Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB2-3.4015.121.2021.2.BB
z 31 sierpnia 2021 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540) – Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 11 czerwca 2021 r. (data wpływu – 17 czerwca 2021 r.), uzupełnionym 27 sierpnia 2021 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia w spadku roszczenia o wypłatę kolejnych transz kwoty uzyskanej ze sprzedaży mieszkania przez spadkodawczynię – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 17 czerwca 2021 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych nabycia w spadku roszczenia o wypłatę kolejnych transz kwoty uzyskanej ze sprzedaży mieszkania przez spadkodawczynię.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, w związku z czym w piśmie z 12 sierpnia 2021 r. znak: 0111-KDIB2-3.4015.121.2021.1.BB wezwano do jego uzupełnienia. Wniosek uzupełniono 27 sierpnia 2021 r.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

W dniu 24 maja 2019 r. zmarła ciocia Wnioskodawcy – była ona córką siostry ojca ojca (dziadka) Wnioskodawcy.

Na podstawie testamentu, Sąd 1 grudnia 2020 r. stwierdził, że Wnioskodawca jest jedynym spadkobiercą po zmarłej. Ciocia tuż przed śmiercią (4 marca 2019 r.) sprzedała mieszkanie, które zajmowała do chwili śmierci, małżeństwu A. i S. Sz. Kwota sprzedaży to suma

200.000,00 zł. Wraz ze sprzedażą sporządzono porozumienie dotyczące formy zapłaty. Zgodnie z tym porozumieniem, kupujący mieliby wpłacić jednorazowo sumę 80.000,00 zł celem spłaty hipoteki, a następnie resztę należności w ratach miesięcznych w wysokości 1.000,00 zł, począwszy od marca 2019 r., aż do 28 lutego 2029 r. Raty płatne do dnia 10-go każdego miesiąca.

Małżeństwo prawdopodobnie dokonało spłaty hipoteki oraz trzech rat do chwili śmierci cioci Wnioskodawcy. Niestety, pomimo iż Wnioskodawca jest prawnym spadkobiercą, Bank odmówił mu informacji, czy pieniądze wpłynęły na konto cioci. Po długim oczekiwaniu na informację z Banku, Wnioskodawca udał się osobiście do siedziby Banku, gdzie poinformowano go, że nie udzielą mu wglądu do konta ciotki. W tym przypadku, Wnioskodawca zamierza zwrócić się pisemnie do kupujących mieszkanie o potwierdzenie wpłat i dalszej realizacji porozumienia już z Wnioskodawcą.

Podczas niedawnej rozmowy telefonicznej, Pan S. Sz. wyraził chęć dotrzymania postanowień umowy zawartej z ciocią Wnioskodawcy, jednak kategorycznie nie zgodził się na jednorazowe uregulowanie zaległej sumy. Wynika stąd, że przedmiotem spadku jest suma 117.000,00 zł, płatna w ratach po 1.000,00 zł miesięcznie od 10 czerwca 2019 r. do 28 lutego 2029 r.

W sprawie opisanej powyżej nie toczy się postępowanie podatkowe, kontrola podatkowa oraz postępowanie przed sądem administracyjnym.

W związku z powyższym opisem, zadano następujące pytania:

Czy w związku z tym podatek od spadku Wnioskodawca powinien zapłacić od sumy, której jeszcze nie otrzymał, a będzie otrzymywał przez najbliższe 8 lat? Czy też będzie mógł płacić podatek corocznie od otrzymanej sumy? Data rozliczenia wyznaczona byłaby przez właściwy urząd skarbowy.

Zdaniem Wnioskodawcy, powinien on płacić stosowny podatek od spadków i darowizn corocznie od sumy otrzymanej.

Ponieważ w związku z porozumieniem sprzedażowym sumę spadku Wnioskodawca ma otrzymywać w ratach miesięcznych przez najbliższe 8 lat, a co się z tym wiąże, nie może on w pełni dysponować spadkiem, od którego miałby zapłacić jednorazowo podatek. Podatek od sumy, której Wnioskodawca jeszcze nie otrzymał i nie ma pewności, że będzie otrzymywał regularnie i w całości. Zwłaszcza, że proces ten ma trwać najbliższe 8 lat i Wnioskodawca nie jest niczym zabezpieczony, np. blokadą hipoteki mieszkania sprzedanego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2018 r. poz. 644 ze zm.) – podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. dziedziczenia.

Spadek jest instytucją regulowaną przepisami zawartymi w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.). W myśl art. 922 § 1 tej ustawy, prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób stosownie do przepisów księgi niniejszej.

Stosownie do art. 924 ww. ustawy, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast przepis art. 925 tej ustawy stanowi, że spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku. Prawomocne postanowienie sądu ma natomiast charakter deklaratoryjny i stwierdza jedynie nabycie spadku przez spadkobiercę (art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego). Wobec tego nabycie spadku ma miejsce z chwilą śmierci spadkodawcy.

Z powołanych wyżej artykułów wynika, iż spadkobiercy w zasadzie wchodzą w sytuację prawną, w jakiej pozostawał spadkodawca. Oznacza to, że w skład spadku wchodzą prawa i obowiązki, ale także uzasadnione prawnie nadzieje na nabycie prawa – istniejące w dacie nabycia spadku. Prawa majątkowe są składnikiem masy spadkowej dającym nabywcy w drodze dziedziczenia legitymację prawną do występowania z wnioskiem o ich dochodzenie.

Do praw majątkowych zalicza się prawa rzeczowe (własność, użytkowanie wieczyste, prawa rzeczowe ograniczone), wierzytelności, prawa na dobrach niematerialnych o charakterze majątkowym oraz prawa rodzinne o charakterze majątkowym (np. prawo do świadczeń alimentacyjnych). Prawa majątkowe są więc składnikiem masy spadkowej dającym nabywcy w drodze dziedziczenia legitymację prawną do występowania z wnioskiem o ich dochodzenie.

Zgodnie z art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn – ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W przypadku nabycia majątku spadkodawcy w drodze dziedziczenia obowiązek podatkowy powstaje z chwilą przyjęcia spadku – art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy.

Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 4 tej ustawy – jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku gdy nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika przed organem podatkowym na fakt nabycia.

Podstawę opodatkowania – zgodnie z art. 7 ust. 1 ww. ustawy – stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Wysokość podatku od spadków i darowizn ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca. Zaliczenie do jednej z trzech grup podatkowych odbywa się w zależności od jego stopnia pokrewieństwa albo powinowactwa z osobą, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Zgodnie z art. 14 ust. 3 ustawy o podatku od spadków i darowizn – do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:

1. do grupy I – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;
2. do grupy II – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
3. do grupy III – innych nabywców.
   
   

Stosownie natomiast do art. 9 ust. 1 ww. ustawy – opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:

1. 9.637 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;
2. 7.276 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;
3. 4.902 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.
   
   

Jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz, do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych od tej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie (art. 9 ust. 2 zdanie pierwsze ustawy o podatku od spadków i darowizn).

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ww. ustawy – podatek oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku. Podatek naliczany jest zależnie od wartości otrzymanego spadku, według tabeli określonej w tym przepisie.

Jeżeli wartość spadku przekroczy kwotę wolną od podatku, wówczas w myśl art. 17a ust. 1 ww. ustawy, podatnicy podatku są obowiązani, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania.

Z opisu stanu faktycznego wynika, że 24 maja 2019 r. zmarła ciocia Wnioskodawcy – była ona córką siostry dziadka Wnioskodawcy. Na podstawie testamentu, Sąd 1 grudnia 2020 r. stwierdził, że Wnioskodawca jest jedynym spadkobiercą po zmarłej. Ciocia tuż przed śmiercią (4 marca 2019 r.) sprzedała mieszkanie, które zajmowała do chwili śmierci, małżeństwu A. i S. Sz. Kwota sprzedaży to suma 200.000,00 zł. Wraz ze sprzedażą sporządzono porozumienie dotyczące formy zapłaty. Zgodnie z tym porozumieniem, kupujący mieliby wpłacić jednorazowo sumę 80.000,00 zł celem spłaty hipoteki, a następnie resztę należności w ratach miesięcznych w wysokości 1.000,00 zł, począwszy od marca 2019 r., aż do dnia 28 lutego 2029 r. Raty płatne do dnia 10-go każdego miesiąca. Pan S. Sz. wyraził chęć dotrzymania postanowień umowy zawartej z ciocią Wnioskodawcy, jednak kategorycznie nie zgodził się na jednorazowe uregulowanie zaległej sumy. Wynika stąd, że przedmiotem spadku jest suma 117.000,00 zł, płatna w ratach po 1.000,00 zł miesięcznie od 10 czerwca 2019 r. do 28 lutego 2029 r.

Z powyższego wynika, iż na moment śmierci Spadkodawczyni przysługiwało jej – wynikające z zawartej umowy sprzedaży mieszkania – prawo do otrzymywania ratalnych wpłat od nabywców, tytułem zapłaty ceny za mieszkanie. W skład spadku, który – jako jedyny spadkobierca – nabył Wnioskodawca, weszło zatem roszczenie o wypłatę pozostałej części ceny, odpowiadające kwocie 117.000,00 zł, jak wskazał sam Wnioskodawca. Wynika to z faktu, że z chwilą śmierci Spadkodawczyni, Wnioskodawca – jako spadkobierca – wszedł w przysługujące jej prawo do otrzymania pozostałej kwoty zapłaty ceny za sprzedane przed śmiercią mieszkanie.

Obowiązek podatkowy w związku z nabyciem spadku powstał w momencie uprawomocnienia się postanowienia Sądu stwierdzającego nabycie spadku. Wnioskodawca składając zeznanie ma obowiązek wykazać nabycie prawa majątkowego w postaci roszczenia o wypłatę pozostałej części ceny sprzedaży mieszkania w zeznaniu wykazującym to nabycie do właściwego naczelnika urzędu skarbowego. Z kolei już same wypłaty kolejnych części ceny nie będą rodzić dla Wnioskodawcy obowiązku podatkowego w podatku od spadków i darowizn, bowiem jak wyżej wskazano, Wnioskodawca nabyła tytułem spadku po ciotce jedynie roszczenie o wypłatę pozostałej części ceny ze sprzedaży mieszkania, które to roszczenie jako nabycie prawa majątkowego podlegało opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Wypłaty kolejnych transz to realizacja tego roszczenia.

Jako że na dzień nabycia w skład masy spadkowej wchodziło roszczenie o wypłatę pozostałej części ceny z umowy sprzedaży, podstawę opodatkowania w przedstawionym stanie faktycznym stanowi czysta wartość tegoż roszczenia. Według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia, którym był dzień śmierci spadkodawczyni, przedmiotem spadku było roszczenie. Wartość tego roszczenia należy zatem wykazać w wysokości ceny rynkowej tego roszczenia na moment powstania obowiązku podatkowego, czyli na dzień uprawomocnienia się postanowienia Sądu, w którym Wnioskodawca został wskazany jako spadkobierca.

Przepis art. 6 ust. 1a ustawy o podatku od spadków i darowizn – zgodnie z którym, jeżeli nabycie następuje w częściach, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą nabycia poszczególnych części – nie będzie miał zastosowania w analizowanym przypadku, tj. dotyczącym nabycia tytułem spadku. Wnioskodawca nabył bowiem jednorazowo z chwilą nabycia spadku całość roszczenia, jedynie wypłata jego przedmiotu (przedmiotu spadku) następuje w ratach, a – jak już wyżej wspomniano – sama wypłata kolejnych transz ceny sprzedaży pozostaje irrelewantna z punktu widzenia podatku od spadków i darowizn. Przedmiotem nabycia jest bowiem spadek, który obejmuje konkretną masę spadkową, tj. prawa i obowiązki, które istnieją na moment śmierci spadkodawcy.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze zdarzeniem podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
   
   

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U., poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w … za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.