Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0113-KDIPT2-3.4011.317.2021.2.IR
z 9 sierpnia 2021 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325, z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 15 marca 2021 r. (data wpływu 17 marca 2021 r.), uzupełnionym pismem z dnia 29 czerwca 2021 r. (data wpływu 5 lipca 2021 r.), o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika w związku z wypłatą odszkodowania – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 17 marca 2021 r. wpłynął do tutejszego Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków płatnika w związku z wypłatą odszkodowania.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest szkołą publiczną, działającą na podstawie ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty, ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe, ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe, aktów wykonawczych wydanych na ich podstawie oraz statutu. Wnioskodawca, zwany dalej w treści wniosku „Szkołą”, nie posiada osobowości prawnej, jest jednostką budżetową, dla której organem prowadzącym jest Miasto …..

Wnioskodawca samodzielnie wykonuje zadania. Jednostką kieruje Dyrektor, a nadzór nad działalnością jednostki sprawuje Prezydent Miasta …... Głównym celem działania Wnioskodawcy jest edukacja dzieci i młodzieży.

Działalność Wnioskodawcy jest finansowana ze środków pieniężnych ujętych w planie finansowym Szkoły. Wnioskodawca prowadzi gospodarkę finansową na zasadach określonych w ustawie o finansach publicznych. Obsługę Szkoły w zakresie rachunkowości i sprawozdawczości, systemu wynagrodzeń i świadczeń pracowniczych wraz z pochodnymi, spraw finansowych, obejmującą wykonywanie dyspozycji środkami finansowymi, a także obsługi prawnej – prowadzi Zespół … na mocy Uchwały…Miasta ….. z dnia 28 września 2016 r. w sprawie organizacji wspólnej obsługi (zwany dalej jednostką obsługującą).

Wniosek dotyczy Pani ….. – pracownika i byłego dyrektora Szkoły Podstawowej w ….. Była dyrektor Szkoły jest nauczycielem zatrudnionym na podstawie przepisów Karty Nauczyciela w tejże placówce oświatowej.

Funkcję dyrektora Szkoły pracownik pełnił w okresie od dnia 1 września 2004 r. do dnia 31 sierpnia 2009 r., następnie od 1 września 2009 r. do dnia 31 sierpnia 2014 r., kolejno zarządzeniem Prezydenta Miasta ….. przedłużono okres pełnienia tej funkcji do dnia 31 sierpnia 2019 r.

Na podstawie zarządzenia z dnia 4 czerwca 2019 r. Prezydent Miasta …. odwołał nauczyciela ze stanowiska dyrektora szkoły z dniem 4 czerwca 2019 r. i de facto od tego momentu przestał on pełnić funkcję dyrektora placówki oświatowej.

Podstawą prawną odwołania dyrektora był przepis art. 30 ust. 2 pkt 5 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym oraz art. 66 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 29 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo oświatowe. Od zarządzenia Prezydenta o odwołaniu ze stanowiska pracownik złożył odwołanie do Wojewody, który w ramach nadzoru prawnego rozstrzygnięciem nadzorczym z dnia 8 sierpnia 2019 r. stwierdził nieważność w całości zarządzenia Prezydenta Miasta …. z dnia 4 czerwca 2019 r. w sprawie odwołania dyrektora szkoły. W ocenie tego organu zarzuty materialno-prawne przedstawione w uzasadnieniu kwestionowanego zarządzenia m.in. nie stanowiły przypadków szczególnie uzasadnionych.

Po odwołaniu ze stanowiska dyrektora pracownik pozostawał i pozostaje nadal w zatrudnieniu w tej samej szkole jako nauczyciel, pobierając nauczycielskie wynagrodzenie, zatem w wyniku odwołania ze stanowiska dyrektora nie doszło do rozwiązania stosunku pracy.

Pracownik wniósł pozew do Sądu Rejonowego w ….. wypłatę odszkodowania za niezgodne z prawem odwołanie ze stanowiska dyrektora szkoły, tzn. bez wypowiedzenia.

Wyrokiem z dnia 7 lutego 2020 r. Sąd Rejonowy w …. zasądził na rzecz nauczyciela – byłego dyrektora szkoły – odszkodowanie w kwocie … zł brutto, stanowiące 3-miesięczne wynagrodzenie otrzymywane na stanowisku dyrektora.

Ustalając wysokość zasądzonej kwoty Sąd uwzględnił zarówno wynagrodzenie zasadnicze (uzależnione wyłącznie od poziomu wykształcenia i stopnia awansu zawodowego danego nauczyciela), dodatek stażowy, jak i przyznane powodowi regulaminowe dodatki – na podstawie § 5 ust. 3 Regulaminu wynagradzania nauczycieli przedszkoli, szkół podstawowych, zespołów szkolno-przedszkolnych i gimnazjów, dla których organem prowadzącym jest Miasto ….., tj. za okres pełnienia funkcji dyrektora od dnia 1 stycznia 2019 r. do dnia 31 sierpnia 2019 r. – dodatek funkcyjny w wysokości … zł miesięcznie za oddział gimnazjalny w placówce, dodatek funkcyjny w wysokości …zł miesięcznie na okres od 1 stycznia 2019 r. do dnia 30 czerwca 2019 r. oraz dodatek motywacyjny w wysokości … zł miesięcznie na okres od 1 stycznia 2019 r. do dnia 30 czerwca 2019 r. Ustalone w ten sposób średnie miesięczne wynagrodzenie powoda wynosiło w okresie pełnienia funkcji dyrektora … zł.

Jak stwierdził Sąd „odwołanie dyrektora ze stanowiska jest zbliżone w skutkach do wypowiedzenia zmieniającego”. Zatem, nauczycielowi odwołanemu z funkcji kierowniczej niezgodnie z prawem, przysługuje odszkodowanie na podstawie odpowiednio stosowanych przepisów Kodeksu pracy (dalej: KP) o roszczeniach pracownika w razie niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę (art. 91c Karty Nauczyciela w związku z art. 45 § 1 KP i art. 47 1 KP oraz art. 66 ust. 1 pkt 2 Prawo oświatowe).

Wnioskodawca,-+ czyli Szkoła złożyła apelację od części wyroku, tj. do kwoty …zł i apelację tę Sąd II instancji uwzględnił, zmieniając zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądził kwotę niższą, tj. … zł tytułem odszkodowania, odpowiadającą wysokości 2-miesięcznego wynagrodzenia na stanowisku dyrektora.

Wnioskodawca za pośrednictwem jednostki obsługującej zrealizował przedmiotowy wyrok, tzn. dokonał wypłaty zasądzonej kwoty na rzecz pracownika, uznając ją za stanowiącą przychód ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: pdof). Dokonano naliczenia i potrącenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, uznając, iż zasądzone odszkodowanie nie korzysta ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 oraz pkt 3b pdof. Pracownik – były dyrektor Szkoły kwestionuje zasadność dokonanych naliczeń i potrąceń podatku, gdyż uważa, że odszkodowanie powinno korzystać ze zwolnienia z podatku i w związku z tym zaliczka na podatek dochodowy została pobrana niesłusznie.

W piśmie z dnia 29 czerwca 2021 r., stanowiącym uzupełnienie wniosku Wnioskodawca wskazał, że zgodnie z art. 66 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo oświatowe – nauczyciel został odwołany w trybie natychmiastowym ze stanowiska dyrektora szkoły z dniem 4 czerwca 2019 r., tj. przed upływem okresu powierzenia funkcji dyrektora, który miał upłynąć 31 sierpnia 2019 r.

Po odwołaniu z funkcji dyrektora nauczyciel – bez jakiejkolwiek przerwy – do nadal pozostaje w stosunku zatrudnienia na podstawie mianowania w Szkole Podstawowej w …., czyli u tego samego pracodawcy.

Jak ustalił Sąd w postępowaniu, odwołanie z funkcji dyrektora było niezgodne z prawem czyli nastąpiło z naruszeniem art. 66 ust. 1 pkt 2 Prawa oświatowego i w związku z tym na podstawie art. 45 § 1 KP, art. 471 KP, art. 58 zdanie drugie i art. 59 KP w zw. z art. 66 ust. 1 pkt 2 Prawo oświatowe i art. 91c Karty Nauczyciela zasądził odszkodowanie w kwocie odpowiadającej wysokości dwumiesięcznego wynagrodzenia.

Wysokość odszkodowania została ustalona w oparciu o przepisy art. 58 i art. 59 Kodeksu pracy i nie wynikała wprost z obowiązujących przepisów prawa. Wysokość odszkodowania nie wynikała z ugody sądowej. Odszkodowanie miało zrekompensować zarobek, jaki mógł uzyskać pracownik, gdyby pozostał dyrektorem do końca okresu powierzenia funkcji, tj. do dnia 31 sierpnia 2019 r.

Pracownik po odwołaniu z funkcji dyrektora nie pozostawał bez pracy, gdyż nadal był zatrudniony jako nauczyciel na podstawie mianowania w jednostce tego samego pracodawcy. Środki wypłacone pracownikowi stanowiły wynagrodzenie za czas niepełnienia funkcji dyrektora.

Zasądzono odszkodowanie w wysokości dwumiesięcznego wynagrodzenia, tj. za okres, który pozostał do końca okresu powierzenia funkcji dyrektora szkoły, który upłynął dnia 31 sierpnia 2019 r.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawca postąpił prawidłowo przy wypłacie pracownikowi Szkoły Podstawowej w …. zasądzonej kwoty świadczenia odszkodowawczego w wysokości … zł brutto, pobierając i odprowadzając od tej kwoty zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych, czy też odszkodowanie to powinno być wypłacone w całości bez dokonywania potrącenia podatku?

Zdaniem Wnioskodawcy, postąpił On prawidłowo w przedmiocie uznania za podstawę opodatkowania świadczenia zasądzonego wyrokiem Sądu Pracy, stanowiącego przychód pracowniczy, gdyż kwota wypłaconego świadczenia w wysokości 2-miesięcznego wynagrodzenia ma swoje źródło w nadal łączącym strony stosunku pracy.

Świadczenie nie spełnia łącznie przesłanek do zwolnienia z podatku z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy pdof.

W przedmiotowym przypadku wysokość lub zasady ustalania odszkodowania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, jako że podstawą otrzymania świadczenia był wyrok sądowy.

Ponadto zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy pdof, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą;
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Zwolnienie przedmiotowe, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy pdof, obejmuje zatem swym zakresem odszkodowania i zadośćuczynienia przyznane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, których wysokość lub zasady ustalania nie wynikają wprost z regulacji wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy pdof, a zakres tego zwolnienia obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty.

Zdaniem Wnioskodawcy, wypłacona kwota stanowiła dla pracownika dodatkowe ekonomiczne przysporzenie w trakcie trwania stosunku pracy, jest przychodem wynikającym z tego stosunku pracy i w związku z tym podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Za przyjęciem takich poglądów przemawiają, według Wnioskodawcy, m.in.:

1. interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z dnia 24 czerwca 2019 r., nr 0112-KDIL3-1.4011.119.2019.2.AMN,
2. interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z dnia 25 listopada 2020 r., nr 0113-KDIPT2-1.4011.755.2020.2.DJD.
   
   

W piśmie z dnia 29 czerwca 2021 r., stanowiącym uzupełnienie wniosku Wnioskodawca wskazał, że w całości podtrzymuje uzasadnienie własnego stanowiska zawarte w części H, poz. 76 wniosku ORD-IN.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325, z późn. zm.), płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

Stosownie do treści art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2020 r., poz. 1426, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Powyższy przepis ustanawia generalną zasadę opodatkowania podatkiem dochodowym, zgodnie z którą opodatkowaniu tym podatkiem podlegają wszelkie uzyskane przez podatnika w danym roku korzyści majątkowe, z wyjątkiem tych, które na mocy ustawy wyłączone zostały z tego opodatkowania (np. poprzez wprowadzenie ustawowego zwolnienia z opodatkowania, czy też zaniechanie poboru podatku).

Wyszczególnienia źródeł przychodów osiągniętych przez osoby fizyczne ustawodawca dokonał w art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, źródłami przychodów są stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.

Przepis art. 11 ust. 1 ww. ustawy, stanowi, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do art. 12 ust. 1 ww. ustawy, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Należy zauważyć, że użyty w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwrot „w szczególności” oznacza, że wymieniane kategorie przychodów stanowią katalog otwarty. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym. Ponadto treść tego przepisu wskazuje, że do przychodów pracownika zaliczyć należy praktycznie wszystkie otrzymane przez niego świadczenia, które mógł on otrzymać od pracodawcy. Są nimi bowiem nie tylko wynagrodzenia, czyli świadczenia wprost wynikające z zawartej umowy o pracę, ale również wszystkie inne przychody (świadczenia), niezależnie od podstawy ich wypłaty, jeżeli w jakikolwiek sposób wiążą się z faktem wykonywania pracy.

Analiza powyższego przepisu prowadzi do wniosku, że podstawą nabycia prawa m.in. do odszkodowania wypłaconego pracownikowi lub byłemu pracownikowi jest łączący lub uprzednio łączący tę osobę z pracodawcą stosunek pracy, a zatem odszkodowania takie stanowią przychód ze stosunku pracy, opodatkowany lub zwolniony od podatku.

W myśl art. 12 ust. 4 powołanej ustawy, za pracownika w rozumieniu ustawy uważa się osobę pozostającą w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy.

Zgodnie z art. 31 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, zwane dalej „zakładami pracy”, są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy – wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej.

Stosownie do art. 32 ust. 1 ww. ustawy, zaliczki, o których mowa w art. 31, za miesiące od stycznia do grudnia, z zastrzeżeniem ust. 1a, wynoszą:

1. za miesiące od początku roku do miesiąca włącznie, w którym dochód podatnika uzyskany od początku roku w tym zakładzie pracy przekroczył kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali – 18% dochodu uzyskanego w danym miesiącu;
2. za miesiące następujące po miesiącu, w którym dochód uzyskany od początku roku przekroczył kwotę, o której mowa w pkt 1 – 32% dochodu uzyskanego w danym miesiącu.
   
   

Z informacji zawartych we wniosku wynika, że na podstawie zarządzenia Prezydent Miasta ….. odwołał nauczyciela ze stanowiska dyrektora szkoły z dniem 4 czerwca 2019 r. Po odwołaniu ze stanowiska dyrektora pracownik pozostawał i pozostaje nadal w zatrudnieniu w tej samej szkole jako nauczyciel, pobierając nauczycielskie wynagrodzenie. Pracownik wniósł pozew do Sądu Rejonowego o wypłatę odszkodowania za niezgodne z prawem odwołanie ze stanowiska dyrektora szkoły, tzn. bez wypowiedzenia. Wyrokiem z dnia 7 lutego 2020 r. Sąd Rejonowy zasądził na rzecz nauczyciela – byłego dyrektora szkoły – odszkodowanie. Sąd stwierdził, że „odwołanie dyrektora ze stanowiska jest zbliżone w skutkach do wypowiedzenia zmieniającego”. Zatem, nauczycielowi odwołanemu z funkcji kierowniczej niezgodnie z prawem, przysługuje odszkodowanie na podstawie odpowiednio stosowanych przepisów Kodeksu pracy o roszczeniach pracownika w razie niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę. Sąd w postępowaniu stwierdził, że odwołanie z funkcji dyrektora było niezgodne z prawem czyli nastąpiło z naruszeniem art. 66 ust. 1 pkt 2 Prawa oświatowego i w związku z tym na podstawie art. 45 § 1 KP, art. 47¹ KP, art. 58 zdanie drugie i art. 59 KP w zw. z art. 66 ust. 1 pkt 2 Prawo oświatowe oraz art. 91c Karty Nauczyciela zasądził odszkodowanie w kwocie odpowiadającej wysokości dwumiesięcznego wynagrodzenia. Zasądzono odszkodowanie w wysokości dwumiesięcznego wynagrodzenia, tj. za okres, który pozostał do końca okresu powierzenia funkcji dyrektora szkoły, który upłynął dnia 31 sierpnia 2019 r. Wnioskodawca dokonał wypłaty zasądzonej kwoty na rzecz pracownika, uznając ją za stanowiącą przychód ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dokonano naliczenia i potrącenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, uznając, iż zasądzone odszkodowanie nie korzysta ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 oraz pkt 3b ww. ustawy.

Odszkodowanie stanowi, co do zasady, przychód w rozumieniu cytowanego wyżej art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych, określonym w art. 21 ust. 1 ww. ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku. Jednakże należy podkreślić, że korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r., poz. 1320, z późn. zm.), z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Należy zaznaczyć, że zwolnieniem określonym w ww. art. 21 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy, objęte są tylko odszkodowania (zadośćuczynienia), których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem wymienionych w lit. a)-g) tego przepisu. Powyższe wskazuje, że zwolnienie to nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa, z wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kategorii odszkodowań.

Z opisu stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że Sąd w postępowaniu stwierdził, iż odwołanie z funkcji dyrektora było niezgodne z prawem, czyli nastąpiło z naruszeniem art. 66 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2021 r., poz. 1082, z późn.zm.) i w związku z tym na podstawie art. 45 § 1, art. 471, art. 58 zdanie drugie i art. 59 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r., poz. 1320, z późn. zm.) w zw. z art. 66 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo oświatowe oraz art. 91c ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2019 r., poz. 2215, z późn. zm.) i zasądził odszkodowanie w kwocie odpowiadającej wysokości dwumiesięcznego wynagrodzenia.

Stosownie do treści art. 66 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo oświatowe, Organ który powierzył nauczycielowi stanowisko kierownicze w szkole lub placówce, w przypadkach szczególnie uzasadnionych, po zasięgnięciu opinii kuratora oświaty, a w przypadku szkoły i placówki artystycznej oraz placówki, o której mowa w art. 2 pkt 8, dla uczniów szkół artystycznych prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego – ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, może odwołać nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia.

Przepis art. 91c Karty Nauczyciela stanowi, że w zakresie spraw wynikających ze stosunku pracy, nieuregulowanych przepisami ustawy, mają zastosowanie przepisy Kodeksu pracy.

Kwestie zasad i podstawy do wypłaty odszkodowania z tytułu nieuzasadnionego wypowiedzenia umowy o pracę reguluje Kodeks pracy.

W myśl art. 45 § 1 Kodeksu pracy, w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy – stosownie do żądania pracownika – orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu – o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.

Na podstawie art. 45 § 2 Kodeksu pracy, sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu.

Stosownie natomiast do treści art. 47¹ ww. Kodeksu, odszkodowanie, o którym mowa w art. 45, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.

W myśl art. 58 Kodeksu pracy, odszkodowanie, o którym mowa w art. 56, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas określony odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres wypowiedzenia.

Zgodnie z art. 59 Kodeksu pracy, w razie rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę zawartej na czas określony z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę bez wypowiedzenia pracownikowi przysługuje wyłącznie odszkodowanie, jeżeli upłynął już termin, do którego umowa miała trwać, lub gdy przywrócenie do pracy byłoby niewskazane ze względu na krótki okres, jaki pozostał do upływu tego terminu. W tym przypadku odszkodowanie przysługuje w wysokości określonej w art. 58.

W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawodawca nie zdefiniował pojęcia odszkodowania czy zadośćuczynienia. Nie oznacza to jednak dowolności w ich rozumieniu. Jak wynika bowiem z orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 kwietnia 2011 r., sygn. akt SK 62/08, jeśli określony sposób rozumienia przepisu ustawy utrwalił się już w sposób oczywisty, a zwłaszcza jeśli znalazł jednoznaczny i autorytatywny wyraz w orzecznictwie Sądu Najwyższego bądź Naczelnego Sądu Administracyjnego, to należy uznać, że przepis ten – w praktyce swego stosowania – nabrał takiej właśnie treści. Jednocześnie względy spójności systemu prawa uzasadniają, aby kryteria rozumienia pojęć niezdefiniowanych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, miały w pierwszej kolejności charakter kryteriów ustawowych. Konieczne staje się zatem zastosowanie wykładni systemowej zewnętrznej i odwołanie się do przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r., poz. 1740, z późn. zm.).

Odwołując się zatem do prawa cywilnego należy stwierdzić, że świadczenie odszkodowawcze to najogólniej świadczenie mające na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Szkodą jest uszczerbek, jakiego doznał poszkodowany wbrew jego woli we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Uszczerbek niemajątkowy jest określany terminem „krzywda”. Pod tym pojęciem należy rozumieć wszelkie negatywne przeżycia człowieka wyrażające się zarówno w cierpieniu fizycznym, jak i psychicznym, wywołane czynem niedozwolonym. Do naprawienia krzywdy odnosi się termin „zadośćuczynienie”, natomiast „odszkodowanie” wiąże się z naprawieniem uszczerbku majątkowego.

Mając zatem na uwadze informacje przedstawione we wniosku oraz przytoczoną definicję odszkodowania stwierdzić należy, że zasądzone na rzecz byłej dyrektorki wynagrodzenie za odwołanie z zajmowanego stanowiska niezgodnie z prawem, jest odszkodowaniem i ma charakter odszkodowawczy.

Zwolnienia z podatku dochodowego dotyczą ściśle określonych świadczeń, wymienionych w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wśród tych świadczeń znajdują się odszkodowania, jednak określone zostały konkretne tytuły wypłaty tych odszkodowań, które stanowią podstawę zwolnienia podatkowego. Warunkiem tego zwolnienia jest to, aby wysokość odszkodowania wynikała wprost z odrębnych przepisów (art. 21 ust. 1 pkt 3 tej ustawy) lub, aby były przyznane na podstawie wyroku lub ugody sądowej (art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy). W tym drugim jednak wypadku nie są zwolnione z podatku dochodowego takie odszkodowania przyznane sądownie, które związane są z działalnością gospodarczą lub dotyczą korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Z wyroku Sądu Najwyższego wynika, że „Przepisy ustawy o systemie oświaty ani przepisy Karty Nauczyciela nie normują uprawnień ani roszczeń przysługujących nauczycielowi w razie odwołania ze stanowiska kierowniczego (dyrektora szkoły) ani terminów ich dochodzenia. Z tej przyczyny, w nieuregulowanym w wymienionych ustawach zakresie rozstrzygania sporów o powierzenie stanowiska dyrektora szkoły, ustalenie lub zmiany warunków jego pracy lub płacy, bądź odwołanie dyrektora szkoły z kierowniczego stanowiska pracy, dochodzi do posiłkowego i odpowiedniego stosowania przepisów Kodeksu pracy (art. 5 k.p. lub art. 91c ust. 1 Karty Nauczyciela) o uprawnieniach pracownika z tytułu nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem rozwiązania lub wygaśnięcia umów o pracę (art. 264-265 k.p.)”.

Zgodnie z przedstawionym stanem faktycznym, odwołanie nauczycielki ze stanowiska dyrektora nie skutkuje odszkodowaniem z mocy prawa. Natomiast podstawą otrzymania odszkodowania był wyrok sądowy z którego wynika, że „odwołanie dyrektora ze stanowiska jest zbliżone w skutkach do wypowiedzenia zmieniającego”. Zatem, nauczycielowi odwołanemu z funkcji kierowniczej niezgodnie z prawem, przysługuje odszkodowanie na podstawie odpowiednio stosowanych przepisów Kodeksu pracy o roszczeniach pracownika w razie niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę.

Co istotne w odpowiedzi na wezwanie Organu Wnioskodawca wskazał: „Wysokość odszkodowania została ustalona w oparciu o przepisy art. 58 i art. 59 Kodeksu pracy i nie wynikała wprost z obowiązujących przepisów prawa. Wysokość odszkodowania nie wynikała z ugody sądowej. Odszkodowanie miało zrekompensować zarobek, jaki mógł uzyskać pracownik, gdyby pozostał dyrektorem do końca okresu powierzenia funkcji, tj. do dnia 31 sierpnia 2019 r.”

W związku z powyższym, w przedmiotowym przypadku wysokość lub zasady ustalania odszkodowania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, tym samym stwierdzić należy, że odszkodowanie nie będzie korzystało ze zwolnienia od podatku określonego w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT.

Natomiast w przypadku, gdy wysokość lub zasady ustalania odszkodowania nie wynikają wprost z odrębnych ustaw lub aktów wykonawczych wydanych na podstawie tych odrębnych ustaw, a podstawą ich otrzymania jest wyrok lub ugoda sądowa – jak to ma miejsce w niniejszej sprawie – należy przeanalizować możliwość zwolnienia z opodatkowania wypłaconego odszkodowania w oparciu o art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym, jako wyłączone ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlega odszkodowanie otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej z tytułu utraconych korzyści, które podatnik mógł otrzymać gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Z opisu stanu faktycznego wynika, że Sąd Rejonowy Pracy, a później Sąd Okręgowy Pracy zasądził na rzecz byłej dyrektor roszczenie w wysokości wynagrodzenia za pracę, na czas, do którego powierzono jej stanowisko dyrektora szkoły w oparciu o art. 58 Kodeksu pracy zdanie drugie w związku z art. 59 ww. Kodeksu.

Podstawowym warunkiem zwolnienia świadczenia od opodatkowania na podstawie przytoczonego przepisu jest jego odszkodowawczy charakter. Ww. przepis zwalnia od podatku dochodowego jedynie takie odszkodowania, które nie stanowią ekonomicznego przysporzenia ponad stan majątkowy będący w posiadaniu podatnika przed ich wypłatą. Odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającego na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszystkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. W praktyce szkoda może obejmować stratę polegającą na ubytku w majątku – wskutek doznania tej straty poszkodowany staje się uboższy niż był dotychczas lub może dotyczyć utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógłby się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono – wówczas poszkodowany nie staje się bogatszy, jakkolwiek mógł liczyć na wzbogacenie się.

Z treści uzupełnienia wniosku wprost wynika, że wypłacone odszkodowanie miało zrekompensować zarobek, jaki mógł uzyskać pracownik, gdyby pozostał dyrektorem do końca okresu powierzenia funkcji. Zatem, stwierdzić należy, że wypłacone odszkodowanie miało rekompensować nauczycielce (byłej dyrektor) utracone przez nią, w wyniku odwołania ze stanowiska dyrektora szkoły spodziewane korzyści, które mogłaby osiągnąć gdyby nie została odwołana ze stanowiska dyrektora. Odszkodowanie to miało więc tak naprawdę zrekompensować zarobek jaki nauczycielka mogłaby otrzymać, gdyby do odwołania nie doszło.

Należy również podkreślić, że wszelkie zwolnienia i ulgi podatkowe są wyjątkiem, istotnym odstępstwem od zasady sprawiedliwości podatkowej – powszechności i równości opodatkowania, a ich zastosowanie nie może odbywać się na podstawie wykładni rozszerzającej, tzn. muszą być interpretowane ściśle. W przedmiocie stosowania wszelkiego rodzaju ulg podatkowych trzeba mieć na uwadze także przepis art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej dotyczący zasady powszechności opodatkowania, stąd każdy wyjątek od tej zasady, w tym także ulga podatkowa, nie może być interpretowany dowolnie, ani uzupełniany w drodze interpretacji o treść, której nie zawiera.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić zatem należy, że do wypłaconego przez Wnioskodawcę odszkodowania nie ma również zastosowania zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jak wynika z wniosku, kwota odszkodowania zasądzona wyrokiem dotyczy utraconych korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Biorąc pod uwagę opisany stan faktyczny oraz powołane powyżej przepisy prawa należy stwierdzić, iż wypłacone przez Wnioskodawcę byłej dyrektor zasądzone odszkodowanie z tytułu odwołania z funkcji dyrektora stanowi przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zatem, Wnioskodawca jako płatnik wypłacając wskazane w wyroku sądowym odszkodowanie byłemu dyrektorowi był obowiązany zgodnie z art. 31 i art. 32 ww. ustawy, do naliczenia, pobrania i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od wypłaconej kwoty.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Organ wskazuje, że przedmiotowa interpretacja dotyczy wyłącznie obowiązku pobrania i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych od wypłaconego na podstawie wyroku sądowego odszkodowania zgodnie z zapytaniem przedstawionym we wniosku.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Końcowo należy wskazać, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. Pełna weryfikacja prawidłowości stanowiska Wnioskodawcy może być dokonana jedynie w toku ewentualnego postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego organu kontroli celno-skarbowej, będącego poza zakresem instytucji interpretacji indywidualnej, do której zastosowanie mają przepisy określone w art. 14h (w zamkniętym katalogu) ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 14na § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
   
   

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 ustawy Ordynacja podatkowa). Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r., poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, który ją wydał (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, z późn. zm.).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.