2021.07.29 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB1-1.4010.199.2021.1.MF
z 29 lipca 2021 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r. poz. 1325, ze zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 27 kwietnia 2021 r. (data wpływu 30 kwietnia 2021 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych, w zakresie ustalenia, czy wydatek, który zostanie poniesiony na pokrycie Kosztów procesu ustalonych w zawartej Ugodzie stanowić będzie dla Wnioskodawcy koszt uzyskania przychodów w świetle art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 30 kwietnia 2021 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych, w zakresie ustalenia, czy wydatek, który zostanie poniesiony na pokrycie Kosztów procesu ustalonych w zawartej Ugodzie stanowić będzie dla Wnioskodawcy koszt uzyskania przychodów w świetle art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, czynnym podatnikiem VAT, rezydentem podatkowym w Polsce (dalej: „Wnioskodawca”, „Spółka”). Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w zakresie telekomunikacji przewodowej.

Spółka jest operatorem sieci kablowej w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wnioskodawca reemituje w sieci kablowej utwory na podstawie zawartej umowy licencji na reemisję z organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi (dalej: „OZZ”). Spółka uiszczała, zdaniem OZZ, opłaty licencyjne w niepełnej wysokości, co skutkowało procesowym dochodzeniem przez OZZ zapłaty brakującej części opłat przed Sądem Okręgowym w (…). Obydwie strony odmiennie interpretowały, jak ustalić podstawę naliczania opłat licencyjnych.

OZZ nie odpowiadając na ostatnie wyjaśnienia Spółki w tym zakresie, złożyła pozew, domagając się udzielenia szerokich informacji handlowych oraz zapłaty na jej rzeczy kwoty 486.504 zł. Od razu po otrzymaniu pozwu (który był jednak dla Spółki zaskoczeniem) podjęto negocjacje ugodowe. W ocenie Spółki, istniało bowiem bardzo duże ryzyko przegrania sprawy i to zarówno w obu aspektach, czyli żądania udzielenia informacji oraz zapłaty.

Wnioskodawca w celu zakończenia sporu sądowego zawarł w kwietniu 2021 r. ugodę z OZZ (dalej: „Ugoda”). Warunkiem ugodowym OZZ, reprezentowanej przez pełnomocnika - adwokata - jest, poza uregulowaniem wyliczonej należności wraz ze skapitalizowanymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie, zwrócenie przez Wnioskodawcę na rzecz OZZ kosztów procesu w łącznej wysokości 23.833 PLN (dalej: „Koszty procesu”).

Na wysokość Kosztów procesu składa się suma kwot 12.313 PLN, która stanowi połowę opłaty od pozwu oraz 11.520 PLN z tytułu kosztów zastępstwa procesowego.

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (dalej: „Rozporządzenie”) stawka minimalna w sprawie o ochronę praw autorskich (roszczenie informacyjne) wynosi 720 PLN. Niemniej jednak, zgodnie z § 8 ust. 2 Rozporządzenia, stawka ta nie obejmuje opłaty od roszczeń majątkowych dochodzonych łącznie, która przy wartości przedmiotu sporu w kwocie od 200 tys. do 2 mln PLN wynosi 10.800 zł. Stąd też w Ugodzie koszty zastępstwa adwokackiego określono w wysokości 11.520 PLN.

W ramach Ugody Wnioskodawca uiści na rzecz OZZ ustaloną kwotę, w tym całość Kosztów procesu, w dziewięciu ratach z terminami płatności przypadającymi w okresie od 15 kwietnia do 15 grudnia 2021 r. Rachunek bankowy wskazany przez OZZ w treści Ugody, na który mają być dokonywane przelewy odpowiednich kwot, na dzień jej zawarcia, znajduje się w wykazie podmiotów zarejestrowanych jako podatnicy VAT (tzw. „biała lista”). Spółka w momencie płatności każdej z rat będzie badać czy ten stan rzeczy nie uległ zmianie.

Trzeba podkreślić, że rozwiązanie sporu za pomocą Ugody umożliwiło nie tylko zakończenie stanu niepewności związanego z powstałym sporem, dalsze wykonywanie umowy licencyjnej, ale także pozwoliło uniknąć zapłaty przez Wnioskodawcę dalszych odsetek ustawowych za opóźnienie (które narastałyby w trakcie trwania co najmniej kilkuletniego sporu), gdyż OZZ zgodził się Ugodą na zaprzestanie ich naliczania od momentu podjęcia przez strony rozmów ugodowych.

Ponadto, dzięki zawarciu Ugody, Spółka nie musi uiszczać opłaty sądowej w pełnej wysokości, a jedynie w połowie (12.313 PLN), ponieważ, przepisy premiują w tym względzie zakończenie sporu ugodą. Zakończenie sporu na tak wczesnym etapie pozwoliło także uniknąć wyższych kosztów zastępstwa procesowego. Przy jego dłuższym prowadzeniu, nie można wykluczyć żądania wyższej, niż wyjściowej (10.800 PLN) kwoty, będącej jej kilkukrotnością.

Polubowne załatwienie sprawy umożliwiło także uniknięcie potencjalnie wysokich kosztów związanych z wypełnieniem żądań OZZ w zakresie udzielenia informacji (w tym wielu faktur Spółki) a związanymi z koniecznością ich anonimizacji. Ugodą, OZZ zrezygnowało z tego żądania. Nie można zapominać, że zawarcie Ugody pozwoliło rozłożyć całą kwotę należności na 9 nieoprocentowanych rat.

Całość tych działań miała na celu uniknięcie ponoszenia dodatkowych, niepotrzebnych w dobie COVID-19 wydatków, dzięki czemu Spółce udało się zaoszczędzić środki finansowe.

Decyzja o zawarciu Ugody była podejmowana w warunkach toczącej kraj epidemii związanej z COVID-19. Spółka została zmuszona do weryfikacji swoich decyzji gospodarczych. Jednym z wyrazów tej weryfikacji była decyzja o zawarciu Ugody, aby w ten sposób ograniczyć łączną kwotę wydatków, jakie Spółka musiałaby ponieść, gdyby kontynuowała proces i go przegrała. Takie postępowanie pozwoliło na przeznaczenie zaoszczędzonych w ten sposób środków na finansowanie jej funkcjonowania w okresie pogorszania koniunktury, do czasu gdy ta koniunktura się poprawi. Takie działanie pozwoliło na przeznaczenie zaoszczędzonych w ten sposób środków na finansowanie jej funkcjonowania w okresie pogorszania koniunktury gospodarczej i tym samym umożliwienie jej przetrwania, do czasu gdy ta koniunktura się poprawi.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy wydatek, który zostanie poniesiony na pokrycie Kosztów procesu ustalonych w zawartej Ugodzie stanowić będzie dla Wnioskodawcy koszt uzyskania przychodów w świetle art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych?

Zdaniem Wnioskodawcy, wydatek przeznaczony na pokrycie Kosztów procesu na podstawie zawartej Ugody, będzie mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1406, ze zm., dalej: „uCIT”), aby wydatek poniesiony przez podatnika mógł stanowić koszt uzyskania przychodów, muszą zaistnieć łącznie następujące przesłanki:

został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
został właściwie udokumentowany,
nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 uCIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Kwota wynikająca z Ugody związana z Kosztami procesu, która zostanie uiszczona w związku z prowadzoną działalnością Spółki, spełni wszelkie przesłanki wskazane w art. 15 ust. 1 uCIT, do zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów.

Przepisy uCIT nie przewidują w art. 16 ust. 1 uCIT ani w innym jej przepisie, wyłączenia kosztów procesowych z kosztów uzyskania przychodów, tak jak nie przewidują wyłączenia kosztów poniesionych na podstawie zawartej ugody.

Wydatek na pokrycie Kosztów procesu zostanie definitywnie poniesiony przez Wnioskodawcę oraz będzie udokumentowany potwierdzeniami przelewów dziewięciu rat. Podstawą ich uiszczenia jest zawarta Ugoda. Tym samym zasadnicze znaczenie dla dokonania oceny możliwości zaliczenia wskazanego wydatku do kosztów uzyskania przychodu będzie miało określenie, czy zostanie on poniesiony w celu osiągnięcia przychodów, zabezpieczenia lub zachowania źródła przychodów.

Zdaniem Spółki, wydatek na pokrycie Kosztów procesu poniesiony został w celu zabezpieczenia źródła przychodów. Zawarcie Ugody, na mocy której Spółka zobowiązana została do zapłaty kwoty 23.833 PLN zabezpieczyło jej majątek przed większymi stratami, jakie mogłyby grozić w wyniku przegranej w procesie, a jakie zostały wskazane w opisie zdarzenia przyszłego związane z wykonaniem żądań OZZ.

Należy podkreślić, że Spółka oceniała ryzyko przegrania procesu na wysokie. Nie było obojętnym również to, że w czasie zawarcia Ugody w Polsce obecna była choroba COVID-19. W wyniku zawarcia Ugody, zapłata uzgodnionej z przeciwnikiem procesowym kwoty w mniejszym stopniu obciąży budżet Spółki. Dlatego też w celu zabezpieczenia źródła przychodów Spółka zdecydowała się zawrzeć Ugodę, na mocy której Spółka uniknie dodatkowych kwot, które musiałaby ponieść w przypadku wdania się w spór sądowy. W konsekwencji proces został zakończony szybko Ugodą, zaś Spółka uniknęła zapłaty dalszych odsetek ustawowych za opóźnienie (które narastałyby w trakcie trwania co najmniej kilkuletniego sporu), gdyż OZZ zgodził się Ugodą na zaprzestanie ich naliczania od momentu podjęcia przez strony rozmów ugodowych.

Polubowne załatwienie sprawy umożliwiło także uniknięcie potencjalnie wysokich kosztów związanych z wypełnieniem żądań OZZ w zakresie udzielenia informacji (w tym wielu faktur Spółki) a związanymi z koniecznością ich anonimizacji. Ugodą, OZZ zrezygnowało z tego żądania. Spółka uniknęła również konieczności zapłaty kosztów ewentualnej egzekucji. Gdyby do Ugody nie doszło, Spółka narażona byłaby na poniesienie wskazanych wydatków.

Powyższe jednoznacznie wskazuje na fakt, że wskazane wydatki związane z Kosztami procesu zostaną uiszczone w celu zabezpieczenia źródła przychodów Wnioskodawcy. Ugoda zabezpieczyła Spółkę przed utratą środków finansowych, które w przypadku przegranej musiałaby ona przeznaczyć na pokrycie kosztów żądań wskazanych przez OZZ w pozwie.

Należy dodać, że udział w postępowaniu sądowym jest naturalnym ryzykiem związanym z prowadzeniem działalności gospodarczej, dlatego również wydatki na pokrycie Kosztów procesu przewidzianych Ugodą należy oceniać jako poniesione w związku z jej prowadzeniem, a także w celu uchronienia źródła przychodu - majątku Spółki - wykorzystywanego do działalności gospodarczej.

Tak również uznał, co do kosztów zastępstwa procesowego zasądzonych wyrokiem, np. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 3 stycznia 2014 r., Znak: ILPB3/423-472/13-3/JG, czy Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z 18 lipca 2016 r., Znak: IBPB-1-2/4510-533/16/MM, gdzie stwierdzono:

„Odnosząc zatem powyższe do przedstawionego opisu sprawy należy stwierdzić, że przedmiotowe wydatki (zasądzone przez sąd koszty procesu oraz koszty zastępstwa procesowego) z tytułu udziału Wnioskodawcy w procesach sądowych, pozostają w związku z całokształtem prowadzonej przez niego działalności, ponieważ zostały poniesione w celu ochrony jego interesów. Ponadto, koszty związane z udziałem w postępowaniu sądowym mają na celu ochronę Wnioskodawcy przed uszczupleniem jego majątku, wykorzystywanego w działalności gospodarczej prowadzonej w celu osiągania przychodów. Uznać zatem należy, że ww. wydatki miały swoje racjonalne i ekonomiczne uzasadnienie i służyły zachowaniu źródła przychodów Wnioskodawcy. Podsumowując, poniesione przez Szpital koszty sądowe oraz koszty zastępstwa procesowego, które zostały zasądzone przez sąd stanowią dla Wnioskodawcy koszty uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p.”

Podobnie co do kosztów zastępstwa procesowego przewidzianych ugodą, wypowiedział się Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 25 października 2016 r., Znak: 2461-IBPB-l-3.4510.792.2016.l.TS.

Przepisy podatkowe (a nawet w określonych okolicznościach cywilne, por. rebus sic stantibus) dopuszczają ponoszenie ryzyka gospodarczego przez podatników. Inaczej Skarb Państwa, nie uzyskiwałby przychodów z ich przedsiębiorczości. Z punktu widzenia art. 15 ust. 1 uCIT ważne jest bowiem, aby poniesienie wydatku było racjonalne i celowe w chwili jego poniesienia, to jest w sytuacji, gdy w ciągu łańcucha zdarzeń gospodarczych zewnętrzne, ekonomiczne czynniki podpowiadają, że koniecznym i właściwym będzie zabezpieczyć lub zachować źródło przychodu.

W tym miejscu warto przywołać rozważania zawarte w wyroku NSA z dnia 15 lipca 2016 r. o sygn. akt II FSK 1698/14:

„W dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości gospodarczej, poniesienie pewnych wydatków (...) może ograniczać wydatki, które zachwiałyby możliwością uzyskiwania przychodów z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Istotne jest wiec, aby kwalifikując dany wydatek jako koszt podatkowy uwzględniać również kwestie logicznego ciągu zdarzeń determinujących określone i konkretne działania podatnika, począwszy od momentu zawarcia umów dzierżawy. Należy zatem oceniać racjonalność określonego działania dla osiągnięcia przychodu, a fakt, że podatnik nie przewidywał określonego efektu gospodarczego, nie dyskwalifikuje poniesionego wydatku jako kosztu uzyskania przychodu. Podkreślić należy, że za koszty uważa się również koszty pośrednio związane z przychodami oraz dotyczące całokształtu działalności podatnika. Ustawodawca nie stawia wprost wymogu, by poniesiony koszt przyniósł określony przychód, lecz by był poniesiony w celu jego osiągnięcia lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Kosztami uzyskania przychodów są wszelkie koszty w szerokim tego wyrażenia prawnego znaczeniu, a więc obok nakładów bezpośrednich również pośrednie nakłady. Ponadto należy podkreślić konieczność kwalifikacji prawnej wydatku jako kosztu uzyskania z uwzględnieniem konkretnych okoliczności sprawy. (...) Ponadto interpretując przepis art. 15 ust. 1 PDOPrU należy kierować się przesłankami zdrowego rozsądku przy dokonywaniu oceny racjonalności poniesienia przez danego podatnika kosztu przez pryzmat faktów zaistniałych po dacie podjętych decyzji o charakterze gospodarczym. W procesie działań gospodarczych przedsiębiorca dąży bowiem nie tylko do maksymalizacji przychodów, ale i też ograniczania kosztów ich uzyskania, przy czym obie te wielkości muszą być ujmowane globalnie. Wydatki na odszkodowanie, takie jak w rozpatrywanej sprawie, mogą zatem stanowić koszt uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 PDOPrU. W analizowanej sprawie związek z przychodem może przejawiać się choćby w zaoszczędzeniu kwoty niezbędnej do uiszczenia czynszu czy także z innymi wydatkami związanymi z funkcjonowaniem nierentownych obiektów. Należy w tym względzie podzielić zapatrywania Naczelnego Sądu Administracyjnego wyrażone w wyrokach: z 17 stycznia 2012 r., sygn. akt II FSK1365/10, z dnia 19 czerwca 2012 r., sygn. akt II FSK 2486/10, z 3 października 2012 r., sygn. akt II FSK 2597/11, z 27 czerwca 2013 r., sygn. akt II FSK 2192/11; z dnia 11 lipca 2013 r., sygn. akt II FSK 2298/11 oraz z dnia 11 grudnia 2013 r., sygn. akt II FSK 478/12, wszystkie publ. CBOSA). Z tych powodów w określonym przez Spółkę we wniosku o interpretację stanie faktycznym, odszkodowanie może być uznane za koszt uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 PDOPrU.”

Konieczność uwzględniania zmian warunków gospodarczych nie jest obecnie kwestionowana. Kamieniem milowym w tej mierze jest uchwała NSA z dnia 25 czerwca 2012 r., sygn. akt II FPS 2/12, w uzasadnieniu której stwierdzono:

„(...) działając w warunkach rynkowych podatnik musi podejmować racjonalne z jego punktu widzenia, oparte na ekonomicznych analizach i kalkulacjach, działania zmierzające do uzyskania możliwie największej efektywności ekonomicznej. Działania te mogą również polegać na dokonywaniu określonych oszczędności, zmniejszeniu kosztów i wydatków, minimalizowaniu strat z określonych segmentów działalności, czy też eliminowaniu nieopłacalnych przedsięwzięć Gdyby podatnik działań takich nie podejmował, mógłby nie sprostać konkurencji a prowadzona przez niego działalność mogłaby stać się nierentowna i zacząć przynosić straty. Tym samym zagrożone byłoby źródło przychodów, jakim jest prowadzenie działalności gospodarczej w jej całokształcie. W tym sensie, co do zasady, każde tego rodzaju przedsięwzięcie zmierzające do zapobieżenia powstania takiej sytuacji, powinno być postrzegane jako prowadzące do zachowania bądź zabezpieczenia źródła przychodów, a związane z tym koszty, jako koszty uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p.”

W literaturze przedmiotu prawa podatkowego stanowisko to również znajduje swoich zwolenników:

„Procesy gospodarcze cechują się właściwą sobie dynamiką. W rezultacie, konieczne, uzasadnione i racjonalne decyzje gospodarcze, pierwotnie podejmowane w określonych warunkach determinujących ich treść i konsekwencje (również prawnopodatkowe), w związku ze zmianą warunków otoczenia ekonomicznego (wzrost kosztów, obniżenie popytu, niekorzystne zmiany koniunktury) z perspektywy negatywnych skutków tych zmian na przychód podatkowy mogą (wręcz muszą) skutkować ich rewizją w nowych warunkach miejsca i czasu. W związku z tym kwalifikowanie określonych kosztów (...) nie może nie uwzględniać i tego kryterium, które nakazuje brać pod uwagę czynnik dynamiki procesów gospodarczych, z perspektywy której dochodzi do zmiany (rewizji) pierwotnie podjętych decyzji (...). Przedstawiony wyżej kierunek wykładni analizowanych przepisów, tj. art. 15 ust. 1 (...) uwzględnia także postulowany w piśmiennictwie podatkowym sposób interpretowania prawa podatkowego oparty na tzw. wykładni gospodarczej. Przewiduje ona, m.in. przyjęcie założenia, że podatnik działa i powinien działać w sposób typowy dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, tj. przykładowo dąży do osiągnięcia zysku a nie strat.” (Wojciech Dmoch w: Podatek dochodowy od osób prawnych. Komentarz 2017 - o koncepcji wykładni gospodarczej prof. B. Brzezińskiego).

W świetle powyższego, zdaniem Wnioskodawcy, zawarcie Ugody i zapłata przez Spółkę Kosztów procesu w dziewięciu ratach w kontekście szerzącej się choroby COVID-19 będzie mieć ścisły związek z zabezpieczeniem źródeł jej przychodów. Takie działanie oznaczać będzie bowiem, że Spółka zaoszczędzi środki finansowe, które będzie mogła przeznaczyć na podtrzymanie funkcjonowania przedsiębiorstwa w okresie niepewnej koniunktury i tym samym umożliwi zabezpieczenie źródła przychodów Spółki, do czasu gdy ta koniunktura się poprawi.

Dlatego też Koszty procesu, które zostaną poniesione przez Spółkę na podstawie zawartej Ugody spełniają wszelkie przesłanki wskazane w art. 15 ust. 1 uCIT, do zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zasady kwalifikowania wydatków do kosztów uzyskania przychodów określają przepisy art. 15 oraz art. 16 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1406, ze. zm., dalej „updop”),

Zgodnie z art. 15 ust. 1 updop, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 (…).

Konstrukcja przepisu dotyczącego kosztów uzyskania przychodów daje podatnikowi możliwość odliczenia dla celów podatkowych wszelkich kosztów (niewymienionych w art. 16 ust. 1 updop), pod warunkiem, że wykaże ich bezpośredni bądź pośredni związek z prowadzoną działalnością, a ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu. Tak więc, kosztami uzyskania przychodów są wszelkie, racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów, z wyjątkiem wymienionych w art. 16 ust. 1 updop.

Zatem, aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodów, między tym kosztem a przychodem musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy. Chodzi tu o związek tego typu, że poniesienie kosztu ma wpływ na powstanie lub zwiększenie przychodu. Przez koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami należy rozumieć te koszty, których poniesienie wpływa bezpośrednio na uzyskanie przychodu z danego źródła. Są to więc wszelkie koszty, których poniesienie jest niezbędne, aby określone źródło przychodów przyniosło konkretne przychody. Aby uznać dany wydatek za koszt uzyskania przychodów nie jest konieczne w każdym przypadku wykazanie między nim a przychodem bezpośredniego związku. Należy zaznaczyć, że kosztami uzyskania przychodów są wszystkie wydatki poniesione w celu uzyskania przychodów, w tym również w celu zachowania i zabezpieczenia źródła przychodów, tak aby to źródło przynosiło przychody także w przyszłości. Wobec powyższego, kosztami będą również koszty pośrednie związane z uzyskiwanymi przychodami, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu uzyskania przychodów (w tym dla zagwarantowania funkcjonowania źródła przychodów), nawet wówczas gdyby z obiektywnych powodów przychód nie został osiągnięty.

Kosztem uzyskania przychodów będzie zatem taki koszt, który spełnia łącznie następujące warunki:

został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika,
jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
poniesiony został w celu uzyskania przychodów, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów,
został właściwie udokumentowany,
nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Należy przy tym zauważyć, że definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu, każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach, należy zaś zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem przychodu lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania. Podatnik oceniając związek wydatku z prowadzoną działalnością gospodarczą winien zakładać, że dany koszt może obiektywnie przyczynić się do osiągnięcia przychodów. Ponadto, należy mieć na względzie, że podatnik uznając wydatek za koszt uzyskania przychodów odnosi ewidentne korzyści albowiem o ten koszt zmniejsza podstawę opodatkowania. Na nim więc spoczywa ciężar udowodnienia, że określony wydatek jest kosztem uzyskania przychodów.

Uznanie danego wydatku za koszt uzyskania przychodów jest możliwe tylko wtedy, gdy z prawidłowo i rzetelnie udokumentowanych zdarzeń wynika ponad wszelką wątpliwość, że jest to wydatek celowy i racjonalnie uzasadniony. Podatnik zobowiązany jest więc wykazać nie tylko fakt poniesienia danego wydatku, ale także jego celowość i racjonalność. Przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodów, nie można uznać za koszt wydatków, których charakter budzi wątpliwości.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie zawiera definicji kosztu „bezpośredniego” oraz kosztu „pośredniego” – brak takiej definicji związany jest z nieokreślonością tych pojęć i brakiem stałych, niezmiennych kryteriów oceny wystąpienia bezpośredniego lub jedynie pośredniego związku takich kosztów z przychodami osoby prawnej w konkretnym przypadku. W efekcie, te same wydatki mogą być w danych warunkach bezpośrednimi, zaś w innych jedynie pośrednimi kosztami uzyskania przychodu. Ocena tej kwestii musi być więc dokonywana w każdym przypadku na tle określonej sytuacji, przy uwzględnieniu indywidualnych cech działalności podatnika, w warunkach której wydatki te są ponoszone. Przy czym, jeżeli określone wydatki można powiązać z osiąganiem konkretnego przychodu, to bez względu na możliwość jednoczesnego wywiedzenia pośredniego związku tych wydatków z ewentualnymi innymi przychodami, zaliczenie ich do kosztów uzyskania przychodów ocenić należy w kontekście tego przychodu, z którym wydatki te są bezpośrednio związane.

Zgodnie z ugruntowanym poglądem, kosztami uzyskania przychodów bezpośrednio związanymi z przychodami są takie wydatki, których poniesienie przekłada się wprost (w sposób bezpośredni) na uzyskanie konkretnych przychodów. Klasycznym przykładem bezpośredniego związku kosztów z przychodami jest relacja, w jakiej pozostają wydatki na nabycie lub wytworzenie jednostki towaru i przychód ze zbycia tej jednostki towaru. Podobnie traktować należy wydatki na zakup materiałów i produktów, które można przypisać do konkretnego przychodu, a tym samym dokonać identyfikacji i konkretyzacji przychodu uzyskanego w następstwie poniesienia tego rodzaju wydatku.

Natomiast, do kosztów pośrednich zalicza się wydatki, które nie mają bezpośredniego odzwierciedlenia w osiąganych przychodach, a więc takie, którym nie można przypisać konkretnego przychodu, jakkolwiek ich ponoszenie warunkuje ich uzyskanie, np. koszty ogólnego zarządu, koszty administracyjne, wydatki na utrzymanie obiektów, obsługę prawną. Tego rodzaju koszty, chociaż niewątpliwie związane są z osiąganymi przychodami, nie pozostają w uchwytnym związku z konkretnymi przychodami. Tym samym, nie jest możliwe ustalenie, w którym okresie bądź roku podatkowym wystąpi przychód uzasadniający potrącenie takich kosztów.

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika m.in., że Wnioskodawca reemituje w sieci kablowej utwory na podstawie zawartej umowy licencji na reemisję z organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi (dalej: „OZZ”). Spółka uiszczała, zdaniem OZZ, opłaty licencyjne w niepełnej wysokości, co skutkowało procesowym dochodzeniem przez OZZ zapłaty brakującej części opłat przed Sądem Okręgowym w (…). Obydwie strony odmiennie interpretowały, jak ustalić podstawę naliczania opłat licencyjnych.

Na wysokość Kosztów procesu składa się suma kwot 12.313 PLN, która stanowi połowę opłaty od pozwu oraz 11.520 PLN z tytułu kosztów zastępstwa procesowego.

W tak przedstawionym opisie sprawy, wątpliwość Wnioskodawcy dotyczy kwestii ustalenia, czy wydatek, który zostanie poniesiony na pokrycie Kosztów procesu ustalonych w zawartej Ugodzie stanowić będzie dla Wnioskodawcy koszt uzyskania przychodów w świetle art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Należy wskazać, że przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie przewidują bezpośredniego wyłączenia kosztów procesu z kosztami uzyskania przychodów. Zasadnicze znaczenie dla dokonania oceny możliwości zaliczenia określonych wydatków do kosztów uzyskania przychodu będzie miało – jak wskazano to powyżej – określenie, czy są one ponoszone w celu osiągnięcia przychodów, zabezpieczenia lub zachowania źródła przychodów, co wynika wprost z normy art. 15 ust. 1 updop.

Istotne w rozpatrywanej sprawie jest to, że za koszty podatkowe uważa się również koszty pośrednio związane z przychodami oraz dotyczące całokształtu działalności podatnika. W ocenie tut. Organu o tym, że dany wydatek został poniesiony „w celu” osiągnięcia przychodu, zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu można mówić wówczas, gdy jego poniesienie ma lub może mieć wpływ na powstanie lub też zwiększenie przychodów. W konsekwencji, możliwość zaliczania danych wydatków do kosztów uzyskania przychodów ma przede wszystkim skłaniać podatników do podejmowania racjonalnych decyzji gospodarczych, w tym znaczeniu, że przysparzać one będą konkretne przychody podatkowe lub też zachowają źródło przychodów w niezmienionym stanie albo zabezpieczą to źródło przed uszczupleniem czy też zmniejszeniem.

Odnosząc zatem powyższe do przedstawionego opisu sprawy należy uznać, że przedmiotowy wydatek – choć nie może być powiązany z konkretnym przychodem uzyskanym przez Wnioskodawcę – niewątpliwie wiążą się jednak z prowadzoną działalnością i został poniesiony dla ochrony jej interesów – w celu zabezpieczenia źródła przychodów. Bowiem, jak wynika z opisu sprawy w ramach Ugody Wnioskodawca uiści na rzecz OZZ ustaloną kwotę, w tym całość Kosztów procesu, w dziewięciu ratach z terminami płatności przypadającymi w okresie od 15 kwietnia do 15 grudnia 2021 r. Ponadto, dzięki zawarciu Ugody, Spółka nie musi uiszczać opłaty sądowej w pełnej wysokości, a jedynie w połowie (12.313 PLN), ponieważ, przepisy premiują w tym względzie zakończenie sporu ugodą. Zakończenie sporu na tak wczesnym etapie pozwoliło także uniknąć wyższych kosztów zastępstwa procesowego. Przy jego dłuższym prowadzeniu, nie można wykluczyć żądania wyższej, niż wyjściowej (10.800 PLN) kwoty, będącej jej kilkukrotnością. Jednocześnie, jak wskazała Spółka, decyzja o zawarciu Ugody była podejmowana w warunkach toczącej kraj epidemii związanej z COVID-19. Spółka została zmuszona do weryfikacji swoich decyzji gospodarczych. Jednym z wyrazów tej weryfikacji była decyzja o zawarciu Ugody, aby w ten sposób ograniczyć łączną kwotę wydatków, jakie Spółka musiałaby ponieść, gdyby kontynuowała proces i go przegrała. Takie postępowanie pozwoliło na przeznaczenie zaoszczędzonych w ten sposób środków na finansowanie jej funkcjonowania w okresie pogorszania koniunktury, do czasu gdy ta koniunktura się poprawi.

Ponadto, jak wskazano powyżej wydatek który zostanie poniesiony przez Wnioskodawcę na pokrycie Kosztów procesu nie został wymieniony w katalogu wydatków nieuznawanych za koszt uzyskania przychodów zawartym w art. 16 ust. 1 updop.

Uznać zatem należy, że wydatek który zostanie poniesiony na pokrycie Kosztów procesu ustalonych w zawartej Ugodzie, o którym mowa we wniosku ma swoje racjonalne i ekonomiczne uzasadnienie i służy zachowaniu albo zabezpieczeniu źródła przychodów.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym, wydatek przeznaczony na pokrycie Kosztów procesu na podstawie zawartej Ugody, będzie mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów należy uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r. poz. 2325, ze zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin