Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0113-KDWPT.4011.57.2021.2.IS
z 14 lipca 2021 r.

 

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325, ze zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku złożonym za pośrednictwem platformy ePUAP w dniu 6 kwietnia 2021 r., uzupełnionym pismem złożonym za pośrednictwem platformy ePUAP w dniu 22 czerwca 2021 r., o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej preferencyjną stawką podatkową – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 6 kwietnia 2021 r. wpłynął do tutejszego Organu ww. wniosek uzupełniony pismem złożonym w dniu 22 czerwca 2021 r. o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny/zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest polskim rezydentem podatkowym, tj. podlega w Polsce obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania. Od dnia 2 listopada 2015 r. Wnioskodawca prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą zarejestrowaną w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, której przedmiotem jest m.in. działalność związana z oprogramowaniem – PKD 62.01.Z.

Wnioskodawca opodatkowuje dochody z działalności gospodarczej na zasadach podatku liniowego, tj. na podstawie art. 9a oraz art. 30c Ustawy.

Na podstawie zawartych umów Wnioskodawca świadczy usługi programistyczne, realizując projekty programistyczne (wytwarzając programy komputerowe) na rzecz następujących klientów (Kontrahenci):

  1. X – spółka prawa amerykańskiego z siedzibą w …., Stany Zjednoczone;
  2. Y – podmiotem prawa amerykańskiego, z siedzibą ……,Stany Zjednoczone.
  3. Z– spółką prawa Zjednoczonych Emiratów Arabskich.

W latach 2019-2020 Wnioskodawca przeprowadził na rzecz Kontrahentów następujące projekty (Projekty), w ramach których doszło do wytworzenia programów komputerowych:

  1. Projekt 1 – budowa narzędzia do dynamicznego aplikowania różnego rodzaju transformacji obrazków/zdjęć (kompresji, cięcia, obracania, wyostrzania itd.) przy wykorzystaniu architektury serverless („bez serwerowej”). Architektura serverless umożliwiła serwowanie optymalnie przygotowanych zdjęć na stronie ….com zależnie od przeglądarki/wielkości ekranu/środowiska klienta, ze skalowalnością od 0 do nieskończoności. Oszczędza to oddziałowi …. dziesiątki tysięcy dolarów miesięcznie, gwarantując przy tym bardzo pozytywne doświadczenie użytkownika. Końcowy efekt był też zdecydowanie szybszy od usługi świadczonej przez firmę …. W ramach opisywanego projektu zostało przygotowane API oraz miało miejsce zaprogramowanie transformacji. Wymogiem nabywcy było to, aby system przygotowany przez Wnioskodawcę był maksymalnie kompatybilny wstecz z systemem oferowanym przez firmę ….– podmiana zdjęć miała być w zasadzie niewidoczna dla użytkownika końcowego. Praca w ramach tego projektu była prowadzona zgodnie z metodologią …/…, recenzja kodu przez osoby trzecie w celu wychwycenia jak największej ilości potencjalnych błędów i dbania o jakość zamieszczonego w projekcie kodu, planowanie i podsumowanie wykonanych etapów projektu w okienkach dwutygodniowych, współpraca z ….coachem, mająca na celu prowadzenie projektu zgodnie z uznanymi standardami. Kody źródłowe projektu zapisane na platformie ….., serwery hostingowe w usługach…. Większość zdjęć serwowanych na ….com obecnie korzysta z oprogramowania wytworzonego przez Wnioskodawcę w ramach opisanego projektu.
  2. Projekt – 2 polegający na budowie systemu do przygotowywania stron i komponentów wykorzystywanych na ….com. W ramach tego projektu stworzono Autorski system modyfikowania danych jak i renderowania komponentów opartych na …, …., ….. …. oraz …. Projekt zakładał integrację rozwiązań … z nowoczesnymi komponentami reactowymi, zachowując maksymalną wydajność, wstępne renderowanie po stronie serwera w celu błyskawicznego pokazania strony klientowi i kolejne rendery wykonujące się już po stronie klienckiej. System pozwalał niezależnym grupom na tworzenie niezależnych komponentów, które można było później układać autorskim systemem w całość jak i zapisywać w nich dane (takie jak tekst, obrazki, linki, struktury danych) wykorzystywane do renderowania stron. W celu umożliwienia płynnego przejścia do nowego systemu bez naruszania trwających prac, system musiał działać obok starych rozwiązań opierających się w 100% na …. Konieczna była możliwość mieszania nowych i starych komponentów jak i edycja danych do nich w obrębie jednego systemu. Praca w ramach tego projektu była prowadzona zgodnie z metodologią …/…, recenzja kodu przez osoby trzecie w celu wychwycenia jak największej ilości potencjalnych błędów i dbania o jakość zamieszczonego w projekcie kodu, planowanie i podsumowanie wykonanych etapów projektu w okienkach dwutygodniowych, współpraca z …coachem, mająca na celu prowadzenie projektu zgodnie z uznanymi standardami. Kody źródłowe projektu zapisane na platformie …, serwery hostingowe w usługach …. Poszczególne strony, m.in. http://...com/.../... przygotowane i renderowane z wykorzystaniem opisanego systemu (oprogramowania).
  3. A – polegający na budowie aplikacji internetowej służącej do edukacji online dla uczniów szkół podstawowych z wykorzystaniem elementów sztucznej inteligencji. Wykorzystanie elementów sztucznej inteligencji zapewnia szybką identyfikację problemów uczniów z przyswojeniem wiedzy. Efektem opisywanego projektu jest opracowanie systemu wspierającego szybką identyfikację mających trudności oraz zapewnienie dodatkowego wsparcia dla uczniów tego potrzebujących. Urozmaicenie procesu edukacji szkolnej z wykorzystaniem interaktywnych lekcji online, pytań i gier mających na celu urozmaicenie nauczania. Projekt stanowi wykorzystanie i łączenie nowoczesnych technologii …, …, …, …, …, …, …, …. Testowanie aplikacji z wykorzystaniem automatycznych testów imitujących działanie użytkownika z wykorzystaniem technologii …. Funkcjonalność projektu umożliwia konfigurację aplikacji pod wymagania szkół z różnych państw lub kontynentów, wykorzystujących różne języki i alfabety, na różnym etapie roku szkolnego lub na różnym poziomie zaawansowania uczniów. Praca w ramach tego projektu była prowadzona zgodnie z metodologią …/…, recenzja kodu przez osoby trzecie w celu wychwycenia jak największej ilości potencjalnych błędów i dbania o jakość zamieszczonego w projekcie kodu, planowanie i podsumowanie wykonanych etapów projektu w okienkach dwutygodniowych, współpraca z …coachem, mająca na celu prowadzenie projektu zgodnie z uznanymi standardami. Kody źródłowe projektu zapisane na platformie …, serwery hostingowe w usługach …, możliwość wirtualizacji i odtwarzania projektu przez … dla współtwórców i testerów oraz do celów tworzenia i wykonywania testów automatycznych. Dostęp przez przeglądarkę tylko dla zarejestrowanych użytkowników.
    Budowa aplikacji mobilnej (…) dla opiekunów, służącej do monitorowania postępów w nauce uczniów szkół podstawowych. Projekt ten zakłada wykorzystanie i łączenie nowoczesnych technologii …, …, …, …, …, …, …, biometryka (autoryzacja). Projektowanie interfejsu aplikacji obsługiwanej jednocześnie przez … oraz … w układzie RTL i LTR (tekst od lewej do prawej – angielski od prawej do lewej – arabski, gotowość na implementację kolejnych języków). Testowanie aplikacji z wykorzystaniem automatycznych testów imitujących działanie użytkownika z wykorzystaniem technologii … oraz …. Celem projektu było opracowanie architektury przyjaznej dla użytkownika, przyjemnej dla oka, wydajnej i bezpiecznej aplikacji obsługującej wielu użytkowników z możliwością komunikacji nauczyciel-opiekun oraz interaktywnymi powiadomieniami. Agregacja, kalkulacja przekazanie i wizualizacja statystyk postępów ucznia w czytelny sposób. Funkcjonalność oprogramowania stworzonego w ramach tego projektu umożliwia konfigurację aplikacji pod wymagania szkół z różnych państw lub kontynentów, wykorzystujących różne języki i alfabety, na różnym etapie roku szkolnego lub na różnym poziomie zaawansowania uczniów. Praca w ramach tego projektu była prowadzona zgodnie z metodologią …/…, recenzja kodu przez osoby trzecie w celu wychwycenia jak największej ilości potencjalnych błędów i dbania o jakość zamieszczonego w projekcie kodu, planowanie i podsumowanie wykonanych etapów projektu w okienkach dwutygodniowych, współpraca z …coachem, mająca na celu prowadzenie projektu zgodnie z uznanymi standardami. Kody źródłowe projektu zapisane na platformie …, serwery hostingowe w usługach …, możliwość wirtualizacji i odtwarzania projektu przez … dla współtwórców i testerów oraz do celów tworzenia i wykonywania testów automatycznych. Dostęp przez przeglądarkę tylko dla osób bezpośrednio zaangażowanych w rozwój aplikacji.
  1. B – stworzenie aplikacji internetowej, pomagającej uczniom w opanowaniu materiału z matematyki na poziomie od przedszkola przez szkołę podstawową aż do końca szkoły średniej. Projekt jest skierowany do szkół lub grup z uczniami mającymi problemy z przyswojeniem zagadnień matematycznych. Stworzone oprogramowanie pozwala na generowanie testów matematycznych, każda osoba dostaje unikalną wersję testu w wybranym zakresie materiałowym. Na podstawie osiągniętych wyników dopasowywane są kolejne testy mające pomóc w opanowaniu zagadnienia w odpowiednim dla zaawansowania danej osoby okresie. Dostęp do oprogramowania przez przeglądarkę tylko dla zarejestrowanych użytkowników. W ramach projektu miało miejsce używanie i łącznie nowoczesnych technologii i języków programowania: …, .., …, …, …, …, tworzenie zautomatyzowanych testów aplikacji w technologii … w celu dokładnej symulacji działania aplikacji i wyeliminowania potencjalnych błędów. Łączenie analizy wyników wraz z generowaniem odpowiednich testów w celu poprawienia rezultatów nauczania. Stworzone oprogramowanie umożliwia konfigurację aplikacji pod wymagania szkół z różnych państw lub kontynentów, na różnym etapie roku szkolnego lub na różnym poziomie zaawansowania uczniów. Praca w ramach tego projektu prowadzona była zgodnie z metodologią …/…, recenzja kodu przez osoby trzecie w celu wychwycenia jak największej ilości potencjalnych błędów i dbania o jakość zamieszczonego w projekcie kodu, planowanie i podsumowanie wykonanych etapów projektu w okienkach dwutygodniowych. Kody źródłowe projektu zapisane na platformie …, serwer hostingowy aplikacji …, możliwość wirtualizacji i odtwarzania projektu przez … dla współtwórców i testerów oraz do celów tworzenia i wykonywania testów automatycznych.
  2. C – stworzenia aplikacji do tworzenia specyfikacji nowych projektów aplikacji. Implementuje nowatorskie podejście do tworzenia aplikacji w metodologii …, co oznacza, że specyfikacja nowo powstających funkcjonalności jest jednocześnie testem tej funkcjonalności. Aplikacja używa nowatorskiej metody przechowywania danych …. Zamiast użycia tradycyjnej bazy danych, która przechowuje stan danych, w tej aplikacji przechowujemy zdarzenia w dzienniku i stan danych jest wynikiem zastosowania w odpowiedniej kolejności wszystkich zarejestrowanych zdarzeń. Część serwerowa oparta jest o technologię …, co wielokrotnie obniża koszty infrastruktury przy zapewnieniu bardzo wysokiej skalowalności. Aplikacja koncentruje wysiłki przy tworzeniu projektu na konkretne opisy funkcjonalności umożliwiające od razu stworzenie testu potwierdzającego działanie nowej funkcjonalności. Jest to nowatorskie podejście, wcześniej opisy funkcjonalności miały formę czysto testową i wymagały interpretacji przed przeniesieniem ich na testy. Zastosowanie w praktyce metody … wymaga rozwiązywania problemów z obsługą kolejnością zdarzeń i konfliktów, które mogą powstawać, gdy dwóch użytkowników pracuje na jednym zbiorze danych. Praca prowadzona zgodnie z metodologią …/…, recenzja kodu przez osoby trzecie w celu wychwycenia jak największej ilości potencjalnych błędów, cotygodniowe sesje demonstracyjne, na których grupowo podejmowane są decyzje dotyczące reszty pracy, reszty zespołu. Kody źródłowe projektu zapisane na platformie …, hostowana na platformie …. Dostęp przez przeglądarkę tylko dla zarejestrowanych użytkowników.
  3. D – stworzenie aplikacji internetowej umożliwiającej rodzicom zapisywanie uczniów na dodatkowe zajęcia w szkole, typu piłka nożna, siatkówka. Umożliwia realizowanie płatności za te zajęcia kartami kredytowymi. Dodatkowo rodzic mógł zapłacić za posiłki w szkole, dodając odpowiednie pakiety do koszyka. Stworzone oprogramowanie umożliwia używanie i łączenie technologii i języków programowania: …, …, …, …., …, …. Stworzone oprogramowanie umożliwia zautomatyzowanie i wprowadzenie w wersję cyfrową możliwości zapisywania uczniów w szkole na zajęcia dodatkowe. Stworzone oprogramowanie umożliwia rodzicom kontrolę nad spożywanymi w szkole posiłkami przez ich dzieci. Stworzenie autoryzacji … przy komunikacji przez … oraz łączenie z … i obsługa autoryzacji przez skomplikowany system domen, połączenie czterech różnych aplikacji odpowiadających za posiłki, aktywności fizyczne, rozliczenia i ogólny panel użytkownika obsługiwanych przez wspólną autoryzację. Możliwa jest konfiguracji aplikacji pod wymagania konkretnych szkół w różnych stanach w USA. Praca w ramach tego projektu prowadzona zgodnie z metodologią Agile/Serum, dbanie o jakość zamieszczonego w projekcie kodu, planowanie i podsumowanie wykonanych etapów projektu w okienkach trzytygodniowych. Kody źródłowe projektu zapisane na …. Dostęp przez przeglądarkę tylko dla zarejestrowanych użytkowników.
  4. E – stworzenie aplikacji pozwalającej na wprowadzenie i analizę danych dotyczących wyników nauczania w przedszkolach, szkołach podstawowych i średnich. Projekt zakładał wprowadzenie reaktywności, połączenie technologii … oraz bazy danych …, obsługa importu danych z zewnętrznych serwisów. Pokrycie testami automatycznymi end to end w technologii …. Testy jednostkowe …, …, …. Wizualizacja danych w postaci grafów … z możliwością eksportu. Oprogramowanie daje możliwość edycji tych samych danych przez wielu użytkowników równocześnie korzystając z tej samej strony lub formularza i aktualizacja danych w czasie rzeczywistym, importowania danych z serwisów zewnętrznych przy użyciu specjalnie stworzonych narzędzi pozwalających na konwersję formatu danych wejściowych do formatu używanego w bazie projektu oraz tworzenie interpretacji graficznej do wizualizacji danych zgodnie z wymagającą specyfikacją klientów. Istnieje konieczność aktualizacji używanych technologii do najnowszych ich wersji, wiąże się z ponownym tworzeniem niektórych modułów od początku ze względu na duże zmiany składniowe, jest to problemem również ze względu na wielkość aplikacji i modułów, które przez lata istnienia aplikacji stale się rozwijają. W ramach realizacji projektu miało miejsce planowanie zadań w okresach dwutygodniowych, podsumowanie okresów pracy i wyciąganie wniosków, praca w metodologii …, … oraz wzajemna recenzja kodów źródłowych pomiędzy członkami zespołu. Kody źródłowe przechowywane w serwisie …. Możliwość instalacji aplikacji dla uprawnionych użytkowników, twórców na dowolnym komputerze z wykorzystaniem wirtualizacji bazy danych (…) i serwera …. Hosting aplikacji (…, …). Dostęp dla załogowanych użytkowników (pełny dostęp dla administratorów, managerów, właścicieli, ograniczony dostęp dla nauczycieli w zależności od nadanych uprawnień, ograniczony dostęp dla rodziców uczniów w celu sprawdzenia wyników przypisanych do danego ucznia).

Usługi związane z kwalifikowanymi prawami własności intelektualnej na rzecz Kontrahentów są wykonywane w Polsce.

Wnioskodawca przenosi na nabywców oprogramowania wytworzonego w ramach Projektu (na Kontrahentów) za wynagrodzeniem, całość autorskich praw majątkowych do wszystkich utworów stworzonych przez Niego w czasie i w wyniku wykonywania usług programistycznych. Wartość przenoszonego prawa własności do poszczególnych programów komputerowych jest określana na fakturze wystawianej przez Wnioskodawcę na rzecz Kontrahentów.

Utworami wytworzonymi przez Wnioskodawcę są przede wszystkim programy komputerowe lub ich części (kody źródłowe i oprogramowanie wykonywalne). Wytwarzane utwory cechują się innowacyjnością oraz nowatorskim podejściem.

Na proces tworzenia przedmiotowych utworów wpływ ma wyłącznie Wnioskodawca, czyli miejsce i czas nie jest uzależnione ani od nabywcy, ani od osób trzecich. Umowy zawarte z programistami (B2B) są zawierane wyłącznie z Wnioskodawcą a nie z Jego odbiorcami (Kontrahentami).

Zdarza się, że po wprowadzeniu w życie jakiejś funkcjonalności Wnioskodawca musi ją ulepszyć ze względów wydajnościowych. Należy przy tym zaznaczyć, że modyfikacja wytworzonego utworu, jego funkcjonalności również często polega na napisaniu w dużej mierze nowego kodu źródłowego, który następnie Wnioskodawca musi zaimplementować do kodu źródłowego wytworzonego oprogramowania. Wnioskodawca tworząc lub modyfikując kod źródłowy opracowuje i proponuje rozwiązania ściśle dostosowane do aktualnych potrzeb nabywców. Dlatego są to rozwiązania nowe w praktyce Wnioskodawcy lub w znacznym stopniu odróżniające się od rozwiązań już wcześniej przez Niego tworzonych. Po sprzedaży prawa do wytworzonego oprogramowania każde ulepszenie tego takiego oprogramowania stanowi odrębny, nowy moduł oprogramowania. Wnioskodawca jest właścicielem takiego nowego modułu oprogramowania i sprzedaje ten nowy moduł odbiorcy. W procesie tworzenia oprogramowania rozwój programów polega na tworzeniu nowych tzw. „gałęzi” (odnóg) kodu źródłowego. Polega to na wytworzeniu nowego elementu, który docelowo stanowić będzie część programu, jednak dopiero w momencie pełnego zakończenia modułu (ulepszenia) następuje proces łączenia tego nowego, autorskiego kodu programisty w gałęzi z całym kodem źródłowym aktualnie istniejącego programu komputerowego.

Wytwarzanie, rozwijanie i ulepszanie oprogramowania przez Wnioskodawcę odbywa się w ramach prac rozwojowych, czyli działalności obejmującej nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług, z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń.

Tworzenie, rozwijanie i ulepszanie oprogramowania przez Wnioskodawcę odbywa się w ramach działalności podejmowanej w sposób systematyczny (tj. w sposób metodyczny, zaplanowany i uporządkowany), której celem jest zwiększenie zasobów wiedzy lub wykorzystanie zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.

Wnioskodawca jest twórcą oprogramowania a wytworzone przez Wnioskodawcę oprogramowanie stanowi autorskie programy komputerowe podlegające ochronie na podstawie art. 74 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Wnioskodawca przenosi całość autorskich praw majątkowych na Kontrahentów, otrzymując w zamian wynagrodzenie od Kontrahentów za sprzedaż tych praw.

Wnioskodawca oblicza tzw. wskaźnik nexus (art. 30ca ust. 4 Ustawy) na podstawie następującego wzoru:

(a+b) x 1,3 / (a+b+c+d)

Poszczególne litery oznaczają:

a – prowadzoną bezpośrednio przez podatnika działalność badawczo-rozwojową związaną z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej,

b – nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, innych niż wymienione w lit. d, od podmiotu niepowiązanego,

c – nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, innych niż wymienione w lit d, od podmiotu powiązanego,

d – nabycie przez podatnika kwalifikowanego prawa własności intelektualnej.

Na potrzeby prac prowadzonych w ramach opisanych wyżej projektów Wnioskodawca prowadzi odrębne od podatkowej księgi przychodów i rozchodów ewidencje pozwalające wyodrębnić każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej i zawierające wszystkie inne elementy określone w art. 30cb Ustawy.

W uzupełnieniu wniosku złożonym w dniu 22 czerwca 2021 r. doprecyzowano opis stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego o następujące informacje:

Przedmiotem wniosku jest kwestia możliwości zastosowania przez Wnioskodawcę 5% stawki od dochodu uzyskiwanego z tytułu przenoszenia autorskich praw majątkowych do oprogramowania komputerowego lub jego części wytwarzanego, rozwijanego lub ulepszanego przez Wnioskodawcę. W okresie, którego dotyczy wniosek, oprogramowanie bądź jego część, o którym mowa we wniosku, zostało wytworzone, rozwinięte/ulepszone przez Wnioskodawcę w ramach prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności badawczo-rozwojowej w rozumieniu art. 5a pkt 38 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r., poz. 1426, ze zm.), tj.: w ramach działalności twórczej obejmującej badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowanej w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów w wiedzy oraz wykorzystania zasobów w wiedzy do tworzenia nowych zastosowań. Wnioskodawca działalność badawczo-rozwojową prowadzi od 2015 r. i w tym roku uzyskał pierwsze dochody z tego tytuł. Część oprogramowania komputerowego, o którym jest mowa we wniosku jest tworzona i rozwijana/ulepszana przez Wnioskodawcę w ramach prowadzonej bezpośrednio przez Niego działalności badawczo-rozwojowej.

Wszystkie wymienione we wniosku efekty prac stanowią odrębne programy komputerowe podlegające ochronie na podstawie art. 74 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. W efekcie rozwijania/ulepszania programów komputerowych powstają odrębne od niego części programów (tj. nowe kwalifikowane prawo własności intelektualnej w postaci nowego autorskiego prawa do programu komputerowego). Z powyższego tytułu przysługują bezpośrednio Wnioskodawcy prawa autorskie podlegające ww. ochronie prawnej na podstawie art. 74 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wnioskodawca przenosi całość autorskich praw majątkowych na rzecz podmiotu (Kontrahenta) do rozwijanego/ulepszanego oprogramowania lub jego części. Wnioskodawca rozwija/ulepsza (modyfikuje) oprogramowanie komputerowe lub jego część, wytworzone przez siebie, jak również oprogramowanie lub jego część, którego nie wytworzył. W przypadku gdy Wnioskodawca rozwija/ulepsza oprogramowanie komputerowe lub jego część, o którym mowa we wniosku, to wykonuje On powyższe czynności na zlecenie podmiotu będącego właścicielem tego oprogramowania, z tym że rozwój/ulepszenie dotyczy oprogramowania komputerowego lub jego części wcześniej wytworzonego przez Wnioskodawcę, do którego całość praw została przez Wnioskodawcę zbyta. Dodatkowo, Wnioskodawcy nie udzielono licencji na korzystanie z w/w oprogramowania komputerowego lub z jego części. Ponadto, Wnioskodawca przenosi całość autorskich praw majątkowych na Klienta na podstawie umowy współpracy.

Wnioskodawca nabywał wyniki prac badawczo-rozwojowych od innych podmiotów. Tymi podmiotami są osoby trzecie, niepowiązane z Wnioskodawcą. Nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych od innych podmiotów następuje na podstawie umów o współpracy. Wnioskodawca wskazał także, że świadczy usługi na rzecz Kontrahenta na terytorium Polski. Osiąga dochody z tytuły sprzedaży kwalifikowanego prawa własności intelektualnej i dochody te zamierza objąć preferencyjną 5% stawką podatkową.

Jego faktury przychodowe obejmują wyłącznie wynagrodzenie za przeniesienie praw autorskich do określonych programów komputerowych.

Wnioskodawca w prowadzonej na bieżąco odrębnej od podatkowej księgi przychodów i rozchodów ewidencji, o której mowa w art. 30cb ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

  1. wyodrębnia każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej;
  2. prowadzi ewidencję w sposób zapewniający ustalenie przychodów, kosztów uzyskania przychodów i dochodu (straty), przypadających na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej;
  3. wyodrębniał koszty, o których mowa w art. 30ca ust. 4 ww. ustawy, przypadające na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej, w sposób zapewniający określenie kwalifikowanego dochodu;
  4. Wnioskodawca prowadzi ewidencję do 1 stycznia 2019 r.

Wnioskodawca zamierza objąć preferencyjną stawką wyłącznie dochody z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej (dochody z tytułu przenoszenia autorskich praw do tworzonego i rozwijanego/ulepszanego oprogramowania komputerowego).

Odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat oraz wykonywane przez Wnioskodawcę czynności ponosi wskazany we wniosku Zleceniodawca. Zlecone czynności na podstawie umowy ze Zleceniodawcą były wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez Wnioskodawcę. Wykonując czynności w zakresie tworzenia oraz rozwijania (ulepszania) oprogramowania komputerowego Wnioskodawca ponosi ryzyko gospodarcze związane z prowadzoną działalnością.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy przy składaniu zeznania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2020 r., korekty zeznania rocznego złożonego za rok 2019 r. oraz w latach następnych Wnioskodawca będzie mógł skorzystać z 5% preferencyjnej stawki podatku od dochodów uzyskanych w ramach umów z tytułu przeniesienia własności kwalifikowanych praw własności intelektualnej do oprogramowania stworzonego w wyniku Projektów, zgodnie z art. 30ca ust. 1 i ust. 2 pkt 8 Ustawy?

Zdaniem Wnioskodawcy, spełnia On wszystkie przesłanki umożliwiające skorzystanie z preferencyjnej stawki opodatkowania w wysokości 5% od dochodu osiągniętego z kwalifikowanych praw własności intelektualnej, a konkretnie wytworzone oprogramowania komputerowego.

Jak wskazano w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (DKIS) z dnia 10 kwietnia 2020 r., nr 0111-KDIB1-2.4011.40.2020.2.AK, preferencyjne opodatkowanie 5% stawką podatkową możliwe jest do zastosowania dla dochodów uzyskiwanych przez podatnika z praw własności intelektualnej, których podatnik jest właścicielem, współwłaścicielem, użytkownikiem lub posiada prawa do korzystania z nich na podstawie umowy licencyjnej i które są chronione na podstawie obowiązującego prawa krajowego lub międzynarodowego przez m.in. patent, dodatkowe prawo ochronne na wzór użytkowy czy prawo z rejestracji wzoru przemysłowego, zwane „kwalifikowanymi prawami własności intelektualnej”.

Dochód osiągnięty przez Wnioskodawcę w 2019 r. oraz w 2020 r. pochodził z przeniesienia praw autorskich do wytworzonego przez Niego oprogramowania w ramach Projektów. Zgodnie z art. 30ca ust. 1 pkt 8 Ustawy autorskie prawo do oprogramowania jest jednym z kwalifikowanych praw własności intelektualnej. Uznanie oprogramowania jako kwalifikowanego prawa własności intelektualnej zostało potwierdzone w szeregu interpretacji indywidualnych m.in. w interpretacji indywidualnej DKIS z dnia 23 września 2019 r., nr 0114-KDIP3-1.4011.400.2019.2.MG oraz w interpretacji indywidualnej DKIS z dnia 15 października 2019 r., nr 0112-KDIL3-3.4011.266.2019.4.AA.

Zgodnie z interpretacją indywidualną DKIS z dnia 21 października 2019 r., nr 0113-KDIPT2-3.4011.468.2019.2.GG „(...) z pracami badawczo-rozwojowymi mamy do czynienia wówczas, gdy wykorzystuje się dostępną wiedzę z dziedziny nauki, technologii i działalności gospodarczej oraz innej wiedzy i umiejętności do tworzenia nowych lub ulepszania istniejących produktów/usług oraz procesów i technologii produkcji”.

Ustawodawca wprowadził definicję działalności badawczo-rozwojowej w art. 5a pkt 38 Ustawy. Zgodnie z tą definicją przez działalność badawczo-rozwojową, należy rozumieć działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.

Z ustawowej definicji wynika zatem, że taka działalność musi mieć charakter twórczy. Posłużenie się tym sformułowaniem wskazuje, że działalność badawczo-rozwojowa to taka aktywność, która nastawiona jest na tworzenie nowych i oryginalnych rozwiązań, często o charakterze unikatowym, które nie mają odtwórczego charakteru.

Z art. 5a pkt 38 Ustawy wynika, że działalność badawczo-rozwojowa musi być podejmowana w systematyczny sposób. Najbardziej właściwą definicją systematyczności prowadzenia działalności badawczo-rozwojowej jest definicja obejmująca prowadzenie działalności w sposób uporządkowany, według pewnego systemu. Zatem, słowo systematycznie odnosi się również do działalności prowadzonej w sposób metodyczny, zaplanowany i uporządkowany. To oznacza, że działalność badawczo-rozwojowa jest prowadzona systematycznie niezależnie od tego, czy podatnik stale prowadzi prace badawczo-rozwojowe, czy tylko od czasu do czasu, a nawet incydentalnie, co wynika z charakteru prowadzonej przez niego działalności oraz potrzeb rynku, klientów, sytuacji mikro i makroekonomicznej. Z powyższego wynika, że spełnienie kryterium „systematyczności” danej działalności nie jest uzależnione od ciągłości tej działalności, w tym od określonego czasu przez jaki działalność taka ma być prowadzona, ani też od istnienia planu, co do prowadzenia przez podatnika podobnej działalności w przyszłości. Wystarczające jest, aby podatnik zaplanował i przeprowadził chociażby jeden projekt badawczo-rozwojowy, przyjmując dla niego określone cele do osiągnięcia, harmonogram i zasoby. Taka działalność może być uznana za działalność systematyczną, tj. prowadzoną w sposób metodyczny, zaplanowany i uporządkowany. Nie ma również wymogu ciągłego lub długotrwałego prowadzenia działalności przez podatnika, by uznać daną działalność za działalność spełniającą kryterium systematyczności, albo też by podatnik musiał planować tego rodzaju działalność na przyszłość. Podobnie, nie ma wymogu, aby podatnik otworzył działalność na przykład na okres trzech miesięcy lub nawet jednego miesiąca lub jednego tygodnia lub jednego dnia w celu przeprowadzenia określonego projektu badawczo-rozwojowego, jeżeli takie działania są uzasadnione charakterem i planowanym rezultatem działalności badawczo-rozwojowej. W każdym z powyższych przypadków zostanie bowiem spełnione kryterium systematyczności działalności prowadzonej przez podatnika. Po trzecie, taka działalność musi mieć określony cel, tj. powinna być nakierowana na zwiększenie zasobów wiedzy oraz ich wykorzystanie do tworzenia nowych zastosowań.

Kluczowe, jest zawarte w definicji działalności badawczo-rozwojowej rozróżnienie, które wskazuje, że taka działalność obejmuje dwie rodzaje aktywności, tj.: (i) badania naukowe (zdefiniowane w art. 5a pkt 39 Ustawy) oraz (ii) prace rozwojowe (o których mowa w art. 5a pkt 40 Ustawy).

Według Wnioskodawcy prowadzona przez Niego działalność spełnia przesłanki pozwalające na uznanie tej działalności za działalność badawczo-rozwojową w rozumieniu Ustawy, a dokładnie, do uznania działalności Wnioskodawcy za prace rozwojowe. Wnioskodawca wskazuje, że wytworzone przez Niego oprogramowanie stanowi przejaw działalności twórczej o indywidualnym i systematycznym charakterze, gdyż są wyrazem własnej twórczości intelektualnej Wnioskodawcy.

Działania podejmowane przez Wnioskodawcę w ramach prowadzonej działalności skutkują wytworzeniem oprogramowania komputerowego. Oprogramowanie komputerowe wytwarzane przez Wnioskodawcę jest uzewnętrznione w formie kodu źródłowego. Według Wnioskodawcy wytwarzane przez Niego oprogramowanie stanowi wyraz własnej twórczości intelektualnej, ponieważ jest ono konkretnym zapisem, indywidualnym podejściem Wnioskodawcy do zagadnień twórczych, programistycznych, które są wynikiem działalności badawczo-rozwojowej. Każda część z wytworzonego oprogramowania jest autorskim dziełem Wnioskodawcy, ponieważ nikt nie narzucał mu reguł ani sposobu zapisu algorytmów, które przyczyniają się do powstania bądź do udoskonalania oprogramowania komputerowego.

Zdaniem Wnioskodawcy, tworzenie, rozwijanie i ulepszanie oprogramowania przez Niego odbywa się w ramach działalności podejmowanej w sposób systematyczny (tj. w sposób metodyczny, zaplanowany i uporządkowany), której celem jest zwiększenie zasobów wiedzy lub wykorzystanie zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.

Zdaniem Wnioskodawcy, powinien On być uznany za twórcę oprogramowania w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych nie zawiera legalnej definicji pojęcia twórca. Tym niemniej, autorem (twórcą – podmiotem prawa autorskiego) w świetle prawa autorskiego jest każdy, kto stworzył utwór w rozumieniu prawa autorskiego. Słownik języka polskiego definiuje twórcę, jako osobę, która coś tworzy, zwłaszcza w dziedzinie sztuki, czy osobę, która jest sprawcą czegoś. Co do zasady za twórcę należy uważać wyłącznie osobę, która dzieło stworzyła niezależnie od tego, kto tym dziełem aktualnie dysponuje (wyjątkiem w tej sytuacji jest stworzenie programu komputerowego w ramach stosunku pracy). Za twórcę uznać można zatem każdego, kto dany utwór stworzył, niezależnie od jego wieku, stanu świadomości czy zdolności psychicznych w momencie jego powstania.

Zdaniem Wnioskodawcy, wytworzone przez Wnioskodawcę oprogramowanie powinno stanowić autorskie programy komputerowe podlegające ochronie na podstawie art. 74 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Zgodnie z art. 74 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych:

  1. programy komputerowe podlegają ochronie jak utwory literackie, o ile przepisy niniejszego rozdziału nie stanowią inaczej;
  2. ochrona przyznana programowi komputerowemu obejmuje wszystkie formy jego wyrażenia. Idee i zasady będące podstawą jakiegokolwiek elementu programu komputerowego, w tym podstawą łączy, nie podlegają ochronie;
  3. prawa majątkowe do programu komputerowego stworzonego przez pracownika w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy przysługują pracodawcy, o ile umowa nie stanowi inaczej;
  4. autorskie prawa majątkowe do programu komputerowego, z zastrzeżeniem pr
  1. trwałego lub czasowego zwielokrotnienia programu komputerowego w całości lub w części jakimikolwiek środkami i w jakiejkolwiek formie; w zakresie, w którym dla wprowadzania, wyświetlania, stosowania, przekazywania i przechowywania programu komputerowego niezbędne jest jego zwielokrotnienie, czynności te wymagają zgody uprawnionego;
  2. tłumaczenia, przystosowywania, zmiany układu lub jakichkolwiek innych zmian w programie komputerowym, z zachowaniem praw osoby, która tych zmian dokonała;
  3. rozpowszechniania, w tym użyczenia lub najmu, programu komputerowego lub jego kopii.

Odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat oraz wykonywane przez Wnioskodawcę czynności ponoszą Kontrahenci. Wnioskodawca, jako wykonujący te czynności ponosi ryzyko gospodarcze związane z prowadzoną jednoosobową działalnością gospodarczą.

Powyższe stanowisko Wnioskodawcy znajduje potwierdzenie w interpretacjach indywidualnych wydanych przez DKIS z dnia 18 października 2019 r., nr 0112-KDIL3-3.4011.320.2019.2.MM oraz z dnia 30 października 2019 r., nr 0112-KDIL3-2.4011.345.2019.2.MKA.

Na podstawie art. 30ca ust. 11 Ustawy, podatnicy korzystający z opodatkowania zgodnie z ust. 1 są obowiązani do wykazania dochodu (straty) z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej w zeznaniu za rok podatkowy, w którym osiągnięto ten dochód (poniesiono stratę).

W myśl art. 30cb ust. 1 Ustawy, podatnicy podlegający opodatkowaniu na podstawie art. 30ca są obowiązani:

  1. wyodrębnić każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej w prowadzonych księgach rachunkowych;
  2. prowadzić księgi rachunkowe w sposób zapewniający ustalenie przychodów, kosztów uzyskania przychodów i dochodu (straty), przypadających na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej;
  3. wyodrębnić koszty, o których mowa w art. 30ca ust. 4 Ustawy, przypadające na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej, w sposób zapewniający określenie kwalifikowanego dochodu;
  4. dokonywać zapisów w prowadzonych księgach rachunkowych w sposób zapewniający ustalenie łącznego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej – w przypadku gdy podatnik wykorzystuje więcej niż jedno kwalifikowane prawo własności intelektualnej, a w prowadzonych księgach rachunkowych nie jest możliwe spełnienie warunków, o których mowa w pkt 2 i 3;
  5. dokonywać zapisów w prowadzonych księgach rachunkowych w sposób zapewniający ustalenie dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej w odniesieniu do tego produktu lub tej usługi albo do tych produktów lub tych usług – w przypadku gdy podatnik wykorzystuje jedno kwalifikowane prawo własności intelektualnej lub większą liczbę tych praw w produkcie lub usłudze albo w produktach lub usługach, a w prowadzonych księgach rachunkowych nie jest możliwe spełnienie warunków, o których mowa w pkt 2-4.

Na podstawie art. 30cb ust. 2 Ustawy, podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów wykazują informacje, o których mowa w ust. 1 w odrębnej ewidencji. Ewidencja ta powinna zapewniać wyodrębnienie każdego kwalifikowanego prawa własności intelektualnej oraz ustalenie przychodów, kosztów uzyskania przychodów i dochodu (straty), przypadających na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej.

Jeżeli podatnik dysponuje więcej niż jednym prawem własności intelektualnej, konieczne będzie wyodrębnienie w ewidencji przychodów, kosztów uzyskania przychodów i dochodu (straty) osobno dla każdego z tych praw. Ten sam obowiązek dotyczyć będzie również wydzielenia kosztów niezbędnych dla kalkulacji wskaźnika nexus, które – jak wspomniano – dla każdego prawa własności intelektualnej należy ująć osobno. Co więcej, jeżeli podatnik uzyskuje dochody z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej poprzez sprzedaż towarów (usług) uwzględniających to prawo w swojej cenie, konieczne jest także dokonywanie zapisów w prowadzonej ewidencji w sposób zapewniający ustalenie dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej osobno w odniesieniu do każdego produktu lub usługi.

Wnioskodawca prowadzi odrębną od podatkowej księgi przychodów i rozchodów ewidencję od rozpoczęcia współpracy z Kontrahentami, tak aby możliwe było udokumentowanie poniesienia pierwszych kosztów, o których mowa w art. 30ca ust. 4 Ustawy.

Zdaniem Wnioskodawcy skorzystanie z 5% preferencyjnej stawki podatku od dochodów uzyskanych w ramach realizacji Projektów z tytułu przeniesienia własności kwalifikowanych praw własności intelektualnej, zgodnie z art. 30ca ust. 1 i ust. 2 pkt 8 Ustawy, jest możliwe w drodze korekty zeznania rocznego.

Ponadto, zdaniem Wnioskodawcy, przy składaniu zeznania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2020, korekty zeznania rocznego złożonego za rok 2019 Wnioskodawca będzie mógł skorzystać z 5% preferencyjnej stawki podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 30ca i art. 30cb ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w odniesieniu do dochodów z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej w postaci autorskiego prawa do programu komputerowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Na wstępie należy zaznaczyć, że pytanie przedstawione przez Wnioskodawcę we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej wyznacza zakres przedmiotowy tego wniosku. W związku z powyższym, tutejszy Organ informuje, że wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Wnioskodawcy. Zatem, inne kwestie wynikające z opisu sprawy i własnego stanowiska, nieobjęte pytaniem, nie zostały rozpatrzone w niniejszej interpretacji.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm., dalej: „updof”), jednym ze źródeł przychodów jest pozarolnicza działalność gospodarcza.

W myśl art. 5a pkt 6 updof, ilekroć w ustawie jest mowa o działalności gospodarczej albo pozarolniczej działalności gospodarczej – oznacza to działalność zarobkową:

  1. wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,
  2. polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
  3. polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych

-prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.

Stosownie natomiast do art. 5b ust. 1 updof, za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

  1. odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności;
  2. są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez zlecającego te czynności;
  3. wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.

W związku z tym, że przepisy dotyczące IP Box odnoszą się do działalności badawczo-rozwojowej, należy także przytoczyć definicje, które wynikają w tym zakresie z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2021 r., poz. 478).

Ustawodawca wprowadził definicję działalności badawczo-rozwojowej w art. 5a pkt 38 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którą – przez działalność badawczo-rozwojową należy rozumieć działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.

Definicje badań naukowych i prac rozwojowych zostały zawarte w art. 5a pkt 39 i 40 ustawy o PIT. I tak, w myśl art. 5a pkt 39 ww. ustawy, ilekroć w ustawie jest mowa o badaniach naukowych - oznacza to:

  1. badania podstawowe w rozumieniu art. 4 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. poz. 1668),
  2. badania aplikacyjne w rozumieniu art. 4 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.

Z kolei w definicji prac rozwojowych zawartej w art. 5a pkt 40 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazano, że oznaczają one prace rozwojowe w rozumieniu art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Na podstawie art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2018 r., poz. 1668, ze zm.), badania naukowe są działalnością obejmującą:

  1. badania podstawowe rozumiane jako prace empiryczne lub teoretyczne mające przede wszystkim na celu zdobywanie nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne;
  2. badania aplikacyjne rozumiane jako prace mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności, nastawione na opracowywanie nowych produktów, procesów lub usług lub wprowadzanie do nich znaczących ulepszeń.

Stosownie do art. 4 ust. 3 ww. ustawy, prace rozwojowe są działalnością obejmującą nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług, z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń.

Zatem, z pracami badawczo-rozwojowymi mamy do czynienia wówczas, gdy wykorzystuje się dostępną wiedzę z dziedziny nauki, technologii i działalności gospodarczej oraz innej wiedzy i umiejętności do tworzenia nowych lub ulepszania istniejących produktów/usług oraz procesów i technologii produkcji.

Przedsiębiorcy osiągający dochody generowane przez prawa własności intelektualnej od 1 stycznia 2019 r. mogą korzystać z preferencyjnej stawki w podatku dochodowym. Na podstawie art. 1 pkt 25 ustawy z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy  Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r., poz. 2193), w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych dodano art. 30ca i art. 30cb.

Zgodnie z art. 30ca ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatek od osiągniętego przez podatnika w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej wynosi 5% podstawy opodatkowania.

W myśl art. 30ca ust. 2 ww. ustawy: kwalifikowanymi prawami własności intelektualnej są:

  1. patent,
  2. prawo ochronne na wzór użytkowy,
  3. prawo z rejestracji wzoru przemysłowego,
  4. prawo z rejestracji topografii układu scalonego,
  5. dodatkowe prawo ochronne dla patentu na produkt leczniczy lub produkt ochrony roślin,
  6. prawo z rejestracji produktu leczniczego i produktu leczniczego weterynaryjnego dopuszczonych do obrotu,
  7. wyłączne prawo, o którym mowa w ustawie z dnia 26 czerwca 2003 r. o ochronie prawnej odmian roślin (Dz. U. z 2018 r. poz. 432 oraz z 2020 r. poz. 288),
  8. autorskie prawo do programu komputerowego

–podlegające ochronie prawnej na podstawie przepisów odrębnych ustaw lub ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, oraz innych umów międzynarodowych, których stroną jest Unia Europejska, których przedmiot ochrony został wytworzony, rozwinięty lub ulepszony przez podatnika w ramach prowadzonej przez niego działalności badawczo-rozwojowej.

Podstawę opodatkowania stanowi suma kwalifikowanych dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej osiągniętych w roku podatkowym (art. 30ca ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Stosownie natomiast do ust. 4 art. 30ca tej ustawy: wysokość kwalifikowanego dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej ustala się jako iloczyn dochodu z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej osiągniętego w roku podatkowym i wskaźnika obliczonego według wzoru:

(a+b) x 1,3 / (a+b+c+d)

w którym poszczególne litery oznaczają koszty faktycznie poniesione przez podatnika na:

a – prowadzoną bezpośrednio przez podatnika działalność badawczo-rozwojową związaną z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej,

b – nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, innych niż wymienione w lit. d, od podmiotu niepowiązanego w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 3,

c – nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, innych niż wymienione w lit. d, od podmiotu powiązanego w rozumieniu art. 23m ust. 1 pkt 4,

d – nabycie przez podatnika kwalifikowanego prawa własności intelektualnej.

Do kosztów, o których mowa w ust. 4, nie zalicza się kosztów, które nie są bezpośrednio związane z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, w szczególności odsetek, opłat finansowych oraz kosztów związanych z nieruchomościami (art. 30ca ust. 5 ww. ustawy).

W myśl art. 30ca ust. 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: w przypadku gdy wartość wskaźnika, o którym mowa w ust. 4, jest większa od 1, przyjmuje się, że wartość ta wynosi 1.

Zgodnie natomiast z art. 30ca ust. 7 powołanej ustawy: dochodem (stratą) z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej jest obliczony zgodnie z art. 9 ust. 2 dochód (strata) z pozarolniczej działalności gospodarczej w zakresie, w jakim został osiągnięty:

  1. z opłat lub należności wynikających z umowy licencyjnej, która dotyczy kwalifikowanego prawa własności intelektualnej;
  2. ze sprzedaży kwalifikowanego prawa własności intelektualnej;
  3. z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej uwzględnionego w cenie sprzedaży produktu lub usługi;
  4. z odszkodowania za naruszenie praw wynikających z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, jeżeli zostało uzyskane w postępowaniu spornym, w tym postępowaniu sądowym albo arbitrażu.

Stosownie do art. 30ca ust. 8 ww. ustawy: do ustalenia dochodów (strat), o których mowa w ust. 7 pkt 3, przepis art. 23o stosuje się odpowiednio.

W myśl art. 30ca ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnicy korzystający z opodatkowania zgodnie z ust. 1 są obowiązani do wykazania dochodu (straty) z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej w zeznaniu za rok podatkowy, w którym osiągnięto ten dochód (poniesiono stratę).

Zatem, podatnik, który osiągnął w ciągu roku dochód z kwalifikowanego IP i decyduje, że wobec tego dochodu będzie stosował 5% stawkę podatku, jest zobowiązany do wykazania tego dochodu w zeznaniu rocznym składanym za rok, w którym ten dochód został osiągnięty. Podatnik ma prawo stosować 5% stawkę podatkową do dochodu z tego konkretnego kwalifikowanego IP w okresie, w którym kwalifikowane IP posiada ochronę prawną.

Ponadto, należy wskazać, że podatnik, który chce skorzystać z ww. preferencji jest zobowiązany prowadzić szczegółową ewidencję rachunkową w sposób umożliwiający obliczenie podstawy opodatkowania, w tym powiązanie ponoszonych kosztów prac badawczo-rozwojowych z osiąganymi dochodami z kwalifikowanych praw własności intelektualnej powstałymi w wyniku przeprowadzenia tych prac.

Podkreślić należy, że w celu skorzystania z opodatkowania dochodów na podstawie art. 30ca ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnik ma obowiązek na bieżąco prowadzić odrębną od podatkowej księgi przychodów i rozchodów ewidencję, czyli od momentu poniesienia pierwszych kosztów, o których mowa w art. 30ca ust. 4 ww. ustawy. Przepisy o IP BOX nie narzucają podatnikom konkretnej formy ewidencjonowania zdarzeń na cele stosowania preferencji IP BOX.

W myśl art. 30cb ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: podatnicy podlegający opodatkowaniu na podstawie art. 30ca są obowiązani:

  1. wyodrębnić każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej w prowadzonych księgach rachunkowych;
  2. prowadzić księgi rachunkowe w sposób zapewniający ustalenie przychodów, kosztów uzyskania przychodów i dochodu (straty), przypadających na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej;
  3. wyodrębnić koszty, o których mowa w art. 30ca ust. 4, przypadające na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej, w sposób zapewniający określenie kwalifikowanego dochodu;
  4. dokonywać zapisów w prowadzonych księgach rachunkowych w sposób zapewniający ustalenie łącznego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej – w przypadku gdy podatnik wykorzystuje więcej niż jedno kwalifikowane prawo własności intelektualnej, a w prowadzonych księgach rachunkowych nie jest możliwe spełnienie warunków, o których mowa w pkt 2 i 3;
  5. dokonywać zapisów w prowadzonych księgach rachunkowych w sposób zapewniający ustalenie dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej w odniesieniu do tego produktu lub tej usługi albo do tych produktów lub tych usług – w przypadku gdy podatnik wykorzystuje jedno kwalifikowane prawo własności intelektualnej lub większą liczbę tych praw w produkcie lub usłudze albo w produktach lub usługach, a w prowadzonych księgach rachunkowych nie jest możliwe spełnienie warunków, o których mowa w pkt 2-4.

Na podstawie art. 30cb ust. 2 ww. ustawy: podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów wykazują informacje, o których mowa w ust. 1, w odrębnej ewidencji.

Stosownie do art. 30cb ust. 3 ww. ustawy: w przypadku gdy na podstawie ksiąg rachunkowych lub ewidencji, o której mowa w ust. 2, nie jest możliwe ustalenie dochodu (straty) z kwalifikowanych praw własności intelektualnej, podatnik jest obowiązany do zapłaty podatku zgodnie z art. 27 lub art. 30c.

Powyższe przepisy wprowadzają korzystne rozwiązania podatkowe dla przedsiębiorców, którzy uzyskują dochody z komercjalizacji wytworzonych lub rozwiniętych przez nich praw własności intelektualnej, tzw. Innovation Box. W tym zakresie wpisują się one w realizację „Planu na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju”, „Strategii na rzecz doskonałości naukowej, nowoczesnego szkolnictwa wyższego, partnerstwa z biznesem i społecznej odpowiedzialności nauki” oraz „Strategii na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju” w obszarze innowacyjności. Znowelizowane przepisy mają prowadzić do wzrostu zainteresowania pracami badawczo-rozwojowymi prowadzonymi w Polsce oraz stanowić swoiste „zamknięcie” łańcucha wartości związanego z procesem tworzenia i komercjalizacji innowacyjnych rozwiązań będących efektem prac badawczo-rozwojowych.

Należy także wskazać, że powyższe regulacje polegają na preferencyjnym opodatkowaniu 5% stawką podatkową dochodów uzyskiwanych przez podatnika z praw własności intelektualnej, których podatnik jest właścicielem, współwłaścicielem, użytkownikiem lub posiada prawa do korzystania z nich na podstawie umowy licencyjnej i które są chronione na podstawie obowiązującego prawa krajowego lub międzynarodowego przez m.in. patent, dodatkowe prawo ochronne na wzór użytkowy czy prawo z rejestracji wzoru przemysłowego, zwane „kwalifikowanymi prawami własności intelektualnej”.

Możliwość skorzystania z ulgi Innovation Box ma miejsce również w sytuacji, gdy podatnik dokona zakupu kwalifikowanych praw własności intelektualnej, o których mowa powyżej, pod warunkiem, że następnie poniesie on koszty związane z rozwojem lub ulepszeniem nabytego prawa.

Dochodem kwalifikującym się do ulgi Innovation Box jest dochód uzyskany z tytułu należności/opłat licencyjnych lub innych należności związanych z wykorzystywaniem kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, dochód ze sprzedaży kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, jak również, co istotne, dochód z tego aktywa uwzględniony w cenie sprzedaży produktu lub usługi określany na zasadzie ceny rynkowej.

Warunkiem koniecznym dla skorzystania z omawianej preferencji jest wymóg prowadzenia przez podatnika działalności badawczo-rozwojowej bezpośrednio związanej z wytworzeniem, komercjalizacją, rozwojem lub ulepszeniem kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, co stanowi wyraz realizacji zasady nexus. Poziom dochodu kwalifikowanego do zastosowania preferencyjnej stawki opodatkowania będzie wyliczany przy zastosowania formuły (wzoru) wynikającej z raportu nr 5 BEPS. Przewidziano także możliwość zlecenia wykonania prac badawczo-rozwojowych innym podmiotom zarówno niepowiązanym, jak i powiązanym.

Należy podkreślić, że stosowanie tej ulgi (niższej stawki podatku do kwalifikowanych dochodów) jest prawem, a nie obowiązkiem podatnika. Jest to o tyle istotne, gdyż z korzystaniem z ulgi wiążą się, bądź co bądź, dodatkowe obowiązki po stronie podatników, w szczególności obowiązek prowadzenia ewidencji pozwalającej na monitorowanie i śledzenie efektów prac badawczo-rozwojowych.

Podatnik będzie miał możliwość stosowania niniejszej ulgi przez cały okres trwania ochrony prawnej kwalifikowanych praw własności intelektualnej. W przypadku tych aktywów, które podlegają procedurze zgłoszenia/rejestracji, podatnik będzie mógł skorzystać z preferencji podatkowej od momentu zgłoszenia lub złożenia wniosku o rejestrację (obowiązek zwrotu kwoty ulgi w przypadku wycofania wniosku, odmowy udzielenia prawa lub odrzucenia wniosku o rejestrację).

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego wynika, że:

  1. Wnioskodawca w ramach indywidualnej działalności gospodarczej tworzy, rozwija i ulepsza oprogramowanie lub jego część.
  2. Wnioskodawca wykonuje powyższe czynności w ramach prowadzonej przez Niego działalności badawczo-rozwojowej spełniającej definicje wskazane w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.
  3. W wyniku prowadzonych prac powstają autorskie prawa do programów komputerowych, które podlegają ochronie na podstawie art. 74 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych i stanowią jedną z form wyrażenia kwalifikowanego prawa własności intelektualnej według art. 30ca ust. 2 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
  4. Wnioskodawca zbywa na rzecz Kontrahentów autorskie prawa majątkowe do wytworzonego, ulepszonego/rozwijanego oprogramowania lub jego części na podstawie umowy współpracy, za co otrzymuje wynagrodzenie.
  5. W związku z tworzeniem, ulepszeniem/rozwinięciem ww. oprogramowania, Wnioskodawca osiąga dochody z kwalifikowanych praw własności intelektualnej.
  6. Wnioskodawca od dnia 1 stycznia 2019 r. prowadzi na bieżąco odrębną od podatkowej księgi przychodów i rozchodów ewidencję, o której mowa w art. 30cb ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Należy także wskazać, że oprogramowanie – definiowane jako ogół informacji w postaci zestawu instrukcji, zaimplementowanych interfejsów i zintegrowanych danych przeznaczonych dla komputera do realizacji wyznaczonych celów – podlega ochronie jak utwór literacki z art. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1231 ze zm.). Stąd oprogramowanie może być uznane za kwalifikowane IP, w świetle art. 30ca ust. 2 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeśli jego wytworzenie, rozszerzenie lub ulepszenie jest wynikiem prac badawczo-rozwojowych.

Zgodnie z art. 74 ust. 2 ww. ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych: ochrona przyznana programowi komputerowemu obejmuje wszystkie formy jego wyrażenia. Idee i zasady będące podstawą jakiegokolwiek elementu programu komputerowego, w tym podstawą łączy, nie podlegają ochronie.

Biorąc pod uwagę przedstawiony we wniosku stan faktyczny/zdarzenie przyszłe oraz przytoczone przepisy prawa podatkowego, stwierdzić należy, że uzyskany przez Wnioskodawcę dochód z tytułu przenoszenia autorskich praw majątkowych do wytworzonego przez siebie oprogramowania lub jego części, które stanowi utwór prawnie chroniony i zostało wytworzone, rozwinięte bądź ulepszone w ramach prowadzonej przez Niego działalności badawczo-rozwojowej, stanowi dochód z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej. Zatem, do dochodu uzyskiwanego przez Wnioskodawcę z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej w zeznaniu rocznym za rok 2019 i 2020, jak również w latach kolejnych (przyszłych) (o ile nie zmieni się stan faktyczny i prawny), znajdzie zastosowanie preferencyjna 5% stawka podatku dochodowego od osób fizycznych.

Odnosząc się natomiast do kwestii dokonania korekty złożonej deklaracji w celu zastosowania obniżonej stawki 5% podatku do dochodu uzyskiwanego w 2019 r. z tytułu sprzedaży kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, wskazać należy, że zagadnienia związane z korektą deklaracji regulują przepisy ustawy Ordynacja podatkowa.

Zgodnie z treścią art. 81 § 1 ww. ustawy, jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, podatnicy, płatnicy i inkasenci mogą skorygować uprzednio złożoną deklarację. Przy czym, zgodnie z art. 3 pkt 5 tej ustawy, ilekroć w ustawie jest mowa o deklaracjach rozumie się przez to również zeznania, wykazy, zestawienia, sprawozdania oraz informacje, do których składania obowiązani są, na podstawie przepisów prawa podatkowego, podatnicy, płatnicy i inkasenci.

W myśl art. 81 § 2 ustawy Ordynacja podatkowa, skorygowanie deklaracji następuje przez złożenie korygującej deklaracji.

Korekta deklaracji ma na celu poprawienie błędu, który został popełniony przy poprzednim jej sporządzeniu i może dotyczyć każdej jej pozycji – o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej. Skorygowanie deklaracji polega więc na ponownym – poprawnym już – wypełnieniu jej formularza z zaznaczeniem, że w tym przypadku mamy do czynienia z korektą uprzednio złożonej deklaracji.

Przepisy ustawy Ordynacja podatkowa nie określają szczególnych terminów, w których przysługuje powyższe uprawnienie. Należy więc powiązać tę możliwość z zobowiązaniem podatkowym, którego deklaracja (zeznanie) dotyczy. Prawo do korekty deklaracji (zeznania) istnieje tak długo, jak długo istnieje zobowiązanie podatkowe, czyli 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku (art. 70 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa). Okoliczności skutkujące przerwaniem lub zawieszeniem biegu przedawnienia wymienione zostały w art. 70 i art. 70a ww. ustawy.

Zatem, jeżeli w złożonym zeznaniu za 2019 r. Wnioskodawca nie zastosował obniżonej stawki 5% podatku do dochodu uzyskiwanego w 2019 r. z ww. tytułu, to przysługuje Mu prawo do złożenia korekty zeznania oraz skorzystania z preferencji w załączniku PIT/IP, zgodnie z art. 81 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Końcowo należy wskazać, że samodzielne prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej nie było przedmiotem interpretacji indywidualnej, bowiem okoliczność ta stanowiła element stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325 ze zm.) przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

  1. z zastosowaniem art. 119a;
  2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
  3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r., poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325 ze zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.


doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Dołącz do zarejestrowanych użytkowników i korzystaj wygodnie z epodatnik.pl.   Rejestracja jest prosta, szybka i bezpłatna.

Reklama

Przejrzyj zasięgi serwisu epodatnik.pl od dnia jego uruchomienia. Zobacz profil przeciętnego użytkownika serwisu. Sprawdź szczegółowe dane naszej bazy mailingowej. Poznaj dostępne formy reklamy: display, mailing, artykuły sponsorowane, patronaty, reklama w aktywnych formularzach excel.

czytaj

O nas

epodatnik.pl to źródło aktualnej i rzetelnej informacji podatkowej. epodatnik.pl to jednak przede wszystkim źródło niezależne. Niezależne w poglądach od aparatu skarbowego, od wymiaru sprawiedliwości, od inwestorów kapitałowych, od prasowego mainstreamu.

czytaj

Regulamin

Publikacje mają charakter informacyjny. Wydawca dołoży starań, aby informacje prezentowane w serwisie były rzetelne i aktualne. Treści prezentowane w serwisie stanowią wyraz przekonań autorów publikacji, a nie źródło prawa czy urzędowo obowiązujących jego interpretacji.

czytaj