Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0115-KDIT2-3.4011.304.2019.1.MK
z 2 września 2019 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r., poz. 900, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 24 czerwca 2019 r. (data wpływu 9 lipca 2019 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych dotyczących podziału majątku wspólnego małżonków – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 9 lipca 2019 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych podziału majątku wspólnego byłych małżonków.

We wniosku przedstawiono następujący opis zdarzenia przyszłego.

W roku 2008 Wnioskodawczyni; pozostająca w tym czasie w związku małżeńskim, nabyła dom jednorodzinny na terenie X. Zakup domu został sfinansowany kredytem bankowym. Małżonkowie do dnia dzisiejszego są kredytobiorcami solidarnymi. Dom został nabyty do majątku wspólnego małżonków. Wnioskującą i jej męża łączyła w okresie nabycia nieruchomości wspólność majątkowa.

Wyrokiem sądu w lipcu 2015 roku ustała wspólnota majątkowa małżonków. Małżonkowie w tym czasie nie dokonali podziału majątku wspólnego.

Małżeństwo zostało rozwiązane przez rozwód na podstawie prawomocnego wyroku w 2017 r.

W roku 2019 byli małżonkowie zamierzają podzielić między sobą posiadany majątek.

Dom będący przedmiotem niniejszego wniosku zgodnie z wolą byłych małżonków nabędzie w całości były mąż Wnioskodawczyni. Z uwagi na to, że dom jest obciążony hipoteką na rzecz finansującego go banku, wierzycielami [powinno być: dłużnikami – dopisek organu] solidarnymi do dnia przeniesienia własności w całości na byłego męża pozostają w udziałach po 50% byli małżonkowie: Wnioskodawczyni i jej były mąż. Zgodnie z ustaleniami byłych małżonków i za zgodą wierzyciela hipotecznego, pozostałą (niespłaconą) cześć hipoteki po dokonaniu podziału majątku i zbyciu „swojej” części nieruchomości przez Wnioskującą na rzecz byłego męża w całości przejmie jej były mąż.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy u Wnioskodawczyni powstanie obowiązek zapłaty podatku dochodowego w wyniku zdarzenia, którego następstwem będzie tzw. zwolnienie jej z długu - jako przychód w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy?

Zdaniem Wnioskodawczyni, zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do treści art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) -c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jednym ze źródeł przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
   
   
   jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a) -c) przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.
   

Wątpliwości Wnioskodawczyni budzi między innymi fakt, czy umowa o podział majątku zawarta z osobą trzecią (byłym już mężem Wnioskodawczyni), w wyniku której dojdzie do przeniesienia Jej części prawa własności do domu na rzecz byłego męża i w wyniku tej transakcji do zwolnienia Jej przez bank z długu jest traktowana jako odpłatne zbycie nieruchomości, a w związku z tym, czy takie zdarzenie będzie dla Wnioskodawczyni źródłem przychodu.

Zaznaczyć w tym miejscu należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie są obojętne podatkowo.

Natomiast umorzenie należności głównej (kapitał kredytu lub pożyczki), a niekiedy i odsetek od kredytu będzie stanowiło przychód dłużnika, gdyż otrzymał on w przeszłości określoną kwotę, pod warunkiem jej zwrotu w ustalonym w umowie terminie i zobowiązuje się do uiszczenia odsetek z tytułu korzystania ze środków finansowych kredytodawcy.

Jednak w przedmiotowej sprawie w wyniku dokonania przez Wnioskodawczynię i Jej byłego męża transakcji zbycia własnej części nieruchomości na Jego rzecz, nie dochodzi do unicestwienia zobowiązania kredytowego tylko zmiany podmiotów zobowiązanych do spłaty tego zobowiązania. Nie dochodzi zatem do faktycznego „umorzenia długu”.

Dług ten po podziale majątku dorobkowego małżonków nadal w tej samej wysokości istnieć będzie. Formalnością jedynie w tym przypadku jest zgoda banku na przeniesienie całego długu na jednego z dwóch kredytobiorców.

Przedmiotowe „zwolnienie” z długu będzie bowiem następstwem wynikającym z podziału majątku małżeńskiego, tj. związane będzie de facto jednocześnie z przeniesieniem swojej części w własności nieruchomości na rzecz byłego męża właśnie za przejęcie obowiązku zapłaty części kredytu przez Wnioskującą.

Faktycznie zatem były mąż Wnioskodawcy przejmie Jej dług (jako drugiego współwłaściciela nieruchomości), a w takim aspekcie (również podatkowym) transakcja ta stanowić będzie u Niego odpłatne nabycie udziału nieruchomości wspólnej, gdzie zapłatą będzie zwolnienie z długu drugiego współwłaściciela.

Zatem w przedmiotowej sprawie dochodzi niejako do dwóch transakcji wiązanych. Wnioskodawczyni zbywa w ramach pisemnej umowy na rzecz XX swoją część własności w nieruchomości zlokalizowanej na X. W zamian XX, zobowiązuje się przejąć Jej dług (na co zgodę wyraził bank).

Cała procedura zbycia przez Wnioskodawczynię jej części nieruchomości odbędzie się bez jakichkolwiek spłat i dopłat na rzecz stron.

Innymi słowy, Wnioskodawczyni zbywa prawo własności w przedmiotowej nieruchomości za zwolnienie z długu. Zwolnienie z długu ma więc w niniejszej sytuacji dla Wnioskodawczyni określoną wartość majątkową, gdyż w jego wyniku przestanie być zobowiązana wobec wierzyciela do zapłaty określonej kwoty pieniężnej.

Reasumując uznać należy, że dla Wnioskodawczyni czynność przeniesienia prawa własności do domu celem zwolnienia się z obowiązku zapłaty długu stanowi formę zbycia, bowiem wyczerpuje dyspozycję przepisu art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zdaniem Wnioskodawczyni potwierdzeniem ww. wywodów stała się również interpretacja indywidualna z dnia 30 kwietnia 2018 r. znak 0115-KDIT2-1.4011.69.2018.2.MN, jak również interpretacja indywidualna z dnia 26 września 2018 r. znak 0115-KDIT2-3.4011.235.2018.2.MJ.

Przy czym w przedstawionym we wniosku stanie faktycznym z uwagi na fakt, że przedmiotową nieruchomość wnioskująca nabyła w 2008, a przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o.p.d.o.f. ogranicza swe działanie (ogranicza powstanie obowiązku podatkowego) do okresu 5 lat kalendarzowych, u Wnioskującej w wyniku przeprowadzonej transakcji nie powstanie obowiązek zapłaty podatku dochodowego w wyniku opisanej we wniosku transakcji, bowiem po okresie wskazanym w przepisie art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o.p.d.o.f., transakcja jak przedstawiona we wniosku będzie obojętna podatkowo.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym
od osób fizycznych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1387) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a, 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie,
z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
4. innych rzeczy,

• jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Zatem odpłatne zbycie nieruchomości i ww. praw majątkowych nie rodzi na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych skutków podatkowych, jeżeli spełnione są łącznie dwa warunki: nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej (nie stanowi przedmiotu działalności gospodarczej) oraz zostało dokonane po upływie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło ich nabycie lub wybudowanie.

W myśl art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11 art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Niemniej należy zauważyć, że choć ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych dotyczy, co do zasady, opodatkowania wszelkich dochodów osób fizycznych to jednak z różnych względów ustawodawca przewiduje pewne wyłączenia określonego rodzaju dochodów (pochodzących z pewnych źródeł) z zakresu działania ustawy. Ustawodawca, wyłączając zastosowanie przepisów ww. ustawy do dochodów pochodzących z określonego źródła przychodów, posługuje się sformułowaniem „nie stosuje się przepisów”. Podstawowym skutkiem takiej regulacji jest to, że dochody wyłączone z zakresu ustawy nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W przypadku dochodów pochodzących ze źródeł, do których zastosowania nie znajdują przepisy ustawy, jakiekolwiek aspekty ich uzyskania pozostają poza sferą zainteresowania tej ustawy.

Co istotne w niniejszej sprawie, przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie stosuje się do przychodów z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej oraz przychodów z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich - art. 2 ust. 1 pkt 5 powołanej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stosunki majątkowe między małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2017 r., poz. 682, ze zm.).

Zgodnie z art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Wspólność majątkowa małżeństwa ustaje z chwilą rozwiązania małżeństwa przez rozwód. Także separacja powoduje powstanie między małżonkami rozdzielności majątkowej, a więc ustanie wspólności majątkowej. Wspólność majątkowa może ustać także w trakcie trwania małżeństwa. W myśl przepisów art. 52 k.r.o., z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia rozdzielności majątkowej (czego skutkiem jest ustanie wspólności). Rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia. Ponadto, zgodnie z przepisem art. 53 k.r.o., rozdzielność majątkowa powstaje z mocy samego prawa w razie ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków, a także w razie ogłoszenia jego upadłości.

Zarówno w wypadku umownego wyłączenia wspólności ustawowej w czasie trwania małżeństwa, jak i w przypadku zniesienia tej wspólności przez sąd, bądź w przypadku ustania małżeństwa między małżonkami (byłymi małżonkami) ustaje wspólność ustawowa, a do majątku, który był nią objęty stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Natomiast, w myśl art. 501 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, w razie ustania wspólności, udziały małżonków są równe, chyba ze umowa majątkowa małżeńska stanowi inaczej.

Ustanie wspólności ustawowej kreuje prawo małżonków do majątku wspólnego na zasadzie współwłasności w częściach ułamkowych, które z reguły jest stanem przejściowym i prowadzi do podziału tego majątku, choć – jak wynika z dyspozycji przepisu art. 211 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2019 r., poz. 1145) – podział ten nie jest obowiązkowy. Zgodnie z art. 1037 Kodeksu cywilnego w związku z art. 46 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – podział majątku wspólnego może nastąpić bądź na mocy umowy między małżonkami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek z małżonków.

Reasumując, biorąc pod uwagę powołane wyżej przepisy, w tym art. 2 ust. 1 pkt 5
cyt. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy stwierdzić, że zapłata albo przeniesienie prawa następujące w wyniku wyrównania dorobków nie wywołuje skutków w podatku dochodowym od osób fizycznych. Ponadto wyłączenie to znajduje zastosowanie w każdym przypadku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej, a więc nie tylko w przypadku ustania tej wspólności na skutek rozwiązania małżeństwa przez rozwód lub orzeczenia separacji między małżonkami, ale również na skutek ustanowienia rozdzielności majątkowej przez sąd na żądanie małżonków.

W konsekwencji, mając na względzie przedstawione we wniosku zdarzenie przyszłe - podział majątku wspólnego, w ramach którego nastąpi przeniesienie na rzecz męża Wnioskodawczyni przysługującego jej udziału w prawie własności nieruchomości oraz zwolnienie jej z długu z tytułu zaciągniętego kredytu na nabycie nieruchomości, nie będzie skutkować powstaniem przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych,
z uwagi na postanowienia art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (nie zaś jak błędnie stwierdziła Wnioskodawczyni ze względu na brak źródła przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Odnosząc się do powołanych we wniosku pism co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego, tut. organ informuje, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach
i nie mają zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193, z późn. zm.), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin, za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała lub drogą elektroniczną na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 54 § 1a ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). W przypadku pism i załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego odpisów nie dołącza się (art. 47 § 3 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.