2021.05.12 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej - 0113-KDIPT1-3.4012.214.2021.1.MWJ

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0113-KDIPT1-3.4012.214.2021.1.MWJ
z 12 maja 2021 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325, z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 24 marca 2021 r. (data wpływu 25 marca 2021 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia czy wypłata przez Spółkę dywidendy w formie niepieniężnej poprzez przeniesienie na rzecz akcjonariusza prawa własności samochodu osobowego lub samochodów osobowych będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

25 marca 2021 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia czy wypłata przez Spółkę dywidendy w formie niepieniężnej poprzez przeniesienie na rzecz akcjonariusza prawa własności samochodu osobowego lub samochodów osobowych będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca (Spółka) jest towarzystwem funduszy inwestycyjnych prowadzącym działalność gospodarczą w oparciu o przepisy ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (tj.: Dz. U. z 2020 r. poz. 95 ze zm.) (dalej jako: „UFI”).

Zgodnie z treścią art. 45 ust. 1 w zw. z ust. 1a powołanej ustawy przedmiotem działalności towarzystwa jest m.in. tworzenie funduszy inwestycyjnych, zarządzanie nimi i reprezentowanie ich wobec osób trzecich. Towarzystwo nie może wykonywać czynności innych niż wymienione w przepisach UFI oraz świadczyć analogicznych czynności wobec innych podmiotów niż fundusze, w tym np. spółek.

Wnioskodawca jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny. Zgodnie z treścią art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i lit. b ustawy o VAT podstawowa działalność Spółki polegająca na zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi oraz portfelami alternatywnych funduszy inwestycyjnych lub częścią tych portfeli korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług. Wnioskodawca marginalnie wykonuje czynności opodatkowane VAT, polegające na wynajmie miejsc postojowych dla swoich pracowników, refakturowaniu kosztów karty Multisport czy wynajmie samochodów członkom zarządu do ich celów prywatnych.

Z uwagi na to, że udział rocznego obrotu z tytułu czynności opodatkowanych VAT w całym obrocie Wnioskodawcy wynosił w ubiegłych latach około 0,04%, Spółka przyjmowała i przyjmuje, iż proporcja, o której mowa w art. 90 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług wynosi „0%”.

Obecnie Zgromadzenie Akcjonariuszy Spółki rozważa przekazanie jej jedynemu akcjonariuszowi dywidendy w postaci rzeczowej: jednego lub dwóch samochodów osobowych. Statut Spółki nie przewiduje żadnych ograniczeń w tym zakresie, stąd zgodnie z założeniami wartość bilansowa powyższego świadczenia niepieniężnego ma odpowiadać kwocie, jaka przypadałaby na akcjonariusza w przypadku wypłaty dywidendy pieniężnej.

Samochody, które Wnioskodawca planuje przekazać w formie dywidendy swojemu akcjonariuszowi są wykorzystywane przez Spółkę w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w zakresie zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi oraz portfelami alternatywnych funduszy inwestycyjnych. Spółka wystawiała wcześniej faktury VAT dokumentujące odpłatne używanie przez członków zarządu z ww. samochodów.

Wnioskodawcy nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu ww. samochodów osobowych.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy wypłata przez Spółkę dywidendy w formie niepieniężnej - poprzez przeniesienie na rzecz akcjonariusza prawa własności samochodu osobowego lub samochodów osobowych, będzie podlegać opodatkowaniu VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy.

Zdaniem Wnioskodawcy, przekazanie na rzecz akcjonariusza dywidendy w formie rzeczowej nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, z uwagi na to, że nie jest to czynność odpłatna ani nie podlega opodatkowaniu na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy o VAT

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy:

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z treści powołanego przepisu jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT jedynie wówczas, gdy czynności te są wykonywane odpłatnie. Ustawa o VAT nie wyjaśnia wprawdzie pojęcia odpłatnej dostawy czy odpłatnego świadczenia, jednakże z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej również: „TSUE”) wywnioskować można, że występuje wówczas, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a odpłatność za otrzymany towar lub usługę pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością (por. wyrok TSUE z dnia 8 marca 1988 r., sygn. C-102/86 Apple and Pear Development Council).

TSUE wskazuje ponadto na wzajemność świadczenia, tłumacząc, że jedynie w wypadku, gdy podstawę opodatkowania stanowi świadczenie wzajemne otrzymane przez świadczącego usługę, czynność ta będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT. Musi również istnieć możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego (tak m.in. w wyroku z dnia 5 lutego 1981 r. w sprawie C-154/80 Staatssecretaris van Financien).

Podejście to znajduje również swoje odzwierciedlenie w orzecznictwie polskich sądów administracyjnych. Dla przykładu Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 25 stycznia 2011 r., sygn. akt III SA/Wa 3068/10 wskazał, że czynność uznaje się za odpłatną, gdy są spełnione łącznie następujące warunki:

istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,

odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Odnosząc powyższe przesłanki do planowanego przekazania dywidendy w formie rzeczowej, należy zauważyć, że warunki te, poza ostatnim, nie zostają spełnione.

Wypłata dywidendy jest jednostronnym świadczeniem spółki na rzecz akcjonariusza wyraźnie uregulowanym w ustawie z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1526) (dalej jako: „KSH”) i nie mają do niej zastosowania przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 z późn. zm.) dotyczące sprzedaży lub zamiany. W szczególności czynność przekazania aktywów (w zdarzeniu przyszłym niniejszego wniosku wydania samochodów osobowych) będzie dokonywana w celu zwolnienia się ze zobowiązania o charakterze jednostronnym (zobowiązanie Spółki względem swojego akcjonariusza), a nie w celu otrzymania odpłatności.

W odniesieniu do wypłaty dywidendy nie można kolejno mówić o ekwiwalentności świadczeń. Jak wynika z zaprezentowanego zdarzenia przyszłego akcjonariusz nie jest zobowiązany do żadnego świadczenia na rzecz Wnioskodawcy w zamian za uzyskanie udziału w zyskach. Nie ma przy tym znaczenia, czy wypłata została dokonana w formie pieniężnej, czy rzeczowej.

Odnosząc się do regulacji KSH dotyczących wypłaty dywidendy wskazać należy, że w myśl art. 347 § 1 KSH akcjonariusze mają prawo do udziału w zysku wykazanym w sprawozdaniu finansowym, zbadanym przez biegłego rewidenta, który został przeznaczony przez walne zgromadzenie do wypłaty akcjonariuszom.

Natomiast w myśl art. 348 § 2 KSH, uprawnionymi do dywidendy za dany rok obrotowy są akcjonariusze, którym przysługiwały akcje w dniu powzięcia uchwały o podziale zysku. Statut może upoważnić walne zgromadzenie do określenia dnia, według którego ustala się listę akcjonariuszy uprawnionych do dywidendy za dany rok obrotowy (dzień dywidendy).

Wskazane powyżej przepisy regulują zatem jedno z podstawowych uprawnień udziałowych akcjonariusza, wynikających z uczestnictwa w spółce, czyli prawo do zysku. Nie precyzują jednak dodatkowo formy wypłaty dywidendy. W praktyce spotkać się można najczęściej z przekazywaniem dywidendy w formie pieniężnej. Niemniej przepisy KSH nie wyłączają możliwości rozliczenia dywidendy w drodze niepieniężnej. W doktrynie zgodnie przyjmuje się, że wypłata dywidendy może nastąpić także w naturze, na przykład w formie rzeczy oznaczonych co do gatunku lub w towarze (dywidenda rzeczowa). Praktyka zaś potwierdza, że możliwa jest wypłata dywidendy także pod postacią aktywów rzeczowych spółki. Wybór zatem formy wypłaty dywidendy (pieniężna lub w naturze) pozostaje wyłącznie w gestii spółki dokonującej wypłaty (ewentualnie umowy spółki, która może zawierać ograniczenia w tym przedmiocie).

Jak podkreślono już powyżej o odpłatnym świadczeniu można mówić wyłącznie w sytuacji, w której podmiot dokonujący dostawy towarów uzyska w zamian świadczenie wzajemne. W przypadku Wnioskodawcy nie wystąpi na skutek przekazanej dywidendy rzeczowej żadne świadczenie wzajemne ze strony akcjonariusza.

Pogląd ten wyraził w swoim orzeczeniu z dnia 8 lutego 2012 r. Naczelny Sąd Administracyjny (sygn. akt II FSK 1384/10), wskazując, że w wyniku wypłaty z zysku w formie rzeczowej wartość rynkowa pozostałych w spółce aktywów nie wzrośnie. Zmianie ulegną jedynie rodzaj i struktura aktywów spółki. Wypłata z zysku w formie rzeczowej spowoduje natomiast przesunięcie danej pozycji z aktywów na pasywa w bilansie spółki. Wypłata dywidendy w naturze nie będzie zatem równoznaczna z odpłatnym zbyciem samochodu osobowego, co w ocenie Wnioskodawcy prowadzi do wniosku, iż nie wystąpi po jego stronie odpłatna dostawa towarów.

Brak odpłatności towarzyszącej wypłaconej w formie rzeczowej dywidendy nie może jednak przesądzać o braku opodatkowania takiej czynności. Należy bowiem mieć na względzie, że ustawodawca zrównał niektóre dostawy towarów i świadczenia usług wykonywane nieodpłatne z odpłatną dostawą towarów i odpłatnym świadczeniem usług, a więc z czynnościami, które podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

Na mocy art. 7 ust. 2 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
wszelkie inne darowizny

- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

Z przytoczonego przepisu wynika zatem, że aby doszło do uznania czynności nieodpłatnego przekazania towarów za czynność zrównaną z odpłatną dostawą towarów, muszą być spełnione łącznie następujące warunki:

dokonującym nieodpłatnego przekazania jest podatnik podatku od towarów i usług,
przekazane przez podatnika towary należą do jego przedsiębiorstwa,
przedmiotem nieodpłatnego przekazania jest towar, w stosunku do którego podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy jego nabyciu.

Zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 grudnia 2016 r., sygn. akt I FSK 1728/16, „gdy spółka dokonuje wypłaty dywidendy w formie rzeczowej poprzez przeniesienie prawa własności nieruchomości to w świetle ustawy o VAT dochodzi do dokonania nieodpłatnej dostawy towarów, która na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy o VAT podlega opodatkowaniu. Przy tym dla takiej kwalifikacji bez znaczenia jest przyczyna przekazania tych rzeczy, bowiem bez względu, czy będzie to umowa darowizny, czy też dywidenda z zysku spółki, w aspekcie opodatkowania podatkiem od wartości dodanej nie ma to żadnego znaczenia. Efektem ekonomicznym, który ma istotne znaczenie dla tej daniny jest to, że spółka dokonała dostawy towarów.”

Objęcie zakresem VAT czynności nieodpłatnych wynika z prawa przysługującego podatnikom polegającego na pomniejszaniu podatku należnego o podatek naliczony. Jeśli podatnik na wcześniejszych etapach obrotu odliczy podatek naliczony, a na ostatnim etapie obrotu nie zostanie pobrane wynagrodzenie, wówczas po stronie podatnika nie powstanie podatek należny. Z uwagi na fakt, iż w związku z nabyciem samochodów osobowych mających być przedmiotem dywidendy Spółce nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, nie zostaną spełnione warunki do uznania przedmiotowej transakcji za nieodpłatną dostawę towarów zrównaną z odpłatną dostawą, o której mowa w art. 7 ust. 2 ustawy o VAT.

Jak wynika z opisu zdarzenia przyszłego nabyte samochody wykorzystywane były na potrzeby działalności Wnioskodawcy. Podstawowa działalność prowadzona przez Wnioskodawcę w zakresie zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi oraz portfelem lub częścią portfela tych funduszy korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT.

Spółka marginalnie wykonuje również czynności opodatkowane VAT, jednakże z uwagi na to, że udział rocznego obrotu z tytułu czynności opodatkowanych VAT w całym obrocie wynosił w ubiegłych latach średnio 0,04%, Wnioskodawca przyjmował i przyjmuje, że proporcja obliczona zgodnie z przepisami art. 90 ustawy o VAT wynosi „0%”.

Zgodnie z treścią art. 90 ust. 1 ustawy o VAT w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

Na mocy art. 90 ust. 2 ww. ustawy jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 10.

Proporcję, o której mowa w ust. 2, ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo (art. 90 ust. 3 ww. ustawy).

Stosownie do zapisu art. 90 ust. 10 pkt 2 ustawy o VAT w przypadku gdy proporcja określona zgodnie z ust. 2-8 nie przekroczyła 2% - podatnik ma prawo uznać, że proporcja ta wynosi 0%.

W świetle powyższych przepisów do zakupów związanych z czynnościami zarówno opodatkowanymi, jak i zwolnionymi podatnik powinien ustalić właściwą proporcję jako udział rocznego obrotu z działalności opodatkowanej w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności opodatkowanych i zwolnionych. Jeżeli ustalona proporcja nie przekroczyła 2% to podatnik może uznać, że jego proporcja wynosi 0%, w związku z czym nie ma prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku, naliczonego przy nabyciu towarów i usług, których nie da się przypisać do konkretnego rodzaju sprzedaży.

Mając zatem na uwadze treść powołanych regulacji wskazać należy, że Wnioskodawcy nie przysługiwało prawo do odliczenia przy nabyciu samochodów osobowych mających być przedmiotem planowanej dywidendy.

Co więcej, w art. 7 ust. 2 ustawy o VAT występuje wymóg, aby przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa nastąpiło na cele osobiste podatnika lub jego pracowników czy akcjonariuszy. Oznacza to, iż beneficjent otrzymujący taki towar powinien wystąpić w roli konsumenta.

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika natomiast, że jedynym akcjonariuszem Wnioskodawcy jest spółka akcyjna, co potwierdza, że przekazane w formie dywidendy rzeczowej samochody osobowe będą wykorzystywane przez akcjonariusza na potrzeby prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Tym samym, nie zostanie wypełniona kolejna przesłanka warunkująca zastosowanie art. 7 ust. 2 ustawy o VAT w przedmiotowej sprawie.

Jak wynika z orzecznictwa TSUE celem art. 16 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (którego odpowiednikiem jest art. 7 ust 2 ustawy o VAT) jest bowiem opodatkowanie nieodpłatnego przekazania towaru na cele prywatne w taki sam sposób jak opodatkowany zostaje ostateczny konsument. W wyroku z dnia 8 marca 2001 r. w sprawie C-415/98 Laszlo Bakcsi TSUE wskazał, iż celem przepisu jest zrównanie sytuacji podatnika, który przekazuje nabyte wcześniej towary na cele prywatne i konsumenta nabywającego te same towary. Z taką sytuacją nie będziemy mieli natomiast do czynienia w przypadku przekazania na cele prowadzonej przez akcjonariusza działalności gospodarczej.

Mając na uwadze powyższe, w opinii Wnioskodawcy, przekazanie samochodów osobowych w formie wypłaty dywidendy rzeczowej nie stanowi odpłatnej dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT.

Czynność ta nie wypełnia ponadto warunków wynikających z art. 7 ust. 2 ustawy o VAT tj.:

przy nabyciu samochodów osobowych nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego,

przekazane samochody osobowe nie są przeznaczane na cele osobiste akcjonariusza.

Powyższe stanowisko podziela również Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 5 listopada 2020 roku (sygn. 0112-KDIL1-1.4012.393.2020.2.AR), w której stwierdził, iż: „Spółce z tytułu nabycia nieruchomości, która ma być przedmiotem dywidendy (...) nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Zatem nie zostaną spełnione warunki do uznania tej czynności za czynność zrównaną z odpłatną dostawą towarów w rozumieniu art. 7 ust. 2 ustawy. W związku z powyższym, czynność wypłaty zysku w formie niepieniężnej (rzeczowej) poprzez przeniesienie na rzecz wspólnika nieruchomości (...) nabytej przez Spółkę w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, należy potraktować jako nieodpłatne przekazanie towaru niepodlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług”.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r., poz. 685, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Z powyższych przepisów wynika, że w sytuacji, gdy przedmiotem dostawy są towary w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy i gdy czynność ta prowadzi do przeniesienia prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel, mamy do czynienia z dostawą tych towarów w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT jedynie wówczas, gdy czynności te są wykonywane odpłatnie (za wynagrodzeniem). Jednocześnie ustawodawca zrównał niektóre dostawy towarów i świadczenia usług wykonywane nieodpłatne z odpłatną dostawą towarów i odpłatnym świadczeniem usług, a więc z czynnościami, które podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zatem, wskazać należy, że opodatkowaniu, co do zasady, podlegają czynności odpłatne, przy czym odpłatność za czynności dostawy towarów lub świadczenia usług nie musi mieć postaci pieniężnej. Odpłatność, jako świadczenie wzajemne, może również przybrać postać rzeczową, np. zapłata w innym towarze lub usłudze, albo mieszaną – zapłata w części pieniężna i w części rzeczowa. Innymi słowy, dla uznania czynności za odpłatną, wystarczające jest, by istniała możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za tę czynność. Czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub świadczącego usługę.

Kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. I tak, w wyroku z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council Trybunał stwierdził, że czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem.

Zatem pod pojęciem „odpłatności dostawy towarów” lub „odpłatności świadczenia usług” rozumieć należy prawo podmiotu dokonującego dostawy towaru lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej, zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

Natomiast na mocy art. 7 ust. 2 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
wszelkie inne darowizny

Z powołanego wyżej art. 7 ust. 2 ustawy wynika, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają wszelkie nieodpłatne przekazania towarów pod warunkiem, że podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Niespełnienie powyższego warunku jest podstawą do traktowania nieodpłatnego przekazania towarów, jako czynności wyłączonej spod zakresu działania ustawy o podatku od towarów i usług, bez względu na cel, na który zostały przekazane.

Z kolei, stosownie do art. 8 ust. 2 ustawy, za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;
nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

W świetle art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel i rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza – zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy – obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest towarzystwem funduszy inwestycyjnych prowadzącym działalność gospodarczą w oparciu o przepisy ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (dalej jako: „UFI”).

Towarzystwo nie może wykonywać czynności innych niż wymienione w przepisach UFI oraz świadczyć analogicznych czynności wobec innych podmiotów niż fundusze, w tym np. spółek.

Jedynym akcjonariuszem Wnioskodawcy jest spółka akcyjna. Akcjonariusz nie otrzymywał w ostatnich latach dywidendy. Wypracowany w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zysk był decyzją Zgromadzenia Akcjonariuszy przekazywany na kapitał zapasowy Spółki. Obecnie Zgromadzenie Akcjonariuszy Spółki rozważa przekazanie jej jedynemu akcjonariuszowi dywidendy w postaci rzeczowej: jednego lub dwóch samochodów osobowych. Statut Spółki nie przewiduje żadnych ograniczeń w tym zakresie, stąd zgodnie z założeniami wartość bilansowa powyższego świadczenia niepieniężnego ma odpowiadać kwocie, jaka przypadałaby na akcjonariusza w przypadku wypłaty dywidendy pieniężnej. Samochody, które Wnioskodawca planuje przekazać w formie dywidendy swojemu akcjonariuszowi są wykorzystywane przez Spółkę w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w zakresie zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi oraz portfelami alternatywnych funduszy inwestycyjnych. Spółka wystawiała wcześniej faktury VAT dokumentujące odpłatne używanie przez członków zarządu z ww. samochodów. Wnioskodawcy nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu ww. samochodów osobowych.

W analizowanym przypadku wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii ustalenia czy wypłata przez Spółkę dywidendy w formie niepieniężnej poprzez przeniesienie na rzecz akcjonariusza prawa własności samochodu osobowego lub samochodów osobowych będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Ustawa o podatku od towarów i usług ani przepisy wykonawcze do niej nie definiują pojęcia „dywidenda”. Zatem, w celu jego zdefiniowania należy odwołać się do słownika języka polskiego. Zgodnie z definicją słownikową, zawartą w internetowym Słowniku Języka Polskiego (http://sjp.pwn.pl), słowo dywidenda oznacza „część rocznego zysku spółki akcyjnej dzielona między akcjonariuszy odpowiednio do posiadanych przez nich akcji”.

Przepisy regulujące wypłatę dywidendy zawarte są w art. 191-197 ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz.U. z 2020 r., poz. 1526), zwanej dalej k.s.h.

Zgodnie z art. 191 § 1 k.s.h., wspólnik ma prawo do udziału w zysku wynikającym z rocznego sprawozdania finansowego i przeznaczonym do podziału uchwałą zgromadzenia wspólników, z uwzględnieniem przepisu art. 195 § 1.

Stosownie do art. 191 § 3 k.s.h., jeżeli umowa spółki nie stanowi inaczej, zysk przypadający wspólnikom dzieli się w stosunku do udziałów.

Na podstawie art. 193 § 1 k.s.h., uprawnionymi do dywidendy za dany rok obrotowy są wspólnicy, którym udziały przysługiwały w dniu powzięcia uchwały o podziale zysku.

Zgodnie z art. 193 § 4 k.s.h., stanowi, że dywidendę wypłaca się w dniu określonym w uchwale wspólników. Jeżeli uchwała wspólników takiego dnia nie określa, dywidenda jest wypłacana w dniu określonym przez zarząd.

Umowa spółki może upoważniać zarząd do wypłaty wspólnikom zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy za rok obrotowy, jeżeli spółka posiada środki wystarczające na wypłatę (art. 194 k.s.h.).

Zatem z powyższych przepisów wynika, że dywidenda jest formą partycypowania przez udziałowca w zysku rocznym spółki. Wspólnik ma prawo do udziału w zyskach spółki, której udziałów jest posiadaczem, pod warunkiem przeznaczenia go uchwałą walnego zgromadzenia wspólników do wypłaty. Wypłata dywidendy jest jednostronnym świadczeniem spółki na rzecz udziałowca.

Przepisy Kodeksu spółek handlowych nie określają formy wypłaty dywidendy. W praktyce obrotu gospodarczego najpopularniejszą formą wypłaty dywidendy jest świadczenie pieniężne. Jednak dozwolona jest także wypłata dywidendy w naturze, np. w formie rzeczy oznaczonych co do gatunku lub w towarze (dywidenda rzeczowa). Ta forma wypłaty dywidendy jest możliwa tylko wówczas, gdy statut spółki wprost ją przewiduje.

Podkreślenia wymaga fakt, że wypłata dywidendy jest szczególnym rodzajem czynności prawnej. Źródłem nabycia przedmiotu dywidendy i tytułem do uzyskania przysporzenia przez wspólnika spółki nie jest umowa cywilnoprawna, ale uchwała walnego zgromadzenia wspólników (akt o charakterze właścicielskim) w oparciu o odpowiednie zapisy umowy spółki. Jest to czynność wyraźnie uregulowana w Kodeksie spółek handlowych i nie mają do niej zastosowania przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące sprzedaży lub zamiany.

Mając na uwadze powyższe przepisy w zakresie podatku od towarów i usług należy stwierdzić, że dostawę towarów stanowią – co do zasady – tylko czynności mające za przedmiot towar.

Natomiast opodatkowanie dywidendy rzeczowej jest zgodne z zasadą powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług wyrażającej się tym, że określone transakcje podlegają temu podatkowi niezależnie od formy, w której zostały dokonane, również zbycie samochodu czy też innych towarów w formie wypłaty dywidendy. Jeżeli w ramach wypłaty dywidendy zamiast wypłaty pieniędzy Wnioskodawca będzie przekazywać prawo własności samochodu, mamy do czynienia z czynnością nieodpłatnej dostawy (przekazania) towarów.

Jednakże, zgodnie z powyższymi unormowaniami, w pewnych ściśle określonych przypadkach, również nieodpłatną dostawę towarów należy uznać za spełniającą definicję odpłatnej dostawy towarów, która na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zatem, aby nieodpłatne przekazanie towarów – w świetle powołanego art. 7 ust. 2 ustawy – podlegało opodatkowaniu VAT konieczne jest łączne spełnienie następujących warunków:

nieodpłatne przekazanie dokonywane jest przez podatnika podatku VAT,

przekazane przez podatnika towary należą do jego przedsiębiorstwa,

przedmiotem nieodpłatnego przekazania jest towar, w stosunku do którego podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tego towaru lub jego części składowych.

W rozpatrywanej sprawie, skoro wypłata przez Spółkę zysku (dywidendy) nastąpi w formie niepieniężnej (rzeczowej) poprzez przeniesienie na rzecz akcjonariusza prawa własności samochodu osobowego lub samochodów osobowych, tj. przedmiotem dywidendy będzie towar, w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy, to w tej sytuacji – w przypadku spełnienia warunków określonych w art. 7 ust. 2 ustawy – mamy do czynienia z czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług z tytułu nieodpłatnego przekazania towaru.

Koniecznym jest zatem dokonanie analizy, czy w świetle art. 7 ust. 2 ustawy, zostaną spełnione warunki do uznania przedmiotowej czynności za nieodpłatną dostawę towarów zrównaną z odpłatną dostawą, o której mowa we wskazanym przepisie.

W przedmiotowej sprawie Wnioskodawca wskazał, że nie przysługiwało mu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu samochodów osobowych. Zatem nie zostaną spełnione warunki do uznania tej czynności za czynność zrównaną z odpłatną dostawą towarów w rozumieniu art. 7 ust. 2 ustawy. W związku z powyższym, czynność wypłaty zysku w formie niepieniężnej (rzeczowej) poprzez przeniesienie na rzecz akcjonariusza prawa własności samochodu osobowego lub samochodów osobowych nabytych i wykorzystywanych przez Spółkę w ramach prowadzonej działalności gospodarczej w zakresie zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi oraz portfelami alternatywnych funduszy inwestycyjnych, należy potraktować jako nieodpłatne przekazanie towaru niepodlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy oraz powołane przepisy stwierdzić należy, że wypłata przez Spółkę dywidendy w formie niepieniężnej poprzez przeniesienie na rzecz akcjonariusza prawa własności samochodu osobowego lub samochodów osobowych, nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W konsekwencji stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Tut. Organ informuje, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania). Inne kwestie przedstawione w opisie sprawy, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Wydając przedmiotową interpretację tut. Organ oparł się na opisie sprawy, w którym wskazano, że „Wnioskodawcy nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu ww. samochodów osobowych.” Powyższe zostało przyjęte jako element przedstawionego przez Wnioskodawcę opisu zdarzenia przyszłego i nie było przedmiotem oceny. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, za pośrednictwem organu, który ją wydał (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325 z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin