2021.06.18 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP4-3.4012.236.2021.1.IG
z 18 czerwca 2021 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r. poz. 1325 ze zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 7 kwietnia 2021 r. (data wpływu 20 kwietnia 2021 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy, dla świadczonych przez Wnioskodawcę usług – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 20 kwietnia 2021 r. do tut. Organu wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy, dla świadczonych przez Wnioskodawcę usług.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest osobą fizyczną prowadzącą jednoosobową działalność gospodarczą, na podstawie ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych. Wnioskodawca jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (VAT).

Przeważający przedmiot działalności gospodarczej Wnioskodawcy stanowi działalność prawnicza (PKD 69.10.Z). Co istotne z punktu widzenia niniejszego wniosku - Wnioskodawca świadczy również usługi z zakresu pozostałego doradztwa w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania (PKD 70.22.Z). W ramach prowadzonej działalności Wnioskodawca świadczy usługi kompleksowej obsługi prawnej, polegające m.in. na udzielaniu porad i konsultacji prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu oraz opiniowania umów, występowaniu przed sądami oraz urzędami w charakterze pełnomocnika lub obrońcy, reprezentacji klientów w negocjacjach oraz przed organami państwowymi, a także usługi polegające na doradztwie i bezpośredniej pomocy dla podmiotów gospodarczych i innych jednostek w zakresie planowania strategicznego i organizacyjnego.

Wnioskodawca planuje zawarcie umów na prowadzenie obsługi prawnej z podmiotami będącymi zarządzającymi Alternatywnymi Spółkami Inwestycyjnymi, przy czym mogą to być zarówno zewnętrznie zarządzający jak i wewnętrznie zarządzający (dalej: ZASI), o których mowa w art. 8b ust. 1 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (dalej: ustawa o funduszach).

Zgodnie z art. 8a ust. 1 ustawy o funduszach, alternatywna spółka inwestycyjna (dalej: ASI) jest rodzajem alternatywnego funduszu inwestycyjnego innym niż specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty. Wyłącznym przedmiotem działalności ASI na podstawie art. 8a ust. 3 ustawy o funduszach jest, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną. ZASI są podmiotami wpisanymi do rejestru zarządzających Alternatywnymi Spółkami Inwestycyjnymi prowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego zgodnie z ustawą o funduszach.

W ramach usług zarządzania, ZASI świadczą na rzecz ASI usługi o charakterze kompleksowym, zarządczym, administracyjno-organizacyjnym oraz doradczym polegające w szczególności na:

zarządzaniu portfelami inwestycyjnymi;
zarządzaniu ryzykiem;
wykonywaniu na rzecz ASI czynności administracyjnych;
podejmowaniu decyzji odnośnie polityk oraz procedur w zakresie procesów inwestycyjnych podejmowanych w ramach ASI;
podejmowaniu decyzji zarządczych, mających na celu optymalizację ryzyk inwestycyjnych;
sourcingu, selekcji oraz ocenie projektów i podmiotów do inwestycji;
zarządzaniu procesem due diligence technologicznego w oparciu o zespół ekspercki;
mentoringu w procesie preakceleracji;
strukturyzacji inwestycji;
udziale i reprezentowaniu ASI w negocjacjach dotyczących inwestycji;
podejmowaniu decyzji w przedmiocie inwestycji i wyjść inwestycyjnych;
zarządzaniu projektami;
opracowywaniu strategii wyjść z inwestycji;
doborze odpowiedniej strategii budowy wartości spółek portfelowych;
strukturyzacji biznesu spółek portfelowych pod kątem wybranej strategii wyjścia;
poszukiwaniu podmiotów zainteresowanych inwestycją kapitału na potrzeby kolejnych rund finansowania spółek portfelowych;
monitoringu projektów i spółek które nie zostały rekomendowane przez komitet inwestycyjny do inwestycji;
działaniach marketingowych i public relations ASI.

Część zadań, składających się na usługę zarządzania świadczoną na rzecz ASI, ZASI wykonują - na podstawie art. 70g ustawy o funduszach - wspólnie lub za pośrednictwem podmiotów zewnętrznych, posiadających wiedzę specjalistyczną wymaganą do realizacji powierzonego zakresu usług. Jednym z podmiotów, z którymi ZASI będą zawierać umowy jest Wnioskodawca.

W ramach usług świadczonych przez Wnioskodawcę na rzecz ZASI (a pośrednio także na rzecz ASI), Wnioskodawca będzie wykonywał następujące czynności:

przygotowywanie dokumentów - umów oraz pełnej dokumentacji korporacyjnej - związanych z nabywaniem i zbywaniem aktywów posiadanych przez ASI (w szczególności akcji i/lub udziałów w innych podmiotach);
przygotowywanie umów w przedmiocie warunków zaangażowania kapitałowego ASI w inwestycje;
przygotowywanie oraz negocjowanie umów mających na celu przygotowanie warunków do realizacji transakcji, których stroną mają być ASI oraz umów inwestycyjnych związanych z inwestycjami realizowanymi przez ASI;
weryfikacja propozycji w toku procesu negocjacyjnego pod kątem potencjalnych ryzyk prawnych;
zapewnianie zgodności z prawem czynności, podejmowanych przez ASI na podstawie zawieranych umów;
uprawnienie do zgłaszania ZASI zastrzeżeń wobec planowanych inwestycji w przypadku stwierdzenia istotnych ryzyk prawnych związanych w inwestycją lub zastrzeżeń wobec zgodności planowanej inwestycji z prawem/regulacją wewnętrzną ASI;
przeprowadzanie badania prawnego i podatkowego (badanie due diligence) podmiotów, inwestycją w które/wyjściem z inwestycji zainteresowane są ASI, przed zakupem lub sprzedażą udziałów/akcji przez ASI, w tym w szczególności identyfikowanie potencjalnych ryzyk prawnych i podatkowych i informowanie o nich ZASI;
opracowywanie i wdrażanie niezbędnych procedur oraz regulacji dotyczących działalność i ASI, takich jak wewnętrzna procedura AML i procedury z zakresu RODO oraz doradztwo prawne w tym zakresie;
doradztwo i reprezentacja (udział) w negocjacjach zmierzających do dokonania transakcji.

Wymienione wyżej usługi będą świadczone przez Wnioskodawcę na podstawie stosownych umów zawieranych z ZASI. Usługi świadczone przez Wnioskodawcę stanowić będą odrębną całość, a także będą spełniać szczególne i istotne funkcje dla całej działalności funduszu inwestycyjnego, w konsekwencji czego będą mieć realny wpływ na funkcjonowanie zarządzanego funduszu.

Wskazane usługi będą świadczone na rzecz ZASI wyłącznie przez Wnioskodawcę i będą stanowiły kompleksowe świadczenie w zakresie czynności obsługi i doradztwa prawnego - w rozumieniu ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych oraz - związanej z zarządzaniem ASI.

Pytaniem Wnioskodawcy objęte są wyłącznie te usługi, które Wnioskodawca świadczyć będzie na rzecz ZASI (a pośrednio na rzecz ASI), a zatem usługi obsługi prawnej związanej bezpośrednio z działalnością ZASI oraz ASI. Pytanie o zwolnienie z podatku VAT nie dotyczy pozostałej działalności Wnioskodawcy, jaką jest świadczenie usług obsługi prawnej na rzecz innych podmiotów (niebędących funduszami inwestycyjnymi ani podmiotami zarządzającymi takimi funduszami), a także innych czynności polegających na świadczeniu obsługi prawnej ZASI (np. w ramach obsługi korporacyjnej), nie będących czynnościami wykonywanymi w ramach zarządzania ASI.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy przedstawione w opisie zdarzenia przyszłego usługi świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz ZASI (pośrednio także na rzecz ASI) korzystają ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust.1 pkt 12) lit. a) ustawy z dnia z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa o VAT)?

Stanowisko Wnioskodawcy:

Zdaniem Wnioskodawcy, opisane w zdarzeniu przyszłym usługi świadczone przez Wnioskodawcę na podstawie umowy zawartej z ASI będą korzystały ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT.

Zgodnie z treścią art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT, zwalnia się od opodatkowania podatkiem VAT usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

W odniesieniu do kwestii, objętej zakresem pytania, należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy uzależnione jest od łącznego spełnienia dwóch kryteriów:

przedmiotowego - zgodnie, z którym świadczone usługi powinny być kwalifikowane jako usługi zarządzania oraz
podmiotowego - zgodnie, z którym ww. usługi zarządzania powinny być świadczone w odniesieniu m.in. do funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Co do warunku przedmiotowego określonego w punkcie 1, należy wskazać, że przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęcia usług zarządzania. Jednakże przepis art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT stanowi transpozycję do krajowego porządku prawnego przepisu art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L z 2006 r. nr 347/1, ze zm.), zgodnie z którym zwolnieniu od podatku VAT podlega zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie (dalej jako: Dyrektywa VAT).

Drugim z kolei warunkiem określonym w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT jest warunek podmiotowy. Z brzmienia art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy VAT wynika, że prawodawca unijny pozostawił ustawodawcom państw członkowskich swobodę w zakresie określenia, jakich podmiotów mogą dotyczyć usługi zarządzania objęte zwolnieniem z VAT. Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT, ustawodawca polski zadecydował o zastosowaniu zwolnienia z VAT do czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Działalność alternatywnych funduszy inwestycyjnych jest regulowana przepisami ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2020 r. poz. 95 ze zm.), zwanej dalej "ustawą o funduszach inwestycyjnych".

Jeżeli zatem usługi zarządzania świadczone są m.in. na rzecz funduszy inwestycyjnych lub alternatywnych funduszy inwestycyjnych w rozumieniu przepisów ww. ustawy, to zastosowanie znajdzie zwolnienie od podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 2 pkt 10a ustawy o funduszach inwestycyjnych, ilekroć w ustawie jest mowa o alternatywnym funduszu inwestycyjnym - rozumie się przez to instytucję wspólnego inwestowania, której przedmiotem działalności, w tym w ramach wydzielonego subfunduszu, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną, niebędącą funduszem działającym zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.

Według art. 8a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, alternatywna spółka inwestycyjna jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym, innym niż określony w art. 3 ust. 4 pkt 2.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, że dla możliwości zastosowania zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT nie ma zatem znaczenia, czy czynności zarządzania wykonywane są na rzecz funduszy inwestycyjnych czy też alternatywnych funduszy inwestycyjnych, a w konsekwencji - także alternatywnych spółek inwestycyjnych, będących rodzajem alternatywnych funduszy inwestycyjnych.

Wracając do kryterium przedmiotowego i kwestii wyjaśnienia pojęcia „zarządzania" należy wskazać, że w Dyrektywie VAT nie została przewidziana definicja pojęcia zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, lecz przedmiotowe pojęcie definiowane jest w Załączniku II do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (dalej: Dyrektywa UCITS).

Zgodnie z brzmieniem art. 6 ust. 2 zdanie ostatnie Dyrektywy UCTIS: "Działalność związana z zarządzaniem UCITS obejmuje, do celów niniejszej dyrektywy, obowiązki, o których mowa w załączniku II". Zgodnie z przywołanym Załącznikiem II do Dyrektywy UCTIS, funkcje zarządzania obejmują:

zarządzanie inwestycjami;
administrację, w tym:
1. obsługę prawną i obsługę rachunkowo-księgową w zakresie zarządzania funduszem;
2. zapytania klientów;
3. wycenę i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);
4. monitorowanie przestrzegania uregulowań;
5. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;
6. wypłatę zysków;
7. emisję i umarzanie jednostek uczestnictwa;
8. rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);
9. prowadzenie ksiąg;
wprowadzanie do obrotu.

Zgodnie z treścią art. 4 ust. 1 lit. w Dyrektywy ZAFI: "zarządzanie AFI oznacza wykonywanie przynajmniej funkcji w zakresie zarządzania portfelem, o których mowa w pkt 1 lit. a lub b) załącznika I, na rzecz jednego lub większej liczby AFI".

Zgodnie z pkt 1 załącznika I do Dyrektywy ZAFI, minimalny zakres funkcji w zakresie zarządzania inwestycyjnego, które musi wykonywać ZAFI, zarządzając AFI, to

zarządzanie portfelami inwestycyjnymi;
zarządzanie ryzykiem, zaś w pkt 2 załącznika I zawarty został katalog innych czynności, jakie ZAFI może wykonywać dodatkowo w ramach usługi zarządzania.

Jednocześnie należy podkreślić, że wskazany minimalny zakres funkcji w zakresie zarządzania inwestycyjnego służy określeniu, czy dany podmiot może być uznany za ZAFI (analogicznie: za ZASI), nie ogranicza natomiast katalogu czynności wchodzących w zakres zarządzania, co wynika wprost z pkt 2 załącznika I.

Podsumowując, z załącznika I do Dyrektywy ZAFI oraz z załącznika II do Dyrektywy UCITS wynika, że na czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi składają się nie tylko działania polegające na zarządzaniu inwestycjami (realizacją polityki inwestycyjnej funduszy), lecz również czynności z zakresu administracji, w tym zapewnienia obsługi prawnej.

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE). W orzecznictwie Trybunału utrwalony jest pogląd, iż pojęcie zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, o którym mowa w art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy VAT stanowi autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, a zatem powinno zostać zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, co ma na celu uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich.

Zaznaczyć trzeba, że do dnia 31 marca 2013 r. w art. 43 ust. 8 ustawy o VAT znajdowała się definicja pojęcia "zarządzania" do celów stosowania ww. zwolnienia. W konsekwencji nowelizacji ustawy o VAT mającej na celu zapewnienie zgodności polskich przepisów z orzecznictwem TSUE, z dniem 1 kwietnia 2013 r. ustawy o VAT usunięto art. 43 ust. 8 zawierający definicję "zarządzania" niezgodną z ww. orzecznictwem (m.in. z wyrokiem TSUE w sprawie C-169/04 Abbey National plc).

W rezultacie, zakres zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT przewidzianego w art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy VAT (a w konsekwencji również zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12) lit. a) ustawy o VAT) należy w ramach wykładni prowspólnotowej, interpretować zgodnie z prawem unijnym oraz orzecznictwem TSUE.

We wspomnianym powyżej wyroku w sprawie C-169/04 Abbey National plc TSUE wskazał, że zarządzanie funduszami powierniczymi (obecnie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi): "jest określane w zależności od rodzaju świadczonych usług, a nie w zależności od osoby świadczącej lub odbiorcy usług", co oznacza, że zwolnienie z opodatkowania podatkiem VAT dla usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi ma charakter przedmiotowy, nie zaś podmiotowy. O możliwości zastosowania zwolnienia decyduje zakres czynności świadczonych przez usługodawcę, bez względu na status usługodawcy.

W konsekwencji zajętego przez TSUE stanowiska stwierdzić należy, iż brak jest podstaw do zawężania zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT jedynie do usług świadczonych na rzecz ASI przez ZASI. Co więcej, interpretacja ta jest zgodna z przyznanym ZASI na podstawie art. 70g ustawy o funduszach uprawnieniem do powierzania części czynności związanych z działalnością prowadzoną przez ZASI.

Brak jest zatem możliwości uznania, aby istniały jakiekolwiek przeszkody, do stosowania zwolnienia przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT do usług świadczonych przez inne (poza samymi ZASI) podmioty, pod warunkiem, że podejmowane przez nie czynności wpisują się w katalog działań objętych zakresem usługi zarządzania funduszami.

Powyższe twierdzenie jest zgodne z orzecznictwem TSUE, w tym m.in. z wyrokiem z dnia 7 marca 2013 r. w sprawie C-275/11 GfBk Gesellschaft fur Borsenkommunikation mbH, w którym potwierdzono możliwość stosowania zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT dla usług doradztwa inwestycyjnego świadczonych przez osobę trzecią na rzecz spółki inwestycyjnej zarządzającej specjalnym funduszem inwestycyjnym.

W wyroku wydanym w sprawie C-275/11 GfBk Gesellschaft fur Borsenkommunikation mbH, TSUE wskazał ponadto, iż: "(...) poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu portfelem, do szczególnych funkcji przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania należą funkcje administrowania samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania, takie jak te wymienione w załączniku II do dyrektywy 85/611 zmienionej dyrektywą 2001/107 w rubryce «Administracja» (...)".

Dodatkowo, jak wynika z przywołanego powyżej wyroku TSUE, wyliczenie zawarte w załączniku II do Dyrektywy UCITS nie jest wyczerpujące. Także w przypadku, gdyby dane usługi nie były wymienione we wskazanym załączniku II, mogą one zostać objęte zwolnieniem z opodatkowania podatkiem VAT, jako usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi.

W powołanym powyżej wyroku TSUE stwierdził, że: "Fakt, iż usługi doradcze i informacyjne świadczone przez osobę trzecią nie wiążą się z dokonaniem zmian w sytuacji prawnej lub finansowej funduszu również nie stoi na przeszkodzie objęciu ich pojęciem «zarządzania» specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d pkt 6 szóstej dyrektywy.

Co istotne, stanowisko prezentowane w orzecznictwie TSUE jest potwierdzane także w wyrokach sądów administracyjnych. Można w tym zakresie wskazać m. in. na wyrok z dnia 11 kwietnia 2019 r., sygn. I SA/Po 168/19, w którym Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu uzasadniając stanowisko prawne odwołał się do innego orzeczenia TSUE: "W orzeczeniu z 21 października 2004 r. w sprawie C-8/03 (Banque Bruxelles Lambert SA (BBL) v. Państwo Belgijskie), definiującym pojęcie zarządzania, Rzecznik Generalny podkreślił: «Otóż cel ten wymaga takiego zakreślenia zwolnienia, aby nie naruszało ono zasady powszechności podatku, bez czynienia go jednak bezprzedmiotowym. Z tego punktu widzenia dopuszczalne jest objęcie zwolnieniem wszystkich transakcji bezpośrednio związanych z systemem zarządzania funduszami powierniczymi. Tym samym nie można ograniczać zwolnienia tylko do podejmowania decyzji. Niemniej jednak nie można rozciągnąć go na wszystkie usługi świadczone na rzecz przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, które znajdują się w takiej sytuacji, jak fundusze powiernicze». Zdaniem pełnomocnika «(...) Aby móc zastosować zwolnienie, należy ustalić, że dane świadczenia są nierozerwalnie związane z transakcjami bezpośrednio zwolnionymi przez szóstą dyrektywę. Z kolei świadczenia, które można łatwo oddzielić od zarządzania funduszem w ścisłym tego słowa znaczeniu, należy uznać za podlegające podatkowi VAT». (...) Sąd rozpatrujący przedmiotową sprawę w pełni podziela powyższe stanowisko. Nie ulega bowiem wątpliwości, że to usługi doradcze tworzące odrębną całość oraz dotyczące specyficznych i istotnych elementów związanych z zarządzaniem funduszami powierniczymi objęte są przedmiotowym zwolnieniem (usługi dedykowane). Usługi tego typu - zarządzania funduszem inwestycyjnym - mogą być ponadto powierzone osobom trzecim i powierzenie takie samo w sobie nie ma wpływu na możliwość zastosowania zwolnienia podatkowego - nie wyklucza bowiem takiej możliwości".

Podobnie wypowiedział się także Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z dnia 1 sierpnia 2019 r., sygn. I SA/Kr 609/19, który stwierdził, że: "Okoliczność, iż usługi doradcze i informacyjne świadczone przez osobę trzecią nie wiążą się z dokonaniem zmian w sytuacji prawno-finansowej funduszu, nie stoi na przeszkodzie objęciu ich pojęciem «zarządzania» specjalnym funduszem inwestycyjnym", a także Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 23 kwietnia 2018 r., sygn. I FSK 1028/16: "(...) Również to, że usługa nie wpływa bezpośrednio na prawną i ekonomiczną sytuację nabywającego (odpowiedzialność za ostateczną decyzję inwestycyjną ponosi zarządzający), nie czyni zasadnym oddalenia skargi. Kwestię tę analizował Rzecznik Generalny w sprawie C-275/11 GfBk, badając zarzut podniesiony przez Republikę Federalną Niemiec i Komisję, iż decyzje rodzące skutki prawne podejmowała spółka zarządzająca, a nie GfBk, co potwierdzałoby brak «zarządzania» jako usługi specyficznej i wyodrębnionej dla celów art. 13 część B lit. d pkt 6 szóstej dyrektywy. Rzecznik Generalny zarzutu tego nie uwzględnił, uznając, że można przyjąć, że został on w dorozumiany sposób odrzucony także w wyroku w sprawie Abbey National, gdzie celnie wskazano, że «gdyby zwolnienie ograniczone było do czynności mających wpływ na skład portfela, to zwolniona od podatku byłaby jedynie szczątkowa część czynności funduszu powierniczego)".

Na podstawie przytoczonych orzeczeń TSUE oraz sądów administracyjnych, dokonać można następującego usystematyzowania.

Dyrektywa VAT w art. 135 ust. 1 lit. g przewiduje, iż zwalnia się od opodatkowania podatkiem VAT zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie, natomiast ustawa o VAT w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a precyzuje, iż zwolnienie przysługuje w odniesieniu do usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Artykuł 4 ust. 1 lit. w Dyrektywy ZAFI wprowadza definicję "zarządzania AFI", zgodnie z którą oznacza ono "wykonywanie przynajmniej funkcji w zakresie zarządzania portfelem, o których mowa w pkt 1 lit. a lub b) załącznika I, na rzecz jednego lub większej liczby AFI". Zgodnie zaś z pkt 1 załącznika I do Dyrektywy ZAFI, minimalny zakres funkcji w zakresie zarządzania inwestycyjnego, które musi wykonywać ZAFI, zarządzając AFI, to:

zarządzanie portfelami inwestycyjnymi;
zarządzanie ryzykiem.

Podobne rozwiązanie zostało przyjęte w ustawie o funduszach, której art. 8b ust. 1 przewiduje, iż zarządzający ASI zarządza alternatywną spółką inwestycyjną, w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem. Przedstawiona powyżej definicja oraz wskazany minimalny zakres czynności służą identyfikacji podmiotu jako zarządzającego alternatywnym funduszem inwestycyjnym (ZASI). Jak zostało wskazane w opisie zdarzenia przyszłego, będącego przedmiotem niniejszego wniosku, objęte przedmiotowym pytaniem czynności Wnioskodawcy świadczone będą na rzecz podmiotów wypełniających powyższą definicję.

Wskazane w załączniku I do Dyrektywy ZAFI czynności nie wprowadzają ograniczenia czynności zarządzania, wykonywanych przez zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi wyłącznie do zarządzania portfelami inwestycyjnymi lub zarządzania ryzykiem. Zgodnie bowiem z pkt 2 wskazanego załącznika I do Dyrektywy ZAFI, ZAFI mogą wykonywać także inne czynności, takie jak:

administrowanie:
1. obsługa prawna i usługi w zakresie rachunkowości w zarządzaniu funduszami;
2. zapytania klientów;
3. wycena i wyznaczanie ceny w tym zeznania podatkowe;
4. monitorowanie przestrzegania uregulowań;
5. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa i udziałów;
6. podział dochodu;
7. emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa i udziałów;
8. ustalenia umowne, w tym wysyłanie świadectw;
9. przechowywanie ksiąg;
wprowadzanie do obrotu;
działalność związana z aktywami AFI, a mianowicie usługi niezbędne do wypełniania funkcji powierniczej ZAFI, zarządzanie infrastrukturą, działalność w zakresie administrowania nieruchomościami, porady dla przedsiębiorstw w zakresie struktury kapitałowej, strategii inwestycyjnej i spraw związanych, porady i usługi związane z łączeniem i nabywaniem przedsiębiorstw i inne usługi związane z zarządzaniem AFI oraz spółkami i innymi aktywami w które zainwestowali.

Jak zostało już wskazane w uzasadnieniu niniejszego wniosku, zgodnie z załącznikiem II do Dyrektywy UCTIS, w skład zbiorowego zarządzania portfelem wchodzą (pokrywające się w znacznej mierze z zakresem przewidzianym w załączniku I do Dyrektywy ZAFI) następujące czynności:

zarządzanie inwestycjami;
administracja, w tym:
1. obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;
2. zapytania klientów;
3. wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);
4. monitorowanie przestrzegania uregulowań;
5. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;
6. wypłata zysków;
7. emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;
8. rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);
9. prowadzenie ksiąg;
wprowadzanie do obrotu.

W orzecznictwie europejskim wypracowane zostało autonomiczne pojęcie zarządzania funduszami, które poza zarządzaniem portfelem i ryzykiem obejmuje także czynności dodatkowe - odpowiednio określone w załączniku II do Dyrektywy UCITS oraz w pkt 2 załącznika I do Dyrektywy ZAFI.

Zgodnie z wypracowanym orzecznictwem TSUE przyjmuje się, że autonomiczne pojęcie zarządzania może obejmować różne, odrębne od ściśle rozumianego pojęcia zarządzania funduszami i zarządzania portfelami czynności. Jedynym warunkiem, jaki musi zostać spełniony dla możliwości zastosowania wobec tych usług zwolnienia z VAT, jest to, aby usługi te spełniały szczególnie istotne funkcje dla zarządzania funduszami inwestycyjnymi.

Powyższe prowadzi do wniosku, że zakresem zwolnienia usług zarządzania ASI, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT objęty jest szereg czynności, składających się na kompleksową usługę zarządzania.

Powyższe znajduje potwierdzenie w najnowszym orzecznictwie sądów administracyjnych. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z dnia 13 grudnia 2019 r., sygn. III SA/Wa 1187/19, uchylającego zaskarżoną interpretację Dyrektora KIS, wskazał: "(...) zauważyć należy, że w zaskarżonej interpretacji Dyrektor KIS podkreślił, że zwolnienie dla czynności zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi powinno być rozpatrywane zgodnie z przepisami Dyrektywy ZAFI oraz ustawą o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi. Oczywiście zgodzić się należy w tym zakresie z organem interpretacyjnym, niemiej jednak pamiętać trzeba, że przepis art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT odnosi się zarówno do sytuacji prawnej funduszy inwestycyjnych stanowiących przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe w rozumieniu przepisów Dyrektywy UCITS, jak i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, czyli do funduszy inwestycyjnych w ogólności. Wynika to wprost z art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT. To, że alternatywne fundusze inwestycyjne zostały wyłączone na gruncie prawa polskiego z kategorii przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w rozumieniu Dyrektywy UCTIS, nie wyłącza zastosowania zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT, także wobec podmiotów świadczących usługi na rzecz alternatywnych funduszy inwestycyjnych, a więc na rzecz podmiotów nie będących przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania. Zauważyć należy, że przepis art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy 112 przewiduje przyznanie zwolnienia od podatku VAT specjalistycznym funduszom inwestycyjnym określonym przez państwa członkowskie. W Polsce przyznano takie zwolnienie zarówno funduszom inwestycyjnym będącym przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w myśl Dyrektywy UCITS, jak również innym funduszom, w tym ZAFI, nie będącymi takimi przedsiębiorstwami. W kontekście powyższego nieuzasadnione jest różnicowanie podmiotów tylko ze względu na to, czy podmiot, na rzecz którego świadczone są usługi zaliczany jest do kategorii przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, czy też nie. Prowadziłoby to bowiem do nieuzasadnionego różnicowania podmiotów znajdujących się w podobnej sytuacji prawnej oraz w podobnym stanie faktycznym. Wobec powyższego, powoływane zarówno przez organ interpretacyjny jak i Skarżącą, orzecznictwo TSUE dotyczące pojęcia «zarządzania», mimo że zostało wydane na gruncie Dyrektywy UCITS, jest co do zasady aktualne również na gruncie rozpoznawanej sprawy. Powyższej oceny nie zmienia fakt, że załączniki do Dyrektyw UCITS i ZAFI, definiując usług zarzadzania, zostały trochę inaczej zredagowane. Podkreślić należy, że w orzecznictwie TSUE jednoznacznie wskazuje się, że pojęcie «zarządzania» funduszami, poza zarządzaniem portfelem i ryzykiem, obejmuje także czynności dodatkowe, odpowiednio określone w załączniku II do Dyrektywy UCITS TSUE uznał, że owo autonomiczne pojęcie «zarządzania» może obejmować różne odrębne czynności, np. usługi w zakresie administrowania i prowadzenia rachunkowości funduszu (wyrok C-169/04), czy też usługi doradztwa inwestycyjnego (wyrok C-275/11), które będą korzystały ze zwolnienia, nawet jeżeli będą świadczone przez zarządzających będących osobami trzecimi.

Jedynym warunkiem jest to, aby usługi te spełniały szczególnie istotne funkcje dla zarządzania funduszami inwestycyjnymi. W zaskarżonej interpretacji Dyrektor KIS stanął na stanowisku, że usługi analityczne, które zamierza świadczyć Wnioskodawca, nie będą stanowiły usług zarządzania alternatywnym funduszem inwestycyjnym, ponieważ opisany we wniosku zakres planowanych czynności nie będzie obejmował zarządzania portfelem inwestycyjnym lub zarządzania ryzykiem. Odnosząc się do powyższego zauważyć należy, że na gruncie przepisów ustawy o funduszach inwestycyjnych, zarządzać portfelem oraz ryzykiem AFI może tylko i wyłącznie ZAFI, w związku z tym w myśl przepisów tej ustawy niemożliwym jest wykonywanie czynności zarządzania portfelem i ryzykiem przez podmiot inny, niż ZAFI. Tym samym uprawniona jest konstatacja, że tak wąskie rozumienie pojęcia zarządzania na kanwie ustawy o VAT skutkowałoby uznaniem interpretowanego zwolnienia za podmiotowe, adresowanego tylko do podmiotów uprawnionych do zarządzania portfelem i ryzykiem alternatywnej spółki inwestycyjnej, czyli tylko ZAFI, a samo pojęcie zarządzania ograniczałoby się jedynie do zarządzania portfelem i ryzykiem ZAFI. Za takim stanowiskiem przemawia także argument natury historycznej, nawiązujący do nieobowiązującej już definicji zarządzania, stworzonej na potrzeby prawa podatkowego, a wyrażonej w art. 43 ust. 8 ustawy o VAT. Wskazany przepis, z racji niezwykle wąskiego ujęcia zarządzania, został uchylony w celu dostosowania prawa polskiego do autonomicznej definicji zarządzania wypracowanej w orzecznictwie TSUE na gruncie przepisów Dyrektywy 112. Zatem tak wąskie, jak przyjęto w zaskarżonej interpretacji rozumienie pojęcia zarządzania pozostaje w sprzeczności nie tylko z jego literalnym brzmieniem, ale i z Dyrektywą 112. Nie budzi bowiem wątpliwości, że szeroka jego definicja miała na celu zwolnienie wszelkich usług immanentnie związanych z usługami zarządzania funduszem i jego aktywami, tak by konsumenci nie byli obciążeni kwotą podatku VAT niezależnie od tego, czy usługi te świadczone są przez fundusz lub podmiot nim zarządzający, czy też przez podmiot zewnętrzny pod warunkiem, że są to usługi specjalistyczne, nierozerwalnie związane z zarządzaniem funduszami".

Tożsame stanowisko zajął także Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 23 października 2019 r., sygn. III SA/Wa 530/19 oraz Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 2 października 2019 r., sygn. I SA/Wr 370/19, w uzasadnieniu którego wskazano: "Pojęcie zarządzania AFI nie powinno być definiowane w oderwaniu od art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy VAT, a więc tylko w oparciu o Dyrektywę ZAFI i krajową ustawę o funduszach inwestycyjnych i ZAFI. Niewątpliwie bowiem AFI należy do «specjalnych funduszy inwestycyjnych» a na kanwie zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, o jakim mowa w przywołanym przepisie Dyrektywy VAT, została wypracowana praktyka orzecznicza TSUE.

Wskazać trzeba, że za takim stanowiskiem przemawia argument natury historycznej. Do 1 kwietnia 2013 r. usługa zarządzania była bowiem zdefiniowana w art. 43 ust. 8 ustawy o VAT, zgodnie z którym przez zarządzanie w rozumieniu art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b) tej ustawy należało rozumieć: zarządzanie aktywami, dystrybucję tytułów uczestnictwa, tworzenie rejestrów uczestników i administrowanie nimi, prowadzenie rachunków rejestrów aktywów, przechowywanie aktywów. Zmiana regulacji od 1 kwietnia 2013 r., jak wyjaśniono w uzasadnieniu rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 805) była spowodowana koniecznością dostosowania przepisów ustawy o VAT do orzecznictwa TSUE. Jak wynika z uzasadnienia projektu „W wyroku w sprawie C-169/04 Abbey National Trybunał wskazał, że art. 13 część B lit. d pkt 6 szóstej dyrektywy nie zawiera żadnej definicji pojęcia zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi. Wykładnia tego przepisu powinna być dokonywana z uwzględnieniem kontekstu, w jaki się wpisuje, celów oraz układu tej dyrektywy oraz z uwzględnieniem zwłaszcza ratio legis zwolnienia, które przewiduje - pkt 59 tego wyroku". Zatem nieobowiązujący już przepis art. 43 ust. 8 ustawy o VAT, z racji właśnie niezwykle wąskiego ujęcia zarządzania, został uchylony w celu dostosowania prawa polskiego do autonomicznej definicji zarządzania wypracowanej w orzecznictwie TSUE na gruncie przepisów Dyrektywy VAT. Mając na uwadze powyższe, za prawidłowe należy uznać stanowisko Skarżącej, że wymienione przez nią czynności, które będzie świadczyć w ramach obsługi prawnej zarządzającego AFI, tj. podmiotu o jakim mowa we wniosku, wchodzą w zakres pojęcia zarządzania, zgodny z celami Dyrektywy VAT, gdyż stanowią konieczny element prawidłowego funkcjonowania funduszu, a usługi te będą niezależne, specyficzne i istotne dla działalności związanej z zarządzaniem ASI. Są zatem czynnościami, o których mowa w pkt 2 załącznika I Dyrektywy ZAFI, zwolnionymi z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT i to bez względu na podmiot wykonujący te czynności. Ze stanowiska organu interpretującego wypływa tymczasem wniosek, że powyższe usługi obsługi prawnej podlegają zwolnieniu tylko w przypadku, gdy podmiot je świadczący wykonuje ponadto czynności zarządzania portfelem inwestycyjnym oraz ryzykiem. Jednakże, jak słusznie wywodzi Skarżąca, na gruncie przepisów ustawy o funduszach inwestycyjnych i ZAFI, zarządzać portfelem oraz ryzykiem AFI może wyłącznie ZAFI, w związku z tym niemożliwym jest wykonywanie czynności zarządzania portfelem i ryzykiem przez podmiot inny, niż ZAFI.

Tym samym uprawniona jest konstatacja, że tak wąskie rozumienie pojęcia zarządzania na gruncie ustawy o VAT skutkowałoby uznaniem interpretowanego zwolnienia za podmiotowe, adresowanego tylko do podmiotów uprawnionych do zarządzania portfelem i ryzykiem alternatywnej spółki inwestycyjnej, czyli tylko ZAFI, a samo pojęcie zarządzania ograniczałoby się jedynie do zarządzania portfelem i ryzykiem ZAFI. Takie zaś wąskie rozumienie pojęcia zarządzania pozostaje w sprzeczności nie tylko z jego literalnym brzmieniem, ale i z Dyrektywą VAT. Nie budzi bowiem wątpliwości, że szeroka jego definicja miała na celu zwolnienie wszelkich usług immanentnie związanych z usługami zarządzania funduszem i jego aktywami, tak by konsumenci nie byli obciążeni kwotą podatku VAT niezależnie od tego, czy usługi te świadczone są przez fundusz lub podmiot nim zarządzający, czy też przez podmiot zewnętrzny pod warunkiem, że są to usługi specjalistyczne, nierozerwalnie związane z zarządzaniem funduszami. Taki charakter mają w ocenie Sądu czynności, jakie Skarżąca będzie świadczyć w ramach obsługi prawnej ZASI, nie zaś - jak przyjął organ intepretujący - niespełniające istotnej funkcji dla zarządzania portfelem inwestycyjnym lub ryzykiem".

Co istotne, w związku z przewidzianą w art. 70 g ustawy o funduszach możliwością powierzenia przez ZASI części czynności wchodzących w skład usługi zarządzania ASI podmiotom zewnętrznym, zwolnienie z opodatkowania podatkiem VAT obejmuje wszystkie podmioty, wykonujące przedmiotowe czynności na podstawie umowy z ZASI.

Brak bowiem podstaw do uznania, aby istniały jakiekolwiek przeszkody, do stosowania zwolnienia przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 12) lit. a) ustawy o VAT do usług świadczonych przez inne (poza samymi ZASI) podmioty, pod warunkiem, że podejmowane przez nie czynności wpisują się w katalog działań objętych zakresem usługi zarządzania funduszami.

Powyższe znajduje potwierdzenie w przytoczonym powyżej orzecznictwie TSUE oraz sądów administracyjnych, w których podkreśla się przedmiotowy, a nie podmiotowy charakter zwolnienia.

Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, iż dla uznania możliwości objęcia zwolnieniem z opodatkowania podatkiem VAT czynności wykonywanych na rzecz funduszu inwestycyjnego (a w konsekwencji także wykonywanych na podstawie umowy zawartej z ZASI) nie jest konieczne, aby czynności te miały charakter zarządczy, a więc polegały na podejmowaniu decyzji inwestycyjnych, gospodarowaniu środkami funduszu. Czynności te są zastrzeżone dla podmiotów będących ZASI, a ograniczenie możliwości zastosowania zwolnienia od wykonywania minimum wskazanych czynności o charakterze zarządczym, prowadziłoby do konieczności uznania podmiotowego - a nie przedmiotowego - charakteru zwolnienia, co z kolei stoi w sprzeczności z Dyrektywą VAT oraz orzecznictwem TSUE.

W zakres zwolnienia przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT wchodzą zatem wszelkie czynności związane z działalnością funduszu, pod warunkiem, że - jak wynika z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 lutego 2018 r., sygn. I FSK 634/16 - stanowią one w globalnej ocenie odrębną całość oraz spełniają szczególne i istotne funkcje z zakresu zarządzania funduszami inwestycyjnymi (tak też: Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 21 stycznia 2016 r. sygn. I FSK 1915/14).

Dodatkowo, jak wynika z orzecznictwa TSUE, w celu ustalenia, czy dane usługi świadczone przez osobę trzecią podlegają zwolnieniu z VAT, należy każdorazowo badać, czy są one nierozerwalnie związane z działalnością właściwą dla funduszy a ich skutkiem jest realizacja szczególnych i istotnych funkcji zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym.

Z przedstawionego orzecznictwa sądów administracyjnych oraz TSUE wynikają zatem następujące wnioski:

zwolnienie z opodatkowania podatkiem VAT usług świadczonych na rzecz funduszy inwestycyjnych ma charakter przedmiotowy, a o możliwości zastosowania tego zwolnienia nie decyduje status podatnika będącego usługodawcą, ale wyłącznie rodzaj i zakres podejmowanych czynności (świadczonych usług);
zwolnienie z opodatkowania podatkiem VAT dotyczy wyłącznie tych usług, które stanowią odrębną całość oraz są specyficzne i istotne w kontekście działalności funduszu inwestycyjnego, usługi takie powinny mieć realny wpływ na funkcjonowanie funduszu;
dla uznania możliwości zastosowania zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT nie jest konieczne, aby usługi świadczone przez podatnika dotyczyły wyłącznie działalności inwestycyjnej funduszu, a zatem dotyczyły ściśle zarządzania portfelem inwestycyjnym lub zarządzania ryzykiem.

Jak zostało wskazane przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z dnia 1 sierpnia 2019 r., sygn. I SA/Kr 609/19: "Organ uznał, że powyższe usługi podlegają zwolnieniu tylko w przypadku, gdy podmiot je świadczący wykonuje ponadto czynności zarządzania portfelem inwestycyjnym oraz ryzykiem Funduszu. Jednakże, jak słusznie wywodzi skarżąca, na gruncie przepisów u.f.i. (ustawy o funduszach - przyp. aut.), zarządzać portfelem oraz ryzykiem AFI może tylko i wyłącznie ZAFI, w związku z tym w myśl przepisów u.f.i. niemożliwym jest wykonywanie czynności zarządzania portfelem i ryzykiem przez podmiot inny, niż ZAFI. Tym samym uprawnione jest konstatacja, że tak wąskie rozumienie pojęcia zarządzania na kanwie ustawy o VAT skutkowałoby uznaniem interpretowanego zwolnienia za podmiotowe, adresowanego li tylko do podmiotów uprawnionych do zarządzania portfelem i ryzykiem alternatywnej spółki inwestycyjnej, czyli tylko ZAFI, a samo pojęcie zarządzania ograniczałoby się jedynie do zarządzania portfelem i ryzykiem ZAFI". Cytowane orzeczenie potwierdza, że przedmiotowe zwolnienie obejmuje także czynności o charakterze administracyjnym (w tym w zakresie obsługi prawnej funduszu w procesie inwestycyjnym).

W odniesieniu do powyższego, w kontekście opisu zdarzenia przyszłego przedstawionego w niniejszym wniosku, Wnioskodawca wskazuje, że w odniesieniu do czynności, jakie Wnioskodawca będzie wykonywać na rzecz ZASI na podstawie zawartych umów, wszystkie przedstawione powyżej kryteria zostają spełnione, a zatem w pełni uzasadniony jest pogląd Wnioskodawcy, iż możliwe będzie zastosowanie do tych czynności zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że przedstawione w opisie zdarzenia przyszłego czynności podejmowane przez Wnioskodawcę na rzecz ZASI zostały zawarte w Załączniku nr II do Dyrektywy UCITS, konstytuującego katalog usług z zakresu zarządzania funduszami inwestycyjnymi. Usługi świadczone na rzecz ZASI (pośrednio także na rzecz ASI) będą polegały na kompleksowej obsłudze prawnej funduszu oraz realizowanych inwestycji. Usługi Wnioskodawcy stanowią bowiem zespół powiązanych ze sobą czynności, których zakres oraz cel jest istotny i specyficzny dla procesu zarządzania inwestycjami funduszu - odnoszą się bowiem do kluczowego elementu aktywności funduszu w ramach podejmowanego procesu inwestycyjnego, jakim jest sporządzanie dokumentacji prawnej w związku z inwestycjami, badaniem due dilligence zbywanych lub nabywanych przez fundusz aktywów, czynnościami podejmowanymi w toku negocjacji transakcji dotyczących aktywów funduszy czy opracowywanie i wdrażanie niezbędnych procedur oraz regulacji dotyczących działalności ASI, takich jak wewnętrzna procedura AML i procedury z zakresu RODO oraz doradztwo prawne w tym zakresie.

Po drugie, są to niewątpliwie czynności stanowiące dającą się wyodrębnić całość, a także pełnią one specyficzne i istotne funkcje w kontekście działalności funduszu inwestycyjnego - odnoszą się bowiem do kluczowego aspektu działalności ASI, jakim jest podejmowanie i realizacja procesu inwestycyjnego.

Podkreślenia wymaga, że bez czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę, ZASI nie byłyby w stanie realizować czynności zarządzania ASI. Zatem należy uznać, że oferowane przez Wnioskodawcę usługi polegające na opracowywaniu umów inwestycyjnych, negocjowaniu umów, identyfikacji ryzyk prawnych związanych z podejmowanymi decyzjami inwestycyjnymi, świadczeniu usług z zakresu compliance, opracowywaniu i wdrażaniu niezbędnych procedur i regulacji, a w konsekwencji zapewnianie zgodnego z prawem działania ASI mają realny wpływ na funkcjonowanie funduszu - co więcej, ich realizacja jest niezbędna celem zapewnienia działalności funduszu.

Jednocześnie, usługi świadczone przez Wnioskodawcę w oderwaniu od całokształtu procesu zarządzania ASI, nie miałyby dla ZASI znaczenia. Usługi te mają realny wpływ na funkcjonowanie funduszu - co więcej, ich realizacja jest niezbędna celem zapewnienia działalności funduszu. Usługi świadczone przez Wnioskodawcę na podstawie umów zawartych z ZASI należy uznać za specyficzne, gdyż pozostają nierozerwalnie związane z działalnością funduszu. Ponadto, wykonywane są przy uwzględnieniu rodzaju działalności ASI, a w osi świadczonych usług pozostaje prowadzona działalność inwestycyjna. Specyfika ta odróżnia ww. usługi od pozostałych usług świadczonych przez Wnioskodawcę na rzecz innych podmiotów, które to pozostałe usługi nie są objęte pytaniem postawionym w ramach niniejszego wniosku.

Dodatkowo, Wnioskodawca może mieć pośredni wpływ na decyzje inwestycyjne podejmowane przez ASI z uwagi na posiadane uprawnienie do zgłaszania ZASI zastrzeżeń w zakresie planowanych inwestycji. Wskazać należy, iż działalność Wnioskodawcy, pomimo, iż polegająca na świadczeniu usług wchodzących w zakres kompleksowej obsługi prawnej, będą miały rzeczywisty wpływ na podejmowane przez ASI decyzje inwestycyjne.

Prezentowane przez Wnioskodawcę stanowisko znajduje zatem potwierdzenie zarówno w orzecznictwie TSUE oraz sądów administracyjnych, jak również w wydawanych aktualnie przez organy podatkowe interpretacjach indywidualnych, które potwierdzają możliwość zastosowania zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT usług doradztwa, w tym doradztwa prawnego, wykonywanych na rzecz funduszy inwestycyjnych, świadczonych na podstawie umów zawartych z ZASI.

Stanowisko takie zostało przedstawione m.in. w następujących interpretacjach indywidualnych:

pismo z dnia 1 grudnia 2020 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.478.2020.1.DS;
pismo z dnia 14 lipca 2020 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-1.4012.293.2020.1.IK;
pismo z dnia 21 stycznia 2020 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4.4012.671.2019.2.AK;
pismo z dnia 21 października 2019 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-1.4012.374.2019.1.OA;
pismo z dnia 18 czerwca 2019 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-1.4012.160.2019.1.RW;
pismo z dnia 18 czerwca 2019 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-1.4012.159.2019.1.MJ;
pismo z dnia 25 lutego 2019 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4.4012.7.2019.1.MP;
pismo z dnia 13 lutego 2019 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4.4012.791.2018.1.AK;
pismo z dnia 12 lutego 2019 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4.4012.764.2018.1.MP;
pismo z dnia 9 stycznia 2018 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4.4012.641.2017.1.KR;
pismo z dnia 13 października 2017 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4.4012.401.2017.3.AS;
pismo z dnia 25 stycznia 2017 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 1462-IPPP1.4512.958.2016.1.BS.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają:

odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
eksport towarów;
import towarów na terytorium kraju;
wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Z przepisu art. 7 ust. 1 ustawy wynika, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Natomiast art. 8 ust. 1 ustawy stanowi, że przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy zatem rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy zwrócić uwagę na to, że usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść. Wskazać należy bowiem, że czynnikiem wyróżniającym określoną czynność jako czynność usługową (usługę) jest przede wszystkim to, że świadczenie tej czynności zmierza do bezpośredniego zaspokojenia określonej potrzeby zamawiającego.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku. Zastosowanie zwolnienia od podatku, jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ustawie oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy, zwalnia się od podatku usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

czynności ściągania długów, w tym factoringu;
usług doradztwa;
usług w zakresie leasingu.

Stosowanie zwolnień od podatku lub stawek preferencyjnych ma charakter wyjątkowy i nie podlega wykładni rozszerzającej. W efekcie podatnik uprawniony będzie do zastosowania ww. preferencji jedynie, gdy charakter czynności świadczonych przez niego w sposób jednoznaczny i nie budzący wątpliwości wyczerpuje znamiona ujęte w treści przepisu statuującego jego prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług lub stawki obniżonej.

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że Wnioskodawca jest osobą fizyczną prowadzącą jednoosobową działalność gospodarczą, na podstawie ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych. Wnioskodawca jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Przeważający przedmiot działalności gospodarczej Wnioskodawcy stanowi działalność prawnicza - PKD 69.10.Z. Co istotne z punktu widzenia niniejszego wniosku - Wnioskodawca świadczy również usługi z zakresu pozostałego doradztwa w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania - PKD 70.22.Z. W ramach prowadzonej działalności Wnioskodawca świadczy usługi kompleksowej obsługi prawnej, polegające m.in. na udzielaniu porad i konsultacji prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu oraz opiniowania umów, występowaniu przed sądami oraz urzędami w charakterze pełnomocnika lub obrońcy, reprezentacji klientów w negocjacjach oraz przed organami państwowymi, a także usługi polegające na doradztwie i bezpośredniej pomocy dla podmiotów gospodarczych i innych jednostek w zakresie planowania strategicznego i organizacyjnego.

Wnioskodawca planuje zawarcie umów na prowadzenie obsługi prawnej z podmiotami będącymi zarządzającymi Alternatywnymi Spółkami Inwestycyjnymi, przy czym mogą to być zarówno zewnętrznie zarządzający jak i wewnętrznie zarządzający - ZASI, o których mowa w art. 8b ust. 1 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

W ramach usług świadczonych przez Wnioskodawcę na rzecz ZASI a pośrednio także na rzecz ASI, Wnioskodawca będzie wykonywał następujące czynności:

przygotowywanie dokumentów - umów oraz pełnej dokumentacji korporacyjnej - związanych z nabywaniem i zbywaniem aktywów posiadanych przez ASI - w szczególności akcji i/lub udziałów w innych podmiotach;
przygotowywanie umów w przedmiocie warunków zaangażowania kapitałowego ASI w inwestycje;
przygotowywanie oraz negocjowanie umów mających na celu przygotowanie warunków do realizacji transakcji, których stroną mają być ASI oraz umów inwestycyjnych związanych z inwestycjami realizowanymi przez ASI;
weryfikacja propozycji w toku procesu negocjacyjnego pod kątem potencjalnych ryzyk prawnych;
zapewnianie zgodności z prawem czynności, podejmowanych przez ASI na podstawie zawieranych umów;
uprawnienie do zgłaszania ZASI zastrzeżeń wobec planowanych inwestycji w przypadku stwierdzenia istotnych ryzyk prawnych związanych w inwestycją lub zastrzeżeń wobec zgodności planowanej inwestycji z prawem/regulacją wewnętrzną ASI;
przeprowadzanie badania prawnego i podatkowego - badanie due diligence podmiotów, inwestycją w które/wyjściem z inwestycji zainteresowane są ASI, przed zakupem lub sprzedażą udziałów/akcji przez ASI, w tym w szczególności identyfikowanie potencjalnych ryzyk prawnych i podatkowych i informowanie o nich ZASI;
opracowywanie i wdrażanie niezbędnych procedur oraz regulacji dotyczących działalność i ASI, takich jak wewnętrzna procedura AML i procedury z zakresu RODO oraz doradztwo prawne w tym zakresie;
doradztwo i reprezentacja - udział w negocjacjach zmierzających do dokonania transakcji.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą tego, czy usługi świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz ZASI (- pośrednio także na rzecz ASI), korzystają ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy.

przedmiotowego – świadczone usługi powinny być kwalifikowane jako usługi zarządzania oraz

podmiotowego – ww. usługi zarządzania powinny być świadczone w odniesieniu m.in. do funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęcia usług zarządzania. Jednakże przepis art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT stanowi implementację do krajowego porządku prawnego przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 2006 r. nr 347/1 ze zm.), zgodnie z którym zwolnieniu od podatku VAT podlega zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie. W kontekście ww. przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE, TSUE wielokrotnie wskazywał, że jego wykładnia powinna być dokonywana z uwzględnieniem kontekstu, w jaki się wpisuje, celów oraz układu tej dyrektywy oraz z uwzględnieniem zwłaszcza ratio legis zwolnienia, które przewiduje. TSUE przypominał ponadto, że zwolnienia od podatku stanowią wyjątki od ogólnej zasady, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają wszystkie usługi świadczone odpłatnie przez podatnika, wobec czego należy dokonywać ich ścisłej wykładni. Ponadto zauważono, że zwolnienia przewidziane w art. 13 szóstej dyrektywy stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a zatem powinny zostać zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, co ma na celu uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich.

W kwestii wyjaśnienia pojęcia „zarządzania funduszem” można wskazać, że z ugruntowanego orzecznictwa TSUE (m.in. w sprawach C-169/04, C-275/11, C-595/13) wynika, że celem zwolnienia z opodatkowania transakcji związanych z zarządzaniem funduszami powierniczymi, przewidzianego w art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy (obecnie art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE), jest w szczególności ułatwienie małym inwestorom inwestowania w papiery wartościowe za pomocą przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Celem pkt 6 tego przepisu jest zapewnienie neutralności podatkowej wspólnego systemu podatku VAT w kwestii wyboru między inwestowaniem bezpośrednim w papiery wartościowe, a inwestowaniem za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Z powyższego wynika, że transakcje, których dotyczy to zwolnienie, są typowe dla działalności, jaką wykonują przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania. Zatem art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu zbiorowym portfelem obejmuje czynności, które polegają na zarządzaniu samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe, takie jak te zamieszczone w załączniku II do zmienionej Dyrektywy Rady 85/611/EWG z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (85/611/EWG) w rubryce „Administracja”, które są czynnościami właściwymi przedsiębiorstwom zbiorowego inwestowania. Dyrektywa 85/611/EWG została zastąpiona dyrektywą 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS).

Zgodnie z art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE, działalność związana z zarządzaniem przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) obejmuje obowiązki, o których mowa w załączniku II.

Załącznik II do tej dyrektywy określa funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem. Są to odpowiednio:

zarządzanie inwestycjami,

administracja:
1. obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;
2. zapytania klientów;
3. wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);
4. monitorowanie przestrzegania uregulowań;
5. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;
6. wypłata zysków;
7. emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;
8. rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);
9. prowadzenie ksiąg,

wprowadzanie do obrotu.

Należy ponadto wskazać, że ww. definicja zarządzania ma zastosowanie również w odniesieniu do specjalnych funduszy inwestycyjnych innych niż objęte dyrektywą UCITS. W pkt 38 wyroku w sprawie C-595/13 TSUE stwierdził, że spółki takie jak będące przedmiotem postępowania głównego, które zostały utworzone przez wielu inwestorów wyłącznie w celu zainwestowania zgromadzonego majątku w nieruchomości, nie mogą zostać uznane za przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania w rozumieniu dyrektywy UCITS. W takich okolicznościach faktycznych, tj. w odniesieniu do funduszy innych niż objętych dyrektywą UCITS, TSUE przytoczył definicję zarządzania funduszami, którą podał w wyroku C-169/04, a więc nawiązującą do dyrektywy UCITS. W ww. wyroku w sprawie C-595/13 TSUE wskazał, że poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu portfelem do szczególnych funkcji przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania należą funkcje administrowania samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania, takie jak te wymienione w załączniku II do dyrektywy UCITS w rubryce „Administracja”. Zdaniem TSUE, nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów wchodzą w zakres pojęcia „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy.

Ze względu na wnioski płynące z powołanych powyżej przepisów oraz orzecznictwa TSUE należy stwierdzić, że usługi świadczone przez Wnioskodawcę na podstawie umów na prowadzenie obsługi prawnej zawartych z podmiotami będącymi zarządzającymi Alternatywnymi Spółkami Inwestycyjnymi w zakresie: przygotowywania dokumentów - umów oraz pełnej dokumentacji korporacyjnej - związanych z nabywaniem i zbywaniem aktywów posiadanych przez ASI - w szczególności akcji i/lub udziałów w innych podmiotach; przygotowywaniem umów w przedmiocie warunków zaangażowania kapitałowego ASI w inwestycje; przygotowywaniem oraz negocjowaniem umów mających na celu przygotowanie warunków do realizacji transakcji, których stroną mają być ASI oraz umów inwestycyjnych związanych z inwestycjami realizowanymi przez ASI; weryfikacji propozycji w toku procesu negocjacyjnego pod kątem potencjalnych ryzyk prawnych; zapewnianiu zgodności z prawem czynności, podejmowanych przez ASI na podstawie zawieranych umów; uprawnienia do zgłaszania ZASI zastrzeżeń wobec planowanych inwestycji w przypadku stwierdzenia istotnych ryzyk prawnych związanych w inwestycją lub zastrzeżeń wobec zgodności planowanej inwestycji z prawem/regulacją wewnętrzną ASI; przeprowadzania badania prawnego i podatkowego - badanie due diligence podmiotów, inwestycją w które/wyjściem z inwestycji zainteresowane są ASI, przed zakupem lub sprzedażą udziałów/akcji przez ASI, w tym w szczególności identyfikowanie potencjalnych ryzyk prawnych i podatkowych i informowanie o nich ZASI; opracowywaniem i wdrażaniem niezbędnych procedur oraz regulacji dotyczących działalność i ASI, takich jak wewnętrzna procedura AML i procedury z zakresu RODO oraz doradztwo prawne w tym zakresie; doradztwa i reprezentacji - udział w negocjacjach zmierzających do dokonania transakcji – mieszczą się w definicji zarządzania w rozumieniu tego określenia zdefiniowanego przez TSUE i podlegają one zwolnieniu od podatku pod warunkiem, że spełnione będzie kryterium podmiotowe.

Drugim bowiem warunkiem określonym w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT jest warunek podmiotowy.

Ww. zwolnieniu podlegają usługi zarządzania świadczone na rzecz funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych lub zbiorczych portfeli papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Działalność alternatywnych funduszy inwestycyjnych jest regulowana przepisami ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2021 r. poz. 605), zwanej dalej „ustawą o funduszach inwestycyjnych”.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych - fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe.

Ustęp 3 tego artykułu stanowi, że fundusz inwestycyjny prowadzi działalność, ze szczególnym uwzględnieniem interesu uczestników, przestrzegając zasad ograniczania ryzyka inwestycyjnego określonych w ustawie.

Natomiast z ustępu 4 wynika, że fundusz inwestycyjny może prowadzić działalność jako:

fundusz inwestycyjny otwarty;
alternatywny fundusz inwestycyjny: specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty.

Zgodnie z art. 2 pkt 10a ustawy o funduszach inwestycyjnych, ilekroć w ustawie jest mowa o alternatywnym funduszu inwestycyjnym – rozumie się przez to instytucję wspólnego inwestowania, której przedmiotem działalności, w tym w ramach wydzielonego subfunduszu, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną, niebędącą funduszem działającym zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.

Według art. 8a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, alternatywna spółka inwestycyjna jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym, innym niż określony w art. 3 ust. 4 pkt 2.

W oparciu o treść art. 8a ust. 3 ustawy o funduszach inwestycyjnych, wyłącznym przedmiotem działalności alternatywnej spółki inwestycyjnej, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną.

Na podstawie art. 8b ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, zarządzający ASI zarządza alternatywną spółką inwestycyjną, w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem.

Zarządzającym ASI może być, w myśl art. 8b ust. 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych, wyłącznie:

w przypadku określonym w art. 8a ust. 2 pkt 1 – spółka kapitałowa będąca alternatywną spółką inwestycyjną, prowadząca działalność jako wewnętrznie zarządzający ASI;
w przypadku określonym w art. 8a ust. 2 pkt 2 – spółka kapitałowa będąca komplementariuszem alternatywnej spółki inwestycyjnej, prowadząca działalność jako zewnętrznie zarządzający ASI.

Zgodnie z art. 70a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, zarządzającym ASI może być wyłącznie spółka kapitałowa, o której mowa w art. 8b ust. 2, z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która uzyskała zezwolenie Komisji na wykonywanie działalności określonej w art. 70e ust. 1 (zezwolenie na wykonywanie działalności przez zarządzającego ASI.).

Stosownie do art. 70a ust. 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych, na warunkach określonych w rozdziale 3, w przypadku zarządzania portfelami inwestycyjnymi o niskiej wartości, spółka kapitałowa, o której mowa w art. 8b ust. 2, z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może wykonywać działalność określoną w art. 70e ust. 1 jako zarządzający ASI bez zezwolenia Komisji, po uzyskaniu wpisu do rejestru zarządzających ASI.

Ponadto, w myśl art. 70e ust. 1 i 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych, przedmiotem działalności zarządzającego ASI może być wyłącznie zarządzanie alternatywną spółką inwestycyjną, w tym wprowadzanie tej spółki do obrotu, oraz, z zastrzeżeniem ust. 2, zarządzanie unijnym AFI, w tym wprowadzanie tych AFI do obrotu. Zarządzanie unijnym AFI może być przedmiotem działalności wyłącznie zewnętrznie zarządzającego ASI, który uzyskał zezwolenie na wykonywanie działalności przez zarządzającego ASI.

Stosownie do art. 70g ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, zarządzający ASI może, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej, z uwzględnieniem art. 75-82 rozporządzenia 231/2013, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywanie czynności związanych z działalnością prowadzoną przez tego zarządzającego.

Zgodnie z art. 70zc ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, Komisja dokonuje wpisu zarządzającego ASI do rejestru zarządzających ASI na wniosek:

spółki kapitałowej w organizacji – w przypadku gdy zamierza ona prowadzić działalność jako wewnętrznie zarządzający ASI;
spółki kapitałowej, która ma być komplementariuszem alternatywnej spółki inwestycyjnej, zgodnie z jej umową albo statutem, przed zgłoszeniem tej spółki do sądu rejestrowego – w przypadku gdy zamierza ona prowadzić działalność jako zewnętrznie zarządzający ASI.

Ze względu na wnioski płynące z powołanych powyżej przepisów oraz orzecznictwa TSUE należy stwierdzić, że wykonywane przez Wnioskodawcę czynności mieszczą się w zakresie czynności wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT.

W analizowanej sprawie wymienione usługi Wnioskodawcy bezpośrednio dotyczą czynności zarządzania alternatywnym funduszem inwestycyjnym.

Świadczone przez Wnioskodawcę usługi obejmują zatem poszczególne zadania o charakterze zarządczym, realizowane przez ZASI jako zewnętrznie i wewnętrznie zarządzającego i mają istotne znaczenie z punktu widzenia funkcjonowania ASI. Biorąc pod uwagę specyfikę ww. czynności, należy uznać, że mają one znaczenie wyłącznie z punktu widzenia podmiotu prowadzącego działalność inwestycyjną. Spełniony został zatem warunek podmiotowy warunkujący zastosowanie zwolnienia od podatku.

Mając zatem na uwadze okoliczności sprawy oraz powołane powyżej przepisy i orzecznictwo TSUE, należy stwierdzić, że usługi świadczone przez Wnioskodawcę na podstawie umów na prowadzenie obsługi prawnej zawartej z podmiotami będącymi zarządzającymi Alternatywnymi Spółkami Inwestycyjnymi, mieszczą się w zakresie czynności zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT i w związku z tym bedą zwolnione od podatku na podstawie ww. artykułu.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania interpretacji.

Zaznaczenia wymaga, że organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Wnioskodawca ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z tym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325 z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP. W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin