Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB2-3.4014.193.2021.2.ASZ
z 15 lipca 2021 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2020 r. poz. 1325 ze zm.) – Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 4 maja 2021 r. (data wpływu – 6 maja 2021 r.), uzupełnionym 7 lipca 2021 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych przeniesienia własności ruchomości w zamian za zwolnienie z długu – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 6 maja 2021 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych przeniesienia własności ruchomości w zamian za zwolnienie z długu.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, w związku z czym w piśmie z 23 czerwca 2021 r. znak: 0111-KDIB2-3.4014.193.2021.1.ASZ wezwano do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono 7 lipca 2021 r.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Podatnik jest wierzycielem z tytułu umowy pożyczki. Wierzytelność na dzień złożenia wnioski pozostaje niewymagalna. Podatnik planuje zawrzeć ze swoim dłużnikiem umowę zwolnienia z długu, na mocy której:

1. dłużnik zobowiązuje się przenieść na wierzyciela własność posiadanych przez siebie ruchomości według załączonego do umowy spisu,
2. wierzyciel zwalnia dłużnika z długu do wysokości wartości przejętych ruchomości.
   
   

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawczyni wskazała, że jest w ramach tej umowy wierzycielem (pożyczkodawcą), ruchomości zostaną przeniesione na jej rzecz, a przeniesienie to nastąpi na podstawie art. 453 Kodeksu cywilnego.

W związku z powyższym opisem, po przeformułowaniu w uzupełnieniu wniosku, zadano następujące pytanie:

Czy w opisanym zdarzeniu przyszłym powstanie po stronie Wnioskodawczyni obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu zawarcia opisanej wcześniej umowy?

Zdaniem Wnioskodawczyni, instytucja datio in solutum zawarta w art. 453 Kodeksu cywilnego jest odmienną instytucją od umowy sprzedaży, nie ujętą w katalogu zawartym w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

W ocenie Wnioskodawczyni w zdarzeniu przyszłym nie zachodzi obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. W art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych został zawarty katalog czynności cywilnoprawnych podlegających podatkowi. Katalog ten jest katalogiem zamkniętym, z uwagi na wskazanie, iż „podatkowi podlegają następujące czynności cywilnoprawne”. W treści tego przepisu nie zawarto żadnego wyrażenia wskazującego, aby katalog ten był otwarty. W ramach art. 1 zostały wymienione m.in. czynność umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy, umowa pożyczki pieniężnej, umowa darowizny, umowa dożywocia, umowa o dział spadku i zniesienie współwłasności, ustanowienie hipoteki, ustanowienie odpłatnego użytkowania, umowa depozytu nieprawidłowego, umowa spółki.

Mając na uwadze powyższe wskazanie należy stwierdzić, że umowa zwolnienia z długu, ani instytucja datio in solutum nie zostały ujęte w katalogu. W związku z tym należy stwierdzić, że w przypadku umowy o zwolnienie z długu nie powstaje obowiązek zapłaty podatku. Zgodnie z poglądami prezentowanymi przez przedstawicieli doktryny prawa podatkowego „Umowy nienazwane, a także czynności cywilnoprawne niewymienione w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie podlegają w rezultacie podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Cesja wierzytelności, mająca na celu zabezpieczenie istniejących zobowiązań, jak również czynność wykonana w zamian za zwolnienie z długu, nie jest wymieniona w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, a więc nie podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Podobnie zawarcie ugody w sprawie spłaty zadłużenia nie mieści się w katalogu czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu tym podatkiem” (Z. Ofiarski [w:] Komentarz do ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych [w:] Ustawa o opłacie skarbowej. Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych. Komentarz, wyd. IV, Warszawa 2018, art. 1).

Mając na uwadze powołane wyżej okoliczności należy stwierdzić, że w zdarzeniu przyszłym nie powstanie obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych. Wynika to z ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, a konkretnie art. 1 tej ustawy. Powołany przepis zawiera enumeratywne wyliczenie czynności, których dokonanie prowadzi do powstania obowiązku podatkowego w podatku od czynności cywilnoprawnych. Nie została w katalogu zawarta czynność zwolnienia z długu, ani wykonanie innej czynności w zamian za zwolnienie z długu. W ocenie Wnioskodawczyni w przedstawionym we wniosku zdarzeniu przyszłym nie powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych. (Dz. U. z 2020 r. poz. 815 ze zm.) podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona),
4. umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. (uchylona),
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki.
    
    

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Należy stwierdzić, że ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W związku z tym, szczegółowe wyznaczenie zakresu przedmiotowego opodatkowania ww. podatkiem ma określone konsekwencje prawne. Oznacza to, że ustawodawca wprowadzając tę zasadę, wyłączył od opodatkowania inne podobne czynności, które nie zostały wyraźnie wskazane w omawianym przepisie. Tym samym należy stwierdzić, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu nawet, gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia wynika, że Wnioskodawczyni planuje zawrzeć z dłużnikiem – udzielonej przez siebie pożyczki – umowę, w której z jednej strony następuje przeniesienie własności ruchomości dłużnika na rzecz Wnioskodawczyni, a z drugiej strony Wnioskodawczyni zwalnia dłużnika z długu do wysokości wartości ruchomości. Przeniesienie własności ruchomości nastąpi na podstawie art. 453 Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 453 (zdanie pierwsze) ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.) – jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa (datio in solutum).

Celem datio in solutum jest zatem wygaśnięcie istniejących pomiędzy stronami zobowiązań poprzez spełnienie przez dłużnika świadczenia innego niż określone w treści pierwotnej umowy. Zobowiązanie wówczas wygasa tak, jakby wygasło przez zwykłe wykonanie (np. przez zapłatę uzgodnionej pierwotnie kwoty), przy czym konieczną przesłanką wygaśnięcia zobowiązania – poza umową stron – jest rzeczywiste spełnienie świadczenia przez dłużnika.

Uregulowana w tym przepisie instytucja świadczenia w miejsce wypełnienia/wykonania (datio in solutum) stanowi jeden z wyjątków od zasady realnego wykonywania zobowiązań cywilnych, znajdujący podstawę w zasadzie swobody umów. Wskutek zawarcia umowy o świadczenie w miejsce wypełnienia dłużnik uzyskuje upoważnienie przemienne (facultas alternativa), umożliwiające mu wykonanie zobowiązania przez spełnienie świadczenia innego niż pierwotne. Z chwilą wypełnienia świadczenia zastępczego następuje wykonanie umowy datio in solutum, a zarazem wykonanie istniejącego zobowiązania, co prowadzi do jego wygaśnięcia. Roszczenie wierzyciela, wynikające z umowy zobowiązaniowej zostaje zaspokojone wskutek spełnienia przed dłużnika na jego rzecz świadczenia zastępczego.

W świetle powyższego zgodzić się należy ze stanowiskiem Wnioskodawczyni, że zawarta na podstawie art. 453 Kodeksu cywilnego umowa dotycząca przeniesienia własności ruchomości w zamian za zwolnienie z długu nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Jak zostało powyżej wskazane, katalog czynności cywilnoprawnych, ujęty w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych ma charakter zamknięty. Zatem czynności cywilnoprawne, które nie zostały w nim wymienione w sposób wyraźny, nie podlegają opodatkowaniu omawianym podatkiem. W rezultacie na Wnioskodawczyni nie będzie ciążył z tego tytułu obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze zdarzeniem podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
   
   

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w … za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.