Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPB2/4511-412/15/DSZ
z 2 czerwca 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa
(Dz. U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 9 marca 2015 r. (data wpływu do tut. organu) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania spłaty otrzymanej w wyniku zniesienia współwłasności – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 9 marca 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania spłaty otrzymanej w wyniku zniesienia współwłasności.

We wniosku tym przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni w spadku po zmarłej matce nabyła udział w działce oznaczonej numerem ewidencyjnym 7/7 w L. Matka Wnioskodawczyni była współwłaścicielem ww. działki w udziale wynoszącym 11/20.

Od dnia 2 grudnia 2011 r. ww. działka objęta była postępowaniem o zniesienie współwłasności na wniosek jednej z sióstr matki Wnioskodawczyni. Postępowanie prowadzone było w Sądzie Rejonowym.

Matka Wnioskodawczyni zmarła w dniu 14 maja 2013 r. Aktem poświadczenia dziedziczenia z dnia 12 sierpnia 2013 r. spadek po niej z mocy ustawy przypadł Wnioskodawczyni, Jej ojcu oraz Jej siostrze. W skład masy spadkowej wchodził między innymi ww. udział w działce oznaczonej numerem ewidencyjnym 7/7 położonej w L., który przypadł każdemu ze spadkobierców w równej części.

Po śmierci matki Wnioskodawczyni, postępowanie o zniesienie współwłasności z dnia 2 grudnia 2011 r. zostało zawieszone, a następnie, postanowieniem z dnia 25 listopada 2013 r. – podjęte z udziałem następców prawnych. Wznowienie postępowania w sprawie zniesienia współwłasności stało się więc dla Wnioskodawczyni tożsame z działem tej części spadku po zmarłej matce.

W czasie trwania postępowania o zniesienie współwłasności, Sąd zlecił biegłemu sądowemu opracowanie operatu szacunkowego celem ustalenia ceny jednostkowej metra kwadratowego działki oraz całkowitej wartości działki. Całość działki miała 4667 m², biegły określił wartość jednego metra kwadratowego na 667,01 zł (wartość działki wynosi zatem 3.112.935,67 zł). Część przypadająca w spadku po zmarłej matce Wnioskodawczyni została policzona zgodnie z udziałem 11/20 i każdy z trzech spadkobierców otrzymał 1/3 tego udziału, czyli 11/60.

W dniu 4 czerwca 2014 r. Sąd Rejonowy w L. postanowił znieść współwłasność nieruchomości stanowiącej działkę oznaczoną numerem ewidencyjnym 7/7 położoną w L. w ten sposób, że przyznał działkę na własność uczestniczce posiadającej pozostałe 9/20 działki oraz zasądził od niej spłatę na rzecz pozostałych uczestników.

Kwoty spłaty dla każdego z uczestników (spadkobierców), w tym dla Wnioskodawczyni, są adekwatne do wartości posiadanych udziałów i zostały wyliczone w następujący sposób: określona w operacie biegłego sądowego wartość całej działki została pomnożona przez ułamkową część posiadanych udziałów pojedynczego spadkobiercy.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy kwota otrzymana tytułem spłaty w wyniku działu spadku i zniesienia współwłasności stanowi przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Wnioskodawczyni zauważa, że w sytuacji, kiedy działka nie należała w całości do spadkobierców po Jej zmarłej matce, a tylko w odziedziczonej części 11/20, jedynym możliwym działem ich części spadku było zniesienie współwłasności na całej działce. Spadkobiercy mają swobodę w wyborze metody działu spadku, więc rzecz, która nie daje się podzielić mogą sprzedać i uzyskane z tej sprzedaży środki podzielić między siebie. W niniejszej sprawie Sąd Rejonowy w L. postanowieniem zniósł współwłasność całej działki przyznając ją temu współwłaścicielowi, który wg Sądu dawał gwarancję spłat na rzecz dotychczasowych współwłaścicieli. Konsekwencją ww. postanowienia było to, że przestała istnieć wspólność majątku spadkowego po zmarłej matce Wnioskodawczyni, a to właśnie jest głównym celem dokonywania działu spadku.

Wnioskodawczyni podkreśla, że wartość otrzymanej spłaty w wyniku zniesienia współwłasności i w ten sposób działu spadku mieści się w udziale, jaki Jej przysługiwał. W tym przypadku nie powstaje przychód do opodatkowania z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Otrzymana spłata jest bowiem ekwiwalentna do posiadanego udziału w nieruchomości i spadku.

Zdaniem Wnioskodawczyni, otrzymana tytułem spłaty kwota nie jest przychodem podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Potwierdzenie zaprezentowanego stanowiska Wnioskodawczyni znajduje w interpretacjach indywidualnych wydanych w analogicznych sytuacjach, tzn.:

• Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 31 lipca 2014 r. znak ILPB2/415-555/14-2/WS;
  

• Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 24 lipca 2012 r. znak ITPTB2/415-348/12-4/AK;
  

• Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 12 czerwca 2014 r. znak ILPB2/415-374/14-2/WM;
  

• Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 1 lipca 2014 r. znak IPPB1/415-529/14-2/MS;
  

oraz odpowiedzi podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów z dnia 12 października 2012 r. z upoważnienia ministra na interpelację nr 9106 w sprawie podatku od spadków i darowizn w której stwierdzono, że: „Okoliczność, że dział spadku, którego przedmiotem jest nieruchomość (mieszkanie), następuje ze spłatami na rzecz pozostałych spadkobierców, powoduje, że umowa ta ma charakter odpłatny z konsekwencjami wynikającymi z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie jest to jednak równoznaczne z obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego z tytułu takiego zbycia nieruchomości (mieszkania). Jeżeli suma spłaty nie przekracza wartości przysługującego spadkobiercy udziału spadkowego, to nie powstaje przychód z odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy. Tym samym w sytuacji, w której spłata jest ekwiwalentna do posiadanego przez podatnika udziału w spadku, to podatnik nie uzyskuje w związku z czynnością działu spadku żadnego przysporzenia majątkowego względem odziedziczonej ułamkowej części masy spadkowej. W takim przypadku brak jest podstaw do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych kwoty spłaty otrzymanej w wyniku działu spadku.”

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z treścią art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, źródłami przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
4. innych rzeczy,

• jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych
  w lit. a-c - przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.
  

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w dniu 14 maja 2013 r. zmarła matka Wnioskodawczyni. Aktem poświadczenia dziedziczenia z dnia 12 sierpnia 2013 r. spadek po niej z mocy ustawy przypadł Wnioskodawczyni, Jej ojcu oraz Jej siostrze. W skład masy spadkowej wchodził między innymi udział w działce oznaczonej numerem ewidencyjnym 7/7 położonej w L., który przypadł każdemu ze spadkobierców w równej części. W dniu 4 czerwca 2014 r. Sąd Rejonowy postanowił znieść współwłasność nieruchomości stanowiącej działkę oznaczoną numerem ewidencyjnym 7/7 położoną w L. w ten sposób, że przyznał działkę na własność uczestniczce posiadającej pozostałe 9/20 działki oraz zasądził od niej spłatę na rzecz pozostałych uczestników. Kwoty spłaty dla każdego z uczestników (spadkobierców), w tym dla Wnioskodawczyni, są adekwatne do wartości posiadanych udziałów i zostały wyliczone w następujący sposób: określona w operacie biegłego sądowego wartość całej działki została pomnożona przez ułamkową część posiadanych udziałów pojedynczego spadkobiercy.

Zgodnie z art. 922 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2015 r., poz. 121 z późn. zm.), spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób, stosownie do przepisów niniejszej ustawy. Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 924 i art. 925 Kodeksu cywilnego). Oznacza to, iż dniem nabycia spadku jest data śmierci spadkodawcy. Natomiast, zgodnie z art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego, prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku, czy też akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza, potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Zgodnie z art. 1035 ustawy Kodeks cywilny, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych.

Współwłasność jest instytucją prawa cywilnego polegającą na tym, iż własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom (art. 195 Kodeksu cywilnego). Współwłasność jest albo współwłasnością w częściach ułamkowych, albo współwłasnością łączną. Współwłasność łączną regulują przepisy dotyczące stosunków, z których ona wynika. Do współwłasności w częściach ułamkowych stosuje się przepisy niniejszego działu (art. 196 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego). W myśl art. 210 tej ustawy, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia tej współwłasności.

Stosownie do art. 211 i 212 Kodeksu cywilnego, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli.

W wyniku dokonania działu spadku oraz zniesienia współwłasności możliwy jest zatem podział rzeczy lub prawa poprzez przyznanie tej rzeczy lub prawa jednej osobie, przy jednoczesnym zobowiązaniu dokonania spłat na rzecz pozostałych współspadkobierców lub współwłaścicieli.

Należy przy tym wskazać, iż „odpłatne zbycie”, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oznacza przeniesienie prawa własności lub innych praw majątkowych w zamian za korzyść majątkową.

W przedmiotowej sprawie nie budzi wątpliwości, że Wnioskodawczyni w zamian za przysługujący Jej udział w nieruchomości otrzymała jego równowartość pieniężną. W przedmiotowej sprawie nie sposób jednak uznać, że Wnioskodawczyni otrzymała tę spłatę w związku z działem spadku, albowiem z treści wniosku jednoznacznie wynika, że była jedną z trzech spadkobierców po zmarłej matce, zaś osobą dokonującą spłat była siostra matki, czyli osoba niebędąca jej spadkobiercą.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że przeniesienie własności udziału w nieruchomości w zamian za spłatę pieniężną, stanowiło w tej sytuacji formę odpłatnego zbycia wyczerpującą dyspozycję przepisu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nastąpiło bowiem przed upływem pięcioletniego okresu, o którym mowa w tym przepisie.

W myśl art. 30e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) podatek dochodowy wynosi 19% podstawy obliczenia podatku. Zgodnie z treścią art. 30e ust. 2 ww. ustawy, podstawą obliczenia podatku, o której mowa w ust. 1, jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw.

Stosownie do art. 19 ust. 1 ustawy, przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej. Przepis art. 14 ust. 1 stosuje się odpowiednio.

Zgodnie z art. 22 ust. 6d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), nabytych w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób, uważa się udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania oraz kwotę zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej wartość zbywanej rzeczy lub prawa przyjęta do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych przyjętej do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

Wysokość nakładów, o których mowa w ust. 6c i 6d, ustala się na podstawie faktur VAT w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług oraz dokumentów stwierdzających poniesienie opłat administracyjnych (art. 22 ust. 6e ustawy).

Na podstawie art. 30e ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3 wykazać:

1. dochody uzyskane w roku podatkowym z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) i obliczyć należny podatek dochodowy od dochodu, do którego nie ma zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 131, lub
2. dochody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131.

Dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) nie łączy się z dochodami (przychodami) z innych źródeł (art. 30e ust. 5).

Zgodnie z powołanym przepisem art. 21 ust. 1 pkt 131 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 30e, w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie dwóch lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości lub tego prawa majątkowego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe; udokumentowane wydatki poniesione na te cele uwzględnia się do wysokości przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych.

Zatem mając na uwadze powyższe uregulowania prawne jak i przedstawiony we wniosku stan faktyczny stwierdzić należy, że spłata otrzymana przez Wnioskodawczynię stanowi przychód z odpłatnego zbycia udziału w nieruchomości. W konsekwencji, dochód osiągnięty przez Wnioskodawczynię z tego tytułu podlega opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 30e ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku, Al. Zwycięstwa 16/17, 80-219 Gdańsk, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie
lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa
w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20,
87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.