Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0115-KDIT2.4011.101.2021.MM
z 29 czerwca 2021 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a pkt 1, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325, ze zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 11 stycznia 2021 r. (wpływ do tutejszego organu dnia 1 lutego 2021 r.), uzupełnionym pismem z dnia 10 maja 2021 r. (data wpływu do tutejszego organu) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży wierzytelności przez zmarłego męża – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 1 lutego 2021 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych sprzedaży wierzytelności przez zmarłego męża. Z uwagi, iż wniosek nie spełniał wymogów formalnych, pismem z dnia 23 kwietnia 2021 r. wezwano Wnioskodawczynię do usunięcia stwierdzonych braków formalnych. Ww. wniosek uzupełniony został pismem z dnia 10 maja 2021 r.

We wniosku oraz w piśmie uzupełniającym, przedstawiono następujący stan faktyczny.

W związku ze skutkami wypadku przy pracy, jakiego doznał mąż Wnioskodawczyni w dniu 15 lutego 2012 r. wytoczył on swoim pracodawcom powództwo o zapłatę zadośćuczynienia należnego na podstawie 445 Kodeksu cywilnego. Wyrokiem z dnia 12 października 2016 r. Sąd Okręgowy Wydział Pracy uwzględnił powództwo w całości i zasądził solidarnie od pracodawców na rzecz męża Wnioskodawczyni kwotę 100.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 7 września 2012 r. do dnia zapłaty, kwotę 3.276,08 zł tytułem odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 7 września 2012 r. do dnia zapłaty, a także zwrot kosztów procesu.

Na skutek złożonej przez pozwanych apelacji, Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 29 marca 2017 r. zmienił wyrok Sądu Okręgowego jedynie o tyle, że kwotę odszkodowania obniżył z 3.276,08 zł do 588,08 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 7 września 2012 r. do dnia zapłaty, oddalił apelację w pozostałej części i zasądził zwrot kosztów procesu od pozwanych.

Mąż Wnioskodawczyni podjął kroki prawne celem wyegzekwowania zasądzonych na jego rzecz kwot. W związku z odmową dobrowolnego spełnienia świadczenia przez pracodawców wszczęto postępowanie egzekucyjne, które jednak okazało się bezskuteczne.

Mąż Wnioskodawczyni w dniu 23 września 2020 r. zbył wierzytelność wynikającą z wyroków wskazanych powyżej za kwotę 105.000 zł., a w dniu 19 listopada 2020 r. zmarł. Przed śmiercią nie zdążył wysłać zapytania odnośnie kwestii interpretacji podatkowej w zakresie ewentualnej konieczności uiszczenia podatku. Spadkobiercami zmarłego są: Wnioskodawczyni oraz dzieci zmarłego. Środki pieniężne z uzyskanej przez zmarłego męża Wnioskodawczyni wierzytelności nie weszły do masy spadkowej. Wnioskodawczyni rozliczyła się wspólnie z mężem. Rozliczenia podatkowego ze wspólnych dochodów dokonała w terminie do dnia 30 kwietnia 2021 r. Wnioskodawczyni była bowiem w związku małżeńskim do śmierci swojego męża i pomiędzy małżonkami istniała wspólność majątkowa.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy Wnioskodawczyni – jako wdowa – jest zobowiązana do rozliczenia środków pieniężnych uzyskanych z tytułu zbycia opisanej we wniosku wierzytelności, czy też nie, gdyż środki te korzystają ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?

Zdaniem Wnioskodawczyni, powinna być zwolniona z obowiązku płacenia podatku dochodowego od osób fizycznych od wyżej wskazanego świadczenia. Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie. Kwoty zasądzone wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 12 października 2016 r. oraz wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 29 marca 2017 r. na rzecz jej męża objęte były zatem zwolnieniem przedmiotowym na podstawie wskazanego powyżej przepisu. Jednakże egzekucja tego świadczenia od dłużników okazała się nieskuteczna, a to z uwagi na brak majątku dłużników. Mimo prawomocnego orzeczenia sądowego mąż Wnioskodawczyni nie został w żaden sposób zaspokojony przez dłużników i nie uzyskał z tego tytułu żadnego przychodu. W tej sytuacji wierzyciel – mąż Wnioskodawczyni – zbył na rzecz osoby prawnej prowadzącej działalność w zakresie obrotu wierzytelnościami, przysługującą mu wymagalną wierzytelność wynikającą z prawomocnego wyroku sądowego i zasądzoną z tytułu czynu niedozwolonego, na skutek którego doznał on rozstroju zdrowia.

W ocenie Wnioskodawczyni kwota otrzymana ze zbycia wierzytelności wynikającej z prawomocnego wyroku sądowego i dotycząca zadośćuczynienia za szkodę na osobie również podlega zwolnieniu przedmiotowemu wynikającemu z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1426) małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu od osiąganych przez nich dochodów.

Z art. 6 ust. 2 ww. ustawy wynika, że małżonkowie podlegający obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 1, między którymi istnieje przez cały rok podatkowy wspólność majątkowa, pozostający w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy mogą być, z zastrzeżeniem ust. 8, na wspólny wniosek wyrażony w zeznaniu podatkowym, opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów określonych zgodnie z art. 9 ust. 1 i 1a, po uprzednim odliczeniu, odrębnie przez każdego z małżonków, kwot określonych w art. 26, art. 26e i art. 26h; w tym przypadku podatek określa się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków.

Stosownie do art. 6 ust. 2a tej ustawy wniosek, o którym mowa w ust. 2, może być wyrażony przez jednego z małżonków. Wyrażenie wniosku przez jednego z małżonków traktuje się na równi ze złożeniem przez niego oświadczenia o upoważnieniu go przez jego współmałżonka do złożenia wniosku o łączne opodatkowanie ich dochodów. Oświadczenie to składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania.

Sposób opodatkowania, o którym mowa w ust. 2 i 4, nie ma zastosowania w sytuacji, gdy chociażby do jednego z małżonków, osoby samotnie wychowującej dzieci lub do jej dziecka mają zastosowanie przepisy art. 30c, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych (art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

W myśl art. 6 ust. 9 ww. ustawy zasada określona w ust. 8 nie dotyczy osób, o których mowa w art. 1 pkt 2 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym, niekorzystających jednocześnie z opodatkowania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub z działów specjalnych produkcji rolnej na zasadach określonych w art. 30c, w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Art. 6a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi natomiast, że wniosek o łączne opodatkowanie dochodów małżonków, między którymi istniała w roku podatkowym wspólność majątkowa, może być także złożony przez podatnika, który zawarł związek małżeński przed rozpoczęciem roku podatkowego, a jego małżonek zmarł w trakcie roku podatkowego.

Jak wynika z opisu stanu faktycznego w związku ze skutkami wypadku przy pracy, jakiego doznał mąż Wnioskodawczyni w dniu 15 lutego 2012 r. wytoczył on swoim pracodawcom powództwo o zapłatę zadośćuczynienia należnego na podstawie 445 Kodeksu cywilnego. Wyrokiem z dnia 12 października 2016 r. Sąd Okręgowy Wydział Pracy uwzględnił powództwo w całości i zasądził solidarnie od pracodawców na rzecz męża Wnioskodawczyni kwotę 100.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 7 września 2012 r. do dnia zapłaty, kwotę 3.276,08 zł tytułem odszkodowania wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 7 września 2012 r. do dnia zapłaty, a także zwrot kosztów procesu.

Na skutek złożonej przez pozwanych apelacji, Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 29 marca 2017 r. zmienił wyrok Sądu Okręgowego jedynie o tyle, że kwotę odszkodowania obniżył z 3.276,08 zł do 588,08 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 7 września 2012 r. do dnia zapłaty, oddalił apelację w pozostałej części i zasądził zwrot kosztów procesu od pozwanych.

Mąż Wnioskodawczyni podjął kroki prawne celem wyegzekwowania zasądzonych na jego rzecz kwot. W związku z odmową dobrowolnego spełnienia świadczenia przez pracodawców wszczęto postępowanie egzekucyjne, które jednak okazało się bezskuteczne.

Mąż Wnioskodawczyni z dniu 23 września 2020 r. zbył wierzytelność wynikającą z wyroków wskazanych powyżej za kwotę 105.000 zł., a w dniu 19 listopada 2020 r. zmarł. Przed śmiercią nie zdążył wysłać zapytania odnośnie kwestii interpretacji podatkowej w zakresie ewentualnej konieczności uiszczenia podatku. Spadkobiercami zmarłego są Wnioskodawczyni oraz dzieci zmarłego. Środki pieniężne z uzyskanej przez zmarłego męża Wnioskodawczyni wierzytelności nie weszły do masy spadkowej. Wnioskodawczyni rozliczyła się wspólnie z mężem. Rozliczenia podatkowego ze wspólnych dochodów dokonała w terminie do dnia 30 kwietnia 2021 r. Wnioskodawczyni była bowiem w związku małżeńskim do śmierci swojego męża i pomiędzy małżonkami istniała wspólność majątkowa.

Zatem przy spełnieniu warunków wynikający z powyżej zacytowanych przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych Wnioskodawczyni przysługuje prawo rozliczenia dochodów uzyskanych w 2020 r. wspólnie z małżonkiem, który zmarł przed końcem tego roku podatkowego. W zeznaniu tym Wnioskodawczyni zobowiązana jest wykazać wszystkie dochody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym, które obydwoje małżonkowie uzyskali w trakcie tego roku podatkowego.

Jednocześnie wskazać należy, że zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z ogólnej definicji przychodów zawartej w art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, iż przychodami są w szczególności otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Zauważyć należy, że do przychodów podatkowych zalicza się tylko takie przychody, które w danym momencie są trwałe, definitywne i bezwarunkowe. Nie będą to zatem jakiekolwiek przychody, lecz przychody, które stanowić będą trwałe przysporzenie majątkowe. Co do zasady więc o zaliczeniu danego przysporzenia majątkowego do przychodów podlegających opodatkowaniu decyduje definitywny charakter tego przysporzenia w tym sensie, że w sposób ostateczny faktycznie powiększa majątek podatnika (takie przysporzenie, którym może rozporządzać jak właściciel). Przychód podatkowy musi charakteryzować się definitywnością i nie może mieć charakteru zwrotnego.

Stosownie do art. 10 ust. 1pkt 7 ww. ustawy, źródłem przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, w tym odpłatne zbycie praw majątkowych innych niż wymienione w pkt 8 lit. a-c.

Za przychód z praw majątkowych uważa się w szczególności przychody z praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również z odpłatnego zbycia tych praw (art. 18 ww. ustawy).

Natomiast cesja wierzytelności uregulowana została w przepisach art. 509-518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.)

Z art. 509 tej ustawy wynika, że wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły (art. 510 § 1 tej ustawy ).

W świetle powyższych przepisów, przeniesienie wierzytelności polega na tym, że prawa przysługujące zbywcy (dotychczasowemu wierzycielowi) przechodzą na nabywcę wierzytelności. Właściwość zobowiązania, uprawnienia wierzyciela i zobowiązania dłużnika pozostają bez zmian, gdyż w wyniku umowy cesji wierzytelności zmienia się tylko wierzyciel.

W wyniku przeniesienia (przelewu, cesji) wierzytelności wygasa u dotychczasowego wierzyciela (cedenta) stosunek zobowiązaniowy z dłużnikiem, powstają natomiast nowe stosunki zobowiązaniowe w rozumieniu cywilnoprawnym pomiędzy nabywcą wierzytelności (cesjonariuszem), a dłużnikiem oraz pomiędzy zbywcą a nabywcą wierzytelności, jeżeli przeniesienie wierzytelności jest odpłatne.

Treść powyższych przepisów wskazuje zatem, że wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego.

Mając na uwadze opisany stan faktyczny stwierdzić należy, że w przypadku dokonania zbycia wierzytelności mąż Wnioskodawczyni uzyskał od podmiotu na rzecz którego dokonał tego zbycia przychód z praw majątkowych w rozumieniu art. 18 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji Wnioskodawczyni – rozliczając się z dochodów za 2020 r. łącznie z mężem – była zobowiązana do uwzględnienia w zeznaniu rocznym za 2020 r. przychodu z tytułu otrzymanych przez zmarłego męża środków pieniężnych ze zbytej wierzytelności.

Jednocześnie należy wskazać, że wbrew twierdzeniu Wnioskodawczyni otrzymane przez jej zmarłego męża kwoty z tytułu sprzedaży wierzytelności, nie korzystają ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika bowiem, że wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Otrzymana przez męża Wnioskodawczyni kwota nie spełnia warunku określonego w ww. przepisie, bowiem nie jest odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem otrzymanym na podstawie wyroku sądowego do wysokości określonej w tym wyroku (do uiszczenia której zobowiązani zostali jego pracodawcy) lecz w rzeczywistości stanowi zapłatę uiszczoną przez nabywcę wierzytelności z tytułu roszczeń, jakie przysługiwały mężowi Wnioskodawczyni (o zapłatę zadośćuczynienia, odszkodowania i odsetek).

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego opisanego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.