Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB1-3.4010.240.2019.1.APO
z 30 sierpnia 2019 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 900, z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 3 czerwca 2019 r. (data wpływu 5 czerwca 2019 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych, w zakresie ustalenia, czy:

• realizowane przez Wnioskodawcę Prace badawczo-rozwojowe stanowią działalność badawczo-rozwojową w rozumieniu art. 4a pkt 26 w zw. z art. 4a pkt 27 lit. b i art. 4a pkt 28 Ustawy o CIT,
• Koszty B+R w części niesfinansowanej z dotacji stanowią koszty kwalifikowane, o których mowa w art. 18d ust. 2 oraz art. 18d ust. 3 Ustawy o CIT,
• Koszty B+R w części niesfinansowanej z dotacji mogą podlegać odliczeniu od podstawy opodatkowania zgodnie z art. 18d ust. 1 Ustawy o CIT,
• koszty wkładu własnego konsorcjanta na realizację Projektu, które pokrywa Wnioskodawca, stanowią dla Wnioskodawcy koszty kwalifikowane podlegające odliczeniu od podstawy opodatkowania zgodnie z art. 18d ust. 1 Ustawy o CIT

-jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 5 czerwca 2019 r. wpłynął do tut. Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych, w zakresie ulgi badawczo-rozwojowej.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny/zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca (dalej również: „Spółka”) posiada siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i jest polskim rezydentem podatkowym.

Przedmiotem działalności Spółki w przeważającej części jest działalność w zakresie inżynierii i związane z nią doradztwo techniczne. Spółka prowadzi również działalność gospodarczą w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych w dziedzinie pozostałych nauk przyrodniczych i technicznych, wykonywania instalacji elektrycznych, wodno-kanalizacyjnych, cieplnych, gazowych i klimatyzacyjnych, realizacji projektów budowlanych, produkcji instrumentów i przyrządów pomiarowych, kontrolnych i nawigacyjnych.

Pozycja rynkowa Spółki, w tym wielkość sprzedaży jej produktów, jest stricte uzależniona od poziomu ponoszonych wydatków na prace badawcze i rozwojowe. Produkty Spółki muszą odpowiadać aktualnym potrzebom klientów, a zarazem muszą posiadać lepsze rozwiązania technologiczne niż wyroby oferowane przez konkurencję Wnioskodawcy. Prowadzone przez Spółkę prace badawcze i rozwojowe są skierowane na pozyskanie przewag konkurencyjnych, które prowadzą do wzrostu jej przychodów. Należy stwierdzić, że dla spółki innowacyjnej, takiej jak Wnioskodawca, sukces prowadzonej działalności gospodarczej jest ściśle uzależniony od poziomu nakładów na badania i rozwój.

Celem działalności Spółki jako podmiotu gospodarczego, a przez to i jej udziałowców, jest generowanie dochodu, rozumianego jako różnica między przychodem, a kosztami jego uzyskania. Aby ten cel gospodarczy realizować, Spółka dąży do tego, aby wyniki prac prowadzonych przez Spółkę komercjalizować. W związku z tym, prawie wszystkie wyniki prac prowadzonych przez Spółkę są sprzedawane na zewnątrz.

Działalność Wnioskodawcy polega na nabywaniu, łączeniu, kształtowaniu i wykorzystywaniu dostępnej wiedzy i umiejętności z dziedziny nauki, technologii i działalności gospodarczej oraz innej wiedzy i umiejętności do planowania produkcji oraz tworzenia i projektowania nowych, zmienionych i ulepszonych produktów, procesów i usług.

W ramach prac następuje rozpoznanie potrzeb rynkowych (ang. research) klientów, w tym możliwości realizacji projektów z uczelniami wyższymi. Następnie, na ich podstawie pracownicy otrzymują wytyczne stworzenia odpowiedniego, dostosowanego do wymogów klienta produktu/prototypu/technologii. Pracownicy odpowiedzialni za Prace B+R posiadają pełne kompetencje w zakresie tworzenia nowych lub zmienionych produktów, technologii, procesów i usług, są oni w stanie projektować urządzenia, narzędzia oraz wykonywać inne prace o charakterze badawczo-rozwojowym.

Następnie, na podstawie stworzonej dokumentacji, rozwiązania innowacyjne są wdrażane do produkcji poprzez przeprowadzenie produkcji prototypu, testy, aż po proces walidacji wyrobu, a jeżeli byłoby to wymagane, to również poprzez kontrolę przez jednostkę zewnętrzną (certyfikacja).

W 2019 r. i latach następnych, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, Spółka realizuje i będzie realizowała prace badawcze i rozwojowe (dalej także jako: „Prace B+R”, „Prace badawczo-rozwojowe”), w tym prace związane z tworzeniem i projektowaniem nowych, zmienionych i ulepszonych urządzeń, hybrydowego systemu zarządzania energią cieplną w budynkach oraz prace związane z opracowywaniem prototypów.

W ramach swojej działalności Spółka prowadzi projekt X (dalej: „Projekt”). Projekt został rozpoczęty 1 stycznia 2019 r. Planowana data jego zakończenia to 31 grudnia 2021 r.

W ramach realizacji Projektu powstanie uniwersalny system sterowania zapotrzebowaniem na energię cieplną budynków.

Wnioskodawca wraz z Konsorcjantem zawarły 31 stycznia 2019 r. z Narodowym Centrum Badań i Rozwoju umowę o dofinansowanie Projektu w ramach programu operacyjnego inteligentny rozwój (dalej: „Umowa”).

Wkład własny to zgodnie z Umową środki finansowe zabezpieczone przez Wnioskodawcę, które zostaną przeznaczone na pokrycie kosztów kwalifikowanych wykazanych w Projekcie i które nie zostaną Wnioskodawcy przekazane w formie dofinansowania (różnica pomiędzy kwotą kosztów kwalifikowanych a kwotą dofinansowania).

Wnioskodawca pokrywa 100% wkładu własnego oraz 100% wkładu własnego konsorcjanta zgodnie z zawartą Umową z NCBiR oraz umową konsorcjum zawartą pomiędzy Wnioskodawcą a konsorcjantem. Konsorcjant nie zwróci Spółce wartości pokrytego wkładu własnego.

Główne cechy kluczowe systemu obejmują następujące funkcjonalności innowacyjne na skalę światową:

1. Współpraca z dowolnymi inteligentnymi (smart) sterownikami temperatury w pomieszczeniach;
   
2. System typu embedded nie zawierający komputera przemysłowego klasy PC i odporny na zakłócenia, wirusy i nieautoryzowany dostęp;
   
3. System umożliwiający pracę zarówno w sposób autonomiczny jak również w sposób ze zdalną kontrolą;
   
4. System umożliwiający zarządzanie jednym lub wieloma budynkami jednocześnie;
   
5. System niedrogi w eksploatacji i instalacji i niezawierający drogich podzespołów składowych;
   
6. System elastyczny mogący współpracować zarówno z węzłami cieplnymi już istniejącymi, jak również z węzłami nowo budowanych budynków;
   
7. System zawierający zintegrowaną warstwę sprzętową, warstwę programową, warstwę wykonawczą oraz ekspercką bazę wiedzy i algorytmów umożliwiającą prawidłową pracę w różnych warunkach;
   
8. System pozwalający na zdalną aktualizację parametrów pracy przewodowo lub bezprzewodowo;
   
9. System umożliwiający zarządzanie pracą wielu źródeł ciepła, w tym pochodzących z energii odnawialnej;
   
10. System o intuicyjnej obsłudze zarówno dla administratora budynku jak również dla zdalnej obsługi serwisowej;
    
11. System zbudowany w oparciu o model „wirtualnego pieca”;
    
12. System o niskich kosztach instalacji i eksploatacji oraz energooszczędny w użytkowaniu.
    
    

Projekt realizowany jest w konsorcjum dwóch podmiotów: Wnioskodawcy oraz konsorcjanta. W ramach konsorcjum planowane jest do realizacji 5 etapów prac badawczych obejmujących badania przemysłowe i prace rozwojowe.

Wnioskodawca jest odpowiedzialny za następujące etapy Projektu:

• Etap 1 (Badania przemysłowe 12m): Badania nad opracowaniem nowego typu architektury.
• Etap 3 (Badania przemysłowe 12m): Badania nad opracowaniem unikalnej bazy reguł i algorytmów eksperckich dedykowanych do skutecznego zarządzania energią cieplną w budynkach.
• Etap 5 (Prace rozwojowe 12m): Rozwój elementów systemu i weryfikacja działania w warunkach rzeczywistych.
  
  

Konsorcjant jest odpowiedzialny za następujące etapy Projektu:

• Etap 2 (Badania przemysłowe 12m): Badania nad opracowaniem nowego typu architektury sprzętowo-programowej hybrydowego systemu zarządzania energią.
• Etap 4 (Badania Przemysłowe 12m): Badania nad opracowaniem warstwy sprzętowej typu embedded i integracja elementów systemu.
  
  

Etapy 1 i 2 oraz 3 i 4 będą realizowane równolegle. Etap 5 stanowi prace rozwojowe po zakończeniu etapów 3 i 4.

Wynikiem końcowym Projektu jest technologia sprawdzona w warunkach rzeczywistych na ostatnim dziewiątym poziomie gotowości technologicznej TRL9. System będzie przebadany głównie w celu zastosowania go w budynkach mieszkalnych wielorodzinnych i użyteczności publicznej (hotelach, akademikach, szkołach).

W ramach Projektu powstanie system zdolny do sterowania energią cieplną dostarczaną do budynku lub grupy budynków, także obejmującą wiele źródeł, w szczególności poprzez nadrzędny system zarządzający zapotrzebowaniem na energię cieplną, który w sposób adaptacyjny i z możliwością zdalnej korekty umożliwi prawidłową pracę węzłów cieplnych, instalacji centralnego ogrzewania i centralnego przygotowania ciepłej wody użytkowej. System w swoim zamyśle będzie systemem typu embedded zawierającym zintegrowane podzespoły mechaniczne, elektroniczne i programowe z możliwością aktualizacji o unowocześnione reguły sterowania eksperckiego. System umożliwi także pracę w pełni autonomiczną i adaptacyjną, która pozwoli na redukcję strat energii oraz dostosowanie się do bieżącego zapotrzebowania na energię cieplną w zależności od tego jak efektywny energetycznie jest budynek.

Rezultaty Projektu będą służyły ochronie i poprawie jakości środowiska naturalnego, poprzez poprawę efektywności energetycznej systemów ogrzewania, a co za tym idzie redukcję emisji . Pozytywnie wpłyną również na realizację polityki zrównoważonego rozwoju, poprzez wdrażanie przyjętego przez Komisję Europejską w dniu 24 stycznia 2008 r. „Planu przeciwdziałania zmianom klimatu”, zakładającego między innymi obniżenie poziomu emisji CO₂.

Każdy budynek niezależnie od jego przeznaczenia wyposażony jest w odpowiednie urządzenia, które dostarczają energię na potrzeby ogrzewania, ciepłej wody użytkowej oraz często także wentylacji i klimatyzacji. Ważne jest, aby ilość energii jaka jest zużywana na poszczególne cele odpowiadała rzeczywistym potrzebom. W czasie pracy urządzeń przetwarzających ciepło w budynku zachodzą ciągłe, dynamiczne zmiany wywołane zarówno warunkami zewnętrznymi (temperatura powietrza zewnętrznego, wilgotność, prędkość wiatru), jak i wewnętrznymi (dodatkowe zyski ciepła, zmienne zapotrzebowania na ciepło). Aby zatem uzyskać wymagane parametry danego procesu w warunkach dynamicznych, konieczne jest odpowiednie sterowanie. Głównym zadaniem urządzeń sterujących jest zapewnienie odpowiedniej jakości procesu, zapewnienie komfortu cieplnego oraz racjonalne zarządzanie energią. Właściwe działanie urządzeń sterujących wymaga systematycznej specjalistycznej obsługi. W większości stosowanych urządzeń brak jest rejestracji parametrów, co uniemożliwia analizę ich działania. Typowy sterownik stosowany obecnie w węzłach ciepłowniczych realizuje tylko podstawowe funkcje w celu zapewnienia odpowiednich warunków, jakie są stawiane procesom cieplnym w budynkach. Obecnie we wszystkich sterownikach wykorzystuje się standardowe algorytmy regulacji o działaniu proporcjonalnym, proporcjonalno-całkującym oraz proporcjonalno-całkująco-różniczkującym. Podstawowym problemem, jaki występuje w dotychczas stosowanych rozwiązaniach jest niezadowalający przebieg procesu regulacji. Często dochodzi do niestabilnej pracy, w czasie której występują oscylacje niegasnące wielkości regulowanych, które są bardzo niekorzystne zarówno dla procesu technologicznego, jak też dla urządzeń regulacyjnych, gdyż mogą powodować ich awarię lub przyspieszać zużycie. Odchyłki statyczne jak i dynamiczne znacznie przekraczają dopuszczalne wartości.

Rezultat Projektu w postaci regulatora hybrydowego oraz zintegrowanego z nim systemu zarządzania zapewni rozwiązanie problemu niezadowalającego przebiegu procesu regulacji. Jakość regulacji przy wykorzystaniu sieci hybrydowej jest zdecydowanie lepsza niż przy zastosowaniu typowych algorytmów regulacji. Ze względu na powszechność ciepłownictwa scentralizowanego, opracowanie nowego sterownika stanie się przełomem w dziedzinie sterowania węzłami ciepłowniczymi. Są to urządzenia samouczące, nie wymagające bieżącej obsługi, ponadto zapewniają odpowiednią jakość procesu oraz racjonalne zarządzanie energią, nie powodują dodatkowych zakłóceń w systemie ciepłowniczym, zmniejsza się też awaryjność urządzeń wykonawczych. Wyniki badań wstępnych potwierdzają, że ze względu na wykorzystywaną technologię, oszczędność energii w budynku może sięgać do 20-30%, co stanowi istotną przewagę prezentowanego w niniejszym wniosku rozwiązania nad obecnie stosowanymi.

Dzięki temu, że koszty inwestycyjne (dla odbiorcy końcowego) planowanego do wdrażania przez Spółkę systemu sterowania procesami cieplnymi opartego o sztuczne sieci hybrydowe są dużo niższe niż w przypadku alternatywnych rozwiązań (ocieplenie elewacji, wymiana okien, modernizacja sieci ciepłowniczych, oświetlenia itp.), przy jednoczesnym zmniejszeniu zużycia ciepła nawet o 20-30%, wyposażenie węzłów ciepłowniczych w regulatory hybrydowe i podłączenie ich do systemu teleoptymalizacji będzie jednym z najbardziej konkurencyjnych i efektywnych przedsięwzięć termomodernizacyjnych, charakteryzującym się najkrótszym okresem zwrotu. Zatem, potencjał aplikacyjny rozwiązania jest bardzo wysoki, co znajduje potwierdzenie w ogromnym zainteresowaniu, jakie generuje już na aktualnym etapie badań, regulator hybrydowy.

W pierwszej kolejności wdrożeniem będą objęte budynki podłączone do (…) systemu ciepłowniczego, należące lub administrowane przez współpracujące z Wnioskodawcą spółdzielnie mieszkaniowe, administracje nieruchomości, wspólnoty mieszkaniowe, urzędy dzielnic, placówki oświatowe na terenie (…). Wnioskodawca w swojej historii wykonał już ponad 1000 dokumentacji projektowych, co zaowocowało wypracowaniem kontaktów biznesowych z ww. jednostkami. (…) system ciepłowniczy jest największym systemem w Polsce i jednym z największych w Europie. Zasila ponad 19.000 budynków, poprzez 15.000 węzłów ciepłowniczych, stanowiących cel początkowej fazy planowanych prac wdrożeniowo-inwestycyjnych.

Dla lepszego rozpoznania grupy docelowej, która będzie pierwszym odbiorcą rezultatów projektu, Wnioskodawca przeprowadził badania rynkowe i wykonał analizy wskazujące wielkość popytu na nową usługę polegającą na zastosowaniu regulatorów neuronowych do terowania węzłów cieplnych oraz integracji ich z systemem zarządzania budynkami. Do badań ankietowych zostali wytypowani zarządcy, administratorzy i właściciele, w których zasobach znajduje się ponad 1.000 budynków podłączonych do miejskich sieci ciepłowniczych. Na podstawie przeprowadzonych badań wynika, że główne oczekiwania i potrzeby respondentów to: obniżenie kosztów użytkowania budynków, zwiększenie produktywności pracowników dzięki zapewnieniu im komfortu cieplnego, poprawa zdrowia i samopoczucia osób mieszkających i pracujących na terenie budynku, wyeliminowanie potencjalnych problemów wynikających ze złego stanu technicznego budynków, podwyższenie wartości rynkowej nieruchomości, możliwość skorzystania z dotacji na projekty związane ze wzrostem efektywności energetycznej. 92% respondentów zadeklarowało chęć skorzystania z nowej usługi pod warunkiem, że koszty użytkowania systemu będą niższe niż uzyskane oszczędności. 8% respondentów, którzy nie wyrazili zainteresowania to między innymi budynki, w których wspólnoty mieszkaniowe na własną rękę próbują optymalizować procesy cieplne oraz budynki rządowe i wojskowe, w których zarządcy wyrazili obawę o aspekt tajności. Wśród respondentów deklarujących chęć skorzystania z nowej usługi 35% preferuje wariant z cyklicznymi stałymi opłatami abonamentowymi, 65% wybrało wariant drugi w formule ESCO, w której koszty inwestycyjne i eksploatacyjne będą finansowane z uzyskanych oszczędności kosztów energii.

W przypadku powodzenia pierwszego etapu wdrożenia, Spółka planuje objąć wdrożeniem największe systemy ciepłownicze w Polsce oraz dzięki synchronizacji z systemem eGain forecasting, także w Europie.

Zgodne z założeniami Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/27/UE w sprawie efektywności energetycznej, kraje członkowskie nastawione są na odbiór nowych technologii umożliwiających osiągnięcie celów opisanych w dyrektywie. Potrzeba poprawy efektywności wykorzystania energii przez użytkowników końcowych stanowi potencjał aplikacyjny dla innowacyjnych rozwiązań, w które z powodzeniem wpisuje się przedmiot niniejszego Projektu. Polska jest jednym z europejskich liderów w dziedzinie ciepła sieciowego. Około 50% obywateli Polski kupuje energię cieplną od systemowych przedsiębiorstw ciepłowniczych. Szacuje się jednak, że znacznie większy odsetek obywateli z krajów Unii Europejskiej takich jak Łotwa, Dania, Litwa i Estonia korzysta z ciepła sieciowego. Ze względu na obowiązującą dyrektywę 2010/31/UE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków, będzie następował rozwój ciepła sieciowego na terenie Unii.

Ze względu na charakter proponowanego rozwiązania, na które składa się:

• innowacyjny w skali świata regulator hybrydowy,
• zintegrowany z regulatorem, dedykowany system zarządzania energią,
• integracja z rozwiązaniami regulacji opartej o prognozy,
• planowany sposób oferowania nowego rozwiązania w formie usług;

brak jest rozwiązań konkurencyjnych o podobnej, kompleksowej funkcjonalności.

Główne cechy kluczowe systemu obejmują następujące innowacyjne zdefiniowane na skalę światową:

1. Współpraca z dowolnymi inteligentnymi (smart) sterownikami temperatury w pomieszczeniach;
   
2. System typu embedded nie zawierający komputera przemysłowego klasy PC i odporny na zakłócenia, wirusy i nieautoryzowany dostęp;
   
3. System umożliwiający pracę zarówno w sposób autonomiczny, jak również w sposób ze zdalną kontrolą;
   
4. System umożliwiający zarządzanie jednym lub wieloma budynkami jednocześnie;
   
5. System niedrogi w eksploatacji i instalacji i niezawierający drogich podzespołów składowych;
   
6. System elastyczny mogący współpracować zarówno z węzłami cieplnymi już istniejącymi, jak również z węzłami nowo budowanych budynków;
   
7. System zawierający zintegrowaną warstwę sprzętową, warstwę programową, warstwę wykonawczą oraz ekspercką bazę wiedzy i algorytmów umożliwiającą prawidłową pracę w różnych warunkach;
   
8. System pozwalający na zdalną aktualizację parametrów pracy przewodowo lub bezprzewodowo;
   
9. System umożliwiający zarządzanie pracą wielu źródeł ciepła, w tym pochodzących z energii odnawialnej;
   
10. System o intuicyjnej obsłudze zarówno dla administratora budynku jak również dla zdalnej obsługi serwisowej;
    
11. System zbudowany w oparciu o model „wirtualnego pieca” lub „wirtualnego bojlera CWU” lub „wirtualnego urządzenia klimatyzacyjnego”;
    
12. System o niskich kosztach instalacji i eksploatacji oraz energooszczędny w użytkowaniu.
    
    
    
    

Innowacyjne cechy funkcjonalne (widziane z punktu widzenia użytkownika końcowego):

1. Wyższa niż normalnie jakość regulacji;
2. Większe oszczędności energii cieplne;
3. Wyższy niż w klasycznych rozwiązaniach komfort cieplny użytkowników;
4. Pełna kontrola użytkowników obiektu nad prawidłowym działaniem systemu;
5. Możliwość pracy systemu w środowisku sieciowym;
6. Możliwość sprzęgnięcia sterownika z układami generacji ciepła z wielu źródeł, w tym z energii odnawialnej;
7. Możliwość aktualizacji bazy reguł eksperckich oraz schematów regulacji w sposób zdalny, poprzez połączenie z Internetem i tym samym możliwość bieżącego modelowania i zmian pracy systemu w różnych warunkach i w różnych okresach eksploatacji;
8. Możliwość dostosowania się nie tylko do uwarunkowań narzuconych przez użytkowników końcowych systemu (mieszkańców obiektu), ale także do uwarunkowań narzuconych przez elektrociepłownię (na przykład zmiana nastawień w związku z okresowym obniżeniem lub podwyższeniem temperatury medium dostarczanego przez miejską sieć energetyczną).
   
   

Rezultat Projektu zostanie wdrożony na terenie RP. Wnioskodawca jest przedsiębiorstwem mającym siedzibę w Polsce, a także zatrudnia i będzie zatrudniać w Projekcie głównie polskich specjalistów, mających międzynarodowe doświadczenie. Dostawcami podzespołów rezultatu Projektu będą w pierwszej kolejności firmy polskie. Zakupy od dostawców zagranicznych będą mieć miejsce jedynie wtedy, gdy dany element nie będzie dostępny w Polsce lub w przypadku znacząco korzystniejszej oferty pod względem cenowym i jakościowym. Dotychczasowe doświadczenie Wnioskodawcy wskazuje jednak na wysoką dostępność różnych podzespołów u polskich dostawców.

Poniżej przedstawiono opis wdrożenia Projektu.

1. Strumienie przychodów
   Rezultat Projektu będzie wdrożony na rynek w postaci innowacyjnego produktu, jakim jest system zarządzania energią cieplną w budynkach. Planowane są następujące dwa kluczowe źródła przychodów:
   
   • sprzedaż sterownika w ramach integracji i budowy nowoczesnego węzła cieplnego,
   • termomodernizacja budynku polegająca na wymianie istniejącego sterownika w węźle cieplnym.
   
   Dodatkowe strumienie przychodów (nie uwzględnione w analizie) mogą obejmować:
   
   • sprzedaż samych projektów innowacyjnych węzłów cieplnych wyposażonych w sterownik N.,
   • świadczenie stałej zdalnej obsługi systemu dedykowanej dla potrzeb utrzymania węzła lub grupy węzłów,
   • świadczenie usług serwisowych i okresowej eksploatacji.
2. Formy promocji i dystrybucji Projektu
   Kanały dystrybucji będą obejmować przede wszystkim sprzedaż bezpośrednią m.in. do podmiotów opisanych w polu: Charakterystyka grupy docelowej. Dodatkowe kanały promocji będą obejmować:
   
   • targi branżowe z zakresu ciepłownictwa polskie i międzynarodowe (na przykład: QUA-THERM PRAGUE; INSTALAQE - International Trade Fair for Installations and Equipment; FIVAC/R PHILIPPINES -CEBU),
   • Sprzedaż bezpośrednia,
   • Wykorzystanie bazy wszystkich dotychczasowych klientów Spółki,
   • Promocja na kanałach społecznościowych YT, (...), (...), (...),
   • Promocja na stronie internetowej Wnioskodawcy – Lidera,
   • Promocja na festiwalach branżowych,
   • Promocja na stronach portali branżowych dedykowanych systemom ciepłowniczym,
   • Pozycjonowanie strony oraz nazwy sterownika w wyszukiwarkach internetowych np. Google.
   
   Dystrybucja poprzez posiadane kanały sprzedaży oraz poprzez kreowanie nowych kanałów sprzedażowych na przykład poprzez zamówienia internetowe.
   
3. Polityka cenowa względem konkurencji
   Cena jednego egzemplarza została ustalona na podstawie własnego doświadczenia i raportów sprzedażowych Wnioskodawcy. Kluczowe dla realizacji Projektu jest zapewnienie, że koszty nowo opracowanego systemu, w szczególności koszty jego bieżącej eksploatacji, nie będą wyższe niż oszczędności wynikające z jego używania i eksploatacji. Planuje się ustawienie niskiej ceny bazowej systemu, ale opcjonalnie wprowadzenie opłat za dodatkową lub zwiększoną funkcjonalność systemu np. za moduły pozwalające na pracę w nietypowych warunkach eksploatacyjnych obiektu, dodatkowe funkcjonalności obejmujące na przykład szczególne schematy sterowania dedykowane np. dla obiektów znajdujących się w górach (duża wysokość nad poziomem morza) lub dla obiektów znajdujących się nad morzem (duży wiatr). Polityka cenowa powinna pozycjonować produkt na granicy produktów zagranicznych: w wersji podstawowej system powinien zapewniać większą energooszczędność przy kosztach wdrożenia niższych niż zagraniczne systemy, natomiast w wersji rozbudowanej koszt może okazać się wyższy niż systemy zagraniczne pod warunkiem, że nadal stosunek jakości do ceny będzie utrzymywał się korzystnie dla klienta docelowego.
   
   

Na obecnym etapie nie zakłada się sprzedaży licencji ani know-how dla zagranicznych podmiotów lub podmiotów posiadających kapitał zagraniczny i siedzibę w Polsce. Planowana jest produkcja i dalszy rozwój technologii na terenie RP i z udziałem, przy współpracy polskich JBN, w szczególności z polskimi zespołami badawczymi. Oczywiście możliwa jest sprzedaż zagraniczna gotowych produktów oraz wyrobów o zbliżonych zastosowaniach wykorzystujących opracowaną technologię (na przykład do innego typu budynków), ale nie sprzedaż wiedzy. Wszystkie prace projektowe, wdrożeniowe i produkcyjne planowane są do realizacji wyłącznie w Polsce. Kluczowe dla idei systemu N. jest to, że system może mieć prowadzone aktualizacje w trybie ciągłym i stale polepszać swoje parametry w czasie.

Wdrożenie wyników prac B+R nastąpi po zakończeniu Projektu, po realizacji etapu 5 Projektu, we własnej działalności gospodarczej Wnioskodawcy. Na każdym etapie Projektu zostanie przygotowana dokumentacja techniczna.

Wdrożenie Projektu będzie przebiegać w następujących etapach:

1. Powołanie zespołu wdrożeniowego odpowiedzialnego bezpośrednio za działania wdrożeniowe.
   
2. Określanie, czy zostały spełnione wszystkie niezbędne aspekty prawno-administracyjne, związane z użytkowaniem produktu, w szczególności na różnych rynkach globalnych.
   
3. Opracowanie wytycznych użytkowania i strategii świadczenia usług.
   
4. Przygotowanie specyfikacji technicznej.
   
5. Przygotowanie końcowej dokumentacji technicznej i podręczników oraz tłumaczenie ich na wybrane języki.
   
6. Złożenie wniosków patentowych (innych niż te, które zostały wymienione w Projekcie i nastąpią w trakcie realizacji prac B+R).
   
7. Przygotowanie planu i dokumentacji do implementacji systemu w budynkach.
   
8. Przygotowanie wytycznych użytkowania systemu.
   
9. Kontakt i umowy z dostawcami podzespołów.
   
10. Wdrożenie odpowiednich systemów zarządzania jakością, np. ISO.
    
11. Certyfikacja systemu do pracy w odpowiednich warunkach eksploatacyjnych.
    
12. Wdrożenie planu sprzedaży przez Zespół sprzedaży i promocji.
    
    
    
    
    

Wszystkie rozwiązania powstałe podczas realizacji projektu w celu opracowania przedmiotowego rezultatu będą własnością Wnioskodawcy oraz Konsorcjanta, w proporcji ustalonej w Umowie Konsorcjum.

Zgodnie z polityką w zakresie zarządzania know-how spółki Konsorcjum - Wnioskodawca i Konsorcjant - zamierzają prowadzić faktyczne działania w zakresie ochrony patentowej. W wyniku przeprowadzenia badań przemysłowych i prac rozwojowych, opisanych w niniejszym wniosku, dokonane zostaną co najmniej 4 zgłoszenia patentowe:

1. Sprzętowo programowa architektura systemu zarządzania energią cieplną w obiekcie.
2. Sposób i metoda wirtualizacji urządzeń elektro-ciepłowniczych dla celów adaptacji w układach sterowania.
3. Hybrydowy sposób i metoda analizy zdarzeń celem prawidłowego doboru metod regulacji w sterowniku sprzętowym typu embedded.
4. Sposób i metoda precyzyjnego pomiaru wychylenia liniowego lub kątowego zaworu wykonawczego o bardzo wysokiej rozdzielczości.
   
   

Wnioskodawca określił koncepcję i zastosowanie dla proponowanej technologii systemu hybrydowego węzła cieplnego zbudowanego na bazie układu embedded. Wnioskodawca do tej pory przeprowadził szereg badań i projektów związanych ze sterowaniem neuronowym, które w swej istocie poprawiało warunki sterowania komfortem cieplnym w budynkach, ale systemy oparte wyłącznie na sieci neuronowej nie dały, jak do tej pory, realnej możliwości rozbudowy o pełną współpracę z nowoczesnymi węzłami cieplnymi. Ponadto, sterowniki neuronowe nie dają możliwości sprzęgnięcia z systemami wielu źródeł (silniki styrlinga, panele fotowoltaiczne, kolektory słoneczne, pompy ciepła, mikrotutbiny), w tym nie dają możliwości sprzęgnięcia z nowoczesnymi sterownikami komfortu cieplnego, takimi jak (…). W sposób precyzyjny sformułowano koncepcję oraz przyszłe zastosowanie dla hybrydowego sterownika zarządzającego pracą węzła cieplnego w budynku. Sterownik taki powinien charakteryzować się unikalną na skalę światową elastycznością stosowania oraz wykazywać szerokie możliwości rozbudowy i bieżących uaktualnień. Określono, że istnieje zapotrzebowanie na całkiem nowy system umożliwiający elastyczną budowę i zarządzanie węzłami cieplnymi przeznaczonymi zarówno dla budynków wielorodzinnych jak i dla budynków użyteczności publicznej.

Efektem końcowym realizacji Projektu jest ostatni dziewiąty poziom gotowości technologicznej TRL9. Na tym poziomie sprawdzenie technologii odbędzie się w warunkach rzeczywistych z zamierzonym efektem końcowym (zgodnie z opisem poziomów gotowości technologicznej dostępnym m.in. na stronie NCBR). Projekt zakłada opracowanie w pełni funkcjonalnego i innowacyjnego systemu zarządzającego energią w węźle cieplnym. Opracowane w ramach Projektu rozwiązania techniczne zostaną wdrożone w praktyce i pozwolą na wykreowanie uniwersalnego systemu zarządzania energią cieplną, chłodem oraz sprzęgnięcie z systemami energii odnawialnej. Zaproponowany system będzie się charakteryzował otwartą architekturą umożliwiającą rozbudowę oraz adaptację do istniejących warunków, a także dowolną zmianę konfiguracji jeżeli zajdzie taka potrzeba (np. w procesie termomodernizacji budynków).

Rezultat Projektu będzie w całości wdrożony na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.

Poniżej opisano szczegółowy przebieg Projektu.

Opis prac badawczo-rozwojowych

BADANIA PRZEMYSŁOWE

Etap 1 (Wykonawca: Wnioskodawca)

Zagadnienie technologiczne

Kluczowym zagadnieniem technologicznym tego etapu jest opracowanie uniwersalnego otwartego modelu zużycia (rozpraszania) energii cieplnej przez budynek, który będzie mógł mieć zastosowanie w układzie sterowania pracą węzła cieplnego dedykowanego dla różnych zastosowań. Model budynku powinien uwzględniać następujące parametry kluczowe:

1. Przewodzenie ciepła przez przegrody wewnętrzne (jedno i wielowarstwowe).
   
2. Przewodzenie ciepła przez ściany zewnętrzne.
   
3. Przewodzenie ciepła przez strych/dach.
   
4. Przewodzenie ciepła przez fundamenty budynku.
   
5. Nagrzewanie wnętrza przez okna i/lub ściany przeźroczyste (luksfery).
   
6. Nagrzewanie wnętrza przez urządzenia wewnętrzne i ludzi w nich przebywających.
   
7. Straty/zyski ciepła przez wymianę powietrza w budynku.
   
8. Inne dodatkowe uzupełniające źródła energii cieplnej (np. z układów odnawialnych).
   
9. Uogólniony model instalacji grzewczej znajdujący się w budynku (konwekcyjna, podłogowa, naścienna).
   
   
   

Dodatkowym zagadnieniem technologicznym jest uwzględnienie sposobu eksploatacji budynku w następującym zakresie parametrów użytkowych:

1. Przeznaczenie budynku (mieszkalny, użyteczności publicznej, hotel, hala technologiczna).
2. Średnie dobowe wykorzystanie budynku przez ludzi.
3. Średnie miesięczne i roczne wykorzystanie budynku (ważne dla budynków sezonowych).
4. Średnia ilość osób przebywających w pomieszczeniach użytkowych.
   
   

Kolejnym zagadnieniem technologicznym będzie wyznaczenie modelu instalacji grzewczej budynku służącej do celów rozprowadzania ciepła ze źródła ciepła (węzeł ciepłowniczy lub piec lub instalacja ze źródeł odnawialnych) obejmująca następujące parametry kluczowe:

1. Bezwładność instalacji cieplnej budynku.
2. Metoda rozprowadzania ciepła (nadmuch ciepłego powietrza, wymienniki wodne podłogowe, kaloryfery, grzejniki).
3. Uogólniona charakterystyka pracy systemu grzewczego.
   
   

W ramach poszczególnych zadań związanych z realizacją tego etapu badań określone zostaną także fundamentalne zasady współpracy sterownika N. z elementami wykonawczymi węzła cieplnego (zawory regulacyjne, zawory do zmiany przepływu, zawory redukcji ciśnienia) oraz takimi elementami jak bufory ciepła oraz wymienniki ciepła.

Tak zbudowany model rozpraszania i wykorzystania ciepła przez obiekt budowlany posłuży dla dwóch celów: pierwszy to jest wyznaczenie prawidłowej metody regulacji odpowiedniej dla danego obszaru regulacji (np. inny regulator dla innej pory roku lub dla innej pory dnia), a drugi to jest określenie parametrów systemu dla celów prawidłowej regulacji w warunkach otwartej pętli sprzężenia zwrotnego (czyli przy założeniu, że system nie ma żadnej lub posiada ograniczoną informację zwrotną o tym, jaka jest aktualna temperatura wewnątrz pomieszczeń obiektu). Model w pierwszej kolejności będzie zastosowany dla celów przeprowadzenia symulacji, a w drugiej dla celów sterowania - czyli po ustawieniu prawidłowych parametrów pracy będzie wzorem odniesienia dla dobranych układów regulacji.

Opis prac przewidzianych w ramach etapu:

Zadanie 1

Badania mające na celu określenie ogólnych założeń związanych z budową uniwersalnego modelu energetycznego pojedynczego budynku, obejmującego następujące parametry charakterystyczne:

1. bezwładność cieplna,
2. poziom emisji energii cieplnej na zewnątrz przy szczelnie zamkniętym budynku,
3. poziom rozpraszania energii cieplnej podczas nominalnego użytkowania budynku,
4. poziom strat niemożliwych do precyzyjnego określenia,
5. wielkość i typ konstrukcji budynku (ilość pięter, technologia budowy),
6. sprawność przetwarzania energii cieplnej w węźle cieplnym.
   
   

Zadanie 2

Badania mające na celu określenie modelu rozpraszania ciepła dla grupy budynków w zależności od ich typów oraz w zależności od konfiguracji, obejmujące następujące charakterystyczne parametry składowe:

1. typy i rodzaje budynków,
2. średnie straty wynikające z przesyłu energii cieplnej miejską siecią ciepłowniczą,
3. wyposażenie poszczególnych budynków w odnawialne źródła energii (na przykład kolektory słoneczne),
4. średni rozkład różnicy temperatur pomiędzy poszczególnymi budynkami (miejscami ich lokalizacji),
5. uśredniona sprawność energetyczna grupy budynków danej lokalizacji.
   
   

Zadanie 3

Analiza różnych metod regulacji uwzględniających klasyczne rozwiązania czyli regulatory PID, regulatory nieliniowe, regulatory predykcyjne, regulatory oparte w swojej budowie o sieci neuronowe oraz regulatory fuzzy logic wykonana pod kątem możliwości precyzyjnego zastosowania w danym modelu sterowania, w szczególności pod kątem możliwości adaptacji do danego typu budynku lub do grupy budynków uszeregowanych według konkretnych parametrów technicznych, takich jak:

1. wielkość budynku,
2. rodzaj i typ budynku,
3. ilość niezależnie sterowanych stref ciepła (pomieszczeń),
4. stopień ocieplenia budynku,
5. zastosowane systemy regulacji temperatury wewnętrznej (sterowniki SMART, zwykłe termostaty),
6. przeznaczenie budynku (mieszkalne, użyteczności publicznej, produkcyjne).
   
   

Zadanie 4

Badania mające na celu określenie minimalnej ilości zmiennych odpowiedzialnych za prawidłowy proces realizacji zarządzania układem sterującym w obiekcie danego typu, obejmujący między innymi takie zmienne jak:

1. temperatura w kluczowych miejscach wewnątrz budynku,
   
2. temperatura w pomieszczeniach mieszkalnych poddawanych ciągłej i zmiennej regulacji,
   
3. rzeczywista zmierzona temperatura na zewnątrz budynku,
   
4. temperatura wskazywana przez internetową prognozę pogody,
   
5. temperatura przewidywana wg prognozy internetowej,
   
6. inne czynniki atmosferyczne, takie jak wiatr, nasłonecznienie, wilgotność, opady,
   
7. czas i godzina użytkowania budynku oraz intensywność zmian parametrów (zmiennych),
   
8. dzień tygodnia,
   
9. miesiąc i aktualna pora roku.
   
   

Zadanie 5

Badania mające na celu określenie metod współpracy systemu N. z istniejącą infrastrukturą węzłów cieplnych, określające między innymi takie aspekty jak:

1. Sprzężenie z istniejącymi sensorami pomiarowym węzła cieplnego.
2. Sprzężenie z istniejącymi zaworami regulującymi i sterującymi przepływem czynników.
3. Sprzężenie z istniejącymi pompami wymuszającymi obieg czynnika roboczego.
4. Określenie typu i rodzaju użytego węzła cieplnego w danym obiekcie.
5. Określenie ilości różnych czynników generujących ciepło w obiekcie (instalacja miejska, instalacja indywidualna, instalacja wykorzystująca odnawialne źródła energii).
6. Określenie modelu działania typowych zaworów wykonawczych sterujących systemem.
7. Określenie modelu działania typowych wymienników ciepła używanych w węzłach cieplnych.
   
   

Zadanie 6

Badania mające na celu określenie minimalnych paramentów (nastaw) niezbędnych do wykonania z punktu widzenia instalatora i użytkownika systemu zapewniających prawidłowy dobór metody regulacji oraz prawidłowe ustawienie nastaw początkowych dla nowo budowanego systemu.

1. Optymalizacja współczynników niezbędnych do nastawienia pod kątem minimalizacji ich ilości.
2. Dobór rodzaju współczynników w zależności od typu obiektu mający na celu ułatwienie procesu instalacji i wstępnej konfiguracji systemu N. dla dedykowanego obiektu.
3. Określenie formy graficznej nastaw, która powinna charakteryzować graficzny interfejs użytkownika dedykowany dla potrzeb instalacji i obsługi systemu.
4. Sformułowanie zasad mających na celu prawidłowy rozkład i dobór elementów interfejsu użytkownika pod kątem łatwości instalacji, wstępnej konfiguracji oraz użytkowania systemu.
   
   

Efektem końcowym pierwszego etapu będzie opracowany uniwersalny otwarty na rozbudowę matematyczny model zużycia energii cieplnej przez obiekt (budynek mieszkalny, użyteczności publicznej) dedykowany dla tych zastosowań, w których w danym budynku wymagana jest budowa węzła cieplnego. Model będzie uwzględniał szereg parametrów mających wpływ na jego prawidłowe funkcjonowanie obejmujących takie wielkości jak:

1. Charakterystyczne cechy konstrukcyjne budynku.
2. Charakterystyczne cechy konstrukcyjne węzła cieplnego uwzględniające wiele źródeł energii (w tym odnawialnej).
3. Charakterystyczne wielkości zewnętrznych czynników atmosferycznych.
4. Charakterystyczne wielkości związane ze sposobem użytkowania budynku.
5. Historię zmian ww. wielkości charakterystycznych.
   
   

Kamieniem milowym pierwszego etapu będzie opracowany otwarty model zużycia energii cieplnej budynku sparametryzowany wg co najmniej czterech kryteriów i zawierający odniesienie do historii zmian parametrów.

Mierzalne wskaźniki kamienia milowego:

1. Opracowany otwarty model matematyczny zużycia energii cieplnej w obiekcie: co najmniej l szt.
2. Minimalna ilość kryteriów dla kluczowych parametrów: 4 kluczowe kryteria.
3. Minimalna ilość parametrów modelu przypadających na jedno kryterium: 10 parametrów/kryterium.
4. Sposób badania modelu w warunkach laboratoryjnych: symulacja działania modelu przeprowadzona w czasie rzeczywistym oraz 1-10X przyspieszonym.
5. Stopień zgodności modelu z wybranymi cechami wzorcowego obiektu rzeczywistego: co najmniej 80%.
6. Określenie kanałów komunikacji urządzeń wykonawczych i sensorów: parametr [0/1]: tak dla każdego kluczowego typu sensora.
7. Wytyczne dla nastaw dla instalatora: sformułowanie co najmniej 6 standardowych schematów nastaw instalacyjnych dla typowych budynków zawierających węzeł cieplny, które to nastawy ułatwiają instalację i konfiguracje parametrów modelu.
   
   

Etap 2 (Wykonywany przez Konsorcjanta)

Kluczowym zagadnieniem technologicznym etapu jest przeprowadzenie badań w zakresie określającym prawidłowy dobór architektury sprzętowo-programowej systemu tak aby skutecznie umożliwić w kolejnym etapie badań przemysłowych implementację systemu w postaci spójnego układu embedded. Etap zrealizowany zostanie w podziale na zadania, które związane są z następującą tematyką:

1. Sformułowanie założeń co do architektury systemu.
2. Badania mające na celu określenie możliwości implementacji reguł sterowania w układach programowalnych.
3. Badania określające dobór najbardziej właściwych protokołów komunikacji pomiędzy kluczowymi elementami składowymi systemu.
4. Badania mające na celu określenie właściwej metody implementacji wirtualnych urządzeń systemu HVAC.
5. Badania mające na celu określenie szybkości obliczeniowej systemu (wydajności) przy korzystaniu z różnych zewnętrznych baz danych oraz algorytmów zaimplementowanych lokalnie.
6. Analiza uzyskanych wyników i wytyczenie kierunków dla dalszych badań przemysłowych.
   
   

W ramach tego etapu badań przemysłowych dokonana zostanie pełna analiza możliwości implementacji różnych elementów systemu w obrębie dostępnych zasobów układów programowalnych (ARM/STM/FPGA). W szczególności, analizie poddane zostaną następujące elementy składowe systemu N. wyodrębnione w ramach równoległej realizacji badań przemysłowych:

1. System operacyjny (baza i rdzeń całego systemu zarządzania energią cieplną w budynkach).
   
2. Układy regulacji autonomicznej (regulatory liniowe zaimplementowane wprost w układzie sprzętowym).
   
3. Układy regulacji uzupełniającej (Fuzzy, NN, z bazą ekspercką).
   
4. Zewnętrzna sieciowa baza danych zawierająca nastawy dedykowane dla różnych układów regulacji.
   
5. Model obiektu sterowanego (sposób jego zapisu i sposób zadawania wartości dla parametrów pracy).
   
6. Model aktualizacji systemu do nowszej wersji.
   
7. Hybrydowy sterownik pozwalający na wybór odpowiedniej metody regulacji parametrów sterowania pracą węzła cieplnego w zależności od danych zadanych przez użytkowników obiektu, przez dostawcę energii cieplnej przez lokalnego administratora systemu lub przez zdalnego administratora systemu.
   
8. Interfejs użytkownika dedykowany dla wprowadzania danych i wizualizacji danych (panel operatora).
   
9. Interfejs użytkownika dedykowany wyłącznie dla wizualizacji danych (np. na korytarzu w obiekcie).
   
10. Modele elementów wykonawczych systemu (zawory, wymienniki, magazyny ciepła).
    
11. Modele schematów użytkowania obiektów.
    
12. Modele działania zewnętrznych układów regulacji temperatury (smart termostaty).
    
13. Modele sensorów pomiarowych.
    
14. Systemu nadzoru, obsługi błędów oraz obsługi zdarzeń krytycznych.
    
    
    

Implementacja podzielona zostanie na następujące kluczowe obszary:

• implementacja wewnątrz warstwy sprzętowej systemu,
• implementacja w pamięci wewnętrznej lub zewnętrznej z której korzysta procesor,
• implementacja zasobów w zewnętrznej bazie danych o zdalnym dostępie,
• implementacja metod obliczeniowych w zewnętrznej jednostce dedykowanej do obliczeń z dostępem sieciowym (chmura).
  
  

W trakcie prac badawczych tego etapu określone zostaną główne założenia związane z budową architektury sprzętowej systemu oraz wyznaczone zostaną kierunki implementacji zdefiniowanych elementów systemu wewnątrz dostępnych zasobów warstwy sprzętowej systemu. Szczególna uwaga poświęcona będzie układom programowalnym typu FPGA, z tego względu, że pozwalają one na pracę w czasie rzeczywistym, a więc na dużo szybsze reagowanie na wszelkie zmiany czynników zewnętrznych, co w sposób radykalny pozwoli przyspieszyć proces podejmowania decyzji związanej z prawidłowym schematem działania układów wykonawczych w z definicji wolnych procesach związanych z kontrolowanym transferem ciepła wewnątrz obiektów.

Opis prac przewidzianych w ramach etapu:

Zadanie 1

Określenie bazowych założeń związanych z architekturą sprzętowo-programową systemu N., w szczególności określające następujące zależności techniczne pomiędzy elementami systemu:

1. Dobór założeń co do właściwej warstwy sprzętowej systemu bazującej na procesorach FPGA.
2. Określenie założeń związanych z prawidłową pracą systemu w konfiguracji autonomicznej oraz w konfiguracji sieciowej.
3. Sformułowanie założeń dotyczących zasad komunikacji pomiędzy kluczowymi elementami systemu.
4. Określenie założeń związanych z prawidłowym doborem protokołów komunikacji przewodowej i bezprzewodowej pomiędzy kluczowymi elementami systemu.
5. Określenie wymaganego przydziału zasobów do poszczególnych elementów systemu (sterowanie autonomiczne, sterowanie z użyciem rozproszonych baz danych, wymiana informacji pomiędzy obiektami sterowanymi, baza historii zdarzeń i alarmów, baza historii nastaw sterowania, baza danych pomiarowych uwzględniających komfort cieplny).
6. Określenie zasad współpracy z interfejsami użytkowników (użytkownik pomieszczeń, administrator lokalny systemu, administrator zdalny systemu).
7. Określenie zasad pracy systemu w warunkach instalacji na całym świecie (komunikacja, sposób transferowania danych, zdalna obsługa, różne strefy klimatyczne, różne strefy czasowe).
   
   

Zadanie 2

Badania mające na celu określenie możliwości implementacji poszczególnych elementów systemu na wybranych typach procesorów i układów programowalnych FPGA.

1. Określenie możliwości implementacji standardowych regulatorów P/PI/PID.
2. Określenie możliwości i wymagań sprzętowych dla implementacji regulatorów Fuzzy Logic, Neural NetWork.
3. Określenie możliwości i wymagań sprzętowych dla implementacji eksperckiej bazy wiedzy i danych.
4. Określenie możliwości i wymagań sprzętowych dla bazowego systemu operacyjnego sterownika N., działającego w czasie rzeczywistym jako system embedded.
5. Badanie możliwości zastosowania różnych typów procesorów (ARM, STM, FPGA) dla celów realizacji wybranych elementów składowych systemu tzn. akwizycja danych, nadzór nad prawidłowym działaniem.
6. Badania możliwości implementacji w warstwie sprzętowej systemów bazodanowych, a także określenie ilości danych niezbędnych dla celów przechowywania w pamięci podręcznej dla celów bieżącej realizacji sterowania a także dla celów predykcji.
7. Badania mające na celu wyznaczenie metody implementacji algorytmów przełączania hybrydowego pomiędzy różnymi rodzajami sterowników dedykowanych.
8. Określenie właściwej architektury dla systemu N. przy założeniu pracy autonomicznej i pracy sieciowej.
   
   

Zadanie 3

Badania mające na celu dobór właściwych protokołów komunikacji pomiędzy warstwą sprzętową systemu a chmurą, w szczególności sposobu kodowania transmisji oraz zabezpieczania przed błędami.

1. Badania mające na celu wytypowanie i dobór najlepszej metody komunikacji pomiędzy poszczególnymi elementami systemu.
2. Badania mające na celu określenie prawidłowych protokołów komunikacji wewnątrz architektury procesora FPGA pomiędzy elementami odpowiedzialnymi za poszczególne funkcje systemu (IP-Core).
3. Badania mające na celu opracowanie najlepszych protokołów komunikacji i przesyłu danych ze środowiska chmurowego do środowiska sprzętowego sterownika N.
4. Analiza algorytmów matematycznych uzyskanych w poprzednich (równoległych) etapach badań przemysłowych pod kątem optymalizacji ich wielkości i pod kątem możliwości skutecznego podziału, binaryzacji i implementacji w układach programowalnych (C/C++/VERILOG).
5. Badania mające na celu wychwycenie słabych punktów w komunikacji pomiędzy elementami systemu oraz mające na celu skuteczne opracowanie zabezpieczeń przed niepożądanym działaniem systemu.
6. Opracowanie metody kodowania i kompresji danych przy przesyłaniu pomiędzy środowiskiem chmury a warstwą sprzętową systemu.
7. Analiza uzyskanych wyników na modelu laboratoryjnym systemu działającym w środowisku kosymulacji sprzętowoprogramowej (współpraca części sprzętowej z częścią programową bez zachowania reguł pracy czasu rzeczywistego).
8. Analiza uzyskanych wyników i analiza ich zgodności z założeniami.
   
   

Zadanie 4

Badania mające na celu opracowanie prawidłowej metody implementacji wirtualnych elementów składowych systemu obejmujących wirtualny piec centralnego ogrzewania, wirtualny bojler centralnej wody użytkowej oraz wirtualny system klimatyzacji.

1. Określenie prawidłowego funkcjonowania elementów wirtualnych systemu (piec, bojler, klimatyzacja) w warstwie programowej oraz w warstwie sprzętowej.
2. Badania mające na celu prawidłowe odwzorowanie zachowania się elementów wirtualnych w porównaniu do odpowiadającym im elementom rzeczywistym.
3. Badania mające na celu prawidłowe umiejscowienia w architekturze systemu elementów wirtualnych (warstwa sprzętowa systemu autonomicznego oraz baza danych eksperckich powiązana z systemem chmurowym).
4. Badania mające na celu prawidłową implementację modeli wirtualnych do systemu N. w kontekście dużej i rozproszonej ich liczby (tyle wirtualnych urządzeń ile odrębnie sterowanych pomieszczeń).
5. Badania mające na celu prawidłowe określenie zasad współpracy układów wirtualnych ze sterownikiem autonomicznym systemu.
6. Określenie zasad komunikacji i współpracy elementów wirtualnych z oprogramowaniem warstwy sprzętowej systemu.
   
   

Zadanie 5

Badania nad szybkością obliczeń prowadzonych w ramach realizacji danej metody sterowania oraz szybkością przełączania pomiędzy poszczególnymi algorytmami działania (z uwzględnieniem dostępu do eksperckiej bazy danych).

1. Budowa modelu systemu zawierającego ekspercką bazę algorytmów sterujących.
2. Symulacja działania modelu sprzętowego w warunkach laboratoryjnych.
3. Analiza szybkości zmian oraz jakości sterowania prowadzona w czasie przyspieszonym (2-10 x przyspieszone przeliczanie procesów cieplnych zachodzących na obiekcie).
4. Analiza szybkości odpowiedzi układów wykonawczych w czasie rzeczywistym.
5. Analiza skuteczności i szybkości przełączania się układu sterowania z pracy autonomicznej na pracę z wykorzystaniem zewnętrznej bazy danych.
6. Analiza prawidłowości doboru różnych wariantów sterowania w zależności od zasymulowanych warunków pracy (parametry zewnętrzne, parametry konstrukcyjne, parametry nastaw wewnętrznych).
7. Wnioski z uzyskanych badań oraz wytypowanie ewentualnych zmian wprowadzanych w sposób iteracyjny.
   
   

Zadanie 6

Analiza uzyskanych wyników badań etapu pierwszego, wnioskowanie, określenie dalszych kierunków badań, a także iteracyjne wprowadzanie korekt, jeżeli jest taka potrzeba.

1. Analiza prawidłowości uzyskanych wyników pomiarów symulacyjnych oraz modelu w warunkach laboratoryjnych.
2. Analiza szybkości działania układu oraz prawidłowości podejmowania decyzji co do sposobu wyboru algorytmu sterowania.
3. Analiza skutecznej metody implementacji poszczególnych składników systemu w jednym układzie zintegrowanym.
4. Wnioski z uzyskanych wyników oraz określenie kierunków dalszych prac.
   
   

Efektem końcowym etapu będzie unikalna architektura sprzętowo-programowa hybrydowego systemu sterowania węzłem cieplnym umożliwiająca integrację z istniejącymi elementami systemów cieplnych lub umożliwiająca budowę całkiem nowych węzłów cieplnych wykorzystujących zarówno sieć energetyczną (ciepło technologiczne), jak również lokalne układy wytwarzania ciepła (np. piec na olej opałowy) lub ciepło z układów i systemów energii odnawialnej.

Kamieniem milowym etapu będzie opracowany spójny system sprzętowo-programowy dedykowany do pracy jako samodzielny układ embedded pozwalający na pracę w trybie autonomicznym oraz w trybie uwzględniającym pozyskiwanie danych z zewnętrznej bazy eksperckiej, przy czym system będzie się charakteryzował architekturą pozwalającą na implementację w układach procesorowych klasy FPGA działających w czasie rzeczywistym.

Mierzalne wskaźniki kamienia milowego:

1. Opracowana spójna architektura systemu sterowania: co najmniej 1 architektura.
2. Możliwość implementacji systemu w układach embedded: wskaźnik [0/1] tak.
3. Szybkość wyliczeń sprzętowych (odpowiedzi) dla wprowadzonych danych zewnętrznych: co najmniej l [s].
4. Ilość obsługiwanych systemów wirtualnych: co najmniej 3 urządzenia wirtualne dla 1 lokalizacji.
5. Ilość obsługiwanych lokalizacji: co najmniej 128 obsługiwanych lokalizacji (punktów zadawania parametrów komfortu cieplnego).
6. Opracowane wewnętrzne protokoły komunikacji: co najmniej 2 protokoły przewodowe i co najmniej dwa protokoły bezprzewodowe.
7. Ilość obsługiwanych metod regulacji: co najmniej 3 niezależne metody regulacji.
8. Sposób implementacji w układach programowalnych: układy blokowe Logic-Elements.
   
   

Etap 3 (Wykonawca: Wnioskodawca)

Kluczowym zagadnieniem technologicznym tego etapu jest przeprowadzenie badań nad wytworzeniem struktury sterowania energią cieplną zbudowaną w oparciu o zasady budowy systemu ciepłowniczego 4 generacji (4GDH). System 4GDH definiowany jest jako następca klasycznego systemu grzewczego (3-ciej generacji) zbudowanego w oparciu o sprawne energetycznie układy konwersji energii, ale bez zastosowania zasad integracji i wymiany informacji na szeroką skalę. System grzewczy 4-tej generacji (4GDH) definiuje się jako spójną koncepcję technologiczną i instytucjonalną, która za pomocą inteligentnych sieci cieplnych wspomaga właściwy rozwój zrównoważonych systemów energetycznych. Systemy 4GDH zapewniają dostawy ciepła w budynkach niskoenergetycznych, o niskich stratach w sieci przesyłowej, w taki sposób, że możliwe jest jednoczesne wykorzystanie różnych źródeł ciepła, w tym źródeł o niskiej temperaturze, przy jednoczesnej współpracy i integracji z inteligentnymi systemami energetycznymi. Koncepcja ta zakłada dodatkowo stworzenie instytucjonalnych i organizacyjnych ram dla ułatwienia wdrażania systemów motywacji dla użytkowników końcowych, a także dla stałej i systematycznej redukcji kosztów i redukcji globalnego zużycia energii.

Kluczowym zagadnieniem technologicznym tego etapu jest wypracowanie otwartej na zmiany i współpracę w środowisku sieciowym struktury sterowania i zarządzania ciepłem w obiektach wolno stojących i zgrupowanych zdefiniowanej jako inteligentna sieć ciepłownicza 4 generacji (4GDH). W ramach realizacji badań tego etapu poszczególne zadania przeprowadzone zostaną wg następującej procedury:

1. Analiza możliwości zastosowania różnych reguł sterowania do kontroli wybranych procesów sterujących.
2. Opracowanie modeli matematycznych procesów sterujących.
3. Badania symulacyjne prowadzone na wirtualnym obiekcie.
4. Badania prowadzone na modelu laboratoryjnym układu (w procesie integracji z warstwa sprzętową).
5. Iteracyjne powtarzanie procedury badawczej.
6. Wnioski i kierunki dalszych prac badawczych.
   
   

Obecnie mamy do czynienia z następującymi pracującymi układami zarządzania ciepłem w budynkach (węzłach cieplnych):

1. Układy generacji ciepła zbudowane w oparciu o jedno lokalne źródło ciepła (np. piec olejowy w kotłowni).
2. Układy sterowania węzłem cieplnym w oparciu o klasyczne układy regulacji: PID (P, PI).
3. Układy zbudowane w oparciu o logikę rozmytą Fuzzy Logic.
4. Układy dedykowane jak EPID (Firmy Honeywell).
5. Układy działające w oparciu o sztuczne sieci neuronowe Neural Networks.
   
   

Niestety, jak do tej pory, żadne z wyżej wymienionych układów nie dają w pełni satysfakcjonujących wyników. Wiąże się to głównie z następującymi kluczowymi wadami poszczególnych systemów:

• PID - nie zapewnia zmian parametrów regulacji w czasie ani funkcji adaptacji.
• Fuzzy Logic - charakteryzują się nieliniowymi właściwościami oraz dużą zmiennością współczynników wzmocnienia oraz stałych czasowych.
• EPID oraz inne układy dedykowane stanowią najczęściej zamknięte zbiory reguł nieznacznie modyfikując klasyczne sterowanie.
• PID oraz nie pozwalając na okresową modyfikację i dostosowanie przez użytkownika. Niektóre systemy mogą się także charakteryzować zbyt dużą ilością zmiennych co powoduje trudności w prawidłowym skonfigurowaniu układu sterowania.
• Neural Networks - algorytmy oparte w swojej strukturze o sieci neuronowe wydają się być bardzo dobrą alternatywą dla ww. systemów sterowania niestety dla prawidłowego działania wymagają stosowania zaawansowanych i drogich komputerów przemysłowych posiadających duże zasoby obliczeniowe i oprogramowanie dedykowane wyłącznie do obsługi sieci neuronowych, co z kolei staje się mało opłacalne zwłaszcza w perspektywie modernizacji starych węzłów cieplnych w budynkach.
  
  

Jednym z kluczowych zadań tego etapu jest wybranie najlepszych metod na uniwersalne adaptacyjne sterowanie pracą węzłów cieplnych polegające na wyborze algorytmów sterowania spośród pewnego ograniczonego zbioru tak aby zapewnić prawidłowość prowadzonego procesu regulacji, ale jednocześnie z wykorzystaniem istniejącej na rynku lub zainstalowanej w budynku infrastruktury sterującej (mowa w szczególności o wszelkiego rodzaju smart termostatach aktualnie dostępnych na rynku). Kluczowym zagadnieniem technologicznym jest także zapewnienie prawidłowego interfejsu sterowania łączącego smart termostaty z układem sterowania węzłem cieplnym, co zapewnia skorzystanie z „inteligencji” tych układów, ale jednocześnie wymaga zbudowania dedykowanego interfejsu obsługi nazwanego tutaj wirtualnym piecem grzewczym. Zadaniem wirtualnego pieca grzewczego jest z jednej strony poddać się sterowaniu przez smart-termostat obsługujący dany lokal lub grupę pomieszczeń, a z drugiej strony dać wyraźny sygnał sterujący do węzła cieplnego, wskazujący na aktualnie wymagane zapotrzebowanie na ciepło. Ideą tego rozwiązania jest umieścić w systemie tyle wirtualnych pieców, ile jest w budynku smart termostatów tak aby każdy z nich z osobna sterował pracą pieca, a jednocześnie wartości pozyskane z tych nastaw dawały realne sygnały sterujące dla układu zarządzającego pracą węzła cieplnego. Innymi słowy, wirtualny piec (ale także wirtualny bojler centralnej wody użytkowej oraz wirtualna klimatyzacja) to systemy łączące klasyczne układy smart termostatów pokojowych z nowoczesnym systemem N. 4GDH, który ma za zadanie w taki sposób sterować pracą węzła cieplnego, aby jak najbardziej optymalnie wykorzystać energię cieplną nie generując przy tym niepotrzebnych strat.

Opis prac przewidzianych w ramach etapu:

Zadanie 1

Analiza związana z zaproponowaniem unikalnego systemu sterowania hybrydowego mającego na celu wykorzystanie wiedzy z zakresu sztucznej inteligencji, systemów eksperckich oraz klasycznych regulatorów P, PI oraz PID:

1. Dobór odpowiedniego trybu pracy oraz związana z nim regulacja w obszarze zmienności pór roku, miesięcy, tygodnia i doby.
2. Dobór odpowiedniego trybu pracy oraz związanej z nim metody regulacji w zależności od przeznaczenia budynku (jednorodzinny, wielorodzinny, użyteczności publicznej, przemysłowy).
3. Dobór metody regulacji parametrów uzależnionej od typu budowy i parametrów węzła cieplnego.
4. Dobór trybu sterowania w zależności od technologii wykonania budynku.
   
   

Zadanie 2

Badania związane z opracowaniem innowacyjnego szkieletu układu sterowania wykorzystującego dane z wielu sensorów (pomieszczeń) w oparciu o wirtualny piec grzewczy:

1. Określenie minimalnej wymaganej ilości wirtualnych pieców przyporządkowanych do danego budynku w zależności od typu, konstrukcji oraz budowy obiektu ogrzewanego.
2. Określenie metody prawidłowego określania warunków sterowania w zależności od ilości zastosowanych wirtualnych pieców sprzęgniętych z danym węzłem cieplnym.
3. Określenie sposobu zarządzania danymi pozyskanymi z różnych systemów sterujących wirtualnymi piecami czyli z regulatorów pokojowych, termostatów, smart termostatów, oraz systemów inteligentnego domu/mieszkania.
4. Określenie wymaganych parametrów niezbędnych do prawidłowej konfiguracji modelu sterowania w danym budynku w przypadku zastosowania grupy wirtualnych pieców.
5. Określenie prawidłowej charakterystyki pracy pojedynczego wirtualnego pieca w zależności od łącznej ilości wirtualnych pieców a także w zależności od typu i rodzaju węzła cieplnego.
6. Określenie prawidłowych konfiguracji działania wirtualnych pieców w zależności od ilości zewnętrznych źródeł ciepła (pompy ciepła, kolektory słoneczne itp.).
7. Badania mające na celu określenie właściwych algorytmów przetwarzania danych uzyskanych z systemów termostatycznych umieszczonych w pomieszczeniach.
   
   

Zadanie 3

Badania mające na celu opracowanie dodatkowych modeli sterujących prawidłową pracą węzła cieplnego związanych z wirtualizacją pozostałych elementów systemów grzejąco-chłodzących obejmujących wirtualny bojler (CWU) oraz wirtualną klimatyzację (AC):

1. Sformułowanie właściwych parametrów modelu sterującego obiektem w zależności od ilości wirtualnych pieców (CO), wirtualnych bojlerów (CWU) oraz wirtualnych systemów klimatyzacyjnych (AC).
2. Określenie minimalnej ilości wirtualnych obiektów grzewczych/chłodzących przypadających na dany system inteligentnego sterowania ogrzewaniem w budynku.
3. Określenie wymaganych minimalnych parametrów i modelu pracy dla każdego z wirtualnych obiektów grzewczych/chłodzących w zależności od systemu sterującego zainstalowanego w pomieszczeniu.
4. Określenie modelu działania dla grupy (chmury) wirtualnych urządzeń.
   
   

Zadanie 4

Opracowanie bazy reguł eksperckich związanych z adaptacyjnym przełączaniem na różne modele i algorytmy sterowania w zależności od zaistniałych warunków na obiekcie:

1. Badania nad opracowaniem reguł przełączania na różne metody sterowania w funkcji czasu (rok, miesiąc, tydzień, dzień, godzina, pora roku).
2. Badania nad opracowaniem reguł przełączania na różne metody sterowania w funkcji sposobu użytkowania budynku (jednorodzinny, wielorodzinny, użyteczności publicznej, biurowy, produkcyjny).
3. Badania nad opracowaniem reguł przełączania na różne algorytmy sterowania w funkcji uśrednionych preferencji użytkowników danego obiektu (średnia temperatura nastawiona w pomieszczeniach, szybkość, wielkość i częstotliwość zmian nastawionych poziomów temperatury, uśredniony czas od zmiany nastaw do osiągnięcia zadanej temperatury w pomieszczeniach, ogólny odczuwalny poziom komfortu cieplnego użytkowników).
4. Badania nad opracowaniem reguł przełączania na różne algorytmy sterowania w funkcji charakterystycznych cech obiektu obejmujących sposób i metodę jego budowy, użyte materiały konstrukcyjne, ilość i jakość wykonania docieplenia budynku, ilość pięter, powierzchnia całkowita oraz stosunek ilości pomieszczeń mieszkalnych (salon, sypialnia, kuchnia, łazienka) do pomieszczeń użytkowych (klatka schodowa, piwnica, strych).
5. Badania nad opracowaniem reguł przełączania na różne algorytmy sterowania w funkcji charakterystycznych cech konstrukcyjnych węzła cieplnego obejmujących rodzaj węzła, budowę, sposób sterowania, model przepływu czynnika, ilość zintegrowanych dodatkowych źródeł energii takich jak energia cieplna ze źródeł odnawialnych, układy wielu źródeł, układy kogeneracji rozproszonej.
6. Badania nad opracowaniem unikalnej bazy schematów przełączania na różne metody sterowania (regulacja klasyczna regulacja predykcyjna, regulacja fuzzy, sztuczna inteligencja) w zależności od miejsca rozmieszczenia geograficznego obiektów (budynków) wyposażonych w węzły cieplne.
7. Badania nad opracowaniem reguł eksperckich dedykowanych dla celów przewidywania i prognozy zużycia energii w obiekcie na podstawie warunków pogodowych i wcześniejszej historii nastaw.
   
   

Zadanie 5

Badania związane z opracowaniem algorytmów i metod zarządzania energią cieplną w zależności od postawionych kryteriów kluczowych obejmujących następujące wskaźniki:

1. Maksymalny komfort cieplny w budynku, przy zachowaniu zrównoważonego zużycia energii.
2. Minimalizacja zużycia kosztów energii (w szczególności, jeżeli energia cieplna generowana jest z wielu źródeł o różnych jednostkowych kosztach wytwarzania).
3. Minimalizacja czasu reakcji systemu grzewczego na zadane przez użytkowników zmiany nastaw temperatury (np. w obiektach użyteczności publicznej o dynamicznie zmieniającej się liczbie użytkowników - np. sale konferencyjne).
4. Maksymalizacja uzysku energetycznego z poszczególnych źródeł ciepła, w tym z ciepła odpadowego (ciepło uzyskiwane z obiegów powrotnych CO i CWU czyli ze ścieków), także dogrzewanie CWU z obiegu powrotnego CO.
5. Sformułowanie wszystkich opracowanych algorytmów w postaci spójnej bazy eksperckiej zawierającej sieć powiązań i zależności oraz dostosowanej do pracy w środowisku chmurowym.
   
   

Zadanie 6

Badania mające na celu integracje elementów warstwy programowej oraz warstwy sprzętowej systemu N. obejmujące budowę pierwszego prototypu zintegrowanego łączącego warstwę programową, warstwę wirtualną, warstwę sprzętową oraz środowisko chmurowej bazy danych eksperckich. Zadanie to obejmuje następujące poddziałania składowe:

1. integracja elementów składowych systemu N.;
2. weryfikacja działania systemu w warunkach zbliżonych do rzeczywistych;
3. sprawdzenie odporności systemu na nieprawidłowe dane;
4. weryfikacja błędów, które mogą wystąpić podczas normalnego działania i użytkowania systemu;
5. analiza uzyskanych wyników oraz wnioskowanie co do kierunków prowadzenia dalszych prac rozwojowych.
   
   

Efektem końcowym etapu będzie opracowana ekspercka baza danych zawierająca zbiór parametrów i reguł regulacji dobieranych w zależności od czynników zewnętrznych (wartości uzyskanych z sensorów pomiarowych, wartości nastawionych czyli zadanych oraz od modelu obiektu, którym układ steruje). Dodatkowo, efektem końcowym będzie zbiór reguł przełączania pomiędzy różnymi algorytmami regulacji uwzględniający pracę wirtualnych elementów systemu grzewczego, takich jak: wirtualny piec grzewczy, wirtualny bojler c.w.u., oraz wirtualna klimatyzacja. Elementy zwirtualizowane stanowić będą interfejs pomiędzy regulatorami umieszczonymi w pokojach użytkowników a systemem N. zarządzającym pracą węzła cieplnego.

Kamieniem milowym tego etapu badań przemysłowych będzie opracowana unikalna baza reguł sterowania węzłem cieplnym korzystająca z wielu modeli sterowania opartych w swoim działaniu zarówno na regulatorach klasycznych PID, regulatorach rozmytych Fuzzy, oraz bazujących na elementach sztucznej inteligencji i eksperckiej bazy danych nastaw regulacji. Kluczowe dla tego zadania jest prawidłowe zdefiniowanie reguł przełączania się na wybrane metody sterowania w zależności od aktualnego zidentyfikowanego stanu obiektu (dane z sensorów pomiarowych oraz dane zadane przez użytkowników obiektu).

Mierzalne wskaźniki kamienia milowego:

1. Opracowana baza reguł sterowania: co najmniej l szt.
2. Opracowana metoda wyboru właściwego algorytmu sterowania: co najmniej dwie niezależne metody wyboru.
3. Maksymalna dopuszczalna odchyłka regulacji w badaniach symulacyjnych modelu sterowania: 30%.
4. Maksymalny czas reakcji układu sterowania na zmianę wartości zadanych przewyższającą 30% wartości poprzedzających: 10 minut.
5. Maksymalny czas wyboru odpowiedniego sterownika z bazy danych: 30 sekund.
6. Maksymalny czas reakcji wybranego sterownika na zadane wartości: 60 sekund.
7. Minimalna ilość rekordów w eksperckiej bazie danych: 256 niezależnych rekordów.
8. Minimalny okres przetrzymywania historii danych: 60 dni dla kluczowych parametrów.
   
   

Etap 4 (Wykonawca: Konsorcjant)

Kluczowym zagadnieniem technologicznym tego etapu jest opracowanie modelu laboratoryjnego warstwy sprzętowej systemu oraz implementacja wyznaczonych wcześniej reguł i zasad sterowania pracą systemu. W tym etapie zostaną także zintegrowane wszystkie kluczowe składniki systemu w jedną całość i powstanie tzw. prototyp zintegrowany. Etap ten kończy badania przemysłowe i jest ostatnim etapem przed rozpoczęciem prac rozwojowych. Z tego względu, testy prototypu zintegrowanego w warunkach laboratoryjnych są nieodzowną częścią składową realizacji zadań prowadzonych w tym etapie. Etap podzielony został na sześć spójnie ze sobą powiązanych zadań prowadzących do rozwiązania następujących zagadnień badawczych:

1. Pełna analiza wyników badań prowadzonych w poprzednich etapach badawczych.
2. Implementacja charakterystyk elementów wykonawczych.
3. Implementacja kluczowych elementów składowych systemu N. w warstwie sprzętowej.
4. Sprzężenie działania warstwy sprzętowej ze środowiskiem programowym.
5. Integracja wszystkich pozostałych elementów składowych systemu w formie prototypu zintegrowanego.
6. Sprawdzenie prawidłowości działania systemu w warunkach laboratoryjnych oraz analiza uzyskanych rezultatów.
   
   

Procedura prowadzenia badań w tym etapie jest zgodna z mechatronicznym podejściem do projektowania układów zintegrowanych (wykorzystywanym między innymi w robotyce) i szeroko opisywanym w literaturze światowej.

Ogólny zarys procedury stosowanej w tym etapie wygląda następująco:

1. Sformułowanie założeń (na podstawie wyników poprzednich badań przemysłowych).
2. Określenie modelu implementacji.
3. Przeprowadzenie procesu implementacji algorytmów do warstwy sprzętowej systemu.
4. Prowadzenie badań symulacyjnych (uwzględniając różnego rodzaju kosymulacje).
5. Weryfikacja uzyskanych wyników na podstawie testów w warunkach laboratoryjnych.
6. Iteracyjne prowadzenie procesu badawczego zakładające powtarzanie wybranych elementów procedury aż do momentu uzyskania prawidłowych wyników.
7. Zakończenie procedury, weryfikacja uzyskanych wyników, sformułowanie wniosków i kierunków dalszych prac (w tym przypadku przejście do prac rozwojowych).
   
   

Szczególnym wyzwaniem technologicznym tego etapu jest wirtualizacja elementów systemu grzewczego w formie zaimplementowanej metody działania odpowiadającej klasycznemu rozwiązaniu zbudowanemu w oparciu o piec jedno lub dwufunkcyjny dedykowany dla potrzeb ogrzewania pomieszczeń obiektu. Wyzwaniem jest sposób implementacji wirtualnego pieca w zasobach sprzętowych sterownika. Szczególnie ważne jest to, żeby taki piec mógł być powielony tyle razy, ile jest niezależnych układów zadawania temperatury (termostatów w pomieszczeniach o regulowanym komforcie cieplnym) oraz, żeby charakterystyka pracy takiego pieca odpowiadała każdorazowo charakterystyce transferu ciepła z węzła cieplnego do danego punktu odbiorowego. Z tego względu, jednym z najistotniejszych wyzwań badawczych tego etapu jest prawidłowe umieszczenie algorytmów odpowiadających za wirtualizację pieca wewnątrz architektury systemu. Przy czym, w przypadku braku dostępu do Internetu lub do innych zewnętrznych baz danych algorytmy wirtualizacji urządzeń grzewczych powinny skutecznie działać w każdych warunkach. Tożsame wyzwanie technologiczne postawione zostało w przypadku wirtualizacji dwóch pozostałych kluczowych elementów systemu HVAC, jakim jest wirtualny bojler centralnej wody użytkowej oraz wirtualny agregat klimatyzacji.

Nie mniej jednak, w większości przypadków smart termostaty są urządzeniami odpowiedzialnymi za inteligentne sterowanie ogrzewaniem, w mniejszej zaś liczbie za kontrolę temperatury CWU i klimatyzacji.

Wynikiem końcowym prac badawczych tego etapu jest zintegrowany prototyp na 6 poziomie gotowości technologicznej TRL 6 przygotowany do ostatniego etapu realizacji Projektu, jakim jest przeprowadzenie badań przemysłowych. Wyniki tego etapu pozwolą na jednoznaczne stwierdzenie, czy zaproponowana technologia oraz jej forma pozwoli na to, żeby można byłą ją określić mianem bardzo nowoczesnego systemu 4GDH.

Opis prac przewidzianych w ramach etapu:

Zadanie 1

Analiza wyników badań przemysłowych poprzednich etapów i określenie kluczowych czynników mających wpływ na prawidłowy proces sterowania w układzie wielo-sensorowym, analiza wypracowanych metod sterowania oraz możliwości implementacji poszczególnych elementów układu sterowania (baza reguł, baza danych, układ sterowania autonomicznego) w różnych miejscach architektury warstwy sprzętowej systemu N. (pamięć podręczna, pamięć wymienna, zdalna baza danych, kod programu).

1. Wykonanie podziału funkcjonalnego dla najważniejszych elementów składowych systemu.
2. Określenie dostępnych zasobów w systemie sprzętowym oraz zdalnego dostępu.
3. Analiza uzyskanych na etapie badań przemysłowych wzorów związanych z prawidłowym procesem regulacji energii cieplnej dostarczanej do obiektu.
4. Analiza maksymalnej możliwej do wystąpienia ilości sensorów oraz ich rozkład funkcjonalny (piętra, wnętrze budynku/zewnątrz budynku, rozmieszczenie od środka budynku w kierunku ścian zewnętrznych).
5. Badania określające wybór najlepszej metody komunikacji i pobierania danych z zewnętrznej sieciowej (chmurowej) bazy danych i reguł eksperckich.
6. Wyznaczenie prawidłowej metodologii implementacji poszczególnych składników systemu.
   
   

Zadanie 2

Badania mające na celu prawidłową implementację charakterystyk elementów wykonawczych (zawory do regulacji przepływu, magazyny wody użytkowej, zawory regulacyjne, zawory odcinające, bufory ciepła, wymienniki ciepła).

1. Badania mające na celu określenie, czy lepiej jest charakterystykę pracy zaworu implementować w układzie procesora głównego, czy lepiej jest przy każdym zaworze umieścić elektronikę pozwalającą na zapisane profilu działania zaworu.
2. Implementacja modelu matematycznego zaworu pozwalającego na precyzyjne zadanie wartości przepływu w funkcji położenia silnika sterującego.
3. Budowa modelu warstwy sprzętowej płytki zaworu pozwalająca na pracę w obszarze zlineryzowanym (np.: liniowa zależność wartości sygnału sterującego od wybranej w danym momencie wielkości np.: przepływu, powierzchni otwarcia zaworu).
4. Badania mające na celu implementację modelu bufora lub innych magazynów ciepła.
5. Badania mające na celu implementację matematycznego modelu wymienników ciepła.
6. Badania mające na celu implementację charakterystyk pracy pozostałych elementów węzła ciepłowniczego (instalacja, zawory proporcjonalne, wymienniki, zawory bezpieczeństwa).
7. g) Sprzężenie ww. charakterystyk z procesorem sterownika N.
   
   

Zadanie 3

Implementacja elementów składowych systemu operacyjnego N. w warstwie sprzętowej FPGA.

1. Wykonanie modelu platformy sprzętowej dedykowanej do implementacji algorytmów sterujących prawidłową pracą systemu.
2. Konwersja matematycznych algorytmów pracy systemu do układów logicznych.
3. Implementacja elementów systemu w postaci bloków w układzie FPGA.
4. Weryfikacja prawidłowości implementacji.
5. Debagowanie pracy poszczególnych bloków programowych.
6. Badanie związane z określeniem potencjalnego współczynnika błędów w komunikacji pomiędzy elementami architektury programowej i sprzętowej układu.
7. Symulacja prawidłowości działania slotów systemu dedykowanych dla interfejsu użytkownika (panel z przyciskami, monitor wyświetlający wskazania systemu, aplikacja na urządzenie niezależne z systemem operacyjnym.
   
   

Zadanie 4

Sprzężenie działania warstwy sprzętowej ze środowiskiem sieciowym oraz weryfikacja prawidłowości zbierania i analizy danych pomiarowych.

1. Badania mające na celu wyznaczenie prawidłowości i skuteczność komunikacji warstwy sprzętowej układu ze środowiskiem sieciowym służącym do zdalnej kontroli, analizy oraz zawierającym bazę danych eksperckich.
2. Badania skuteczności komunikacji warstwy sprzętowej ze środowiskiem sieciowym (współczynnik błędnie wysłanych danych, ilość powtórzeń w przypadku zakłóceń w sygnale bezprzewodowym, określenie współczynnika BER (bit error rate), określenie skuteczności kompresji/dekompresji danych).
3. Badanie i weryfikacja prawidłowości działania poszczególnych interfejsów programowych układu obejmujących zarówno interfejsy przewodowe (np.: RS232, Ethernet, UART, CAN, Modbus, BACnet, LonWorks), jak i bezprzewodowe (Wi-Fi, Bluetooth).
4. Badanie i weryfikacja prawidłowości współpracy warstwy sprzętowej z elementami wykonawczymi różnych producentów (Honeywell, Danfoss), określenie szybkości reakcji, odporności na błędy oraz skuteczności podłączenia różnych typów elementów wykonawczych bezpośrednio do warstwy sprzętowej systemu.
5. Badanie prawidłowości odczytów z zewnętrznych systemów pomiarowych i sensorów (pomiar za pomocą sensorów temperatury, sensorów przepływu, czujników ciśnienia, oraz zewnętrznych czujników obejmujących pomiar temperatury, wilgotności, prędkości wiatru);
6. Weryfikacja spójności architektury sieciowej i komunikacyjnej systemu w warunkach laboratoryjnych.
   
   

Zadanie 5

Integracja wszystkich elementów składowych systemu (programowych i sprzętowych) w układ sterownika typu embedded dedykowany dla zastosowań w modernizacji istniejących budynków oraz dla zastosowań w nowo budowanych węzłach cieplnych.

1. Integracja programowa i sprzętowa systemu operacyjnego, algorytmów regulacji wbudowanych w układ procesora, algorytmów regulacji adaptacyjnej zdefiniowanych w środowisku sieciowym(chmura) oraz oprogramowania do aktualizacji nastaw i aktualizacji samego systemu operacyjnego sterownika N.
2. Integracja układów wykonawczych ze sterownikiem N.
3. Integracja układów pomiarowych ze sterownikiem N.
4. integracja elementów wirtualnych systemu z warstwą programową i sprzętową systemu.
5. Integracja układów zadawania temperatury (poprzez wirtualizację elementów grzewczych).
6. Integracja sterownika N. z sieciową bazą danych reguł eksperckich.
7. Integracja urządzeń peryferyjnych obejmujących układy zasilające, układy zabezpieczeń, układy kondycjonowania sygnałów oraz układy odpowiedzialne za zadawanie trybów pracy (interfejsy użytkownika).
   
   

Zadanie 6

Analiza uzyskanych wyników, porównanie ich z założeniami początkowymi oraz opracowanie dokumentacji technicznej warstwy sprzętowej.

1. Analiza uzyskanych wyników pracy układu zintegrowanego w warunkach laboratoryjnych zbliżonych do warunków rzeczywistych.
2. Porównanie uzyskanych wyników pracy układu zintegrowanego z pracą samych algorytmów badanych wcześniej w środowisku wirtualnym.
3. Sprawdzenie prawidłowości i jakości dobranych układów regulacyjnych (przeregulowanie, oscylacje).
4. Wykonanie dokumentacji prototypu zintegrowanego.
5. Podsumowanie wszystkich etapów badań przemysłowych, wyciągnięcie wniosków i wytyczenie prawidłowego kierunku dla dalszych prac badawczych.
   
   

Efektem końcowym etapu będzie zintegrowany prototyp zawierający zarówno warstwę sprzętową jak również warstwę programową. Całość będzie miała możliwość pracy zarówno autonomicznej (całkowicie bez dostępu do zewnętrznych baz danych) ale również pracy z wykorzystaniem eksperckiej bazy danych umożliwiającej bieżącą korekcję nastaw i zmian parametrów regulacji. Prototyp zintegrowany przetestowany będzie w warunkach laboratoryjnych zbliżonych do warunków rzeczywistych, co odpowiada zakończonemu poziomowi gotowości technologicznej TRL6.

Kamieniem milowym etapu będzie zintegrowany prototyp systemu bazujący wykazujący pełne cechy systemu embedded o ustalonej architekturze oraz w pełni współpracujący z zewnętrzną ekspercką bazą danych.

Mierzalne wskaźniki kamienia milowego:

1. Zintegrowany prototyp systemu N.: co najmniej 1 sztuka.
   
2. Osiągnięty poziom gotowości technologicznej: TRL 6 - koniec badań przemysłowych.
   
3. Potwierdzona współpraca ze smart termostatami występującymi na rynku: tak obsługa co najmniej 10 popularnych urządzeń występujących na rynku.
   
4. Prawidłowa implementacja charakterystyk zaworów nastawczych: tak co najmniej 2 popularne typy zaworów.
   
5. Prawidłowa alokacja zasobów w systemie: Podział o proporcjach w zakresie: 30% system operacyjny, 30% układy odpowiedzialne za sterowanie autonomiczne, 30% układy odpowiedzialne za sterowanie na bazie reguł eksperckich oraz 10% układy bezpieczeństwa i nadzoru wyjątków i zdarzeń krytycznych.
   
6. Maksymalny pobór energii przez system w fazie pracy: 200 W.
   
7. Maksymalny pobór energii w trybie czuwania: 0,5 W.
   
8. Obsługa interfejsów bezprzewodowych: co najmniej dwa: Wi-Fi oraz Bluetooth.
   
9. Obsługa interfejsów przewodowych: co najmniej 3 w tym Ethernet.
   
   

Etap 5 (Wykonawca: Wnioskodawca)

Kluczowym zagadnieniem technologicznym tego etapu jest rozwój elementów składowych systemu oraz weryfikacja prawidłowości działania systemu w warunkach rzeczywistych, czyli na obiekcie rzeczywistym, nowo wybudowanym lub takim, który poddany został termomodernizacji poprzez wymianę sterownika/regulatora i tym samym uzyskał status systemu energooszczędnego. W ramach zadań realizowanych w ostatnim etapie prac rozwojowych wykonane zostaną następujące zadania składowe:

1. Opracowanie graficznego interfejsu użytkownika.
2. Weryfikacja prawidłowości działania systemu na obiekcie nowym i/lub modernizowanym.
3. Modyfikacja i dopasowanie parametrów i nastaw w algorytmach sterujących i eksperckiej bazie danych.
4. Weryfikacja prawidłowości współpracy systemu z różnymi smart-termostatami użytkowników domowych.
5. Weryfikacja pracy systemu w porównaniu do klasycznych regulatorów.
6. Analiza uzyskanych wyników.
   
   

Całość prac realizowanych będzie wg następującej ogólnej procedury badań:

1. Określenie założeń początkowych dla weryfikacji działania systemu, który przeszedł do fazy prac rozwojowych.
2. Analiza wszystkich uzyskanych wyników z 4 poprzedzających etapów badań przemysłowych.
3. Wytypowanie kluczowych obszarów, w ramach których dokonywane będą znaczące ulepszenia bazując na wynikach, trudnościach i problemach zdiagnozowanych w trakcie trwania poprzednich etapów badań przemysłowych.
4. Iteracyjne wprowadzanie ulepszeń do systemu w ramach prac rozwojowych.
5. Stała kontrola wprowadzonych zmian.
6. Weryfikacja sposobu i jakości działania systemu w warunkach rzeczywistych (eksploatacyjnych).
7. Raportowanie rezultatów oraz analiza uzyskanych wyników pod kątem spełnienia założeń początkowych i pod kątem wprowadzenia realnych ulepszeń w funkcjonowaniu.
   
   

Zadania realizowane w ostatnim etapie prac rozwojowych odgrywają szczególnie ważną rolę, ponieważ stanowią łącznik pomiędzy badaniami przemysłowymi (a więc modelami laboratoryjnymi) a układami przygotowanymi do wdrożenia (a więc zastosowanie przemysłowe). Ponieważ prace rozwojowe tego etapu zaplanowane są na okres 12 miesięcy, to w ramach realizacji prac rozwojowych przeprowadzona zostanie krótko okresowa i długo okresowa weryfikacja działania systemu w warunkach rzeczywistych. Wyniki przeprowadzonych weryfikacji dadzą odpowiedź na pytania, czy postawione na początku Projektu założenia zostały spełnione, w szczególności:

1. Wyższa niż normalnie jakość regulacji.
2. Większe oszczędności energii cieplnej.
3. Wyższy niż w klasycznych rozwiązaniach komfort cieplny użytkowników.
4. Pełna kontrola użytkowników obiektu nad prawidłowym działaniem systemu.
5. Możliwość pracy systemu w środowisku sieciowym.
6. Możliwość sprzęgnięcia sterownika z układami generacji ciepła z wielu źródeł w tym z energii odnawialnej.
7. Możliwość aktualizacji bazy reguł eksperckich oraz schematów regulacji w sposób zdalny, poprzez połączenie z Internetem i tym samym możliwość bieżącego modelowania i zmian pracy systemu w różnych warunkach i w różnych okresach eksploatacji.
8. Możliwość dostosowania się nie tylko do uwarunkowań narzuconych przez użytkowników końcowych systemu (mieszkańców obiektu), ale także do uwarunkowań narzuconych przez elektrociepłownię (na przykład zmiana nastawień w związku z okresowym obniżeniem lub podwyższeniem temperatury medium dostarczanego przez miejską sieć energetyczną).
   
   

Zadania realizowane w niniejszym etapie pozwolą na opracowanie technologii na ostatnim 9-tym poziomie gotowości technologicznej TRL9. W ramach realizacji prac rozwojowych tego etapu powstanie także dokumentacja techniczna pozwalająca na skuteczne wdrożenie wyników badań na rynek komercyjny i stosowanie nowego typu regulatora klasy 4GDH w różnych aplikacjach, w tym w aplikacjach uwzględniających pozyskiwanie energii z odnawialnych źródeł ciepła.

Opis prac przewidzianych w ramach etapu.

Zadanie 1

Opracowanie interfejsu użytkownika od strony instalatora (zespołu montującego instalację w węźle cieplnym) oraz od strony użytkownika końcowego (administratora systemu) oraz sprzęgnięcie z oprogramowaniem zaimplementowanym w sterowniku embedded systemu N. Zadanie obejmuje następujące czynności:

1. opracowanie slotu programowego na platformy różnych systemów operacyjnych obejmujących także urządzenia mobilne,
2. opracowanie slotu programowego dedykowanego do wyświetlacza/monitora zainstalowanego w budynku,
3. opracowanie slotu programowego do zdalnego zarządzania działaniem systemu oraz do zdalnego wgrywania uaktualnień,
4. opracowanie spójnego graficznie interfejsu użytkownika pozwalającego na łatwą i intuicyjną obsługę systemu zarówno przez instalatora jak również operatora (administratora) systemu, ale także poprzez osoby zdalne obsługujące działanie systemu.
   
   

Zadanie 2

Weryfikacja działania systemu w warunkach rzeczywistych na obiektach nowych i/lub modernizowanych. W ramach realizacji tego zadania podjęte zostaną następujące czynności:

1. Weryfikacja działania systemu na obiekcie w okresie krótko-terminowym (1-3 miesięcy).
2. Weryfikacja działania systemu na obiekcie w okresie długo-terminowym (3-6 miesięcy).
3. Weryfikacja realnego zużycia energii cieplnej w danym okresie grzewczym w porównaniu do analogicznego budynku wyposażonego w zwykły system sterowania węzłem cieplnym oparty o układ PID lub w odniesieniu do jego modelu.
4. Sprawdzenie, czy system nie zawiera błędów mogących mieć wpływ na kluczowe aspekty działania.
5. Sprawdzenie zachowania systemu w warunkach krytycznych (symulowana awaria sensorów, symulowane błędy w sterowaniu użytkowników/mieszkańców, symulowane błędy w odczycie pogody i warunków środowiskowych).
   
   

Zadanie 3

Dopracowanie parametrów i nastaw systemu, a także dopracowanie współczynników w algorytmach sterowania w trakcie weryfikacji działania systemu w warunkach rzeczywistych:

1. Modyfikacja i dostrojenie parametrów związanych z prawidłowym działaniem reguł przełączania na poszczególne modele sterowania ciepłem.
2. Dostrajanie parametrów regulatorów liniowych PID.
3. Modyfikacja parametrów regulatorów rozmytych Fuzzy.
4. Modyfikacja danych w eksperckiej bazie reguł biorącej pod uwagę w sterowaniu różne warunki środowiskowe i predykcję warunków użytkowania obiektu.
5. Weryfikacja prawidłowości pracy dla nowych parametrów i porównanie z modelem matematycznym obiektu.
   
   

Zadanie 4

Weryfikacja poprawności działania w rożnych konfiguracjach sterowników domowych zainstalowanych w pomieszczeniach użytkowników końcowych oraz weryfikacja poprawności działania systemów wirtualizacji pieca grzewczego i boilera (centralna woda użytkowa).

1. Weryfikacja poprawności odpowiedzi systemu N. na wartości zadane.
2. Weryfikacja prawidłowości reakcji elementów wykonawczych węzła na zadane wartości nastaw.
3. Weryfikacja prawidłowości działania interfejsów komunikacyjnych (przewodowych i bezprzewodowych).
4. Weryfikacja poprawności działania alarmów ostrzegających przed nieprawidłowym działaniem systemu i potencjalnymi awariami (awarie elementów wykonawczych, błędne przetwarzanie sygnałów, awaria układu zasilania ciepłem np. poprzez czasowe obniżenie temperatury).
5. Weryfikacja prawidłowości prowadzenia statystyk i analiz mocy zamówionej i mocy odbieranej przez budynek.
6. Analiza realnego zużycia ciepła i obliczenie jego kosztów dla okresu badanego.
   
   

Zadanie 5

Weryfikacja prawidłowości działania systemu w konfiguracji rozproszonej na co najmniej dwóch różnych obiektach przy ustawieniu w pełni funkcjonującego połączenia sieciowego (praca elementów systemu w chmurze):

1. Porównanie realizowanych nastaw systemu dla co najmniej dwóch różnych oddalonych od siebie obiektów przy takim samym i różnym zapotrzebowaniu użytkowników na ciepło wewnątrz budynku.
2. Weryfikacja prawidłowości działania zdalnej obsługi dla korekty nastaw systemu rozproszonego, aktualizacji bazy eksperckiej, aktualizacji oprogramowania systemowego oraz aktualizacji reguł wyboru trybu sterowania i zarządzania energią cieplną w poszczególnych budynkach.
3. Weryfikacja prawidłowości reakcji systemu działającego w układzie rozproszonym na różnego rodzaju zdarzenia krytyczne, takie jak na przykład duże wahania temperatury dzień/noc, duże różnice temperatur w obszarach na których znajdują się poszczególne obiekty sterowane przez system N., czy skrajnie różne nastawy w obrębie pomieszczeń tego samego budynku.
4. Weryfikacja subiektywnego komfortu cieplnego użytkowników systemu N., poprzez ankietowanie oraz pomiary na wybranej grupie użytkowników końcowych systemu (np. mieszkańców lub pracowników obiektu sterowanego).
5. Weryfikacja odporności systemu na brak komunikacji wewnątrz sieci (chmury) i brak dostępu do eksperckiej bazy danych nastaw regulacji.
6. Analiza i raportowanie uzyskanych wyników.
   
   

Zadanie 6

Weryfikacja uzyskanych wyników końcowych z badań przemysłowych i z prac rozwojowych oraz wytypowanie prac związanych z ewentualnymi poprawkami wprowadzonymi w sposób iteracyjny (jeżeli zaistnieją i jeżeli dotyczą wybranych kluczowych elementów składowych systemu N.). Raportowanie wyników oraz pełna ocena zgodności postawionych założeń początkowych z rezultatami technologii sprawdzonej w warunkach rzeczywistych. W ramach tego zadania wykonana zostanie także pełna dokumentacja techniczna mająca na celu przygotowanie do produkcji oraz do certyfikacji. Zadania cząstkowe etapu obejmują między innymi:

1. Weryfikacja prawidłowości działania systemu w warunkach rzeczywistych (zarówno w obiektach nowo wybudowanych jak również w obiektach modernizowanych).
2. Weryfikacja zgodności uzyskanych parametrów działania systemu N. z początkowymi parametrami zakładanymi.
3. Weryfikacja osiągnięcia ostatniego poziomu gotowości technologicznej TRL9 (TRLIX).
4. Określenie wymaganych do zrealizowania prac poprzedzających wdrożenie systemu.
5. Sformułowanie wniosków końcowych z przeprowadzonych prac B+R.
   
   

Efektem końcowym etapu będzie system na 9 (najwyższym) poziomie gotowości technologicznej, zweryfikowany w warunkach eksploatacyjnych czyli na obiekcie rzeczywistym. Planowany okres weryfikacji obejmował będzie okres krótkoterminowy (1-3 miesięcy) oraz okres długoterminowy (3-6 miesięcy). Wynikiem badań przemysłowych ostatniego etapu będzie system gotowy do wdrożenia komercyjnego na większą skalę.

Kamieniem milowym ostatniego etapu badań przemysłowych jest system N. służący do sterowania ciepłem w obiektach pojedynczych lub rozproszonych zawierający zintegrowany system klasy embedded wyposażony w możliwość współpracy z dowolnymi sterownikami temperatury występującymi na rynku (w tym ze sterownikami typu SMART). Cały system zweryfikowany będzie podczas pracy w warunkach rzeczywistych i w końcowej fazie prac rozwojowych osiągnie ostatni najwyższy dziewiąty poziom gotowości technologicznej (TRL9).

Mierzalne wskaźniki kamienia milowego:

1. System na ostatnim dziewiątym poziomie gotowości technologicznej TRL9: co najmniej l szt.
   
2. Osiągnięty poziom gotowości technologicznej TRL: 9-ty ostatni.
   
3. Minimalny osiągnięty czas bezawaryjnej pracy w systemie autonomicznym: co najmniej 2 miesiące.
   
4. Minimalny osiągalny czas bezawaryjnej pracy w systemie ze sprzężeniem danych z chmury: co najmniej 2 miesiące.
   
5. Maksymalna dopuszczalna odchyłka wartości regulowanej w różnych warunkach pracy: 20% w czasie nie dłuższym niż 120 minut (wartość uzależniona od typu obiektu).
   
6. Maksymalna szybkość przełączania układu regulacji w warunkach rzeczywistych dla różnych trybów sterowania: 60 minut.
   
7. Minimalny czas reakcji sterownika na zmianę dowolnego parametru o co najmniej 10% względem wartości poprzedzającej: 30 sekund.
   
8. Minimalna stosowalna ilość reguł bazy eksperckiej: 20 profili działania.
   
9. Minimalna ilość rekordów bazy eksperckiej: 256 rekordów danych nastaw.
   
   

Wnioskodawca w ramach realizacji Projektu nie przewiduje korzystania z usług podwykonawców.

Spółka zatrudnia więc pracowników (umowy o pracę) wykonujących w ramach swoich obowiązków czynności należące do kategorii Prac badawczo-rozwojowych [zakresy ich obowiązków obejmują czynności mające cechy działalności badawczo-rozwojowej w rozumieniu ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 865, dalej: „ustawa o CIT”). Jednakże, są też pracownicy Prac B+R, którzy w ramach swoich obowiązków wykonują także inne prace i podejmują działania (np. administracyjne, kierownicze) niemieszczące się w definicji działalności badawczo-rozwojowej, jakkolwiek działania te pośrednio dotyczą prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności badawczo-rozwojowej, co wynika z charakteru działalności Wnioskodawcy jako Spółki innowacyjnej.

W Prace B+R mogą być zaangażowane również osoby zatrudnione na umowy o dzieło oraz umowy zlecenia, ale Prace B+R realizowane przez te osoby nie będą wykonywane w ramach prowadzonych przez nie działalności gospodarczej albo osoby te w ogóle nie prowadzą działalności gospodarczej.

Pracownicy odpowiedzialni za Prace B+R posiadają pełne kompetencje w zakresie tworzenia nowych lub zmienionych produktów, technologii, procesów i usług, są oni w stanie projektować urządzenia, narzędzia oraz wykonywać inne prace o charakterze badawczo-rozwojowym.

Następnie, na podstawie stworzonej dokumentacji, rozwiązania innowacyjne są wdrażane do produkcji poprzez przeprowadzenie produkcji prototypu, testy, aż po proces walidacji wyrobu, a jeżeli byłoby to wymagane, to również poprzez kontrolę przez jednostkę zewnętrzną (certyfikacja).

Prace B+R prowadzone przez Spółkę są dobrowolnie, a wynikające z powyższych przesłanek, nakierowane są na sferę technologiczną (dążenie do stosowania najnowszych technologii odpowiadających najnowszym trendom), optymalizację procesów wewnętrznych (podnoszenie efektywności wewnątrz organizacji) oraz produktową (rozwój nowych produktów/usług lub zmiany w istniejących produktach/usługach). Prowadzą one również do powstania prototypów.

Reasumując, realizowane prace nad Projektem:

1. są prowadzone w sposób systematyczny, według metodologii określonej przez dedykowanych pracowników,
2. mają charakter twórczy/innowacyjny, gdyż są nakierowane na wypracowanie lub wykorzystanie dostępnych zasobów wiedzy do tworzenia nowych urządzeń spełniających cele i założenia klienta,
3. dotyczą opracowywania nowych produktów, prototypów lub zmian w istniejących produktach.
   
   

Prace B+R opisane w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym są i będą prowadzone przez Wnioskodawcę w sposób systematyczny według określonych harmonogramów, najlepszych praktyk i obowiązujących regulacji przez specjalnie wybrane osoby posiadające odpowiednie kompetencje i wykształcenie. Wnioskodawca nie prowadzi i nie będzie prowadził Prac B+R incydentalnie.

W związku z powyższym, Wnioskodawca w ramach prowadzonych Prac B+R ponosi w 2019 r. i będzie ponosił w latach następnych szereg różnego rodzaju kosztów (dalej jako: „Koszty B+R”).

W ramach Projektu Wnioskodawca poniesie następujące koszty:

1. Badania przemysłowe:
   1.1. Wynagrodzenia:
   1.1.1. Kierownik zespołu B+R, specjalista w zakresie algorytmów sterowania.
   1.1.2.Specjalista w zakresie efektywności energetycznej obiektów.
   1.1.3.Specjalista w zakresie identyfikacji obiektów regulacji.
   1.1.4.Specjalista w zakresie projektowania i modelowania sieci ciepłowniczych.
   1.1.5.Specjalista w zakresie optymalizacji algorytmów sterowania.
   1.1.6.Specjalista w zakresie bezpieczeństwa układów i systemów ciepłowniczych.
   1.1.7.Specjalista w zakresie odzyskiwania energii z mediów powrotnych.
   1.1.8.Specjalista w zakresie weryfikacji parametrów pracy systemów grzewczych.
   1.1.9.Specjalista w zakresie analizy i obliczeń hydraulicznych i wytrzymałościowych.
   1.1.10. Specjalista w zakresie analizy i weryfikacji danych eksperckich w zakresie współczynników środowiskowych.
   1.1.11. Specjalista w zakresie projektowania i modelowania przepływów i przekazywania ciepła.
   1.1.12. Specjalista w zakresie projektowania i dostrajania parametrów baz danych i systemów eksperckich.
   1.1.13. Specjalista w zakresie integracji systemów embedded.
   1.1.14. Specjalista w zakresie implementacji w układach FPGA.
   1.1.15. Specjalista w zakresie modelowania MES/FEM.
   1.1.16. Specjalista w zakresie analizy wielokryterialnej i algorytmów eksperckich.
   1.2. Pozostałe koszty bezpośrednie:
   1.2.1. Amortyzacja oprogramowania do obliczania naprężeń rurociągów.
   1.2.2. Amortyzacja oprogramowania CAD/CAE.
   1.2.3. Amortyzacja stacjonarnych stacji roboczych o dużej mocy obliczeniowej.
   1.2.4. System operacyjny z podstawowym oprogramowaniem użytkowym – amortyzacja.
   1.2.5. Amortyzacja aparatu cyfrowego z możliwością nagrywania poklatkowego.
   1.2.6. Amortyzacja ultradźwiękowego przepływomierza przenośnego.
   1.2.7. Amortyzacja pirometru.
   1.2.8. Amortyzacja kamery termowizyjnej.
   1.2.9. Amortyzacja plotera AO.
   1.2.10. Amortyzacja aparatury do pomiaru grubości ścianek rurociągów.
   1.2.11. Amortyzacja aparatury do pomiaru grubości spawów.
   1.2.12. Zakup materiałów - SMART termostaty.
   1.2.13. Zakup materiałów - zawory sterujące przepływem.
   1.2.14. Zakup materiałów - układy embedded do akwizycji danych z sensorów.
   1.2.15. Amortyzacja oprogramowania inżynierskiego.
   1.2.16. Zakup materiałów - układy embedded i procesory FPGA.
   1.2.17. Zakup materiałów - płytki PCB wykonane na zamówienie
   1.2.18. Zakup materiałów - drobne części elektroniczne i podzespoły.
   
2. Badania rozwojowe:
   2.1. Wynagrodzenia:
   2.1.1. Kierownik zespołu B+R, specjalista w zakresie algorytmów sterowania.
   2.1.2. Specjalista w zakresie efektywności energetycznej obiektów.
   2.1.3. Specjalista w zakresie identyfikacji obiektów regulacji.
   2.1.4. Specjalista w zakresie projektowania i modelowania sieci ciepłowniczych.
   2.1.5. Specjalista w zakresie optymalizacji algorytmów sterowania.
   2.1.6. Specjalista w zakresie bezpieczeństwa układów i systemów ciepłowniczych.
   2.1.7. Specjalista w zakresie odzyskiwania energii z mediów powrotnych.
   2.1.8. Specjalista w zakresie weryfikacji parametrów pracy systemów grzewczych.
   2.1.9. Specjalista w zakresie analizy i obliczeń hydraulicznych i wytrzymałościowych.
   2.1.10. Specjalista w zakresie analizy i weryfikacji danych eksperckich w zakresie współczynników środowiskowych.
   2.1.11. Specjalista w zakresie projektowania i modelowania przepływów i przekazywania ciepła.
   2.1.12. Specjalista w zakresie projektowania i dostrajania parametrów baz danych i systemów eksperckich.
   2.2. Pozostałe koszty bezpośrednie:
   2.2.1. Zakup materiałów - SMART termostaty.
   2.2.2. Zakup materiałów - zawory sterujące przepływem.
   2.2.3. Zakup materiałów - układy embedded do akwizycji danych z sensorów.
   
   
   

Poniżej Wnioskodawca przedstawił w formie tabelarycznej kosztorys wykonania Projektu.

Wnioskodawca podkreśla, że kosztorys projektu może ulegać modyfikacjom w trakcie Projektu, gdyż naturą rzeczy przedsięwzięć badawczych jest to, że nie da się przewidzieć przed rozpoczęciem badań jakie rezultaty przyniosą, gdyż w przeciwnym razie, mając przed rozpoczęciem badań pewność wyników, które uzyskamy, badania nie byłyby potrzebne. W związku z powyższym, wyniki uzyskane w początkowym etapie badań zawsze będą determinować zakres i rodzaj badań w kolejnych etapach, a w konsekwencji wpłyną na ostateczny kształt kosztorysu.

Przykładowe koszty związane z Pracami badawczo-rozwojowymi ponoszone przez Wnioskodawcę w odniesieniu do osób zatrudnionych na umowę o pracę to m.in.:

• koszty wynagrodzenia pracowników zatrudnionych w celu realizacji Prac B+R,
• koszty składek z tytułu tych należności określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 300, z późn. zm., dalej: „Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych”) - w części finansowanej przez Wnioskodawcę jako płatnika składek,
• szkolenia pracowników zatrudnionych w celu realizacji Prac B+R, związane z prowadzeniem tych prac,
• koszty dodatkowego ubezpieczenia medycznego pracowników zatrudnionych w celu realizacji Prac B+R,
• podróże służbowe pracowników w celu realizacji Prac B+R.
  
  

W odniesieniu do osób realizujących Prace badawczo-rozwojowe na podstawie umów o dzieło oraz umów zlecenia Wnioskodawca ponosi oraz będzie ponosić następujące Koszty B+R:

• koszty wynagrodzenia wraz z kosztami składek z tytułu tych należności określone w Ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, współpracowników realizujących prace na podstawie umów zlecenia,
• koszty wynagrodzenia współpracowników realizujących prace na podstawie umów o dzieło,
• szkolenia oraz podróże współpracowników w celu realizacji działalności badawczo- rozwojowej.
  
  

Jak już to powyżej zasygnalizowano, pracownicy, którzy realizują Prace B+R mogą również wykonywać inne czynności - np. natury administracyjnej. W związku z tym, Wnioskodawca wdrożył systemy raportowania i prowadzi ewidencję czasu pracy pozwalającą ustalić, w razie potrzeby, procentowy udział czasu poświęconego przez poszczególnych pracowników na realizację Prac B+R w całkowitym czasie pracy wykonanej przez nich w trakcie miesiąca.

W szczególności, każde zadanie wykonywane przez pracowników Wnioskodawcy jest dokumentowane w postaci zadań w ww. systemach raportowania. Dzięki takiemu rozwiązaniu, Wnioskodawca posiada dane wskazujące jaka część wydatków ponoszonych w odniesieniu do pracowników stanowi Koszty B+R. W ten sposób Wnioskodawca ustala proporcję w jakiej wydatki ponoszone na pracowników stanowią Koszty B+R.

Wnioskodawca w ramach Prac badawczo-rozwojowych ponosi i będzie ponosił także Koszty B+R związane z odpisami amortyzacyjnymi od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (innych niż budynki, budowle, samochody osobowe, lokale będące odrębną własnością.) m.in:

• amortyzacja wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w ramach Prac badawczo-rozwojowych,
• amortyzacja maszyn i urządzeń wykorzystywanych w ramach Prac badawczo-rozwojowych,
• amortyzacja sprzętu komputerowego i elektronicznego wykorzystywanego przez pracowników realizujących Prace badawczo-rozwojowe,
• amortyzacja mebli i wyposażenia biurowego - biurek, foteli, krzeseł, itp., wykorzystywanych przez pracowników realizujących Prace badawczo-rozwojowe.
  
  

Poniżej Wnioskodawca przedstawił w formie tabelarycznej zasoby techniczne niezbędne do realizacji Projektu.

Wnioskodawca podkreśla, że lista planowanych urządzeń może ulegać modyfikacjom w trakcie Projektu, gdyż naturą rzeczy przedsięwzięć badawczych jest to, że nie da się przewidzieć przed rozpoczęciem badań, jakie rezultaty przyniosą, gdyż w przeciwnym razie, mając przed rozpoczęciem badań pewność wyników, które uzyskamy, badania nie byłyby potrzebne. W związku z powyższym, wyniki uzyskane w początkowym etapie badań zawsze będą determinować zakres i rodzaj badań w kolejnych etapach, a w konsekwencji wpłyną na ostateczny kształt listy planowanych urządzeń.

Wnioskodawca w ramach Prac badawczo-rozwojowych ponosi i będzie ponosił także Koszty B+R dotyczące odpisów amortyzacyjnych środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa jest równa lub niższa niż 10.000,00 zł. W przypadku tych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych Wnioskodawca dokonuje jednorazowych odpisów amortyzacyjnych w miesiącu oddania do używania danego środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej albo w miesiącu następnym.

Dodatkowo, Wnioskodawca do Kosztów B+R zalicza również wydatki na:

• zakup oraz utrzymanie licencji i różnego rodzaju oprogramowania,
• pokrycie kosztów patentowych,
• nabycie i zużycie surowców oraz materiałów, środków eksploatacyjnych i podobnych produktów.
  
  

W tym kontekście należy nadmienić, że w praktyce zdarzają się sytuacje, że maszyny, urządzenia, licencje i oprogramowanie itp. są wykorzystywane również do prac niezwiązanych z Pracami badawczo-rozwojowymi, ale do realizacji np. czynności o charakterze administracyjnym. 

Z tego względu, Wnioskodawca rozdziela wszystkie koszty, w tym również koszty maszyn, urządzeń, licencji, oprogramowania itp. kluczem podziału na projekty dotyczące Prac badawczo-rozwojowych - i tylko w tej części uznaje je za Koszty B+R - oraz pozostałe projekty. Zdarza się bowiem, że składniki, tj.: środki trwałe oraz WNiP, które poprzez odpisy amortyzacyjne są zaliczane do kosztów kwalifikowanych, nie są wyłącznie wykorzystywane w ramach prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej. W tym kontekście należy nadmienić, że w praktyce zdarzają się sytuacje, że środki trwałe oraz WNiP są wykorzystywane również do prac nie związanych z Pracami badawczo-rozwojowymi, ale do realizacji np. czynności o charakterze administracyjnym. Klucz podziału jest określany na podstawie proporcji czasu spędzonego przez pracowników na prace związane z Pracami badawczo-rozwojowymi (tj. tworzenie technologii) oraz prace związane z pozostałą działalnością (tj. prace administracyjne lub inne prace).

W praktyce zatem, wszystkie wydatki związane z Pracami badawczo-rozwojowymi alokowane są na poszczególne projekty kluczem podziału wynikającym z systemu raportowania pracy/ ewidencji czasu pracy albo w całości (w przypadku, gdy dany pracownik 100% czasu poświęcił na realizację Prac badawczo-rozwojowych/zasób w całości był wykorzystywany do Prac badawczo-rozwojowych)/albo w części (w przypadku, gdy dany pracownik poświęcił na wykonywanie Prac badawczo-rozwojowych mniej niż 100% czasu/zasób w części był wykorzystywany do Prac badawczo-rozwojowych) tj. zgodnie z czasem wykorzystania poszczególnych zasobów przy danym projekcie.

Koszty B+R są i będą ewidencjonowane w systemie księgowym Wnioskodawcy. Każdy Projekt w ramach Prac badawczo-rozwojowych jest i będzie wyodrębniony w systemie. System księgowy Wnioskodawcy umożliwia wygenerowanie pełnej listy Kosztów B+R wraz z kwotami, na poszczególne okresy/lata.

W ramach prowadzonych Prac B+R może także wyjątkowo dojść do następujących sytuacji:

• zaniechania prac - ze względu na brak prawdopodobieństwa zakończenia prac ze skutkiem pozytywnym lub ze względu na przyjęcie rozwiązań odmiennych niż będących przedmiotem prowadzonych prac, Spółka może podjąć decyzję o ich zaniechaniu; decyzja o zaniechaniu prac jest równoznaczna z ich zakończeniem; w momencie podejmowania decyzji o zaniechaniu prac, Spółka jest przekonana o bezcelowości i braku ekonomicznego uzasadnienia dla dalszych działań,
• zakończenia prac ze skutkiem negatywnym - prowadzone prace rozwojowe były kontynuowane aż do realizacji wszystkich planowanych etapów i prób, ale nie udało się uzyskać założonych celów.
  
  

Dodatkowo, Wnioskodawca zaznacza, że:

• Działalność Wnioskodawcy polega na nabywaniu, łączeniu, kształtowaniu i wykorzystywaniu dostępnej wiedzy i umiejętności z dziedziny nauki, technologii i działalności gospodarczej oraz innej wiedzy i umiejętności do planowania produkcji oraz tworzenia i projektowania nowych, zmienionych i ulepszonych produktów, procesów i usług.
• Projekt jest bezpośrednio związany z działalnością B+R. Przedmiotem wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej nie są projekty, które służą bieżącej działalności operacyjnej Wnioskodawcy.
• Działalność w zakresie działalności badawczo-rozwojowej nie ma i nie będzie miała charakteru prac obejmujących rutynowe i okresowe zmiany.
• Wnioskodawca jest małym przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców.
• Nie prowadzi i nie będzie prowadzić działalności na terenie specjalnej strefy ekonomicznej na podstawie zezwolenia.
• Prowadzone Prace badawczo-rozwojowe nie stanowią i nie będą stanowić badań podstawowych w rozumieniu art. 4a pkt 27 lit. a Ustawy o CIT.
• Koszty B+R nie obejmują i nie będą obejmować inwestycji w aparaturę naukowo-badawczą dostarczaną w ramach umowy zawartej z podmiotem powiązanym w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 Ustawy o CIT, oraz inwestycji w samochody osobowe oraz budowle, budynki i lokale będące odrębną własnością.
• Koszty B+R nie obejmują i nie będą obejmować odpisów amortyzacyjnych od samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością.
• Wnioskodawca otrzyma dotację pokrywającą część kosztów Projektu. Jednakże przedmiotem niniejszego wniosku jest tylko i wyłącznie cześć kosztów niesfinansowana z dotacji, a więc ta, którą Wnioskodawca ponosi i będzie ponosić ze środków własnych, które nie są/nie będą zwracane w jakiejkolwiek formie lub nie zostały/nie zostaną odliczone od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.
• Będzie prowadzić działalność w zakresie opisanym powyżej również w przyszłości, korzysta i zamierza korzystać z odliczenia kosztów kwalifikowanych od podstawy opodatkowania na zasadach określonych w art. 18d i art. 18e Ustawy o CIT.
• Koszty B+R są i będą zaliczane przez Spółkę także do kosztów podatkowych w postaci „jednorazowej” lub odpisów amortyzacyjnych.
• Kwota odliczonych kosztów kwalifikowanych nie przekracza i nie przekroczy limitów określonych w ustawie o CIT.
• Wnioskodawca będzie wykazywał w zeznaniach podatkowych koszty kwalifikowane podlegające odliczeniu.
• Ponosi koszty realizacji prac ze środków własnych, które nie zostały/nie zostaną odliczone od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.
• W celu skorzystania z odliczenia B+R wyodrębnia i będzie wyodrębniał w ewidencji, o której mowa w art. 9 ust. 1 Ustawy o CIT, koszty działalności badawczo-rozwojowej.
• Wszystkie Koszty B+R wymienione w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym, dotyczące pracowników zatrudnionych do realizacji prac badawczo-rozwojowych są należnościami ze stosunku pracy (należności dotyczą tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1509, z późn. zm., dalej: „Ustawa o PIT”). W skład ww. należności nie będą wchodziły np. wynagrodzenia za czas choroby, za wynagrodzenia za czas urlopu.
• Wydatki ponoszone przez Spółkę, które mogą stanowić koszty kwalifikowane w ramach ulgi B+R są i będą przez Wnioskodawcę zaliczane do kosztów uzyskania przychodów danego roku. Spółka planuje odpisać ponoszone wydatki od podstawy opodatkowania na podstawie art. 18d ust. 1 Ustawy o CIT, w zeznaniach za poszczególne lata podatkowe, w których te wydatki poniesiono.
• Uzyskuje incydentalnie przychody z zysków kapitałowych. Nie dojdzie do sytuacji, że w roku podatkowym wysokość kosztów kwalifikowanych przekroczy wysokość kwoty dochodu uzyskanego przez Wnioskodawcę z przychodów innych niż przychody z zysków kapitałowych.
• Nie posiada i nie będzie posiadał statusu centrum badawczo-rozwojowego.
• Usługi wykonywane na podstawie umowy zlecenia i umowy o dzieło stanowią i będą stanowiły wyłącznie należności ze źródła określonego w treści art. 13 pkt 8a ustawy o PIT.
• Wydatki ponoszone na szkolenia oraz podróże współpracowników, z którymi Spółka zawarła bądź będzie zawierać umowy o dzieło oraz umowy zlecenie - w celu realizacji działalności badawczo-rozwojowej - stanowią i będą stanowić po stronie tych współpracowników należności z tytułów, o których mowa w art. 13 pkt 8a ustawy o PIT.
  
  

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy realizowane przez Wnioskodawcę Prace badawczo-rozwojowe, przedstawione w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym, stanowią działalność badawczo-rozwojową w rozumieniu art. 4a pkt 26 w zw. z art. 4a pkt 27 lit. b i art. 4a pkt 28 Ustawy o CIT? (pytanie oznaczone we wniosku nr 1)
2. Czy wymienione w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym Koszty B+R, w części niesfinansowanej z dotacji, stanowią koszty kwalifikowane, o których mowa w art. 18d ust. 2 oraz art. 18d ust. 3 Ustawy o CIT? (pytanie oznaczone we wniosku nr 2)
3. Czy przedstawione w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym Koszty B+R, w części niesfinansowanej z dotacji, mogą podlegać odliczeniu od podstawy opodatkowania zgodnie z art. 18d ust. 1 Ustawy o CIT? (pytanie oznaczone we wniosku nr 3)
4. Czy przedstawione w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym koszty wkładu własnego konsorcjanta na realizację Projektu, które pokrywa Wnioskodawca, stanowią dla Wnioskodawcy koszty kwalifikowane podlegające odliczeniu od podstawy opodatkowania zgodnie z art. 18d ust. 1 Ustawy o CIT? (pytanie oznaczone we wniosku nr 4)
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1)

Realizowane przez Wnioskodawcę Prace badawczo-rozwojowe przedstawione w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym stanowią działalność badawczo-rozwojową w rozumieniu art. 4a pkt 26 w zw. z art. 4a pkt 27 lit. b i art. 4a pkt 28 Ustawy o CIT.

Zgodnie z art. 4a pkt 26 Ustawy o CIT, działalność badawczo-rozwojowa oznacza działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.

Zgodnie z art. 4a pkt 27 Ustawy o CIT, badania naukowe oznaczają:

1. badania podstawowe w rozumieniu art. 4 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce,
2. badania aplikacyjne w rozumieniu art. 4 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.
   
   

Na mocy art. 4 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, badania naukowe są działalnością obejmującą badania podstawowe rozumiane jako prace empiryczne lub teoretyczne mające przede wszystkim na celu zdobywanie nowej wiedzy o podstawach zjawisk i obserwowalnych faktów bez nastawienia na bezpośrednie zastosowanie komercyjne.

Na mocy art. 4 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, badania naukowe są działalnością obejmującą badania aplikacyjne rozumiane jako prace mające na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności, nastawione na opracowywanie nowych produktów, procesów lub usług lub wprowadzanie do nich znaczących ulepszeń.

Zgodnie z art. 4a pkt 28 Ustawy o CIT, prace rozwojowe oznaczają prace rozwojowe w rozumieniu art. 4 ust. 3 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.

Stosownie do art. 4 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, prace rozwojowe są działalnością obejmującą nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług, z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń.

Wnioskodawca posiada siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i jest polskim rezydentem podatkowym. Przedmiotem działalności Spółki w przeważającej części jest działalność w zakresie inżynierii i związane z nią doradztwo techniczne. Spółka prowadzi również działalność gospodarczą w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych w dziedzinie pozostałych nauk przyrodniczych i technicznych, wykonywania instalacji elektrycznych, wodno-kanalizacyjnych, cieplnych, gazowych i klimatyzacyjnych, realizacji projektów budowlanych, produkcji instrumentów i przyrządów pomiarowych, kontrolnych i nawigacyjnych.

Pozycja rynkowa Spółki, w tym wielkość sprzedaży jej produktów, jest stricte uzależniona od poziomu ponoszonych wydatków na prace badawcze i rozwojowe. Produkty Spółki muszą odpowiadać aktualnym potrzebom klientów, a zarazem muszą posiadać lepsze rozwiązania technologiczne niż wyroby oferowane przez konkurencję Wnioskodawcy. Prowadzone przez Spółkę prace badawcze i rozwojowe są skierowane na pozyskanie przewag konkurencyjnych, które prowadzą do wzrostu jej przychodów. Należy stwierdzić, że dla spółki innowacyjnej, takiej jak Wnioskodawca, sukces prowadzonej działalności gospodarczej jest ściśle uzależniony od poziomu nakładów na badania i rozwój.

Celem działalności Spółki, jako podmiotu gospodarczego, a przez to i jej udziałowców, jest generowanie dochodu, rozumianego jako różnica między przychodem, a kosztami jego uzyskania. Aby ten cel gospodarczy realizować, Spółka dąży do tego, aby wyniki prac prowadzonych przez Spółkę komercjalizować. W związku z tym, prawie wszystkie wyniki prac prowadzonych przez Spółkę są sprzedawane na zewnątrz.

Działalność Wnioskodawcy polega na nabywaniu, łączeniu, kształtowaniu i wykorzystywaniu dostępnej wiedzy i umiejętności z dziedziny nauki, technologii i działalności gospodarczej oraz innej wiedzy i umiejętności do planowania produkcji oraz tworzenia i projektowania nowych, zmienionych i ulepszonych produktów, procesów i usług.

Spółka jest małym przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców.

W 2019 r. i latach następnych, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, Spółka realizuje i będzie realizowała Prace B+R, w tym prace związane z tworzeniem i projektowaniem nowych, zmienionych i ulepszonych urządzeń hybrydowego systemu zarządzania energią cieplną w budynkach oraz prace związane z opracowywaniem prototypów.

W ramach swojej działalności, Spółka prowadzi Projekt „N. - Hybrydowy system zarządzania energią cieplną w budynkach”. Projekt został rozpoczęty 1 stycznia 2019 r. Planowana data jego zakończenia to 31 grudnia 2021 r.

W ramach realizacji Projektu powstanie uniwersalny system sterowania zapotrzebowaniem na energię cieplną budynków N.

Spółka zatrudnia pracowników (umowy o pracę) wykonujących w ramach swoich obowiązków czynności należące do kategorii Prac badawczo-rozwojowych (zakresy ich obowiązków obejmują czynności mające cechy działalności badawczo-rozwojowej w rozumieniu Ustawy o CIT). Jednakże, są też pracownicy Prac B+R, którzy w ramach swoich obowiązków wykonują także inne prace i podejmują działania (np. administracyjne, kierownicze) niemieszczące się w definicji działalności badawczo-rozwojowej, jakkolwiek działania te pośrednio dotyczą prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności badawczo-rozwojowej, co wynika z charakteru działalności Wnioskodawcy jako Spółki innowacyjnej.

W Prace B+R mogą być zaangażowane również osoby zatrudnione na umowy o dzieło oraz umowy zlecenia, ale Prace B+R realizowane przez te osoby nie będą wykonywane w ramach prowadzonych przez nie działalności gospodarczej albo osoby te w ogóle nie prowadzą działalności gospodarczej.

Szczegółowy opis Projektu znajduje się w punkcie II „Opis stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego” niniejszego wniosku o wydanie interpretacji.

Prace B+R prowadzone przez Spółkę są dobrowolnie, a wynikające z powyższych przesłanek, nakierowane są na sferę technologiczną (dążenie do stosowania najnowszych technologii odpowiadających najnowszym trendom), optymalizację procesów wewnętrznych (podnoszenie efektywności wewnątrz organizacji) oraz produktową (rozwój nowych produktów/usług lub zmiany w istniejących produktach/usługach). Prowadzą one również do powstania prototypów.

Reasumując, realizowane prace nad projektami:

1. są prowadzone w sposób systematyczny, według metodologii określonej przez dedykowanych pracowników,
2. mają charakter twórczy/innowacyjny, gdyż są nakierowane na wypracowanie lub wykorzystanie dostępnych zasobów wiedzy do tworzenia nowych urządzeń spełniających cele i założenia klienta,
3. dotyczą opracowywania nowych produktów, prototypów lub zmian w istniejących produktach.
   
   

Prace B+R opisane w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym są i będą prowadzone przez Wnioskodawcę w sposób systematyczny według określonych harmonogramów, najlepszych praktyk i obowiązujących regulacji przez specjalnie wybrane osoby posiadające odpowiednie kompetencje i wykształcenie. Wnioskodawca nie prowadzi i nie będzie prowadził Prac B+R incydentalnie.

Powyższe Prace B+R nie polegają w szczególności na wprowadzaniu rutynowych, standardowych oraz okresowych zmian w produktach, procesach czy usługach.

Wszystkie ww. Prace B+R realizowane przez Wnioskodawcę cechują się innowacyjnością. Wnioskodawca podejmuje i będzie podejmował Prace B+R w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań. Efektem Prac B+R Spółki będą nowe, zmienione lub ulepszone produkty, procesy i usługi, a także prototypy, z wyłączeniem prac obejmujących rutynowe i okresowe zmiany.

W świetle powyższego, w opinii Wnioskodawcy, realizowane przez niego Prace B+R stanowią badania naukowe lub prace rozwojowe, o których mowa powyżej, ponieważ:

• są pracami mającymi na celu zdobycie nowej wiedzy oraz umiejętności, są nastawione na opracowywanie nowych produktów, procesów lub usług lub wprowadzanie do nich znaczących ulepszeń,
• są działalnością obejmującą nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług, z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń.
  
  

Stanowisko Wnioskodawcy znajduje potwierdzenie w praktyce organów podatkowych. Przykładowo, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 4 grudnia 2017 r., sygn. akt: 0111-KDIB1-3.4010.260.2017.3.APO stwierdził, że: Zatem wskazać należy, że innowacja jest to każda zmiana, która coś ulepsza, daje nową jakość lub pozwala stworzyć nowy produkt, usługę bądź nową jakość. Może to być zmiana radykalna, dająca zupełnie nowy produkt, ale również cząstkowa, prowadząca do udoskonalenia produktu. Dlatego też definicja tego słowa jest bardzo szeroka (tak też m.in. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 14 marca 2017 r., sygn. akt: 1462-IPPB5.4510.21.2017.2.MR).

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 10 grudnia 2018 r., sygn. akt: 0112-KDIL3-3.4011.327.2018.2.MW stwierdził, że Mając na uwadze powyższe, należy wskazać, że Projekt realizowany przez Spółkę stanowi działalność badawczo-rozwojową, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy i wykorzystania ich do tworzenia nowych zastosowań. Działalność tą można scharakteryzować jako nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy z wielu dziedzin do tworzenia i projektowania nowych, zmienionych lub ulepszonych produktów/usług i procesów (tu: nowej technologii polegającej na zautomatyzowaniu systemu projektowania i przygotowania produkcji medycznych sal operacyjnych). Jednocześnie, wyniki Projektu mają służyć celom gospodarczym Spółki, tj. Spółka będzie mogła wykorzystać opracowaną w ramach tej działalności technologię w swojej działalności gospodarczej. Zatem słuszne jest stanowisko Wnioskodawcy, że Projekt, o którym mowa we wniosku, należy uznać za działalność badawczo-rozwojową.

Podobnie, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 14 grudnia 2018 r., sygn. akt: 0114-KDIP2-1.4010.423.2018.1.JS.

W związku z powyższym, należy uznać, że realizowane przez Wnioskodawcę Prace B+R stanowią i będą stanowiły działalność badawczo-rozwojową w rozumieniu art. 4a pkt 26, w zw. z art. 4a pkt 27 lit. b i art. 4a pkt 28 Ustawy o CIT.

Ad. 2)

Wymienione w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym Koszty B+R w części niesfinansowanej z dotacji, stanowią koszty kwalifikowane, o których mowa w art. 18d ust. 2 oraz art. 18d ust. 3 Ustawy o CIT.

Zgodnie z art. 18d ust. 1 Ustawy o CIT, podatnik uzyskujący przychody inne niż przychody z zysków kapitałowych odlicza od podstawy opodatkowania, ustalonej zgodnie z art. 18 Ustawy o CIT, koszty uzyskania przychodów poniesione na działalność badawczo-rozwojową. Kwota odliczenia nie może w roku podatkowym przekraczać kwoty dochodu uzyskanego przez podatnika z przychodów innych niż przychody z zysków kapitałowych.

Na podstawie art. 18d ust. 2 Ustawy o CIT, za koszty kwalifikowane uznaje się:

1. poniesione w danym miesiącu należności z tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o PIT, oraz sfinansowane przez płatnika składki z tytułu tych należności określone w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w ogólnym czasie pracy pracownika w danym miesiącu;
   1a. poniesione w danym miesiącu należności z tytułów, o których mowa w art. 13 pkt 8 lit. a Ustawy o PIT, oraz sfinansowane przez płatnika składki z tytułu tych należności określone w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na wykonanie usługi w zakresie działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w całości czasu przeznaczonego na wykonanie usługi na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło w danym miesiącu;
   
2. nabycie materiałów i surowców bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością badawczo- rozwojową;
   2a. nabycie niebędącego środkami trwałymi sprzętu specjalistycznego wykorzystywanego bezpośrednio w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, w szczególności naczyń i przyborów laboratoryjnych oraz urządzeń pomiarowych; 
   
3. ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne, świadczone lub wykonywane na podstawie umowy przez podmiot, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-8 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, a także nabycie od takiego podmiotu wyników prowadzonych przez niego badań naukowych, na potrzeby działalności badawczo-rozwojowej;
   
4. odpłatne korzystanie z aparatury naukowo-badawczej wykorzystywanej wyłącznie w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, jeżeli to korzystanie nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym z podatnikiem w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4;
   4a. nabycie usługi wykorzystania aparatury naukowo-badawczej wyłącznie na potrzeby prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, jeżeli zakup usługi nie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym z podatnikiem w rozumieniu art. 11a ust. 1 pkt 4;
   
5. koszty uzyskania i utrzymania patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy, prawa z rejestracji wzoru przemysłowego, poniesione na:
   
   1. przygotowanie dokumentacji zgłoszeniowej i dokonanie zgłoszenia do Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej lub odpowiedniego zagranicznego organu, łącznie z kosztami wymaganych tłumaczeń na język obcy,
   2. prowadzenie postępowania przez Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej lub odpowiedni zagraniczny organ, poniesione od momentu zgłoszenia do tych organów, w szczególności opłaty urzędowe i koszty zastępstwa prawnego i procesowego,
   3. odparcie zarzutów niespełnienia warunków wymaganych do uzyskania patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy lub prawa z rejestracji wzoru przemysłowego zarówno w postępowaniu zgłoszeniowym, jak i po jego zakończeniu, w szczególności koszty zastępstwa prawnego i procesowego, zarówno w Urzędzie Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej, jak i w odpowiednim zagranicznym organie,
   4. opłaty okresowe, opłaty za odnowienie, tłumaczenia oraz dokonywanie innych czynności koniecznych dla nadania lub utrzymania ważności patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy oraz prawa z rejestracji wzoru przemysłowego, w szczególności koszty walidacji patentu europejskiego.
   
   
   
   

Zgodnie z art. 18d ust. 2a Ustawy o CIT, w przypadku wartości niematerialnych i prawnych w postaci kosztów prac rozwojowych, o których mowa w art. 16b ust. 2 pkt 3 Ustawy o CIT, za koszty kwalifikowane uznaje się dokonywane od tej wartości niematerialnej i prawnej odpisy amortyzacyjne w proporcji, w jakiej w jej wartości początkowej pozostają koszty wymienione w ust. 2 pkt 1 - 4a lub ust. 3a pkt 2 Ustawy o CIT.

Przepis art. 18d ust. 3 Ustawy o CIT, stanowi, że za koszty kwalifikowane uznaje się także dokonywane w danym roku podatkowym, zaliczane do kosztów uzyskania przychodów, odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, z wyłączeniem samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością.

Pytanie Wnioskodawcy dotyczy tylko i wyłącznie Kosztów B+R w części niesfinansowanej z dotacji, gdyż tylko takie uprawniają do skorzystania z ulgi podatkowej określonej w art. 18d Ustawy o CIT.

W tym świetle, zdaniem Wnioskodawcy, Koszty B+R ponoszone przez Wnioskodawcę w przedstawionym stanie mieszczą się w katalogu kosztów kwalifikowanych, o których mowa w art. 18d.

Konkluzja ta dotyczy w szczególności poniżej wymienionych kosztów.

W ramach Projektu Wnioskodawca poniesie następujące koszty:

1. Badania przemysłowe:
   1.1. Wynagrodzenia:
   1.1.1. Kierownik zespołu B+R, specjalista w zakresie algorytmów sterowania.
   1.1.2. Specjalista w zakresie efektywności energetycznej obiektów.
   1.1.3. Specjalista w zakresie identyfikacji obiektów regulacji.
   1.1.4. Specjalista w zakresie projektowania i modelowania sieci ciepłowniczych.
   1.1.5. Specjalista w zakresie optymalizacji algorytmów sterowania.
   1.1.6. Specjalista w zakresie bezpieczeństwa układów i systemów ciepłowniczych.
   1.1.7. Specjalista w zakresie odzyskiwania energii z mediów powrotnych.
   1.1.8. Specjalista w zakresie weryfikacji parametrów pracy systemów grzewczych.
   1.1.9. Specjalista w zakresie analizy i obliczeń hydraulicznych i wytrzymałościowych.
   1.1.10. Specjalista w zakresie analizy i weryfikacji danych eksperckich w zakresie współczynników środowiskowych.
   1.1.11. Specjalista w zakresie projektowania i modelowania przepływów i przekazywania ciepła.
   1.1.12. Specjalista w zakresie projektowania i dostrajania parametrów baz danych i systemów eksperckich.
   1.1.13. Specjalista w zakresie integracji systemów embedded.
   1.1.14. Specjalista w zakresie implementacji w układach FPGA
   1.1.15. Specjalista w zakresie modelowania MES/FEM
   1.1.16. Specjalista w zakresie analizy wielokryterialnej i algorytmów eksperckich
   1.2. Pozostałe koszty bezpośrednie:
   1.2.1. Amortyzacja oprogramowania do obliczania naprężeń rurociągów.
   1.2.2. Amortyzacja oprogramowania CAD/CAE.
   1.2.3. Amortyzacja stacjonarnych stacji roboczych o dużej mocy obliczeniowej .
   1.2.4. System operacyjny z podstawowym oprogramowaniem użytkowym – amortyzacja.
   1.2.5. Amortyzacja aparatu cyfrowego z możliwością nagrywania poklatkowego.
   1.2.6. Amortyzacja ultradźwiękowego przepływomierza przenośnego.
   1.2.7. Amortyzacja pirometru.
   1.2.8. Amortyzacja kamery termowizyjnej.
   1.2.9. Amortyzacja plotera A0.
   1.2.10. Amortyzacja aparatury do pomiaru grubości ścianek rurociągów.
   1.2.11. Amortyzacja aparatury do pomiaru grubości spawów.
   1.2.12. Zakup materiałów - SMART termostaty.
   1.2.13. Zakup materiałów - zawory sterujące przepływem.
   1.2.14. Zakup materiałów - układy embedded do akwizycji danych z sensorów.
   1.2.15. Amortyzacja oprogramowania inżynierskiego.
   1.2.16. Zakup materiałów - układy embedded i procesory FPGA.
   1.2.17. Zakup materiałów - płytki PCB wykonane na zamówienie.
   1.2.18. Zakup materiałów - drobne części elektroniczne i podzespoł
   y. 
   
2. Badania rozwojowe:
   2.1. Wynagrodzenia:
   2.1.1. Kierownik zespołu B+R, specjalista w zakresie algorytmów sterowania.
   2.1.2. Specjalista w zakresie efektywności energetycznej obiektów.
   2.1.3. Specjalista w zakresie identyfikacji obiektów regulacji.
   2.1.4. Specjalista w zakresie projektowania i modelowania sieci ciepłowniczych.
   2.1.5. Specjalista w zakresie optymalizacji algorytmów sterowania.
   2.1.6. Specjalista w zakresie bezpieczeństwa układów i systemów ciepłowniczych.
   2.1.7. Specjalista w zakresie odzyskiwania energii z mediów powrotnych.
   2.1.8. Specjalista w zakresie weryfikacji parametrów pracy systemów grzewczych.
   2.1.9. Specjalista w zakresie analizy i obliczeń hydraulicznych i wytrzymałościowych.
   2.1.10. Specjalista w zakresie analizy i weryfikacji danych eksperckich w zakresie współczynników środowiskowych.
   2.1.11. Specjalista w zakresie projektowania i modelowania przepływów i przekazywania ciepła.
   2.1.12. Specjalista w zakresie projektowania i dostrajania parametrów baz danych i systemów eksperckich.
   2.2. Pozostałe koszty bezpośrednie:
   2.2.1. Zakup materiałów - SMART termostaty.
   2.2.2. Zakup materiałów - zawory sterujące przepływem.
   2.2.3. Zakup materiałów - układy embedded do akwizycji danych z sensorów.
   
   
   
   
   
   

Przykładowe koszty związane z Pracami badawczo-rozwojowymi ponoszone przez Wnioskodawcę w odniesieniu do osób zatrudnionych na umowę o pracę to m.in.:

• koszty wynagrodzenia pracowników zatrudnionych w celu realizacji Prac B+R,
• koszty składek z tytułu tych należności określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - w części finansowanej przez Wnioskodawcę jako płatnika składek,
• szkolenia pracowników zatrudnionych w celu realizacji Prac B+R, związane z prowadzeniem tych prac,
• koszty dodatkowego ubezpieczenia medycznego pracowników zatrudnionych w celu realizacji Prac B+R,
• podróże służbowe pracowników w celu realizacji Prac B+R.
  
  

To stanowisko znajduje potwierdzenie w praktyce organów podatkowych. Przykładowo, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 22 maja 2017 r., sygn. akt: 0114-KDIP2-1.4010.41.2017.1.MR stwierdził, że Tym samym, stanowisko Wnioskodawcy w zakresie możliwości odliczenia w świetle art. 18d ust. 2 pkt 1, od podstawy opodatkowania w ramach stosowania ulgi na prace badawczo-rozwojowe wynagrodzenia wypłaconego na rzecz osób zatrudnionych na podstawie umowy o prace, jak również kosztów składek z tytułu tych należności wynikających z przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych, a także kosztów szkoleń pracowników, które to szkolenia są związane z prowadzeniem prac badawczo-rozwojowych, oraz kosztów ubezpieczenia medycznego i kosztów podróży służbowych pracowników zatrudnionych w celu realizacji prac badawczo-rozwojowych, w proporcji, w jakiej Ci pracownicy faktycznie realizują prace w zakresie działalności badawczo-rozwojowej należy uznać za prawidłowe (dla por. interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 17 października 2017 r. sygn. akt: 0114-KDIP2-1.4010.255.2017.1.JS).

Ponadto, Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 29 marca 2017 r., sygn. akt: 3063-ILPB2.4510.235.2016.2.ŁM wskazał, że Kosztami kwalifikowanymi będą koszty wynagrodzenia zasadniczego, wynagrodzenia za nadgodziny, dodatku urlopowego, ekwiwalentów za niewykorzystany urlop, premii i nagród, dodatków do wynagrodzeń, wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy, odpraw, ekwiwalentów za wykorzystywanie samochodu prywatnego do celów służbowych, diet i innych należności za czas podróży służbowej pracownika, wynagrodzeń i dodatków wypłacanych pracownikom oddelegowanym z innych spółek z Grupy, pakietów medycznych, ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, a także składek na ubezpieczenia społeczne określone w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w części finansowanej przez płatnika składek, jeżeli te należności i składki dotyczą pracowników zatrudnionych w celu realizacji działalności badawczo-rozwojowej (analogiczne stanowisko przedstawiają interpretacje indywidualne Dyrektora Krajowej Informacji z 17 października 2017 r., sygn. akt: 0114-KDIP2-1.4010.255.2017.l.JS oraz Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 21 lutego 2017 r., sygn. akt: 3063-ILPB2.4510.223.2016.1.KS).

Wszystkie Koszty B+R wymienione w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym, dotyczące pracowników zatrudnionych do realizacji prac badawczo-rozwojowych, są należnościami ze stosunku pracy (należności dotyczą tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o PIT). W skład ww. należności nie będą wchodziły np. wynagrodzenia za czas choroby, za wynagrodzenia za czas urlopu.

W odniesieniu do osób realizujących Prace badawczo-rozwojowe na podstawie umów o dzieło oraz umów zlecenia, Wnioskodawca ponosi oraz będzie ponosić następujące Koszty B+R:

• koszty wynagrodzenia wraz z kosztami składek z tytułu tych należności określone w Ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, współpracowników realizujących prace na podstawie umów zlecenia,
• koszty wynagrodzenia współpracowników realizujących prace na podstawie umów o dzieło,
• szkolenia oraz podróże współpracowników w celu realizacji działalności badawczo- rozwojowej.
  
  

Usługi wykonywane na podstawie umowy zlecenia i umowy o dzieło stanowią i będą stanowiły wyłącznie należności ze źródła określonego w treści art. 13 pkt 8a ustawy o PIT. Wnioskodawca nie zawiera i nie będzie zawierał umów na wykonanie Prac badawczo-rozwojowych z podmiotami, które prowadzą działalność gospodarczą. Wydatki ponoszone na szkolenia oraz podróże współpracowników, z którymi Spółka zawarła bądź będzie zawierać umowy o dzieło oraz umowy zlecenie - w celu realizacji działalności badawczo-rozwojowej - stanowią i będą stanowić po stronie tych współpracowników należności z tytułów, o których mowa w art. 13 pkt 8a ustawy o PIT.

Potwierdza to Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 8 czerwca 2018 r., sygn. akt: 0111-KDIB1-3.4010.227.2018.l.MBD, który stwierdził, że Z powyższego wynika, że podatnik podatku dochodowego od osób prawnych, prowadzący działalność badawczo-rozwojową, może zaliczyć do kosztów kwalifikowanych, koszty wynagrodzenia ze stosunku pracy, jak również z tytułu umowy zlecenie lub umowy o dzieło, zawartej z osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej.

Jak już to powyżej zasygnalizowano, pracownicy, którzy realizują Prace B+R mogą również wykonywać inne czynności - np. natury administracyjnej. W związku z tym, Wnioskodawca prowadzi ewidencję czasu pracy, pozwalającą ustalić, w razie potrzeby, procentowy udział czasu poświęconego przez poszczególnych pracowników na realizację Prac B+R w całkowitym czasie pracy wykonanej przez nich w trakcie miesiąca.

W szczególności, każde zadanie wykonywane przez pracowników Wnioskodawcy jest dokumentowane w postaci zadań w ww. systemach raportowania. Dzięki takiemu rozwiązaniu, Wnioskodawca posiada dane wskazujące jaka część wydatków ponoszonych w odniesieniu do pracowników stanowi Koszty B+R. W ten sposób Wnioskodawca ustala proporcję, w jakiej wydatki ponoszone na pracowników stanowią Koszty B+R.

Wyżej przedstawiony sposób postępowania Wnioskodawcy jest zgodny z linią orzeczniczą organów podatkowych. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 16 listopada 2017 r., sygn. akt: 0111-KDIB1-3.4010.365.2017.l.MST stwierdził, że: Ustawodawca nie narzucił przedsiębiorcom formy takiego wyodrębnienia (podziału) części wynagrodzenia. Wybór sposobu udokumentowania tych wydatków pozostawiony został podatnikom, którzy prowadzą działalność badawczo-rozwojową. Dlatego zalecane jest, aby dla celów dowodowych, prowadzona była ewidencja czasu pracy pracowników zaangażowanych w działalność badawczo-rozwojową podatnika. Biorąc pod uwagę powyższe wskazać należy, że w przypadku pracowników delegowanych czasowo, którzy wykonują standardową działalność Wnioskodawcy, ale częściowo realizują także działalność badawczo-rozwojową, koszty ich zatrudnienia mogą zostać zaliczone do kosztów kwalifikowanych w proporcji, w jakiej udział pracownika w Pracach B+R pozostaje w relacji do całości świadczonej przez niego pracy, na podstawie ewidencji czasu pracy.

Analogiczne stanowiska w zakresie proporcji/ewidencji zostały zaprezentowane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacjach indywidualnych z :

• 8 listopada 2018 r., sygn. akt: 0114-KDIP2-1.4010.322.2018.3.JS,
• 8 czerwca 2018 r., sygn. akt: 0111-KDIB1-3.4010.227.2018.1.MBD,
• 16 listopada 2017 r., sygn. akt: 0111-KDIB1-3.4010.387.2017.1.APO,
• 15 listopada 2017 r. sygn. akt: 0111-KDIB1-3.4010.266.2017.3.MST,
• 17 października 2017 r., sygn. akt: 0111-KDIB1-3.4010.207.2017.3.MST,
• 10 maja 2017 r., sygn. akt: 0114-KDIP2-1.4010.68.2017.1.MR,
• 14 kwietnia 2017 r., sygn. akt: 2461-IBPB-1-3.4510.68.2017.1.IZ.
  
  

Wnioskodawca w ramach Prac badawczo-rozwojowych ponosi i będzie ponosił także Koszty B+R związane z odpisami amortyzacyjnymi od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (innych niż budynki, budowle, samochody osobowe, lokale będące odrębną własnością.), m.in:

• amortyzacja wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w ramach Prac badawczo-rozwojowych, 
• amortyzacja maszyn i urządzeń wykorzystywanych w ramach Prac badawczo-rozwojowych,
• amortyzacja sprzętu komputerowego i elektronicznego wykorzystywanego przez pracowników realizujących Prace badawczo-rozwojowe,
• amortyzacja mebli i wyposażenia biurowego - biurek, foteli, krzeseł, itp., wykorzystywanych przez pracowników realizujących Prace badawczo-rozwojowe.
  
  

Poniżej Wnioskodawca przedstawił w formie tabelarycznej zasoby techniczne niezbędne do realizacji Projektu.

Wnioskodawca podkreśla, że lista planowanych urządzeń może ulegać modyfikacjom w trakcie Projektu, gdyż naturą rzeczy przedsięwzięć badawczych jest to, że nie da się przewidzieć przed rozpoczęciem badań, jakie rezultaty przyniosą, gdyż w przeciwnym razie, mając przed rozpoczęciem badań pewność wyników, które uzyskamy, badania nie byłyby potrzebne. W związku z powyższym, wyniki uzyskane w początkowym etapie badań zawsze będą determinować zakres i rodzaj badań w kolejnych etapach, a w konsekwencji wpłyną na ostateczny kształt listy planowanych urządzeń.

Stanowisko Wnioskodawcy w zakresie uznania ww. kosztów amortyzacji jako kosztów kwalifikowanych znajduje potwierdzenie w interpretacji indywidualnej z 22 maja 2017 r., sygn. akt: 0114-KDIP2-1.4010.41.2017.l.MR, w której Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej orzekł, że W konsekwencji powyższego, wskazać należy, że opisane przez Wnioskodawcę w stanie faktycznym koszty związane z prowadzeniem prac badawczo-rozwojowych w zakresie amortyzacji sprzętu komputerowego i elektronicznego, wykorzystywanego przez pracowników Wnioskodawcy zatrudnionych na podstawie umowy o pracę i faktycznie realizujących Prace badawczo-rozwojowe, oraz w zakresie amortyzacji mebli i wyposażenia biurowego, które są wykorzystywane przez tych pracowników, a także wydatki Spółki przeznaczone na zakup i utrzymanie licencji, oraz różnego rodzaju oprogramowania i produktów audiowizualnych, stanowią koszty kwalifikowane, o których mowa w art. 18d ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 12 października 2017 r., sygn. akt: 0111-KDIB1-3.4010.263.2017.l.APO wskazał, że W konsekwencji, jeśli prace rozwojowe zostaną zakończone wynikiem pozytywnym i pozostałe warunki określone w art. 16b ust. 2 pkt 3 updop, będą spełnione, koszty prac rozwojowych stanowić będą podlegające amortyzacji wartości niematerialne i prawne.

Wnioskodawca w ramach Prac badawczo-rozwojowych ponosi także Koszty B+R dotyczące odpisów amortyzacyjnych środków trwałych albo wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa jest równa lub niższa niż 10.000,00 zł. W przypadku tych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, Wnioskodawca będzie dokonywał jednorazowych odpisów amortyzacyjnych w miesiącu oddania do używania danego środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej albo w miesiącu następnym.

Ustawodawca nie wyłączył z kosztów kwalifikowanych odpisów amortyzacyjnych dokonywanych jednorazowo. Wnioskodawca stoi więc na stanowisku, że koszty jednorazowych odpisów amortyzacyjnych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, których wartość początkowa jest równa lub niższa niż 10.000.00 zł, dokonywanych w miesiącu oddania do używania danego środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej albo w miesiącu następnym stanowią koszty kwalifikowane.

To stanowisko potwierdza interpretacja indywidualna z 24 stycznia 2017 r., sygn. akt: 0461- ITPB3.4510.726.2016.1.PS, w której Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy stwierdził, że Zgodnie natomiast z art. 16f ust. 3 ustawy, odpisów amortyzacyjnych dokonuje się zgodnie z art. 16h-16m, gdy wartość początkowa środka trwałego albo wartości niematerialnej i prawnej w dniu przyjęcia do używania jest wyższa niż 3 500 zł. W przypadku gdy wartość początkowa jest równa lub niższa niż 3 500 zł, podatnicy, z zastrzeżeniem art. 16d ust. 1, mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 16h-16m albo jednorazowo w miesiącu oddania do używania tego środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej, albo w miesiącu następnym (tzw. jednorazowa amortyzacja). (...) Zgodzić należy się również, że kosztem kwalifikowanym może być koszt tzw. jednorazowej amortyzacji, o którym mowa w art. 16f ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Dodatkowo, Wnioskodawca do Kosztów B+R zalicza również wydatki na:

• zakup oraz utrzymanie licencji i różnego rodzaju oprogramowania,
• pokrycie kosztów patentowych,
• nabycie i zużycie surowców oraz materiałów, środków eksploatacyjnych i podobnych produktów.
  
  

Wnioskodawca podkreśla, że koszty uzyskania i utrzymania patentów poniesione na uzyskanie i utrzymanie patentów, tj.:

• przygotowanie dokumentacji zgłoszeniowej i dokonanie zgłoszenia do Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej lub odpowiedniego zagranicznego organu, łącznie z kosztami wymaganych tłumaczeń na język obcy,
• prowadzenie postępowania przez Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej lub odpowiedni zagraniczny organ, poniesione od momentu zgłoszenia do tych organów, w szczególności opłaty urzędowe i koszty zastępstwa prawnego i procesowego,
• odparcie zarzutów niespełnienia warunków wymaganych do uzyskania patentu, zarówno w postępowaniu zgłoszeniowym, jak i po jego zakończeniu, w szczególności koszty zastępstwa prawnego i procesowego, zarówno w Urzędzie Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej, jak i w odpowiednim zagranicznym organie,
• opłaty okresowe, opłaty za odnowienie, tłumaczenia oraz dokonywanie innych czynności koniecznych dla nadania lub utrzymania ważności patentu, w szczególności koszty walidacji patentu europejskiego,

stanowią i będą stanowiły u Wnioskodawcy koszty kwalifikowane na mocy art. 18d ust. 2 pkt 5 Ustawy o CIT.

Koszty uzyskania i utrzymania patentu nie stanowią i nie będą stanowić kosztów kwalifikowanych, o których mowa w art. 18d ust. 3 Ustawy o CIT, a wydatki na nabycie i zużycie surowców oraz materiałów, środków eksploatacyjnych i podobnych produktów, wykorzystywanych wyłącznie w ramach prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej Wnioskodawcy, nie stanowią i nie będą stanowić kosztów kwalifikowanych, o których mowa w art. 18d ust. 3 Ustawy o CIT (tak też interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej sygn. akt: 0114-KDIP2-1.4010.345.2018.2.JS).

W tym kontekście należy nadmienić, że w praktyce zdarzają się sytuacje, że maszyny, urządzenia, licencje i oprogramowanie itp. są wykorzystywane również do prac nie związanych z Pracami badawczo-rozwojowymi, ale do realizacji np. czynności o charakterze administracyjnym.

Z tego względu, Wnioskodawca rozdziela wszystkie koszty, w tym również koszty maszyn, urządzeń, licencji, oprogramowania itp. kluczem podziału na projekty dotyczące Prac badawczo-rozwojowych - i tylko w tej części uznaje je za Koszty B+R - oraz pozostałe projekty. Zdarza się bowiem, że składniki, tj.: środki trwałe oraz WNiP, które poprzez odpisy amortyzacyjne są zaliczane do kosztów kwalifikowanych, nie są wyłącznie wykorzystywane w ramach prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej. W tym kontekście należy nadmienić, że w praktyce zdarzają się sytuacje, że środki trwałe oraz WNiP są wykorzystywane również do prac nie związanych z Pracami badawczo-rozwojowymi, ale do realizacji np. czynności o charakterze administracyjnym. Klucz podziału jest określany na podstawie proporcji czasu spędzonego przez pracowników na prace związane z Pracami badawczo-rozwojowymi (tj. tworzenie technologii) oraz prace związane z pozostałą działalnością (tj. prace administracyjne lub inne prace).

W praktyce zatem, wszystkie wydatki związane z Pracami badawczo-rozwojowymi alokowane są na poszczególne projekty kluczem podziału wynikającym z systemu raportowania pracy/ ewidencji czasu pracy albo w całości (w przypadku, gdy dany pracownik 100% czasu poświęcił na realizację Prac badawczo-rozwojowych/zasób w całości był wykorzystywany do Prac badawczo-rozwojowych)/albo w części (w przypadku, gdy dany pracownik poświęcił na wykonywanie Prac badawczo-rozwojowych mniej niż 100% czasu/zasób w części był wykorzystywany do Prac badawczo-rozwojowych) tj. zgodnie z czasem wykorzystania poszczególnych zasobów przy danym projekcie.

W ramach prowadzonych Prac B+R może także wyjątkowo dojść do następujących sytuacji:

• zaniechania prac - ze względu na brak prawdopodobieństwa zakończenia prac ze skutkiem pozytywnym lub ze względu na przyjęcie rozwiązań odmiennych niż będących przedmiotem prowadzonych prac, Spółka może podjąć decyzję o ich zaniechaniu; decyzja o zaniechaniu prac jest równoznaczna z ich zakończeniem; w momencie podejmowania decyzji o zaniechaniu pracy, Spółka jest przekonana o bezcelowości i braku ekonomicznego uzasadnienia dla dalszych działań,
• zakończenia prac ze skutkiem negatywnym - prowadzone prace rozwojowe były kontynuowane, aż do realizacji wszystkich planowanych etapów i prób, ale nie udało się uzyskać założonych celów.
  
  

W takim przypadku, Koszty B+R związane z Pracami B+R, które zostały zaniechane lub zakończone ze skutkiem negatywnym są również zaliczane do kosztów kwalifikowanych. Ustawodawca nie wyłączył ich z kosztów kwalifikowanych. Nieudane prace bądź zaniechanie prac nie pozbawia Spółki prawa do zaliczenia poniesionych Kosztów B+R jako kosztów kwalifikowanych.

Potwierdza to Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 1 grudnia 2017 r., sygn. akt: 0111-KDIB1-3.4010.339.2017.l.MBD wskazując, że Zgodnie z przywołanymi przepisami updop podmioty prowadzące prace rozwojowe mają możliwość rozliczenia ponoszonych kosztów prac rozwojowych już w trakcie ich trwania, niezależnie od ich końcowego rezultatu (tj. od tego, czy ich wynik będzie pozytywny czy negatywny), a także również wówczas, gdy prace te w ogóle nie zostały zakończone - pod warunkiem, że spełniają one przesłanki uznania za koszty uzyskania przychodów. Odnosząc powołane wcześniej przepisy do przedstawionego przez Wnioskodawcę stanu faktycznego należy stwierdzić, że koszty prac rozwojowych, których dalsze kontynuowanie zostało przez zarząd Spółki zaniechane oraz prac zakończonych ze skutkiem negatywnym, można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów jednorazowo w roku podatkowym, w którym zostały zakończone.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 2 sierpnia 2017 r. sygn. akt: 0111-KDIB1-3.4010.135.2017.1.APO potwierdził stanowisko podatnika mówiące, że wydatki na nabycie surowców wykorzystywanych przez Spółkę w ramach Prac B+R, w tym w szczególności wydatki na nabycie surowców na potrzeby prób technologicznych, niezależnie od ich wyniku, stanowią koszty kwalifikowane.

Analogicznie, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacjach indywidualnych z 20 lutego 2017 r., sygn. akt: 2461-IBPB-1-2.4510.59.2017.1.BG oraz 2461-IBPB-1-2.4510.1080.2016.1.BG stwierdził, że Należy podnieść, że zgodnie z przywołanymi przepisami updop podmioty prowadzące prace rozwojowe mają możliwość rozliczenia ponoszonych kosztów prac rozwojowych już w trakcie ich trwania, niezależnie od ich końcowego rezultatu (tj. od tego czy ich wynik będzie pozytywny czy negatywny), o także również wówczas, gdy prace te w ogóle nie zostały zakończone - pod warunkiem, że spełniają one przesłanki uznania za koszty uzyskania przychodów.

Koszty B+R nie obejmują i nie będą obejmować inwestycji w aparaturę naukowo-badawczą dostarczaną w ramach umowy zawartej z podmiotem powiązanym w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 Ustawy o CIT, oraz inwestycji w samochody osobowe oraz budowle, budynki i lokale będące odrębną własnością. Koszty B+R nie obejmują i nie będą obejmować odpisów amortyzacyjnych od samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością.

Pytanie Wnioskodawcy dotyczy tylko i wyłącznie Kosztów B+R w części niesfinansowanej z dotacji, gdyż tylko takie uprawniają do skorzystania z ulgi podatkowej określonej w art. 18d Ustawy o CIT.

Podsumowując, wymienione w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym Koszty B+R w części niesfinansowanej z dotacji, stanowią koszty kwalifikowane, o których mowa w art. 18d ust. 2 oraz art. 18d ust. 3 Ustawy o CIT.

Ad. 3)

Przedstawione w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym Koszty B+R, w części niesfinansowanej z dotacji, podlegają odliczeniu od podstawy opodatkowania zgodnie z art. 18d ust. 1 Ustawy o CIT.

Zgodnie z art. 18d ust. 1 Ustawy o CIT, podatnik uzyskujący przychody inne niż przychody z zysków kapitałowych odlicza od podstawy opodatkowania, ustalonej zgodnie z art. 18 Ustawy o CIT, koszty uzyskania przychodów poniesione na działalność badawczo-rozwojową. Kwota odliczenia nie może w roku podatkowym przekraczać kwoty dochodu uzyskanego przez podatnika z przychodów innych niż przychody z zysków kapitałowych.

Zgodnie z art. 18d ust. 5 Ustawy o CIT, koszty kwalifikowane podlegają odliczeniu, jeżeli nie zostały podatnikowi zwrócone w jakiejkolwiek formie lub nie zostały odliczone od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.

Przepisy Ustawy o CIT nie zawierają definicji legalnej terminu „wydatków zwróconych”.

Opisane wyżej Prace B+R uprawniają, w części niesfinansowanej z dotacji, do skorzystania z ulgi podatkowej określonej w art. 18d Ustawy o CIT. W szczególności, prace te powinny być uznane za działalność badawczo-rozwojową, a mianowicie za badania aplikacyjne i/lub prace rozwojowe, w rozumieniu art. 18d ust. 1 Ustawy o CIT, w związku z art. 4a pkt 26-28 Ustawy o CIT. Okoliczność, że koszty kwalifikowane będą sfinansowane w części z dotacji, a więc będą w części kosztami, o których mowa w art. 18d ust. 5 Ustawy o CIT, nie jest przeszkodą w skorzystaniu z ulgi podatkowej określonej w art. 18d Ustawy o CIT, w stosunku do części kosztów kwalifikowanych niesfinansowanych z dotacji.

Należy bowiem zauważyć, że ani art. 18d ust. 5 Ustawy o CIT, ani żaden inny przepis Ustawy o CIT, nie zabraniają korzystania z odliczenia w stosunku do tej części kosztów kwalifikowanych, która nie została zwrócona podatnikowi. Przepis art. 18d ust. 5 Ustawy o CIT, stanowi jedynie, że koszty kwalifikowane podlegają odliczeniu, jeżeli nie zostały podatnikowi zwrócone w jakiejkolwiek formie. 

Tym samym, a contrario, koszty zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie nie uprawniają do odliczenia. Wykładnia językowa wskazuje więc, że jeśli koszt kwalifikowany został w części zwrócony (pokryty dotacją), to w tej części nie podlega odliczeniu. Natomiast, taki koszt może być odliczony w części nie pokrytej dotacją.

Do takiego wniosku prowadzi też wykładnia funkcjonalna art. 18d ust. 5 Ustawy o CIT, celem tego przepisu jest zapewnienie, by ulga technologiczna nie obejmowała kosztów, których ciężaru ekonomicznego nie poniósł podatnik. Ponieważ ciężar ekonomiczny kosztów nie pokrytych dotacją ponosi Spółka, to powinny one podlegać odliczeniu w ramach ulgi technologicznej.

To stanowisko potwierdza Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 10 grudnia 2018 r., sygn. akt: 0111-KDIB1-3.4010.500.2018.l.MBD podkreślając, że Wykładnia językowa art. 18d ust. 5 uCIT, wskazuje wyraźnie, że jeżeli koszt kwalifikowany został w jakiejkolwiek formie zwrócony podatnikowi, to w tej części nie podlega odliczeniu. Natomiast, taki koszt może być odliczony w części niepokrytej dofinansowaniem. Do takiego wniosku prowadzi też wykładnia funkcjonalna art. 18d ust. 5 uCIT. Celem tego przepisu jest zapewnienie, by w kosztach stanowiących podstawę obliczenia ulgi badawczo- rozwojowej nie były uwzględniane koszty, których ciężaru ekonomicznego nie poniósł podatnik. W świetle powyższego, za prawidłowe należy uznać stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym Prace B+R uprawniają, w części nie sfinansowanej z Dotacji, do skorzystania z ulgi podatkowej określonej w art. 18d uCIT.

Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 24 stycznia 2017 r., sygn. akt: 0461-ITPB3.4510.586.2016.1.PS wskazał, że W konsekwencji, Prace B+R, które Spółka prowadzi i będzie prowadzić, uprawniają ją, w części nie sfinansowanej z Dotacji, do skorzystania z ulgi podatkowej określonej w art. 18d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Art. 18d ust. 7 Ustawy o CIT, stanowi, że kwota kosztów kwalifikowanych nie może przekroczyć:

1. w przypadku gdy podatnik, o którym mowa w ust. 3a, jest mikroprzedsiębiorcą, małym lub średnim przedsiębiorcą, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców - 150% kosztów, o których mowa w ust. 2-3a;
2. w przypadku pozostałych podatników, o których mowa w ust. 3a - 150% kosztów, o których mowa w ust. 2 pkt l-4a i ust. 2a-3a, oraz 100% kosztów, o których mowa w ust. 2 pkt 5;
3. w przypadku pozostałych podatników -100% kosztów, o których mowa w ust. 2-3.
   
   

Ponadto, na podstawie art. 18d ust. 8 Ustawy o CIT, odliczenia dokonuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono koszty kwalifikowane. W przypadku gdy podatnik poniósł za rok podatkowy stratę albo wielkość dochodu podatnika jest niższa od kwoty przysługujących mu odliczeń, odliczenia - odpowiednio w całej kwocie lub w pozostałej części - dokonuje się w zeznaniach za kolejno następujące po sobie sześć lat podatkowych następujących bezpośrednio po roku, w którym podatnik skorzystał lub miał prawo skorzystać z odliczenia.

Natomiast, art. 18e Ustawy o CIT, stanowi, że podatnicy korzystający z odliczenia, o którym mowa w art. 18d, oraz podatnicy, którym przysługuje kwota określona w art. 18da, są obowiązani wykazać w zeznaniu poniesione koszty kwalifikowane podlegające odliczeniu lub stanowiące podstawę do wyliczenia przysługującej podatnikowi kwoty.

W świetle powyższych przepisów, w celu skorzystania z ulgi, o której mowa w art. 18d Ustawy o CIT, podatnik powinien spełnić następujące warunki formalne:

• prowadzić działalność badawczo-rozwojową, o której mowa w art. 4a pkt 26, w zw. z art. 4a pkt 27 lit. b i art. 4a pkt 28 Ustawy o CIT,
• ponosić w związku z tą działalnością koszty uzyskania przychodów, które stanowią koszty kwalifikowane w rozumieniu art. 18d ust. 2 i 3 Ustawy o CIT,
• wyodrębnić w ewidencji, o której mowa w art. 9 ust. 1 Ustawy o CIT, koszty działalności badawczo-rozwojowej,
• określić wartość kosztów kwalifikowanych podlegających odliczeniu, zgodnie z obowiązującymi limitami,
• dokonać odliczenia w zeznaniu za rok podatkowy, w którym poniesiono koszty kwalifikowane,
• wykazać w zeznaniu podatkowy koszty kwalifikowane podlegające odliczeniu.
  
  

Dodatkowo, koszty kwalifikowane mogą być odliczone od podstawy opodatkowania, zgodnie z art. 18d ust. 1 Ustawy o CIT, jeżeli spełniają następujące warunki:

• są uznawane za koszty uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 ust. 1 Ustawy o CIT,
• nie obejmują odpłatnego korzystania z aparatury naukowo-badawczej wykorzystywanej w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, jeżeli to korzystanie wynika z umowy zawartej z podmiotem powiązanym z podatnikiem w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 Ustawy o CIT,
• nie dotyczą odpisów amortyzacyjnych od samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością,
• nie zostały podatnikowi zwrócone w jakiejkolwiek formie.
  
  

W przedstawionym stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym, Wnioskodawca spełnia ww. warunki. Prace B+R podejmowane przez Wnioskodawcę stanowią i będą stanowiły działalność badawczo-rozwojową w rozumieniu art. 4a pkt 26, w zw. z art. 4a pkt 27 lit. b i art. 4a pkt 28 Ustawy o CIT. Koszty B+R, które są ponoszone i będą ponoszone przez Wnioskodawcę mieszczą się w katalogu kosztów kwalifikowanych, o których mowa w art. 18d Ustawy o CIT. Koszty B+R są ewidencjonowane w systemie księgowym Wnioskodawcy.

Dodatkowo, Wnioskodawca zaznacza, że:

• działalność Wnioskodawcy polega na nabywaniu, łączeniu, kształtowaniu i wykorzystywaniu dostępnej wiedzy i umiejętności z dziedziny nauki, technologii i działalności gospodarczej oraz innej wiedzy i umiejętności do planowania produkcji oraz tworzenia i projektowania nowych, zmienionych i ulepszonych produktów, procesów i usług;
• Projekt jest bezpośrednio związany z działalnością B+R. Przedmiotem wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej nie są projekty, które służą bieżącej działalności operacyjnej Wnioskodawcy;
• działalność w zakresie działalności badawczo-rozwojowej nie ma i nie będzie miała charakteru prac obejmujących rutynowe i okresowe zmiany;
• Wnioskodawca jest małym przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców;
• nie prowadzi i nie będzie prowadzić działalności na terenie specjalnej strefy ekonomicznej na podstawie zezwolenia;
• prowadzone Prace badawczo-rozwojowe nie stanowią i nie będą stanowić badań podstawowych w rozumieniu art. 4a pkt 27 lit. a Ustawy o CIT;
• Koszty B+R nie obejmują i nie będą obejmować inwestycji w aparaturę naukowo-badawczą dostarczaną w ramach umowy zawartej z podmiotem powiązanym w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 Ustawy o CIT, oraz inwestycji w samochody osobowe oraz budowle, budynki i lokale będące odrębną własnością;
• Koszty B+R nie obejmują i nie będą obejmować odpisów amortyzacyjnych od samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością,
• Wnioskodawca otrzyma dotację pokrywającą część kosztów Projektu. Jednakże przedmiotem niniejszego wniosku jest tylko i wyłącznie cześć kosztów niesfinansowana z dotacji, a więc ta, którą Wnioskodawca ponosi i będzie ponosić ze środków własnych, które nie są/nie będą zwracane w jakiejkolwiek formie lub nie zostały/nie zostaną odliczone od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym;
• będzie prowadzić działalność w zakresie opisanym powyżej również w przyszłości;
• korzysta i zamierza korzystać z odliczenia kosztów kwalifikowanych od podstawy opodatkowania na zasadach określonych w art. 18d i art. 18e Ustawy o CIT;
• Koszty B+R są i będą zaliczane przez Spółkę także do kosztów podatkowych w postaci „jednorazowej” lub odpisów amortyzacyjnych;
• kwota odliczonych kosztów kwalifikowanych nie przekracza i nie przekroczy limitów określonych w ustawie o CIT;
• Wnioskodawca będzie wykazywał w zeznaniach podatkowych koszty kwalifikowane podlegające odliczeniu;
• ponosi koszty realizacji prac ze środków własnych, które nie zostały/nie zostaną odliczone od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym;
• w celu skorzystania z odliczenia B+R wyodrębnia i będzie wyodrębniał w ewidencji, o której mowa w art. 9 ust. 1 Ustawy o CIT, koszty działalności badawczo-rozwojowej;
• wszystkie Koszty B+R wymienione w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym, dotyczące pracowników zatrudnionych do realizacji prac badawczo-rozwojowych, są należnościami ze stosunku pracy (należności dotyczą tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o PIT). W skład ww. należności nie będą wchodziły np. wynagrodzenia za czas choroby, za wynagrodzenia za czas urlopu;
• wydatki ponoszone przez Spółkę, które mogą stanowić koszty kwalifikowane w ramach ulgi B+R są i będą przez Wnioskodawcę zaliczane do kosztów uzyskania przychodów danego roku. Spółka planuje odpisać ponoszone wydatki od podstawy opodatkowania na podstawie art. 18d ust. 1 Ustawy o CIT, w zeznaniach za poszczególne lata podatkowe, w których te wydatki poniesiono;
• uzyskuje incydentalnie przychody z zysków kapitałowych. Nie dojdzie do sytuacji, że w roku podatkowym wysokość kosztów kwalifikowanych przekroczy wysokość kwoty dochodu uzyskanego przez Wnioskodawcę z przychodów innych niż przychody z zysków kapitałowych;
• nie posiada i nie będzie posiadał statusu centrum badawczo-rozwojowego; 
• usługi wykonywane na podstawie umowy zlecenia i umowy o dzieło stanowią i będą stanowiły wyłącznie należności ze źródła określonego w treści art. 13 pkt 8a ustawy o PIT;
• wydatki ponoszone na szkolenia oraz podróże współpracowników, z którymi Spółka zawarła bądź będzie zawierać umowy o dzieło oraz umowy zlecenie - w celu realizacji działalności badawczo-rozwojowej - stanowią i będą stanowić po stronie tych współpracowników należności z tytułów, o których mowa w art. 13 pkt 8a ustawy o PIT.
  
  

Tożsame stanowisko z powyższym zajmują organy podatkowe.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 5 lipca 2018 r., sygn. akt: 0114-KDIP2-1.4010.201.2018.l.JS stwierdził, że Mając na uwadze powołane powyżej przepisy, należy stwierdzić, że aby podatnikowi podatku dochodowego od osób prawnych przysługiwało prawo odliczenia w zeznaniu podatkowym kosztów kwalifikowanych poniesionych w danym roku podatkowym powinny być łącznie spełnione następujące warunki:

• podatnik poniósł koszty na działalność badawczo-rozwojową,
• koszty na działalność badawczo-rozwojową stanowiły dla podatnika koszty uzyskania przychodów w rozumieniu Ustawy o CIT,
• koszty na działalność badawczo-rozwojową mieszczą się w zamkniętym katalogu kosztów kwalifikowanych określonym przepisami art. 18d ust. 2 i 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych,
• ww. koszty uzyskania przychodów stanowiły koszty kwalifikowane w rozumieniu Ustawy o CIT, przy czym jeżeli koszty kwalifikowane zostały poniesione w ramach badań podstawowych, badania te byty prowadzone na podstawie umowy lub porozumienia z jednostką naukowa w rozumieniu odrębnych przepisów,
• podatnik nie prowadził w roku podatkowym działalności na terenie specjalnej strefy ekonomicznej na podstawie zezwolenia,
• w ewidencji, o której mowa w art. 9 ust. 1b Ustawy o CIT, podatnik wyodrębnił koszty działalności badawczo-rozwojowej,
• podatnik wykazał w zeznaniu podatkowym koszty kwalifikowane podlegające odliczeniu,
• kwota odliczonych kosztów kwalifikowanych nie przekroczyła limitów określonych w ustawie o CIT,
• koszty kwalifikowane nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiekolwiek formie.
  
  

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 6 listopada 2017 r., sygn. akt: 0114-KDIP2-1.4010.241.2017.2.JS stwierdził, że podatnikowi przysługiwało prawo odliczenia w zeznaniu podatkowym kosztów kwalifikowanych poniesionych w danym roku podatkowym, jeżeli są łącznie spełnione następujące warunki:

• podatnik poniósł koszty na działalność badawczo-rozwojową,
• koszty na działalność badawczo-rozwojową stanowiły dla podatnika koszty uzyskania przychodów w rozumieniu Ustawy o CIT,
• koszty na działalność badawczo-rozwojową mieszczą się w zamkniętym katalogu kosztów kwalifikowanych określonym przepisami art. 18d ust. 2 i 3 Ustawy o CIT,
• ww. koszty uzyskania przychodów stanowiły koszty kwalifikowane w rozumieniu Ustawy o CIT, przy czym jeżeli koszty kwalifikowane zostały poniesione w ramach badań podstawowych, badania te były prowadzone na podstawie umowy lub porozumienia z jednostką naukową w rozumieniu odrębnych przepisów,
• podatnik nie prowadził w roku podatkowym działalności na terenie specjalnej strefy ekonomicznej na podstawie zezwolenia,
• w ewidencji, o której mowa w art. 9 ust. 1b Ustawy o CIT, podatnik wyodrębnił koszty działalności badawczo-rozwojowej,
• podatnik wykazał w zeznaniu podatkowym koszty kwalifikowane podlegające odliczeniu,
• kwota odliczonych kosztów kwalifikowanych nie przekroczyła limitów określonych w Ustawie o CIT,
• koszty kwalifikowane nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiekolwiek formie

(dla por. interpretacje indywidualne Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 13 października 2017 r., sygn. akt: 0111-KDIB1-3.4010.204.2017.1.IZ oraz z 12 października 2017 r., sygn. akt: 0111-KDIB1-3.4010.279.2017.1.MST).

Mając na uwadze powyższe, przedstawione w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym Koszty B+R, w części niesfinansowanej z dotacji, podlegają odliczeniu od podstawy opodatkowania zgodnie z art. 18d ust. 1 Ustawy o CIT.

Ad. 4)

Przedstawione w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym koszty wkładu własnego Konsorcjanta na realizację Projektu, które pokrywa Wnioskodawca, stanowią dla Wnioskodawcy koszty kwalifikowane podlegające odliczeniu od podstawy opodatkowania zgodnie z art. 18d ust. 1 Ustawy o CIT.

Wnioskodawca wraz z Konsorcjantem zawarł 31 stycznia 2019 r. Umowę o dofinansowanie Projektu w ramach programu operacyjnego inteligentny rozwój.

Wkład własny to zgodnie z Umową środki finansowe zabezpieczone przez Wnioskodawcę, które zostaną przeznaczone na pokrycie kosztów kwalifikowanych wykazanych w Projekcie i które nie zostaną Wnioskodawcy przekazane w formie dofinansowania (różnica pomiędzy kwotą kosztów kwalifikowanych a kwotą dofinansowania). Wkład własny to więc koszt realizacji Projektu, który nie podlega dofinansowaniu.

Wnioskodawca pokrywa 100% wkładu własnego Konsorcjanta, zgodnie z zawartą Umową. Konsorcjant nie zwróci Spółce wartości pokrytego wkładu własnego.

Wkład własny przeznaczony jest na realizację Projektu, który stanowi Prace B+R. W związku z powyższym, w ocenie Spółki, należy zakwalifikować koszty wkładu własnego Konsorcjanta, które pokrywa Wnioskodawca do kosztów kwalifikowanych.

W kosztach stanowiących podstawę obliczenia ulgi B+R nie mogą być uwzględniane koszty, których ciężar ekonomiczny nie został poniesiony przez podatnika. W związku tym, w części stanowiącej wkład własny Konsorcjanta w realizację Projektu, który pokryje Spółka, podlega odliczeniu od podstawy opodatkowania, zgodnie z art. 18d ust. 1 Ustawy o CIT.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 6 lipca 2018 r. (sygn. akt: 0111-KDIB1-3.4010.209.2018.2.AN) stwierdził, że jeżeli koszt kwalifikowany został w jakiejkolwiek formie zwrócony podatnikowi, to w tej części nie podlega odliczeniu. Natomiast, taki koszt może być odliczony w części niepodlegającej zwrotowi. Do takiego wniosku prowadzi też wykładnia funkcjonalna art. 18d ust. 5 ustawy o CIT. Celem tego przepisu jest zapewnienie, by w kosztach stanowiących podstawę obliczenia ulgi badawczo-rozwojowej nie były uwzględniane koszty, których ciężaru ekonomicznego nie poniósł podatnik. Analogiczne stanowisko Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zajął także w interpretacji z 12 października 2017 r. (sygn. akt: 0111-KDIB1-3.4010.279.2017.l.MST) oraz z 6 października 2017 r. (sygn. akt: 0111-KDIB1-3.4010.270.2017.1.APO), a także Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z 22 czerwca 2016 r. (sygn. IBPB-1-2/4510-281/16/KP).

Ciężar ekonomiczny wkładu własnego Konsorcjanta ponosi Wnioskodawca. Wnioskodawca nie otrzyma jego zwrotu. Wkład ten przeznaczony jest na wykonywanie Prac B+R.

Przedstawione w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym koszty wkładu własnego Konsorcjanta na realizację Projektu, które pokrywa Wnioskodawca, stanowią dla Wnioskodawcy koszty kwalifikowane podlegające odliczeniu od podstawy opodatkowania zgodnie z art. 18d ust. 1 Ustawy o CIT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Końcowo, tut. Organ wskazuje, że przedmiotem niniejszej interpretacji nie była kwestia ustalenia, czy wszystkie Koszty B+R wymienione w stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym dotyczące pracowników zatrudnionych do realizacji prac badawczo-rozwojowych są należnościami ze stosunku pracy (należności dotyczą tytułów, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych) oraz kwestia ustalenia, czy należności wynikające z umów, jakie Wnioskodawca zawiera z osobami fizycznymi prowadzącymi działalność gospodarczą stanowią dla tych osób należności, o których mowa w art. 13 pkt 8a ww. ustawy. Informacje te stanowiły bowiem element opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego ujętego we wniosku, niepodlegający ocenie przez tut. Organ.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, a w przypadku interpretacji dotyczącej zdarzenia przyszłego stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
   
   

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej). Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz.U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § la ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.