Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP3-1.4011.451.2018.1.ES
z 22 listopada 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800 z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 20 sierpnia 2018 r. (data wpływu 24 sierpnia 2018 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przeniesienia własności nieruchomości w celu zwolnienia z długu -jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 24 sierpnia 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przeniesienia własności nieruchomości w celu zwolnienia z długu.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 12 lipca 2007 r. Wnioskodawca nabył z majątku wspólnego na potrzeby działalności gospodarczej niezabudowaną działkę gruntu oznaczoną nr 1399 o obszarze 0,3185 ha za kwotę 143.325 zł i działkę nr 1400 o obszarze 0,4055 ha za kwotę 182.475 zł.

W dniu 28 sierpnia 2007 r. Wnioskodawca ponownie nabył z majątku wspólnego na potrzeby działalności gospodarczej niezabudowaną działkę gruntu oznaczoną nr 1401 o obszarze 0,2458 zł za kwotę 93.400 zł, działkę nr 1403 o obszarze 0,2634 ha za kwotę 100.092 zł, działkę nr 1402 o obszarze 0,2536 ha za kwotę 96.368 zł.

Na nabycie ww. nieruchomości Wnioskodawca zaciągnął w Banku - kredyt inwestycyjny - w kwocie 432.864 zł z terminem spłaty od dnia 21 czerwca 2007 r. do dnia 31 maja 2010 r. oprocentowanym wg zmiennej stopy procentowej WIBOR IM i marżą 4,0 p.p.; oprocentowanie kredytu na dzień 21 czerwca 2007 r. wynosi 8,40 % w stosunku rocznym. Zabezpieczeniem ww. kredytu inwestycyjnego była hipoteka zwykła w kwocie 432.864 zł oraz hipoteka kaucyjna do maksymalnej kwoty 66.000 zł na rzecz Banku.

W dniu 1 kwietnia 2010 r Wnioskodawca z majątku wspólnego nabył niezabudowaną działkę nr 1004/10 o obszarze 0,9929 ha za kwotę brutto 410.000 zł, w tym podatek VAT w kwocie 73.934,42 zł.

Z uwagi na zaciągnięcie przez Wnioskodawcę kolejnych kredytów w Banku celem budowy C. K-H w dniu 20 grudnia 2017 r. została zawarta między Wnioskodawcą i jego małżonką a Bankiem umowa przeniesienia praw własności nieruchomości w celu zwolnienia z długu obejmująca zabudowaną nieruchomość o powierzchni 1,4868 ha a dotycząca działek o nr 5440/1 o obszarze 1,1254 ha, 5440/2 o obszarze 0,2414 ha, 5440/3 o obszarze 0,1200 ha (wcześniej działki o numerach ewidencyjnych: 1399, 1400, 1401, 1402, i 1403. Opisane powyżej działki zostały podzielone ostateczną decyzją Burmistrza z dnia 16 lipca 2015 r. wpisane do zasobu powiatowego ewidencji Starostwa Powiatowego.

W Kw wpisane były trzy hipoteki łączne na rzecz Banku na łączną kwotę 11.700.000 zł. Inne działki małżonków zabezpieczone hipoteką na rzecz Banku dotyczą działki o nr 4228 o obszarze 0,0353 ha (zabudowana), niezabudowana działka o nr 1404/10.

Działki o nr 5440/1, 5440/2 i 5440/3 zabudowane są kompleksem gastronomiczno-hotelowym, karczmą i budynkiem gospodarczym murowanym, siecią kanalizacji sanitarnej i kanalizacji deszczowej, śmietnikiem, siecią wodociągową, oranżerią, parkingiem, drogą wewnętrzną. Na działce o nr 4288 - znajduje się budynek mieszkalny murowany, 3 kondygnacyjny, częściowo podpiwniczony (1/4 budynku) i budynek garażowy murowany.

Z tytułu zawarcia ww. umowy z 2017 r. w części dotyczącej zbycia nieruchomości zabudowanej kompleksem gastronomiczno-hotelowym i karczmą - działalność gospodarcza pod nazwą: C. K.-H. jest podatnikiem podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2017 r., poz. 1221).

Budynek mieszkalny jednorodzinny wielokondygnacyjny o powierzchni 0,0353 ha.

Zadłużenie Wnioskodawcy i jego żony wobec Banku z tytułu kredytu konsolidacyjnego na podstawie umowy nr Y z dnia 28 marca 2013 r. z późniejszymi zmianami:

• kapitał w wysokości 4.153.812,76 zł,
  

• odsetki do dnia 18 października 2017 r. w wysokości 8.957,01 zł,
  

• dalsze odsetki naliczone do dnia podpisania aktu notarialnego - do dnia 20 grudnia 2017 r. - liczone wg zmiennej stopy procentowej 4,23 % w stosunku rocznym.
  
  
  

Wartość nieruchomości w celu zwolnienia z zobowiązań została określona na kwoty:

• zabudowana nieruchomość - 2.285.812,76 zł netto powiększona o podatek VAT w kwocie 666.036,93 zł,
  

• niezabudowanej nieruchomości - 941.000 zł,
  

• zabudowanej nieruchomości - 317.000 zł i odpowiadają te kwoty obecnej wartości kredytu konsolidacyjnego - umowa nr Y z 28 marca 2013 r. z późniejszymi zmianami udzielonego w kwocie 4.153.812,76 zł.
  
  
  

Skutkiem spełnienia powyższego świadczenia rzeczowego w miejsce świadczenia pieniężnego za zgodą wierzyciela w trybie art. 453 Kodeksu cywilnego nastąpiło w całości wygaśnięcie wierzytelności Banku wobec dłużnika oraz poręczyciela i z tego tytułu Wnioskodawca i jego małżonka nie zachowują wobec Banku żadnych roszczeń. W związku powyższym, wykreślone zostały wszystkie hipoteki widniejące w ww. księgach wieczystych a właścicielem został Bank.

Wnioskodawca - wystawił jako sprzedający Bankowi 3 faktury VAT: z dnia 20 grudnia 2017 r. na kwotę 3.561.849,69 zł, w tym podatek VAT w kwocie 666.036,93 zł, z dnia 20 grudnia 2017 r. na kwotę 317.000 (kwota netto=kwota brutto - budynek mieszkalny), z dnia 20 grudnia 2017 r. na kwotę 941.000 zł (kwota netto=kwota brutto - zwolnienie z VAT, kwota podatku 0).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w takiej sytuacji istnieje obowiązek zapłaty podatku – art. 14 ust. 2e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdy nie ma żadnego przysporzenia majątkowego, a jest spełnienie przez dłużnika innego zobowiązania za zgodą wierzyciela (art. 453 KC)?

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 453 Kodeksu cywilnego - jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się ze zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa, czyli spełnienie za zgodą wierzyciela innego świadczenia przez dłużnika w miejsce tego, do którego dłużnik był pierwotnie zobowiązany powoduje wygaśnięcie zobowiązania. Zobowiązanie wygasa tak, jakby wygasło przez zwykłe zobowiązanie (np. przez zapłatę wcześniej uzgodnionej kwoty).

Wykonanie zobowiązania w trybie art. 453 Kodeksu cywilnego nie powoduje co do zasady żadnego przysporzenia po stronie spełniającego świadczenie dłużnika. Spłacenie zobowiązania nie może w oczywisty sposób wiązać się z powstaniem przychodu dla dłużnika. W tym też przypadku nie dochodzi do żadnego zwolnienia z długu (umorzenie zobowiązania). Przecież regulując swoje zobowiązania nikt nie uzyskuje przysporzenia (zmniejszają się pasywa ale i zmniejszają się aktywa). W przypadku art. 453 kc (datio in solutum) rzeczy lub prawa wydane w celu uregulowania zobowiązania pełnią funkcję pieniądza. Uznanie, że podatnik byłby zobowiązany rozpoznać przychód z tej tylko przyczyny, że zwalnia się z ciążących na nim zobowiązań pieniężnych poprzez dokonanie świadczenia w innej formie wcześniej ustalona jest poglądem zbyt daleko idącym - według podatnika, ale sądów (jeden z wyroków WSA). Gdyby zwolnienie z długu nastąpiło bez zaspokojenia wierzyciela, to wówczas wystąpiłby przychód. Nie dotyczy to Wnioskodawcy. Nie wystąpiło u niego darowanie długu i związane z tym przysporzenie (przyrost) majątku. Biorąc pod uwagę brzmienie przepisu: „W przypadku gdy podatnik poprzez wykonanie świadczenia niepieniężnego reguluje w całości lub w części zobowiązanie z tytułu zaciągniętej pożyczki (kredytu) (....) przychodem takiego podatnika jest wysokość zobowiązania uregulowanego w następstwie takiego świadczenia. Jeżeli jednak wartość rynkowa świadczenia niepieniężnego jest wyższa niż wysokość zobowiązania uregulowanego tym świadczeniem przychód ten określa się w wysokości wartości rynkowej świadczenia niepieniężnego. Przepis art. 14 ust. 1-3 stosuje się odpowiednio.” - art. 14 ustawy o CIT i art. 14 ust. 2e ustawy o PIT.

W przypadku Wnioskodawcy nie wystąpił skutek opisany w zdaniu drugim powyżej, wartość rynkowa świadczenia nie jest wyższa niż wysokość zobowiązania uregulowanego tym świadczeniem.

Z uwagi na powyższe, podatnik wnosi o udzielenie indywidulanej interpretacji podatkowej uznając, iż w jego przypadku nie zachodzi jakikolwiek przychód - a tym samym - nie występuje u niego obowiązek zapłaty podatku dochodowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Zainteresowanych w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2018 r. poz. 1509 z późn.zm.) jest zasada powszechności opodatkowania.

W myśl tej zasady – wyrażonej w treści art. 9 ust. 1 ww. ustawy – opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ww. ustawy, za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3, uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Jak stanowi art. 14 ust. 2e ww. ustawy w przypadku gdy podatnik przez wykonanie świadczenia niepieniężnego reguluje w całości lub w części zobowiązanie, w tym z tytułu zaciągniętej pożyczki (kredytu), przychodem takiego podatnika jest wysokość zobowiązania uregulowanego w następstwie takiego świadczenia. Jeżeli jednak wartość rynkowa świadczenia niepieniężnego jest wyższa niż wysokość zobowiązania uregulowanego tym świadczeniem, przychód ten określa się w wysokości wartości rynkowej świadczenia niepieniężnego. Przepis art. 19 stosuje się odpowiednio.

Należy przy tym wskazać, że instytucja datio in solutum (z łac. świadczenie w miejsce wykonania) określana również jako – świadczenie zamiast wypełnienia – jest formą umowy uregulowanej w art. 453 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r., poz. 459, z późn. zm.). Zgodnie z tym przepisem, jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa.

Celem datio in solutum jest zatem wygaśnięcie istniejących pomiędzy stronami zobowiązań poprzez spełnienie przez dłużnika świadczenia innego niż określone w treści pierwotnej umowy. Zobowiązanie wówczas wygasa tak, jakby wygasło przez zwykłe wykonanie (np. przez zapłatę uzgodnionej pierwotnie kwoty), przy czym konieczną przesłanką wygaśnięcia zobowiązania – poza umową stron – jest rzeczywiste dokonanie świadczenia przez dłużnika.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w dniu 12 lipca 2007 r. Wnioskodawca nabył z majątku wspólnego na potrzeby działalności gospodarczej niezabudowane działki gruntu. Na nabycie ww. nieruchomości Wnioskodawca zaciągnął kredyt inwestycyjny Zabezpieczeniem ww. kredytu inwestycyjnego była hipoteka zwykła oraz hipoteka kaucyjna na rzecz banku. Z uwagi na zaciągnięcie przez Wnioskodawcę kolejnych kredytów celem budowy C. K.-H. w dniu 20 grudnia 2017 r. została zawarta między małżonkami a bankiem umowa przeniesienia praw własności nieruchomości w celu zwolnienia z długu obejmująca zabudowaną nieruchomość. Skutkiem spełnienia powyższego świadczenia rzeczowego w miejsce świadczenia pieniężnego za zgodą wierzyciela w trybie art. 453 Kodeksu cywilnego nastąpiło w całości wygaśnięcie wierzytelności Banku wobec dłużnika oraz poręczyciela i z tego tytułu małżonkowie nie zachowują wobec Banku żadnych roszczeń. Wnioskodawca - jako prowadzący C. K.-H. - wystawił jako sprzedający Bankowi 3 faktury VAT.

Wnioskodawca w zamian za przeniesienie na rzecz swojego wierzyciela (banku) własności nieruchomości otrzymał świadczenie wzajemne polegające na zwolnieniu z ciążącego na małżonkach długu. Innymi słowy, Wnioskodawca zbył przedmiotowe nieruchomości za zwolnienie z długu. Zwolnienie z długu miało więc w niniejszej sytuacji dla niego określoną wartość majątkową, gdyż w jego wyniku małżonkowie przestali być zobowiązani wobec swojego wierzyciela do zapłaty określonej kwoty pieniężnej.

Odpłatne zbycie nieruchomości stanowiącej przedmiot majątku wspólnego, wykorzystywanej w działalności gospodarczej przez Wnioskodawcę stanowi w całości przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej, jedynie tego podmiotu, który faktycznie przedmiotową nieruchomość wykorzystywał dla celów prowadzonej działalności gospodarczej tj. Wnioskodawcy.

W związku z powyższym zgodnie z brzmieniem art. 14 ust. 2e ww. ustawy przychodem Wnioskodawcy będzie wysokość zobowiązania uregulowanego w następstwie wykonania świadczenia niepieniężnego.

W przypadku gdyby wartość rynkowa nieruchomości była wyższa niż wysokość uregulowanego zobowiązania przychodem będzie wartość rynkowa nieruchomości (świadczenia niepieniężnego).

Biorąc pod uwagę cytowane wyżej przepisy stwierdzić należy, że w momencie przekazania bankowi – w następstwie wykonania świadczenia niepieniężnego – nieruchomości będących środkami trwałymi, dojdzie do powstania przychodu podatkowego w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W opisanej sytuacji nastąpi bowiem wykonanie ciążącego na Wnioskodawcy zobowiązania w formie świadczenia niepieniężnego, a zatem spełnione zostaną przesłanki wynikające z cyt. art. 14 ust. 2e i 2f ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychodem Wnioskodawcy będzie zatem wartość uregulowanego zobowiązania, bądź wartość rynkowa nieruchomości, w przypadku gdy wartość ta będzie wyższa niż wartość uregulowanego zobowiązania.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy, że w jego przypadku nie ma żadnego przysporzenia, bo wartość rynkowa świadczenia nie jest wyższa niż wysokość zobowiązania uregulowanego tym świadczeniem należało uznać za nieprawidłowe.

W odniesieniu do przedstawionych kwot podanych we wniosku, Organ informuje, że ewentualne ustalenie czy wartość rynkowa świadczenia niepieniężnego jest wyższa niż wysokość zobowiązania uregulowanego tym świadczeniem nie należą do kompetencji tutejszego Organu. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego, bowiem prawidłowość takiego rozliczenia podlega weryfikacji przez Organ podatkowy.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   
   

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2018 r., poz. 1302) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.