finansowych w innych przedsiębiorstwach traktować jako wykorzystywanie majątku do uzyskiwania z niego dochodów w sposób ciągły.

TSUE w orzeczeniu z 14 listopada 2000 r. w sprawie C-142/99 Floridienne S.A. Beginvest przeciwko Państwu belgijskiemu stwierdził, że zaangażowanie w zarządzanie spółkami zależnymi (w holdingu) należy uznać za działalność gospodarczą w rozumieniu art. 4 (2) VI Dyrektywy, ale tylko w zakresie, w jakim pociąga to za sobą dokonywanie transakcji podlegających VAT na mocy art. 2 VI Dyrektywy, takich jak świadczenie przez Floridienne usług administracyjnych, rachunkowych i informatycznych na rzecz swoich spółek zależnych.

Również w orzeczeniu z 12 lipca 2001 r. w sprawie C-102/00 Welthgrove BV (także spółka holdingowa) przeciwko Staatssecretaris van Financien Trybunał wyraźnie wskazał, że samo zaangażowanie spółki holdingowej w zarządzanie jej spółkami zależnymi, lecz bez dokonywania transakcji podlegających VAT w rozumieniu art. 2 VI Dyrektywy, nie może być traktowane jak działalność gospodarcza w rozumieniu art. 4 (2) tej Dyrektywy. Wobec tego, działalnością gospodarczą będzie tylko takie zarządzanie spółkami zależnymi, które pociąga za sobą dokonywanie transakcji podlegających opodatkowaniu na mocy art. 2 VI Dyrektywy.

W orzeczeniu TSUE z dnia 27 września 2001 r. w sprawie C-16/00 Cibo Participations, Trybunał podtrzymał stanowisko, że udział spółki holdingowej w zarządzaniu spółkami, których udziały nabyła, stanowi działalność gospodarczą w rozumieniu art. 4 ust. 2 VI Dyrektywy, ale tylko w przypadku, gdy pociąga to za sobą przeprowadzenie transakcji podlegających opodatkowaniu na mocy art. 2 ust. 1 tej Dyrektywy, takich jak świadczenie przez spółkę holdingową na rzecz spółek zależnych usług administracyjnych, finansowych, handlowych lub technicznych.

Natomiast w wyroku z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie C-77/01 Empresa de Desenvolvimento Mineiro TSUE uznał, że „zwykłe nabycie udziałów w innych podmiotach nie stanowi wykorzystania majątku w celu osiągnięcia dochodu w sposób ciągły, ponieważ dywidenda uzyskana z udziału jest skutkiem własności majątku i nie jest wynagrodzeniem uzyskanym w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w rozumieniu Dyrektywy. Podobnie transakcje finansowe polegające jedynie na sprzedaży udziałów i innych papierów wartościowych, np. jednostek w funduszach inwestycyjnych, nie stanowią w ogóle działalności gospodarczej”.

W związku z powyższym, zdaniem TSUE, samo nabycie i posiadanie akcji spółki nie powinno być traktowane jako działalność gospodarcza w rozumieniu art. 4 ust. 2 VI Dyrektywy, nadająca ich posiadaczowi status podatnika. Trybunał powtórzył tu wyrażone wcześniej w orzeczeniu z dnia 20 czerwca 1996 r. C-155/94 stanowisko, że jeżeli objęcie akcji nie stanowi działalności gospodarczej, to również nie ma takiego charakteru ich zbycie (także orzeczenie TSUE z dnia 26 czerwca 2003 r. w sprawie C-442/01).

WSA w Opolu w wyroku z 25 czerwca 2010 r., sygn. akt I SA/Op 176/10, interpretując wskazany w orzecznictwie wyjątek od omawianej zasady, sprowadzający się do możliwości uznania za działalność gospodarczą posiadania (zbywania) udziałów, jeżeli towarzyszyłoby temu uczestnictwo w zarządzaniu spółką, stwierdził, że taka możliwość ograniczona jest do sytuacji szczególnych, w których udział w zarządzaniu pociąga za sobą przeprowadzenie transakcji podlegających opodatkowaniu, takich jak świadczenie usług na rzecz spółki.

Ustawodawca zarówno w treści ustawy, jak i przepisów wykonawczych do niej, przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienia od podatku.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy – zwalnia się od podatku usługi, w tym także usługi pośrednictwa, których przedmiotem są udziały w:

spółkach,
innych niż spółki podmiotach, jeżeli mają one osobowość prawną

– z wyłączeniem usług przechowywania tych udziałów i zarządzania nimi.

Z kolei w świetle regulacji art. 43 ust. 15 ustawy – zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

czynności ściągania długów, w tym factoringu;
usług doradztwa;
usług w zakresie leasingu.

Na mocy art. 43 ust. 16 ustawy – zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 40a i 41, nie ma zastosowania do usług dotyczących praw i udziałów odzwierciedlających:

tytuł prawny do towarów;
tytuł własności nieruchomości;
prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;
udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części;
prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.

Z opisu sprawy wynika, że Inwestor - w celu rozpoczęcia inwestowania zobowiązany jest utworzyć indywidualne konto internetowe na Portalu.

Inwestowanie środków pieniężnych za pośrednictwem Portalu odbywa się w następujący sposób:

Po zapoznaniu się z Kampanią Crowdfundingową Inwestor podejmuje decyzję o dokonaniu w ramach Crowdfundingu inwestycji w Startup w oparciu o informacje zamieszczone na stronie Portalu lub o informacje uzyskane samodzielnie.
Inwestor, aby móc brać udział w Kampaniach Crowdfundingowych musi zawrzeć z Organizatorem umowę powierniczą (dalej: Umowa Powiernicza) oraz wpłacać na rzecz Organizatora jako powiernika wynagrodzenie określone w Umowie Powierniczej, w oparciu o cennik.
Zgodnie z treścią Umowy Powierniczej Inwestor będzie zlecać Organizatorowi obejmowanie i trzymanie w imieniu własnym ale na rzecz i na rachunek Inwestora udziałów w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością. W rezultacie, Organizator będzie obejmować w imieniu własnym, ale na rzecz i na rachunek Inwestora udziały w Startupach na wniosek Inwestora złożony w toku Kampanii Crowdfundingowych organizowanych przez Startupy za pośrednictwem platformy prostagielda.pl.
Organizator powierniczo wykonywać będzie uprawnienia korporacyjne powiązane z udziałami. Inwestor - za pośrednictwem Portalu - przekazywać będzie Organizatorowi instrukcje wykonywania praw udziałowych objętych na rzecz i na rachunek Inwestora przez Organizatora.

Inwestor, w dowolnym momencie po zarejestrowaniu podwyższenia kapitału zakładowego Startupa uprawniony będzie do realizacji jednego z poniższych działań:

Inwestor uprawniony będzie zażądać od Organizatora zawarcia umowy przeniesienia na swoją rzecz udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym Startupu albo
Inwestor po zarejestrowaniu podwyższenia kapitału zakładowego Startupu do momentu zawarcia umowy przeniesienia udziałów, uprawniony będzie złożyć za pośrednictwem Portalu zlecenie cesji (sprzedaży) praw z Umowy Powierniczej w stosunku do określonych udziałów na rzecz innego użytkownika Portalu.

Inwestor nie jest zarejestrowany jako czynny podatnik podatku od towarów i usług. Nie można jednak wykluczyć, iż w chwili dokonywania umowy cesji (sprzedaży) praw i obowiązków wynikających z Umowy Powierniczej Inwestor będzie już zarejestrowany jako czynny podatnik podatku od towarów i usług. Świadczenie usług przeniesienia praw i obowiązków wynikających z Umowy Powierniczej może stanowić dla Inwestora uzupełnienie jego zasadniczej działalności lub też wręcz stanowić zasadniczą działalność dla Inwestora.

W świetle powołanych powyżej przepisów, czynności wykonywane na podstawie umowy cesji praw podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w sytuacji, gdy działaniom wykonywanym przez świadczącego usługę można przypisać znamiona prowadzenia działalności gospodarczej.

Z opisu sprawy wynika, że Inwestor nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług, niewykluczone jednak, że nim będzie. Z wniosku nie wynika, że Inwestor zbywał udziały w spółkach w ramach działalności maklerskiej i brokerskiej, uczestniczył w zarządzaniu spółkami w zakresie wykraczającym poza zwykłe prawa i obowiązki udziałowca, posiadanie udziałów w spółkach jest bezpośrednim, stałym i koniecznym rozszerzeniem jego działalności gospodarczej oraz prowadzi działalność gospodarczą w zakresie zarządzania udziałami. Jak wynika z wcześniej cytowanego orzecznictwa TSUE, gdy w zakres prowadzonej przez podmiot działalności gospodarczej nie wchodzi obrót papierami wartościowymi, to czynność samej sprzedaży udziałów bądź akcji nie jest traktowana jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, w związku z czym nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

W niniejszej sprawie nie dochodzi do transakcji zbycia/nabycia udziałów lub akcji (na co wprost wskazuje w opisie sprawy Wnioskodawca pisząc, że przedmiotem nabycia z jego strony nie są udziały lub akcje w spółkach handlowych), lecz praw i obowiązków wynikających z umów powierniczych dotyczących udziałów, zatem Inwestor występuje tu w charakterze podatnika podatku VAT.

Nie można zgodzić się z Wnioskodawcą, że w przedmiotowej sprawie znajdzie zastosowanie przepis art. 43 ust. 1 pkt 40a lit. a) ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem zwalnia się od podatku usługi, których przedmiotem są udziały w spółkach, z wyłączeniem usług przechowywania tych udziałów i zarządzania nimi.

W przedstawionych okolicznościach przedmiotem transakcji są prawa i obowiązki wynikające z umów powierniczych nabycia udziałów, a nie samo nabycie tych udziałów. Należy bowiem odróżnić przeniesienie całości praw i obowiązków (za wynagrodzeniem), na które to przeniesienie składa się szereg różnego rodzaju uprawnień, z których najważniejsze polega na możliwości nabycia udziałów w ustalonym terminie od samego nabycia tych Udziałów.

W analizowanej sprawie przedmiotem transakcji jest cesja praw i obowiązków z powierniczych umów dotyczących nabycia udziałów, w tym uprawnienie do nabycia tych udziałów, nie zaś faktyczne nabycie udziałów w spółkach.

Sama instytucja cesji jako umowy prawa cywilnego dotyczy wyłącznie praw, a nie konkretnego towaru, nawet, jeżeli dostawa tego towaru jest niejako „efektem końcowym” scedowanego zobowiązania.

Zatem przeniesienie praw i obowiązków wynikających z umowy powierniczej na rzecz innego podmiotu będzie świadczeniem, za które cedent (tutaj: Inwestor) otrzyma ustalone przez Strony wynagrodzenie. Pomiędzy Inwestorem a Wnioskodawcą zaistnieje bowiem więź o charakterze zobowiązaniowym, która na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług stanowić będzie świadczenie usług za wynagrodzeniem, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy. Inwestor podejmie bowiem określone działania, za które otrzyma wynagrodzenie. Z kolei Wnioskodawca stanie się niewątpliwie beneficjentem tej czynności – będzie bezpośrednim jej konsumentem, odbiorcą świadczenia odnoszącym korzyść o charakterze majątkowym – nabędzie uprawnienie do nabycia udziałów w ustalonym terminie.

W konsekwencji, mając na uwadze powołane przepisy prawa oraz opisaną sytuację należy stwierdzić, że przeniesienie praw i obowiązków z umów powierniczych, stanowić będzie usługę świadczoną przez Inwestora na rzecz Wnioskodawcy.

Przy tym, należy zauważyć, że ani przepisy ustawy o VAT, ani też rozporządzenia wykonawczego do ustawy nie przewidują zwolnienia od podatku dla czynności przeniesienia praw i obowiązków (cesji umowy). Zatem nie można uznać, że transakcja przejęcia praw i obowiązków z umów powierniczych dotyczących nabycia udziałów, która w konsekwencji umożliwi Wnioskodawcy nabycie tych udziałów, będzie korzystała ze zwolnienia od podatku na podstawie przepisu art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy, jako usługa, której przedmiotem są udziały/akcje w spółkach. Usługa ta podlega opodatkowaniu przy zastosowaniu właściwej stawki podatku.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym dla Inwestora przedmiotowa czynność będzie zwolniona z opodatkowania podatkiem od towarów i usług na podstawie treści przepisu art. 43 ust. 1 pkt 40a lit. a) Ustawy o VAT, jest nieprawidłowe.

Ocena prawna stanowiska Wnioskodawcy w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych zostanie zawarta w odrębnym rozstrzygnięciu.

Zaznacza się, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Wydając przedmiotową interpretację tut. Organ oparł się na wynikającym z treści wniosku opisie stanu sprawy. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy niniejsza interpretacja traci swą aktualność.

Należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego, co oznacza, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej). Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przypisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193 z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…), za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - (Dz. U. z 2019 r., poz. 2325 z późn. zm.).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Zgodnie z art. 57a ww. ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinie zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się do błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawą.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin