Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB2-2.4015.116.2018.1.MM
z 14 stycznia 2019 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 800 ze zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 11 października 2018 r. (data wpływu 17 października 2018 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zasiedzenia nieruchomości przez spadkodawcę – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 17 października 2018 r. wpłynął do tutejszego organu wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie skutków podatkowych zasiedzenia nieruchomości przez spadkodawcę.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca wraz siostrą są współwłaścicielami po 1/2 udziału zabudowanej nieruchomości, którą nabyli na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego o nabyciu spadku po swoim ojcu J.K., do którego przedmiotowa nieruchomość należała i który był, zgodnie z ewidencją gruntów i budynków prowadzoną przez Starostwo Powiatowe, jej właścicielem, a następnie po matce Z.K., która dziedziczyła swój udział po mężu. W obu przypadkach Wnioskodawca złożył w Urzędzie Skarbowym stosowną deklarację SD-Z2, tj. zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych, w ramach którego ujęta była ww. nieruchomość. Należy dodać, że ojciec Wnioskodawcy nabył przedmiotową nieruchomość od swojej ciotki na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego o nabyciu spadku. Po nabyciu przez Wnioskodawcę spadku, w skład którego wchodziła niniejsza nieruchomość, Wnioskodawca przystąpił do założenia księgi wieczystej. Jednakże w toku kompletowania dokumentów niezbędnych do założenia księgi, Wnioskodawca nie był w stanie odnaleźć aktu notarialnego z 1930 r., o którego istnieniu uzyskał informację w Urzędzie Gminy, na terenie której leży przedmiotowa nieruchomość. Z uwagi na powyższe, wobec niemożności skompletowania dokumentów niezbędnych do założenia księgi wieczystej Wnioskodawca wraz z siostrą postanowił wystąpić do sądu z wnioskiem o zasiedzenie nieruchomości przez jego ojca (J.K.), celem potwierdzenia faktu, iż J.K. był właścicielem ww. nieruchomości oraz uzyskać dokument, który byłby odpowiedni do założenia księgi wieczystej. Zgodnie z ustawą o podatku od spadków i darowizn, podatkiem obciążone jest nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem m.in. zasiedzenia. Posiadacz nieruchomości może nabyć jej własność przez zasiedzenie nieruchomości, jeżeli posiada ją jako posiadacz samoistny (tzn. włada rzeczą jak właściciel i traktuje ją jako swoją własność, innymi słowy: faktycznie ją posiada i wyraża zamiar wykonywania w stosunku do niej uprawnień właściciela). W przedmiotowej sprawie zgodnie z ewidencją gruntów i budynków J.K. był właścicielem przedmiotowej nieruchomości, którą następnie, finalnie w spadku nabyli jego spadkobiercy, tj. Wnioskodawca wraz z siostrą, którzy również figurują w ewidencji gruntów i budynków jako jej współwłaściciele. Ewentualne postanowienie sądu o zasiedzeniu nieruchomości przez J.K., nie zmieni jego stanu prawnego jako właściciela nieruchomości, a jedynie go potwierdzi, co jest niezbędne do założenia księgi wieczystej.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w zaistniałej sytuacji obecni współwłaściciele nieruchomości będą zobligowani do zapłacenia podatku od spadku i darowizn tytułem nabycia przez J.K. przedmiotowej nieruchomości poprzez jej zasiedzenie?

Zdaniem Wnioskodawcy, z uwagi na fakt, iż J.K. był właścicielem nieruchomości nie zaś posiadaczem samoistnym oraz że Wnioskodawca wraz z siostrą są współwłaścicielami nieruchomości nie zaś posiadaczami samoistnymi, w przypadku ewentualnego postanowienia sądu o zasiedzeniu, ich status nie ulegnie zmianie – J.K. nadal będzie uznawany za właściciela tej nieruchomości, a Wnioskodawca wraz z siostrą za współwłaścicieli, nie zachodzi konieczność uiszczania podatku z tytułu zasiedzenia, ponieważ J.K. nie nabędzie na podstawie przedmiotowego postanowienia sądu prawa własności, gdyż nabył je wcześniej w momencie dziedziczenia po swojej ciotce.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 644) – podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:

1. dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
2. darowizny, polecenia darczyńcy;
3. zasiedzenia;
4. nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
5. zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
6. nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.
   
   

Spadek jest instytucją regulowaną przepisami zawartymi w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2018 r., poz. 1025, ze zm.).

W myśl art. 922 § 1 tej ustawy – przez spadkobranie należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób.

Zgodnie z art. 924 tejże ustawy – spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, że dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy.

Natomiast, zgodnie z art. 1025 § 1 ww. Kodeksu – prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Z powołanych wyżej artykułów wynika, że spadkobiercy w zasadzie wchodzą w sytuację prawną, w jakiej pozostawał spadkodawca.

Natomiast kwestia zasiedzenia uregulowana została generalnie w art. 172-177 Kodeksu cywilnego.

W myśl art. 172 § 1 ustawy Kodeks cywilny – posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie). Po upływie trzydziestu lat posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze (art. 172 § 2 k.c.)

Zasiedzenie jest tzw. instytucją dawności, służącą korygowaniu rzeczywistego stanu posiadania ze stanem prawnym. Prowadzi ono do nabycia przez posiadacza własności na skutek długotrwałego posiadania przez niego rzeczy, czemu towarzyszy utrata własności przez dotychczasowego właściciela, który w przeszłości utracił posiadanie rzeczy. Poprzez zasiedzenie można nabyć własność rzeczy ruchomych i nieruchomych, udziału we współwłasności, prawa użytkowania wieczystego, służebność gruntową. Zasiedzenie jest instytucją prowadzącą do nabycia prawa na skutek upływu czasu. Umożliwia ono, sankcjonując stan faktyczny, usunięcie długotrwałej niezgodności między stanem prawnym a stanem posiadania. Na skutek zasiedzenia, które następuje ex lege, dotychczasowy uprawniony traci swoje prawo, a nabywca uzyskuje je niezależnie od niego; jest więc ono pierwotnym sposobem nabycia prawa podmiotowego.

Podłożem instytucji zasiedzenia jest taki stan faktyczny, który w swej istocie nie opiera się całkowicie na prawie własności. Jego istotnym elementem musi bowiem być posiadanie określane mianem „posiadania samoistnego”, polegające na faktycznym władaniu rzeczą „jak właściciel” (art. 172 § 1 w zw. z art. 336 k.c.). Konieczne jest zatem wykonywanie przez posiadacza wszelkich czynności faktycznych wskazujących na samodzielny, rzeczywisty, niczym nie skrępowany stan władztwa, bez jednoczesnej legitymacji prawnej w postaci prawa własności.

Jak z powyższego wynika nabycie tytułem zasiedzenia jest tytułem odrębnym od nabycia tytułem dziedziczenia (spadku). Nabycie tytułem zasiedzenia jest tzw. nabyciem pierwotnym dokonywanym przez posiadacza nieruchomości niebędącego jej właścicielem i jest stwierdzane przez sąd w sytuacji gdy rzeczywisty stan posiadania jest inny niż stan prawny nieruchomości.

Jeżeli więc w postanowieniu stwierdzającym zasiedzenie sąd wskaże, iż termin zasiedzenia upłynął przed dniem śmierci spadkodawcy, tj. nieruchomość znajdowała się w posiadaniu spadkodawcy tak długo, iż wypełnione zostały terminy ustawowe – zasiedzenie może być wykonane jedynie w jego imieniu (spadkodawcy). Oznacza to, że nawet gdy z wnioskiem wystąpi jego spadkobierca, lecz sąd w postanowieniu stwierdzającym zasiedzenie stwierdzi, iż zasiedzenia dokonał spadkodawca – a tym samym nabył własność nieruchomości tym tytułem (zasiedzenie następuje z mocy prawa; postępowanie przed sądem jedynie ten stan potwierdza), to w takiej sytuacji spadkobiercy nabędą własność nieruchomości w drodze spadkobrania, a nie w drodze zasiedzenia, bowiem nabycie własności w drodze zasiedzenia powstało jeszcze za życia spadkodawcy.

Natomiast w sytuacji, gdy sąd w postanowieniu stwierdzającym zasiedzenie wskaże, iż okres potrzebny do nabycia własności przez zasiedzenie nie upłynął przed śmiercią spadkodawcy to spadkobierca osoby, która była posiadaczem nieruchomości, lecz do chwili śmierci nie nabyła jej przez zasiedzenie, może żądać stwierdzenia zasiedzenia na swoją rzecz z zaliczeniem okresu posiadania spadkodawcy w takiej części, w jakiej dziedziczy.

Zgodnie z art. 5 ww. ustawy o podatku od spadków i darowizn – obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

Obowiązek podatkowy przy nabyciu w drodze dziedziczenia powstaje z chwilą przyjęcia spadku – art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy.

W myśl natomiast art. 6 ust. 1 pkt 6 powołanej ustawy – przy nabyciu w drodze zasiedzenia – obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego zasiedzenie.

Sąd w postanowieniu tym określa datę, w której doszło do zasiedzenia.

Zgodnie z art. 6 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn – jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia.

Mając na względzie powyższe informacje bezsprzecznym jest, że nabycie w drodze dziedziczenia i nabycie tytułem zasiedzenia to dwa odrębne nabycia. Zatem obowiązek podatkowy uzależniony jest od tego, na podstawie jakich tytułów nastąpiło nabycie. Ponadto w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia obowiązuje zwolnienie, o którym mowa w art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Zgodnie bowiem z art. 4a ust. 1 ustawy – zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli:

1. zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia - w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4, oraz
2. w przypadku gdy przedmiotem nabycia tytułem darowizny lub polecenia darczyńcy są środki pieniężne, a wartość majątku nabytego łącznie od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie, doliczona do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych, przekracza kwotę określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 - udokumentują ich otrzymanie dowodem przekazania na rachunek płatniczy nabywcy, na jego rachunek, inny niż płatniczy, w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym.
   
   

Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy i praw majątkowych winno być dokonane na formularzu SD-Z2.

Jeżeli nabywca dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie terminów, o których mowa w ust. 1 pkt 1, zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, stosuje się, gdy nabywca zgłosi te rzeczy lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu, oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu (art. 4a ust. 2 ww. ustawy).

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia wynika, że Wnioskodawca wraz siostrą są współwłaścicielami po 1/2 udziału zabudowanej nieruchomości, którą nabyli na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego o nabyciu spadku po swoim ojcu, do którego przedmiotowa nieruchomość należała i który był, zgodnie z ewidencją gruntów i budynków prowadzoną przez Starostwo Powiatowe, jej właścicielem oraz po matce, która dziedziczyła swój udział po mężu. Wnioskodawca w obu przypadkach złożył w urzędzie skarbowym zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych SD-Z2, w ramach którego ujęta była ww. nieruchomość. Obecnie, wobec niemożności skompletowania dokumentów niezbędnych do założenia księgi wieczystej dla nabytej nieruchomości, Wnioskodawca wraz z siostrą postanowił wystąpić do sądu z wnioskiem o zasiedzenie nieruchomości przez jego ojca, celem potwierdzenia faktu, że jego ojciec był właścicielem ww. nieruchomości.

Ojciec Wnioskodawcy nabył ww. nieruchomość w spadku po ciotce.

Wątpliwość Wnioskodawcy budzi jakie konsekwencje w podatku od spadków i darowizn wywoła orzeczenie przez Sąd zasiedzenia nieruchomości na rzecz zmarłego ojca Wnioskodawcy.

Odpowiadając na wątpliwości Wnioskodawcy należy wyjaśnić, że w przypadku stwierdzenia przez Sąd zasiedzenia ww. nieruchomości na rzecz ojca Wnioskodawcy, nie powstanie obowiązek podatkowy tytułem zasiedzenia, z uwagi na to, że zasiedzenie zostanie stwierdzone na rzecz osoby zmarłej.

Zgodnie bowiem z ww. art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży wyłącznie na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych. Ponadto, należy wskazać, że na podstawie art. 21 § 1 pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa zobowiązanie podatkowe – w podatku od spadków i darowizn – powstaje z dniem doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość tego zobowiązania.

Zatem w przypadku gdy zasiedzenie jest stwierdzone na rzecz osoby zmarłej, zobowiązanie podatkowe z tego tytułu w ogóle nie powstanie, ponieważ brak jest podmiotu, któremu można by doręczyć decyzję o wymiarze podatku z tego tytułu.

Ponadto, tytułem prawnym, na podstawie którego Wnioskodawca stał się współwłaścicielem nieruchomości nie będzie zasiedzenie lecz dziedziczenie po ojcu i po matce, która przed śmiercią odziedziczyła swój udział w spadku po mężu. Należy zatem stwierdzić, że przedmiotowa nieruchomość stanowi składnik masy spadkowej po rodzicach Wnioskodawcy.

Na Wnioskodawcy ciążył obowiązek podatkowy w związku z nabyciem tytułem dziedziczenia po rodzicach.

Z wniosku wynika, że składając do urzędu skarbowego deklarację SD-Z2 w obu przypadkach, tj. zgłaszając nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych po ojcu a następnie po matce, Wnioskodawca wykazał ww. nieruchomość. Skoro zatem przedmiotowa nieruchomość została przez Wnioskodawcę wykazana jako składnik masy spadkowej po ojcu jak i po matce, na Wnioskodawcy nie będzie ciążył obowiązek podatkowy w przypadku gdy sąd stwierdzi zasiedzenie nieruchomości na rzecz ojca. Zasiedziana nieruchomość będzie mieściła się w ramach nabytej przez Wnioskodawcę masy spadkowej, której nabycie Wnioskodawca zgłosił już do urzędu skarbowego.

Reasumując, stwierdzenie przez Sąd zasiedzenia nieruchomości na rzecz ojca Wnioskodawcy, nie będzie miało żadnych konsekwencji w zakresie podatku od spadków i darowizn, ponieważ tytułem nabycia przez Wnioskodawcę udziału w nieruchomości jest dziedziczenie a nie zasiedzenie. Wnioskodawca omawianą nieruchomość prawidłowo wykazał jako składnik masy spadkowej po każdym z rodziców w deklaracji SD-Z2.

Niniejsza interpretacja została wydana dla Wnioskodawcy w jego indywidualnej sprawie zgodnie z dyspozycją art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej. Siostra Wnioskodawcy chcąc uzyskać interpretację indywidualną winna wystąpić z odrębnym wnioskiem i uiścić stosowną opłatę.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3. z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
   
   

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2018 r., poz. 1302 ze zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.