2021.09.14 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB3-1.4012.512.2021.1.AB
z 14 września 2021 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r., poz. 1540 ze zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z 11 czerwca 2021 r. (data wpływu 14 czerwca 2021 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z duplikatu faktury dokumentującej zakup działek – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 czerwca 2021 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z duplikatu faktury dokumentującej zakup działek.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca od dnia 06.08.1997 r. prowadzi działalność gospodarczą w zakresie robót budowlanych. Od dnia 01.07.2001 jest zarejestrowany jako czynny podatnik VAT. Całość sprzedaży opodatkowana jest podatkiem VAT (Wnioskodawca nie stosuje proporcji). Wnioskodawca opłaca podatek dochodowy w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. W dniu 29.11.2019 r. na mocy przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz. U. 2021 poz. 162) Wnioskodawca zawiesił prowadzenie działalności gospodarczej. Z dniem 06.05.2020 r. na mocy art. 96 ust. 9a pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 685, 694, 802) został wykreślony jako podatnik VAT czynny. Wnioskodawca planuje odwiesić działalność gospodarczą od dnia 01.07.2021 r. co na mocy art. 96 ust. 9g ustawy spowoduje automatyczną rejestrację jako podatnika VAT z statusem sprzed zawieszenia działalności gospodarczej. Przed zawieszeniem działalności gospodarczej Wnioskodawca wspólnie z żoną, z którą łączy go ustawowa wspólność małżeńska w dniu 26.11.2018 r. nabył ww. 3 działki budowlane. Sprzedawca działek jest podatnikiem VAT, więc do ceny sprzedaży doliczył podatek VAT. Wnioskodawca dokonał zakupu działek budowlanych na cele działalności gospodarczej z myślą o wybudowaniu na nich nieruchomości mieszkalnych, które w przyszłości w ramach działalności gospodarczej planuje sprzedać łącznie z działkami. Sprzedaż przez Wnioskodawcę nieruchomości (budynki + działki) będzie opodatkowana podatkiem VAT. Na prośbę Wnioskodawcy sprzedawca w dniu 06.04.2021 r. wystawił fakturę (duplikat) dokumentującą wyżej wymienioną transakcję. Jako nabywcę działek na duplikacie faktury Sprzedawca wykazał zgodnie z Aktem notarialnym oboje małżonków wraz z ich adresem zamieszkania, który jednocześnie stanowi siedzibę firmy Wnioskodawcy. Sprzedawca na duplikacie fakturze nie zawarł numeru NIP Wnioskodawcy ani jego małżonki. Małżonka Wnioskodawcy od 02.08.2001 r. prowadzi działalność gospodarczą polegającą na handlu odzieżą. Jest podatnikiem VAT zwolnionym. Wnioskodawca nie otrzymał faktury pierwotnej. W dniu 09.04.2021 r. po raz pierwszy otrzymał fakturę (duplikat). Wnioskodawca w rozliczeniu VAT za lipiec 2021 r. dokona odliczenia podatku VAT od zakupu działek budowlanych udokumentowanego duplikatem faktury.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w związku z tym, że na zakupionych działkach Wnioskodawca wybuduje nieruchomości mieszkalne, które sprzeda łącznie z działkami w ramach działalności gospodarczej, a sprzedaż ta będzie opodatkowana podatkiem VAT będzie miał on prawo do odliczenia podatku VAT od zakupu działek wykazanego w duplikacie faktury z dnia 06.04.2021 r. w rozliczeniu VAT za lipiec 2021r.?

Stanowisko przedstawione we wniosku:

Zdaniem Wnioskodawcy, będzie mu przysługiwać prawo odliczenia podatku VAT naliczonego od ceny zakupu działek, wynikającego z duplikatu faktury z dnia 06.04.2021 r. w rozliczeniu VAT za lipiec 2021 r. ponieważ:

zakup działek jest bezpośrednio związany z uzyskaniem w przyszłości przychodu w ramach działalności gospodarczej ze sprzedaży wybudowanych na nich nieruchomości mieszkalnych oraz z racji tego, że sprzedaż ww. nieruchomości wraz z działkami będzie opodatkowana podatkiem VAT,
posiada fakturę dokumentującą nabycie działek,
po stronie sprzedawcy powstał obowiązek w podatku VAT,
nie zaistniały przesłanki negatywne wynikające z art. 88 ustawy.

Ad. 1

W dniu 26.11.2018 r. Wnioskodawca nabył 3 działki budowlane. Z treści art. 86 ust. 1 ustawy wynika, że w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124. W momencie nabycia działek budowlanych, Wnioskodawca prowadził działalność gospodarczą w zakresie robót budowlanych. Zakupu działek dokonał działając jako czynny podatnik VAT z myślą o późniejszym ich odsprzedaniu łącznie z wybudowanymi na nich nieruchomościami mieszkalnymi. Sprzedaż ta w przyszłości będzie opodatkowana podatkiem VAT. Fakt dokonania zakupu łącznie z małżonkiem w ramach ustawowej wspólności małżeńskiej nie ma wpływu na prawo do odliczenia podatku VAT co potwierdza interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 30 kwietnia 2019 r. 0112-KDIL2-1.4012.61.2019.5.AS wydana w zbliżonym stanie faktycznym.

Ad.2.

Z art. 86 ust. 10b pkt 1 ustawy wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w przypadkach, o których mowa w ust. 2 pkt 1 oraz pkt 2 lit. a - powstaje nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę lub dokument celny. Wnioskodawca otrzymał po raz pierwszy fakturę (duplikat) na pisemny wniosek w kwietniu 2021 roku. W myśl art. 86 ust. 10 ustawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy. Jeżeli z różnych względów podatnik nie dokonał odliczenia w okresie wskazanym w powyższym przepisie to może skorzystać z przepisu określonego w art. 86 ust. 11 ustawy stanowiącego, że jeżeli podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego w terminach określonych w ust. 10, 10d i 10e, może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z trzech następnych okresów rozliczeniowych (...). Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z dnia 7 listopada 2018 r., nr 0114-KDIP1-2.4012.501.2018.1.WH stwierdził, że: „...Duplikat faktury i faktury korygującej ma moc prawną równą fakturze pierwotnej (duplikat faktury stanowi powtórzenie danych zawartych w fakturze pierwotnej), dokumentuje w ten sam sposób to samo zdarzenie gospodarcze, co faktura „pierwotna” i stanowi na równi z nią podstawę do odliczenia podatku naliczonego...”. Ponadto Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z dnia 26 października 2018 r., nr 0113-KDIPT1-1.4012.577.2018.2.MS podkreślił, że „Tylko w sytuacji, gdy dany podatnik nie otrzymałby faktury „pierwotnej”, byłby uprawniony do odliczenia podatku naliczonego z wystawionego duplikatu w terminie jego otrzymania.”

Otrzymany duplikat faktury posiada wszystkie elementy określone w art. 106e ust. 1 ustawy poza numerem NIP Wnioskodawcy. Zgodnie z orzecznictwem brak numeru identyfikacji podatkowej jest wadą techniczną, która nie stanowi o braku prawa do odliczenia podatku naliczonego. Orzecznictwo administracyjne wypracowało zasadę, zgodnie z którą pozbawienie podatnika VAT prawa do odliczenia naliczonego podatku może dotyczyć wyłącznie uchybień na fakturze uniemożliwiających identyfikację podmiotów, przedmiotu transakcji oraz poprawne ustalenie kwoty podatku od danej transakcji. Podatnik prawa tego nie może utracić, jeżeli faktura znajdująca się w jego posiadaniu obarczona jest błędami czysto technicznymi, których waga jest mniejsza. Na tym tle funkcjonuje pojęcie „błędów mniejszej wagi”, którymi nazwać należy takie uchybienia formalnym wymogom faktury, które nie wpływają na istnienie prawa do obniżenia podatku należnego. Tak właśnie zdefiniował je WSA w Łodzi w wyroku z 27 lutego 2008 r., sygn. akt I SA/Łd 1136/07. Sąd uznał w nim, że uprawnienie podatnika do odliczenia VAT stanowi o neutralności tego podatku i jest jego istotą. Zatem może ono zostać odebrane jedynie w sytuacji wad i braków nie pozwalających na identyfikację stron transakcji, przedmiotów i kwoty podatku. Drobne błędy o charakterze technicznym prawa tego pozbawić nie mogą. W orzecznictwie polskich sądów administracyjnych podkreśla się, że formalizm, który jest konieczny w prawie podatkowym, powinien być jednocześnie racjonalny i w żadnym razie nie może paraliżować obrotu gospodarczego. W wyroku z 22 kwietnia 1997 r., sygn. akt III SA 1859/95 Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że „(...) wymogi formalne stawiane fakturom VAT nie mogą być celem samym w sobie, zwłaszcza w sytuacji, gdy organy podatkowe nie mają wątpliwości co do tego, że kwestionowane faktury odzwierciedlają rzeczywiste zdarzenia gospodarcze i ujęte zostały w ewidencji zakupu”. Podobnie w wyroku z 9 lutego 2000 r., sygn. akt I SA/Wr 1885/99 NSA - Ośrodka Zamiejscowego we Wrocławiu wskazał, że „W prawie podatkowym ma (...) pierwszorzędne znaczenie rzeczywistość gospodarcza, a nie tylko jej przejawy uwidocznione na fakturach.

Takie samo stanowisko zajmuje sądownictwo europejskie. Trybunał Sprawiedliwości UE, w wyroku w sprawie C-518/14 z 15 września 2016 r. Sanex GmbH v. Finanzamt Hannover-Nord, uznał, iż podstawowa zasada neutralności VAT wymaga, aby prawo do odliczenia podatku naliczonego zostało przyznane w razie spełnienia przesłanek materialnych nawet jeżeli podatnicy nie dopełnili wszystkich wymogów formalnych, np. brak na fakturze numeru identyfikacyjnego dla potrzeb tego podatku. Sąd przypomniał, że posiadanie faktury spełniającej wszelkie wymogi formalne nie jest materialno-prawną przesłanką do odliczenia VAT.

Stanowisko to podzielają także polskie organy skarbowe, jak np. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 19 sierpnia 2016 r., sygn. ITPP1/4512-495/16/BK. Dyrektor uznał w niej, iż faktura jako dokument musi przede wszystkim odzwierciedlać prawdziwe zdarzenie gospodarcze. Z kolei elementy formalne wymagane przez art. 106e ust. 1 ustawy o VAT mają jedynie znaczenie dowodowe. Brak NIP przy prawidłowych danych osobowych i adresowych to jedynie wada techniczna nie wyłączająca prawidłowego określenia nabywcy i nie ma znaczenia dla wysokości zobowiązania podatkowego

Ad.3

Od dnia 21.02.2005 r. sprzedawca działek jest czynnym podatnikiem VAT. W momencie dokonywania sprzedaży działek również posiadł tak status. W związku z powyższym do wartości sprzedanych działek na podstawie doliczył podatek VAT należny według stawki 23% co udokumentował wystawioną fakturą. Zgodnie z art. 19a ustawy „Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 1a, 5 i 7-11, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.” W przedmiotowym stanie faktycznym obowiązek podatkowy powstał u sprzedawcy w listopadzie 2018 roku.

Ad.4

Zauważyć należy, że ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Tak jak powyżej wykazano istnienie przesłanek pozytywnych. W istniejącym stanie faktycznym i oraz zdarzeniu przyszłym nie mają miejsca przesłanki negatywne wymienione w art. 88 ustawy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2021 r., poz. 685 ze zm.), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W myśl art. 15 ust. 2 działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Powołane wyżej przepisy art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy precyzują jakie podmioty wpisują się w definicję podatnika podatku od towarów i usług. Ustawodawca nie wymienił wśród nich małżonków. Ustawa o podatku od towarów i usług nie obejmuje także małżonków jako odrębnej kategorii podatników. Tym samym na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług małżonkowie nie są uznawani za jeden podmiot podatkowy, bowiem każdy z nich, wykonując samodzielnie czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, będzie odrębnym podatnikiem tego podatku. Co więcej, autonomiczność prawa podatkowego wyklucza możliwość takiej interpretacji jego przepisów, która zakładałaby, że wspólność majątkowa istniejąca między małżonkami na podstawie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, ma wpływ na zakres ich praw i obowiązków jako podatników podatku od towarów i usług.

Natomiast kwestie stosunków majątkowych pomiędzy małżonkami reguluje ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1359).

Jak stanowi art. 31 § 1 ww. Kodeksu, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Zatem istotą wspólności majątkowej małżeńskiej, zarówno ustawowej, jak i umownej, jest to, że każdy z małżonków jest współwłaścicielem poszczególnych składników majątku wspólnego (dorobkowego) na zasadach współwłasności łącznej (bezudziałowej).

W czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku (art. 35 cyt. Kodeksu).

W myśl art. 36 § 1 i 2 tego Kodeksu, oboje małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, w szczególności udzielać sobie wzajemnie informacji o stanie majątku wspólnego, o wykonywaniu zarządu majątkiem wspólnym i o zobowiązaniach obciążających majątek wspólny. Każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać majątkiem wspólnym, chyba że przepisy poniższe stanowią inaczej. Wykonywanie zarządu obejmuje czynności, które dotyczą przedmiotów majątkowych należących do majątku wspólnego, w tym czynności zmierzające do zachowania tego majątku.

Zgodnie z art. 36 § 3 ww. ustawy, przedmiotami majątkowymi służącymi małżonkowi do wykonywania zawodu lub prowadzenia działalności zarobkowej małżonek ten zarządza samodzielnie. W razie przemijającej przeszkody drugi małżonek może dokonywać niezbędnych bieżących czynności.

Jak stanowi art. 37 § 1 pkt 1 powołanego Kodeksu, zgoda drugiego małżonka jest potrzebna do dokonania czynności prawnej prowadzącej do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzącej do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków.

Na mocy art. 43 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

Z uwagi na powyższe regulacje prawne w akcie notarialnym dokumentującym tego rodzaju nabycie nieruchomości wymieniani są oboje małżonkowie, jeżeli istnieje między nimi ustawowa wspólność majątkowa. Wspólność wynikająca ze stosunku małżeństwa jest współwłasnością łączną uprawniającą do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego, a w czasie jej trwania żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego.

Jak dowiedziono wyżej, szczególnego rodzaju podmiot jakim jest małżeństwo – na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług – nie ma przymiotu podatnika. Jednakże w sytuacji, gdy jedno z małżonków w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą jest czynnym podatnikiem VAT, pozbawienie go prawa do odliczenia kwoty podatku naliczonego z faktury wystawionej na oboje małżonków w sytuacji, gdy nabycie ma związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, naruszałoby zasadę neutralności – fundamentalną zasadę obowiązującą w podatku od towarów i usług.

Zgodnie natomiast z art. 86 ust. 1 ustawy, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Stosownie do treści art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

nabycia towarów i usług,
dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Z treści art. 86 ust. 1 ustawy wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są w ogóle wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Istnienie związku między nabywanymi towarami i usługami, a transakcjami opodatkowanymi podatnika jest traktowane jako niezbędny wymóg powstania prawa do odliczenia podatku również w Dyrektywie 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady. Stanowisko powyższe znajduje również potwierdzenie w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Należy zauważyć, że formułując w art. 86 ust. 1 ustawy warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczającym jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności opodatkowanej.

Zatem, w podatku od towarów i usług obowiązuje zasada tzw. „niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego”. Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia, nie musi czekać, aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej.

W każdym przypadku należy dokonać oceny, czy intencją podatnika wykonującego określone czynności, z którymi łączą się skutki podatkowoprawne, było wykonywanie czynności opodatkowanych.

Podkreślić należy, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Ten ostatni przepis określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Powyższe oznacza, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze, jednak transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

W myśl art. 88 ust. 4 ustawy, obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.

Zatem z treści art. 88 ust. 4 ustawy nie wynika, by do nabycia uprawnienia do odliczenia kwoty podatku naliczonego koniecznym było posiadanie statusu podatnika VAT czynnego w momencie otrzymania faktury. Tak więc podatnik, w zakresie, w jakim nabyte towary wykorzystuje do czynności opodatkowanych, nabywa prawo do odliczenia podatku naliczonego w momencie otrzymania faktury, lecz aby uprawnienie to zrealizować musi posiadać status czynnego podatnika VAT.

Należy zauważyć, że ustawa nie pozbawia podatnika prawa do dokonania odliczenia podatku VAT od zakupów, o ile występują przesłanki świadczące o tym, że zakupione towary i usługi będą wykorzystywane do bieżącej (lub przyszłej) działalności opodatkowanej. Niemniej ustawodawca narzucił podatnikom chcącym dokonać odliczenia podatku VAT od poczynionych nabyć obowiązek rejestracji jako podatnik VAT czynny. Zatem, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi. Natomiast dla realizacji tego prawa konieczne jest m.in. posiadanie statusu podatnika VAT czynnego.

Prawo do odliczenia podatku może zostać zrealizowane w terminach określonych w art. 86 ust. 10-13 ustawy.

Zgodnie z art. 86 ust. 10 ustawy, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy.

Przy czym, co również istotne, zdarzeniem uprawniającym do obniżenia podatku należnego – co wprost wynika z art. 86 ust. 10b pkt 1 ustawy – jest otrzymanie faktury lub dokumentu celnego, a ewentualne późniejsze rozliczenie podatku jest konsekwencją już nabytego prawa do obniżenia kwoty podatku należnego.

Na podstawie art. 86 ust. 10c ustawy, przepis ust. 10 stosuje się odpowiednio do całości lub części zapłaty uiszczanej przed dokonaniem dostawy lub wykonaniem usługi.

W myśl art. 86 ust. 11 ustawy – w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2020 r. – jeżeli podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego w terminach określonych w ust. 10, 10d, 10e, może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.

Zgodnie z art. 86 ust. 11 ustawy – w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2021 r. – jeżeli podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego w terminach określonych w ust. 10, 10d i 10e, może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z trzech następnych okresów rozliczeniowych, a w przypadku podatnika, o którym mowa w art. 99 ust. 2 i 3, w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.

Jeżeli podatnik nie dokonał obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w terminach, o których mowa w ust. 10, 10d, 10e i 11, może on obniżyć kwotę podatku należnego przez dokonanie korekty deklaracji podatkowej za okres, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, nie później jednak niż w ciągu 5 lat, licząc od początku roku, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 13a (art. 86 ust. 13 ustawy).

Analiza przywołanych wyżej przepisów wskazuje, że prawo do odliczenia podatku naliczonego generalnie skorelowane jest z momentem, w którym podatek VAT staje się wymagalny, czyli z momentem powstania obowiązku podatkowego. Jednakże, aby podatnik nabył prawo do odliczenia muszą zostać spełnione jeszcze dwie przesłanki, tj. transakcja faktycznie zaistniała i podatnik posiada fakturę dokumentującą tę transakcję.

Zatem należy stwierdzić, że odliczenia podatku naliczonego na podstawie przepisów ustawy w odniesieniu do nabytych towarów lub wyświadczonych usług – co do zasady – można dokonać dopiero w rozliczeniu za okres, w którym spełnione są łącznie następujące przesłanki:

powstał obowiązek podatkowy w odniesieniu do nabywanych towarów i usług,
doszło do faktycznego nabycia tych towarów i usług,
podatnik jest w posiadaniu faktury dokumentującej tę transakcję.

Jeżeli podatnik nie dokonał odliczenia podatku naliczonego w oparciu o art. 86 ust. 10 ustawy (z uwzględnieniem warunku wskazanego w art. 86 ust. 10b pkt 1 ustawy), to na podstawie art. 86 ust. 11 ustawy (w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2020 r.), będzie mógł dokonać tego odliczenia w dwóch kolejnych okresach rozliczeniowych. Przy czym – co należy podkreślić – termin „dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych” do odliczenia podatku będzie liczony dopiero od okresu, w którym zostaną spełnione łącznie wskazane wyżej przesłanki do odliczenia.

Natomiast od dnia 1 stycznia 2021 r. wprowadzono zmianę, która wydłuża podatnikom rozliczającym się miesięcznie efektywnie czas na dokonanie odliczenia łącznie do 4 miesięcy. W stosunku do podatników rozliczających się kwartalnie rozwiązanie pozostało bez zmian w stosunku do obowiązującego stanu prawnego.

W sytuacji natomiast, gdy podatnik nie odliczy podatku naliczonego, ani zgodnie z art. 86 ust. 10 ustawy (z uwzględnieniem art. 86 ust. 10b pkt 1 ustawy), ani w terminie, o którym mowa w art. 86 ust. 11 ustawy, będzie mógł – na podstawie art. 86 ust. 13 ustawy – zrealizować to prawo poprzez dokonanie korekty deklaracji podatkowej za okres, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, tj. za pierwszy okres rozliczeniowy, w którym spełnił wszystkie warunki do dokonania odliczenia, nie później jednak niż w ciągu 5 lat, licząc od początku roku, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

Jak wynika z powołanych wcześniej przepisów, ustawa nie pozbawia podatnika prawa do dokonania odliczenia podatku VAT od zakupów, o ile występują przesłanki świadczące o tym, że zakupione towary i usługi będą wykorzystywane do bieżącej (lub przyszłej) działalności opodatkowanej. Niemniej ustawodawca – co już wcześniej zaznaczono - narzucił podatnikom chcącym dokonać odliczenia podatku VAT od poczynionych nabyć obowiązek rejestracji jako podatnik VAT czynny. Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi. Natomiast dla realizacji tego prawa konieczne jest m.in. posiadanie statusu podatnika VAT czynnego.

Według przywołanego na wstępie art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy, jednym z warunków dokonania odliczenia podatku VAT jest posiadanie przez podatnika faktury dokumentującej zakup związany z działalnością opodatkowaną podatkiem VAT.

Zatem otrzymanie faktury przez podatnika wyznacza moment, od którego możliwe jest zrealizowanie tego prawa. Należy w tym miejscu wskazać, że duplikat faktury jest ponownie wystawioną fakturą, zawierającą dane zawarte w fakturze, która uległa zniszczeniu albo zaginęła, opatrzoną słowem „duplikat”. Duplikat faktury ma moc prawną równą fakturze pierwotnej (duplikat faktury stanowi powtórzenie danych zawartych w fakturze pierwotnej), dokumentuje w ten sam sposób to samo zdarzenie gospodarcze co faktura „pierwotna” i stanowi na równi z nią podstawę do odliczenia podatku naliczonego.

Podkreślić przy tym należy, że decydujące znaczenie – dla powstania prawa do odliczenia i terminu jego realizacji – ma fakt czy podatnik otrzymał (a jeśli tak, to kiedy) fakturę pierwotną oraz data otrzymania duplikatu faktury pierwotnej.

W sytuacji, gdy podatnik otrzymał fakturę pierwotną, ale ją zagubił, obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego podatnik ma prawo dokonać po otrzymaniu duplikatu faktury dokumentującej zakup, w rozliczeniu za okres, w którym nastąpił wpływ faktury pierwotnej, przez złożenie korekty deklaracji podatkowej. Jednakże w sytuacji, gdy podatnik nie otrzymał faktury pierwotnej, odliczenia podatku naliczonego może dokonać w rozliczeniu za okres, w którym otrzymał duplikat lub za dwa następne okresy rozliczeniowe (art. 86 ust. 10 pkt 1 i ust. 11 ustawy).

Jak wynika z powołanych powyżej przepisów, podatnik nabywa prawo do odliczenia podatku naliczonego za okres, w którym w odniesieniu do nabytych towarów i usług powstał obowiązek podatkowy, nie wcześniej niż w momencie otrzymania faktury, lecz aby uprawnienie to zrealizować musi posiadać status podatnika VAT czynnego w momencie realizacji uprawnienia.

W myśl art. 96 ust. 1 ustawy, podmioty, o których mowa w art. 15, są obowiązane przed dniem wykonania pierwszej czynności określonej w art. 5 złożyć naczelnikowi urzędu skarbowego zgłoszenie rejestracyjne, z zastrzeżeniem ust. 3.

Z kolei zgodnie z ust. 3 ww. artykułu, podmioty wymienione w art. 15, u których sprzedaż jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 lub wykonujące wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, mogą złożyć zgłoszenie rejestracyjne.

Stosownie do art. 96 ust. 4 ustawy, naczelnik urzędu skarbowego po weryfikacji danych podanych w zgłoszeniu rejestracyjnym rejestruje podatnika jako „podatnika VAT czynnego”, a w przypadku podatników, o których mowa w ust. 3 – jako „podatnika VAT zwolnionego”, i na wniosek podatnika potwierdza to zarejestrowanie.

Natomiast na mocy art. 99 ust. 1 ustawy, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani składać w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu, z zastrzeżeniem ust. 2-10, art. 130c i art. 133.

Kwestie dotyczące faktur uregulowane są w przepisach Działu XI ustawy o VAT (art. 106a – 108).

Zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Stosownie do przepisu art. 106e ust. 1 ustawy o VAT, faktura powinna zawierać m.in.:

datę wystawienia;
kolejny numer nadany w ramach jednej lub więcej serii, który w sposób

cenę jednostkową towaru lub usługi bez kwoty podatku (cenę jednostkową netto); (…)

Według art. 106i ust. 1 ustawy, fakturę wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę, z zastrzeżeniem ust. 2-9.

Jeżeli przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi otrzymano całość lub część zapłaty, o której mowa w art. 106b ust. 1 pkt 4, fakturę wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymano całość lub część zapłaty od nabywcy (art. 106i ust. 2).

Zgodnie z art. 106l ww. ustawy:

1. w przypadku gdy faktura ulegnie zniszczeniu albo zaginie:

podatnik lub upoważniona przez niego do wystawiania faktur osoba trzecia, wystawia ponownie fakturę:
a) na wniosek nabywcy - zgodnie z danymi zawartymi w fakturze będącej w posiadaniu podatnika,
b) zgodnie z danymi zawartymi w fakturze będącej w posiadaniu nabywcy;
nabywca, o którym mowa w art. 106d ust. 1 lub art. 106k ust. 1, wystawia ponownie fakturę:
a) na wniosek podatnika - zgodnie z danymi zawartymi w fakturze będącej w posiadaniu nabywcy,
b) zgodnie z danymi zawartymi w fakturze będącej w posiadaniu podatnika;
podmiot, o którym mowa w art. 106c, wystawia ponownie fakturę:
a) na wniosek nabywcy lub dłużnika - zgodnie z danymi zawartymi w fakturze będącej w posiadaniu tego podmiotu,
b) zgodnie z danymi zawartymi w fakturze będącej w posiadaniu nabywcy lub dłużnika.

2. Faktura wystawiona ponownie powinna zawierać wyraz "DUPLIKAT" oraz datę jej wystawienia.

3. Do faktur wystawionych ponownie przepisu art. 106g ust. 4 nie stosuje się.

Należy wskazać, że faktura jest dokumentem odzwierciedlającym prawidłowy przebieg zdarzenia gospodarczego zarówno pod względem przedmiotu transakcji, jak i podmiotów biorących w niej udział. Przy ocenie zdarzenia gospodarczego nie można jednak pominąć okoliczności towarzyszących transakcji, wskazujących na rzeczywisty charakter podmiotu dokonującego zakupu..

Prawidłowość materialnoprawna faktury zachodzi, jeżeli odzwierciedla ona prawdziwe zdarzenie gospodarcze. A contrario, nie będzie można uznać za prawidłową faktury, gdy sprzecznie z jej treścią wykazuje ona zdarzenie gospodarcze, które w ogóle nie zaistniało bądź zaistniało w innych rozmiarach albo między innymi podmiotami. Elementy formalne faktury, wymienione w przepisie art. 106e ust. 1 pkt 1-7 ustawy o VAT, mają wyłącznie znaczenie dowodowe. Natomiast braki merytoryczne faktury mogą wywołać skutek materialny w postaci zmian w przedmiocie lub podstawie opodatkowania, a także doprowadzić do niewłaściwego określenia wysokości podatku.

Faktury są dokumentem o charakterze sformalizowanym. Zatem, co do zasady, faktury muszą być wystawione zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa. Prawidłowość materialnoprawna faktury zachodzi, jeżeli odzwierciedla ona prawdziwe zdarzenie gospodarcze. Oznacza to, że nie można uznać za prawidłową fakturę, gdy sprzecznie z jej treścią wskazuje ona zdarzenie gospodarcze, które w ogóle nie zaistniało bądź zaistniało w innych rozmiarach albo między innymi podmiotami. Faktura potwierdza zaistniałe zdarzenia gospodarcze, a jej elementy formalne wymagane przez art. 106e ust. 1 ustawy mają wyłącznie znaczenie dowodowe. Jedynie braki merytoryczne faktury mogą wywołać skutek materialny w postaci zmian w przedmiocie lub podstawie opodatkowania, a także doprowadzić do niewłaściwego określenia wysokości podatku.

Z powyższego wynika, że o prawidłowości faktur wystawianych i otrzymywanych przez podatników powinny decydować przede wszystkim ustalenia, czy dokumenty te potwierdzają rzeczywiste transakcje handlowe. A zatem jeżeli w fakturach dokumentujących transakcje występują, tzw. wadliwości mniejszej wagi, należy uznać, że nie ma podstawy do kwestionowania faktur, w tym prawa do odliczenia podatku naliczonego, wyłącznie z powodu braków mających charakter tzw. wadliwości mniejszej wagi. Są to tego rodzaju wadliwości, które, co prawda, powodują, że faktura nie odpowiada wymogom określonym w przepisach, jednakże same w sobie nie wpływają na przedmiot i podstawę opodatkowania.

Należy zauważyć, że chociaż faktura powinna zawierać dane dotyczące nabywcy wymienione w art. 106e ustawy, to jednak niewskazanie niektórych z tych informacji nie wyklucza możliwości jego identyfikacji na podstawie pozostałych danych zawartych na fakturze.

Brak NIP-u przy jednoczesnym prawidłowym wskazaniu pozostałych danych podmiotu będącego nabywcą jest wadą techniczną, niewyłączającą możliwości zweryfikowania dokonania zdarzenia gospodarczego i prawidłowego określenia nabywcy towaru, a jednocześnie pozostającą bez znaczenia dla wysokości zobowiązania podatkowego.

Należy jeszcze raz wskazać, że prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktury uzależnione jest od spełnienia warunków wynikających z przepisu art. 86 ust. 1 ustawy, a także od niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis art. 88 ustawy enumeratywnie określa listę przypadków, w których podatnik został pozbawiony prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony, jednakże nie wymienia opisanej we wniosku nieprawidłowości (braku NIP nabywcy) jako przesłanki negatywnej powodującej utratę prawa do odliczenia podatku naliczonego (w sytuacji, gdy faktura odzwierciedla prawdziwe zdarzenie gospodarcze).

Ponadto należy zauważyć, że duplikat faktury jest ponownie wystawioną przez sprzedawcę na wniosek nabywcy fakturą, zawierającą dane zawarte w fakturze pierwotnej, która uległa zniszczeniu albo zaginęła, opatrzoną wyrazem „duplikat”. Duplikat faktury ma moc prawną równą fakturze pierwotnej (duplikat faktury stanowi powtórzenie danych zawartych w fakturze pierwotnej), dokumentuje w ten sam sposób to samo zdarzenie gospodarcze co faktura „pierwotna” i co do zasady, stanowi na równi z nią podstawę do odliczenia podatku naliczonego.

Podsumowując należy wskazać, że otrzymanie faktury przez podatnika wyznacza moment, od którego możliwe jest zrealizowanie prawa do odliczenia podatku naliczonego przez podatnika - pod warunkiem spełnienia pozostałych warunków wynikających z art. 86 ustawy. Tym samym duplikat faktury, co do zasady, stanowi podstawę do odliczenia podatku naliczonego – w przypadku, gdy podatnik otrzymał fakturę „pierwotną” - w terminie określonym w art. 86 ust. 10 i ust. 10b pkt 1 ustawy. Jednakże w sytuacji, gdy podatnik nie otrzymał faktury pierwotnej, odliczenia podatku naliczonego może dokonać w rozliczeniu za okres, w którym otrzymał duplikat lub za dwa następne okresy rozliczeniowe (art. 86 ust. 10 pkt 1 i ust. 11 ustawy).

Z opisu sprawy wynika, że od dnia 06.08.1997 r. prowadzi Pan działalność gospodarczą w zakresie robót budowlanych. Od dnia 01.07.2001 jest Pan zarejestrowany jako czynny podatnik VAT. Całość sprzedaży opodatkowana jest podatkiem VAT (nie stosuje Pan proporcji). Opłaca Pan podatek dochodowy w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. W dniu 29.11.2019 r. na mocy przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz. U. 2021 poz. 162) zawiesił Pan prowadzenie działalności gospodarczej. Z dniem 06.05.2020 r. na mocy art. 96 ust. 9a pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 685, 694, 802) został wykreślony jako podatnik VAT czynny. Planuje Pan odwiesić działalność gospodarczą od dnia 01.07.2021 r. co na mocy art. 96 ust. 9g ustawy spowoduje automatyczną rejestrację jako podatnika VAT z statusem sprzed zawieszenia działalności gospodarczej. Przed zawieszeniem działalności gospodarczej wspólnie z żoną, z którą łączy Pana ustawowa wspólność małżeńska w dniu 26.11.2018 r. nabył ww. 3 działki budowlane. Sprzedawca działek jest podatnikiem VAT, więc do ceny sprzedaży doliczył podatek VAT. Dokonał Pan zakupu działek budowlanych na cele działalności gospodarczej z myślą o wybudowaniu na nich nieruchomości mieszkalnych, które w przyszłości w ramach działalności gospodarczej planuje sprzedać łącznie z działkami. Sprzedaż przez Pana nieruchomości (budynki + działki) będzie opodatkowana podatkiem VAT. Na Pana prośbę Sprzedawca w dniu 06.04.2021 r. wystawił fakturę (duplikat) dokumenującą wyżej wymienioną transakcję. Jako nabywcę działek na duplikacie faktury Sprzedawca wykazał zgodnie z Aktem notarialnym oboje małżonków wraz z ich adresem zamieszkania, który jednocześnie stanowi siedzibę Pana firmy. Sprzedawca na duplikacie fakturze nie zawarł Pana numeru NIP ani Pana małżonki. Pana małżonka od 02.08.2001 r. prowadzi działalność gospodarczą polegającą na handlu odzieżą. Jest podatnikiem VAT zwolnionym. Nie otrzymał Pan faktury pierwotnej. W dniu 09.04.2021 r. po raz pierwszy otrzymał fakturę (duplikat). Pan w rozliczeniu VAT za lipiec 2021 r. dokona odliczenia podatku VAT od zakupu działek budowlanych udokumentowanego duplikatem faktury.

Przedmiotem Pana wątpliwości jest kwestia prawa do odliczenia podatku VAT od zakupu działek wykazanego w duplikacie faktury z dnia 06.04.2021 r. w rozliczeniu VAT za lipiec 2021 r. w przypadku gdy na zakupionych działkach wybuduje Pan nieruchomości mieszkalne, które sprzeda łącznie z działkami w ramach działalności gospodarczej, a sprzedaż ta będzie opodatkowana podatkiem VAT.

Mając na uwadze przedstawione zdarzenie przyszłe oraz ww. przepisy zauważyć należy, iż w przypadku podatnika VAT czynnego opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają wszystkie wykonywane przez niego czynności mieszczące się w zakresie przedmiotowym podatku VAT. Biorąc zatem pod uwagę powyższe należy wskazać, że zakup nieruchomości był dokonany w ramach prowadzonej już przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej, w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, a Zainteresowany w związku z nabyciem działek wystąpił jako podatnik podatku VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy.

Jak wyjaśniono wyżej, szczególnego rodzaju podmiot, jakim jest małżeństwo – na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług – nie ma przymiotu podatnika. Jednakże w sytuacji, gdy jedno z małżonków w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą jest czynnym podatnikiem VAT, pozbawienie go prawa do odliczenia kwoty podatku naliczonego z duplikatu faktury wystawionej na oboje małżonków w sytuacji, gdy nabycie ma związek z prowadzoną działalnością gospodarczą tego małżonka, naruszałoby zasadę neutralności – fundamentalną zasadę obowiązującą w podatku od towarów i usług.

Należy podkreślić, że celem faktury (duplikatu faktury) jest przede wszystkim udokumentowanie rzeczywistego przebiegu zdarzeń gospodarczych, zarówno pod względem przedmiotu transakcji, jak i podmiotów biorących w niej udział. Z powyższego wynika, że o prawidłowości faktur wystawianych i otrzymywanych przez podatników powinny decydować przede wszystkim ustalenia, czy dokumenty te potwierdzają rzeczywiste transakcje handlowe między określonymi podmiotami.

W tym miejscu należy jeszcze raz wskazać, że prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktury uzależnione jest od spełnienia warunków wynikających z przepisu art. 86 ust. 1 ustawy, a także od niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis art. 88 ustawy enumeratywnie określa listę przypadków, w których podatnik został pozbawiony prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony, jednakże nie wymienia opisanej we wniosku nieprawidłowości (braku nr NIP nabywcy) jako przesłanki negatywnej powodującej utratę prawa do odliczenia podatku naliczonego (w sytuacji, gdy faktura odzwierciedla prawdziwe zdarzenie gospodarcze).

Mając na uwadze powołane przepisy prawa w kontekście przedstawionego opisu sprawy należy stwierdzić, iż fakt, że nabyte wraz z małżonką działki stanowią majątek wspólny małżonków nie wpływa w żaden sposób na ewentualne prawo do odliczenia podatku naliczonego z duplikatu faktur dokumentujących nabycie przedmiotowych działek.

Podsumowując, dokumentem, na podstawie którego podatnik ma prawo do odliczenia VAT, jest zasadniczo faktura, przez którą rozumie się dokument w formie papierowej lub w formie elektronicznej zawierający dane wymagane ustawą i przepisami wydanymi na jej podstawie (art. 2 pkt 31 ustawy). Na równi z fakturą traktowany jest także duplikat, który wystawiany jest w przypadku, gdy faktura ulegnie zniszczeniu albo zaginie. Termin odliczenia VAT z duplikatu faktury zależy od tego, czy nabywca otrzymał pierwotną fakturę, która następnie zaginęła lub uległa zniszczeniu, czy też w ogóle do niego nie dotarła. W przypadku gdy nabywca towaru (usługi) odliczył VAT z faktury, która zaginęła, duplikat stanowi wyłącznie potwierdzenie prawa do odliczenia VAT. Jeżeli nabywca nie otrzymał pierwotnej faktury, duplikat traktowany jest jak oryginał faktury.

Z przedstawionych we wniosku okoliczności sprawy wynika, że Wnioskodawca nie otrzymał pierwotnej faktury dokumentującej nabycie 26 listopada 2018 r. (przed zawieszeniem działalności gospodarczej) 3 działek budowlanych na potrzeby działalności opodatkowanej. Prowadzi to więc do wniosku, że otrzymany przez Wnioskodawcę 9 kwietnia 2021 r. (w okresie zawieszenia działalności) duplikat faktury dotyczącej nabycia 3 działek budowlanych traktowany jest jak oryginał faktury.

Wnioskodawca w opisie sprawy podał również, że „planuje odwiesić 1 lipca 2021 r. działalność gospodarczą, co na mocy art. 96 ust. 9g ustawy spowoduje automatyczną rejestrację jako podatnik VAT z statusem sprzed zawiedzenia działalności”.

Co do zasady uprawnienie do odliczenia podatku naliczonego z wystawionego duplikatu faktury powstanie w terminie jego otrzymania (oczywiście przy spełnieniu pozostałych warunków określonych przez ustawodawcę).

Wątpliwości Wnioskodawcy wynikające z zadanego pytania związane są z prawem do odliczenia podatku VAT od zakupu działek wykazanego w duplikacie faktury z 6 kwietnia 2021 r. (otrzymanego 9 kwietnia 2021 r.) w rozliczeniu za lipiec 2021 r.

Powyższe zatem wskazuje, że Wnioskodawca nie rozliczał podatku w okresie zawieszenia.

W pierwszej kolejności podkreślić należy, że fakt zawieszenia przez Wnioskodawcę wykonywania działalności gospodarczej w żaden sposób nie wydłuża terminu dokonania odliczenia podatku naliczonego, a w szczególności nie przenosi prawa do odliczenia podatku naliczonego na pierwszy okres rozliczeniowy po wznowieniu prowadzenia działalności gospodarczej czyli na lipiec 2021 r.

Zatem, w sytuacji gdy Wnioskodawca odwiesi działalność gospodarczą od dnia 1 lipca 2021 r. i będzie wówczas czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT a przedmiotowe działki zostały nabyte na cele działalności gospodarczej tj. budowa nieruchomości mieszkalnych a następnie ich sprzedaży, która będzie opodatkowana podatkiem VAT, to – na podstawie art. 86 ustawy – przysługuje mu prawo do pełnego odliczenia podatku naliczonego wynikającego z duplikatu faktury dokumentującej zakup działek, w rozliczeniu VAT za miesiąc lipiec 2021 r. (tj. za ostatni z okresów rozliczeniowych wynikających z art. 86 ust. 11 ustawy).

Podsumowując, przysługuje Wnioskodawcy prawo do odliczenia za miesiąc lipiec 2021 r. w całości podatku VAT wynikającego z duplikatu faktury wystawionej przez sprzedającego 6 kwietnia 2021 r., dokumentującej nabycie działek na cele działalności gospodarczej do czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług pomimo braku numeru NIP na tej fakturze.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu sprawy. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Ponadto podkreślić należy, że niniejsza interpretacja została wydana w odniesieniu do przedstawionego opisu planowanego zdarzenia przyszłego, co oznacza, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan faktyczny, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193, ze zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2019 r., poz. 2325, ze zm.).

Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy). W przypadku wnoszenia skargi w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii jako najwłaściwszy proponuje się kontakt z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego ePUAP.

Zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin