Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP2-2.4010.327.2020.3.AM/AG
z 20 maja 2021 r.

 

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325 ze zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 19 listopada 2020 r. (data wpływu 27 listopada 2020 r.) uzupełnionym pismem z 29 stycznia 2021 r. (data wpływu 5 lutego 2021 r.) na wezwanie z 22 stycznia 2021 r. Nr 0114-KDIP2-2.4010.327.2020.1.AM (data nadania 22 stycznia 2021 r., data doręczenia 26 stycznia 2021 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia czy koszty Usług opisanych w stanie faktycznym nie będą podlegały ograniczeniu w zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15e ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27 listopada 2020 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia czy koszty Usług opisanych w stanie faktycznym nie będą podlegały ograniczeniu w zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15e ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

A. S.A. (dalej także jako: „A.” lub „Wnioskodawcą”) jest spółką akcyjną o nieograniczonym obowiązku podatkowym na terytorium RP. Jej jedynym akcjonariuszem jest B. S.A. (dalej także jako: „B”).

A. S.A. jest instytucją typu (…) (centralny kontrahent), w myśl rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 648/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, kontrahentów centralnych i repozytoriów transakcji (Dz.U.UE.L.2012.201.1) – rozporządzenie EMIR, prowadzącą rozliczenia transakcji zawieranych w instrumentach kasowych i derywatach w obrocie zorganizowanym oraz niezorganizowanym (OTC).

Od dnia 8 kwietnia 2014 r. A. S.A. prowadzi działalność na podstawie zezwolenia na świadczenie usług rozliczeniowych jako (…), o którym mowa w art. 14 ust. 1 Rozporządzenia EMIR, udzielonego przez Komisję Nadzoru Finansowego (dalej także: „KNF”) i od tej daty A. S.A. oferuje usługi rozliczeniowe na podstawie odpowiednio: Regulaminu rozliczeń transakcji (obrót zorganizowany) oraz Regulaminu rozliczeń transakcji (obrót niezorganizowany), zgodnie z tym zezwoleniem oraz w zakresie klas instrumentów tam wskazanych.

W dniu 9 sierpnia 2016 r. Komisja Nadzoru Finansowego rozszerzyła zezwolenie na świadczenie przez A S.A. usług rozliczeniowych jako (…) na podstawie Rozporządzenia EMIR o nowe klasy instrumentów. Zakres usług świadczonych przez A. S.A. został poszerzony o możliwość rozliczania instrumentów w obrocie zorganizowanym (rynek giełdowy i ASO) oraz OTC (rynek międzybankowy) nominowanych w EUR oraz instrumentów dłużnych z rynku OTC nominowanych w PLN. Decyzja KNF umożliwiła izbie rozliczanie nowych instrumentów: pochodnych stopy procentowej w obrocie niezorganizowanym nominowanych w EUR (FRA, IRS, OIS, Basis Swap), dłużnych i udziałowych w obrocie zorganizowanym nominowanych w EUR, dłużnych w obrocie niezorganizowanym nominowanych w PLN. W związku z rozszerzeniem autoryzacji A S.A. możliwe jest również wnoszenie zabezpieczeń w formie środków pieniężnych w euro oraz obligacji nominowanych w tej walucie.

Wskazać dodatkowo należy, że zgodnie z międzynarodowymi standardami, ze względu na odmienny charakter ryzyka z tytułu świadczenia usług izby rozliczeniowej (…) oraz ryzyka z tytułu podstawowej działalności (…) (B), konieczne było wyodrębnienie oddzielnego podmiotu prawnego do świadczenia usług izby rozliczeniowej – A.

Podsumowując, A. jest izbą rozliczeniową prowadzącą rozliczenia transakcji z zastosowaniem szeregu mechanizmów pozwalających na systemowe obniżenie ryzyka niewywiązania się stron ze zobowiązań wynikających z zawartych transakcji.

A. posiada kapitał, który może zostać użyty w ramach systemu gwarantowania rozliczeń, pozytywnie wpływając na bezpieczeństwo rozliczeń. Kapitał zakładowy A wynosi (…). Zgodnie z wymogami rozporządzenia EMIR, A. posiada również rezerwowy zasób celowy. W przypadku pokrywania ewentualnych strat spowodowanych niewykonaniem zobowiązania przez uczestnika rozliczającego zasoby celowe zostaną użyte po depozytach zabezpieczających wniesionych przez niewykonującego zobowiązania uczestnika rozliczającego oraz wniesionej przez tego uczestnika wpłacie do funduszu tworzonego na rzecz niewykonania zobowiązań.

B. S.A. (dalej także jako: „B.”) jest (…), instytucją odpowiedzialną za prowadzenie i nadzorowanie systemu rejestracji papierów wartościowych oraz systemu rozrachunku transakcji zawieranych w obrocie instrumentami finansowymi, świadczy także usługi dodatkowe, w tym: wspieranie przetwarzania zdarzeń korporacyjnych, usługi związane z nowymi emisjami, w tym nadawanie kodów ISIN, administrowanie Funduszem Gwarancyjnym, o którym mowa w ustawie o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, rozliczanie wypłat transferowych między otwartymi funduszami emerytalnymi, prowadzenie obowiązkowego systemu rekompensat, o którym mowa w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi, nadawanie kodów LEI, zarządzanie środkami oraz realizacja przepływów pieniężnych (na rzecz spółki zależnej) oraz inne usługi związane z obsługą spółki zależnej. Akcjonariuszami B. są w równych częściach: C., D. S.A. i E.

A. S.A. zawarła w dniu (…) 2013 r. z B. S.A. umowę w sprawie realizacji przepływów pieniężnych oraz zarządzania środkami za pośrednictwem B. (dalej także jako: „Umowa). Jej przedmiotem – zgodnie z literalnym brzmieniem Umowy – jest świadczenie przez B. na rzecz A. usług w zakresie zarządzania aktywami oraz, co istotne, realizacji przepływów środków pieniężnych związanych z wnoszeniem, utrzymywaniem we właściwej wysokości lub zwrotem depozytów zabezpieczających, o których mowa w regulaminie rozliczeń transakcji, lub związanych z regulacją wpłat do funduszu rozliczeniowego oraz innych funduszy zabezpieczających prawidłowe rozliczenie (dalej także jako: „Usługi”).

B. przekazał A. zadania w zakresie rozliczania transakcji zawieranych na rynku regulowanym oraz prowadzenia systemu zabezpieczenia płynności rozliczeń, w tym systemu gwarantowania rozliczeń transakcji zawartych na rynku regulowanym na podstawie umowy zawartej w dniu 27 czerwca 2013 r., zgodnie z art. 48 ust.7 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz.U. z 2020 poz. 89 ze zm., zwana dalej: „ustawą o obrocie”).

Wskutek zawarcia tej umowy, do A znajdują zastosowanie, w szczególności przepisy art. 65 ust. 1-3 tej ustawy (na mocy art. 65 ust. 4 tej ustawy). Zgodnie z tymi przepisami, uczestnicy są zobowiązani do wnoszenia wpłat, z których tworzy się fundusz zabezpieczający prawidłowe wykonanie zobowiązań wynikających z transakcji. Fundusz rozliczeniowy zapewnia rozliczanie transakcji zawieranych na rynku regulowanym, w zakresie określonym w regulaminie funduszu rozliczeniowego. A może zarządzać środkami funduszu rozliczeniowego.

Zgodnie z § 8e Regulaminu rozliczeń transakcji usług A, A może wykonywać czynności określone w regulaminie oraz w uchwałach wydanych na jego podstawie, w przypadkach tam określonych, za pośrednictwem B z zastrzeżeniem ust. 2 i 3. Jak stanowi § 8e ust. 2 i 3 tego regulaminu, A może zlecić B wykonywanie czynności będących głównymi działaniami związanymi z zarządzaniem ryzykiem, wyłącznie o ile zostaną zatwierdzone przez Komisję Nadzoru Finansowego. Czynności mogą być wykonywane za pośrednictwem B., o ile jest to zgodne z przepisami prawa, bezpieczeństwem obrotu oraz postanowieniami regulaminu. Co istotne, A. ponosi odpowiedzialność za działania bądź zaniechania B. jak za własne, realizacja tych czynności następuje pod kierownictwem i na zasadach określonych przez A., który posiada stały i bezpośredni dostęp do informacji dotyczących tych czynności, zapewniony jest właściwy nadzór nad realizowanymi czynnościami oraz ochrona wszelkich informacji poufnych z tym związanych, realizacja tych czynności za pośrednictwem B nie powoduje zmiany w zakresie praw i obowiązków uczestników, jakie im przysługują względem A. lub do których są zobowiązani na podstawie regulaminu. Analogiczne postanowienia zawarte są w regulaminie rozliczeń transakcji (obrót niezorganizowany).

A. prowadzi system gwarantowania płynności rozliczeń transakcji zawieranych w obrocie instrumentami finansowymi (zgodnie z ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi oraz rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 648/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, kontrahentów centralnych i repozytoriów transakcji – rozporządzenie EMIR). Outsourcing usług wynikających z Umowy jest realizowany w związku z podstawowym zakresem działalności A, a także zgodnie z art. 35 rozporządzenia EMIR.

Zgodnie z art. 35 rozporządzenia EMIR „Outsourcing”, w przypadku gdy A. zleca funkcje operacyjne, usługi czy działalność na zasadzie outsourcingu, pozostaje on w pełni odpowiedzialny za wywiązywanie się ze swoich obowiązków wynikających z niniejszego rozporządzenia i zapewnia w każdym czasie, aby:

  1. outsourcing nie prowadził do przekazania odpowiedzialności;
  2. nie uległy zmianie stosunek i obowiązki A wobec jego członków rozliczających lub, w stosownych przypadkach, wobec ich klientów;
  3. nie nastąpiła faktyczna zmiana warunków udzielenia zezwolenia A;
  4. outsourcing nie uniemożliwiał pełnienia funkcji związanych z nadzorem i dozorem, w tym dostępu na miejscu do stosownych informacji niezbędnych do wypełnienia tych zadań;
  5. outsourcing nie prowadził do pozbawienia A niezbędnych systemów i kontroli zarządzania ryzykiem, na jakie jest narażony;
  6. usługodawca stosował się do wymogów dotyczących ciągłości działania równorzędnych tym, które musi spełniać A zgodnie z niniejszym rozporządzeniem;
  7. A zachowywał niezbędną wiedzę specjalistyczną i zasoby pozwalające na dokonanie oceny jakości świadczonych usług oraz zdolności organizacyjnej i adekwatności kapitałowej usługodawcy oraz nadzorowanie zleconych na zasadzie outsourcingu funkcji i zarządzanie ryzykiem związanym z outsourcingiem, a także na bieżąco nadzorował te funkcje i zarządzał tym ryzykiem;
  8. A. posiadał bezpośredni dostęp do odpowiednich informacji dotyczących funkcji zleconych na zasadzie outsourcingu;
  9. usługodawca współpracował z właściwym organem w związku z działaniami będącymi przedmiotem outsourcingu;
  10. usługodawca zapewniał ochronę wszelkich informacji poufnych związanych z A. oraz jego członkami rozliczającymi i klientami lub, w przypadku gdy ten usługodawca posiada siedzibę w kraju trzecim – zapewniał, aby standardy w zakresie ochrony danych w tym kraju trzecim lub standardy określone w porozumieniu między zainteresowanymi stronami były porównywalne ze standardami ochrony danych obowiązującymi w Unii.

Jak stanowi art. 35 ust. 2 i 3 tego rozporządzenia, właściwy organ wymaga od A. wyraźnego podziału oraz określenia w pisemnej umowie praw i obowiązków A. i usługodawcy. A. udostępnia właściwemu organowi na żądanie wszelkie informacje niezbędne temu organowi do oceny czy przy wykonywaniu działań będących przedmiotem outsourcingu zachowana jest zgodność z niniejszym rozporządzeniem.

Uczestnicy rozliczający A. są obowiązani do wnoszenia wpłat do systemu gwarantowania rozliczeń w wysokości ustalonej przez A. (uzależnionej od wygenerowanego ryzyka przez uczestnika). Środki pieniężne wniesione przez uczestników do systemu gwarantowania rozliczeń są zarządzane/inwestowane przez B. (na podstawie ww. Umowy). Usługi mają charakter kompleksowy. Samo inwestowanie jest jednym ze składników tej Umowy (przedmiot Umowy wskazany poniżej w stanie faktycznym). Inwestowanie tych środków nie jest celem ich gromadzenia w A, a jedynie czynnością pochodną procesu ich przechowywania/utrzymywania w systemie gwarantowania rozliczeń.

B – inaczej niż podmioty zarządzające aktywami, które co do zasady aktywnie poszukują klientów i aktywnie inwestują powierzone środki w celu maksymalizacji zysku w ramach umówionej strategii – także administruje środkami pieniężnymi na podstawie tej Umowy.

B. wykonuje czynności wynikające z ww. Umowy pod nadzorem i kierownictwem A. W tym celu A. przekazuje B. zasady i wytyczne, w szczególności: listę kontrahentów, z którymi mogą być zawierane transakcje z powierzonych środków, politykę inwestycyjną, w której określono wykaz dopuszczalnych instrumentów, limity inwestycyjne itp. B. udostępnia A. wykaz transakcji inwestycyjnych (każdego dnia roboczego w formie komunikatu systemowego oraz na każde żądanie). B działa w zakresie określonym przez A. w polityce inwestycyjnej. W związku z tym, w zakresie wykonywanych przez B. czynności brak jest elementu całkowicie swobodnego podejmowania decyzji inwestycyjnych, które nie byłyby zgodne z polityką inwestycyjną A. W zakresie podejmowania decyzji inwestycyjnych B. jest obowiązany przestrzegać postanowień polityki inwestycyjnej A.

Ponadto, zgodnie z rozporządzeniem delegowanym Komisji (UE) nr 152/2013 z dnia 19 grudnia 2012 r. uzupełniającym rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i rady (UE) nr 648/2012 w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych dotyczących wymogów kapitałowych obowiązujących partnerów centralnych, A. zobowiązany jest do posiadania kapitału, obejmującego zyski zatrzymane i rezerwy, który jest co najmniej równy sumie:

  • wymogów kapitałowych z tytułu ryzyka kredytowego;
  • wymogów kapitałowych z tytułu ryzyka kontrahenta;
  • wymogów kapitałowych z tytułu ryzyka rynkowego;
  • wymogów kapitałowych z tytułu ryzyka operacyjnego i prawnego;
  • wymogów kapitałowych z tytułu ryzyka ekonomicznego;
  • wymogów kapitałowych z tytułu likwidacji lub restrukturyzacji działalności.

Polityka inwestycyjna A. jest restrykcyjna. Wynika to z art. 43 i nast. rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr (…) uzupełniającego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 648/2012 w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych dotyczących wymogów obowiązujących kontrahentów (…). Powyższe regulacje dotyczą zapewnienia wysokiego poziomu bezpieczeństwa uzgodnienia w zakresie deponowania instrumentów finansowych. Inwestycje mogą być dokonywane wyłącznie w wysoce płynne instrumenty finansowe o niskim ryzyku, co powoduje, że nie jest to działalność komercyjna.

Przedmiotem Umowy – mającej charakter kompleksowy – jest realizacja przepływów pieniężnych oraz zarządzanie środkami za pośrednictwem B, tj.:

  1. środkami własnymi A, w wysokości, w jakiej zostały przekazane przez A. w celu zarządzania nimi przez B;
  2. środkami pieniężnymi wniesionymi do funduszu rozliczeniowego, o którym mowa w art. 65 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie Instrumentami finansowymi;
  3. środkami pieniężnymi wniesionymi odrębnie do każdego z funduszy zabezpieczających zarządzanych przez A., o których mowa w Regulaminie rozliczeń transakcji (obrót zorganizowany);
  4. środkami pieniężnymi wniesionymi do funduszu zabezpieczającego zarządzanego przez A., o którym mowa w Regulaminie rozliczeń transakcji (obrót niezorganizowany);
  5. środkami pieniężnymi wniesionymi przez uczestników systemów rozliczeń prowadzonych przez A tytułem depozytów zabezpieczających, o których mowa w regulaminie rozliczeń transakcji (obrót zorganizowany);
  6. środkami pieniężnymi wniesionymi przez uczestników systemów rozliczeń prowadzonych przez A tytułem depozytów zabezpieczających, o których mowa w regulaminie rozliczeń transakcji (obrót niezorganizowany);
  7. środkami pieniężnymi Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych, utworzonego w ramach A;
  8. Innymi środkami pieniężnymi, jeżeli zostały wniesione do systemu zabezpieczania płynności rozliczania transakcji, który jest organizowany przez A zgodnie z regulaminem rozliczeń transakcji (obrót zorganizowany), oraz przekazane przez A w celu zarządzania nimi przez B, przy czym A zobowiązuje się wskazać, z jakiego tytułu środki te zostały wniesione do tego systemu;
  9. Innymi środkami pieniężnymi, jeżeli zostały wniesione do systemu zabezpieczania płynności rozliczania transakcji, który jest organizowany przez A. zgodnie z regulaminem rozliczeń transakcji (obrót niezorganizowany), oraz przekazane przez A. w celu zarządzania nimi przez B, przy czym A. zobowiązuje się wskazać, z jakiego tytułu środki te zostały wniesione do tego systemu.

Prowadzenie działalności przez B, w tym, w zakresie świadczenia Usług dla A., podlega nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego.

W ramach świadczenia Usług B:

  • przekazuje do A stosowane w B standardy w zakresie bezpieczeństwa i zarządzania środkami,
  • wykonuje dyspozycje A,
  • inwestuje środki,
  • prowadzi ewidencję instrumentów finansowych,
  • dokonuje sprzedaży aktywów w ramach obsługi wykorzystania zabezpieczeń,
  • sporządza sprawozdania do A oraz do uczestników,
  • codziennie dokonuje podziału przychodów z inwestycji pomiędzy uczestników wnoszących wpłaty do systemu zabezpieczania płynności rozliczania transakcji (podział jest dokonywany odrębnie dla każdego funduszu tworzącego system),
  • przygotowuje miesięczne informacje dla uczestników o wypracowanych na ich rzecz przychodach, powstałych i rozliczonych kosztach zakupu kuponów odsetkowych oraz kwartalne informacje o wypłaconych na rzecz uczestników przychodach i naliczonych opłatach,
  • nalicza opłaty za zarządzanie funduszami,
  • wystawia faktury dla uczestników w imieniu A,
  • obsługuje linię kredytową,
  • realizuje przepływy pieniężne,
  • realizuje czynności związane z obsługą rachunków prowadzonych przez E dla A,
  • raportuje transakcje finansowane z użyciem papierów wartościowych do repozytorium SFT.
  • nalicza i pobiera podatek dochodowy od uczestników nierezydentów (podatek u źródła).

A. przekazuje do B. listę uczestników systemu rozliczeń. A. przekazuje dyspozycje dotyczące poboru/zwrotu środków pieniężnych od uczestników rozliczających wynikających z prowadzonych rozliczeń.

Inne istotne uwarunkowania faktyczne:

Zgodnie z Umową:

  1. Zarządzanie aktywami oraz realizacja przepływów pieniężnych związanych z wnoszeniem, utrzymywaniem we właściwej wysokości lub zwrotem środków wniesionych do systemu zabezpieczania płynności rozliczania transakcji odbywa się za pośrednictwem B. Zakres Umowy od daty jej zawarcia ulegał rozszerzeniu m.in. w związku z dodatkowymi wymogami.
  2. B. wykonuje czynności, o których mowa w Umowie, pod kierownictwem A na zasadach określonych w Umowie, tj. stosuje się w szczególności do strategii inwestycyjnej określonej przez A oraz innych decyzji podjętych przez A i przekazanych B na podstawie Umowy.
  3. Czynności wykonywane przez B są zgodnie z polityką inwestycyjną A, w szczególności B stosuje się do planu zachowania płynności, w tym strategii inwestycyjnej określonej przez A oraz innych decyzji A. A określa i przekazuje do B (ponad informacje wskazane powyżej) listę kontrahentów, z którymi mogą być zawierane transakcje inwestycyjne, dopuszczalne limity inwestycyjne, wymaganą płynność.
  4. B zobowiązał się ponadto na podstawie Umowy do wykonania dyspozycji A i niezwłocznego składania zgodnych z treścią tych dyspozycji zleceń dotyczących instrumentów finansowych lub poleceń przelewu prowadzących do uznania lub obciążenia rachunków bankowych.
  5. A udzielił B nieodwołalnego, w okresie obowiązywania Umowy, upoważnienia do dysponowania środkami przekazanymi do zarządzania i zgromadzonymi na rachunkach wskazanych przez A, w związku i na potrzeby realizacji Umowy, w szczególności do sprzedaży oraz kupna instrumentów finansowych na warunkach określonych w Umowie (zgodnie z zaleceniami polityki inwestycyjnej).
  6. B zobowiązał się, że czynności związane z realizacją Umowy dokonywane będą wyłącznie przez upoważnionych przez Zarząd B pracowników, których wykaz został przekazany A, zaś A wyraził zgodę, aby B udzielił swoim pracownikom wymaganych upoważnień w ramach udzielonych pełnomocnictw.
  7. B oświadczył, że po otrzymaniu pisemnej dyspozycji od A bez zbędnej zwłoki przekaże środki pieniężne na rachunek bankowy wskazany w treści tej dyspozycji, w wysokości określonej przez A. Jeżeli wskazana w dyspozycji wysokość środków, które mają zostać przekazane, będzie wyższa od wolnych środków zgromadzonych na rachunkach bankowych, B podejmie czynności w celu zakończenia dotychczasowych inwestycji, a następnie niezwłocznie po otrzymaniu środków w związku z zakończonymi inwestycjami przekaże je A zgodnie z dostarczoną dyspozycją.
  8. Aktywa są inwestowane zgodnie ze strategią inwestycyjną określoną przez A. B zapewnił przy wyborze kontrahentów i instrumentów inwestycyjnych zachowanie strategii inwestycyjnej określonej przez A, mając na względzie bezpieczeństwo inwestowania, zasady służące ograniczeniu ryzyka i gwarantujące utrzymanie wymaganej płynności aktywów.
  9. B odpowiada za szkodę wyrządzoną niezachowaniem należytej staranności przy wykonywaniu czynności związanych z zarządzaniem aktywami A.
  10. W zakresie obowiązków sprawozdawczych, B do 10. dnia każdego miesiąca przekazuje A informacje o wysokości przychodów kasowych uzyskanych z zarządzania powierzonymi aktywami oraz stanu aktywów w ujęciu kasowym na ostatni dzień miesiąca.
  11. W zakresie działań wobec uczestników, B. zobowiązał się na bieżąco dokonywać podziału przychodów pomiędzy uczestników wnoszących wpłaty na fundusze i depozyty, oraz raz na kwartał przekazywać tym uczestnikom w imieniu A. środki z tytułu rozliczenia tych przychodów.

Ponadto:

  1. Zakres Usług wymieniony w Umowie ma charakter usług o charakterze kompleksowym.
  2. Działalność B w zakresie zarządzania aktywami A nie podlega wymogom ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. Usługa zarządzania środkami A jest usługą autoryzowaną zgodnie z CSDR (Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 909/2014 w sprawie usprawnienia rozrachunku papierów wartościowych w Unii Europejskiej i w sprawie centralnych (…) (CSDR).
  3. Koszty Usług nie znajdują się w katalogu kosztów wyłączonych z kosztów uzyskania przychodów w art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r.
  4. Umowa – wykonywana przez B w ramach przywołanego powyżej outsourcingu – ma charakter kompleksowy, której nabycie od B ma na celu wykonanie usług przez A na rzecz uczestników. W zakresie systemu gwarantowania środków dotyczy ona: przepływów pieniężnych, uruchomienia linii gwarancyjnych, które stanowią podstawową działalność A oraz inwestowania (zarządzanie sui generis na podstawie art. 65 ustawy o obrocie).
  5. Świadczenie Usług przez B, w tym w zakresie środków własnych A stanowi element systemu gwarantowania. Odbywa się zgodnie z rozporządzeniem EMIR, pod nadzorem KNF (podlegała autoryzacji KNF, mieści się w zakresie zezwolenia uzyskanego przez A). W związku z tym, że środki te stanowią element systemu gwarantowania i służą zabezpieczeniu transakcji, wpisują się w usługę rozliczenia świadczoną przez A. na rzecz uczestników.
  6. Zmiana modelu współpracy A. z B. lub wykonania usług przez A. wymagałaby ponownej weryfikacji KNF z uwagi na integralność z podstawowym charakterem usługi.
  7. Działalność A jest działalnością regulowaną.
  8. Wynagrodzenie za wykonanie przedmiotu zostało określone bez podziału na czynności wykonywane przez B (wynagrodzenie jest osobne dla środków własnych A oraz środków systemu zabezpieczeń).

Wynagrodzenie ponoszone przez A. z tytułu nabycia Usług od B. nie stanowi kosztów związanych z:

  1. wszelkiego rodzajami opłatami i należnościami za korzystanie lub prawo do korzystania z praw lub wartości, o których mowa w art. 16b ust. 1 pkt 4-7;
  2. przeniesieniem ryzyka niewypłacalności dłużnika z tytułu pożyczek, innych niż udzielonych przez banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, w tym w ramach zobowiązań wynikających z pochodnych instrumentów finansowych oraz świadczeń o podobnym charakterze.

Dodatkowo, Usługa nabyta przez A. na podstawie zawartej Umowy, mająca charakter kompleksowy, obejmujący wskazany powyżej szereg czynności o różnorodnym charakterze, jest funkcjonalnie związane z usługami świadczonymi przez A. na rzecz klientów A. Związek ten dotyczy także zakresu Usługi w zakresie środków własnych oraz wniesionych do A. przez uczestników.

A. nie ponosi tych kosztów Usługi wyłącznie dla swoich korzyści, ale przede wszystkim dla korzyści podmiotów, na rzecz których świadczy usługi, a także ze względu na przedmiot działalności A. oraz przytoczone powyżej uregulowania prawne (wymogi prawne) z tym związane. Koszty ponoszone przez A związane są ze świadczonymi przez A usługami, nie zaś z kosztami ogólnymi A. Koszty ponoszone przez A z tytułu nabycia Usług od B są obecnie niezbędne w procesie świadczenia przez A usług i roli, jaką A pełni na rynku prowadząc działalność regulowaną. Usługi nabyte przez A mają bezpośredni wpływ na sposób świadczenia usług przez A. Obecnie A nie dysponuje własnymi systemami informatycznymi oraz zasobami (posiada natomiast zasoby pozwalające na ocenę jakości usług i odpowiedniego nadzoru zgodnie z rozporządzeniem EMIR), lecz korzysta w tym zakresie z systemów i zasobów B w ramach outsourcingu, o którym mowa w art. 35 rozporządzenia EMIR. W związku z tym, obecnie, rezygnacja z nabycia Usług powodowałaby istotną ingerencję w sposób świadczenia usług przez A i wiązałaby się z rewizją w ramach udzielonego przez Komisję Nadzoru Finansowego zezwolenia na świadczenie usług rozliczeniowych jako A. W rezultacie mogłoby to prowadzić do zmiany bądź rezygnacji z danego zakresu świadczenia usługi przez A.

Wydatki A. pozostają w takim związku przyczynowo-skutkowym, że warunkują świadczenie przez A. usług na rzecz klientów A. w przyjętym modelu biznesowym (przywołany powyżej outsourcing), zaakceptowanym przez KNF w uzyskanym przez A. zezwoleniu, a także nadzorowanym przez KNF w ramach wskazanych powyżej uwarunkowań prawnych.

W zakresie bezpośredniego związku nabywanych Usług z usługami świadczonymi przez A oraz działalnością A jako izby rozliczeniowej, wskazać należy, że jednym z podstawowych zadań A jako izby rozliczeniowej jest prowadzenie rozliczenia transakcji z zastosowaniem szeregu mechanizmów pozwalających na wspomniane powyżej systemowe obniżenie ryzyka niewywiązania się stron ze zobowiązań wynikających z zawartych transakcji (w tym mechanizmu nowacji rozliczeniowej, w wyniku której A staje się stroną każdej rozliczanej transakcji, jaka została zawarta na rynku). W sytuacji niewypłacalności albo zagrożenia niewypłacalnością uczestnika rozliczającego A (zarówno dla obrotu zorganizowanego jak i niezorganizowanego), które powoduje niewykonanie zobowiązań wynikających z rozliczeń transakcji, A podejmuje działania mające na celu zapewnienie wykonania tych zobowiązań. Ich realizacja następuje także za pośrednictwem B w związku ze świadczeniem Usług, jeżeli wymagane jest wykorzystanie pozostających pod kontrolą A środków systemu gwarantowania rozliczeń, a także zapewnienie natychmiastowej dostępności tych środków lub uruchomienie linii kredytowych. W związku z tym do czynności realizowanych przez B na zlecenie A należy m.in.: zapewnienie dostępności środków płynnych w wymaganej przez A wysokości na rachunku bankowym prowadzonym w systemie płatności prowadzonym dla A przez E, sprzedaż aktywów będących instrumentami finansowymi, uruchomienie linii kredytowej na rzecz A, określenie wartości środków pieniężnych z podziałem na poszczególnych uczestników, określenie wartości środków płynnych natychmiast dostępnych do wykorzystania na cele rozliczeniowe, sporządzanie odpowiednich sprawozdań.

Koszty nabycia Usług są możliwe do zidentyfikowania. Klienci A. są obciążani opłatą zgodną z regulaminem.

Ponadto, Wnioskodawca pismem z 29 stycznia 2021 r. uzupełnił opisany stan faktyczny o następujące informacje:

  1. Prowadzenie działalności przez B., w tym, w zakresie świadczenia Usług dla A, podlega nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego.

      Komisja Nadzoru Finansowego sprawuje nadzór nad B. S.A. na podstawie ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (Dz.U. z 2020 r. poz. 2059). Zgodnie z art. 1 ust. 2 pkt 4 tej ustawy, nadzór nad rynkiem finansowym obejmuje nadzór nad rynkiem kapitałowym, sprawowany zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2020 r. poz. 89, 284, 288 i 568), ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 623, 1655, 1798 i 2217), ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2020 r. poz. 95 i 695), zwanej dalej „ustawą o funduszach inwestycyjnych”, ustawy z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 312), ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o nadzorze nad rynkiem kapitałowym (Dz. U. z 2020 r. poz. 1400), rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1227/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie integralności i przejrzystości hurtowego rynku energii (Dz. Urz. UE L 326 z 08.12.2011, str. 1) w zakresie dotyczącym produktów energetycznych sprzedawanych w obrocie hurtowym, które są instrumentami finansowymi i do których stosuje się art. 2 ust. 1 lit. a-d i ust. 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 596/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie nadużyć na rynku (rozporządzenie w sprawie nadużyć na rynku) oraz uchylającego dyrektywę 2003/6/WE Parlamentu Europejskiego i Rady i dyrektywy Komisji 2003/124/WE, 2003/125/WE i 2004/72/WE (Dz. Urz. UE L 173 z 12.06.2014, str. 1, z póżn. zm.), zwanego dalej „rozporządzeniem nr 596/2014”, rozporządzenia nr 575/2013, rozporządzenia nr 596/2014, rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 236/2012 z dnia 14 marca 2012 r. w sprawie krótkiej sprzedaży i wybranych aspektów dotyczących swapów ryzyka kredytowego (Dz. Urz. UE L 86 z 24.03.2012, str. 1, z późn. zm.), rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 648/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, kontrahentów centralnych i repozytoriów transakcji (Dz. Urz. UE L 201 z 27.07.2012, str. 1, z późn. zm.), rozporządzenia Komisji (UE) nr 1031/2010 z dnia 12 listopada 2010 r. w sprawie harmonogramu, kwestii administracyjnych oraz pozostałych aspektów sprzedaży na aukcji uprawnień do emisji gazów cieplarnianych na mocy dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającej system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie (Dz. Urz. UE L 302 z 18.11.2010, str. 1, z późn. zm.), rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 909/2014 z dnia 23 lipca 2014 r. w sprawie usprawnienia rozrachunku papierów wartościowych w Unii Europejskiej i w sprawie (…), zmieniającego dyrektywy 98/26/WE i 2014/65/UE oraz rozporządzenie (UE) nr 236/2012 (Dz. Urz. UE L 257 z 28.08.2014, str. 1, z późn. zm.), zwanego dalej „rozporządzeniem nr 909/2014”, oraz rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1129 z dnia 14 czerwca 2017 r. w sprawie prospektu, który ma być publikowany w związku z ofertą publiczną papierów wartościowych lub dopuszczeniem ich do obrotu na rynku regulowanym oraz uchylenia dyrektywy 2003/71/WE (Dz. Urz. UE L 168 z 30.06.2017, str. 12).

      Zakres nadzoru w zakresie dotyczącym outsourcingu wynika przede wszystkim z:
      1. art. 35 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 648/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, kontrahentów centralnych i repozytoriów transakcji. Zgodnie z tym przepisem (zob. art. 35 ust. 1 lit. i tego rozporządzenia) usługodawca jest zobowiązany współpracować z Komisją Nadzoru Finansowego w związku z działaniami będącymi przedmiotem outsourcingu. Ponadto, główne działania związane z zarządzaniem ryzykiem nie mogą być zlecane bezpośrednio przez A., lecz wymagają zatwierdzenia przez Komisję Nadzoru Finansowego (zob. art. 35 ust. 1 in fine tego rozporządzenia). Outsourcing jest objęty procesem cyklicznego przeglądu i oceny, który jest dokonywany przez KNF na podstawie art. 21 ww. rozporządzenia, oraz jest nadzorowana zgodnie z przepisami ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym;
      2. art. 19 ust. 1 lit. b rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 909/2014 z dnia 23 lipca 2014 r. w sprawie usprawnienia rozrachunku papierów wartościowych w Unii Europejskiej i w sprawie (…), zmieniającego dyrektywy 98/26/WE i 2014/65/UE oraz rozporządzenie (UE) nr 236/2012. Wedle tego przepisu B może świadczyć wszelkie dodatkowe usługi (zob. pkt 4 sekcji B załącznika do tego rozporządzenia), o ile rozszerzy zakres swojej działalności o te usługi na podstawie udzielonego przez KNF zezwolenia.
        Przedmiotowa działalność B. podlega cyklicznemu przeglądowi i ocenie, który jest dokonywany przez KNF zgodnie z art. 22 ww. rozporządzenia, oraz jest nadzorowana zgodnie z przepisami ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym;
      3. w zw. z art. 48 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi. B przekazał do A. zadania, o których mowa w ust. 2 tego przepisu. Zgodnie z art. 48 ust. 7 tej ustawy zadania te zostały przekazane w drodze pisemnej umowy, o czym B był zobowiązany do niezwłocznego poinformowania KNF. Z kolei wedle art. 48 ust. 15 tej ustawy Regulamin A. oraz jego zmiany są zatwierdzane przez KNF. W tym przypadku przepis art. 50 ust. 3-6 stosuje się odpowiednio (zob. art. 48 ust. 15 i ust. 16 tej ustawy), w szczególności art. 50 ust. 4 pkt 8 w zw. z ust. 3 tej ustawy, który stanowi o zatwierdzeniu przez KNF sposobu naliczania i wysokości opłat.

      Działalność w tym zakresie podlega nadzorowi KNF, który jest sprawowany zgodnie z przepisami ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym oraz z uwzględnieniem przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (w szczególności art. 64 tej ustawy).

      Podsumowując zatem usługa zarządzania środkami A. jest usługą autoryzowaną zgodnie z CSDR (Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 909/2014 w sprawie usprawnienia rozrachunku papierów wartościowych w Unii Europejskiej i w sprawie (…) (CSDR), zaś świadczenie Usług przez B, w tym w zakresie środków własnych A. stanowi element systemu gwarantowania. Odbywa się zgodnie z rozporządzeniem EMIR, pod nadzorem KNF (podlegała autoryzacji KNF, mieści się w zakresie zezwolenia uzyskanego przez A). W związku z tym, że środki te stanowią element systemu gwarantowania i służą zabezpieczeniu transakcji, wpisują się w usługę rozliczenia świadczoną przez A na rzecz uczestników.

      Wysokość wynagrodzenia za świadczone Usługi na rzecz A sensu stricto nie podlega bezpośrednio nadzorowi KNF, o ile zasady dotyczące jego ustalania są zgodne z przepisami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 648/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, kontrahentów centralnych i repozytoriów transakcji lub prowadziłyby do naruszenia przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 909/2014 z dnia 23 lipca 2014 r. w sprawie usprawnienia rozrachunku papierów wartościowych w Unii Europejskiej i w sprawie (…), zmieniającego dyrektywy 98/26/WE i 2014/65/UE oraz rozporządzenie (UE) nr 236/2012. Organ ten weryfikuje bowiem spełnianie wymogów określonych w tych przepisach. W szczególności wymaga, aby spełnione były warunki określone w art. 35 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 648/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, kontrahentów centralnych i repozytoriów transakcji, w tym wyraźnego podziału oraz określenia w umowie praw i obowiązków A oraz usługodawcy (zob. art. 35 ust. 2 tego rozporządzenia), a od B współpracy zgodnie z art. 35 ust. 1 lit. i tego rozporządzenia oraz prowadzenia działalności zgodnie z przepisami tego rozporządzenia oraz zgodnie z zezwoleniem, które obejmuje usługę outsourcingu zgodnie z art. 19 ust. 1 lit. b rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 909/2014 z dnia 23 lipca 2014 r. w sprawie usprawnienia rozrachunku papierów wartościowych w Unii Europejskiej i w sprawie (…), zmieniającego dyrektywy 98/26/WE i 2014/65/UE oraz rozporządzenie (UE) nr 236/2012.

      KNF może interweniować w przypadku, jeżeli decyzje Zarządu (w tym zawarcie umowy) mogą niekorzystnie wpływać na ostrożne zarządzanie A. Jeśli wynagrodzenie, którym zostanie obciążone A przez B będzie powodować niekorzystny wpływ na dotychczasowe kapitały, w tym środki płynne, to może to prowadzić do uznania naruszenia wymogów określonych w rozporządzeniu EMIR i standardach technicznych. Ostrożne zarządzanie A w tym kontekście powinno oznaczać, że nie płaci usługodawcy, tj. B więcej niż A otrzymuje za tę usługę oraz że nie wykorzystuje własnych środków, które są środkami systemu zabezpieczania płynności rozliczania transakcji w razie defaultu uczestnika.

      Istotna jest również weryfikacja przez KNF sposobu naliczania i wysokości opłat określonych w Regulaminie rozliczeń transakcji zatwierdzanym przez KNF na podstawie którego klienci A. są obciążani opłatą zgodną z tym regulaminem.

      Zgodnie ze Statutem A, do kompetencji Rady Nadzorczej A należy zatwierdzanie wniosków Zarządu dotyczących outsourcingu działalności Spółki, co oznacza, że umowy zawarte pomiędzy B. a A. zostały zatwierdzone przez Radę Nadzorczą A. Dodatkowo umowy te są przesyłane do KNF w procesie autoryzacji.

  2. Sposób kalkulacji wynagrodzenia należnego B za świadczone Usługi oraz korelacja z kosztem usług świadczonych przez Wnioskodawcę na rzecz klientów A.

    2.1. Sposób kalkulacji wynagrodzenia należnego B za świadczone Usługi B określa wynagrodzenie należne z tytułu świadczenia Usług w oparciu o metodę marży transakcyjnej netto.

    1. cena usług w ramach realizacji przepływów pieniężnych oraz zarządzania środkami pieniężnymi (środki własne) przez B na rzecz A. jest ustalana w następujący sposób:
      CZ1 = T1 + narzut zysku
      gdzie:
      CZ1 – cena usług zarządzania środkami własnymi A,

      T1 – koszty usług zarządzania środkami własnymi A.

      Koszty zostają powiększone o narzut zysku.

    2. cena usług w ramach realizacji przepływów pieniężnych oraz zarządzania środkami pieniężnymi (fundusze i depozyty) przez B na rzecz A jest ustalana w następujący sposób:
      CZ2 = T2 + narzut zysku
      gdzie:
      CZ1 – cena usług zarządzania środkami A (fundusze i depozyty),

      T2 – koszty usług zarządzania środkami A (fundusze i depozyty).

      Ogólny schemat kalkulacji kosztów usługi zarządzania (środkami własnymi oraz funduszami i depozytami) przedstawia się następująco:
      T = K_BEZ + K_POŚ + N_KOZ K_KOZ
      gdzie:
      K_BEZ – koszty bezpośrednie usług zarządzania środkami własnymi A,

      K_POŚ – koszty pośrednie usług zarządzania środkami A (fundusze i depozyty),

      N KOZ – współczynnik narzutu kosztów ogólnego zarządu,
      K_KOZ – koszty ogólnego zarządu, tj. koszty związane z funkcjonowaniem spółki jako zorganizowanej całości.

      N_KOZ = S_Z/S
      gdzie:
      N_KOZ – współczynnik narzutu kosztów ogólnego zarządu,

      SZ – przychody ze sprzedaży z tytułu zarządzania środkami,
      S – przychody ze sprzedaży ogółem.

    Na podstawie zawartej umowy, Wynagrodzenie za Usługi podlega cyklicznej weryfikacji w trakcie roku podatkowego odnośnie rzeczywistej bazy kosztowej. Do końca stycznia na podstawie danych za 12 miesięcy ubiegłego roku, wynagrodzenie jest odpowiednio zmienianie z mocą od 1 stycznia. Kolejna weryfikacja odbywa się na podstawie rzeczywistych danych kosztowych za okres styczeń- maj bieżącego roku i zmiana ceny jest wprowadzana od dnia 1 lipca. Dodatkowo w styczniu zgodnie z art. 11e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przeprowadzana jest korekta cen transferowych uwzględniająca rzeczywiste koszty za cały poprzedni rok podatkowy.

    Wysokość narzutu zysku jest określana zgodnie z posiadaną analizą porównawczą sporządzoną zgodnie z wymogami art. 11q ust. 1 pkt 3 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

    2.2. korelacja z kosztem usług świadczonych przez Wnioskodawcę na rzecz klientów A.

    1. koszty świadczenia Usług przez B na rzecz A są elementem kosztów bezpośrednio związanych ze świadczeniem przez A (Wnioskodawcę) usług na rzecz klientów A; jest to więc bezpośrednia korelacja tych kosztów z kosztami usług świadczonych przez Wnioskodawcę;
    2. koszty nabycia Usług są możliwe do zidentyfikowania;
    3. wynagrodzenie należne B. z tytułu świadczonych na rzecz A. Usług jest kosztem bezpośrednio związanym ze świadczeniem usług przez A. na rzecz podmiotów trzecich. Klienci A. są obciążani opłatą zgodną z regulaminem, który podlega zatwierdzeniu przez KNF.

    Wynagrodzenie za czynności wykonywane przez B. na podstawie Umowy jest ustalane i aktualizowane w oparciu o wdrożony w Grupie Kapitałowej B model kontrolingu bazujący na metodologii rachunku kosztów działań (Activity Based Costing). Zgodnie z przyjętym modelem, w systemie SAP ERP przeprowadzana jest kalkulacja kosztów usług, której podstawą jest czas pracy ewidencjonowany przez jednostki organizacyjne B. świadczące usługi na rzecz A. oraz koszty (bezpośrednie i pośrednie) tych usług zaewidencjonowane na obiektach kontrolingowych (miejscach powstawania kosztów). Zgodnie z umową A. ma dostęp do dokumentacji dotyczącej alokacji kosztów świadczonych usług.

    W ramach prowadzonej spójnej i kompleksowej polityki zarządzania finansami w Grupie Kapitałowej B, stałemu nadzorowi podlega rentowność oferowanych usług oraz linii biznesowych, poprzez weryfikację relacji wysokości kosztów ponoszonych przez A, w tym związanych z usługami świadczonymi przez B oraz przychodów realizowanych w odniesieniu do poszczególnych procesów biznesowych.

    W związku z tym, analizowany jest także przychód A z tytułu pobieranych zgodnie z regulaminem, opłat z tytułu administrowania środkami wniesionymi z tytułu wpłat do funduszu rozliczeniowego, funduszu zabezpieczającego, a także środkami wniesionymi na poczet depozytów zabezpieczających, w stosunku do ponoszonych kosztów Usług. A dąży do uzyskiwania dochodu związanego ze świadczeniem tych usług. W sytuacji, kiedy warunek taki mógłby nie być spełniony, podejmowane są odpowiednie zmiany dotyczące wysokości opłat określonych w tabelach opłat regulaminu. Zmiany te wymagają zatwierdzenia przez Komisję Nadzoru Finansowego.

    Należy podkreślić, jak to zostało opisane we wniosku, że zarówno kapitały własne jak i środki wniesione przez klientów (uczestników), które są objęte Usługą, stanowią element systemu gwarantowania i służą zabezpieczeniu rozliczanych transakcji, wpisują się w usługę rozliczenia świadczoną przez A na rzecz klientów.

    Wysokość kapitałów własnych dedykowanych na obsługę ewentualnej niewypłacalności klientów przy rozliczaniu transakcji, wpływa bezpośrednio na wymaganą do wniesienia przez klientów wysokość środków systemu gwarantowania rozliczeń. W przypadku kiedy kapitał nie pokrywa w całości ryzyka niewypłacalności określonych klientów, wówczas wymagana jest większa wpłata funduszy zabezpieczających. Tak więc istnieje bezpośrednia zależność pomiędzy wysokością środków własnych oraz środków wnoszonych przez klientów w celu świadczenia usługi rozliczeniowej.

    A., pełniąca rolę izby rozliczeniowej, jest spółką dedykowaną do prowadzenia działalności rozliczeniowej, która ze względu na swój złożony charakter, składa się nierozerwalnie zarówno z obsługi rozliczenia transakcji jak i systemu gwarantowania rozliczeń. W związku z tym także koszty związane z administrowaniem systemem gwarantowania rozliczeń są nierozerwalne z podstawowa działalnością A.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

  1. Czy w opisanym stanie faktycznym wynikające z zawartej Umowy koszty Usług podlegają ograniczeniu w zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15e ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych?

  2. W razie uznania przez organ podatkowy, że wynikające z zawartej Umowy koszty Usług podlegają ograniczeniu w zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15e ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r., czy ograniczenie, o którym mowa w art. 15e ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. w zakresie ponoszonych przez A. kosztów Usług bezpośrednio związanych ze świadczeniem przez A. usług na rzecz klientów, podlega wyłączeniu na podstawie art. 15e ust. 11 pkt 1 powołanej ustawy?

Stanowisko Wnioskodawcy.

Ad 1.

Zgodnie z art. 15e ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, podatnicy są obowiązani wyłączyć z kosztów uzyskania przychodów koszty:

  1. usług doradczych, badania rynku, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, ubezpieczeń, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze,
  2. wszelkiego rodzaju opłat i należności za korzystanie lub prawo do korzystania z praw lub wartości, o których mowa w art. 16b ust. 1 pkt 4-7,
  3. przeniesienia ryzyka niewypłacalności dłużnika z tytułu pożyczek, innych niż udzielonych przez banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, w tym w ramach zobowiązań wynikających z pochodnych instrumentów finansowych oraz świadczeń o podobnym charakterze

- poniesione bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotów powiązanych w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4 lub podmiotów mających miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju wymienionym w przepisach wydanych na podstawie art. 11j ust. 2, w części, w jakiej koszty te łącznie w roku podatkowym przekraczają 5% kwoty odpowiadającej nadwyżce sumy przychodów ze wszystkich źródeł przychodów pomniejszonych o przychody z tytułu odsetek nad sumą kosztów uzyskania przychodów pomniejszonych o wartość zaliczonych w roku podatkowym do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 16a-16m, i odsetek.

Jak wynika z treści art. 15e powołanej ustawy, dotyczy on kosztów związanych z umowami o usługi niematerialne, a także z korzystaniem z wartości niematerialnych i prawnych oraz z przeniesieniem ryzyka niewypłacalności dłużnika z tytułu pożyczek. Powyższe oznacza, że powołany przepis znajdzie zastosowanie w przypadkach, gdy:

  1. dany wydatek będzie się znajdował wśród świadczeń wymienionych w art. 15e ust. 1 tej ustawy,
  2. dany wydatek (związany ze świadczeniami wymienionymi w art. 15e ust. 1 powołanej ustawy) zostanie poniesiony w sposób bezpośredni lub pośredni na rzecz podmiotów powiązanych lub podmiotów mających miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju wymienionym w przepisach wydanych na podstawie art. 11j ust. 2 tej ustawy.

W opinii A, zawarty w przepisie art. 15e ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r., katalog świadczeń skutkujących ograniczeniem zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów można podzielić na dwie grupy. Pierwszą stanowią świadczenia wyraźnie nazwane, drugą tworzą świadczenia mające podobny charakter do świadczeń nazwanych. W tej drugiej grupie mieszczą się świadczenia posiadające cechy charakterystyczne dla świadczeń wprost wymienionych w art. 15e ust. 1 pkt 1 ustawy, ale posiadające również elementy charakterystyczne dla świadczeń innych od skonkretyzowanych w tym przepisie. Dla uznania, że świadczenie niewymienione wprost w art. 15e ust. 1 pkt 1 ustawy jest objęte jego zakresem, decydujące jest, aby elementy charakterystyczne dla świadczeń wprost wymienionych w powołanym przepisie przeważały nad cechami charakterystycznymi dla świadczeń w nim niewymienionych (stanowi to kryterium podstawowe). Dodatkowo o rodzaju czynności decyduje nie nazwa lecz rzeczywisty charakter danej czynności. W rezultacie o zakwalifikowaniu do konkretnego rodzaju usług decyduje treść czynności.

W powyższym zakresie należy przywołać poglądy wyrażane przez sądy administracyjne. Przykładowo:

  1. „Poprawna wykładnia pojęcia "świadczenie o podobnym charakterze" z art. 15e ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.p. prowadzi do wniosku, że świadczenie takie to nie każde świadczenie niematerialne, ale tylko świadczenie równorzędne pod względem prawnym do (świadczeń) usług doradczych, badania rynku, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, ubezpieczeń, gwarancji i poręczeń.” - wyrok WSA w Łodzi z dnia 6 lutego 2020 r. (I SA/Łd 823/19);
  2. „To, że w nazwie usługi występuje słowo "zarządzanie" nie może przesądzać o tym, że usługa już tylko z tego powodu mieści się w katalogu usług z art. 15e ust. 1 u.p.d.o.p.” - WSA w Gliwicach z dnia 29 stycznia 2020 r. (I SA/G11391/19);
  3. „W postępowaniu interpretacyjnym organ podatkowy może wspomagać się klasyfikacją PKWiU jednakże klasyfikacja ta nie ma decydującego znaczenia dla oceny, czy dana usługa mieści się w katalogu czynności (świadczeń) opisanych w art. 15e ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.p.” - wyrok WSA w Warszawie z dnia 13 marca 2020 r. (III SA/Wa 1020/19);
  4. „W potocznym rozumieniu, słowo "zarządzanie" oznacza "dysponowanie", "organizowanie", "przewodzenie" czy "kierowanie".” - wyrok WSA w Gliwicach z dnia 31 października 2019 r. (I SA/GI 932/19).

Jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego, B. w ramach wykonywania przedmiotu Umowy:

  • przekazuje A. stosowane w B. standardy w zakresie bezpieczeństwa i zarządzania środkami,
  • wykonuje dyspozycje A,
  • inwestuje środki,
  • prowadzi ewidencję instrumentów finansowych,
  • dokonuje sprzedaży aktywów w ramach obsługi wykorzystania zabezpieczeń,
  • sporządza sprawozdania do A. oraz do uczestników,
  • codziennie dokonuje podziału przychodów z inwestycji pomiędzy uczestników wnoszących wpłaty do systemu zabezpieczania płynności rozliczania transakcji (podział jest dokonywany odrębnie dla każdego funduszu tworzącego system),
  • przygotowuje miesięczne informacje dla uczestników o wypracowanych na ich rzecz przychodach, powstałych i rozliczonych kosztach zakupu kuponów odsetkowych oraz kwartalne informacje o wypłaconych na rzecz uczestników przychodach i naliczonych opłatach,
  • nalicza opłaty za zarządzanie funduszami oraz wystawia faktury dla uczestników w imieniu A,
  • obsługuje linię kredytową,
  • realizuje przepływy pieniężne,
  • realizuje czynności związane z obsługą rachunków prowadzonych przez E dla A,
  • raportuje transakcje finansowane z użyciem papierów wartościowych do repozytorium SFT, nalicza i pobiera podatek dochodowy od uczestników nierezydentów (podatek u źródła).

Co istotne, czynności wykonywane przez B są wykonywane pod kierownictwem A, w szczególności B stosuje się do planu zachowania płynności, w tym strategii inwestycyjnej określonej przez A oraz innych decyzji A. A określa i przekazuje do B (ponad informacje wskazane powyżej) listę kontrahentów, z którymi mogą być zawierane transakcje inwestycyjne, dopuszczalne limity inwestycyjne, wymaganą płynność.

Ponadto, przedmiotem Umowy – mającej charakter kompleksowy – jest realizacja przepływów pieniężnych oraz zarządzanie środkami za pośrednictwem B, tj.:

  1. środkami własnymi A, w wysokości, w jakiej zostały przekazane w celu zarządzania nimi przez B;
  2. środkami pieniężnymi wniesionymi do funduszu rozliczeniowego, o którym mowa w art. 65 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2010 r., Nr 211, poz. 1384 z późn. zm.);
  3. środkami pieniężnymi wniesionymi do funduszy zabezpieczających alternatywny system obrotu, utworzonych zgodnie z art. 68 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi;
  4. środkami pieniężnymi wniesionymi przez uczestników systemu rozliczeń prowadzonego przez A. tytułem właściwych depozytów zabezpieczających, o których mowa w regulaminie rozliczeń transakcji (obrót zorganizowany);
  5. środkami pieniężnymi wniesionymi przez uczestników systemu rozliczeń prowadzonego przez A. tytułem wstępnych depozytów rozliczeniowych, o których mowa w regulaminie rozliczeń transakcji (obrót zorganizowany);
  6. środkami pieniężnymi wniesionymi przez uczestników systemu rozliczeń prowadzonego przez A. tytułem depozytów dodatkowych, o których mowa w regulaminie rozliczeń transakcji (obrót zorganizowany);
  7. środkami pieniężnymi Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych, utworzonego w ramach A;
  8. środkami pieniężnymi wniesionymi do funduszu zabezpieczającego prawidłowe rozliczanie transakcji zawieranych poza obrotem zorganizowanym, o którym mowa w art. 68 ust. 7 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi;
  9. środkami pieniężnymi wniesionymi przez uczestników systemu rozliczeń OTC organizowanego przez A tytułem depozytów zabezpieczających (w tym: właściwych depozytów zabezpieczających, depozytów wstępnych, depozytów dodatkowych), o których mowa w regulaminie rozliczeń transakcji (obrót niezorganizowany);
  10. administrowanie środkami systemu gwarantowania, których częścią są środki własne A. podlega nadzorowi KNF.

Ponadto, zgodnie z Umową:

  1. Zarządzanie aktywami oraz realizacja przepływów pieniężnych związanych z wnoszeniem, utrzymywaniem we właściwej wysokości lub zwrotem depozytów zabezpieczających, o których mowa w regulaminie rozliczeń transakcji (obrót zorganizowany) oraz w regulaminie rozliczeń transakcji (obrót niezorganizowany), lub związanych z regulacją wpłat do funduszu rozliczeniowego oraz funduszy zabezpieczających prawidłowe rozliczenie, odbywa się za pośrednictwem B.
  2. B zobowiązał się wykonywać czynności, o których mowa w Umowie, pod kierownictwem A. na zasadach określonych w Umowie, tj. stosować się w szczególności do strategii inwestycyjnej określonej przez A. oraz innych decyzji podjętych przez A. i przekazanych B. na podstawie Umowy.
  3. Czynności wykonywane przez B. są zgodnie z polityką inwestycyjną A, w szczególności B. stosuje się do planu zachowania płynności, w tym strategii inwestycyjnej określonej przez A oraz innych decyzji A. A. określa i przekazuje do B. (ponad informacje wskazane powyżej) listę kontrahentów, z którymi mogą być zawierane transakcje inwestycyjne, dopuszczalne limity inwestycyjne, wymaganą płynność. Osoby z B. są upoważnione w umowach z bankami, w zakresie dotyczącym inwestycji i w zakresie dotyczącym rachunków oraz linii kredytowych.
  4. B zobowiązał się ponadto na podstawie Umowy do wykonania dyspozycji A i niezwłocznego składania zgodnych z treścią tych dyspozycji zleceń dotyczących instrumentów finansowych lub poleceń przelewu prowadzących do uznania lub obciążenia rachunków bankowych.
  5. A. udzielił B. nieodwołalnego, w okresie obowiązywania Umowy, upoważnienia do dysponowania środkami przekazanymi do zarządzania i zgromadzonymi na rachunkach wskazanych przez A., w związku i na potrzeby realizacji Umowy, w szczególności do sprzedaży oraz kupna instrumentów finansowych na warunkach określonych w Umowie (zgodnie z zaleceniami polityki inwestycyjnej).
  6. B. zobowiązał się, że czynności związane z realizacją Umowy dokonywane będą wyłącznie przez upoważnionych przez Zarząd B. pracowników, których wykaz został przekazany A, zaś A wyraził zgodę, aby B udzielił swoim pracownikom wymaganych upoważnień w ramach udzielonych pełnomocnictw.
  7. B oświadczył, że po otrzymaniu pisemnej dyspozycji od A bez zbędnej zwłoki przekaże środki pieniężne na rachunek bankowy wskazany w treści tej dyspozycji, w wysokości określonej przez A. Jeżeli wskazana w dyspozycji wysokość środków, które mają zostać przekazane, będzie wyższa od wolnych środków zgromadzonych na rachunkach bankowych, B podejmie czynności w celu zakończenia dotychczasowych inwestycji, a następnie niezwłocznie po otrzymaniu środków w związku z zakończonymi inwestycjami przekaże je A zgodnie z dostarczoną dyspozycją.
  8. Aktywa są inwestowane zgodnie ze strategią inwestycyjną określoną przez A. B zapewnił przy wyborze kontrahentów i instrumentów inwestycyjnych zachowanie strategii inwestycyjnej określonej przez A, mając na względzie bezpieczeństwo inwestowania, zasady służące ograniczeniu ryzyka i gwarantujące utrzymanie wymaganej płynności aktywów.
  9. B odpowiada za szkodę wyrządzoną niezachowaniem należytej staranności przy wykonywaniu czynności związanych z zarządzaniem aktywami A.
  10. W zakresie obowiązków sprawozdawczych, B do 10. dnia każdego miesiąca przekazuje A informacje o wysokości przychodów kasowych uzyskanych z zarządzania powierzonymi aktywami oraz stanu aktywów w ujęciu kasowym na ostatni dzień miesiąca.
  11. W zakresie działań wobec uczestników, B. zobowiązał się na bieżąco dokonywać podziału przychodów pomiędzy uczestników wnoszących wpłaty na fundusze i depozyty, oraz raz na kwartał przekazywać tym uczestnikom w imieniu A. środki z tytułu rozliczenia tych przychodów.

Jak wskazano w stanie faktycznym:

  1. Zakres Usług wymieniony w Umowie ma charakter usług o charakterze kompleksowym.
  2. Działalność B w zakresie zarządzania aktywami A nie podlega wymogom ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. Usługa zarządzania środkami A jest usługą autoryzowaną zgodnie z CSDR (Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 909/2014 w sprawie usprawnienia rozrachunku papierów wartościowych w Unii Europejskiej i w sprawie (…) (CSDR).
  3. Koszty Usług nie znajdują się w katalogu kosztów wyłączonych z kosztów uzyskania przychodów w art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r.
  4. Umowa – wykonywana przez B w ramach przywołanego powyżej outsourcingu – ma charakter kompleksowy, której nabycie od B ma na celu wykonanie usług przez A na rzecz uczestników. W zakresie systemu gwarantowania środków dotyczy ona: przepływów pieniężnych, uruchomienia linii gwarancyjnych, które stanowią podstawową działalność A oraz inwestowania (zarządzanie sui generis na podstawie art. 65 ustawy o obrocie).
  5. Świadczenie Usług przez B, w tym w zakresie środków własnych A stanowi element systemu gwarantowania. Odbywa się zgodnie z rozporządzeniem EMIR, pod nadzorem KNF (podlegała autoryzacji KNF, mieści się w zakresie zezwolenia uzyskanego przez A). W związku z tym, że środki te stanowią element systemu gwarantowania i służą zabezpieczeniu transakcji, wpisują się w usługę rozliczenia świadczoną przez A na rzecz uczestników.
  6. Zmiana modelu współpracy A z B lub wykonania usług przez A wymagałaby ponownej weryfikacji KNF.
  7. Działalność A jest działalnością regulowaną.
  8. Wynagrodzenie za wykonanie przedmiotu zostało określone bez podziału na czynności wykonywane przez B (wynagrodzenie jest osobne dla środków własnych A oraz środków systemu zabezpieczeń).

Objęcie kosztów poniesionych na nabycie Usług limitem, o którym mowa w art. 15e ust. 1 pkt 1 ustawy, zależy od tego, czy koszty te stanową koszty usług doradczych, badania rynku, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, ubezpieczeń, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze.

W doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się pierwszeństwo wykładni językowej nad pozostałymi rodzajami wykładni tj. systemową i celowościową. Tylko w wyjątkowych sytuacjach wolno odstąpić od literalnego brzmienia przepisu, w szczególności, gdy językowe dyrektywy interpretacyjne nie pozwalają z danego teksu prawnego wyinterpretować jednoznacznej normy postępowania lub gdy wykładnia językowa pozostaje w oczywistej sprzeczności z treścią innych norm. Według Naczelnego Sądu Administracyjnego, prymat wykładni gramatycznej można się zachować tylko w odniesieniu do przepisów sformułowanych w sposób niebudzący wątpliwości z punktu widzenia potocznie i powszechnie stosowanego języka, i tylko wówczas, gdy ta metoda wykładni daje wynik niekolidujący z wynikami innych metod (wyrok NSA z dnia 24 lipca 2012 r., I OSK 398/12). Należy wskazać, że choć jak wskazał NSA w wyroku z dnia 11 kwietnia 2014 r., II FSK 1077/12, wykładnia językowa konkretnego przepisu prawa jest nie tylko punktem wyjścia wykładni prawa, ale także zakreśla jej granice, to odejście od rezultatów interpretacji językowej jest możliwe – a niekiedy nawet niezbędne – w dwóch sytuacjach: po pierwsze wówczas, gdy nie dostarcza ona rezultatów jednoznacznych, a po drugie – gdy jej rezultaty są jednoznaczne, ale stoją w sprzeczności z przestrzeganą przez interpretatora hierarchią wartości. Jeżeli stworzone na gruncie wykładni językowej warianty interpretacyjne są względnie równoważne, to uzasadniony będzie wybór tej spośród nich, która uzyska największe „wsparcie” na gruncie innych metod wykładni, w tym wykładni celowościowej. Wykładnia celowościowa w prawie podatkowym ma charakter pomocniczy i służyć może jako źródło argumentów umożliwiających wybór między dwoma lub większą liczbą rozstrzygnięć możliwych na gruncie wykładni językowej (Bogumił Brzeziński, Szkice w wykładni prawa podatkowego, ODDK Sp. z o.o., Gdańsk 2002).

W ocenie A, nie ulega wątpliwości, że Usługi nie stanowią usług badania rynku, usług reklamowych, ubezpieczeń gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze do tych usług.

W przedstawionym stanie faktycznym należy rozważyć, czy Usługi stanowią usługi doradcze, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych oraz świadczenia o podobnym charakterze do tych usług, o których mowa w art. 15e ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. Zawarty w przepisie art. 15e ust. 1 pkt 1 tej ustawy katalog świadczeń skutkujących ograniczeniem zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów można podzielić na dwie grupy. Pierwszą stanowią świadczenia wyraźnie nazwane, drugą tworzą świadczenia mające podobny charakter do świadczeń nazwanych. W tej drugiej grupie mieszczą się świadczenia posiadające cechy charakterystyczne dla świadczeń wprost wymienionych w art. 15e ust. 1 pkt 1 ustawy, ale posiadające również elementy charakterystyczne dla świadczeń innych od skonkretyzowanych w tym przepisie. Dla uznania, że świadczenie niewymienione wprost w art. 15e ust. 1 pkt 1 ustawy jest objęte jego zakresem, decydujące jest, aby elementy charakterystyczne dla świadczeń wprost wymienionych w omawianym przepisie przeważały nad cechami charakterystycznymi dla świadczeń w nim niewymienionych.

W powołanym kontekście wskazać należy, że B świadczy na rzecz A usługi o charakterze kompleksowym związanych z wnoszeniem, utrzymywaniem we właściwej wysokości lub zwrotem depozytów zabezpieczających, o których mowa w regulaminie rozliczeń transakcji, lub związanych z regulacją wpłat do funduszu rozliczeniowego oraz innych funduszy zabezpieczających prawidłowe rozliczenie.

W zakresie definicji świadczeń, o których mowa powyżej, wskazać należy, że:

    1. Usługi doradcze:

Wobec braku w ustawie definicji doradztwa należy posiłkowo odwołać się do wykładni językowej. Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego PWN „doradztwo” oznacza udzielanie fachowych porad, natomiast termin „doradzać” znaczy udzielić porady, wskazać sposób postępowania w jakiejś sprawie. Przez doradztwo rozumie się udzielanie fachowych zaleceń, porad, zwłaszcza prawnych, ekonomicznych czy finansowych. Stosownie do definicji podanej w ww. słowniku, poradnictwo to „zorganizowana forma udzielania porad w jakimś zakresie”. Doradca to ten co udziela fachowych zaleceń czy porad, wskazówek, to ktoś, kto posiadaną wiedzę wykorzystuje na wskazywanie najlepszych, najbardziej optymalnych rozwiązań, nakłaniając odbiorcę takiej usługi do zastosowania się do rady, porady, wskazówki, dyrektywy postępowania. Zdaniem sądów administracyjnych, świadczenie usługi doradztwa należy postrzegać jako wykorzystanie swojej wiedzy, znajomości rzeczy poprzez wskazywanie najlepszych, najskuteczniejszych rozwiązań do ich zastosowania do danego problemu (m.in. wyrok NSA z dnia 10 października 2013 r., sygn. akt I FSK 1567/12, wyrok NSA z dnia 2 października 2014 r., sygn. akt I FSK 1441/13, wyrok NSA z dnia 2 października 2014 r., sygn. akt I FSK 1530/13, wyrok WSA w Poznaniu z dnia 28 kwietnia 2015 r. sygn. akt I SA/Po 1202/14).

W ocenie A, Usługi, mające charakter kompleksowy, nie stanowią usług doradczych.

    2. Usługi przetwarzania danych:

Powołując się na definicję słownikową (internetowy słownik PWN (https://sjp.pwn.pl) należy wskazać, że jednym ze znaczeń pojęcia „przetwarzać” jest „opracować zebrane dane”. W ocenie A, przedstawiony w stanie faktycznym Usługi, mające charakter kompleksowy, nie stanowią usług przetwarzania danych, tj. czynności polegających na opracowywaniu zebranych danych.

    3. Usługi zarządzania i kontroli:

Jak wskazało Ministerstwo Finansów w opublikowanych wyjaśnieniach w zakresie art. 15e ustawy z dnia 15 lutego 1992 r., usługi zarządzania i kontroli mogą dotyczyć różnorodnych sfer funkcjonowania przedsiębiorstwa. Tym samym charakteryzują się one niedookreślonością przedmiotu tych usług. W interpretacji indywidualnej z dnia 9 listopada 2018 r. (0111-KDIB1-1.4010.354.2018.1.BS) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej powołał się na następującą definicje „zarządzania”: „Według Słownika języka polskiego PWN „zarządzać”, oznacza kierować, administrować czymś” (E. Sobol, Słownik Języka Polskiego PWN, Warszawa 1996). W tym kontekście, za zarządzanie należy uznać władcze uprawnienie w stosunku do realizowanego projektu lub działalności gospodarczej. Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego PWN, „kierować” oznacza „stać na czele czegoś, wskazywać sposób postępowania”.

Jak wskazano w stanie faktycznym:

  1. B przekazał A zadania w zakresie rozliczania transakcji zawieranych na rynku regulowanym na podstawie art. 65 ust. 4 ustawy o obrocie. Uczestnicy są zobowiązani do wnoszenia wpłat, z których tworzy się fundusz zabezpieczający prawidłowe wykonanie zobowiązań wynikających z transakcji. Fundusz rozliczeniowy zapewnia rozliczanie transakcji zawieranych na rynku regulowanym, w zakresie określonym w regulaminie funduszu rozliczeniowego. A może zarządzać środkami funduszu rozliczeniowego (pojęcie zarządzania sui generis – wyłącznie w powołanym zakresie).
  2. Zgodnie z § 8e Regulaminu rozliczeń transakcji usług A, A może wykonywać czynności określone w regulaminie oraz w uchwałach wydanych na jego podstawie, w przypadkach tam określonych, za pośrednictwem B. A może zlecić B wykonywanie czynności będących głównymi działaniami związanymi z zarządzaniem ryzykiem, wyłącznie o ile zostaną zatwierdzone przez Komisję Nadzoru Finansowego. Czynności mogą być wykonywane za pośrednictwem B, o ile jest to zgodne z przepisami prawa, bezpieczeństwem obrotu oraz postanowieniami regulaminu. Co istotne, A ponosi odpowiedzialność za działania bądź zaniechania B jak za własne, realizacja tych czynności następuje pod kierownictwem i na zasadach określonych przez A, który posiada stały i bezpośredni dostęp do informacji dotyczących tych czynności, zapewniony jest właściwy nadzór nad realizowanymi czynnościami oraz ochrona wszelkich informacji poufnych z tym związanych, realizacja tych czynności za pośrednictwem B nie powoduje zmiany w zakresie praw i obowiązków uczestników, jakie im przysługują względem A lub do których są zobowiązani na podstawie regulaminu. Analogiczne postanowienia zawarte są w regulaminie rozliczeń transakcji (obrót niezorganizowany).
  3. A prowadzi system gwarantowania płynności rozliczeń transakcji zawieranych w obrocie instrumentami finansowymi (zgodnie z ustawą o obrocie oraz rozporządzeniem EMIR). Outsourcing usług wynikających z Umowy jest realizowany w związku z podstawowym zakresem działalności A, a także zgodnie z art. 35 rozporządzenia EMIR, wg którego postępuje B. Zgodnie z art. 35 rozporządzenia EMIR „Outsourcing”, w przypadku gdy A zleca funkcje operacyjne, usługi czy działalność na zasadzie outsourcingu, pozostaje on w pełni odpowiedzialny za wywiązywanie się ze swoich obowiązków wynikających z niniejszego rozporządzenia i zapewnia w każdym czasie, aby w szczególności outsourcing nie prowadził do przekazania odpowiedzialności, nie uległy zmianie stosunek i obowiązki A wobec jego członków rozliczających lub, w stosownych przypadkach, wobec ich klientów, nie nastąpiła faktyczna zmiana warunków udzielenia zezwolenia A, outsourcing nie prowadził do pozbawienia A niezbędnych systemów i kontroli zarządzania ryzykiem, na jakie jest narażony, usługodawca stosował się do wymogów dotyczących ciągłości działania równorzędnych tym, które musi spełniać A zgodnie z rozporządzeniem EMIR, A zachowywał niezbędną wiedzę specjalistyczną i zasoby pozwalające na dokonanie oceny jakości świadczonych usług oraz zdolności organizacyjnej i adekwatności kapitałowej usługodawcy oraz nadzorowanie zleconych na zasadzie outsourcingu funkcji i zarządzanie ryzykiem związanym z outsourcingiem, a także na bieżąco nadzorował te funkcje i zarządzał tym ryzykiem, A posiadał bezpośredni dostęp do odpowiednich informacji dotyczących funkcji zleconych na zasadzie outsourcingu, usługodawca współpracował z właściwym organem w związku z działaniami będącymi przedmiotem outsourcingu, usługodawca zapewniał ochronę wszelkich informacji poufnych związanych z A oraz jego członkami rozliczającymi i klientami lub, w przypadku gdy ten usługodawca posiada siedzibę w kraju trzecim – zapewniał, aby standardy w zakresie ochrony danych w tym kraju trzecim lub standardy określone w porozumieniu między zainteresowanymi stronami były porównywalne ze standardami ochrony danych obowiązującymi w Unii.
  4. Zgodnie z art. 35 ust. 2 i 3 rozporządzenia EMIR, właściwy organ wymaga od A wyraźnego podziału oraz określenia w pisemnej umowie praw i obowiązków A i usługodawcy. A udostępnia właściwemu organowi na żądanie wszelkie informacje niezbędne temu organowi do oceny, czy przy wykonywaniu działań będących przedmiotem outsourcingu zachowana jest zgodność z niniejszym rozporządzeniem.
  5. Zgodnie z rozporządzeniem delegowanym Komisji (UE) nr 152/2013 z dnia 19 grudnia 2012 r. uzupełniającym rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i rady (UE) nr 648/2012 w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych dotyczących wymogów kapitałowych obowiązujących partnerów centralnych, A zobowiązany jest do posiadania kapitału, obejmującego zyski zatrzymane i rezerwy, który jest co najmniej równy sumie:
    • wymogów kapitałowych z tytułu ryzyka kredytowego;
    • wymogów kapitałowych z tytułu ryzyka kontrahenta;
    • wymogów kapitałowych z tytułu ryzyka rynkowego;
    • wymogów kapitałowych z tytułu ryzyka operacyjnego i prawnego;
    • wymogów kapitałowych z tytułu ryzyka ekonomicznego;
    • wymogów kapitałowych z tytułu likwidacji lub restrukturyzacji działalności.
  6. B. wykonuje czynności wynikające z ww. umowy pod nadzorem i kierownictwem A. W tym celu A. przekazuje B. zasady i wytyczne, w szczególności: listę kontrahentów, z którymi mogą być zawierane transakcje z powierzonych środków, politykę inwestycyjną, w której określono wykaz dopuszczalnych instrumentów, limity inwestycyjne itp. B. udostępnia A. wykaz transakcji inwestycyjnych (każdego dnia roboczego w formie komunikatu systemowego oraz na każde żądanie). B działa w zakresie określonym przez A w polityce inwestycyjnej. W związku z tym, w zakresie wykonywanych przez B czynności brak jest elementów całkowicie swobodnego podejmowania decyzji inwestycyjnych, które nie byłyby zgodne z polityką inwestycyjną A. W zakresie podejmowania decyzji inwestycyjnych B jest obowiązany uwzględniać politykę inwestycyjną A.
  7. Zakres Usług wymieniony w Umowie ma charakter usług o charakterze kompleksowym. B wykonuje czynności pod kierownictwem A, tj. zgodnie z polityką inwestycyjną A. A określa i przekazuje do B listę kontrahentów, z którymi mogą być zawierane transakcje inwestycyjne, dopuszczalne limity inwestycyjne, wymaganą płynność. Usługi te mają bowiem charakter kompleksowy, wynikają z ścisłych uwarunkowań prawnych działalności regulowanej (świadczenie Usług odbywa się zgodnie z rozporządzeniem EMIR, pod nadzorem KNF, podlegała autoryzacji KNF, mieści się w zakresie zezwolenia udzielonego przez KNF, zmiana przedstawionego modelu współpracy A. z B. wymagałaby ponownej weryfikacji KNF).

    4. Świadczenia o podobnym charakterze:

Ogólna charakterystyka „umów (świadczeń) o podobnym charakterze do świadczeń wymienionych wprost w ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. została przedstawiona m.in. w wyroku NSA z dnia 5 lipca 2016 r., sygn. akt II FSK 2369/15. Z treści tego wyroku można wyciągnąć następujące wnioski. Przepis art. 15e ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. wymienia świadczenia, które można podzielić na dwie grupy. Pierwszą stanowią świadczenia wyraźnie nazwane, drugą tworzą świadczenia mające podobny charakter do świadczeń nazwanych. W tej drugiej grupie mieszczą się świadczenia posiadające cechy charakterystyczne dla świadczeń wprost wymienionych w art. 15e ust. 1 pkt 1 ustawy, ale posiadające również elementy charakterystyczne dla świadczeń innych od skonkretyzowanych w tym przepisie. Dla uznania, że świadczenie niewymienione wprost w art. 15e ust. 1 pkt 1 ustawy jest objęte jego zakresem, decydujące jest, aby elementy charakterystyczne dla świadczeń wprost wymienionych w omawianym przepisie przeważały nad cechami charakterystycznymi dla świadczeń w nim niewymienionych.

W ocenie A., Usługi wymienione w Umowie, mające charakter kompleksowy, nie są usługami o podobnym charakterze do usług: doradczych, przetwarzania danych oraz zarządzania i kontroli. Z zakresu przedmiotowego tych Usług wynika, że ich charakterystyczne cechy w przeważającej części nie pokrywają się z cechami charakterystycznymi usług wymienionych w art. 15e ust. 1 pkt 1 ustawy, a w przypadku takich elementów, jak zarządzanie (np. wykonywanie dyspozycji A, prowadzenie ewidencji instrumentów finansowych, wykonywanie zabezpieczeń – sprzedaży aktywów, sporządzanie sprawozdania do A oraz do uczestników, przygotowywanie informacji dla uczestników, obsługa linii kredytowej oraz realizacja przepływów pieniężnych oraz monitoring rachunku prowadzonego przez E dla A). Istotnym elementem Usług są także czynności o charakterze rozliczenia/administrowania środkami.

Powyższy pogląd wynika z wykładni językowej przepisu art. 15e ust. 1 pkt 1 tej ustawy w powiązaniu z innymi metodami interpretacji przepisów ustawy z dnia 15 lutego 1992 r., w szczególności wykładni celowościowej. Jak bowiem wskazano powyżej, jeżeli stworzone na gruncie wykładni językowej warianty interpretacyjne są względnie równoważne, to uzasadniony będzie wybór tej spośród nich, która uzyska największe „wsparcie” na gruncie innych metod wykładni, w tym wykładni celowościowej. W uzasadnieniu do projektu nowelizacji ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. (Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne) wprowadzenie niniejszego przepisu spowodowane było zwalczaniem przez ustawodawcę tzw. agresywnej optymalizacji podatkowej, ze względu na częste wykorzystywanie praw i wartości o charakterze niematerialnym (np. licencji, znaków towarowych) do sztucznego, nieuzasadnionego ekonomicznie, generowania kosztów uzyskania przychodów.

Wyrażony powyżej pogląd znajduje wsparcie także w innych poniżej wymienionych następujących uwarunkowaniach prawnych:

  1. Pomimo, że regulacja prawna zawarta w art. 21 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. dotyczy obowiązków związanych z poborem zryczałtowanego podatku dochodowego, to jednak tożsamość semantyczna pojęć z obu tych artykułów uzasadnia posłużenie się przy odkodowaniu znaczenia terminów z art. 15e ust. 1 ustawy. W tym zakresie wskazać należy, że na podstawie analizy orzecznictwa sądów administracyjnych oraz poglądów organów podatkowych, pojęcia użyte w art. 21 ust. 1 pkt 2a ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. nie obejmują szeroko rozumianych usług zarządzania i kontroli a przede wszystkim zarządzanie i kontrolę związaną z funkcjonowaniem określonych podmiotów gospodarczych.
  2. Zagadnienie kompleksowości Usług:
    Treść Umowy wskazuje, że mamy do czynienia z usługami o charakterze kompleksowym. Na kompleksowość tych usług wskazuje także sposób kalkulacji wynagrodzenia (wynagrodzenie za wykonanie przedmiotu zostało określone bez podziału na czynności wykonywane przez B; wynagrodzenie określone odrębnie dla środków własnych A oraz środków systemu zabezpieczeń).

Opierając się na wyrokach Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej za usługę kompleksową należy uznać: sytuację gdy „dwa lub więcej niż dwa świadczenia (czynności) dokonane przez podatnika na rzecz konsumenta są tak ściśle powiązane, że obiektywnie tworzą w aspekcie gospodarczym jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter, to wszystkie te świadczenia lub czynności stanowią jednolite świadczenie dla celów podatku od wartości dodanej” (wyroki TSUE, które zapadły w sprawach C-l 11/05 Aktiebolaget NN v. Skatteverket i C-41/04 Levob Yerzekeringen BV i OV Bank NV.).

W ocenie A, Usługi mają charakter kompleksowej usługi składającej się z wielu czynności, w tym realizacji przepływów pieniężnych za pośrednictwem B. Oznacza to, że wydzielanie z tego kompleksowego zakresu usług pojedynczych świadczeń, które zawierać mogą w sobie w szczególności elementy zarządzania, w stosunku do których nie określono odrębnego wynagrodzenia, byłoby działaniem nieuzasadnionym. Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, ze zakres Usług wymieniony w Umowie ma charakter usług o charakterze kompleksowym.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że świadczone przez B na rzecz A Usługi nie mają przymiotu: „kierowania”, przewodzenia”, „organizowania”. Wykonywane są pod ścisłym kierownictwem A, w sposób wskazany przez A.

Podsumowując, wynikające z zawartej Umowy koszty Usług nie podlegają ograniczeniu w zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15e ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych.

Ad. 2

Przepis art. 15e ust. 11 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. stanowi, że ograniczenie, o którym mowa w ust. 1, nie ma zastosowania do kosztów usług, opłat i należności, o których mowa w ust. 1, zaliczanych do kosztów uzyskania przychodów bezpośrednio związanych z wytworzeniem lub nabyciem przez podatnika towaru lub świadczeniem usługi. Zgodnie z powyższym przepisem, koszty poniesione na nabycie usługi od podmiotu powiązanego, ale związanej bezpośrednio z wytworzeniem lub nabyciem towaru lub świadczeniem usługi, nie podlegają ograniczeniu wskazanemu w art. 15e ust. 1 ustawy. Jednocześnie przepisy powołanej ustawy nie definiują pojęcia „kosztów bezpośrednio związanych z wytworzeniem lub nabyciem towaru lub świadczeniem usługi” na potrzeby art. 15e ustawy z dnia 15 lutego 1992 r.

Zgodnie z wyjaśnieniami Ministra Finansów „Koszty usług i praw bezpośrednio związane z wytworzeniem lub nabyciem przez podatnika towaru lub świadczeniem usługi”, „chodzi o związek kosztu z czynnością „wytwarzania” lub „nabywania” towaru albo „świadczenia” usługi. Bardziej funkcjonalna wykładnia tych pojęć sprowadza się do poszukiwania tego związku z samym przedmiotem (efektem) tego wytwarzania (nabywania) albo świadczenia usługi, tj. określonym dobrem lub określoną usługą. Z tego względu należy uznać, iż koszt o którym mowa w omawianym przepisie to koszt usługi lub prawa w jakimkolwiek stopniu „inkorporowanych” w produkcie, towarze lub usłudze. Jest to zatem koszt, który wpływa na finalną cenę danego towaru lub usługi, jako (zazwyczaj) jeden z wielu wydatków niezbędnych do poniesienia w procesie produkcji, dystrybucji danego dobra lub świadczenia określonej usługi. Koszt ten powinien przy tym być możliwy do zidentyfikowania, jako czynnik obiektywnie kształtujący cenę danego dobra lub usługi”.

Powyższe stanowisko zostało również potwierdzone w interpretacjach indywidualnych, m.in. w interpretacji indywidualnej z dnia 23 lipca 2018 r., sygn. 0111-KDIB1-1.4010.201.2018.1.BS. W wyroku z dnia 22 sierpnia 2018 r., sygn. akt I SA/Wr 482/18, Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu stwierdził, że „Konieczność powiązania kosztu z produktem, towarem i usługą, wyklucza (podobnie jak w przypadku kosztów bezpośrednio związanych z przychodami) z zakresu omawianego wyłączenia koszty ogólne służące działalności podatnika, ponoszone bez związku z konkretnym towarem lub usługą. Dotyczy to także wszelkich kosztów służących zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów. (...) koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodem, o którym mowa w art. 15 ust. 4 ustawy o CIT stanowią zawsze „koszty bezpośrednio związane z wytworzeniem lub nabyciem towaru lub świadczeniem usługi” z art. 15e ust. 11 pkt 1 ustawy o CIT, które dodatkowo obejmują koszty pośrednio związane z uzyskaniem przychodu, ale bezpośrednio związane z wytworzeniem”.

W interpretacji z dnia 10 września 2018 r., sygn. 0111-KDIB2-3.4010.135.2018.2.KB, Dyrektor KIS stwierdził, że „koszt o którym mowa w omawianym przepisie to koszt usługi lub prawa w jakimkolwiek stopniu „inkorporowanych” w produkcie, towarze lub usłudze. Jest to, zatem koszt, który wpływa na finalną cenę danego towaru lub usługi, jako (zazwyczaj) jeden z wielu wydatków niezbędnych do poniesienia w procesie produkcji, dystrybucji danego dobra lub świadczenia określonej usługi. Koszt ten powinien przy tym być możliwy do zidentyfikowania jako czynnik obiektywnie kształtujący cenę danego dobra lub usługi”.

Stanowisko analogiczne do powyższego zostało również wskazane m. in. w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 4 lipca 2018 r., sygn. 0111-KDIB2-3.4010.151.2018.1.AZE oraz w wyroku WSA w Poznaniu z dnia 6 lutego 2020 r. (I SA/Po 935/19): „Przepis art. 15e ust. 11 pkt 1 u.p.d.o.p. stanowi o konieczności poszukiwania funkcjonalnego związku pomiędzy kosztem usług i samym świadczeniem usługi. W przypadku centrów usług wspólnych poszczególne koszty składające się na bazę do określenia wynagrodzenia za świadczenie usług wsparcia są funkcjonalnie związane ze świadczoną usługą wsparcia. To koszty (czy też świadczenia stojące za tymi kosztami), budują wartość świadczonej usługi wsparcia w ujęciu funkcjonalnym, jak również finansowym. Centra usług wspólnych nie ponoszą kosztów dla swoich korzyści, tylko dla korzyści podmiotów, na rzecz których świadczą usługę (z wykorzystaniem poniesionych kosztów). Dlatego też kwestionowanie związku funkcjonalnego pomiędzy kosztami usług niematerialnych ponoszonymi przez Spółkę (np. usługami doradczymi), a samą usługę wsparcia świadczoną przez Spółkę, nie ma żadnego uzasadnienia. Brak tych kosztów oznacza, że usługa Spółki jest inna ("uboższa" o świadczenia, kryjące się za poniesionymi kosztami usług niematerialnych). Dlatego też, należy tego typu koszty uznać za bezpośrednio związane ze świadczoną usługą”. Podobnie w wyroku WSA w Bydgoszczy z dnia 23 lipca 2019 r. (I SA/Bd 290/19): „Przez koszt bezpośrednio związany z wytworzeniem lub nabyciem towaru lub świadczeniem usługi należy rozumieć wydatek niezbędny do poniesienia w procesie produkcji (wytworzenia), nabycia towaru lub świadczenia usługi. Jest to taki wydatek (koszt) bezpośrednio związany z wytworzeniem lub nabyciem towaru lub świadczeniem usługi, bez poniesienia którego nie byłoby możliwe wyprodukowanie (wytworzenie) towaru, jego nabycie lub świadczenie usługi (np. koszt nabycia usługi związanej z obróbką surowca wykorzystywanego w procesie produkcji towaru). Ma to być koszt ściśle związany z produktem, usługą, nie zaś z tzw. kosztami ogólnymi podatnika”. Podobnie także w wyroku WSA w Łodzi z dnia 19 czerwca 2019 r. (I SA/Łd 180/19): „Przepis art. 15e ust. 11 pkt 1 u.p.d.o.p. odnosi się do związku kosztu z wytworzeniem lub nabyciem towaru lub świadczeniem usługi, nie zaś do relacji pomiędzy poniesieniem kosztu a osiągnięciem przychodu. Pojęcie "bezpośredniego związku" nie jest zatem tożsame z pojęciem kosztów bezpośrednio związanych z osiągnięciem przychodu użytym w art. 15 ust. 4b u.p.d.o.p. W art. 15e ust. 11 pkt 1 chodzi zatem o bezpośredni związek kosztu poniesienia usług wymienionych w ust. 1 pkt 1 z wytworzeniem lub nabyciem konkretnie oznaczonych towarów lub świadczeniem konkretnie oznaczonych usług”.

Jak wynika z analizowanego stanu faktycznego, jej zakres obejmuje, zgodnie z literalnym brzmienie Umowy zarządzanie aktywami oraz realizację przepływów środków pieniężnych związanych z wnoszeniem, utrzymywaniem we właściwej wysokości lub zwrotem depozytów zabezpieczających, o których mowa w regulaminie rozliczeń transakcji, lub związanych z regulacją wpłat do funduszu rozliczeniowego oraz innych funduszy zabezpieczających prawidłowe rozliczenie.

Wykonywanie przez B obowiązków na podstawie Umowy wynika z: rozporządzenia EMIR, w tym art. 35 tego rozporządzenia, przepisów ustawy o obrocie, w tym art. 65 tej ustawy, Regulaminu rozliczeń transakcji usług A.

Świadczenie Usług przez B, w tym w zakresie środków własnych A, stanowi element systemu gwarantowania. Odbywa się zgodnie z rozporządzeniem EMIR, pod nadzorem KNF (podlegała autoryzacji KNF, mieści się w zakresie zezwolenia uzyskanego przez A). W związku z tym, Usługi nabywane przez A od B wpisują się w usługę rozliczenia świadczoną przez A na rzecz uczestników (klientów A), stanowią jej niezbędny element.

Jak wskazano w stanie faktycznym, w zakresie bezpośredniego związku nabywanych Usług z usługami świadczonymi przez A oraz działalnością A jako izby rozliczeniowej, wskazać należy, że jednym z podstawowych zadań A jako izby rozliczeniowej jest prowadzenie rozliczenia transakcji z zastosowaniem szeregu mechanizmów pozwalających na systemowe obniżenie ryzyka niewywiązania się stron ze zobowiązań wynikających z zawartych transakcji (w tym mechanizmu nowacji rozliczeniowej, w wyniku której A staje się stroną każdej rozliczanej transakcji, jaka została zawarta na rynku). W sytuacji niewypłacalności albo zagrożenia niewypłacalnością uczestnika rozliczającego A (zarówno dla obrotu zorganizowanego jak i niezorganizowanego), które powoduje niewykonanie zobowiązań wynikających z rozliczeń transakcji, A podejmuje działania mające na celu zapewnienie wykonania tych zobowiązań. Ich realizacja następuje także za pośrednictwem B w związku ze świadczeniem Usług, jeżeli wymagane jest wykorzystanie pozostających pod kontrolą A środków systemu gwarantowania rozliczeń, a także zapewnienie natychmiastowej dostępności tych środków lub uruchomienie linii kredytowych. W związku z tym do czynności realizowanych przez B na zlecenie A należy min.: zapewnienie dostępności środków płynnych w wymaganej przez A wysokości na rachunku bankowym prowadzonym w systemie płatności prowadzonym dla A przez E, sprzedaż aktywów będących instrumentami finansowymi, uruchomienie linii kredytowej na rzecz A, określenie wartości środków pieniężnych z podziałem na poszczególnych uczestników, określenie wartości środków płynnych natychmiast dostępnych do wykorzystania na cele rozliczeniowe, sporządzanie odpowiednich sprawozdań.

Koszty Usługi nabytej przez A na podstawie zawartej Umowy, mającej charakter kompleksowy, obejmujący wskazany powyżej szereg czynności o różnorodnym charakterze, są funkcjonalnie związane z usługami świadczonymi przez A na rzecz klientów A. Związek ten dotyczy także zakresu Usługi w zakresie środków własnych oraz wniesionych do A przez uczestników.

A. nie ponosi tych kosztów wyłącznie dla swoich korzyści, ale przede wszystkim dla korzyści podmiotów, na rzecz których świadczy usługi, a także ze względu na przedmiot działalności A oraz przytoczone powyżej uregulowania prawne (wymogi prawne) z tym związane.

Koszty ponoszone przez A związane są ze świadczonymi przez A usługami, nie zaś z kosztami ogólnymi A. Koszty ponoszone przez A z tytułu nabycia Usług od B są niezbędne w procesie świadczenia przez A usług i roli, jaką A pełni na rynku prowadząc działalność regulowaną.

Wydatki A. pozostają w takim związku przyczynowo - skutkowym, że warunkują świadczenie przez A usług na rzecz klientów A w przyjętym modelu biznesowym (przywołany powyżej outsourcing), zaakceptowanym przez KNF w uzyskanym przez A zezwoleniu, a także nadzorowanym przez KNF oraz w ramach wskazanych powyżej uwarunkowań prawnych.

Koszty nabycia Usług są możliwe do zidentyfikowania. Klienci A są obciążani opłatą zgodną z regulaminem, który podlega zatwierdzaniu przez KNF. Jak słusznie wskazał NSA w wyroku z dnia 23 stycznia 2020 r. (II FSK 1750/19) „(...) Użyty przez ustawodawcę zwrot "bezpośrednio" oznacza, że wydatki na nabycie usług niematerialnych ponoszone przez podatnika na rzecz kontrahentów nie podlegają wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów na mocy art. 15e ust. 1 w zw. z art. 15e ust. 11 pkt 1 u.p.d.o.p., jeżeli wydatki te pozostają w takim związku przyczynowo - skutkowym, że warunkują, w przyjętym modelu biznesowym, nabycie lub wytworzenie danego rodzaju towarów bądź świadczenie konkretnego typu usługi”.

Mając powyższe na uwadze, należy stwierdzić, że wynagrodzenie należne B z tytułu świadczonych na rzecz A Usług jest kosztem bezpośrednio związanym ze świadczeniem usług przez A na rzecz podmiotów trzecich. Koszty te są bezpośrednio związane ze świadczeniem usług przez A na rzecz klientów A. Spełniony jest więc warunek, że koszt, o którym mowa w tym przepisie musi być bezpośrednio związany ze świadczeniem konkretnie oznaczonych usług - tak m.in. WSA w wyroku z dnia 18 lipca 2019 r. sygn. akt III SA/Wa 2655/18; WSA z dnia 30 stycznia 2019 r., sygn. akt I Sa/Po 919/18.

W związku z powyższym, w ocenie A, ograniczenie, o którym mowa w art. 15e ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. w zakresie ponoszonych przez A kosztów Usług bezpośrednio związanych ze świadczeniem przez A usług na rzecz klientów, podlega wyłączeniu na podstawie art. 15e ust. 11 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w zakresie pytania nr 1 jest prawidłowe.

Zasady kwalifikowania wydatków do kosztów uzyskania przychodów określają przepisy art. 15 oraz 16 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1406 ze zm., dalej: „updop”).

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ww. ustawy, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów.

Ustawa z dnia 27 października 2017 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. z 2017 r. poz. 2175) z dniem 1 stycznia 2018 r. wprowadziła do ustawy o podatku dochodowym od osób prawych nowy przepis art. 15e, którego istota polega na ograniczeniu wysokości kosztów uzyskania przychodów ponoszonych przez podatnika na nabycie określonych usług niematerialnych i praw. Zaznaczyć należy, że na mocy ustawy z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 2193), od 1 stycznia 2019 r. wprowadzone zostały zmiany dotyczące art. 15e oraz uchylony został art. 11 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych.

Zgodnie z art. 15e ust. 1 updop, podatnicy są obowiązani wyłączyć z kosztów uzyskania przychodów koszty:

  • usług doradczych, badania rynku, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, ubezpieczeń, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze,
  • wszelkiego rodzaju opłat i należności za korzystanie lub prawo do korzystania z praw lub wartości, o których mowa w art. 16b ust. 1 pkt 4-7,
  • przeniesienia ryzyka niewypłacalności dłużnika z tytułu pożyczek, innych niż udzielonych przez banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, w tym w ramach zobowiązań wynikających z pochodnych instrumentów finansowych oraz świadczeń o podobnym charakterze

- poniesione bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotów powiązanych w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4 lub podmiotów mających miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju wymienionym w przepisach wydanych na podstawie art. 11j ust. 2, w części, w jakiej koszty te łącznie w roku podatkowym przekraczają 5% kwoty odpowiadającej nadwyżce sumy przychodów ze wszystkich źródeł przychodów pomniejszonych o przychody z tytułu odsetek nad sumą kosztów uzyskania przychodów pomniejszonych o wartość zaliczonych w roku podatkowym do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 16a-16m, i odsetek.

Zawarty w przepisie art. 15e ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, katalog świadczeń skutkujących ograniczeniem zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów można podzielić na dwie grupy. Pierwszą stanowią świadczenia wyraźnie nazwane, drugą tworzą świadczenia mające podobny charakter do świadczeń nazwanych. W tej drugiej grupie mieszczą się świadczenia posiadające cechy charakterystyczne dla świadczeń wprost wymienionych w art. 15e ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ale posiadające również elementy charakterystyczne dla świadczeń innych od skonkretyzowanych w tym przepisie. Dla uznania, że świadczenie niewymienione wprost w art. 15e ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, jest objęte jego zakresem, decydujące jest, aby elementy charakterystyczne dla świadczeń wprost wymienionych w omawianym przepisie przeważały nad cechami charakterystycznymi dla świadczeń w nim niewymienionych (stanowi to kryterium podstawowe).

Dyspozycją przepisu art. 15e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych objęte są te podmioty, które są podmiotami powiązanymi oraz świadczą usługi wymienione w tym przepisie. Podkreślenia wymaga, że oba te warunki muszą być spełnione łącznie.

Należy również mieć na uwadze cel wprowadzonych przepisów. Jak wynika z uzasadnienia do ustawy z 27 października 2017 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne „Przedmiotem większości działań związanych z tzw. agresywną optymalizacją podatkową są prawa i wartości o charakterze niematerialnym (np. znaki towarowe). Ich brak powiązania z realnie istniejącą substancją, a także zindywidualizowany charakter powoduje, iż są one idealnym narzędziem do kreowania tarczy podatkowej (sztucznego, nieuzasadnionego ekonomicznie, generowania kosztów uzyskania przychodów). Z jednej bowiem strony ich przenoszenie do innych podmiotów ma aspekt czysto formalny, z drugiej istnieją obiektywne trudności z ustaleniem rynkowej wartości takiego prawa. Możliwość taka odnosi się również do określonych rodzajów usług niematerialnych, w m.in. tym usług doradczych, zarządzania i kontroli. Usługi te charakteryzują się brakiem faktycznej możliwości powiązania ich ceny z produktem, który w zamian za tę cenę jest otrzymywany. Usługi takie są często świadczone przez podmioty zagraniczne na rzecz ich polskich spółek- córek, przy czym sposób wynagradzania zagranicznych centrali za ich świadczenia ustalany jest jako procent zaangażowanego w polską spółkę kapitału (określany w odniesieniu do wysokości przychodów spółki-córki). Innym sposobem wykorzystywania usług niematerialnych (np. reklamowych) do pomniejszania bazy podatkowej w podatku CIT jest przenoszenie na polskie spółki, wchodzące w skład grupy o charakterze międzynarodowym, części ponoszonych przez grupę wydatków na takie usługi, w nieadekwatnej, zawyżonej wysokości, (str. 28 i 29 Druk nr 1878).

Z powyższego wynika zatem, że celem wprowadzenia przepisu art. 15e updop było uszczelnienie systemu podatku dochodowego od osób prawnych, a w szczególności ograniczenie możliwości kreowania tarczy podatkowej poprzez zaliczanie do kosztów uzyskania przychodów nieuzasadnionych ekonomicznie wydatków ponoszonych na usługi które (i) mają charakter niematerialny, (ii) ich efekty są trudno mierzalne i które są (iii) świadczone przez spółki powiązane.

Z uwagi na fakt, że wprowadzając art. 15e ust. 1 pkt 1 updop ustawodawca nie zdefiniował usług objętych ograniczeniem, przy ustalaniu czy dana usługa podlega, czy też nie, przedmiotowemu limitowi, należy co do zasady każdorazowo odwołać się do jej językowego (słownikowego) znaczenia pojęć.

Zatem biorąc powyższe pod uwagę wskazać należy, że:

  • „doradczy” to „służący radą”, „doradzający”. Jednocześnie „doradzać” to „udzielić porady, wskazać sposób postępowania w jakiejś sprawie”. Użyty w ustawie o CIT termin „usługi doradztwa” należy rozumieć w związku z tym szeroko. Potwierdza to jednolite orzecznictwo sądów administracyjnych, według którego termin „doradztwo” obejmować może szereg usług doradczych np. podatkowe, prawne, finansowe i inne (zob. wyrok NSA z dnia 10 października 2013 r., sygn. akt I FSK 1567/12, wyrok NSA z dnia 2 października 2014 r., sygn. akt I FSK 1441/13, wyrok NSA z dnia 2 października 2014 r., sygn. akt I FSK 1530/13, wyrok WSA w Poznaniu z dnia 28 kwietnia 2015 r. sygn. akt I SA/Po 1202/14, wyrok WSA w Gdańsku z dnia 28 marca 2012 r., sygn. akt I SA/Gd 175/12). Według sądów administracyjnych, odwołując się do powszechnego języka polskiego można stwierdzić, że przez doradztwo rozumie się udzielanie fachowych zaleceń, porad, zwłaszcza prawnych, ekonomicznych czy finansowych. Stosownie do definicji podanej w ww. słowniku, poradnictwo to „zorganizowana forma udzielania porad w jakimś zakresie”. Doradca to ten, który udziela fachowych zaleceń czy porad, wskazówek, to ktoś, kto posiadaną wiedzę wykorzystuje na wskazywanie najlepszych, najbardziej optymalnych rozwiązań, nakłaniając odbiorcę takiej usługi do zastosowania się do rady, porady, wskazówki, dyrektywy postępowania. Zdaniem sądów administracyjnych, świadczenie usługi doradztwa należy postrzegać jako wykorzystanie swojej wiedzy, znajomości rzeczy poprzez wskazywanie najlepszych, najskuteczniejszych rozwiązań do ich zastosowania do danego problemu.
    Jak wskazano w treści objaśnień Ministerstwa Finansów z dnia 25 kwietnia 2018 r. „Kategorie usług objętych art. 15e ust. 1 ustawy o CIT”, charakterystyczne dla usług doradczych jest to, iż nie można ich jednoznacznie przypisać do określonej sfery działalności przedsiębiorstwa. Działalność doradcza sensu largo może dotyczyć większości sfer życia gospodarczego i jako taka, jest działalnością niejednorodną. Konsekwencją powyższego jest to, że czynności „doradcze” mogą obejmować usługi z różnych działów (grup, klas, kategorii) klasyfikacji PKWiU. Przejawy tego rodzaju usług mogą również stanowić element usług klasyfikowanych jako odrębny typ usługi.
    Działalność doradcza może dotyczyć różnych dziedzin, obszarów i obiektów, a zatem może być rozpatrywana w wielu aspektach;
  • przez usługi badania rynku należy rozumieć zespół czynności polegających na gromadzeniu informacji o zjawiskach i procesach na rynku, ich przyczynach, stanie aktualnym i tendencjach rozwojowych. Celem badań rynku jest zdobycie informacji o kształtowaniu się mechanizmów rynkowych takich, jak popyt, podaż, ceny, potencjału, zachowania, zwyczaje i preferencje konsumentów, działania konkurencji, funkcjonowanie systemu dystrybucji, sprzedaży itp. Usługi te mają przyczynić się m.in. do zwiększenia sprzedaży;
  • „reklamować” to znaczy „1. «zachwalać towary lub usługi w taki sposób, by zachęcić do ich kupna lub do skorzystania z nich», 2. «wygłaszać o kimś lub o czymś bardzo pochlebne opinie». Reklamowanie polega zatem na aktywnym zachęcaniu i promowaniu danego produktu poprzez zachwalanie jego walorów, wypowiadanie pochlebnych opinii na jego temat, zachęcaniu winny sposób do zakupu tego produktu;
  • „zarządzać” to znaczy „i. «wydać polecenie» 2. zarządzać «sprawować nad czymś zarząd»”, z kolei „kontrola” to „i. «sprawdzanie czegoś, zestawianie stanu faktycznego ze stanem wymaganym» 2. «nadzór nad kimś lub nad czymś», 3. pot. «instytucja lub osoba sprawująca nad czymś nadzór»”. W tym kontekście, za zarządzanie należy uznać władcze uprawnienie w stosunku do realizowanego projektu lub działalności gospodarczej. Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego PWN, „kierować” oznacza „stać na czele czegoś, wskazywać sposób postępowania”.
    Według organu interpretacyjnego, pojęcie „zarządzania” musi być rozumiane szeroko jako zbiór różnorodnych czynności i działań zmierzających do osiągnięcia określonego celu związanego z interesem (potrzebą) danego przedmiotu zarządzania. Jest to zestaw metod i technik opartych na akceptowanych zasadach zarządzania (administrowania) używanych do planowania, oceny i kontrolowania pożądanych rezultatów;
  • „przetwarzać” to znaczy „1. «przekształcić coś twórczo», 2. «zmienić coś, nadając inny kształt, wygląd» 3. «opracować zebrane dane, informacje itp., wykorzystując technikę komputerową»”. Przetwarzanie danych polega zatem na przekształcaniu treści i postaci danych wejściowych. Przetwarzanie danych polega zatem na przekształcaniu treści i postaci danych wejściowych. Tym samym usługi przetwarzania danych mają charakter odtwórczy, a ich sensem jest dokonywanie operacji na istniejących bazach (systemach) danych. Usługi te obejmują elementy dotyczące zbiorów danych, takie jak porządkowanie, archiwizowanie, zabezpieczenie oraz udostępnianie zbiorów danych;
  • umowa ubezpieczenia, co do zasady, sprowadza się do zobowiązania ubezpieczyciela do spełnienia określonego świadczenia (np. zapłaty odszkodowania) w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę. Z kolei umowa poręczenia polega na zobowiązaniu poręczyciela względem wierzyciela do wykonania zobowiązania na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał. Natomiast w ramach umowy gwarancji gwarant zobowiązuje się na rzecz beneficjenta gwarancji, że po spełnieniu przez beneficjenta określonych warunków zapłaty, wykona on na rzecz beneficjenta świadczenie pieniężne (suma gwarancyjna).

Należy pamiętać, że podatnik zawsze ma obowiązek prawidłowego klasyfikowania dokonywanych czynności. Na gruncie prawa podatkowego zasadą jest, że o rodzaju czynności decyduje nie nazwa nadana przez strony, lecz rzeczywisty charakter czynności. W rezultacie o zakwalifikowaniu do konkretnego rodzaju usług decyduje treść czynności.

Jak wynika z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego Wnioskodawca jest instytucją typu A (centralny kontrahent), w myśl rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 648/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie instrumentów pochodnych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem regulowanym, kontrahentów centralnych i repozytoriów transakcji (Dz.U.UE.L.2012.201.1) - rozporządzenie EMIR, prowadzącą rozliczenia transakcji zawieranych w instrumentach kasowych i derywatach w obrocie zorganizowanym oraz niezorganizowanym (OTC). Jedynym akcjonariuszem Wnioskodawcy jest B. B. S.A. (dalej także jako: „B.”) jest (…), instytucją odpowiedzialną za prowadzenie i nadzorowanie systemu rejestracji papierów wartościowych oraz systemu rozrachunku transakcji zawieranych w obrocie instrumentami finansowymi. Akcjonariuszami B są w równych częściach: C, D S.A. i E.

Zgodnie z międzynarodowymi standardami, ze względu na odmienny charakter ryzyka z tytułu świadczenia usług izby rozliczeniowej A. oraz ryzyka z tytułu podstawowej działalności (…) (B), konieczne było wyodrębnienie oddzielnego podmiotu prawnego do świadczenia usług izby rozliczeniowej – A.

A. S.A. zawarła w dniu (…) z B. S.A. umowę w sprawie realizacji przepływów pieniężnych oraz zarządzania środkami za pośrednictwem B (dalej także jako: „Umowa). Jej przedmiotem - zgodnie z literalnym brzmieniem Umowy - jest świadczenie przez B na rzecz A usług w zakresie zarządzania aktywami oraz, co istotne, realizacji przepływów środków pieniężnych związanych z wnoszeniem, utrzymywaniem we właściwej wysokości lub zwrotem depozytów zabezpieczających, o których mowa w regulaminie rozliczeń transakcji, lub związanych z regulacją wpłat do funduszu rozliczeniowego oraz innych funduszy zabezpieczających prawidłowe rozliczenie (dalej także jako: „Usługi”).

Przedmiotem Umowy - mającej charakter kompleksowy - jest realizacja przepływów pieniężnych oraz zarządzanie środkami za pośrednictwem B, tj.:

  1. środkami własnymi A, w wysokości, w jakiej zostały przekazane przez A w celu zarządzania nimi przez B;
  2. środkami pieniężnymi wniesionymi do funduszu rozliczeniowego, o którym mowa w art. 65 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie Instrumentami finansowymi;
  3. środkami pieniężnymi wniesionymi odrębnie do każdego z funduszy zabezpieczających zarządzanych przez A, o których mowa w Regulaminie rozliczeń transakcji (obrót zorganizowany);
  4. środkami pieniężnymi wniesionymi do funduszu zabezpieczającego zarządzanego przez A, o którym mowa w Regulaminie rozliczeń transakcji (obrót niezorganizowany);
  5. środkami pieniężnymi wniesionymi przez uczestników systemów rozliczeń prowadzonych przez A tytułem depozytów zabezpieczających, o których mowa w regulaminie rozliczeń transakcji (obrót zorganizowany);
  6. środkami pieniężnymi wniesionymi przez uczestników systemów rozliczeń prowadzonych przez A tytułem depozytów zabezpieczających, o których mowa w regulaminie rozliczeń transakcji (obrót niezorganizowany);
  7. środkami pieniężnymi Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych, utworzonego w ramach A;
  8. Innymi środkami pieniężnymi, jeżeli zostały wniesione do systemu zabezpieczania płynności rozliczania transakcji, który jest organizowany przez A zgodnie z regulaminem rozliczeń transakcji (obrót zorganizowany), oraz przekazane przez A w celu zarządzania nimi przez B, przy czym A zobowiązuje się wskazać, z jakiego tytułu środki te zostały wniesione do tego systemu;
  9. Innymi środkami pieniężnymi, jeżeli zostały wniesione do systemu zabezpieczania płynności rozliczania transakcji, który jest organizowany przez A. zgodnie z regulaminem rozliczeń transakcji (obrót niezorganizowany), oraz przekazane przez A. w celu zarządzania nimi przez B., przy czym A. zobowiązuje się wskazać, z jakiego tytułu środki te zostały wniesione do tego systemu.

Prowadzenie działalności przez B, w tym, w zakresie świadczenia Usług dla A, podlega nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego.

W ramach świadczenia Usług B:

  • przekazuje do A stosowane w B standardy w zakresie bezpieczeństwa i zarządzania środkami,
  • wykonuje dyspozycje A,
  • inwestuje środki,
  • prowadzi ewidencję instrumentów finansowych,
  • dokonuje sprzedaży aktywów w ramach obsługi wykorzystania zabezpieczeń,
  • sporządza sprawozdania do A oraz do uczestników,
  • codziennie dokonuje podziału przychodów z inwestycji pomiędzy uczestników wnoszących wpłaty do systemu zabezpieczania płynności rozliczania transakcji (podział jest dokonywany odrębnie dla każdego funduszu tworzącego system),
  • przygotowuje miesięczne informacje dla uczestników o wypracowanych na ich rzecz przychodach, powstałych i rozliczonych kosztach zakupu kuponów odsetkowych oraz kwartalne informacje o wypłaconych na rzecz uczestników przychodach i naliczonych opłatach,
  • nalicza opłaty za zarządzanie funduszami,
  • wystawia faktury dla uczestników w imieniu A,
  • obsługuje linię kredytową,
  • realizuje przepływy pieniężne,
  • realizuje czynności związane z obsługą rachunków prowadzonych przez E dla A,
  • raportuje transakcje finansowane z użyciem papierów wartościowych do repozytorium SFT.
  • nalicza i pobiera podatek dochodowy od uczestników nierezydentów (podatek u źródła).

A. przekazuje do B. listę uczestników systemu rozliczeń. A. przekazuje dyspozycje dotyczące poboru/zwrotu środków pieniężnych od uczestników rozliczających wynikających z prowadzonych rozliczeń.

W związku z powyższym Wnioskodawca powziął wątpliwości czy w opisanym stanie faktycznym wynikające z zawartej Umowy koszty Usług podlegają ograniczeniu w zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15e ust. 1 pkt 1 updop.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że w opinii organu, ujęcie różnych świadczeń w jednej umowie nie rozstrzyga o uznaniu ich za jedno świadczenie. Powyższej konkluzji nie zmienia również okoliczność ustalenia dla danej umowy jednego wynagrodzenia. W orzecznictwie sądowym oraz doktrynie prawa panuje ugruntowany pogląd, że należy uwzględniać ochronę podstawowych zasad opodatkowania danym podatkiem wymagających, by każda działalność gospodarcza była traktowana w ten sam sposób. Sprzeciwia się to temu, by podmioty gospodarcze dokonujące takich samych czynności, były traktowane odmiennie w zakresie danego podatku. Nie dopuszcza się sytuacji, aby strony mogły poprzez zawartą umowę, z pominięciem przepisów podatkowych, określić charakter danej usługi jako świadczenia, prowadziłoby to bowiem do obchodzenia przepisów podatkowych.

Wskazać również należy, że o tym, czy dane świadczenie ma charakter usług wymienionych w art. 15e ust. 1 pkt 1 updop nie decyduje sposób, w jaki strony nazwały to świadczenie w umowie, lecz jego rzeczywisty charakter. Innymi słowy, nie nazwa, lecz treść świadczenia decyduje o tym jaki ma ono charakter, gdyż ocena prawnego charakteru danego świadczenia powinna nastąpić na podstawie obiektywnej analizy całokształtu okoliczności faktycznych przedstawionych we wniosku o wydanie interpretacji.

Ponownie przypomnieć należy, że o możliwości zaklasyfikowania usługi do świadczeń podlegających ograniczeniu w zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów wystarczające jest stwierdzenie, że usługa jest świadczeniem o podobnym charakterze do świadczeń wymienionych przez ustawodawcę w treści art. 15e ust. 1 pkt 1 updop.

Przedmiotem opisanej we wniosku Umowy – zgodnie z literalnym brzmieniem Umowy – jest świadczenie przez B na rzecz A usług w zakresie zarządzania aktywami oraz, co istotne, realizacji przepływów środków pieniężnych związanych z wnoszeniem, utrzymywaniem we właściwej wysokości lub zwrotem depozytów zabezpieczających, o których mowa w regulaminie rozliczeń transakcji, lub związanych z regulacją wpłat do funduszu rozliczeniowego oraz innych funduszy zabezpieczających prawidłowe rozliczenie.

Prowadzenie działalności przez B, w tym, w zakresie świadczenia Usług dla A, podlega nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego.

W ocenie organu, wskazane we wniosku koszty Usług nie podlegają ograniczeniu w zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Porównując zakres świadczonych usług z usługami wskazanymi w powołanej regulacji stwierdzić należy, że nie stanowią one usług doradczych, badania rynku, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, ubezpieczeń, gwarancji i poręczeń ani nie stanowią świadczeń o podobnym charakterze. Zgodzić się zatem należy z Wnioskodawcą, że wskazane usługi nie mieszczą się w dyspozycji art. 15e ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, a zatem ponoszone przez Wnioskodawcę na rzecz B wydatki z tego tytułu nie podlegają ograniczeniom w zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów.

W szczególności opisane we wniosku Usługi nie wypełniają przesłanek do uznania ich za usługi doradcze czy zarządzania i kontroli, o których mowa w art. 15e ust. 1 pkt 1 updop.

Jak wskazano powyżej przez doradztwo należy rozumieć udzielanie fachowych zaleceń, porad, zwłaszcza prawnych, ekonomicznych czy finansowych. Doradca to ten, który udziela fachowych zaleceń czy porad, wskazówek, to ktoś, kto posiadaną wiedzę wykorzystuje na wskazywanie najlepszych, najbardziej optymalnych rozwiązań, nakłaniając odbiorcę takiej usługi do zastosowania się do rady, porady, wskazówki, dyrektywy postępowania. Z kolei zarządzanie i kontrola to przede wszystkim zestaw działań (obejmujący planowanie i podejmowanie decyzji, organizowanie, przewodzenie, tj. kierowanie ludźmi, i kontrolowanie), skierowanych na zasoby organizacji (ludzkie, finansowe, rzeczowe i informacyjne) i wykonywanych z zamiarem osiągnięcia celów organizacji w sposób sprawny i skuteczny (Griffin R. W., Podstawy zarządzania organizacjami, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005, s. 6). Jako funkcje zarządzania najczęściej obecnie wymieniane są planowanie, organizowanie, przewodzenie i kontrolowanie. Natomiast kontrola, to: 1) porównanie stanu faktycznego ze stanem wymaganym i ustalanie ewentualnych odstępstw, sprawdzanie, czy coś jest zgodne z obowiązującymi przepisami, 2) nadzór nad czymś albo nad kimś, czuwanie nad prawidłowym przebiegiem czegoś, wpływ na rozwój wydarzeń.

Natomiast w niniejszej sprawie B. wykonuje czynności wynikające z ww. Umowy pod nadzorem i kierownictwem A. W tym celu A. przekazuje B. zasady i wytyczne, w szczególności: listę kontrahentów, z którymi mogą być zawierane transakcje z powierzonych środków, politykę inwestycyjną, w której określono wykaz dopuszczalnych instrumentów, limity inwestycyjne itp. B udostępnia A wykaz transakcji inwestycyjnych (każdego dnia roboczego w formie komunikatu systemowego oraz na każde żądanie). B. działa w zakresie określonym przez A w polityce inwestycyjnej. W związku z tym, w zakresie wykonywanych przez B czynności brak jest elementu całkowicie swobodnego podejmowania decyzji inwestycyjnych, które nie byłyby zgodne z polityką inwestycyjną A. W zakresie podejmowania decyzji inwestycyjnych B jest obowiązany przestrzegać postanowień polityki inwestycyjnej A. Prowadzenie działalności przez B, w tym, w zakresie świadczenia Usług dla A, podlega nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego.

Odnosząc się do zagadnienia będącego przedmiotem niniejszego wniosku, należy również zwrócić uwagę na szczególny charakter podmiotu jakim jest Wnioskodawca oraz specyfikę jego działalności.

A. jest izbą rozliczeniową prowadzącą rozliczenia transakcji z zastosowaniem szeregu mechanizmów pozwalających na systemowe obniżenie ryzyka niewywiązania się stron ze zobowiązań wynikających z zawartych transakcji.

Zgodnie z treścią uzasadnienia do projektu Ustawy z dnia 27 października 2017 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. z 2017 r., poz. 2175), która to ustawa wprowadziła art. 15e do ustawy o CIT, instrument ten ma zapobiegać działaniom związanym z agresywną optymalizacją podatkową, której przedmiotem są prawa i wartości o charakterze niematerialnym. Dodatkowo, w uzasadnieniu zostało wskazane, że brak możliwości powiązania usług niematerialnych z realnie istniejącą substancją skutkuje wykorzystywaniem tego rodzaju usług do sztucznego generowania kosztów podatkowych.

Zdaniem organu, zastosowanie ograniczenia przewidzianego w art. 15e ust. 1 pkt 1 updop do wynagrodzenia wypłacanego na rzecz B w żaden sposób nie realizowałoby celu tego przepisu. Wypłata wynagrodzenia na rzecz B nie ma sztucznego charakteru, który wskazywałby na optymalizacyjny charakter działań. Świadczenie Usług przez B, w tym w zakresie środków własnych A stanowi element systemu gwarantowania. Odbywa się zgodnie z rozporządzeniem EMIR, pod nadzorem KNF (podlegała autoryzacji KNF, mieści się w zakresie zezwolenia uzyskanego przez A). W związku z tym, że środki te stanowią element systemu gwarantowania i służą zabezpieczeniu transakcji, wpisują się w usługę rozliczenia świadczoną przez A na rzecz uczestników. Zmiana modelu współpracy A z B lub wykonania usług przez A wymagałaby ponownej weryfikacji KNF z uwagi na integralność z podstawowym charakterem usługi. Działalność A jest działalnością regulowaną.

W związku z tym, jak również z uwagi na cel ustanowienia analizowanego przepisu, zdaniem organu, w opisanym stanie faktycznym wynikające z zawartej Umowy koszty Usług nie podlegają ograniczeniu w zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15e ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych. Tym samym, stanowisko Wnioskodawcy w tym zakresie jest prawidłowe.

Z uwagi na fakt, że organ uznał, że w opisanym stanie faktycznym wynikające z zawartej Umowy koszty Usług nie podlegają ograniczeniu w zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15e ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, odpowiedź na pytanie nr 2 jest bezprzedmiotowa.

Końcowo należy jeszcze wyraźnie zaznaczyć, że organ nie podziela argumentacji Wnioskodawcy dotyczącej kompleksowości zawartej umowy o świadczenie usług, w tym ustalenia wspólnej ceny za świadczone usługi. Według Wnioskodawcy, wydzielanie z kompleksowego zakresu usług pojedynczych świadczeń, które zawierać mogą w sobie w szczególności elementy zarządzania, w stosunku do których nie określono odrębnego wynagrodzenia, byłoby działaniem nieuzasadnionym. Takie podejście na tle niniejszej sprawy nie jest właściwe. Jak bowiem organ wyjaśnił wyżej w treści uzasadnienia, ujęcie różnych świadczeń w jednej umowie nie rozstrzyga o uznaniu ich za jedno świadczenie, czego nie zmienia również okoliczność ustalenia dla danej umowy jednego wynagrodzenia.

Powyższe nie miało jednak wpływu na ocenę prawidłowości stanowiska Wnioskodawcy, zgodnie z którym w niniejszej sprawie nie znajdzie zastosowania art. 15e ust. 1 updop.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

  1. z zastosowaniem art. 119a;
  2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
  3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…) w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.


doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Dołącz do zarejestrowanych użytkowników i korzystaj wygodnie z epodatnik.pl.   Rejestracja jest prosta, szybka i bezpłatna.

Reklama

Przejrzyj zasięgi serwisu epodatnik.pl od dnia jego uruchomienia. Zobacz profil przeciętnego użytkownika serwisu. Sprawdź szczegółowe dane naszej bazy mailingowej. Poznaj dostępne formy reklamy: display, mailing, artykuły sponsorowane, patronaty, reklama w aktywnych formularzach excel.

czytaj

O nas

epodatnik.pl to źródło aktualnej i rzetelnej informacji podatkowej. epodatnik.pl to jednak przede wszystkim źródło niezależne. Niezależne w poglądach od aparatu skarbowego, od wymiaru sprawiedliwości, od inwestorów kapitałowych, od prasowego mainstreamu.

czytaj

Regulamin

Publikacje mają charakter informacyjny. Wydawca dołoży starań, aby informacje prezentowane w serwisie były rzetelne i aktualne. Treści prezentowane w serwisie stanowią wyraz przekonań autorów publikacji, a nie źródło prawa czy urzędowo obowiązujących jego interpretacji.

czytaj