2021.08.02 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP4-1.4012.287.2021.2.AM
z 2 sierpnia 2021 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r. poz. 1325 ze zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 29 kwietnia 2021 r. (data wpływu 6 maja 2021 r.) uzupełnionym pismami z 12 lipca 2021 r. (data wpływu 12 lipca 2021 r.) oraz z 12 lipca 2021 r. (data wpływu 16 lipca 2021 r.) na wezwanie z 5 lipca 2021 r. (doręczone 5 lipca 2021 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie powstania obowiązku podatkowego w przypadku zniesienia współwłasności dla nieruchomości poprzez zamianę działek – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

6 maja 2021 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie powstania obowiązku podatkowego w przypadku zniesienia współwłasności dla nieruchomości poprzez zamianę działek.

Wniosek uzupełniono pismami z 12 lipca 2021 r. (data wpływu 12 lipca 2021 r.) oraz z 12 lipca 2021 r. (data wpływu 16 lipca 2021 r.) na wezwanie z 5 lipca 2021 r. (doręczone 5 lipca 2021 r.).

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Postanowieniem Sądu Rejonowego Wydział Cywilny z dnia 11 stycznia 2012 r., spadek po zmarłym w dniu 14 czerwca 1992 r. K.T., na podstawie ustawy z dobrodziejstwem inwentarza nabył Wnioskodawca w całości, przy czym wchodzące w skład spadku gospodarstwo rolne dziedziczył z mocy ustawy Wnioskodawca.

Przedmiotem spadku, który nabył Wnioskodawca był udział wynoszący 1/2 w prawie własności nieruchomości zabudowanej, położonej w obrębie (…), Gmina (…), powiat (…), województwo (…), oznaczonej w ewidencji gruntów i budynków jako działka nr 1 o pow. 0,49 ha, dla której prowadzona jest księga wieczysta KW Nr (…). Pozostałe prawo własności do udziału 1/2 niewydzielonej części działki nr 1 o pow. 0,49 ha nabyła nieodpłatnie, z mocy prawa, Gmina (…), w drodze decyzji Wojewody (…) nr (…) z dnia 5 lutego 1995 r., na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 10 maja 1990 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 32 poz. 191 i Nr 43 poz. 253), w związku z art. 5 ust. 1 tej ustawy, a zmienionej postanowieniem wojewody nr (…) z dnia 29 grudnia 1992 r., zgodnie ze spisem opisanym w karcie inwentaryzacyjnej (…).

Przedmiotowa nieruchomość położona jest na obszarze obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy (…), zatwierdzonego uchwałą Rady Gminy (…) nr (…) z dnia 21 maja 2008 r., zgodnie z którym działka ta znajduje się na terenie oznaczonym symbolem C.06.MU - zabudowa mieszkaniowo - usługowa. Nieruchomość zabudowana jest budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym, budynkiem gospodarczym, budynkiem garażu wraz z wiatą wjazdową.

Początkowo w budynku mieszkalnym znajdowały się dwa niezależne lokale mieszkalne jednak ze względu na bardzo zły stan techniczny budynku, w którym znajdował się lokal mieszkalny po zmarłym (…), część budynku została rozebrana, a koszty rozbiórki i zabezpieczenia ściany budynku zostały poniesione wspólnie po połowie przez Gminę i Wnioskodawcę.

W odniesieniu do drugiego lokalu mieszkalnego Gmina (…) jest w posiadaniu umowy najmu lokalu.

W celu uporządkowania stanu prawnego nieruchomości, tj. zniesienia współwłasności poprzez zamianę udziałów pomiędzy Wnioskodawcę, a Gminą, dokonano podziału działki nr 1 o pow. 0,49 ha, KW nr (…).

Podział został przeprowadzony w sposób, aby umożliwić Gminie (…) dalszą kontynuację umów najmu lokalu mieszkalnego i gospodarczego, czyli kontynuacji prowadzenia polityki mieszkaniowej.

W wyniku dokonanego podziału nieruchomości oznaczonej nr 1 o pow. 0,49 ha powstały trzy działki, w tym działka oznaczona nr:

2 o pow. 0,3374 ha, teren działki niezabudowany, stanowiąca użytek „PsIV, W PsIV”- pastwiska trwałe, grunty pod rowami;

3 o pow. 0,1459 ha, teren działki zabudowany wolnostojącym, jednorodzinnym budynkiem mieszkalnym oraz budynkiem gospodarczym, stanowiąca użytek „PsIV, W PsiV, B” pastwiska trwałe, grunty pod rowami, tereny mieszkaniowe”,

4 o pow. 0,1121 ha, teren działki zabudowany budynkiem garażu wraz z wiatą (przejazd bramowy) stanowiąca użytek „PsIV, W-PsIV, B”- pastwiska trwałe, grunty pod rowami, tereny mieszkaniowe.

W wyniku dokonanego podziału działki oznaczonej nr 1 stan prawny został nie zmieniony, nadal działki te stanowią udział po 1/2 w prawie własności nieruchomości Wnioskodawcy i Gminy.

Zniesienie współwłasności w tym konkretnym przypadku dokonane zostanie w ten sposób, że dokonana zostanie zamiana udziałów w prawie własności wyżej opisanych nieruchomości, na skutek czego działki zabudowane oznaczone nr 3 i 4 o pow. całkowitej wynoszącej 0,2580 ha przeszłyby na własność Gminy, natomiast działka niezabudowana oznaczona nr 2 o pow. 0,2374 ha stała się własnością Wnioskodawcy.

Na powyższą zamianę wyraził zgodę Wojewoda (…) oraz zostało wydane przez Wnioskodawcę - Starostę (…) zarządzenie w przedmiotowej sprawie, powyższe zniesienie współwłasności umożliwi Gminie prawidłową realizację zadań własnych - tj. realizację polityki mieszkaniowej na terenie Gminy.

Natomiast Wnioskodawca jako przyszły właściciel niezabudowanej nieruchomości oznaczonej nr 2 o pow. 0,2374 ha, może przekazać ww. działkę do KNZ (Krajowy Zasób Nieruchomości) z przeznaczeniem na realizację polityki mieszkaniowej, a w przypadku braku zainteresowania przez KNZ, przeznaczyć ją do sprzedaży.

Zniesienie współwłasności pomiędzy Wnioskodawcę a Gminą, poprzez zamianę udziałów w prawie własności wyżej opisanych działek nastąpi bez obowiązku dokonywania dopłat w przypadku różnej wartości zamienianych nieruchomości (tj. działek po podziale).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy zniesienie współwłasności w nieruchomości (uzyskanych w wyniku dokonanego podziału działki oznaczonej nr 1), stanowiących udział po 1/2 w prawie własności Wnioskodawcy i Gminy, poprzez zamianę działek po podziale, bez dokonywania dopłat w przypadku różnicy wartości działek, będzie powodowało powstanie obowiązku podatkowego dla celów VAT?

Stanowisko Wnioskodawcy:

Zdaniem Starosty, wykonującego zadanie z zakresu administracji rządowej celem umowy o zniesienie współwłasności jest nowe ukształtowanie prawa własności rzeczy, która stanowi przedmiot współwłasności.

Zniesienie współwłasności polega na likwidacji stosunku prawnego poprzez podział fizyczny rzeczy i prowadzi do przyporządkowania poszczególnych udziałów we współwłasności nowo wydzielonym działkom, przez co współwłaściciele stają się ich wyłącznymi właścicielami.

Zniesienie współwłasności następuje poprzez podział fizyczny rzeczy wspólnej (działka nr 1 o pow. 0,49 ha została podzielona na trzy działki oznaczone nr 2, 3, 4), a następnie dokonana zostanie zamiana tych działek, w wyniku czego powstaną nowe dwie nieruchomości z odrębnymi księgami wieczystymi.

Zniesienie współwłasności zostanie dokonane nieodpłatnie, to znaczy, że zamianie nieruchomości nie będzie towarzyszyła dopłata pieniężna, mająca na celu wyrównanie wartości poszczególnych udziałów zamienianych nieruchomości, czyli czynność powyższa nie ma charakteru odpłatnego.

Zgodnie z art. 5 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 685).

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również zbycie prawa, o którym mowa, a skoro opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają co do zasady transakcje odpłatne, to w przedmiotowej sprawie zniesienie współwłasności nieruchomości nastąpi nieodpłatnie, przez co nie dochodzi do zapłaty w formie pieniężnej, lecz jedynie na podstawie zawartych ustaleń, to czynność ta nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Tak, więc zarówno Gmina jak również Wnioskodawca będą zwolnieni z podatku VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Zatem, co do zasady, opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatna dostawa towarów (przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel).

Pojęcie towaru ustawodawca zdefiniował w art. 2 pkt 6 ustawy. Zgodnie z tym przepisem, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Z kolei, według art. 2 pkt 22 ustawy, sprzedaż to odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

W świetle ww. przepisów, nieruchomości (grunty, budynki, budowle) spełniają definicję towaru wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy, a ich sprzedaż jest traktowana jako czynność odpłatnej dostawy towarów na terytorium kraju.

Treść powołanego art. 7 ust. 1 ustawy wskazuje, że ustawa o podatku od towarów i usług posługuje się w odniesieniu do dostawy towarów sformułowaniem „przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel”. Takie zdefiniowanie konstytutywnego aspektu dostawy towarów, odwołując się do ekonomicznego władztwa nad rzeczą sprawia, że przedmiotem opodatkowania może być nie tylko sprzedaż, czy zamiana rzeczy, jako fizycznie wyodrębnionych dóbr materialnych, ale również inne transakcje wywierające, z ekonomicznego punktu widzenia, podobne skutki. W konsekwencji, definicja dostawy towarów obejmuje zarówno przypadki (z pewnymi wyjątkami), gdy dochodzi do przeniesienia własności rzeczy, jak i sytuacje, gdy bez przeniesienia prawa własności następuje przejęcie władztwa ekonomicznego nad rzeczą. Istotne tu jest faktyczne dysponowanie towarem, a nie tytuł prawny do niego.

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa o VAT zalicza do katalogu usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 tej ustawy. Należy jednak zauważyć, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z tym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności.

Co do zasady, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług. Przy czym, z przytoczonych przepisów nie wynika, aby odpłatność za czynności dostawy towarów lub świadczenia usług musiała mieć postać pieniężną. Odpłatność jako świadczenie wzajemne może również przybrać postać rzeczową – zapłata w innym towarze lub usłudze albo mieszaną – zapłata w części pieniężna i w części rzeczowa. Innymi słowy, dla uznania czynności za odpłatną, wystarczające jest, by istniała możliwość określenia ceny wyrażonej w pieniądzu w stosunku do świadczenia wzajemnego stanowiącego wynagrodzenie za tę czynność.

Zgodnie z unormowaniami zawartymi w art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy o VAT w pewnych, ściśle określonych przypadkach, również nieodpłatne przekazanie towarów i nieodpłatne świadczenie usług należy uznać za spełniające definicję odpłatnej dostawy towarów lub odpłatnego świadczenia usług, które na podstawie art. 5 ust. 1 podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Jak stanowi art. 7 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
wszelkie inne darowizny

- jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

W świetle powyższego przepisu opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega generalnie każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, z którym wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów, ich imporcie lub wytworzeniu tych towarów lub ich części składowych, z wyjątkiem przekazania towarów spełniających warunki do uznania ich za prezenty o małej wartości lub próbki.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę, w rozumieniu art. 7 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bowiem aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem, musi być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Pod pojęciem działalności gospodarczej, na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy rozumie się wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Należy zauważyć, że w myśl art. 15 ust. 6 ustawy, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 obowiązującej od 1 stycznia 2007 r. Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej – (Dz. Urz. UE L z 11 grudnia 2006, Nr 347 str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady, zgodnie z którym krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami.

Jednakże w przypadku, gdy podejmują one takie działania lub dokonują takich transakcji, są uważane za podatników w odniesieniu do tych działań, lub transakcji, gdyby wykluczenie ich z kategorii podatników prowadziło do znaczących zakłóceń konkurencji.

W świetle art. 33 ustawy art. 603 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r., poz. 1740 ze zm., Kodeks cywilny) osobami prawnymi są Skarb Państwa i jednostki organizacyjne, którym przepisy szczególne przyznają osobowość prawną.

Należy wyjaśnić, że Skarb Państwa stanowi osobę prawną „sui generis” (uważany jest). Do niego odnosi się zasada specjalnej zdolności prawnej (Kodeks cywilny. Księga Pierwsza. Część ogólna. K. Piasecki. Komentarz, Wydawnictwo Zakamycze 2003, Komentarz do art. 34).

W obrocie Skarb Państwa (…) bierze udział przez tzw. stationes fisci, będące określonymi jednostkami organizacyjnymi. W konsekwencji, w każdej sprawie przeciwko Skarbowi Państwa zachodzi potrzeba ustalenia właściwego statio fisci. Ponadto Skarb Państwa w stosunkach cywilnoprawnych jest podmiotem praw i obowiązków, które dotyczą mienia państwowego nienależącego do innych osób prawnych, zatem każda czynność cywilnoprawna państwowej jednostki organizacyjnej jest de iure civili czynnością Skarbu Państwa. Jednostki te działają na rachunek Skarbu Państwa, a przysporzenie majątkowe może nastąpić tylko na rzecz Skarbu Państwa. Jednostka organizacyjna Skarbu Państwa ma jedynie zdolność cząstkową, jej funkcją jest reprezentowanie interesów Skarbu Państwa i podejmowanie za niego czynności (K. Piasecki. Komentarz).

Powiat natomiast – w myśl art. 2 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. z 2020 r. poz. 920 ze zm.) – wykonuje określone ustawami zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Powiat ma osobowość prawną.

Stosownie do treści art. 4 ust. 3 i ust. 4 powołanej ustawy o samorządzie powiatowym – ustawy mogą określać inne zadania powiatu. A ponadto ustawy mogą określać niektóre sprawy należące do zakresu działania powiatu jako zadania z zakresu administracji rządowej, wykonywane przez powiat.

Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym – organami powiatu są rada powiatu i zarząd powiatu.

Jak wynika z art. 26 ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym – zarząd jest organem wykonawczym powiatu.

Na mocy art. 26 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym – w skład zarządu powiatu wchodzą starosta jako jego przewodniczący, wicestarosta i pozostali członkowie.

W myśl art. 33 ww. ustawy o samorządzie powiatowym – zarząd wykonuje zadania powiatu przy pomocy starostwa powiatowego oraz jednostek organizacyjnych powiatu, w tym powiatowego urzędu pracy.

Przepis art. 34 ust. 1 wskazanej ustawy o samorządzie powiatowym stanowi, że starosta organizuje pracę zarządu powiatu i starostwa powiatowego, kieruje bieżącymi sprawami powiatu oraz reprezentuje powiat na zewnątrz.

Jak wynika z cytowanych wyżej przepisów ustawy o samorządzie powiatowym, samorządowa osoba prawna – jaką jest powiat – jest jednostką podziału terytorialnego, posiadającą osobowość prawną, a zatem i zdolność do działania we własnym imieniu i na własny rachunek. Nie ma jednak własnych struktur organizacyjnych, a nałożone na nią zadania wykonuje za pośrednictwem urzędu (starostwa powiatowego). Urząd ten realizując zadania spoczywające na powiecie (samorządowej osobie prawnej), a skutkujące obowiązkiem podatkowym w podatku od towarów i usług, występuje wyłącznie jako jednostka organizacyjna działająca w imieniu i na rzecz ww. osoby prawnej. Jednocześnie starosta jako organ jednostki samorządu terytorialnego działa jedynie jako organ tej jednostki, a zatem wszelkie podejmowane przez niego działania są w istocie działaniami podejmowanymi przez jednostkę samorządu terytorialnego.

Ponadto, zauważyć należy, że zasady gospodarowania nieruchomościami przez jednostki samorządu terytorialnego i Skarb Państwa reguluje ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2020 r. poz. 1990 ze zm.).

Podkreślić należy, że na podstawie art. 11 ust. 1 ww. ustawy o gospodarce nieruchomościami – z zastrzeżeniem wyjątków wynikających z przepisów niniejszej ustawy oraz odrębnych ustaw, organem reprezentującym Skarb Państwa w sprawach gospodarowania nieruchomościami jest starosta, wykonujący zadanie z zakresu administracji rządowej, a organami reprezentującymi jednostki samorządu terytorialnego są ich organy wykonawcze.

Jednocześnie, w świetle art. 11a ustawy o gospodarce nieruchomościami – przepis art. 11 ust. 1 stosuje się do czynności prawnych lub czynności procesowych podejmowanych na rzecz lub w interesie Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego.

Zgodnie z art. 21 powołanej ustawy o gospodarce nieruchomościami – do zasobu nieruchomości Skarbu Państwa należą nieruchomości, które stanowią przedmiot własności Skarbu Państwa i nie zostały oddane w użytkowanie wieczyste, oraz nieruchomości będące przedmiotem użytkowania wieczystego Skarbu Państwa.

Z przepisu art. 23 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami wynika, że zasobem nieruchomości Skarbu Państwa gospodarują, z zastrzeżeniem ust. 1e, art. 43 ust. 2 i 4, art. 51, art. 57 ust. 1, art. 58-60, starostowie, wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej.

Skarb Państwa w transakcjach dotyczących gospodarki nieruchomościami nie występuje jako podmiot prowadzący działalność gospodarczą. W każdym takim przypadku, podmiotami, które to czynią są jednostki organizacyjne, na ogół wyodrębnione w tym celu. Organem reprezentującym Skarb Państwa w związku z gospodarowaniem nieruchomościami jest Starosta. Wynika to z powołanego wyżej art. 11 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Rozwinięciem tej ogólnej zasady jest unormowanie zawarte w art. 23 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, który stanowi, że zasobem nieruchomości Skarbu Państwa gospodarują (z zastrzeżeniami, które – ze względu na rozpatrywaną sprawę – można pominąć) starostowie, wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej.

Z opisu sprawy wynika, że postanowieniem Sądu Rejonowego w (…) spadek po zmarłym w dniu 14 czerwca 1992 r. K.T., na podstawie ustawy z dobrodziejstwem inwentarza nabył Wnioskodawca.

Przedmiotem spadku, który nabył Wnioskodawca był udział wynoszący 1/2 w prawie własności nieruchomości zabudowanej, oznaczonej w ewidencji gruntów i budynków jako działka nr 1 o pow. 0,49 ha, pozostałe prawo własności do udziału 1/2 niewydzielonej części działki nr 1 o pow. 0,49 ha nabyła nieodpłatnie, z mocy prawa, Gmina, w drodze decyzji Wojewody z dnia 5 lutego 1995 r., na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 10 maja 1990 r. o pracownikach samorządowych. Przedmiotowa nieruchomość położona jest na obszarze obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego zatwierdzonego uchwałą Rady Gminy z dnia 21 maja 2008 r., zgodnie z którym działka ta znajduje się na terenie oznaczonym symbolem C.06.MU - zabudowa mieszkaniowo - usługowa. Nieruchomość zabudowana jest budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym, budynkiem gospodarczym, budynkiem garażu wraz z wiatą wjazdową.

Początkowo w budynku mieszkalnym znajdowały się dwa niezależne lokale mieszkalne jednak ze względu na bardzo zły stan techniczny budynku, w którym znajdował się lokal mieszkalny po zmarłym, część budynku została rozebrana, a koszty rozbiórki i zabezpieczenia ściany budynku zostały poniesione wspólnie po połowie przez Gminę i Wnioskodawcę.

W odniesieniu do drugiego lokalu mieszkalnego Gmina (…) jest w posiadaniu umowy najmu lokalu.

W celu uporządkowania stanu prawnego nieruchomości, tj. zniesienia współwłasności poprzez zamianę udziałów pomiędzy Wnioskodawcą, a Gminą, dokonano podziału działki nr 1 o pow. 0,49 ha.

Podział został przeprowadzony w sposób, aby umożliwić gminie dalszą kontynuację umów najmu lokalu mieszkalnego i gospodarczego, czyli kontynuacji prowadzenia polityki mieszkaniowej.

W wyniku dokonanego podziału nieruchomości oznaczonej nr 1 o pow. 0,49 ha powstały trzy działki, w tym działka oznaczona nr:

2 o pow. 0,3374 ha, teren działki niezabudowany;

3 o pow. 0,1459 ha, teren działki zabudowany wolnostojącym, jednorodzinnym budynkiem mieszkalnym oraz budynkiem gospodarczym,

4 o pow. 0,1121 ha, teren działki zabudowany budynkiem garażu wraz z wiatą (przejazd bramowy).

W wyniku dokonanego podziału działki oznaczonej nr 1 stan prawny został nie zmieniony, nadal działki te stanowią udział po 1/2 w prawie własności nieruchomości Wnioskodawcy i Gminy.

Na powyższą zamianę wyraził zgodę Wojewoda oraz zostało wydane przez Wnioskodawcę - Starostę zarządzenie w przedmiotowej sprawie, powyższe zniesienie współwłasności umożliwi gminie prawidłową realizację zadań własnych - tj. realizację polityki mieszkaniowej na terenie gminy.

Natomiast Wnioskodawca jako przyszły właściciel niezabudowanej nieruchomości oznaczonej nr 2 o pow. 0,2374 ha, mógłby przekazać ww. działkę do KNZ (Krajowy Zasób Nieruchomości) z przeznaczeniem na realizację polityki mieszkaniowej, a w przypadku braku zainteresowania przez KNZ, przeznaczyć ją do sprzedaży.

Zniesienie współwłasności pomiędzy Wnioskodawcą a Gminą, poprzez zamianę udziałów w prawie własności wyżej opisanych działek nastąpi bez obowiązku dokonywania dopłat w przypadku różnej wartości zamienianych nieruchomości (tj. działek po podziale).

Wnioskodawca ma wątpliwości, czy zniesienie współwłasności w nieruchomości (uzyskanych w wyniku dokonanego podziału działki oznaczonej nr 1), stanowiących udział po 1/2 w prawie własności Wnioskodawcy i Gminy, poprzez zamianę działek po podziale, bez dokonywania dopłat w przypadku różnicy wartości działek, będzie powodowało powstanie obowiązku podatkowego dla celów VAT.

Wskazać należy, że sprzedaż nieruchomości została wymieniona w art. 13 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami, jako przykładowa forma obrotu nieruchomościami. Zgodnie z tym przepisem, z zastrzeżeniem wyjątków wynikających z ustaw, nieruchomości mogą być przedmiotem obrotu. W szczególności nieruchomości mogą być przedmiotem sprzedaży, zamiany i zrzeczenia się, oddania w użytkowanie wieczyste, w najem lub dzierżawę, użyczenia, oddania w trwały zarząd, a także mogą być obciążane ograniczonymi prawami rzeczowymi, wnoszone jako wkłady niepieniężne (aporty) do spółek, przekazywane jako wyposażenie tworzonych przedsiębiorstw państwowych oraz jako majątek tworzonych fundacji.

Kwestia współwłasności została uregulowana w art. 195 ustawy Kodeks cywilny. Zgodnie z tym przepisem własność tej samej rzeczy może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność). Współwłasność nie jest instytucją samodzielną, lecz stanowi odmianę własności i charakteryzuje się tym, że własność rzeczy (ruchomej lub nieruchomej) przysługuje kilku podmiotom. Do współwłasności stosuje się – jeśli co innego nie wynika z przepisów poświęconych specjalnie tej instytucji – przepisy odnoszące się do własności. Należy zatem uznać, że udział każdego ze współwłaścicieli jest ze swej istoty szczególną postacią prawną własności. Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną (art. 196 § 1 Kodeksu cywilnego). W przypadku współwłasności w częściach ułamkowych, każdy ze współwłaścicieli ma określony ułamkiem udział w rzeczy. Udział wyraża zakres uprawnień współwłaściciela względem rzeczy wspólnej. Współwłaściciel ma względem swego udziału pozycję wyłącznego właściciela. Każdy ze współwłaścicieli może rozporządzać swoim udziałem bez zgody pozostałych współwłaścicieli (art. 198 Kodeksu cywilnego). Współwłaściciele są zatem odrębnymi podmiotami prawa.

Zgodnie z art. 210 § 1 ustawy Kodeks cywilny każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze lat pięć; przedłużenie można ponowić.

Jak stanowi art. 211 ww. Kodeksu każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości.

W świetle art. 212 § 1 Kodeksu cywilnego jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne. Przy podziale gruntu sąd może obciążyć poszczególne części potrzebnymi służebnościami gruntowymi.

Z powyższych przepisów wynika, że ustawodawca przyznaje każdemu ze współwłaścicieli roszczenie o zniesienie współwłasności. Jego zaspokojenie może nastąpić w trybie umownego zniesienia współwłasności lub na drodze orzeczenia sądowego. Żaden ze współwłaścicieli nie może zaś skutecznie sprzeciwiać się zniesieniu współwłasności.

Zasadą jest, że zniesienie współwłasności powinno nastąpić przede wszystkim przez podział fizyczny rzeczy wspólnej. Podział rzeczy wspólnej prowadzi do zniesienia współwłasności. Jest bowiem oczywiste, że w wyniku podziału powstają nowe przedmioty własności – samoistne, odrębne rzeczy, wydzielone z większej rzeczy macierzystej (poprzednio wspólnej). Przypadają one na wyłączną własność poszczególnym współwłaścicielom. Tym samym, wygasa współwłasność macierzystej rzeczy wspólnej. W rezultacie w wyniku zniesienia współwłasności dochodzi do nowego ukształtowania prawa własności poprzez odebranie temu prawu cechy wspólności.

W świetle przedstawionej treści wniosku i przywołanych przepisów należy zgodzić się z Wnioskodawcą, że w opisanych okolicznościach zniesienie współwłasności nieruchomości nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W niniejszym przypadku nie ma miejsca objęta przedmiotowym zakresem opodatkowania podatkiem VAT dostawa towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Aby mówić o dostawie towarów w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług musi nastąpić czynność polegająca na przeniesieniu prawa do rozporządzania (dysponowania) towarem jak właściciel.

W analizowanych okolicznościach w wyniku zniesienia współwłasności nie dojdzie do wydania towaru (np. części nieruchomości) i przeniesienia prawa do dysponowania jak właściciel w odniesieniu do wyodrębnionych części nieruchomości. Zniesienie współwłasności nastąpi poprzez fizyczny podział nieruchomości w proporcji odpowiadającej udziałom jakie w niej posiadają współwłaściciele. W wyniku dokonanego zniesienia współwłasności nieruchomości udział w nieruchomości współwłaścicieli nie ulegnie zmianie i nadal będzie wynosił po 1/2 w prawie własności nieruchomości Wnioskodawcy i Gminy.

Zatem w wyniku dokonanego zniesienia współwłasności nieruchomości nie zmieni się zasadniczo zakres dotychczasowego władztwa nad nieruchomością. W rozpatrywanym przypadku dojdzie jedynie do wyodrębnienia w sposób materialny posiadanych udziałów w tej nieruchomości. Przedmiotowe zniesienie współwłasności nieruchomości stanowi jedynie zmianę formy prawnej tytułu przypadającego do nieruchomości. Nastąpi nowe ukształtowanie prawa własności rzeczy, tj. zmiana współwłasności na własność części nieruchomości. Tym samym, w analizowanych okolicznościach nie ma miejsca dostawa towarów, o której mowa w art. 7 ustawy o VAT.

Dodatkowo, jak wynika z opisu sprawy, zmiana tytułu prawnego do nieruchomości będzie miała charakter nieodpłatny. Jak wskazano we wniosku, zniesienie współwłasności nastąpi bez dokonania żadnych dopłat.

Przy zniesieniu współwłasności nieruchomości przeprowadzonym na zasadach opisanych we wniosku nie będzie miał zastosowania art. 7 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Zniesienie współwłasności nieruchomości, w wyniku którego każdy ze współwłaścicieli stanie się wyłącznym właścicielem stosownej części nieruchomości nie stanowi dostawy towarów rozumianej jako przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, gdyż każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do dysponowania towarem tak jak właściciel już przed zniesieniem współwłasności.

W konsekwencji należy stwierdzić, że w wyniku zniesienia współwłasności na zasadach opisanych w analizowanej sprawie nie dojdzie do wydania towaru, ani do świadczenia usług, a wyłącznie do ustanowienia na rzecz współużytkowników odrębnego prawa własności nieruchomości, które obecnie przysługuje współużytkownikom w ramach ich udziałów we współwłasności ww. działki nr 1 użytkowanej na zasadzie ustalonego podziału do użytkowania. Tym samym, w analizowanej sprawie zniesienie współwłasności nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Zatem w związku z przeprowadzeniem transakcji u Wnioskodawcy nie powstanie obowiązek podatkowy w tym zakresie.

Należy dodatkowo wskazać, że u Wnioskodawcy nie powstanie obowiązek podatkowy ponieważ transakcja ta jak wykazano powyżej oraz jak wskazał Wnioskodawca we własnym stanowisku nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT.

Nie można zgodzić się, ze stwierdzeniem Wnioskodawcy, że obowiązek podatkowy nie powstanie ponieważ Gmina oraz Wnioskodawca będą zwolnieni z podatku VAT.

Tym samym, oceniając całościowo stanowisko Wnioskodawcy odnośnie uznania, że czynność zniesienia współwłasności poprzez podział i zamianę nieruchomości nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zatem u Wnioskodawcy nie powstanie obowiązek podatkowy należało uznać za prawidłowe.

W kwestii skutków prawnych, jakie wywołuje interpretacja indywidualna wydana dla Wnioskodawcy, należy stwierdzić, że w myśl art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Mając na uwadze to, że wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego został złożony przez Wnioskodawcę, zaznacza się, że interpretacja nie wywiera skutku prawnego dla Gminy. Gmina, chcąc uzyskać interpretację indywidualną, powinna wystąpić z odrębnym wnioskiem o jej wydanie.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zaznaczenia wymaga, że organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem zdarzenia przyszłego. Wnioskodawca ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego. Podkreślenia wymaga, że interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z tym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193 ze zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…), za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP. W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin