Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0113-KDIPT2-2.4011.306.2021.1.SR
z 4 czerwca 2021 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku złożonym w dniu 4 marca 2021 r. o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu z tytułu wyrównania dorobków małżonków – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 4 marca 2021 r. wpłynął do Organu podatkowego ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodu z tytułu wyrównania dorobków małżonków.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawczyni aktualnie pozostaje w związku małżeńskim zawartym w dniu 20 lipca 2013 r. W dniu 19 lipca 2013 r., w przeddzień ślubu, Wnioskodawczyni zawarła z ówczesnym partnerem (teraz mężem) umowę majątkową. Tym samym od początku w ich małżeństwie obowiązuje ustrój rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków. Przy czym określono w akcie notarialnym (Rep. A nr …), że dorobkiem każdego będzie wzrost wartości jego majątku. W przypadku ustania niniejszej rozdzielności majątkowej ten, którego dorobek będzie mniejszy niż dorobek drugiego, będzie uprawniony do żądania wyrównania dorobków przez zapłatę lub przeniesienie prawa.

W celu rozwiązania powyższej tak określonej rozdzielności małżeńskiej z wyrównaniem dorobków i zmiany tego ustroju na zwykłą rozdzielność majątkową, mąż Wnioskodawczyni ma przekazać Jej udział 1/2 w lokalu mieszkalnym (tj. spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego) – aktualna wartość rynkowa tego udziału w lokalu wynosi 125 000 zł oraz dodatkowo środki pieniężne – 50 000 zł, jako że dorobek Wnioskodawczyni jest mniejszy niż męża od czasu zawarcia związku małżeńskiego i Ona na takie wyrównanie dorobków wyraża zgodę oraz nabycia tych praw majątkowych dokonuje do majątku osobistego.

Przedmiotowe mieszkanie małżonkowie nabyli gotówką po 1/2 udziału każde z nich z własnych środków w dniu 3 lipca 2015 r. (akt notarialny Rep. A nr …).

Ponadto, strony oświadczą, że wartość przenoszonego prawa i wartość zapłaty odpowiadają wysokości roszczenia o zapłatę z tytułu wyrównania dorobków. Strony oświadczą także, że niniejsze wyrównanie dorobków wyczerpuje wszelkie roszczenia stron wynikające z wyrównania dorobków, oraz że umową tą ustanawiają w ich małżeństwie z tym samym dniem ustrój rozdzielności majątkowej. Zgodnie z projektem rozdzielność majątkowa pomiędzy Wnioskodawczynią i Jej mężem nie ustanie – będą nadal w rozdzielności, ale bez wyrównania dorobków. Małżonkowie zamierzają znieść aktem notarialnym rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków poprzez wyrównanie dorobków (czyli dla Wnioskodawczyni 50 000 zł oraz udział 1/2 w lokalu mieszkalnym), a tym samym zawrzeć zwykłą rozdzielność majątkową.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy, i jeśli tak, to jakie obciążenia podatkowe z związku z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych będą dotyczyły Wnioskodawczyni z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu opisanego ustroju rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków i zmianie jednocześnie tegoż na ustrój rozdzielności majątkowej małżeńskiej?

Zdaniem Wnioskodawczyni, nie dotyczy Ją podatek dochodowy od osób fizycznych bowiem zapisy art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r., poz. 1426, z późn. zm.) wskazują, że nie stosuje się przepisów tej ustawy do przychodów z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej oraz przychodów z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich.

Co prawda literalne brzmienie ww. przepisu wskazuje, że chodzi o ustanie rozdzielności majątkowej, to jednak ratio legis (wykładnia celowościowa) tego przepisu wskazywałaby, że chodzi po prostu o ustanie dotychczasowego ustroju małżeńskiego (niezależnie jaki powstanie później). Wyrównanie dorobków ma miejsce tylko po ustaniu rozdzielności z wyrównaniem dorobków, po ustaniu rozdzielności zwykłej nie ma takiej możliwości jak wyrównanie dorobków. Logicznie rzecz biorąc przepis może dotyczyć więc tylko ustania rozdzielności z wyrównaniem dorobków.

Pojawienie się uprawnienia żądania wyrównania dorobków zależy od zaistnienia m.in. przesłanki ustania dotychczasowego ustroju rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków. Ustanie umownego ustroju majątkowego powodują:

1. ustanie małżeństwa,
2. rozwiązanie umowy przez samych małżonków,
3. zmiana umowy albo zawarcie innego, nowego ustroju majątkowego (art. 47 § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego) – ta sytuacja występuje w przypadku Wnioskodawczyni,
4. wprowadzenie ustroju przymusowego (art. 52-54 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego),
5. orzeczenie sądowe albo ustanie z mocy prawa (w razie ubezwłasnowolnienia lub ogłoszenia upadłości jednego z małżonków).
   
   

Każdorazowo wyrównanie dorobków dotyczy majątków osobistych (przesunięcia następują pomiędzy majątkami osobistymi małżonków). Literalne rozumienie przedmiotowego przepisu powodowałoby nierówność podatników wobec prawa, tzn. ci podatnicy, którzy postanowiliby, że będą z małżonkiem tworzyć wspólność majątkową byliby uprzywilejowani w stosunku do tych, którzy chcą zmienić ustrój majątkowy na rozdzielność zwykłą (tzn. taką bez wyrównania dorobków), a przecież skutek majątkowy jest taki sam – przesunięcie pomiędzy majątkami osobistymi, które nie ma wpływu na majątek wspólny.

Tak więc pomimo, że zgodnie z planem małżonków, rozdzielność majątkowa pomiędzy Wnioskodawczynią i Jej mężem nie ustanie „dosłownie” – gdyż będą nadal w rozdzielności, ale już w innym ustroju małżeńskim, czyli w ustroju rozdzielności majątkowej zwykłej. Logicznie więc przepis dotyczy ustania rozdzielności z wyrównaniem dorobków co będzie miało przecież miejsce, gdyż wraz z aktem wyrównania dorobków będzie ich obowiązywał de facto inny ustrój majątkowy małżeński.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r., poz. 1426, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Jednakże, zgodnie z treścią art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – przepisów ustawy nie stosuje się do przychodów z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej oraz przychodów z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich.

Z przywołanego przepisu wynika zatem, że wyłączeniu spod działania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegają przychody z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków. Przychodem z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków jest wartość otrzymanego przez małżonka, którego dorobek jest mniejszy niż dorobek drugiego małżonka, majątku oraz zapłat uzyskanych z tego tytułu.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że w dniu 19 lipca 2013 r., w przeddzień ślubu, Wnioskodawczyni zawarła z ówczesnym partnerem (teraz mężem) umowę majątkową. Tym samym od początku w ich małżeństwie obowiązuje ustrój rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków. Przy czym określono w akcie notarialnym, że dorobkiem każdego będzie wzrost wartości jego majątku. W przypadku ustania niniejszej rozdzielności majątkowej ten, którego dorobek będzie mniejszy niż dorobek drugiego, będzie uprawniony do żądania wyrównania dorobków przez zapłatę lub przeniesienie prawa.

W celu rozwiązania powyższej tak określonej rozdzielności małżeńskiej z wyrównaniem dorobków i zmiany tego ustroju na zwykłą rozdzielność majątkową, mąż Wnioskodawczyni ma przekazać Jej udział 1/2 w lokalu mieszkalnym (tj. spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego) – aktualna wartość rynkowa tego udziału w lokalu wynosi 125 000 zł oraz dodatkowo środki pieniężne 50 000 zł, jako że dorobek Wnioskodawczyni jest mniejszy niż męża od czasu zawarcia związku małżeńskiego i Ona na takie wyrównanie dorobków wyraża zgodę oraz nabycia tych praw majątkowych dokonuje do majątku osobistego. Mieszkanie to małżonkowie nabyli gotówką po 1/2 udziału każde z nich z własnych środków w dniu 3 lipca 2015 r.

Ponadto, strony oświadczą, że wartość przenoszonego prawa i wartość zapłaty odpowiadają wysokości roszczenia o zapłatę z tytułu wyrównania dorobków. Strony oświadczą także, że niniejsze wyrównanie dorobków wyczerpuje wszelkie roszczenia stron wynikające z wyrównania dorobków, oraz że umową tą ustanawiają w ich małżeństwie z tym samym dniem ustrój rozdzielności majątkowej. Zgodnie z projektem rozdzielność majątkowa pomiędzy Wnioskodawczynią i Jej mężem nie ustanie – będą nadal w rozdzielności, ale bez wyrównania dorobków. Małżonkowie zamierzają znieść aktem notarialnym rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków poprzez wyrównanie dorobków (czyli dla Wnioskodawczyni 50 000 zł oraz udział 1/2 w lokalu mieszkalnym), a tym samym zawrzeć zwykłą rozdzielność majątkową.

Stosunki majątkowe między małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r., poz. 1359).

Zgodnie z art. 31 § 1 ww. Kodeksu, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Stosownie natomiast do art. 47 § 1 zd. 1 ww. Kodeksu, małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa).

Zgodnie z art. 47 § 2 ww. Kodeksu, umowa majątkowa małżeńska może być zmieniona albo rozwiązana. W razie jej rozwiązania w czasie trwania małżeństwa, powstaje między małżonkami wspólność ustawowa, chyba że strony postanowiły inaczej.

Do rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków stosuje się przepisy o rozdzielności majątkowej, z zachowaniem przepisów oddziału 4 (art. 51² ww. Kodeksu).

Zgodnie z art. 51³ § 1 ww. Kodeksu, dorobkiem każdego z małżonków jest wzrost wartości jego majątku po zawarciu umowy majątkowej.

Stosownie do art. 51³ § 2 ww. Kodeksu, jeżeli umowa majątkowa nie stanowi inaczej, przy obliczaniu dorobków pomija się przedmioty majątkowe nabyte przed zawarciem umowy majątkowej i wymienione w art. 33 pkt 2, 5-7, 9 oraz przedmioty nabyte w zamian za nie, natomiast dolicza się wartość:

1. darowizn dokonanych przez jednego z małżonków, z wyłączeniem darowizn na rzecz wspólnych zstępnych małżonków oraz drobnych zwyczajowo przyjętych darowizn na rzecz innych osób;
2. usług świadczonych osobiście przez jednego z małżonków na rzecz majątku drugiego małżonka;
3. nakładów i wydatków na majątek jednego małżonka z majątku drugiego małżonka.
   
   

Natomiast zgodnie z art. 51³ § 3 ww. Kodeksu, dorobek oblicza się według stanu majątku z chwili ustania rozdzielności majątkowej i według cen z chwili rozliczenia.

Po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonek, którego dorobek jest mniejszy niż dorobek drugiego małżonka, może żądać wyrównania dorobków przez zapłatę lub przeniesienie prawa. Z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać zmniejszenia obowiązku wyrównania dorobków. W razie braku porozumienia między stronami co do sposobu lub wysokości wyrównania, rozstrzyga sąd (art. 51⁴ § 1-3 ww. Kodeksu).

Dla rozstrzygnięcia omawianej sprawy istotne jest ustalenie, czy użyte przez ustawodawcę w art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych sformułowanie „po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków” oznacza ustanie rozdzielności majątkowej w ogóle czy ustanie rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków.

Wskazać należy, że w dniu 20 stycznia 2005 r. weszła w życie zmiana w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którą przepisów tej ustawy nie stosuje się do przychodów z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich. Do tego dnia wyłączenie ze stosowania przepisów ustawy wskazane w art. 2 ust. 1 pkt 5 dotyczyło tylko przychodów z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej. Nowelizacja ta była podyktowana wejściem w życie ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. nr 162, poz. 1691), która wprowadzała nową instytucję rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków.

Powyższe wskazuje, że intencją ustawodawcy nie było opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób fizycznych przychodów z tytułu wyrównania dorobków w chwili ustania rozdzielności (zmiany ustroju majątkowego lub ustanie małżeństwa).

Zatem, wykładnia celowościowa wprowadzenia w 2005 r. ww. zmian w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym oraz w ustawie o podatku dochodowym, jednoznacznie prowadzi do konstatacji, że wyłączeniu spod działania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazanemu w art. 2 ust 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegają przychody z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków.

Podkreślić należy, że małżonkowie mają możliwość dowolnego ukształtowania panującego w ich małżeństwie ustroju majątkowego. Zatem małżonkowie, w małżeństwie, w którym panowała rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków, mają możliwość tą rozdzielność znieść i wybrać inny ustrój majątkowy, w tym „zwykłą” rozdzielność majątkową.

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku zdarzenie przyszłe oraz powołane przepisy prawa stwierdzić należy, że stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wyłączeniu spod działania przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podlegają przychody z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej (z wyrównaniem dorobków), także w sytuacji gdy małżonkowie następnie ustanawiają w ich małżeństwie „zwykłą” rozdzielność majątkową. Tym samym, mając na uwadze regulację zawartą w ww. art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, otrzymany przez Wnioskodawczynię przychód (tj. kwota tytułem zapłaty oraz wartość udziału 1/2 w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego) nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należy uznać za prawidłowe.

Tutejszy Organ podkreśla, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację indywidualną w trybie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325, z późn. zm.), opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Należy wskazać, że przy wydawaniu niniejszej interpretacji tutejszy Organ dokonał wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Jeżeli zatem, przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe będzie się różniło od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawczyni w zakresie przedstawionego zdarzenia przyszłego.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 ustawy Ordynacja podatkowa przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
   
   

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 ustawy Ordynacja podatkowa).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r., poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.