Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0115-KDIT2.4011.427.2021.2.MM
z 1 września 2021 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r., poz. 1325 ze zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 28 maja 2021 r. (data wpływu 1 czerwca 2021 r.), uzupełnionym pismem z dnia 20 sierpnia 2021 r. (wpływ do tutejszego organu dnia 23 sierpnia 2021 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych otrzymania odszkodowania z tytułu śmierci męża w wypadku drogowym - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 1 czerwca 2021 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego w zakresie skutków podatkowych otrzymania odszkodowania z tytułu śmierci męża w wypadku drogowym. Z uwagi na stwierdzone we wniosku braki formalne, pismem z dnia 17 sierpnia 2021 r. wezwano Wnioskodawczynię do ich usunięcia. Wniosek uzupełniono pismem z dnia 20 sierpnia 2021 r.

W ww. wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 15 grudnia 2012 r. zginął mąż Wnioskodawczyni w nieszczęśliwym wypadku drogowym. Wracając na święta z Belgii do Polski został potrącony ze skutkiem śmiertelnym. Wnioskodawczyni czekała na informację telefoniczną od męża, o której godzinie i gdzie ma go odebrać w Polsce. Zamiast tego otrzymała wiadomość z Policji, że jej mąż nie żyje. Był to dla Wnioskodawczyni i jej córek szok. Mimo tego Wnioskodawczyni musiała zacząć procedury sprowadzania zwłok męża z Belgii, co w okresie przedświątecznym było dodatkowym utrudnieniem. Odległość i bariery językowe stanowiły kolejny czynnik utrudniający dokonanie ww. czynności. Koszty pogrzebu i załatwianie wszelkich formalności związanych ze sprowadzeniem ciała były wysokie. Wnioskodawczyni nie była na to przygotowana.

Odzyskanie sił mentalnych Wnioskodawczyni i jej córkom zajęło sporo czasu. Wnioskodawczyni zdaje sobie sprawę, że już nigdy jej rodzina nie będzie taka sama.

Rozpoczęcie procesu sądowego w sprawie odszkodowania wymagało od Wnioskodawczyni sporo starań. Przede wszystkim były one związane ze znalezieniem przedstawiciela, który posługiwałby się językiem polskim i francuskim. Po złożeniu pozwu sądowego i po procesie sąd pomyślnie odniósł się do wniosku Wnioskodawczyni, orzekając przyznanie odszkodowania, które jest formą zadośćuczynienia za poniesioną stratę tak dla Wnioskodawczyni, jak i dla jej córek.

Wysokość odszkodowania, które otrzymała Wnioskodawczyni i jej córki z tytułu śmierci męża/ojca na skutek wypadku drogowego została przyznana na mocy wyroku sądu pierwszej instancji z 3 października 2018 r. Ww. odszkodowanie zostało wypłacone z tytułu ubezpieczenia OC pojazdu sprawcy wypadku (Towarzystwo Ubezpieczeniowe X).

Na tej podstawie Wnioskodawczyni wywodzi, że nie powinna płacić podatku dochodowego od przyznanego jej odszkodowania, gdyż jest ono faktycznie zadośćuczynieniem za poniesioną krzywdę, a nie korzyścią.

Potwierdza to art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, choć żadne z wymienionych tam podpunktów nie odnosi się do sytuacji życiowej Wnioskodawczyni. Śmierć męża i ojca to strata dla Wnioskodawczyni i niepełnoletnich wówczas córek. Brak męża i ojca pogorszył sytuację materialną rodziny, gdyż był on jedynym żywicielem rodziny.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w związku z przyznanym odszkodowaniem z Belgii Wnioskodawczyni jest zobowiązana do odprowadzenia podatku w Polsce?

Powyższa kwestia odnosi się również do jej córek.

Zdaniem Wnioskodawczyni – po przeanalizowaniu źródeł dotyczących otrzymanego odszkodowania – nie jest zobowiązana do odprowadzania podatku. Przyznane jej odszkodowanie jest formą zadośćuczynienia, rekompensaty po stracie męża i ojca, który był głową rodziny, nie jest to materialna korzyść. Wnioskodawczyni pozostawała w małżeństwie przez 17 lat i wychowywała wraz z mężem dwie córki. W chwili jego śmierci jedna córka miała 15 lat, a druga 13. Starsza córka dopiero rozpoczęła naukę w liceum, młodsza kontynuowała naukę w gimnazjum. Śmierć męża nastąpiła w okresie bożonarodzeniowym, w związku z czym wydarzenie to zawsze będzie kojarzyć się z brakiem męża/ojca.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1125 ze zm.), osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).

Na podstawie art. 3 ust. 1a ww. ustawy, za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:

1. posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
2. przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

Zgodnie z art. 3 ust. 2a ww. ustawy, osoby fizyczne, jeżeli nie mają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (ograniczony obowiązek podatkowy).

Przepisy art. 3 ust. 1, 1a, 2a i 2b stosuje się z uwzględnieniem umów w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczpospolita Polska (art. 4a ww. ustawy).

Z opisu stanu faktycznego wynika, że w dniu 15 grudnia 2012 r. zginął mąż Wnioskodawczyni w nieszczęśliwym wypadku drogowym. Wracając na święta z Belgii do Polski został potrącony ze skutkiem śmiertelnym. Wnioskodawczyni czekała na informację telefoniczną od męża, o której godzinie i gdzie ma go odebrać w Polsce. Zamiast tego otrzymała wiadomość z Policji, że jej mąż nie żyje. Był to dla Wnioskodawczyni i jej córek szok. Mimo tego Wnioskodawczyni musiała zacząć procedury sprowadzania zwłok męża z Belgii, co w okresie przedświątecznym było dodatkowym utrudnieniem. Odległość i bariery językowe stanowiły kolejny czynnik utrudniający dokonanie ww. czynności. Koszty pogrzebu i załatwianie wszelkich formalności związanych ze sprowadzeniem ciała były wysokie. Wnioskodawczyni nie była na to przygotowana.

Odzyskanie sił mentalnych Wnioskodawczyni i jej córkom zajęło sporo czasu. Wnioskodawczyni zdaje sobie sprawę, że już nigdy jej rodzina nie będzie taka sama.

Rozpoczęcie procesu sądowego w sprawie odszkodowania wymagało od Wnioskodawczyni sporo starań. Przede wszystkim były one związane ze znalezieniem przedstawiciela, który posługiwałby się językiem polskim i francuskim. Po złożeniu pozwu sądowego i po procesie sąd pomyślnie odniósł się do wniosku Wnioskodawczyni, orzekając przyznanie odszkodowania, które jest formą zadośćuczynienia za poniesioną stratę tak dla Wnioskodawczyni, jak i dla jej córek.

Wysokość odszkodowania, które otrzymała Wnioskodawczyni i jej córki z tytułu śmierci męża/ojca na skutek wypadku drogowego została przyznana na mocy wyroku sądu pierwszej instancji z 3 października 2018 r. Ww. odszkodowanie zostało wypłacone z tytułu ubezpieczenia OC pojazdu sprawcy wypadku (Towarzystwo Ubezpieczeniowe X).

Z uwagi na to, że Wnioskodawczyni otrzymała odszkodowanie od towarzystwa ubezpieczeniowego z Belgii, zastosowanie w niniejszej sprawie ma Konwencja podpisana 20 sierpnia 2001 r. między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Belgii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania oraz zapobiegania oszustwom podatkowym i uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku (Dz. U. z 2004 r., poz. 2139).

Na podstawie art. 21 ust. 1 Konwencji, części dochodu osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym Umawiającym się Państwie, bez względu na to skąd pochodzą, które nie są objęte postanowieniami poprzednich artykułów niniejszej Konwencji, mogą być opodatkowane tylko w tym Państwie.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że odszkodowanie które Wnioskodawczyni otrzymała z tytułu śmierci męża w związku z wypadkiem komunikacyjnym jest opodatkowane w Polsce. Do opodatkowania ww. świadczenia w Polsce stosuje się przepisy polskiego prawa podatkowego, zawarte w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosownie do art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320), z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.

Stosownie natomiast do art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy wolne od podatku są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Na mocy art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wolne od podatku dochodowego są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych, z wyjątkiem:

1. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane zgodnie z art. 27 ust. 1 lub art. 30c,
2. dochodu, o którym mowa w art. 24 ust. 15 i 15a.

Stosownie do art. 805 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.), przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

Na podstawie art. 805 § 2 tej ustawy, świadczenie ubezpieczyciela polega w szczególności na zapłacie:

1. przy ubezpieczeniu majątkowym - określonego odszkodowania za szkodę powstałą wskutek przewidzianego w umowie wypadku;
2. przy ubezpieczeniu osobowym - umówionej sumy pieniężnej, renty lub innego świadczenia w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku w życiu osoby ubezpieczonej.

W myśl art. 829 § 1 ustawy Kodeks cywilny, ubezpieczenie osobowe może w szczególności dotyczyć:

1. przy ubezpieczeniu na życie - śmierci osoby ubezpieczonej lub dożycia przez nią oznaczonego wieku;
2. przy ubezpieczeniu następstw nieszczęśliwych wypadków - uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia lub śmierci wskutek nieszczęśliwego wypadku.

Z art. 822 § 1 ww. Kodeksu wynika, że przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony.

Uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela (art. 822 § 4 Kodeksu cywilnego).

Z kolei, na podstawie art. 28 ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Dz. U. z 2019 r., poz. 381, z późn. zm.) zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie lub świadczenie na podstawie uznania roszczenia uprawnionego z umowy ubezpieczenia w wyniku ustaleń dokonanych w przeprowadzonym przez siebie postępowaniu, o którym mowa w art. 29, zawartej z nim ugody lub prawomocnego orzeczenia sądu.

Z ww. przepisu wynika, że towarzystwo ubezpieczeniowe obowiązane jest wypłacić odszkodowanie na podstawie uznania roszczenia uprawnionego z umowy ubezpieczenia zarówno w wyniku dokonanych przez siebie ustaleń, jak i na skutek zawartej z uprawnionym ugody lub po uzyskaniu prawomocnego orzeczenia sądu.

Mając zatem na uwadze powołane wyżej przepisy prawa i przedstawiony we wniosku stan faktyczny, w szczególności zaś okoliczność – że, jak wskazuje Wnioskodawczyni – odszkodowanie z tytułu śmierci męża na skutek wypadku drogowego zostało jej wypłacone z tytułu ubezpieczenia OC pojazdu sprawcy wypadku przez towarzystwo ubezpieczeniowe, to – niezależnie od tego, że odszkodowanie to zostało jej przyznane na mocy wyroku sądowego – korzysta ze zwolnienia przedmiotowego wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Słusznie zatem wskazała Wnioskodawczyni, że nie jest ona zobowiązana do odprowadzania podatku od otrzymanego odszkodowania.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Ponadto, należy wskazać, iż z uwagi na fakt, że interpretacje prawa podatkowego wydawane są w indywidualnej sprawie na wniosek zainteresowanego – co wynika z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – to niniejsza interpretacja pełni funkcję ochronną jedynie dla Wnioskodawczyni, jako podmiotu występującego z wnioskiem. W przypadku gdyby córki Wnioskodawczyni chciały uzyskać interpretację indywidualną powinny wystąpić z odrębnymi wnioskami o jej udzielenie i uiścić stosowną opłatę.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Wnioskodawczynię w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, ze zm.).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie. W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.