Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP3-1.4011.474.2021.1.MG
z 25 sierpnia 2021 r.

 

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA


Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r. poz. 1325 ze zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z 24 maja 2021 r. (data wpływu 28 maja 2021 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków Spółki jako płatnika oraz obowiązków informacyjnych związanych z przekazywaniem przez Spółkę bonów w ramach działań promocyjnych respondentom/potencjalnym respondentom – jest prawidłowe.


UZASADNIENIE


W dniu 28 maja 2021 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie obowiązków Spółki jako płatnika oraz obowiązków informacyjnych związanych z przekazywaniem przez Spółkę bonów w ramach działań promocyjnych respondentom/potencjalnym respondentom.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.


Spółka z o.o. (Spółka albo Wnioskodawca) prowadzi działalność w zakresie kompleksowej obsługi klientów z zakresu badań rynkowych i przetwarzania danych marketingowych. Spółka specjalizuje się w badaniach: marketingowych, reklamy, mediów, satysfakcji i lojalności konsumentów oraz badaniach opinii.


Badania rynkowe są przeprowadzane z udziałem respondentów (osób fizycznych). Spółka wykorzystuje różne sposoby dotarcia do potencjalnych respondentów. Co do zasady, Spółka pozyskuje respondentów drogą telefoniczną (metodą telefonów „w ciemno”, tj. przy użyciu systemu (…), który losowo wybiera numery telefonów; zdarza się również, że telefony są wykonywane do osób, których dane telefoniczne Spółka uzyskała od kontrahenta, na rzecz którego wykonuje badania). Ponadto, Spółka dociera do losowo wybranych osób kierując zapytania o chęć wzięcia udziału w badaniu do przechodniów na ulicy, bądź też odwiedzając potencjalnych respondentów w domach.


Udział danej osoby w badaniu jest dobrowolny. Innymi słowy, to dana osoba decyduje czy weźmie udział w badaniu, czy też nie.


Badania przeprowadzane przez Spółkę mogą polegać na wypełnieniu przez respondenta, samodzielnie lub za pośrednictwem ankietera (w przypadku badań przeprowadzanych drogą telefoniczną lub wywiadów bezpośrednich) określonej ankiety składającej się z różnego rodzaju pytań zamkniętych (z wieloma odpowiedziami) lub pytań otwartych (w zależności od rodzaju badania). Celem badania nie jest udowodnienie oznaczonej tezy, lecz sprawdzenie opinii, preferencji, ocen i innych zachowań. Zatem prosząc o wypełnienie ankiety, Spółka nie oczekuje określonego sposobu jej wypełnienia, tj. udzielenia konkretnie z góry oznaczonych odpowiedzi (szczególnie nie jest to możliwe w przypadku pytań otwartych, w których nie występują z góry narzucone propozycje odpowiedzi; to do respondenta należy wykreowanie odpowiedzi na postawione pytanie).


Ponadto, w ramach wybranych badań respondenci mogą brać udział w dyskusji prowadzonej na podstawie scenariusza. Co do zasady, dyskusja ma charakter otwarty i respondenci swobodnie wypowiadają się na określony temat.


Uczestnictwo w badaniach jest dobrowolne. Dana osoba nie jest zobowiązana do udziału w badaniu, a w szczególności uczestnictwa w ankiecie/dyskusji/wywiadzie i udzielenia odpowiedzi/informacji na zadane pytania. Na każdym etapie, to po stronie respondenta pozostaje decyzja, czy i w jakim zakresie będzie on uczestniczył w badaniu. Jednocześnie, tak jak potencjalny respondent nie jest zobowiązany do udziału w badaniu, tak Spółka nie posiada środków prawnych do skutecznego egzekwowania określonego zachowania od takiej osoby (tu: przymuszenia jej do wzięcia udziału w badaniu/wypełnienia ankiety itd.).


Jak zostało wskazane powyżej, Spółka samodzielnie pozyskuje respondentów. Co do zasady, Spółka napotyka trudności w pozyskaniu respondentów do udziału w badaniach, przeprowadzanych zarówno w formie rozmów telefonicznych, jak i w wyznaczonym miejscu/czasie. W praktyce zdarzają się sytuacje, iż dana osoba odmawia udziału w badaniu, gdyż nie kojarzy/nie rozpoznaje Spółki jako (...). Ponadto, w przypadku badań prowadzonych w miejscu/czasie wyznaczonym przez Spółkę, dana osoba - pomimo pierwotnej deklaracji stawienia się w określonym miejscu/czasie celem wzięcia udziału w badaniu/zgłoszenia się na badanie - nie pojawia się/nie bierze w nim udziału.


Mając na względzie ww. trudności w pozyskiwaniu respondentów, wynikające z braku pozytywnego kojarzenia Spółki oraz prowadzonych przez nią przedsięwzięć (badań) Spółka rozważa podjęcie działań w celu promowania zarówno samej Spółki, jak i przeprowadzanych przez nią badań. Mianowice, w przypadku określonych badań, Spółka w trakcie rozmów telefonicznych zamierza - obok informacji o samym badaniu, jego celu oraz czasie trwania - przekazywać również informację o działaniach promocyjnych, w ramach których respondentom/potencjalnym respondentom przekazywane będą bony w formie elektronicznej (kody umożliwiające zakup w sklepach stacjonarnych lub internetowych) (dalej: Bon/-y).


Planowane jest, że Bony będą przekazywane przez Spółkę w ramach badań ilościowych oraz badań jakościowych. Badania ilościowe są realizowane w celu przetestowania nowych lub zmodyfikowanych produktów. Badanie przeprowadzane jest metodą face to face, tj. metodą bezpośredniego wywiadu, który polega na udzielaniu odpowiedzi w ankiecie na komputerze lub tablecie ankietera. Ankieta przeprowadzana jest w miejscu wskazanym przez Spółkę lub w domach respondentów (w formie kilku wizyt). Badania jakościowe mają na celu pozyskanie informacji o poglądach/ocenach/odczuciach respondentów. Polegają one na dyskusji prowadzonej przez moderatora w grupie celowo dobranych respondentów, zgromadzonych w miejscu/czasie wskazanym przez Spółkę. Wywiady i odpowiedzi uczestników są nagrywane. Z uwagi na ryzyko rezygnacji z uczestnictwa w badaniu przez deklarujących się początkowo respondentów, na badanie to zaprasza się zawsze więcej osób niż jest to wymagane do przeprowadzenia badania. Z uwagi na trwającą pandemię, obecnie badania odbywają się Online, za pośrednictwem (…) lub (…). W przypadku badań ilościowych Bony będą przekazywane osobom, które wzięły udział w całym badaniu, natomiast przy badaniach jakościowych Spółka przekazywać będzie bony wszystkim osobom, które zgłosiły się na badanie, niezależnie od tego czy ostatecznie wzięły w nim udział.


Wartość Bonów będzie uzależniona od rodzaju badania i wynosić będzie od 20 do 200 zł. W praktyce może wystąpić sytuacja, gdy jedna osoba zadeklaruje udział/weźmie udział w kilku różnych badaniach, w związku z czym otrzyma klika Bonów, niemniej wartość jednorazowo przekazanego Bonu (tj. wydanego w ramach konkretnego badania/przedsięwzięcia Spółki) nie przekroczy 200 zł.


Respondentami/potencjalnymi respondentami są osoby niebędące pracownikami Spółki oraz niepozostające ze Spółką w stosunku cywilnoprawnym.


W związku z powyższym zadano następujące pytania.


  1. Czy Bon przekazywany przez Spółkę na rzecz osoby, która zadeklaruje udział/weźmie udział w badaniu, korzystać będzie ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 68a ustawy PIT (w przypadku gdy wartość jednorazowo przekazanego Bonu nie przekroczy 200 zł)?
  2. W przypadku gdy stanowisko Spółki w zakresie pytania nr 1 zostanie uznane za nieprawidłowe (tj. zostanie stwierdzone, że zwolnienie nie będzie miało zastosowania), czy na Spółce spoczywać będzie obowiązek płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych lub obowiązek informacyjny wynikający z ustawy PIT?


Zdaniem Wnioskodawcy,


Ad. 1


Zdaniem Spółki, bon przekazywany przez Spółkę na rzecz osoby, która zadeklaruje udział/weźmie udział w badaniu, korzystać będzie ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 68a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze m.) (w przypadku gdy wartość jednorazowo przekazanego Bonu nie przekroczy 200 zł).


Ad. 2


W przypadku gdy stanowisko Spółki w zakresie pytania nr 1 zostanie uznane za nieprawidłowe, zdaniem Spółki w związku z przekazaniem Bonu na rzecz osoby, która zadeklaruje/weźmie udział w badaniu, na Spółce spoczywać będzie wyłącznie obowiązek informacyjny wynikający z art. 42a ust. 1 ustawy PIT, tj. sporządzenie informacji PIT-11.


Uzasadnienie stanowiska Spółki


Pytanie nr 1


Zgodnie z art. 9 ustawy PIT, opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych (dalej: podatek PIT) podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.


Kolejno, art. 11 ustawy PIT wskazuje, iż przychodami (z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f), są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.


Wykładnia przytoczonych przepisów dokonywana zarówno przez przedstawicieli doktryny, jak i judykatury, jednoznacznie wskazuje, iż przychodem na gruncie ustawy PIT jest trwałe przysporzenie majątkowe, które po stronie podatnika prowadzi do zwiększenia jego aktywów bądź zaoszczędzenia przez niego wydatku.


Odnosząc powyższe do analizowanej sprawy, zdaniem Spółki przekazanie na rzecz danej osoby (respondenta/potencjalnego respondenta) Bonu o konkretnej wartości (nieprzekraczającej jednak 200 zł), będzie prowadzić do powstania przychodu po stronie takiej osoby. Nie ulega bowiem wątpliwości, iż powstanie po jej stronie przysporzenie mające konkretny wymiar finansowy (odpowiadający wartości Bonu).


Zgodnie z ustawą PIT, ustalenie zasad opodatkowania danego przychodu (w tym ustalenia czy określone zwolnienie z opodatkowania ma zastosowanie) wymaga, co do zasady, określenia do którego ze źródeł przychodów wymienionych w art. 10 ustawy PIT przychód ten powinien być kwalifikowany.


Artykuł 10 ust. 1 ustawy PIT ustanawia jedenaście źródeł przychodów, w tym inne źródła - wskazane w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy PIT. Zdaniem Spółki, właśnie do tego źródła przychodów powinien być kwalifikowany przychód wynikający z uzyskania Bonu przez daną osobę. Ustawa PIT nie zawiera zamkniętego katalogu przychodów z innych źródeł (odmiennie niż w przypadku pozostałych źródeł przychodów, gdzie ustawodawca dość precyzyjnie definiuje przychody zaliczane do danego źródła). W art. 20 ustawy PIT, ustawodawca definiując przychody z innych źródeł wskazał jedynie przykładowe przychody zaliczane do tego źródła. Ustanowił tym samym otwarty katalog przychodów z innych źródeł, co zapewnia realizację zasady powszechności opodatkowania. Wskazać bowiem należy, iż powszechnie przyjętym jest - zarówno w doktrynie, jak i judykaturze - iż do tego źródła kwalifikowane są przychody, których nie można zaliczyć do źródeł wskazanych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ustawy PIT.


Zdaniem Spółki, biorąc pod uwagę definicje poszczególnych źródeł przychodów wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ustawy PIT oraz charakter i okoliczności przekazywania omawianych świadczeń, nie ulega wątpliwości, że brak będzie podstaw do kwalifikowania ich do któregokolwiek z tych źródeł. W szczególności, omawiane świadczenia nie powinny zostać zakwalifikowane do przychodów ze stosunku pracy (art. 12 ustawy PIT), działalności wykonywanej osobiście (art. 13 ustawy PIT), działalności gospodarczej (art. 14 ustawy PIT), czy też przychodów z kapitałów pieniężnych (art. 17 ustawy PIT).


Podsumowując, przekazanie Bonu przez Spółkę prowadzić będzie do powstania przychodu po stronie osoby, która zadeklaruje/weźmie udział w badaniu. Przychód ten powinien być kwalifikowany do przychodów z innych źródeł, wskazanych odpowiednio w art. 10 ust. 1 pkt 9 i art. 20 ust 1 ustawy PIT.


Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 68a ustawy PIT, zwolniona z opodatkowania jest wartość nieodpłatnych świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1 otrzymanych od świadczeniodawcy w związku z jego promocją lub reklamą - jeżeli jednorazowa wartość tych świadczeń nie przekracza kwoty 200 zł; zwolnienie nie ma zastosowania, jeżeli świadczenie jest dokonywane na rzecz pracownika świadczeniodawcy lub osoby pozostającej ze świadczeniodawcą w stosunku cywilnoprawnym.


Zgodnie z hipotezą przywołanego przepisu, dane świadczenie korzysta ze zwolnienia z opodatkowania, jeżeli następujące warunki są spełnione łącznie:

  1. świadczenie przekazywane jest nieodpłatnie,
  2. przekazania świadczenia ma związek z promocją lub reklamą świadczeniodawcy,
  3. wartość świadczenia przekazywanego jednorazowo nie przekracza kwoty 200 zł,
  4. świadczenie nie jest dokonywane na rzecz pracownika świadczeniodawcy lub osoby pozostającej ze świadczeniodawcą w stosunku cywilnoprawnym.


Ad. 1)


Pojęcie „nieodpłatnego świadczenia” było przedmiotem analizy zarówno ze strony organów podatkowych, jak i sądów administracyjnych. W ocenie Spółki, na szczególna uwagę zasługuje wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego (dalej: NSA albo Sąd) z 21 sierpnia 2019 r. (sygn. akt II FSK 2958/17). Spółka zaznacza, iż jest świadoma, że wyrok ten zapadł w doniesieniu do odmiennej od będącej przedmiotem niniejszego wniosku sytuacji, niemniej nie ulega wątpliwości, iż Sąd przedstawił w nim zakres pojęcia „nieodpłatne świadczenie” i - co istotne - zwrócił uwagę na kluczowe okoliczności, które każdorazowo powinny być brane pod uwagę przy ocenie, czy dane świadczenie jest „nieodpłatny świadczeniem” w rozumieniu ustawy PIT.


„Pojęcie „nieodpłatnego świadczenia”, użyte w art. 20 ust. 1 u.p.d.o.f., jak również w art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1 oraz art. 21 ust. 1 pkt 68 u.p.d.o.f. nie zostało zdefiniowane w tej ustawie, ale ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono nie tylko świadczenie w cywilistycznym znaczeniu (działanie lub zaniechanie na rzecz innej strony - art. 353 k.c.), ale w jego zakres wchodzą także wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy (por. uchwała NSA z 18 listopada 2002 r. sygn. FPS 9/02, uchwała NSA z 16 października 2006 r. sygn. II FPS 1/6, uchwała NSA z 24 maja 2010 r. sygn. II FPS 1/10).


(...)


Jednak osoby będące adresatem przyrzeczenia publicznego, tj. potencjalni uczestnicy konkursu, nie są zobowiązane do żadnego działania, jak i organizator nie ma obowiązku do uczestniczenia w konkursie wszystkich obecnych, a więc nie ma wobec nich roszczenia o wykonanie czynności określonych w treści przyrzeczenia.


Wobec powyższego, nie ma znaczenia dla potrzeb skorzystania ze zwolnienia przewidzianego w art. 21 ust. 1 pkt 68a u.p.d.o.f., „objęcie” nagrodami wszystkich uczestników konkursu. Treść art. 21 ust. 1 pkt 68a ww. ustawy wskazuje również, że dla zastosowania przepisu istotny jest przedmiot, cel i okoliczności wydania świadczenia, a nie techniczno-organizacyjna forma organizacji konkursu skutkująca tym, że przysporzenie w postaci nagrody mogło jedynie dotyczyć zwycięzcy konkursu. Tak więc nie mamy do czynienia ze wzajemnym zobowiązaniu obu stron, tj. Spółki oraz uczestnika konkursu do „dokonania pewnych czynności”, jak uznał autor skargi kasacyjnej, gdyż zachowanie drugiej strony - uczestnika konkursu - nie stanowi świadczenia ekwiwalentnego względem świadczenia w postaci uzyskanej w nim nagrody (podkreślenia własne Wnioskodawcy”.


Analiza przytoczonego stanowiska Sądu (podtrzymanego przez NSA w kolejnych wyrokach, por. przykładowo wyrok z 26 listopada 2019 r., sygn. II FSK 3728/17), prowadzi do wniosku, iż z nieodpłatnym świadczeniem, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 68a ustawy PIT, mamy do czynienia w przypadku gdy:

  1. świadczeniobiorca nie jest zobowiązany do żadnego działania, a świadczeniodawca nie ma wobec niego roszczenia o wykonanie określonych czynności, oraz
  2. zachowanie świadczeniobiorcy nie stanowi świadczenia ekwiwalentnego względem świadczenia uzyskanego od świadczeniodawcy.


Odnosząc powyższe do analizowanej sytuacji wskazać należy, iż uczestnictwo w badaniach jest (i pozostanie) dobrowolne. Dana osoba nie jest/nie będzie zobowiązana do udziału w badaniu, a w szczególności uczestnictwa w ankiecie/dyskusji/wywiadzie i udzielenia odpowiedzi/informacji zgodnie z oczekiwaniami Spółki. Na każdym etapie, to po stronie danej osoby pozostaje decyzja, czy i w jakim zakresie będzie ona uczestniczyła w badaniu. Jednocześnie, tak jak potencjalny respondent nie jest (i nie będzie) zobowiązany do udziału w badaniu, tak Spółka nie posiada (i nie będzie posiadać) środków prawnych do skutecznego egzekwowania określonego zachowania od takiej osoby, nawet w sytuacji gdy ta zadeklaruje chęć wzięcia udziału w badaniu, a następnie z niego zrezygnuje. W szczególności, okoliczność, iż Spółka będzie przekazywać Bony respondentom/potencjalnym respondentom nie wpłynie na zmianę ww. relacji pomiędzy Spółką a respondentami/potencjalnymi respondentami.


Kolejno, zdaniem Spółki trudno uznać, że Bon, który będzie uzyskiwany przez respondenta/potencjalnego respondenta stanowić będzie świadczenie ekwiwalentne względem czynności podejmowanych przez osobę zaproszoną do badania. Świadczenia ekwiwalentne są elementem (przedmiotem) umów wzajemnych, dwustronnie zobowiązujących, gdzie obie strony zobowiązują się w taki sposób, że świadczenie jednej z nich ma być odpowiednikiem, co do wartości rynkowej, świadczenia drugiej. Jak zostało już wskazane powyżej, w analizowanej sytuacji brak będzie zobowiązania po stronie respondenta/potencjalnego respondenta.


Podsumowując powyższe, zdaniem Spółki Bony przekazywane na rzecz osoby, która zadeklaruje udział/weźmie udział w badaniu stanowić będą świadczenie nieodpłatne i tym samym pierwszy z warunków będzie spełniony.


Ad. 2)


Zdaniem Spółki, nie ulega wątpliwości, iż przekazywanie Bonów ma związek z promocją Spółki. Ustawa PIT nie zawiera definicji pojęcia „promocja”, niemniej sądy administracyjne wielokrotnie dokonywały jego interpretacji w procesie wykładni art. 21 ust. 1 pkt 68a ustawy PIT. W tym kontekście warto szczególnie przywołać fragment stanowiska NSA zaprezentowanego w wyroku z 23 kwietnia 2015 r. (sygn. II FSK 1138/13; dalej: Wyrok):


„Z brzmienia przepisu art. 21 ust. 1 pkt 68a u.p.d.o.f. wynika, że nieodpłatne świadczenie ma pozostawać w związku z promocją świadczeniodawcy. Skoro, zatem nieodpłatne świadczenie otrzymane od świadczeniodawcy następuje w związku z jego promocją, to mając na uwadze słownikową definicję promocji należy uznać, iż ma to dotyczyć działalności (aktywności) świadczeniodawcy. Działania takie co do zasady skierowane są do potencjalnych odbiorców świadczeniodawcy, celem zachęcenia ich do nabycia oferowanych przez niego towarów i usług, ale również mogą być nakierowane na wsparcie określonych przedsięwzięć (...) (podkreślenia własne Wnioskodawcy).”


Wskazane stanowisko NSA oparte jest o wykładnię językową pojęcia „promocja”. Zgodnie ze Słownikiem języka polskiego „promocja” to: działania zmierzające do zwiększenia popularności jakiegoś produktu lub przedsięwzięcia; też: każde z tych działań (wersja internetowa słownika wg stanu na dzień 10 maja 2021 r.).


Odnosząc powyższe do analizowanej sytuacji, nie ulega wątpliwości, iż przekazywanie Bonów będzie mieć związek z promocją Spółki. Takie działanie promocyjnie niewątpliwie wpłynie na zwiększenie zainteresowania samą Spółką, jak i przeprowadzanymi przez nią badaniami. Rozpoznawalność Spółki jako wiodącego instytutu badań marketingowych, ma istotne znaczenie w procesie pozyskiwania potencjalnych respondentów, tj. z obserwacji Spółki wynika, iż w praktyce przekłada się to na wzrost pozytywnych odpowiedzi na zaproszenie do udziału w badaniu.


W tym kontekście Spółka wskazuje, iż przekazywanie Bonów spełni funkcję zachęcenia danej osoby do udziału w badaniu, ale też do powielania dobrej opinii o Spółce wśród innych potencjalnych respondentów; potencjalny respondent chętniej wyrazi zgodę na udział w badaniu, jeżeli jest ono przeprowadzane przez znany mu/renomowany instytut badań. Spółka zwraca przy tym uwagę, iż hipoteza art. 21 ust. 1 pkt 68a ustawy PIT odnosi się do: „nieodpłatnych świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1 otrzymanych od świadczeniodawcy w związku z jego promocją”. Analizowany przepis w żaden sposób nie definiuje kręgu osób, do których promocja ma być skierowana (wyłącza z nich jedynie osoby pozostające w stosunku pracy lub stosunku cywilnoprawnym ze świadczeniodawcą). Aspekt ten dostrzega NSA w przywołanym powyżej Wyroku, gdzie wprost wskazane zostało, iż działania promocyjne są, co do zasady, skierowane do potencjalnych odbiorców świadczeniodawcy (celem zachęcenia ich do nabycia oferowanych przez niego towarów i usług) ale również mogą być nakierowane na wsparcie określonych przedsięwzięć.

Działanie promocyjne, które zostanie podjęte przez Spółkę będzie mieć na celu wsparcie przeprowadzanych badań, gdyż - jak już zostało wskazane powyżej - rozpoznawalność Spółki jako wiodącego instytutu badań marketingowych, wpływa bezpośrednio na zainteresowanie potencjalnego respondenta udziałem w badaniu. Jednocześnie, udział respondenta w badaniu oraz chęć podzielenia się opinią na dany temat determinuje powodzenie/skuteczność danego badania. Nie ulega zatem wątpliwości, iż działania promocyjne samej Spółki wspierają jednocześnie przeprowadzane przez Nią przedsięwzięcia, tj. badania.


Podsumowując powyższe, zdaniem Spółki nie ulega wątpliwości, iż również drugi z warunków będzie spełniony.


Ad. 3)


Jak zostało wskazane w opisie zdarzenia przyszłego, wartość jednorazowo przekazywanego Bonu nie przekroczy 200 zł. Oznacza to, iż kolejny z warunków będzie spełniony.


Ad. 4)


Zgodnie z opisem zdarzenia przyszłego, respondentami/potencjalnymi respondentami są losowo wybrane osoby niebędące pracownikami Spółki oraz niepozostające ze Spółką w stosunku cywilnoprawnym. W konsekwencji również ostatni warunek będzie spełniony.

Podsumowując powyższe, wszystkie warunki umożliwiające zastosowanie zwolnienia będą spełnione. Oznacza to, iż Bon przekazywany przez Spółkę na rzecz osoby, która zadeklaruje udział/weźmie udział w badaniu będzie korzystać ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 68a ustawy PIT (w przypadku gdy wartość jednorazowo przekazanego Bonu nie przekroczy 200 zł).

W tym miejscu wskazać należy, iż prawidłowość ww. stanowiska znajduje potwierdzenie w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: DKIS) z 9 listopada 2018 r. (sygn. 0114-KDIP3-2.4011.488.2018.1.AK). DKIS wskazał, iż analizowane zwolnienie ma zastosowanie do przykazywania gadżetów i bonów na rzecz ankietowanych przez instytut prowadzący badania opinii. (Analogiczne Pierwszy Mazowiecki Urząd Skarbowy w postanowieniu z 9 września 2005 r., sygn. 1471/DPF/415-75/05/ML).


Pytanie nr 2


Jak zostało wskazane powyżej (w uzasadnieniu stanowiska Spółki do pytania nr 1), Bon przekazany przez Spółkę będzie stanowił przychód z innych źródeł po stronie osoby fizycznej. Ustawa PIT nie zawiera przepisu, który nakładałby na Spółkę obowiązek pełnienia funkcji płatnika podatku PIT od takiego przychodu. Stąd, Spółka nie będzie pełniła takiej funkcji w odniesieniu do przychodu powstającego po stronie osoby fizycznej w związku z uzyskaniem Bonu.


Odnosząc się do obowiązku informacyjnego należy przywołać art. 42a ust. 1 ustawy PIT, zgodnie z którym m.in. osoby prawne, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.


Mając na względzie powyższe, na Spółce będzie spoczywał obowiązek informacyjny, o którym mowa w przytoczonym przepisie. Oznacza to, że Spółka będzie zobowiązana do sporządzania informacji PIT-11 dla osób, którym zostaną przekazane Bony.


W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenie przyszłego jest prawidłowe.


Zgodnie z art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r. poz. 1325 ze zm.), płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia, pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

Z uwagi na powyższe na płatniku ciążą trzy podstawowe obowiązki podatkowe, tj.:

  1. obliczenie,
  2. pobranie,
  3. wpłacenie

- podatku, zaliczki lub raty.

Z kolei płatnik, który nie wykonał obowiązków określonych w art. 8 Ordynacji podatkowej, odpowiada za podatek niepobrany lub podatek pobrany a niewpłacony, o czym stanowi art. 30 § 1 Ordynacji podatkowej.


Stosownie do treści art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.


Wartość pieniężną świadczeń w naturze, z zastrzeżeniem ust. 2c oraz art. 12 ust. 2-2c, określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania. (art. 11 ust. 2 ww. ustawy).


Wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń, w myśl art. 11 ust. 2a ustawy ustala się:

  1. jeżeli przedmiotem świadczenia są usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej dokonującego świadczenia - według cen stosowanych wobec innych odbiorców;
  2. jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione - według cen zakupu;
  3. jeżeli przedmiotem świadczeń jest udostępnienie lokalu lub budynku - według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu lub budynku;
  4. w pozostałych przypadkach - na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.


Na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, źródłami przychodów są inne źródła.


Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.


Sformułowanie „w szczególności” dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy.


Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega dochód, uzyskiwany w wyniku określonych czynności faktycznych i prawnych, w następstwie których mamy do czynienia z przyrostem mienia. Tak więc, podstawą uzyskania przychodów z innych źródeł mogą być tylko takie czynności, w wyniku których następuje po stronie osoby fizycznej przysporzenie majątkowe.

Stosownie do art. 42a ww. ustawy, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania (PIT-11).


Zgodnie natomiast z art. 21 ust. 1 pkt 68a cytowanej ustawy, zwolniona z opodatkowania jest wartość nieodpłatnych świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, otrzymanych od świadczeniodawcy w związku z jego promocją lub reklamą - jeżeli jednorazowa wartość tych świadczeń nie przekracza kwoty 200 zł; zwolnienie nie ma zastosowania, jeżeli świadczenie jest dokonywane na rzecz pracownika świadczeniodawcy lub osoby pozostającej ze świadczeniodawcą w stosunku cywilnoprawnym.


Dla zastosowania przedmiotowego zwolnienia decydujące jest zatem spełnienie łącznie następujących warunków, tj.:

  1. świadczenie musi mieć charakter nieodpłatny,
  2. świadczenie musi pozostawać w związku z promocją lub reklamą świadczeniodawcy,
  3. jednorazowa wartość tego świadczenia nie może przekraczać 200 zł,
  4. świadczenie nie jest dokonywane na rzecz pracownika świadczeniodawcy lub osoby związanej z nim stosunkiem cywilnoprawnym.


Rozwijając poszczególne przesłanki należy zauważyć, że przepisy cytowanej ustawy nie zawierają legalnej definicji „nieodpłatnego świadczenia”.


Pojęcie „nieodpłatnego świadczenia” było przedmiotem analizy zarówno ze strony organów podatkowych, jak i sądów administracyjnych. Na szczególna uwagę zasługuje wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 21 sierpnia 2019 r. (sygn. akt II FSK 2958/17). Pojęcie „nieodpłatnego świadczenia”, użyte w art. 20 ust. 1 u.p.d.o.f., jak również w art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1 oraz art. 21 ust. 1 pkt 68 u.p.d.o.f. nie zostało zdefiniowane w tej ustawie, ale ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje ono nie tylko świadczenie w cywilistycznym znaczeniu (działanie lub zaniechanie na rzecz innej strony - art. 353 k.c.), ale w jego zakres wchodzą także wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy (por. uchwała NSA z 18 listopada 2002 r. sygn. FPS 9/02, uchwała NSA z 16 października 2006 r. sygn. II FPS 1/6, uchwała NSA z 24 maja 2010 r. sygn. II FPS 1/10).


Także w literaturze przedmiotu podnosi się, że „świadczenia nieodpłatne” to szczególnego rodzaju świadczenia, w przypadku których otrzymujący odnosi określoną korzyść pod tytułem darmym, co oznacza, że nie świadczy nic w zamian. Świadczenie ma charakter nieodpłatny tylko wówczas, gdy otrzymujący w związku z wykonanym na jego rzecz świadczeniem nie świadczy niczego w zamian ani obecnie, ani też w przyszłości (zob. A. Bartosiewicz, R. Kubacki, PIT. Komentarz, Lex 2009).


W świetle powyższego kluczową cechą świadczenia nieodpłatnego jest to, ażeby otrzymujący takie świadczenie nie był zobowiązany do wykonania jakiegokolwiek świadczenia wzajemnego.


Kolejnym warunkiem zastosowania omawianego zwolnienia jest przekazanie nieodpłatnych świadczeń w związku z promocją i reklamą świadczeniodawcy. Przy czym podobnie jak pojęcie „nieodpłatnego świadczenia” również „promocja” i „reklama” nie zostały zdefiniowane w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, dlatego należy poszukiwać rozumienia tych pojęć w znaczeniu potocznym postępując zgodnie z utrwaloną linią orzecznictwa sądów, uznając nadrzędność gramatycznej (językowej) wykładni prawa. I tak, zgodnie z definicją zawartą w „Nowym Słowniku Języka Polskiego” Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002 r., „reklama” to „rozpowszechnianie informacji o danym towarze w celu zwrócenia na niego uwagi i zachęcenia do zakupu; także środki służące do tego celu, np. plakaty, ogłoszenia w prasie, radiu i w telewizji”. Z kolei „promocja” to „reklamowanie, upowszechnianie, propagowanie czegoś” np. promocja książki, filmu. „Promocja” to również „sprzedaż po obniżonej cenie lansująca nowy towar” np. promocja ozdób choinkowych do końca grudnia.


Następnymi warunkami zastosowania przedmiotowego zwolnienia jest, aby między świadczeniodawcą a świadczeniobiorcą nie istniał stosunek cywilnoprawny lub stosunek pracy oraz aby jednorazowa wartość nie przekraczała 200 zł. Skupiając się na ostatniej z wymienionych kwestii należy zauważyć, że według „Nowego Słownika Języka Polskiego” Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002 r., „jednorazowy” to „raz jeden dany, uczyniony, zachodzący; jednokrotny”.


W konsekwencji dla potrzeb zastosowania zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 68a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, każde świadczenie należy rozpatrywać oddzielnie, a nie jako sumę pojedynczych świadczeń otrzymanych w roku podatkowym, gdyż jednorazowa wartość odnosi się do pojedynczego świadczenia przyznanego w danym okresie lub za wykonanie określonego zadania, a nie do sumy świadczeń przyznanych w roku podatkowym. Stąd zwolnienie przysługuje jeśli pojedyncza wartość świadczenia nie jest wyższa niż 200 zł.


W niniejszej sprawie uznać należy, że przekazywanie bonów respondentom/potencjalnym respondentom w ramach działań promocyjnych Spółki prowadzić będzie do powstania przychodu po stronie tych osób. Przychód ten powinien być kwalifikowany do przychodów z innych źródeł, wskazanych odpowiednio w art. 10 ust. 1 pkt 9 i art. 20 ust 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.


Należy zgodzić się ze stanowiskiem Spółki, że przekazywanie bonów będzie miało związek z promocją Spółki. Działanie Spółki niewątpliwie wpłyną na zwiększenie zainteresowania samą Spółką, jak i przeprowadzanymi przez Nią badaniami. Ponadto respondentami/potencjalnymi respondentami będą losowo wybrane osoby niebędące pracownikami Spółki oraz niepozostające ze Spółką w stosunku cywilnoprawnym. Wartość jednorazowo przekazywanego przez Spółkę bonu nie przekroczy kwoty 200 zł.


W związku z powyższym należy zgodzić się ze stanowiskiem Spółki odnośnie pytania Nr 1, że przekazywane przez Spółkę bony na rzecz osób, które zadeklarują udział/wezmą udział w badaniu, korzystać będą ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 68a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w przypadku gdy wartość jednorazowo przekazanego bonu nie przekroczy 200 zł.


Tym samym na Spółce, w związku z prowadzonymi działaniami promocyjnymi nie będą spoczywały obowiązki płatnika oraz obowiązki informacyjne związane ze sporządzaniem informacji PIT-11.


Jednocześnie tutejszy organ wskazuje, że nie udziela odpowiedzi na pytanie oznaczone we wniosku Nr 2, gdyż Spółka oczekiwała na nie odpowiedzi jedynie w przypadku, gdy stanowisko Spółki w zakresie pytania Nr 1 zostało uznane za nieprawidłowe.


Odnośnie powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji organów podatkowych oraz wyroków Sądów Administracyjnych - wskazać należy, że orzeczenia te dotyczą tylko konkretnej, indywidualnej sprawy, jak również powołane wyroki dotyczą konkretnej sprawy podatnika osądzonej w określonym stanie faktycznym i w tych sprawach rozstrzygnięcia w nich zawarte są wiążące. Natomiast organy podatkowe mimo, że w ocenie indywidualnych spraw podatników posiłkują się wydanymi rozstrzygnięciami sądów i innych organów podatkowych, to nie mają możliwości zastosowania ich wprost, z tego powodu, że nie stanowią materialnego prawa podatkowego.


Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.


Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

  1. z zastosowaniem art. 119a;
  2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
  3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.


Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).


Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) będzie zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego.


Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…) dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, ze zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.


doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Dołącz do zarejestrowanych użytkowników i korzystaj wygodnie z epodatnik.pl.   Rejestracja jest prosta, szybka i bezpłatna.

Reklama

Przejrzyj zasięgi serwisu epodatnik.pl od dnia jego uruchomienia. Zobacz profil przeciętnego użytkownika serwisu. Sprawdź szczegółowe dane naszej bazy mailingowej. Poznaj dostępne formy reklamy: display, mailing, artykuły sponsorowane, patronaty, reklama w aktywnych formularzach excel.

czytaj

O nas

epodatnik.pl to źródło aktualnej i rzetelnej informacji podatkowej. epodatnik.pl to jednak przede wszystkim źródło niezależne. Niezależne w poglądach od aparatu skarbowego, od wymiaru sprawiedliwości, od inwestorów kapitałowych, od prasowego mainstreamu.

czytaj

Regulamin

Publikacje mają charakter informacyjny. Wydawca dołoży starań, aby informacje prezentowane w serwisie były rzetelne i aktualne. Treści prezentowane w serwisie stanowią wyraz przekonań autorów publikacji, a nie źródło prawa czy urzędowo obowiązujących jego interpretacji.

czytaj