2021.04.09 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP4-3.4012.77.2021.1.DM
z 9 kwietnia 2021 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325 z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 8 lutego 2021 r. (data wpływu 10 lutego 2021 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT świadczonych przez Wnioskodawcę usług na rzecz Funduszu – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 10 lutego 2021 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, dotyczącej podatku od towarów i usług zakresie zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT świadczonych przez Wnioskodawcę usług na rzecz Funduszu.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (dalej: „Spółka” lub „Wnioskodawca”) jest spółką komandytową z siedzibą na terytorium Polski. Przeważającym przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest działalność rachunkowo-księgowa oraz doradztwo podatkowe (PKD 69.20.Z). Wnioskodawca jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (VAT).

Wnioskodawca ma zamiar zawrzeć umowę o świadczenie usług o charakterze rachunkowo- księgowym z funduszem inwestycyjnym zamkniętym (dalej: „Fundusz”).

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. Nr 146, poz. 1546, dalej: „ustawa o funduszach inwestycyjnych”) fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe.

Natomiast zgodnie z art. 3 ust. 4 pkt 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych fundusz inwestycyjny może prowadzić działalność jako alternatywny fundusz inwestycyjny: specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty.

Wnioskodawca ma zamiar podpisać umowę o świadczenie usług o charakterze rachunkowo-księgowym z Funduszem. Usługi te będą obejmowały między innymi czynności wymienione w art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2019 r. poz. 351), tj.:

Opracowanie oraz przestrzeganie polityki rachunkowości,
Prowadzenie na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych ujmujących zapisy zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym,
Okresowe ustalanie rzeczywistego stanu aktywów i pasywów,
Wycena aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego,
Sporządzanie sprawozdań finansowych (rocznych, półrocznych oraz kwartalnych),
Gromadzenie i przechowywanie dowodów księgowych oraz pozostałej dokumentacji przewidzianej ustawą,
Poddanie badaniu, składanie do właściwego rejestru sadowego, udostępnianie i ogłaszanie sprawozdań finansowych w przypadkach przewidzianych ustawą.

Usługi rachunkowo-księgowe na rzecz Funduszu będą obejmowały również czynności wymienione w § 3 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie szczególnych zasad rachunkowości funduszy inwestycyjnych (Dz. U. 2007 Nr 249, poz. 1859) tj.:

Ustalanie wyniku z operacji,
Obliczanie wartości aktywów netto, a także aktywów netto na jednostkę uczestnictwa, na daną kategorię jednostek uczestnictwa albo na daną serię certyfikatów inwestycyjnych i na certyfikat inwestycyjny danej serii (na każdy statutowy dzień wyceny oraz dzień bilansowy).

Wymienione wyżej czynności są niezbędne do wyceny aktywów funduszu inwestycyjnego określonego w art. 8 ustawy o funduszach inwestycyjnych.

Poza wskazanymi powyżej usługami Spółka będzie wykonywała na rzecz Funduszu następujące czynności:

Wypełnianie ciążących na Towarzystwie obowiązków raportowych w stosunku do Komisji Nadzoru Finansowego oraz Narodowego Banku Polskiego,
Kontrolowanie limitów inwestycyjnych,
Prowadzenie rejestru transakcji funduszu,
Współpracę z depozytariuszem w celu uzgodnienia wyceny aktywów netto funduszu,
Współpracę z Towarzystwem oraz z audytorem,
Prowadzenie rozliczeń z Urzędem Skarbowym.

Wymienione usługi będą świadczone przez Wnioskodawcę na podstawie stosownej umowy zawartej z Funduszem. Wnioskodawca chciałby wskazać, że korzystanie z wyżej wymienionych usług jest niezbędne do zarządzania Funduszem. Bez usług Wnioskodawcy Fundusz nie miałby bowiem wiedzy o niezbędnych w procesie zarządzania wskaźnikach finansowych dotyczących płynności, zadłużenia, wartości aktywów i zobowiązań, czy też wiedzy o limitach składników lokat, cen poszczególnych lokat oraz wartości aktywów netto certyfikatów i jednostek. Ponadto Wnioskodawca chciałby zaznaczyć, że wymienione wyżej usługi nie będą stanowić czynności doradczych z zakresu konsultingu lub doradztwa prawno- podatkowego.

Rodzaj i zakres usług, które na podstawie umowy będą świadczone na rzecz Funduszu ma charakter kompleksowy. Obsługa Funduszu przez Wnioskodawcę w zakresie wyceny jego aktywów będzie wiązała się z celem jakim jest maksymalizacja rynkowej wartości aktywów Funduszu oraz dochodu z portfeli, co będzie miało również wpływ na wartość certyfikatów inwestycyjnych wyemitowanych przez Fundusz. Usługi świadczone przez Wnioskodawcę stanowić będą przedmiotowo wyodrębnioną całość oraz integralny i istotny dla zarządzania funduszami inwestycyjnymi oraz portfelami inwestycyjnymi element. Do świadczenia tego typu usług konieczne jest posiadanie odpowiedniego zaplecza, a także doświadczenia.

Usługi świadczone przez Wnioskodawcę stanowić więc będą w globalnej ocenie odrębną całość, a także będą spełniać szczególne i istotne funkcje dla całej działalności funduszu inwestycyjnego, w konsekwencji czego będą mieć realny wpływ na funkcjonowanie Funduszu.

Wskazane usługi będą świadczone na rzecz Funduszu wyłącznie przez Wnioskodawcę i stanowić będą kompleksowe świadczenie w zakresie obsługi rachunkowo-księgowej.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy wskazane w opisie zdarzenia przyszłego usługi świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz Funduszu korzystać będą ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy z dnia z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: „ustawa o VAT”)?

Zdaniem Wnioskodawcy, opisane w zdarzeniu przyszłym usługi świadczone przez Wnioskodawcę na podstawie umowy zawartej z Funduszem będą korzystały ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT zwalnia się od podatku usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Wobec braku definicji legalnej usług zarządzania funduszami w polskiej ustawie o VAT, do ustalenia czy wymienione we wniosku usługi mogą zostać uznane za usługi zarządzania, należy odwołać się do przepisów oraz orzecznictwa wspólnotowego.

Podstawą prawną do zastosowania zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT jest art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej: „Dyrektywa VAT”), zgodnie z którym państwa członkowskie UE zwalniają z opodatkowania podatkiem VAT transakcje zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi.

Z brzmienia art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy VAT wynika, że prawodawca unijny pozostawił ustawodawcom państw członkowskich swobodę w zakresie określenia, jakich podmiotów mogą dotyczyć usługi zarządzania objęte zwolnieniem z VAT. Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT, ustawodawca polski zadecydował o zastosowaniu zwolnienia z VAT do czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów ustawy o funduszach inwestycyjnych.

Dla możliwości zastosowania zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT nie ma zatem znaczenia, czy czynności zarządzania wykonywane są na rzecz funduszy inwestycyjnych czy też na rzecz alternatywnych funduszy inwestycyjnych.

W Dyrektywie VAT nie zostało zdefiniowane pojęcie zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi. Definicja ta umieszczona została w Załączniku II do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (dalej: „Dyrektywa UCITS”). W artykule 6 ust. 2 zdanie ostatnie Dyrektywy UCITS określono, że działalność związana z zarządzaniem UCITS obejmuje, do celów niniejszej dyrektywy, obowiązki, o których mowa w załączniku II.

Zgodnie z tym załącznikiem, funkcje zarządzania obejmują:

Zarządzanie inwestycjami;
Administrację, w tym:
1. obsługę prawną i obsługę rachunkowo-księgową w zakresie zarządzania funduszem;
2. zapytania klientów;
3. wycenę i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);
4. monitorowanie przestrzegania uregulowań;
5. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;
6. wypłatę zysków;
7. emisję i umarzanie jednostek uczestnictwa;
8. rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);
9. prowadzenie ksiąg;
Wprowadzanie do obrotu.

Analogicznie funkcję zarządzania definiuje także Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 (dalej: „Dyrektywa ZAFI”).

Zgodnie z art. 4 ust. 1 lit. w Dyrektywy ZAFI, zarządzanie AFI (Alternatywnym Funduszem Inwestycyjnym) oznacza wykonywanie przynajmniej funkcji w zakresie zarządzania portfelem, o których mowa w pkt 1 lit. a) lub b) załącznika I, na rzecz jednego lub większej liczby AFI.

Zgodnie z pkt 1 załącznika I do Dyrektywy ZAFI, minimalny zakres funkcji w zakresie zarządzania inwestycyjnego, które musi wykonywać Zarządzający Alternatywnym Funduszem Inwestycyjnym (zgodnie z dyrektywą osoba prawna, której stała działalność polega na zarządzaniu jednym lub większą liczbą AFI, dalej: „ZAFI”), zarządzając AFI, to

zarządzanie portfelami inwestycyjnymi;
zarządzanie ryzykiem,

zaś w pkt 2 załącznika I zawarty został katalog innych czynności, jakie ZAFI może wykonywać dodatkowo w ramach usługi zarządzania. Co istotne, wskazany minimalny zakres funkcji w zakresie zarzadzania inwestycyjnego służy określeniu, czy dany podmiot może być uznany za ZAFI, nie ogranicza natomiast katalogu czynności wchodzących w zakres zarządzania, co wynika wprost z pkt 2 załącznika I.

Z załącznika I do Dyrektywy ZAFI oraz z załącznika II do Dyrektywy UCITS wynika zatem, że na czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi składają się nie tylko działania polegające na zarządzaniu inwestycjami (realizacja polityki inwestycyjnej funduszy), lecz również czynności z zakresu administracji, w tym zapewnienia obsługi rachunkowo-księgowej.

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE”), w którym wskazuje się ponadto, iż pojęcie zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, o którym mowa w art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy VAT jest autonomicznym pojęciem prawa wspólnotowego, którego treść nie może być zmieniana przez państwa członkowskie.

Do dnia 31 marca 2013 r. w art. 43 ust. 8 ustawy o VAT znajdowała się definicja pojęcia zarządzania do celów stosowania ww. zwolnienia. W konsekwencji nowelizacji ustawy o VAT zmierzającej do dostosowania polskich przepisów do orzecznictwa TSUE, z dniem 1 kwietnia 2013 r. ustawy o VAT usunięto art. 43 ust. 8 zawierający definicję zarządzania niezgodną z ww. orzecznictwem (m.in. z wyrokiem TSUE w sprawie C-169/04 Abbey National plc).

W konsekwencji, zakres zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT przewidzianego w art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy VAT (a w konsekwencji również zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT) należy interpretować zgodnie z prawem wspólnotowym oraz orzecznictwem TSUE.

W przywołanym powyżej wyroku w sprawie C-169/04 Abbey National plc TSUE wskazał, że zarządzanie funduszami powierniczymi (obecnie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi) jest określane w zależności od rodzaju świadczonych usług, a nie w zależności od osoby świadczącej lub odbiorcy usług, co oznacza, że zwolnienie z opodatkowania podatkiem VAT dla usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi ma charakter przedmiotowy, a nie podmiotowy.

O możliwości zastosowania zwolnienia decyduje zakres czynności świadczonych przez usługodawcę, bez względu na status usługodawcy.

W konsekwencji zajętego przez TSUE stanowiska stwierdzić należy, iż brak jest podstaw do zawężania zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT jedynie do usług świadczonych na rzecz AFI przez ZAFI.

Brak jest zatem możliwości uznania, aby istniały jakiekolwiek przeszkody, do stosowania zwolnienia przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT do usług świadczonych przez inne podmioty, pod warunkiem, że podejmowane przez nie czynności wpisują się w katalog działań objętych zakresem usługi zarządzania funduszami.

Stanowisko to potwierdza także późniejsze orzecznictwo TSUE, m.in. wyrok z dnia 7 marca 2013 r. w sprawie C-275/11 GfBk Gesellschaft fur Borsenkommunikation mbH, w którym potwierdzono możliwość stosowania zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT dla usług doradztwa inwestycyjnego świadczonych przez osobę trzecią na rzecz spółki inwestycyjnej zarządzającej specjalnym funduszem inwestycyjnym.

W wyroku wydanym w sprawie C-275/11 GfBk Gesellschaft fur Borsenkommunikation mbH, TSUE wskazał ponadto, iż poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu portfelem, do szczególnych funkcji przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania należą funkcje administrowania samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania, takie jak te wymienione w załączniku II do dyrektywy 85/611 zmienionej dyrektywą 2001/107 w rubryce Administracja.

Dodatkowo, jak wynika z przywołanego powyżej wyroku TSUE, wyliczenie zawarte w załączniku II do Dyrektywy UCITS nie jest wyczerpujące. Także w przypadku, gdyby dane usługi nie były wymienione we wskazanym załączniku II, mogą one zostać objęte zwolnieniem z opodatkowania podatkiem VAT, jako usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi.

W wymienionym powyżej wyroku TSUE wskazał: „Fakt, iż usługi doradcze i informacyjne świadczone przez osobę trzecią nie wiążą się z dokonaniem zmian w sytuacji prawnej lub finansowej funduszu również nie stoi na przeszkodzie objęciu ich pojęciem zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy. Należy bowiem przypomnieć, że w pkt 26, 63 i 64 ww. wyroku w sprawie Abbey National Trybunał orzekł, iż nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów, wchodzą w zakres pojęcia zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym. Nie ma więc większego znaczenia fakt, że - jak to miało miejsce w sprawie będącej przedmiotem postępowania głównego - zadanie wykonywania udzielanych przez GfBk zaleceń kupna i sprzedaży aktywów, po weryfikacji ich zgodności z ograniczeniami w zakresie inwestowania, należało do wspomnianego TFI”.

Stanowisko prezentowane w orzecznictwie TSUE jest potwierdzane także w wyrokach sądów administracyjnych. Przykładowo, w wyroku z dnia 11 kwietnia 2019 r., sygn. I SA/Po 168/19 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu uzasadniając stanowisko prawne odwołał się do innego orzeczenia TSUE: „W orzeczeniu z 21 października 2004 r. w sprawie C-8/03 (Banque Bruxelles Lambert SA (BBL) v. Państwo Belgijskie), definiującym pojęcie zarządzania, Rzecznik Generalny podkreślił: «Otóż cel ten wymaga takiego zakreślenia zwolnienia, aby nie naruszało ono zasady powszechności podatku, bez czynienia go jednak bezprzedmiotowym. Z tego punktu widzenia dopuszczalne jest objęcie zwolnieniem wszystkich transakcji bezpośrednio związanych z systemem zarządzania funduszami powierniczymi. Tym samym nie można ograniczać zwolnienia tylko do podejmowania decyzji. Niemniej jednak nie można rozciągnąć go na wszystkie usługi świadczone na rzecz przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, które znajdują się w takiej sytuacji, jak fundusze powiernicze». Zdaniem pełnomocnika «transakcje, które obejmują zwolnienie, winny ograniczać się do tych, które są ściśle związane z prowadzeniem funduszu, to znaczy do określania polityki inwestycyjnej, kupna i sprzedaży aktywów. O ile zwolnione transakcje nie ograniczają się do podejmowania decyzji, o tyle jednak muszą one bezpośrednio dotyczyć transakcji handlowych papierami wartościowymi. Aby móc zastosować zwolnienie, należy ustalić, że dane świadczenia są nierozerwalnie związane z transakcjami bezpośrednio zwolnionymi przez szóstą dyrektywę. Z kolei świadczenia, które można łatwo oddzielić od zarządzania funduszem w ścisłym tego słowa znaczeniu, należy uznać za podlegające podatkowi VAT». Sąd rozpatrujący przedmiotową sprawę w pełni podziela powyższe stanowisko. Nie ulega bowiem wątpliwości, że to usługi doradcze tworzące odrębną całość oraz dotyczące specyficznych i istotnych elementów związanych z zarządzaniem funduszami powierniczymi objęte są przedmiotowym zwolnieniem (usługi dedykowane). Usługi tego typu - zarządzania funduszem inwestycyjnym - mogą być ponadto powierzone osobom trzecim i powierzenie takie samo w sobie nie ma wpływu na możliwość zastosowania zwolnienia podatkowego - nie wyklucza bowiem takiej możliwości”.

W podobnym tonie wypowiedział się także Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z dnia 1 sierpnia 2019 r., sygn. I SA/Kr 609/19, który wprost stwierdził: „Okoliczność, iż usługi doradcze i informacyjne świadczone przez osobę trzecią nie wiążą się z dokonaniem zmian w sytuacji prawno-finansowej funduszu, nie stoi na przeszkodzie objęciu ich pojęciem zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym”, a także Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 23 kwietnia 2018 r., sygn. I FSK 1028/16: „Również to, że usługa nie wpływa bezpośrednio na prawną i ekonomiczną sytuację nabywającego (odpowiedzialność za ostateczną decyzję inwestycyjną ponosi zarządzający), nie czyni zasadnym oddalenia skargi. Kwestię tę analizował Rzecznik Generalny w sprawie C-275/11 GfBk, badając zarzut podniesiony przez Republikę Federalną Niemiec i Komisję, iż decyzje rodzące skutki prawne podejmowała spółka zarządzająca, a nie GfBk, co potwierdzałoby brak zarządzania jako usługi specyficznej i wyodrębnionej dla celów art. 13 część B lit. d pkt 6 szóstej dyrektywy. Rzecznik Generalny zarzutu tego nie uwzględnił, uznając, że można przyjąć, że został on w dorozumiany sposób odrzucony także w wyroku w sprawie Abbey National, gdzie celnie wskazano, że gdyby zwolnienie ograniczone było do czynności mających wpływ na skład portfela, to zwolniona od podatku byłaby jedynie szczątkowa część czynności funduszu powierniczego”.

W orzecznictwie europejskim wypracowane zostało autonomiczne pojęcie zarządzania funduszami, które poza zarządzaniem portfelem i ryzykiem obejmuje także czynności dodatkowe - odpowiednio określone w załączniku II do Dyrektywy UCITS oraz w pkt 2 załącznika I do Dyrektywy ZAFI.

Zgodnie z wypracowanym orzecznictwem TSUE przyjmuje się, że autonomiczne pojęcie zarządzania może obejmować różne, odrębne od ściśle rozumianego pojęcia zarządzania funduszami i zarządzania portfelami czynności. Jedynym warunkiem, jaki musi zostać spełniony dla możliwości zastosowania wobec tych usług zwolnienia z VAT, jest to, aby usługi te spełniały szczególnie istotne funkcje dla zarządzania funduszami inwestycyjnymi. Ponadto, w orzeczeniu z dnia 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 Abbey National plc w sposób bezpośredni odniesiono się do usług rachunkowo - księgowych.

W wyroku tym wskazano, że pojęcie zarządzania funduszami, rozumiane zgodnie z art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy VAT, obejmuje również usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy bez względu na podmiot wykonujący te czynności.

Powyższe prowadzi do wniosku, że zakresem zwolnienia usług zarządzania AFI, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT objęty jest szereg czynności, składających się na kompleksową usługę zarządzania.

Stanowisko Wnioskodawcy znajduje potwierdzenie w najnowszym orzecznictwie sądów administracyjnych. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z dnia 13 grudnia 2019 r., sygn. III SA/Wa 1187/19, uchylającego zaskarżoną interpretację Dyrektora KIS, wskazał: „zauważyć należy, że w zaskarżonej interpretacji Dyrektor KIS podkreślił, że zwolnienie dla czynności zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi powinno być rozpatrywane zgodnie z przepisami Dyrektywy ZAFI oraz ustawą o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi. Oczywiście zgodzić się należy w tym zakresie z organem interpretacyjnym, niemiej jednak pamiętać trzeba, że przepis art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT odnosi się zarówno do sytuacji prawnej funduszy inwestycyjnych stanowiących przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe w rozumieniu przepisów Dyrektywy UCITS, jak i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, czyli do funduszy inwestycyjnych w ogólności. Wynika to wprost z art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT. To, że alternatywne fundusze inwestycyjne zostały wyłączone na gruncie prawa polskiego z kategorii przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w rozumieniu Dyrektywy UCITS, nie wyłącza zastosowania zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT, także wobec podmiotów świadczących usługi na rzecz alternatywnych funduszy inwestycyjnych, a więc na rzecz podmiotów nie będących przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania. Zauważyć należy, że przepis art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy 112 przewiduje przyznanie zwolnienia od podatku VAT specjalistycznym funduszom inwestycyjnym określonym przez państwa członkowskie. W Polsce przyznano takie zwolnienie zarówno funduszom inwestycyjnym będącym przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w myśl Dyrektywy UCITS, jak również innym funduszom, w tym ZAFI, nie będącymi takimi przedsiębiorstwami. W kontekście powyższego nieuzasadnione jest różnicowanie podmiotów tylko ze względu na to, czy podmiot, na rzecz którego świadczone są usługi zaliczany jest do kategorii przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, czy też nie. Prowadziłoby to bowiem do nieuzasadnionego różnicowania podmiotów znajdujących się w podobnej sytuacji prawnej oraz w podobnym stanie faktycznym. Wobec powyższego, powoływane zarówno przez organ interpretacyjny jak i Skarżącą, orzecznictwo TSUE dotyczące pojęcia zarządzania, mimo że zostało wydane na gruncie Dyrektywy UCITS, jest co do zasady aktualne również na gruncie rozpoznawanej sprawy. Powyższej oceny nie zmienia fakt, że załączniki do Dyrektyw UCITS i ZAFI, definiując usługi zarzadzania, zostały trochę inaczej zredagowane. Podkreślić należy, że w orzecznictwie TSUE jednoznacznie wskazuje się, że pojęcie zarządzania funduszami, poza zarządzaniem portfelem i ryzykiem, obejmuje także czynności dodatkowe, odpowiednio określone w załączniku II do Dyrektywy UCITS. TSUE uznał, że owo autonomiczne pojęcie zarządzania może obejmować różne odrębne czynności, np. usługi w zakresie administrowania i prowadzenia rachunkowości funduszu (wyrok C-169/04), czy też usługi doradztwa inwestycyjnego (wyrok C-275/11), które będą korzystały ze zwolnienia, nawet jeżeli będą świadczone przez zarządzających będących osobami trzecimi. Jedynym warunkiem jest to, aby usługi te spełniały szczególnie istotne funkcje dla zarządzania funduszami inwestycyjnymi.

W zaskarżonej interpretacji Dyrektor KIS stanął na stanowisku, że usługi analityczne, które zamierza świadczyć Spółka, nie będą stanowiły usług zarządzania alternatywnym funduszem inwestycyjnym, ponieważ opisany we wniosku zakres planowanych czynności nie będzie obejmował zarządzania portfelem inwestycyjnym lub zarządzania ryzykiem. Odnosząc się do powyższego zauważyć należy, że na gruncie przepisów ustawy o funduszach inwestycyjnych, zarządzać portfelem oraz ryzykiem AFI może tylko i wyłącznie ZAFI, w związku z tym w myśl przepisów tej ustawy niemożliwym jest wykonywanie czynności zarządzania portfelem i ryzykiem przez podmiot inny, niż ZAFI. Tym samym uprawniona jest konstatacja, że tak wąskie rozumienie pojęcia zarządzania na kanwie ustawy o VAT skutkowałoby uznaniem interpretowanego zwolnienia za podmiotowe, adresowanego tylko do podmiotów uprawnionych do zarządzania portfelem i ryzykiem alternatywnej spółki inwestycyjnej, czyli tylko ZAFI, a samo pojęcie zarządzania ograniczałoby się jedynie do zarządzania portfelem i ryzykiem ZAFI.

Za takim stanowiskiem przemawia także argument natury historycznej, nawiązujący do nieobowiązującej już definicji zarządzania, stworzonej na potrzeby prawa podatkowego, a wyrażonej w art. 43 ust. 8 ustawy o VAT. Wskazany przepis, z racji niezwykle wąskiego ujęcia zarządzania, został uchylony w celu dostosowania prawa polskiego do autonomicznej definicji zarządzania wypracowanej w orzecznictwie TSUE na gruncie przepisów Dyrektywy 112. Zatem tak wąskie, jak przyjęto w zaskarżonej interpretacji rozumienie pojęcia zarządzania pozostaje w sprzeczności nie tylko z jego literalnym brzmieniem, ale i z Dyrektywą 112. Nie budzi bowiem wątpliwości, że szeroka jego definicja miała na celu zwolnienie wszelkich usług immanentnie związanych z usługami zarządzania funduszem i jego aktywami, tak by konsumenci nie byli obciążeni kwotą podatku VAT niezależnie od tego, czy usługi te świadczone są przez fundusz lub podmiot nim zarządzający, czy też przez podmiot zewnętrzny pod warunkiem, że są to usługi specjalistyczne, nierozerwalnie związane z zarządzaniem funduszami”.

Identyczne stanowisko zajął także Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 23 października 2019 r., sygn. III SA/Wa 530/19 oraz Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 2 października 2019 r. sygn. I SA/Wr 370/19, w uzasadnieniu którego sąd ten wskazał ponadto: „Pojęcie zarządzania AFI nie powinno być definiowane w oderwaniu od art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy VAT, a więc tylko w oparciu o Dyrektywę ZAFI i krajową ustawę o funduszach inwestycyjnych i ZAFI. Niewątpliwie bowiem AFI należy do specjalnych funduszy inwestycyjnych a na kanwie zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, o jakim mowa w przywołanym przepisie Dyrektywy VAT, została wypracowana praktyka orzecznicza TSUE.

Wskazać trzeba, że za takim stanowiskiem przemawia argument natury historycznej. Do 1 kwietnia 2013 r. usługa zarządzania była bowiem zdefiniowana w art. 43 ust. 8 ustawy o VAT, zgodnie z którym przez zarządzanie w rozumieniu art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b) tej ustawy należało rozumieć: zarządzanie aktywami, dystrybucję tytułów uczestnictwa, tworzenie rejestrów uczestników i administrowanie nimi, prowadzenie rachunków rejestrów aktywów, przechowywanie aktywów. Zmiana regulacji od 1 kwietnia 2013 r., jak wyjaśniono w uzasadnieniu rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 805) była spowodowana koniecznością dostosowania przepisów ustawy o VAT do orzecznictwa TSUE. Jak wynika z uzasadnienia projektu «W wyroku w sprawie C-169/04 Abbey National Trybunał wskazał, że „ art. 13 część 8 lit. d pkt 6 szóstej dyrektywy nie zawiera żadnej definicji pojęcia zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi. Wykładnia tego przepisu powinna być dokonywana z uwzględnieniem kontekstu, w jaki się wpisuje, celów oraz układu tej dyrektywy oraz z uwzględnieniem zwłaszcza ratio legis zwolnienia, które przewiduje - pkt 59 tego wyroku”». Zatem nieobowiązujący już przepis art. 43 ust. 8 ustawy o VAT, z racji właśnie niezwykle wąskiego ujęcia zarządzania, został uchylony w celu dostosowania prawa polskiego do autonomicznej definicji zarządzania wypracowanej w orzecznictwie TSUE na gruncie przepisów Dyrektywy VAT. Mając na uwadze powyższe, za prawidłowe należy uznać stanowisko Skarżącej, że wymienione przez nią czynności, które będzie świadczyć w ramach obsługi prawnej zarządzającego AFI, tj. podmiotu o jakim mowa we wniosku, wchodzą w zakres pojęcia zarządzania, zgodny z celami Dyrektywy VAT, gdyż stanowią konieczny element prawidłowego funkcjonowania funduszu, a usługi te będą niezależne, specyficzne i istotne dla działalności związanej z zarządzaniem ASI. Są zatem czynnościami, o których mowa w pkt 2 załącznika I Dyrektywy ZAFI, zwolnionymi z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT i to bez względu na podmiot wykonujący te czynności. Ze stanowiska organu interpretującego wypływa tymczasem wniosek, że powyższe usługi obsługi prawnej podlegają zwolnieniu tylko w przypadku, gdy podmiot je świadczący wykonuje ponadto czynności zarządzania portfelem inwestycyjnym oraz ryzykiem. Jednakże, jak słusznie wywodzi Skarżąca, na gruncie przepisów ustawy o funduszach inwestycyjnych i ZAFI, zarządzać portfelem oraz ryzykiem AFI może wyłącznie ZAFI, w związku z tym niemożliwym jest wykonywanie czynności zarządzania portfelem i ryzykiem przez podmiot inny, niż ZAFI. Tym samym uprawniona jest konstatacja, że tak wąskie rozumienie pojęcia zarządzania na gruncie ustawy o VAT skutkowałoby uznaniem interpretowanego zwolnienia za podmiotowe, adresowanego tylko do podmiotów uprawnionych do zarządzania portfelem i ryzykiem alternatywnej spółki inwestycyjnej, czyli tylko ZAFI, a samo pojęcie zarządzania ograniczałoby się jedynie do zarządzania portfelem i ryzykiem ZAFI. Takie zaś wąskie rozumienie pojęcia zarządzania pozostaje w sprzeczności nie tylko z jego literalnym brzmieniem, ale i z Dyrektywą VAT.

Nie budzi bowiem wątpliwości, że szeroka jego definicja miała na celu zwolnienie wszelkich usług immanentnie związanych z usługami zarządzania funduszem i jego aktywami, tak by konsumenci nie byli obciążeni kwotą podatku VAT niezależnie od tego, czy usługi te świadczone są przez fundusz lub podmiot nim zarządzający, czy też przez podmiot zewnętrzny pod warunkiem, że są to usługi specjalistyczne, nierozerwalnie związane z zarządzaniem funduszami. Taki charakter mają w ocenie Sądu czynności, jakie Skarżąca będzie świadczyć w ramach obsługi prawnej ZASI, nie zaś - jak przyjął organ intepretujący - niespełniające istotnej funkcji dla zarządzania portfelem inwestycyjnym lub ryzykiem”.

Wskazany powyżej wyrok choć odnosi się do usług prawnych znajduje zastosowanie także do usług księgowych.

Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, iż dla uznania możliwości objęcia zwolnieniem z opodatkowania podatkiem VAT czynności wykonywanych na rzecz funduszu inwestycyjnego nie jest konieczne, aby czynności te polegały na podejmowaniu decyzji inwestycyjnych i gospodarowaniu środkami funduszu. Czynności te są zastrzeżone dla podmiotów będących ZAFI, a ograniczenie możliwości zastosowania zwolnienia tylko do tych czynności, prowadziłoby do konieczności uznania podmiotowego — a nie przedmiotowego — charakteru zwolnienia, co z kolei stoi w sprzeczności z Dyrektywą VAT oraz orzecznictwem TSUE.

W zakres zwolnienia przewidzianego w art. 43 ust 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT wchodzą zatem wszelkie czynności związane z działalnością funduszu, pod warunkiem, że - jak wynika z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 lutego 2018 r., sygn. I FSK 634/16 - stanowią one w globalnej ocenie odrębną całość oraz spełniają szczególne i istotne funkcje z zakresu zarządzania funduszami inwestycyjnymi (tak też: Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 21 stycznia 2016 r., sygn. I FSK 1915/14).

Dodatkowo, jak wynika z orzecznictwa TSUE, w celu ustalenia, czy dane usługi świadczone przez osobę trzecią podlegają zwolnieniu z VAT, należy każdorazowo badać, czy są one nierozerwalnie związane z działalnością właściwą dla funduszy, a ich skutkiem jest realizacja szczególnych i istotnych funkcji zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym.

Z zebranego orzecznictwa sądów administracyjnych oraz TSUE wynikają zatem następujące wnioski:

zwolnienie z opodatkowania podatkiem VAT usług świadczonych na rzecz funduszy inwestycyjnych ma charakter przedmiotowy, a o możliwości zastosowania tego zwolnienia nie decyduje status podatnika będącego usługodawcą, ale wyłącznie rodzaj i zakres podejmowanych czynności (świadczonych usług);
zwolnienie z opodatkowania podatkiem VAT dotyczy wyłącznie tych usług, które stanowią odrębną całość oraz są specyficzne i istotne w kontekście działalności funduszu inwestycyjnego, usługi takie powinny mieć realny wpływ na funkcjonowanie funduszu;

dla uznania możliwości zastosowania zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT nie jest konieczne, aby usługi świadczone przez podatnika dotyczyły wyłącznie działalności inwestycyjnej funduszu, a zatem dotyczyły ściśle zarządzania portfelem inwestycyjnym lub zarządzania ryzykiem. Jak zostało wskazane przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z dnia 1 sierpnia 2019 r., sygn. I SA/Kr 609/19: „Organ uznał, że powyższe usługi podlegają zwolnieniu tylko w przypadku, gdy podmiot je świadczący wykonuje ponadto czynności zarządzania portfelem inwestycyjnym oraz ryzykiem Funduszu. Jednakże, jak słusznie wywodzi skarżąca, na gruncie przepisów u.f.i. (ustawy o funduszach inwestycyjnych), zarządzać portfelem oraz ryzykiem AFI może tylko i wyłącznie ZAFI, w związku z tym w myśl przepisów u.f.i. niemożliwym jest wykonywanie czynności zarządzania portfelem i ryzykiem przez podmiot inny, niż ZAFI. Tym samym uprawniona jest konstatacja, że tak wąskie rozumienie pojęcia zarządzania na kanwie ustawy o VAT skutkowałoby uznaniem interpretowanego zwolnienia za podmiotowe, adresowanego li tylko do podmiotów uprawnionych do zarządzania portfelem i ryzykiem alternatywnej spółki inwestycyjnej, czyli tylko ZAFI, a samo pojęcie zarządzania ograniczałoby się jedynie do zarządzania portfelem i ryzykiem ZAFI”. Cytowane orzeczenie potwierdza, że przedmiotowe zwolnienie obejmuje także czynności o charakterze administracyjnym (w tym w zakresie obsługi rachunkowo-księgowej funduszu w procesie inwestycyjnym).

W odniesieniu do powyższego, w kontekście opisu zdarzenia przyszłego przedstawionego w niniejszym wniosku, Wnioskodawca wskazuje, że w odniesieniu do czynności jakie Wnioskodawca będzie wykonywać na rzecz Funduszu na podstawie umowy, wszystkie przedstawione powyżej kryteria zostają spełnione, a zatem w pełni uzasadniony jest pogląd Wnioskodawcy, iż możliwe będzie zastosowanie do tych czynności zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT.

W pierwszej kolejności Wnioskodawca wskazuje, że opisane w opisie zdarzenia przyszłego czynności podejmowane przez Wnioskodawcę na rzecz Funduszu zostały zawarte w Załączniku nr II do Dyrektywy UCITS, konstytuującego katalog usług z zakresu zarządzania funduszami inwestycyjnymi. Usługi będą polegały na kompleksowej obsłudze finansowo-księgowej Funduszu oraz realizowanych inwestycji. Usługi Wnioskodawcy stanowią zespół powiązanych ze sobą czynności, których zakres oraz cel jest istotny i specyficzny dla procesu zarządzania inwestycjami Funduszu - odnoszą się bowiem do kluczowego elementu aktywności funduszy w ramach podejmowanego procesu inwestycyjnego, jakim jest prowadzenie kompleksowej obsługi rachunkowo-księgowej Funduszu, w tym także przygotowywanie raportów oraz sprawozdań wymaganych przez obowiązujące przepisy oraz regulaminy KNF.

Po drugie, usługi świadczone przez Wnioskodawcę są niewątpliwie czynnościami stanowiącymi dającą się wyodrębnić całość, a także pełnią one specyficzne i istotne funkcje w kontekście działalności funduszu inwestycyjnego - odnoszą się bowiem do kluczowego aspektu działalności Funduszu, jakim jest podejmowanie i realizacja procesu inwestycyjnego.

Podkreślenia wymaga, że bez czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę, Fundusz nie byłyby w stanie realizować działalności inwestycyjnej. Oferowane usługi mają realny wpływ na funkcjonowanie Funduszu - co więcej, ich realizacja jest niezbędna celem zapewnienia działalności Funduszu. Usługi świadczone przez Wnioskodawcę na podstawie umowy zawartej z Funduszem należy uznać za specyficzne, gdyż pozostają nierozerwalnie związane z działalnością tego Funduszu.

Usługi te wykonywane są przy uwzględnieniu rodzaju działalności Funduszu, a w osi świadczonych usług pozostaje prowadzona działalność inwestycyjna.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2020 r., poz. 106 z późn. zm.) – zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT - opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku. Zastosowanie zwolnienia od podatku, jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ustawie oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy o VAT.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy, zwalnia się od podatku usługi zarządzania:

funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,
portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią.

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

czynności ściągania długów, w tym factoringu;
usług doradztwa;
usług w zakresie leasingu.

Stosowanie zwolnień od podatku lub stawek preferencyjnych ma charakter wyjątkowy i nie podlega wykładni rozszerzającej. W efekcie podatnik uprawniony będzie do zastosowania ww. preferencji jedynie, gdy charakter czynności świadczonych przez niego w sposób jednoznaczny i nie budzący wątpliwości wyczerpuje znamiona ujęte w treści przepisu statuującego jego prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług lub stawki obniżonej.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest spółką komandytową z siedzibą na terytorium Polski. Przeważającym przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest działalność rachunkowo-księgowa oraz doradztwo podatkowe. Wnioskodawca jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Wnioskodawca ma zamiar zawrzeć umowę o świadczenie usług o charakterze rachunkowo-księgowym z funduszem inwestycyjnym zamkniętym.

opracowanie oraz przestrzeganie polityki rachunkowości,
prowadzenie na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych ujmujących zapisy zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym,
okresowe ustalanie rzeczywistego stanu aktywów i pasywów,
wycena aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego,
sporządzanie sprawozdań finansowych (rocznych, półrocznych oraz kwartalnych),
gromadzenie i przechowywanie dowodów księgowych oraz pozostałej dokumentacji przewidzianej ustawą,
poddanie badaniu, składanie do właściwego rejestru sadowego, udostępnianie i ogłaszanie sprawozdań finansowych w przypadkach przewidzianych ustawą.

ustalanie wyniku z operacji,
obliczanie wartości aktywów netto, a także aktywów netto na jednostkę uczestnictwa, na daną kategorię jednostek uczestnictwa albo na daną serię certyfikatów inwestycyjnych i na certyfikat inwestycyjny danej serii (na każdy statutowy dzień wyceny oraz dzień bilansowy).

Wymienione wyżej czynności są niezbędne do wyceny aktywów funduszu inwestycyjnego określonego w art. 8 ustawy o funduszach inwestycyjnych .

Poza wskazanymi powyżej usługami Spółka będzie wykonywała na rzecz Funduszu następujące czynności:

Wypełnianie ciążących na Towarzystwie obowiązków raportowych w stosunku do Komisji Nadzoru Finansowego oraz Narodowego Banku Polskiego,
Kontrolowanie limitów inwestycyjnych,
Prowadzenie rejestru transakcji funduszu,
Współpracę z depozytariuszem w celu uzgodnienia wyceny aktywów netto funduszu,
Współpracę z Towarzystwem oraz z audytorem,
Prowadzenie rozliczeń z Urzędem Skarbowym.

Wymienione usługi będą świadczone przez Wnioskodawcę na podstawie stosownej umowy zawartej z Funduszem. Wnioskodawca wskazał, że korzystanie z ww. usług jest niezbędne do zarządzania Funduszem. Bez usług Wnioskodawcy Fundusz nie miałby bowiem wiedzy o niezbędnych w procesie zarządzania wskaźnikach finansowych dotyczących płynności, zadłużenia, wartości aktywów i zobowiązań, czy też wiedzy o limitach składników lokat, cen poszczególnych lokat oraz wartości aktywów netto certyfikatów i jednostek. Ponadto Wnioskodawca zaznaczył, że wymienione wyżej usługi nie będą stanowić czynności doradczych z zakresu konsultingu lub doradztwa prawno-podatkowego.

Wskazane usługi będą świadczone na rzecz Funduszu wyłącznie przez Wnioskodawcę i stanowić będą kompleksowe świadczenie w zakresie obsługi rachunkowo-księgowej.

W odniesieniu do przedstawionej sytuacji wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii zwolnienia od podatku świadczonych na rzecz Funduszu usług.

W odniesieniu do kwestii objętej zakresem pytania należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy uzależnione jest od łącznego spełnienia dwóch warunków:

przedmiotowego – świadczone usługi powinny być kwalifikowane jako usługi zarządzania, oraz

podmiotowego – ww. usługi zarządzania powinny być świadczone w odniesieniu m.in. do funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęcia usług zarządzania. Jednakże przepis art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT stanowi implementację do krajowego porządku prawnego przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 2006 r. nr 347/1, z późn. zm.), zgodnie z którym, zwolnieniu od podatku VAT podlega zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie. W kontekście ww. przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE, TSUE wielokrotnie wskazywał, że jego wykładnia powinna być dokonywana z uwzględnieniem kontekstu, w jaki się wpisuje, celów oraz układu tej dyrektywy oraz z uwzględnieniem zwłaszcza ratio legis zwolnienia, które przewiduje. TSUE przypominał ponadto, że zwolnienia od podatku stanowią wyjątki od ogólnej zasady, zgodnie z którą, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają wszystkie usługi świadczone odpłatnie przez podatnika, wobec czego należy dokonywać ich ścisłej wykładni. Ponadto zauważono, że zwolnienia przewidziane w art. 13 szóstej dyrektywy stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a zatem powinny zostać zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, co ma na celu uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich.

W kwestii wyjaśnienia pojęcia „zarządzania funduszem” można wskazać, że z ugruntowanego orzecznictwa TSUE (m.in. w sprawach C-169/04, C-275/11, C-595/13) wynika, że celem zwolnienia z opodatkowania transakcji związanych z zarządzaniem funduszami powierniczymi, przewidzianego w art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy (obecnie art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE), jest w szczególności ułatwienie małym inwestorom inwestowania w papiery wartościowe za pomocą przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Celem pkt 6 tego przepisu jest zapewnienie neutralności podatkowej wspólnego systemu podatku VAT w kwestii wyboru między inwestowaniem bezpośrednim w papiery wartościowe, a inwestowaniem za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania.

Z powyższego wynika, że transakcje, których dotyczy to zwolnienie, są typowe dla działalności, jaką wykonują przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania. Zatem art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu zbiorowym portfelem obejmuje czynności, które polegają na zarządzaniu samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe, takie jak te zamieszczone w załączniku II do zmienionej Dyrektywy Rady 85/611/EWG z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (85/611/EWG) w rubryce „Administracja”, które są czynnościami właściwymi przedsiębiorstwom zbiorowego inwestowania. Dyrektywa 85/611/EWG została zastąpiona dyrektywą 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS).

Zgodnie z art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE, działalność związana z zarządzaniem przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) obejmuje obowiązki, o których mowa w załączniku II.

Załącznik II do tej dyrektywy określa funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem. Są to odpowiednio:

zarządzanie inwestycjami,

administracja:
1. obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;
2. zapytania klientów;
3. wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);
4. monitorowanie przestrzegania uregulowań;
5. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;
6. wypłata zysków;
7. emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;
8. rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);
9. prowadzenie ksiąg,

wprowadzanie do obrotu.

Należy ponadto wskazać, że ww. definicja zarządzania ma zastosowanie również w odniesieniu do specjalnych funduszy inwestycyjnych innych niż objęte dyrektywą UCITS. W pkt 38 wyroku w sprawie C-595/13 TSUE stwierdził, że spółki takie jak będące przedmiotem postępowania głównego, które zostały utworzone przez wielu inwestorów wyłącznie w celu zainwestowania zgromadzonego majątku w nieruchomości, nie mogą zostać uznane za przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania w rozumieniu dyrektywy UCITS. W takich okolicznościach faktycznych, tj. w odniesieniu do funduszy innych niż objętych dyrektywą UCITS, TSUE przytoczył definicję zarządzania funduszami, którą podał w wyroku C-169/04, a więc nawiązującą do dyrektywy UCITS. W ww. wyroku w sprawie C-595/13 TSUE wskazał, że poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu portfelem do szczególnych funkcji przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania należą funkcje administrowania samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania, takie jak te wymienione w załączniku II do dyrektywy UCITS w rubryce „Administracja”. Zdaniem TSUE, nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów wchodzą w zakres pojęcia „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 Szóstej Dyrektywy.

Z uwagi na fakt, że pojęcie „zarządzania” funduszami inwestycyjnymi przewidziane w powołanym powyżej art. 135 Dyrektywy 2006/112/WE stanowi autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, powinno więc być zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, a jego treści nie można zmienić.

Ze względu na wnioski płynące z powołanych powyżej przepisów oraz orzecznictwa TSUE należy stwierdzić, że świadczone przez Wnioskodawcę usługi mieszczą się w definicji zarządzania w rozumieniu tego określenia zdefiniowanego przez TSUE. Opisane usługi zawierają się w ww. załączniku II do dyrektywy 2009/65/WE. Korzystanie z ww. usług jest niezbędne do zarządzania Funduszem, bez tych usług Fundusz nie miałby bowiem wiedzy o niezbędnych w procesie zarządzania wskaźnikach finansowych dotyczących płynności, zadłużenia, wartości aktywów i zobowiązań, czy też wiedzy o limitach składników lokat, cen poszczególnych lokat oraz wartości aktywów netto certyfikatów i jednostek. Co więcej, obsługa Funduszu przez Spółkę w zakresie wyceny jego aktywów będzie wiązała się z celem jakim jest maksymalizacja rynkowej wartości aktywów Funduszu oraz dochodu z portfeli, co będzie miało również wpływ na wartość certyfikatów inwestycyjnych wyemitowanych przez Fundusz. Usługi świadczone przez Wnioskodawcę stanowić będą w odrębną całość, a także będą spełniać szczególne i istotne funkcje dla całej działalności funduszu inwestycyjnego, w konsekwencji czego będą mieć realny wpływ na funkcjonowanie Funduszu.

Wymienione w opisie sprawy czynności dokonywane przez Spółkę, w tym m.in.: opracowanie oraz przestrzeganie polityki rachunkowości, prowadzenie na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych ujmujących zapisy zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym, okresowe ustalanie rzeczywistego stanu aktywów i pasywów, wycena aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego, sporządzanie sprawozdań finansowych (rocznych, półrocznych oraz kwartalnych), gromadzenie i przechowywanie dowodów księgowych oraz pozostałej dokumentacji przewidzianej ustawą, poddanie badaniu, składanie do właściwego rejestru sadowego, udostępnianie i ogłaszanie sprawozdań finansowych w przypadkach przewidzianych ustawą, ustalanie wyniku z operacji, obliczanie wartości aktywów netto, a także aktywów netto na jednostkę uczestnictwa, na daną kategorię jednostek uczestnictwa albo na daną serię certyfikatów inwestycyjnych i na certyfikat inwestycyjny danej serii (na każdy statutowy dzień wyceny oraz dzień bilansowy), wypełnianie ciążących na Towarzystwie obowiązków raportowych w stosunku do Komisji Nadzoru Finansowego oraz Narodowego Banku Polskiego, kontrolowanie limitów inwestycyjnych, prowadzenie rejestru transakcji funduszu, współpraca z depozytariuszem w celu uzgodnienia wyceny aktywów netto funduszu, współpraca z Towarzystwem oraz z audytorem, prowadzenie rozliczeń z Urzędem Skarbowym – są czynnościami o charakterze administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszu.

W analizowanej sprawie wymienione usługi bezpośrednio dotyczą czynności administracyjnego zarządzania Funduszem. Świadczone przez Wnioskodawcę usługi obejmują poszczególne zadania o charakterze zarządczym.

Usługi te będą podlegać zwolnieniu od podatku pod warunkiem, że spełnione będzie kryterium podmiotowe. Drugim bowiem warunkiem określonym w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT jest warunek podmiotowy. Ww. zwolnieniu podlegają usługi zarządzania świadczone na rzecz funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych lub zbiorczych portfeli papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, a także portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa wyżej, lub ich częścią.

Działalność funduszy inwestycyjnych jest regulowana przepisami ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2021 r., poz. 605), zwanej dalej „ustawą o funduszach inwestycyjnych”.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe.

W myśl art. 3 ust. 4 ustawy o funduszach inwestycyjnych, fundusz inwestycyjny może prowadzić działalność jako:

fundusz inwestycyjny otwarty;
alternatywny fundusz inwestycyjny: specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty.

Natomiast w myśl art. 4 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, towarzystwo tworzy fundusz inwestycyjny, zarządza nim i reprezentuje fundusz w stosunkach z osobami trzecimi.

Zgodnie z art. 45a ust. 1 ww. ustawy o funduszach inwestycyjnych, z zastrzeżeniem art. 47 ust. 6 oraz z uwzględnieniem art. 75-82 rozporządzenia 231/2013, towarzystwo może, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywanie czynności związanych z działalnością prowadzoną przez to towarzystwo.

Stosownie do art. 2 pkt 10a ww. ustawy o funduszach inwestycyjnych, przez alternatywny fundusz inwestycyjny rozumie się instytucję wspólnego inwestowania, której przedmiotem działalności, w tym w ramach wydzielonego subfunduszu, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną, niebędącą funduszem działającym zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.

Jeżeli zatem usługi zarządzania świadczone są m.in. na rzecz funduszy inwestycyjnych w rozumieniu przepisów ustawy, to warunek podmiotowy do zastosowania zwolnienia z podatku VAT w myśl art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy VAT należy uznać za spełniony.

W przedmiotowej sprawie usługi świadczone będą na rzecz funduszu inwestycyjnego zamkniętego. Mając na uwadze powołane przepisy ustawy o funduszach inwestycyjnych należy uznać, że przesłanka podmiotowa dotycząca świadczenia opisanych usług na rzecz opisanego pomiotu – została spełniona.

Z uwagi zatem na okoliczności sprawy oraz powołane powyżej przepisy i orzecznictwo TSUE, należy stwierdzić, że usługi świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz Funduszu będą mieściły się w zakresie czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy, gdyż jak wskazano wyżej, usługi te będą spełniały zarówno warunek podmiotowy jak i przedmiotowy określony w tym przepisie. W konsekwencji, świadczenie opisanych usług korzystać będzie ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie wskazanego przepisu.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193 z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w(…), za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325 z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP. W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin