2021.04.30 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0113-KDIPT2-2.4011.58.2021.2.SR
z 30 kwietnia 2021 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 12 stycznia 2021 r. (data wpływu 15 stycznia 2021 r.), uzupełnionym pismem z dnia 1 kwietnia 2021 r. (data wpływu 7 kwietnia 2021 r.) oraz pismem dnia 20 kwietnia 2021 r. (data wpływu 22 kwietnia 2021 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania świadczeń przyznanych na podstawie orzeczenia sądowego:

w części dotyczącej możliwości zastosowania zwolnienia wskazanego w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w odniesieniu do wypłaconego odszkodowania – jest nieprawidłowe,

w części dotyczącej możliwości zastosowania zwolnienia wskazanego w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w odniesieniu do wypłaconego zadośćuczynienia – jest prawidłowe,

w części dotyczącej opodatkowania odsetek od odszkodowania oraz zadośćuczynienia naliczonych do dnia uprawomocnienia się wyroku – jest prawidłowe,

w części dotyczącej opodatkowania odsetek od odszkodowania oraz zadośćuczynienia naliczonych od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 15 stycznia 2021 r. wpłynął do Organu podatkowego ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania świadczeń przyznanych

Wniosek nie spełniał wymogów określonych w art. 14b § 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325, z późn. zm.), w związku z powyższym pismem z dnia 23 marca 2021 r., nr 0113-KDIPT2-2.4011.58.2021.1.SR, wezwano Wnioskodawcę na podstawie art. 13 § 2a, art. 169 § 1-2 w zw. z art. 14h ustawy Ordynacja podatkowa, do jego uzupełnienia pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie wysłane zostało za pośrednictwem poczty w dniu 23 marca 2021 r. (skutecznie doręczone w dniu 26 marca 2021 r.), zaś w dniu 7 kwietnia 2021 r. wpłynęło uzupełnienie wniosku (data nadania 2 kwietnia 2021 r.). Ponadto, w dniu 22 kwietnia 2021 r. wpłynęło kolejne uzupełnienie wniosku.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca pozwem z dnia 7 września 2018 r. domagał się zasądzenia od ... (obecnie ...; dalej: „Spółka”) kwoty 128 117 zł 60 gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 9 listopada 2016 r. do dnia zapłaty, tytułem odszkodowania w związku z wyrządzeniem Mu szkody na skutek różnego rodzaju działań Spółki m.in. pozostawania bez pracy na skutek bezprawnego zwolnienia, doprowadzenia do wykluczenia (infamii) zawodowej, sprowokowania przeciwko Niemu postępowania karnego. Ponadto, Wnioskodawca dochodził także zapłaty zadośćuczynienia z tytułu naruszenia przez Spółkę dobrego imienia Wnioskodawcy.

Wnioskodawca rozszerzył powództwo w dniu 9 marca 2019 r. i domagał się zasądzenia odszkodowania w wysokości 184 377 zł 68 gr oraz zadośćuczynienia w wysokości 100 000 zł.

Wskazane roszczenie stanowiło tzw. roszczenie uzupełniające względem roszczenia z art. 58 Kodeksu pracy, na podstawie art. 300 Kodeksu pracy w zw. z art. 415 Kodeksu cywilnego oraz art. 300 Kodeksu pracy w zw. z art. 443 Kodeksu cywilnego.

Podstawą obliczenia kwoty odszkodowania była suma zbliżona do okresu, za który Wnioskodawca nie otrzymał wynagrodzenia w związku z bezprawnym i nieuzasadnionym rozwiązaniem umowy o pracę. Roszczenie dochodzone przez Wnioskodawcę jest roszczeniem uzupełniającym względem roszczenia przewidzianego w art. 56 § 1 Kodeksu pracy, o podstawie cywilnoprawnej. Odszkodowanie ma charakter mieszany, kompensacyjno-sankcyjny. Z jednej strony kompensuje fakt braku przychodów w okresie pozostawania bez pracy, a z drugiej strony stanowi sankcję za szereg bezprawnych działań spółki wymierzonych we Wnioskodawcę. Wnioskodawca nie otrzymałby odszkodowania o charakterze uzupełniającym, gdyby nie bezprawne rozwiązanie umowy o pracę przez Spółkę oraz działania jakie Spółka podejmowała przeciwko Wnioskodawcy. Wskazanym odszkodowaniem nie doszło więc wyłącznie do wyrównania korzyści, które Wnioskodawca mógłby osiągnąć, gdyby Mu szkody nie wyrządzono, lecz do rekompensaty poniesionej przez Wnioskodawcę szkody.

Wyrokiem z dnia 7 maja 2019 r. Sąd Okręgowy w … w sprawie o sygn. akt …, oddalił powództwo Wnioskodawcy.

Wskutek apelacji Wnioskodawcy wyrokiem z dnia 9 grudnia 2020 r. Sąd zmienił zaskarżony wyrok i zasądził na rzecz Wnioskodawcy kwotę 184 377 zł 68 gr brutto tytułem odszkodowania wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie co do kwoty 128 117 zł 60 gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 11 września 2018 r. do dnia zapłaty oraz co do kwoty 56 260 zł 08 gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 9 marca 2019 r. do dnia zapłaty. Tytułem zadośćuczynienia kwotę 100 000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 11 września 2018 r. do dnia zapłaty. Kwotę 39 800 zł tytułem zwrotu kosztów procesu za obie instancje.

Pozwana Spółka zapłaciła Wnioskodawcy całą zasądzoną kwotę wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie. Wnioskodawca zwraca się o wydanie interpretacji indywidualnej aby potwierdzić, że zasądzone i wypłacone na Jego rzecz kwoty nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

W uzupełnieniu wniosku z dnia 1 kwietnia 2021 r. Wnioskodawca na wstępie wskazał, że przedmiot interpretacji nie jest związany ze świadczeniami uzyskanymi przez Wnioskodawcę na skutek procesu z odwołania od oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę. Interpretacja dotyczy świadczeń wynikających z odrębnego, wygranego procesu przeciwko byłemu pracodawcy, w procesie dotyczącym roszczeń odszkodowawczych dochodzonych w konsekwencji Jego bezprawnego zwolnienia oraz dalszych bezprawnych działań podejmowanych przeciwko Niemu przez byłego pracodawcę. Interpretacja nie dotyczy więc kwot uzyskanych w ramach procesu z odwołania od oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę, ale kwot dochodzonych w osobnym procesie sądowym.

Następnie Wnioskodawca opisał cały stan faktyczny cofając się do momentu rozwiązania stosunku pracy:

Bezprawne i nieuzasadnione rozwiązanie umowy o pracę.Oświadczeniem z dnia 8 listopada 2016 r. Spółka rozwiązała umowę o pracę z Wnioskodawcą w sposób natychmiastowy, w trybie art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy. Wnioskodawca odwołał się od tego oświadczenia do sądu pracy – Sądu Rejonowego w …. W wyniku postępowania odwoławczego Sąd Rejonowy w … Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, wyrokiem z dnia 14 grudnia 2017 r., sygn. akt …, w punkcie pierwszym orzeczenia: przywrócił Wnioskodawcę do pracy na dotychczasowych warunkach pracy i płacy, w punkcie drugim: zasądził od Spółki na rzecz Wnioskodawcy kwotę 31 684 zł tytułem wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy pod warunkiem podjęcia pracy, w punkcie trzecim: zasądził od Spółki na rzecz Wnioskodawcy kwotę 10 802 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 2 880 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu Sąd Rejonowy w … stwierdził, że rozwiązanie z Wnioskodawcą umowy o pracę zostało dokonane w sposób bezprawny i nieuzasadniony. Wyrok z uzasadnieniem Wnioskodawca dołączył do uzupełnienia.Od powyższego wyroku apelację wniosła Spółka. Sąd Okręgowy w … Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 21 czerwca 2018 r., sygn. akt …, w punkcie pierwszym orzeczenia: oddalił apelację, w punkcie drugim: zasądził od Spółki na rzecz Wnioskodawcy kwotę 1 470 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym. Sąd II instancji stwierdził, że apelacja Spółki była oczywiście bezzasadna oraz podzielił pogląd Sądu I instancji, że do rozwiązania umowy z Wnioskodawcą doszło w sposób nieuzasadniony i bezprawny. Wyrok z uzasadnieniem Wnioskodawca dołączył do uzupełnienia.Pomimo dokonanego przez Sąd przywrócenia Wnioskodawcy do pracy, Spółka bez fizycznego dopuszczenia Wnioskodawcy do pracy w dniu 27 czerwca 2018 r. dokonała wypowiedzenia umowy o pracę z Wnioskodawcą z zachowaniem okresu wypowiedzenia. Stosunek pracy ustał z dniem 30 września 2018 r.
Osobny proces odszkodowawczy (przedmiot interpretacji podatkowej).Przedmiot wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczy świadczeń otrzymanych na mocy wyroku Sądu Apelacyjnego w … z dnia 9 grudnia 2020 r., sygn. akt
… (wyrok z uzasadnieniem Wnioskodawca dołączył do uzupełnienia). Okoliczności wydania tego orzeczenia zostały szczegółowo opisane poniżej.
Pozwem z dnia 7 września 2018 r. (wyrok z uzasadnieniem Wnioskodawca dołączył do uzupełnienia) Wnioskodawca domagał się zasądzenia od Spółki kwoty 128 117 zł 60 gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 9 listopada 2016 r. do dnia zapłaty, tytułem odszkodowania za okres pozostawania bez pracy, bez źródła zarobku, na skutek doprowadzenia do infamii zawodowej Wnioskodawcy, braku możliwości pozyskania innego zatrudnienia w branży … – co stanowiło szkodę wyrządzoną przez Spółkę.
Roszczenie odszkodowawcze stanowiło tzw. roszczenie uzupełniające względem roszczenia z art. 56 § 1 w zw. z art. 58 Kodeksu pracy. Podstawę prawną dochodzonego odszkodowania stanowił art. 415 i art. 471 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 300 Kodeksu pracy i art. 443 Kodeksu cywilnego.
Technicznie wysokość odszkodowania za poniesioną szkodę została wyliczona jako iloczyn wynagrodzenia Wnioskodawcy oraz okresu (ilości miesięcy), w którym Wnioskodawca pozostawał bez zatrudnienia pomniejszona o kwotę 3-miesięcznego wynagrodzenia za pracę, które zostało przyznane przez Sąd w postępowaniu o sygn. akt …, tj. w sprawie o przywrócenie do pracy przed Sądem Rejonowym w …. Dochodzona kwota odszkodowania nie jest jednak równa dokładnemu wynagrodzeniu jakie Wnioskodawca mógłby otrzymać, gdyby nie doszło do rozwiązania z Nim umowy o pracę. Nie obejmuje ona bowiem m.in. dodatkowych świadczeń jakie przysługiwałyby Wnioskodawcy (np. premie, nagrody itp.), ewentualne podwyżki wynagrodzenia itp.
Roszczenie dochodzone przez Wnioskodawcę jest roszczeniem uzupełniającym, o podstawie cywilnoprawnej. Odszkodowanie ma charakter mieszany, kompensacyjno-sankcyjny. Podobnie jak roszczenie dochodzone na gruncie art. 58 Kodeksu pracy. Z jednej strony kompensuje fakt braku przychodów w okresie pozostawania bez pracy,
a z drugiej strony stanowi sankcję za szereg bezprawnych działań Spółki wymierzonych we Wnioskodawcę. Wnioskodawca nie otrzymałby odszkodowania o charakterze uzupełniającym, gdyby nie bezprawne rozwiązanie umowy o pracę przez Spółkę oraz działania jakie Spółka podejmowała przeciwko Wnioskodawcy. Wskazanym odszkodowaniem nie doszło więc wyłącznie do wyrównania korzyści, które Wnioskodawca mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono, lecz do rekompensaty poniesionej przez Wnioskodawcę szkody.
Drugie z roszczeń to zadośćuczynienie w kwocie 100 000 zł za naruszenie przez Spółkę dóbr osobistych Wnioskodawcy – dobrego imienia oraz godności pracowniczej, wskutek: zawarcia w oświadczeniu rozwiązującym umowę o pracę określeń nieprawdziwych, ośmieszających oraz obraźliwych wobec Wnioskodawcy, poprzez przekazywanie pracownikom Spółki oraz osobom trzecim informacji znieważających Wnioskodawcę, doprowadzenia do wykluczenia (infamii) zawodowej, sprowokowania przeciwko Wnioskodawcy postępowania karnego mimo świadomości braku podstaw do oskarżenia.
Podstawą odpowiedzialności w zakresie naruszenia dóbr osobistych był art. 24 w zw. z art. 23 i art. 448 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 300 oraz art. 111 Kodeksu pracy.
Wnioskodawca rozszerzył powództwo w treści pisma procesowego z dnia 5 marca 2019 r. domagając się zasądzenia odszkodowania w wysokości 184 377 zł 68 gr z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 9 listopada 2016 r. do dnia zapłaty oraz zadośćuczynienia w wysokości 100 000 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.
Wyrokiem z dnia 7 maja 2019 r. Sąd Okręgowy w …, w sprawie o sygn. akt …, oddalił pozew Wnioskodawcy. Wyrok ten został jednak zaskarżony w całości przez Wnioskodawcę.
Wskutek apelacji Wnioskodawcy wyrokiem z dnia 9 grudnia 2020 r., sygn. akt …, Sąd Apelacyjny w …, Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (wyrok z uzasadnieniem Wnioskodawca dołączył do uzupełnienia) zmienił zaskarżony wyrok i zasądził na rzecz Wnioskodawcy: kwotę 184 377 zł 68 gr brutto tytułem odszkodowania wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie co do kwoty 128 117 zł 60 gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 11 września 2018 r. do dnia zapłaty oraz co do kwoty 56 260 zł 08 gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 9 marca 2019 r. do dnia zapłaty. Tytułem zadośćuczynienia kwotę 100 000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 11 września 2018 r. do dnia zapłaty. Kwotę 39 800 zł tytułem zwrotu kosztów procesu za obie instancje. Wyrok jest prawomocny od dnia jego ogłoszenia czyli od dnia 9 grudnia 2020 r.
Na dzień 1 kwietnia 2021 r., pomimo złożonego wniosku, nadal nie zostało sporządzone oraz doręczone Wnioskodawcy pisemne uzasadnienie ww. wyroku z dnia 9 grudnia 2020 r., sygn. akt …. Wnioskodawca dysponuje jedynie sentencją wyroku z klauzulą wykonalności (wyrok Wnioskodawca dołączył do uzupełnienia).
Spółka zapłaciła Wnioskodawcy całą zasądzoną kwotę wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie. Potwierdzenie przelewu z dnia 16 grudnia 2020 r. Wnioskodawca dołączył do uzupełnienia.W uzupełnieniu wniosku z dnia 20 kwietnia 2021 r. Wnioskodawca wskazał, że w Jego ocenie treść uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego w … z dnia 9 grudnia 2020 r., sygn. akt …, wskazująca na tytuł uzyskanych świadczeń potwierdza słuszność interpretacji przedstawionej we wniosku Wnioskodawcy. Do uzupełnienia Wnioskodawca załączył odpis ww. wyroku wraz z jego uzasadnieniem, na który Wnioskodawca powołuje się we wniosku z dnia 12 stycznia 2021 r. w sprawie wydania interpretacji indywidualnej oraz w piśmie z dnia 1 kwietnia 2021 r. Ponadto Wnioskodawca wskazał, że przedłożenie przedmiotowego wyroku wraz z uzasadnieniem w obecnym etapie spowodowane jest faktem, iż uzasadnienie ww. wyroku zostało sporządzone oraz dostarczone przez Sąd Apelacyjny pełnomocnikowi Wnioskodawcy dopiero w dniu 8 kwietnia 2021 r.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

Czy kwota zasądzonego przez Sąd Apelacyjny w … na rzecz Wnioskodawcy odszkodowania za rzeczywistą szkodę poniesioną przez Wnioskodawcę, liczonego jako iloczyn wynagrodzenia Wnioskodawcy oraz okresu (ilości miesięcy), w których Wnioskodawca pozostawał bez pracy oraz sankcję dla Spółki za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia, powinna zostać opodatkowana podatkiem dochodowym od osób fizycznych zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
Czy kwota zasadzonego przez Sąd Apelacyjny w … na rzecz Wnioskodawcy zadośćuczynienia jest zwolniona z podatku dochodowego zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
Czy kwota odsetek ustawowych zasądzonych od kwot odszkodowania i zadośćuczynienia przez Sąd Apelacyjnych w … na rzecz Wnioskodawcy, powinna zostać opodatkowana podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawcy,

Ad 1

W ocenie Wnioskodawcy, kwota odszkodowania przyznanego Wnioskodawcy nie ma charakteru korzyści, które Wnioskodawca (podatnik) mógłby osiągnąć, gdyby Mu szkody nie wyrządzono, a więc jest wolna od podatku dochodowego od osób fizycznych zgodnie z brzmieniem art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Odszkodowanie zasądzone przez Sąd ma charakter sankcyjny i nie traci go przez sposób jego technicznego wyliczenia, tj. jako średniej wysokości wynagrodzenia i ilości miesięcy niewykonywanej u pozwanej pracy. Odszkodowanie na gruncie osobnego procesu toczonego przez Wnioskodawcę, przyznano z tytułu różnego rodzaju działań Spółki, wymierzonych we Wnioskodawcę, a nie tylko z powodu rozwiązania umowy o pracę z Wnioskodawcą. Wyliczona kwota stanowi wyłącznie punkt odniesienia, a nie dokładną wartość utraconego zarobku. Nie można więc twierdzić, że Wnioskodawca uzyskałby taką korzyść gdyby nie wyrządzono Mu szkody. Odszkodowanie, oprócz charakteru kompensacyjnego, stanowi sankcję za niezgodne z przepisami Kodeksu pracy rozwiązanie umowy o pracę, podobnie jak odszkodowanie przewidziane w art. 56 § 1 Kodeksu pracy (również nieopodatkowane). Podstawą prawną przyznania odszkodowania są przepisy Kodeksu cywilnego, a Wnioskodawca w trakcie procesu był zobowiązany do wykazania cywilnoprawnych przesłanek odszkodowawczych tj. winy, szkody, związku przyczynowego. Odszkodowanie rekompensuje nie tylko pozbawienie źródła zarobkowania, ale również fakt wyrządzenia innego rodzaju szkód Powodowi m.in. poprzez działania Spółki mające na celu wykluczenie Wnioskodawcy ze środowiska pracy, czy sprowokowanie przeciwko Niemu postępowania karnego. Podsumowując, kwota zasądzonego Wnioskodawcy odszkodowania jest wolna od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ad 2

Kwota zadośćuczynienia jest wolna od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ponieważ nie stanowi korzyści, które Wnioskodawca (podatnik) mógłby osiągnąć, gdyby Mu szkody nie wyrządzono. Zadośćuczynienie przyznano Wnioskodawcy w związku z naruszeniem jego dóbr osobistych, dlatego fakt jego zwolnienia z opodatkowania nie budzi wątpliwości.

Ad 3

Kwota uiszczonych odsetek ustawowych za opóźnienie w łącznej wysokości 40 471 zł 56 gr powinna zostać opodatkowana podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ odsetki nie zostały wymienione w katalogu wyłączeń określonym w art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego:

w części dotyczącej możliwości zastosowania zwolnienia wskazanego w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w odniesieniu do wypłaconego odszkodowania – jest nieprawidłowe,

w części dotyczącej możliwości zastosowania zwolnienia wskazanego w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w odniesieniu do wypłaconego zadośćuczynienia – jest prawidłowe,

w części dotyczącej opodatkowania odsetek od odszkodowania oraz zadośćuczynienia naliczonych do dnia uprawomocnienia się wyroku – jest prawidłowe,

w części dotyczącej opodatkowania odsetek od odszkodowania oraz zadośćuczynienia naliczonych od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty – jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r., poz. 1426, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z treści powyższego przepisu wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, zawartym w ww. ustawie, bądź od których zaniechano poboru podatku.

Wyszczególnienia źródeł przychodów osiągniętych przez osoby fizyczne ustawodawca dokonał w art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, źródłami przychodów są stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Przepis art. 11 ust. 1 ww. ustawy stanowi, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do art. 12 ust. 1 ww. ustawy za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Należy zauważyć, że użyty w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwrot „w szczególności” oznacza, że wymieniane kategorie przychodów stanowią katalog otwarty. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym. Ponadto treść tego przepisu wskazuje, że do przychodów pracownika zaliczyć należy praktycznie wszystkie otrzymane przez niego świadczenia, które mógł on otrzymać od pracodawcy. Są nimi bowiem nie tylko wynagrodzenia, czyli świadczenia wprost wynikające z zawartej umowy o pracę, ale również wszystkie inne przychody (świadczenia), niezależnie od podstawy ich wypłaty, jeżeli w jakikolwiek sposób wiążą się z faktem wykonywania pracy. Analiza powyższego przepisu prowadzi do wniosku, że podstawą nabycia prawa m.in. do odszkodowania wypłaconego pracownikowi lub byłemu pracownikowi jest łączący lub uprzednio łączący tę osobę z pracodawcą stosunek pracy, a zatem odszkodowania takie stanowią przychód ze stosunku pracy, opodatkowany lub zwolniony od podatku.

W myśl art. 12 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za pracownika w rozumieniu ustawy uważa się osobę pozostającą w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy.

Stosownie do treści art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Zwrot „w szczególności” użyty w art. 20 ust. 1 ww. ustawy oznacza, że ustawodawca jedynie przykładowo wskazał, jakie przychody należy zaliczyć do przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9. Katalog ten nie jest więc zamknięty. Oznacza to, że do „innych źródeł” należy zakwalifikować wszelkie przychody, których nie można zaliczyć do któregokolwiek z pozostałych źródeł przychodów wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ustawodawca sformułował bowiem tak wskazany przepis, aby stanowił on kategorię otwartą. Zatem, o przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że pozwem z dnia 7 września 2018 r. Wnioskodawca domagał się zasądzenia od Spółki kwoty 128 117 zł 60 gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 9 listopada 2016 r. do dnia zapłaty, tytułem odszkodowania za okres pozostawania bez pracy, bez źródła zarobku, na skutek doprowadzenia do infamii zawodowej Wnioskodawcy, braku możliwości pozyskania innego zatrudnienia w branży … – co stanowiło szkodę wyrządzoną przez Spółkę.

Roszczenie odszkodowawcze stanowiło tzw. roszczenie uzupełniające względem roszczenia z art. 56 § 1 w zw. z art. 58 Kodeksu pracy. Podstawę prawną dochodzonego odszkodowania stanowił art. 415 i art. 471 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 300 Kodeksu pracy i art. 443 Kodeksu cywilnego.

Technicznie wysokość odszkodowania za poniesioną szkodę została wyliczona jako iloczyn wynagrodzenia Wnioskodawcy oraz okresu (ilości miesięcy), w którym Wnioskodawca pozostawał bez zatrudnienia pomniejszona o kwotę 3-miesięcznego wynagrodzenia za pracę, które zostało przyznane przez Sąd w postępowaniu o sygn. akt …, tj. w sprawie o przywrócenie do pracy przed Sądem Rejonowym w …. Dochodzona kwota odszkodowania nie jest jednak równa dokładnemu wynagrodzeniu jakie Wnioskodawca mógłby otrzymać, gdyby nie doszło do rozwiązania z Nim umowy o pracę. Nie obejmuje ona bowiem m.in. dodatkowych świadczeń jakie przysługiwałyby Wnioskodawcy (np. premie, nagrody itp.), ewentualne podwyżki wynagrodzenia itp.

Roszczenie dochodzone przez Wnioskodawcę jest roszczeniem uzupełniającym, o podstawie cywilnoprawnej. Odszkodowanie ma charakter mieszany, kompensacyjno-sankcyjny. Podobnie jak roszczenie dochodzone na gruncie art. 58 Kodeksu pracy. Z jednej strony kompensuje fakt braku przychodów w okresie pozostawania bez pracy, a z drugiej strony stanowi sankcję za szereg bezprawnych działań Spółki wymierzonych we Wnioskodawcę. Wnioskodawca nie otrzymałby odszkodowania o charakterze uzupełniającym, gdyby nie bezprawne rozwiązanie umowy o pracę przez Spółkę oraz działania jakie Spółka podejmowała przeciwko Wnioskodawcy. Wskazanym odszkodowaniem nie doszło więc wyłącznie do wyrównania korzyści, które Wnioskodawca mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono, lecz do rekompensaty poniesionej przez Wnioskodawcę szkody.

Drugie z roszczeń to zadośćuczynienie w kwocie 100 000 zł za naruszenie przez Spółkę dóbr osobistych Wnioskodawcy – dobrego imienia oraz godności pracowniczej, wskutek: zawarcia w oświadczeniu rozwiązującym umowę o pracę określeń nieprawdziwych, ośmieszających oraz obraźliwych wobec Wnioskodawcy, poprzez przekazywanie pracownikom Spółki oraz osobom trzecim informacji znieważających Wnioskodawcę, doprowadzenia do wykluczenia (infamii) zawodowej, sprowokowania przeciwko Wnioskodawcy postępowania karnego mimo świadomości braku podstaw do oskarżenia.

Podstawą odpowiedzialności w zakresie naruszenia dóbr osobistych był art. 24 w zw. z art. 23 i art. 448 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 300 oraz art. 111 Kodeksu pracy.

Wnioskodawca rozszerzył powództwo w treści pisma procesowego z dnia 5 marca 2019 r. domagając się zasądzenia odszkodowania w wysokości 184 377 zł 68 gr z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 9 listopada 2016 r. do dnia zapłaty oraz zadośćuczynienia w wysokości 100 000 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

Wyrokiem z dnia 7 maja 2019 r. Sąd Okręgowy w … w sprawie o sygn. akt …, oddalił pozew Wnioskodawcy. Wyrok ten został jednak zaskarżony w całości przez Wnioskodawcę.

Wskutek apelacji Wnioskodawcy wyrokiem z dnia 9 grudnia 2020 r., sygn. akt …, Sąd Apelacyjny w …, Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżony wyrok i zasądził na rzecz Wnioskodawcy: kwotę 184 377 zł 68 gr brutto tytułem odszkodowania wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie co do kwoty 128 117 zł 60 gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 11 września 2018 r. do dnia zapłaty oraz do dnia zapłaty. Tytułem zadośćuczynienia kwotę 100 000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 11 września 2018 r. do dnia zapłaty. Kwotę 39 800 zł tytułem zwrotu kosztów procesu za obie instancje. Wyrok jest prawomocny od dnia jego ogłoszenia czyli od dnia 9 grudnia 2020 r.

Spółka zapłaciła Wnioskodawcy całą zasądzoną kwotę wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie – potwierdzenie przelewu z dnia 16 grudnia 2020 r.

Należy zauważyć, że każde odszkodowanie ma za zadanie wyrównanie szkody w majątku, utraconych korzyści lub szkody poczynionej na osobie (zadośćuczynienie). Odszkodowanie stanowi zawsze przychód, gdyż otrzymujący je powiększa w ten sposób swój majątek. Odszkodowanie w żadnym wypadku nie ma charakteru restytucyjnego, bowiem niczego nie przywraca a jedynie wynagradza stratę lub krzywdę. Warunkiem otrzymania każdego odszkodowania jest zdarzenie, w wyniku którego dana osoba doznała określonego uszczerbku. Nikt nie otrzyma odszkodowania, jeśli wcześniej nie zaszła przesłanka powodująca możliwość ubiegania się o nie.

Jak już wyżej wskazano, każde odszkodowanie stanowi przysporzenie majątkowe, przychód podatkowy. Jednakże ustawodawca ze względów celowościowych, wprowadził w zakresie niektórych odszkodowań zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych, które wynikają z treści art. 21 ust. 1 pkt 3 i pkt 3b ww. ustawy.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2019 r. poz. 1040, 1043 i 1495), z wyjątkiem:

określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Natomiast w przypadku gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania lub zadośćuczynienia nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa, wówczas odszkodowanie (zadośćuczynienie) takie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy, z wyjątkiem odszkodowań (zadośćuczynień) wymienionych w lit. a) i b) przytoczonego przepisu.

Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Warunkiem wystarczającym do powstania obowiązku podatkowego na zasadach przewidzianych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych będzie więc niezrealizowanie choćby jednej ze wskazanych wyżej przesłanek.

Należy podkreślić, że wszelkie zwolnienia i ulgi podatkowe są wyjątkiem, istotnym odstępstwem od zasady sprawiedliwości podatkowej – powszechności i równości opodatkowania, a ich zastosowanie nie może odbywać się na podstawie wykładni rozszerzającej, tzn. muszą być interpretowane ściśle.

W przedmiocie stosowania wszelkiego rodzaju ulg podatkowych trzeba mieć na uwadze także przepis art. 84 Konstytucji RP dotyczący zasady powszechności opodatkowania, stąd każdy wyjątek od tej zasady, w tym także ulga podatkowa, nie może być interpretowany dowolnie, ani uzupełniany w drodze interpretacji o treść, której nie zawiera.

Z racji tego, że odszkodowania i zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej mogą korzystać ze zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, zaś zastosowanie zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy ma „pierwszeństwo” przed zastosowaniem zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, możliwość skorzystania przedmiotowego odszkodowania ze zwolnienia należy rozpatrywać we wskazanej wyżej kolejności.

Aby wypłacona kwota korzystała ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, muszą zostać spełnione łącznie następujące warunki:

wypłacona kwota musi być odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem,
jej wysokość lub zasady ustalania muszą wynikać z przepisów odrębnych ustaw,
podstawą jej przyznania nie może być zawarta umowa lub ugoda pozasądowa.

Odnosząc się do pierwszego warunku należy podkreślić, że w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca nie zdefiniował pojęcia odszkodowania czy zadośćuczynienia, tym nie mniej rozumienie tych pojęć nie może odbiegać od ich znaczenia przyjętego w systemie prawa cywilnego. Wiele pojęć z katalogu zwolnień przedmiotowych nie zostało zdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych – nie może to jednak oznaczać dowolności w ich rozumieniu i stosowania wykładni rozszerzającej, przy czym oczywistym jest, że aby uniknąć takiej dowolności, kryteria rozumienia tych pojęć, niezdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, muszą mieć w pierwszej kolejności charakter kryteriów ustawowych. Odwołując się zatem do prawa cywilnego stwierdzić należy, że zasady odpowiedzialności odszkodowawczej w prawie cywilnym opierają się na zasadzie winy lub ryzyka. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r., poz. 1740, z późn. zm.) przewiduje dwa zasadnicze rodzaje odpowiedzialności: kontraktową, która powstaje z mocy umowy (art. 471 Kodeksu cywilnego i nast.) oraz deliktową – wynikającą z czynów niedozwolonych (art. 415 Kodeksu cywilnego i nast.). W konsekwencji na tle Kodeksu cywilnego świadczenie odszkodowawcze jest następstwem czynu niedozwolonego lub niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania. O tym, co stanowi szkodę oraz jakie są zasady i sposoby jej naprawienia decydują generalnie przepisy art. 361 i 363 Kodeksu cywilnego. W świetle powyżej wskazanych uregulowań wypłata odszkodowania jest więc konsekwencją wystąpienia szkody. Zadośćuczynienie to forma rekompensaty pieniężnej z tytułu szkody niemajątkowej w związku z doznaną krzywdą.

Odszkodowanie według przepisów prawa cywilnego jest świadczeniem, które ma na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Z pojęciem szkody mamy do czynienia na gruncie zobowiązań umownych, gdzie dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań (art. 471 Kodeksu cywilnego). Przy czym szkodą jest zarówno uszczerbek w istniejącym mieniu, jak i utrata przyszłych korzyści. Zadośćuczynienie, analogicznie jak odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Co prawda w doktrynie i judykaturze powszechnym jest wiązanie pojęcia odszkodowania jedynie z uszczerbkiem majątkowym, natomiast pojęcia „zadośćuczynienia” z doznaną krzywdą (uszczerbkiem niematerialnym), jednakże tego rodzaju rozróżnienia nie dokonują przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji pojęcie odszkodowania odnosi się również do zadośćuczynienia, będącego formą wynagrodzenia szkody.

Powyższe regulacje, mają również zastosowanie do przepisów prawa pracy, choć w ograniczonym zakresie. Jak stanowi bowiem art. 300 z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeksu pracy (Dz. U. z 2020 r., poz. 1320, z późn. zm.), w sprawach nieuregulowanych przepisami prawa pracy, stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy. Powyższe oznacza, że przepisy Kodeksu cywilnego wybrane do zastosowania w prawie pracy (stosunku pracy) nie mogą się sprzeciwiać ogólnym normom prawa pracy, mającym podstawowe znaczenie dla regulacji stosunków pracy.

Stosownie do art. 443 Kodeksu cywilnego, okoliczność, że działanie lub zaniechanie, z którego szkoda wynikła, stanowiło niewykonanie lub nienależyte wykonanie istniejącego uprzednio zobowiązania, nie wyłącza roszczenia o naprawienie szkody z tytułu czynu niedozwolonego, chyba że z treści istniejącego uprzednio zobowiązania wynika co innego.

Przepisy Kodeksu pracy, posługują się terminami „odszkodowanie” oraz „zadośćuczynienie” w odniesieniu do konkretnych świadczeń pracowniczych, do których uprawniony jest pracownik lub były pracownik (np. w art. 183d, art. 361 § 2, art. 45, art. 56, art. 943 § 3, art. 99, art. 1012 Kodeksu pracy).

W kontekście rozwiązania umowy o pracę ustawodawca przewiduje odszkodowanie, w sytuacji gdy wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę (art. 45 Kodeksu pracy), przepisy o wypowiadaniu warunków pracy i płacy (art. 45 w zw. z art. 42 § 1 Kodeksu pracy), bądź rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie (art. 56 Kodeksu pracy). Jednocześnie zgodnie z art. 471 Kodeksu pracy, odszkodowanie, o którym mowa ww. art. 45, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, natomiast odszkodowanie, o którym mowa w art. 56 przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas określony odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres wypowiedzenia (art. 58 Kodeksu pracy).

Zwolnieniem określonym w przepisie art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy, objęte są tylko odszkodowania i zadośćuczynienia, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, bądź postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 Kodeksu pracy, z wyjątkiem odszkodowań wymienionych w lit. a)-g) tego artykułu. Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalone zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań.

W omawianym przypadku niewątpliwie wystąpił element szkody, zaś przedmiotowe świadczenia stanowi świadczenia, które mają na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Wnioskodawca otrzymała przedmiotowe odszkodowanie oraz zadośćuczynienie z tej racji, że poniósł szkodę. Zatem, pierwszy warunek został spełniony.

Odnosząc się do drugiego warunku, zauważyć należy, że w opisie stanu faktycznego Wnioskodawca nie wskazał, że wysokość lub zasady ustalenia otrzymanego przez Niego odszkodowania i zadośćuczynienia wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Zatem nie można uznać, że został spełniony drugi warunek.

Analizując trzeci warunek, należy stwierdzić, że skoro otrzymane przez Wnioskodawcę odszkodowanie i zadośćuczynienie zostały przyznane na podstawie wyroku sądu, to należy uznać, że trzeci warunek został spełniony.

Zatem, w sytuacji gdy nie wszystkie trzy wskazane wyżej warunki zostały spełnione przedmiotowe odszkodowanie i zadośćuczynienie nie będą mogły korzystać ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Nawiązując z kolei do treści powołanego przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przewidującego również zwolnienie od podatku odszkodowań i zadośćuczynień w przypadkach w nim wskazanych, należy wskazać, że w przywołanym przepisie ustawodawca używa sformułowania „inne odszkodowania lub zadośćuczynienia”. Należy przez to rozumieć te odszkodowania i zadośćuczynienia, które nie zostały wprost wymienione w katalogu zwolnień podatkowych, a więc inne niż te, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Stąd, odszkodowanie i zadośćuczynienie wypłacone Wnioskodawcy na podstawie wyroku sądowego, niekwalifikujące się do zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, będzie objęte dyspozycją przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przywołany przepis art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy zwalnia od podatku takie odszkodowania przyznane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, które jednocześnie nie zostały przyznane w okolicznościach wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy.

Odnośnie przesłanek wyłączających możliwość zwolnienia odszkodowania i zadośćuczynienia z podatku, które to przesłanki zostały przewidziane w art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy (otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą lub dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono) wskazać należy, że w prywatnoprawnym ujęciu odszkodowanie jest świadczeniem mającym na celu naprawę wyrządzonej szkody lub jej kompensatę. Odszkodowanie może mieć formę restytucji (przywrócenie stanu poprzedniego) lub zapłaty określonej kwoty, która skompensuje poszkodowanemu poniesione straty. Szkodą jest ubytek w majątku poszkodowanego spowodowany bezprawnym działaniem lub zaniechaniem sprawcy, a także z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem przez dłużnika zobowiązania.

Odnosząc powyższe do przedstawionego stanu faktycznego stwierdzić należy, że wypłacone Wnioskodawcy na podstawie wyroku sądu zadośćuczynienie z tytułu naruszenia przez Spółkę dobrego imienia Wnioskodawcy korzysta ze zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast wypłacone Wnioskodawcy na podstawie wyroku sądu odszkodowanie za okres pozostawania bez pracy nie korzysta ze zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w ww. przepisie, bowiem przedmiotowa należność stanowi korzyść, którą Wnioskodawca mógłby osiągnąć gdyby Mu szkody nie wyrządzono – przedmiotowe odszkodowanie kompensuje fakt braku przychodów w okresie pozostawania bez pracy, zaś jego wysokość została wyliczona jako iloczyn wynagrodzenia Wnioskodawcy oraz okresu (ilości miesięcy), w którym Wnioskodawca pozostawał bez zatrudnienia pomniejszona o kwotę 3-miesięcznego wynagrodzenia za pracę, które zostało przyznane Wnioskodawcy na podstawie wcześniejszego wyroku.

Odnosząc się natomiast do kwestii opodatkowania odsetek od zasądzonych świadczeń na wstępie należy wyjaśnić, że kwestię prawną odsetek reguluje art. 481 ustawy Kodeks cywilny, zgodnie z którym jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy.

Analizując treść powyższych przepisów należy zauważyć, że nie można utożsamiać odsetek ze świadczeniem głównym. Wierzyciel może ich żądać dopiero, jeżeli wynika to z czynności prawnej (zdarzenia prawnego) będącej podstawą do wypłaty świadczenia głównego lub gdy dłużnik opóźni się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego. Odsetki mają charakter uboczny względem świadczenia głównego – są skutkiem niewykonania zobowiązań.

Potwierdza to orzecznictwo sądów powszechnych, zgodnie z którym: „Roszczenie odsetkowe nie jest częścią składową roszczenia głównego, gdyż opiera się na odrębnym stanie faktycznym oraz odrębnej podstawie materialnoprawnej (por. uchwała SN z dnia 31 stycznia 1994 r., sygn. akt III CZP 184/93, publ. OSNC 1994/7-8/155).

W ujęciu kodeksowym odsetki stanowią więc świadczenie pieniężne, do którego może być zobowiązany dłużnik – najogólniej mówiąc – korzystający z cudzych pieniędzy. Chodzi tu zarówno o sytuację, gdy korzystanie z pieniędzy wierzyciela jest przedmiotem umowy (np. pożyczka oprocentowana, kredyt), jak i gdy nie jest ono objęte zgodą wierzyciela, w szczególności wynika z opóźnienia w zapłacie sumy pieniężnej przez dłużnika (zob. art. 481 i art. 741 Kodeksu cywilnego), a także wówczas, gdy korzystanie z pieniędzy polega na poniesieniu przez wierzyciela wydatków w interesie dłużnika (zob. art. 742, art. 753 § 2, art. 842 Kodeksu cywilnego).

Zasadniczo odsetki pełnią funkcję wynagrodzenia należnego wierzycielowi od dłużnika za korzystanie z pieniędzy, mogą jednak też mieć znaczenie waloryzacyjne oraz (w przypadku odsetek za opóźnienie) kompensacyjne i represyjne czy motywacyjne. Oczywistym jest więc, że odsetki stanowią trwałe przysporzenie w majątku podatnika, które mieści się w kategorii przychodu, który co do zasady podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Powyższą tezę potwierdza analiza przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z której wynika, że odsetki stanowią odrębną od należności głównej kategorię przychodu, która tylko w wyjątkowych przypadkach korzysta ze zwolnienia z opodatkowania.

Odnosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy należy wskazać, że zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty wynagrodzeń i świadczeń z tytułów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1.

Z dyspozycji ww. przepisu wynika, że omawianemu zwolnieniu podlegają odsetki, które spełniają równocześnie następujące warunki:

świadczenia, od których są naliczane – zaliczone zostały do określonego źródła przychodu,
przysługują z tytułu nieterminowej wypłaty tych świadczeń.

Odnosząc się do pierwszego warunku należy stwierdzić, że świadczenie pieniężne wypłacone pracownikowi, od którego naliczone zostały odsetki ustawowe stanowi przychód ze stosunku pracy podlegający opodatkowaniu zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym stanowi świadczenie, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy.

Natomiast, odnosząc się do drugiego warunku należy stwierdzić, że z „nieterminową wypłatą świadczenia” w rozumieniu art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, mamy do czynienia wówczas, gdy w terminie wymagalności danego świadczenia, przysługującego na podstawie prawomocnego orzeczenia, nie zostało ono wypłacone przez zobowiązanego. Odsetki naliczane od tego momentu kwalifikują się jako odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty świadczenia.

Zatem, powyższe dotyczy wyłącznie odsetek naliczonych od momentu uprawomocnienia się wyroku sądu przyznającego świadczenie do dnia jego zapłaty. Przepis art. 21 ust. 1 pkt 95 ww. ustawy, ma bowiem zastosowanie w sytuacji, gdy – od momentu uprawomocnienia się wyroku sądu – zobowiązany spóźni się z wypłatą świadczenia.

Z treści opisu stanu faktycznego wynika, że wyrokiem z dnia 9 grudnia 2020 r. Sąd Apelacyjny zasądził na rzecz Wnioskodawcy: kwotę 184 377 zł 68 gr brutto tytułem odszkodowania wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie co do kwoty 128 117 zł 60 gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 11 września 2018 r. do dnia zapłaty oraz co do kwoty

56 260 zł 08 gr wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 9 marca 2019 r. do dnia zapłaty. Tytułem zadośćuczynienia kwotę 100 000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 11 września 2018 r. do dnia zapłaty. Wyrok jest prawomocny od dnia jego ogłoszenia czyli od dnia 9 grudnia 2020 r. Spółka zapłaciła Wnioskodawcy całą zasądzoną kwotę wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie – potwierdzenie przelewu z dnia 16 grudnia 2020 r.

Wobec powyższego wskazać należy, że wypłacone Wnioskodawcy odsetki od zasądzonych świadczeń naliczone od momentu uprawomocnienia się wyroku Sądu i wypłacone za okres od dnia wymagalności świadczenia do dnia zapłaty korzystają ze zwolnienia z opodatkowania w myśl art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast, odsetki od zasądzonych na rzecz Wnioskodawcy świadczeń naliczone przed datą uprawomocnienia się wyroku nie korzystają ze wskazanego zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Reasumując, mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane wyżej przepisy prawa należy stwierdzić, że przyznane na podstawie wyroku Sądu zadośćuczynienie z tytułu naruszenia przez Spółkę dobrego imienia Wnioskodawcy korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast wypłacone Wnioskodawcy na podstawie wyroku Sądu odszkodowanie za okres pozostawania przez Niego bez pracy nie korzysta ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, bowiem przedmiotowa należność stanowi korzyść, którą Wnioskodawca mógłby osiągnąć gdyby Mu szkody nie wyrządzono.

Jednocześnie należy wskazać, że odsetki od zasądzonego na rzecz Wnioskodawcy odszkodowania i zadośćuczynienia naliczone od momentu uprawomocnienia się wyroku sądu przyznającego te świadczenia do dnia zapłaty korzystają ze zwolnienia z opodatkowania w myśl art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast, odsetki od zasądzonego na rzecz Wnioskodawcy odszkodowania i zadośćuczynienia naliczone przed datą uprawomocnienia się wyroku nie korzystają ze wskazanego zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Tego rodzaju odsetki stanowią przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i podlegają opodatkowaniu na ogólnych zasadach według skali podatkowej określonej w art. 27 ust. 1 ww. ustawy.

Końcowo wskazać należy, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację indywidualną w trybie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325, z późn. zm.), opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku

– nie prowadzi postępowania dowodowego, w tym nie analizuje załączonych dokumentów. Należy wskazać, że przy wydawaniu niniejszej interpretacji tutejszy Organ dokonał wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku stan faktyczny będzie się różnił od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie przedstawionego stanu faktycznego.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym

Zgodnie z art. 14na § 1 ustawy Ordynacja podatkowa przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 ustawy Ordynacja podatkowa).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r., poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin