Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB2-2.4014.280.2018.3.MZ
z 5 lutego 2019 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 800 ze zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 30 listopada 2018 r. (data wpływu 10 grudnia 2018 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych cesji wierzytelności w wykonaniu umowy powierniczej – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 10 grudnia 2018 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych cesji wierzytelności w wykonaniu umowy powierniczej.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, Spółka) jest spółką kapitałową posiadającą siedzibę oraz zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Spółka jest czynnym i zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. Spółka będzie prowadziła m.in. działalność prawniczą (PKD 69.10.Z.).

W ramach planowanej działalności Spółka zamierza oferować usługi, w ramach których będzie podejmowała czynności zmierzające do uzyskania odszkodowania z tytułu odmowy klientowi przyjęcia na pokład, odwołania lotu lub opóźnienia lotu.

W tym celu Spółka zamierza nabywać od osób fizycznych oraz od osób prawnych wierzytelności w stosunku do przewoźników lotniczych o zapłatę odszkodowania finansowego. Nabycie wierzytelności odbywać będzie się poprzez akceptację warunków regulaminu udostępnionego przez Spółkę.

W ramach akceptacji regulaminu Klient zawrze umowę cesji powierniczej ze Spółką, na podstawie której dokona przeniesienia na Spółkę przysługujących mu roszczeń przeciwko przewoźnikowi lotniczemu.

Usługa uzyskiwania odszkodowań polegała będzie na wykonywaniu czynności faktycznych i prawnych zmierzających do uzyskania od przewoźnika lotniczego odszkodowania, jak wspomniano wcześniej, z tytułu odmowy przyjęcia na pokład, odwołania lotu lub opóźnienia lotu.

Umowa będzie miała na celu jedynie umożliwienie uzyskania przez Spółkę odszkodowania, nie będzie natomiast samoistnym zdarzeniem prawnym.

W ramach powierniczej cesji wierzytelności – Spółka nabywała będzie wierzytelność powierniczo, tj. w związku z równolegle otrzymywanym zleceniem wykonania usługi polegającej na uzyskaniu odszkodowania i w celu wykonania tegoż zlecenia, a po zakończeniu usługi (otrzymaniu odszkodowania), spieniężona wierzytelność w formie odszkodowania wracała będzie do majątku zleceniodawcy usługi.

Zobowiązaniem Spółki będzie zatem uzyskanie od przewoźnika lotniczego odszkodowania, a cesja tylko środkiem temu służącym, przy pomocy którego Spółka wykona zlecenie. Wierzytelność zostanie na Spółkę przeniesiona bez wynagrodzenia, jedynie powierniczo

– w celu realizacji wiodącego zlecenia, którym będzie uzyskanie wierzytelności w postaci odszkodowania. Wynagrodzeniem Spółki będzie natomiast zasadniczo uzgodniony w zleceniu windykacji % (procent) ściągniętej należności głównej. Kwota do wypłaty podobnie jak odszkodowanie nie będzie uwzględniać innych kosztów, w tym w szczególności odsetek, kosztów postępowania sądowego, kosztów zastępstwa procesowego i egzekucyjnego oraz podobnych, które przysługiwać będą w całości i wyłącznie Spółce (stanowiąc co do zasady zwrot poniesionych przez nią wcześniej kosztów).

Po odzyskaniu odszkodowania, Spółka zwróci je zleceniodawcy po potrąceniu swojego wynagrodzenia. Koszty zastępstwa, opłat sądowych (wpisy, zaliczki) ponosiła będzie Spółka.

W związku z powyższym opisem zadano m.in. następujące pytanie (oznaczone we wniosku nr 1):

Czy z tytułu zawarcia umowy powierniczej cesji wierzytelności – w celu uzyskania od przewoźnika lotniczego odszkodowania, powstanie po stronie Spółki obowiązek w podatku od czynności cywilnoprawnych?

Zdaniem Wnioskodawcy, zawarcie umowy powierniczej cesji wierzytelności – w celu uzyskania od przewoźnika lotniczego odszkodowania nie rodzi po stronie Spółki obowiązku w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Cesja powiernicza nie jest bowiem wskazana w katalogu czynności podlegających podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Umowa cesji powierniczej – jeśli nie będzie samoistnym zdarzeniem prawnym, a jedynie stanowiła będzie element składowy (służebny) i innej (zasadniczej, złożonej) usługi, polegającej na uzyskaniu odszkodowania – sama w sobie nie zrodzi zobowiązań w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 09 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1150 ze zm.) podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
3. (uchylona),
4. umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązać darczyńcy,
5. umowy dożywocia,
6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
7. (uchylona),
8. ustanowienie hipoteki,
9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
10. umowy depozytu nieprawidłowego,
11. umowy spółki.
    
    

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu nawet, gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Z przedstawionego powyżej opisu zdarzenia przyszłego wynika, iż Spółka zamierza podjąć działalność w zakresie uzyskiwania odszkodowań od przewoźników lotniczych (z wykorzystaniem cesji powierniczej) – będzie ona nabywała wierzytelność powierniczo, tj. w związku z równolegle otrzymywanym zleceniem usługi uzyskania odszkodowania i w celu wykonania tegoż zlecenia, a po uzyskaniu odszkodowania, spieniężona wierzytelność wracała będzie do majątku zleceniodawcy usługi.

Zobowiązaniem Spółki będzie zatem uzyskanie odszkodowania, a cesja tylko środkiem temu służącym, przy pomocy którego Spółka wykona zlecenie. Wierzytelność zostanie na Spółkę przeniesiona bez wynagrodzenia, jedynie powierniczo – w celu realizacji wiodącego zlecenia, którym będzie uzyskanie odszkodowania. Wynagrodzeniem Spółki będzie natomiast zasadniczo uzgodniony w zleceniu % (procent) od uzyskanego odszkodowania oraz inne uzyskane lub przyznane należności ponad umówiony z cedentem procent (w tym odsetki). Po odzyskaniu należności, Spółka zwróci ją zleceniodawcy po potrąceniu swojego wynagrodzenia.

Instytucję przelewu (cesji) wierzytelności regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1025 ze zm.). Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Przelew wierzytelności jest swoistą konstrukcją prawną, przewidzianą w ogólnych zasadach zobowiązań, prowadzącą do zmiany osoby wierzyciela podczas, gdy przedmiot zobowiązania pozostaje ten sam. Umowy cesji wierzytelności należą do czynności prawnych rozporządzających o skutkach zbliżonych do umowy przenoszącej własność. Dodać należy, że cesja nie ma formy samoistnej umowy, dlatego też dla jej realizacji musi być dokonana czynność cywilnoprawna, na podstawie której nastąpi przeniesienie wierzytelności. Z treści art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, że czynnością stanowiącą podstawę cesji może być umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inne umowy zobowiązujące do przeniesienia wierzytelności.

Powiernictwo jako instytucja prawna nie jest uregulowane w prawie polskim. Zatem umowa powiernicza należy do kategorii umów nienazwanych. Podstawą do konstruowania czynności powierniczych jest wyrażona w art. 3531 Kodeksu cywilnego zasada swobody kontraktowej. Zgodnie z tym przepisem, strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Najczęściej podstawą do skonstruowania umowy powierniczej jest umowa zlecenia. Prawa i obowiązki stron tej umowy należy zatem zasadniczo oceniać według przepisów o zleceniu.

Jak wynika z art. 734 i 735 Kodeksu cywilnego, istotą umowy zlecenia jest odpłatne lub nieodpłatne dokonanie określonej czynności prawnej w imieniu dającego zlecenie lub jeżeli tak stanowi umowa w imieniu własnym lecz na rachunek zlecającego. W tym ostatnim wypadku wszelkie nabycie praw lub rzeczy ma charakter powierniczy (fiduicjarny), a przyjmujący zlecenie ma obowiązek wydać zlecającemu wszystko, co przy wykonaniu zlecenia dla niego uzyskał, chociażby w imieniu własnym (art. 740 zdanie drugie Kodeksu cywilnego).

Zdaniem Wnioskodawcy, w związku z powołanymi powyżej przepisami, należy stwierdzić, iż zawarcie umowy powierniczej nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności określonych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Tym samym – z powyższych przyczyn – wszystkie czynności dokonywane w ramach realizacji umowy powierniczej nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, bowiem nie mieszczą się w katalogu czynności ściśle wymienionych jako podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, że przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy tylko w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku od towarów i usług, zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Zgodnie z przepisem art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej – interpretacja indywidualna zawiera wyczerpujący opis przedstawionego we wniosku stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego oraz ocenę stanowiska wnioskodawcy wraz z uzasadnieniem prawnym tej oceny. Można odstąpić od uzasadnienia prawnego, jeżeli stanowisko wnioskodawcy jest prawidłowe w pełnym zakresie.

Mając powyższe na względzie, stosownie do powołanego art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.