Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0113-KDIPT2-3.4011.345.2021.2.MS
z 23 lipca 2021 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 19 marca 2021 r. (data wpływu 23 marca 2021 r.), uzupełnionym pismem z dnia 29 czerwca 2021 r. (data wpływu 1 lipca 2021 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania otrzymanej przez Wnioskodawczynię kwoty pieniędzy w postaci zapłaty na Jej rzecz przez małżonka kary umownej – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 23 marca 2021 r. wpłynął do tutejszego Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania otrzymanej przez Wnioskodawczynię kwoty pieniędzy w postaci zapłaty na Jej rzecz przez małżonka kary umownej.

We wniosku i jego uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny:

W dniu 23 grudnia 2020 r. zapadł wyrok zasądzający od pozwanego na rzecz Wnioskodawczyni kwotę 340 000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 24 czerwca 2020 r. Pozwanym był mąż Wnioskodawczyni. Wyrok zapadł z uwagi na brak wykonania obowiązku przez pozwanego, który został zapisany w umowie z dnia 31 grudnia 2013 r. o podział majątku wspólnego zawartego w formie aktu notarialnego (małżeńskiego majątku).

Strony w ramach podziału majątku ustaliły, że działki oznaczone nr 1 oraz 2 będą wchodzić w skład majątku osobistego pozwanego. Zgodnie z ww. umową, pozwany zobowiązał się do podziału ww. działek i dokonania darowizn na rzecz dzieci. Strony postanowiły, że w wypadku niewykonania zobowiązania dokonania darowizny do dnia 30 sierpnia 2014 r. pozwany zapłaci na rzecz Wnioskodawczyni Karę umowną w kwocie 340 000 zł. Wyrok zapadł z uwagi na brak wykonania zobowiązania przez pozwanego, zapisanego w umowie o podział majątku wspólnego. Spłata na podstawie wyroku nie stanowi spłaty udziału w majątku. Przed datą podziału majątku istniała rozdzielność majątkowa. Podział dotyczył majątku stron sprzed dokonania rozdzielności.

Pozwany uiścił zasądzoną kwotę 340 000 zł w dniu 11 lutego 2021 r.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku):

Czy zasądzona wyrokiem kwota jest objęta podatkiem dochodowym od osób fizycznych, czy jest od takiego podatku zwolniona?

Zdaniem Wnioskodawczyni (ostatecznie sformułowanym w uzupełnieniu wniosku), zasądzona przez sąd kwota jest Jej odszkodowaniem za niewykonanie zobowiązania przez byłego męża w związku z dokonanym podziałem majątku. Jest to odszkodowanie Wnioskodawczyni, które zgodnie z art. 21 § 3 pkt 3b (winno być: art. 21 ust. 1 pkt 3b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jest zwolnione z opodatkowania.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r., poz. 1128, z późn. zm.), jest zasada powszechności opodatkowania.

W myśl tej zasady – wyrażonej w treści art. 9 ust. 1 ww. ustawy – opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy źródłami przychodów są również inne źródła.

Zgodnie z treścią art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności” wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 cyt. ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.

Na gruncie prawa podatkowego przychodem podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jest więc każda forma przysporzenia majątkowego, tzn. zarówno pieniężna, jak i niepieniężna.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca nie zdefiniował pojęcia odszkodowania czy zadośćuczynienia. Konieczne staje się zatem zastosowanie wykładni systemowej zewnętrznej i odwołanie się do przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r., poz. 1740, z późn. zm.).

Odwołując się zatem do prawa cywilnego stwierdzić należy, że świadczenie odszkodowawcze to najogólniej świadczenie mające na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Szkodą jest uszczerbek jakiego doznał poszkodowany wbrew jego woli, we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Uszczerbek niemajątkowy jest określany terminem „krzywda”. Pod tym pojęciem należy rozumieć wszelkie negatywne przeżycia człowieka wyrażające się zarówno w cierpieniu fizycznym, jak i psychicznym, wywołane czynem niedozwolonym. Do naprawienia krzywdy odnosi się termin „zadośćuczynienie”, natomiast „odszkodowanie” wiąże się z naprawieniem uszczerbku majątkowego.

Natomiast kara umowna stanowi sposób zabezpieczenia prawidłowej realizacji umowy i ma ona na celu ułatwienie w dochodzeniu naprawienia ewentualnej szkody.

Kwestie prawne dotyczące nakładania kar umownych regulują art. 483-485 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z tymi przepisami kara umowna jest rodzajem sankcji cywilnoprawnej zastrzeżonej w umowie na wypadek szkód powstałych w wyniku niewłaściwego wykonania umowy. W przypadku zastrzeżenia kary umownej naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego następuje przez zapłatę określonej sumy.

Na mocy art. 484 § 1 ww. Kodeksu, w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody. Żądanie odszkodowania przenoszącego wysokość zastrzeżonej kary nie jest dopuszczalne, chyba że strony inaczej postanowiły. Obowiązek zapłaty kary umownej może wynikać wyłącznie z postanowień umowy i należy się ona wierzycielowi w umówionej wysokości, niezależnie od rozmiaru poniesionej szkody.

Jednocześnie należy wyjaśnić, że otrzymanie przez Wnioskodawczynię kwoty pieniędzy w postaci zapłaty na Jej rzecz przez małżonka kary umownej, nie jest równoznaczne z otrzymaniem odszkodowania bądź zadośćuczynienia. Zadośćuczynienia dotyczą naprawienia krzywd (uszczerbków niemajątkowych), zaś odszkodowania:

• wynikają z mocy prawa,
  

• mają miejsce, gdy dłużnik nie zachował należytej staranności wykonując zobowiązanie, bez względu na to, czy z winy umyślnej czy nieumyślnej,
  

• mogą być rozszerzone lub ograniczone na podstawie umów, jednak nie jest możliwe wyłączenie odpowiedzialności dłużnika za szkodę wyrządzoną z winy umyślnej,
  

• dłużnik ponosi odpowiedzialność także za działania lub zaniechania osób, którym powierzył wykonanie zadań,
  

• w odróżnieniu od kary umownej wysokość odszkodowania odpowiada wysokości szkody.
  
  

Natomiast kary umowne:

• wynikają wyłącznie z postanowień umowy,
  

• mogą być zastrzeżone wyłącznie w przypadku zobowiązań niepieniężnych,
  

• zastępują odszkodowanie należne wierzycielowi w przypadku wystąpienia szkody spowodowanej nienależytym wykonaniem zobowiązania, dlatego bez zgody wierzyciela dłużnik nie może zwolnić się z wykonania zobowiązania przez zapłatę kary umownej,
  

• najistotniejszą cechą kary umownej jest to, że należy się ona wierzycielowi w zastrzeżonej wysokości, bez względu na wysokość poniesionej szkody.
  
  

Odnosząc powyższe wyjaśnienia do przedstawionego we wniosku stanu faktycznego stwierdzić należy, że otrzymana przez Wnioskodawczynię kwota pieniędzy w postaci zapłaty na Jej rzecz przez małżonka kara umowna, stanowi dla Wnioskodawczyni przysporzenie majątkowe, podlegające opodatkowaniu jako przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przychód ten nie korzysta jednak ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, gdyż – jak wyjaśniono powyżej – kara umowna nie jest odszkodowaniem, nie jest również zadośćuczynieniem, a w konsekwencji nie może podlegać zwolnieniu na podstawie ww. przepisu.

Zgodnie bowiem z zasadą, przyjętą w orzecznictwie, jak i w doktrynie prawa podatkowego, ulgi i zwolnienia podatkowe są wyjątkiem od zasady równości i powszechności opodatkowania, tak więc przepisy regulujące prawo do ulgi/zwolnienia winny być interpretowane ściśle. Niedopuszczalna jest ich interpretacja rozszerzająca. Skoro przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w sposób precyzyjny określają, że zwolnienie na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przysługuje wyłącznie w związku z otrzymaniem odszkodowania lub zadośćuczynienia, to jeżeli Wnioskodawczyni nie otrzymała żadnego z tych świadczeń, takie zwolnienie Jej nie przysługuje.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Należy jednocześnie poinformować, że przedmiotem interpretacji indywidualnej była wyłącznie ocena sytuacji wypłaty kwoty głównej zasądzonej wskazanym we wniosku wyrokiem sądu. Interpretacja indywidualna nie dotyczy natomiast sytuacji wypłaty odsetek za opóźnienie od ww. należności.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Końcowo wskazać należy, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację indywidualną w trybie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325, z późn. zm.), opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Należy wskazać, że przy wydawaniu niniejszej interpretacji tutejszy Organ dokonał wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji indywidualnej.

Zgodnie z art. 14na § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325, z późn. zm.), przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
   
   

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 ustawy Ordynacja podatkowa). Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r., poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, za pośrednictwem organu, który ją wydał (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.