2018.12.21 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB2-3.4010.345.2018.1.MK
z 21 grudnia 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 800 ze zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 11 października 2018 r. (data wpływu 23 października 2018 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych, w zakresie ustalenia:

czy Spółka będzie uprawniona do zaliczenia wartości wypłaconej poszkodowanemu franszyzy redukcyjnej do kosztów uzyskania przychodów – jest prawidłowe,
czy odszkodowanie wypłacone przez ubezpieczyciela bezpośrednio na rachunek bankowy poszkodowanego stanowi przychód podatkowy Spółki – jest prawidłowe,
czy koszt naprawy bramy, którym Spółka została obciążona może być uznany za koszt uzyskania przychodów – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu wpływu 23 października 2018 r. do tutejszego organu wpłynął ww. wniosek, o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych, w zakresie ustalenia, czy odszkodowanie wypłacone przez ubezpieczyciela bezpośrednio na rachunek bankowy poszkodowanego stanowi przychód podatkowy Spółki, czy Spółka będzie uprawniona do zaliczenia wartości wypłaconej poszkodowanemu franszyzy redukcyjnej do kosztów uzyskania przychodów i czy koszt naprawy bramy, którym Spółka została obciążona może być uznany za koszt uzyskania przychodów.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług zarejestrowanym w Polsce oraz posiadającym stałe miejsce prowadzenia działalności w Polsce. Spółka prowadzi działalność gospodarczą polegającą m.in. na obsłudze logistycznej dużych zakładów produkcyjnych. Przedmiotem działalności Spółki jest świadczenie usług logistycznych, magazynowych, transportowych (przeładunkowych i składowych przy użyciu wózków widłowych) na rzecz kontrahentów. Zgodnie z postanowieniami umów o usługi Spółka odpowiada za straty i uszkodzenia magazynowanych, przeładowywanych i transportowanych towarów, jeżeli nie udowodni, że szkoda nastąpiła wskutek okoliczności od niej niezależnych. W trakcie realizacji usługi dochodzi niekiedy do uszkodzeń towarów magazynowanych, transportowanych oraz przeładowywanych, a także innego mienia kontrahenta np. bramy wjazdowej. W praktyce wystąpienie pewnego poziomu szkód jest nieuniknione, w związku z tym Spółka posiada polisę ubezpieczeniową obejmującą szkody powstałe w toku świadczenia usług. W przypadku wystąpienia szkody, Spółka na warunkach określonych w polisie, przekazuje do ubezpieczyciela dokumenty kontrahenta z roszczeniem o wypłatę odszkodowania. Odszkodowanie jest wypłacane po przeprowadzonym przez ubezpieczyciela postępowaniu reklamacyjnym. Kwota odszkodowania odpowiada wartości poniesionego przez klienta uszczerbku na majątku (tzw. szkoda rzeczywista). Odszkodowanie to jest wypłacane na podstawie noty obciążeniowej lub faktury wystawionych przez klienta.

W związku z powyższym nastąpiły w 2018 r. następujące zdarzenia.

Pierwsze zdarzenie

Na magazynie klienta obsługiwanym przez Wnioskodawcę podest siatkowy na regale złamał się i beczka metalowa z zaprawą CuP8 przechyliła się na bok, a jej zawartość (kuleczki) rozsypały się na materiały i komponenty (w tym pierścienie tłokowe) znajdujące się poniżej składowanej beczki. Pracownicy Spółki oczyścili z zewnątrz opakowanie papierowe pierścieni sądząc, że usunęli wszystkie kulki. Następnie pierścienie zostały wydane i dostarczone do zużycia na wydział produkcyjny. Pracownicy Kontrahenta zauważyli kulki na pierścieniach po pewnym czasie, jednakże część tłoków została już skompletowana z pierścieniami, jak również pewna ilość została wysłana do odbiorcy. Kontrahent – poszkodowany wystawił na Spółkę notę obciążeniową w wysokości uznanej przez obie strony tj. 178 163,71 zł. Wysokość tej szkody została również uznana przez ubezpieczyciela Spółki i bezpośrednio wypłacona przez niego poszkodowanemu w kwocie 169 255,52 zł po potrąceniu tzw. franszyzy redukcyjnej w wysokości 5% zł zgodnie z warunkami polisy ubezpieczeniowej. Wystawioną notę obciążeniową oraz zasądzoną decyzją ubezpieczyciela kwotę odszkodowania Spółka rozliczyła na koncie rozrachunków z ubezpieczycielem. Natomiast kwota 5% franszyzy redukcyjnej tj. 8 908,19 zł została przez Spółkę zapłacona klientowi i rozliczona w kosztach niepodatkowych dla celów CIT.

Drugie zdarzenie

Kolejne zdarzenie miało miejsce w firmie Y w (…), w której Spółka realizuje usługi logistyczne. Podczas wjazdu wózkiem widłowym pracownika Spółki na pakownię z wyrobem gotowym, sznurek zamykający i otwierający bramę zaczepił się za maszt wózka, co uruchomiło zamykanie bramy. Wskutek tego uszkodzeniu uległy prowadnice i panele bramy. Szkoda została uznana protokolarnie przez obydwie strony. Y zlecił naprawę uszkodzonej bramy obcej firmie serwisującej tego typu urządzenia, która wystawiła fakturę za naprawę na Wnioskodawcę – kwota 6 833,00 zł netto. Spółka zapłaciła przedmiotową fakturę w kwocie brutto tj. 8 404,59 zł. Faktura ta została uznana przez ubezpieczyciela Spółki w kwocie netto po potrąceniu franszyzy redukcyjnej w wysokości 2000,00 zł. Zgodnie z decyzją ubezpieczyciela o przyznaniu odszkodowania kwota 4 833,00 zł została przekazana dla Wnioskodawcy bezpośrednio na rachunek bankowy. Wystawiona za naprawę bramy faktura w kwocie netto tj. 6 341,25 zł została zaliczona w poczet kosztów podatkowych Spółki, natomiast otrzymane od ubezpieczyciela odszkodowanie w kwocie tj. 4 833,00 zł zwiększyło przychody do opodatkowania.

Istotne elementy opisu sprawy Wnioskodawca zawarł we własnym stanowisku wskazując, że uszkodzenie, które nastąpiło miało ścisły związek ze zdarzeniem losowym, było niezawinione, nastąpiło podczas normalnego działania niezależnie od woli pracownika.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

Czy Spółka będzie uprawniona do zaliczenia wartości wypłaconej franszyzy redukcyjnej w kwocie 8 908,19 zł do kosztów podatkowych? (pytanie dotyczące zdarzenia pierwszego);
Czy odszkodowanie wypłacone przez ubezpieczyciela bezpośrednio na rachunek bankowy poszkodowanego nie będzie przychodem podatkowym Spółki? (pytanie dotyczące zdarzenia pierwszego);
Czy Spółka będzie uprawniona do zaliczenia kosztów naprawy bramy w kwocie netto 6 833,00 zł do kosztów podatkowych? (pytanie dotyczące zdarzenia drugiego).

Zdaniem Wnioskodawcy, (odnośnie zdarzenia pierwszego) zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT. Jeśli zatem dany koszt spełnia wymóg pozostawania w związku z osiąganymi przychodami lub przynajmniej z prowadzoną działalnością (tzn. został poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub przynajmniej w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów) i równocześnie nie został on w sposób wyraźny wymieniony w negatywnym katalogu z art. 16 ust. 1 ustawy o CIT, to koszt taki powinien zostać uznany za koszt uzyskania przychodów.

Przepis zawarty w art. 16 ust. 1 ww. ustawy zawiera enumeratywną listę wydatków wyłączonych z kosztów uzyskania przychodów, co oznacza, że każdy koszt dający się zakwalifikować do którejkolwiek z pozycji wymienionej na tej liście nie będzie mógł być zaliczony do kosztów uzyskania przychodów, nawet, jeśli był poniesiony w celu osiągnięcia przychodów.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków związanych z zapłatą kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Powyżej przytoczona regulacja wyklucza z kosztów uzyskania przychodów odszkodowania wyłącznie z tytułów w nim wymienionych. Jest to katalog zamknięty. Wymienione w treści przepisu odszkodowania wiążą się z nienależytym wykonaniem zobowiązań. Celem tego przepisu jest zatem uniemożliwienie pomniejszenia podstawy opodatkowania o koszty poniesione w związku z nienależytym wykonaniem zobowiązania.

Zdaniem Wnioskodawcy, powołany powyżej przepis art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT ma zastosowanie w niniejszym przypadku.

Zasadniczą kwestią do oceny zasadności zastosowania art. 16 ust. 1 pkt 22 ww. ustawy jest wykładnia pojęcia „wady wykonanej usługi”. Ustawa o CIT nie definiuje pojęcia „wadliwy”, stąd też – odwołując się do reguł wykładni językowej – słowo to należy tłumaczyć w sposób powszechnie przyjęty w języku polskim, a zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego słowo to oznacza tyle co „mający wady, wykazujący braki”.

Na gruncie ww. przepisu, należy przyjąć, że wadliwie wykonana usługa to taka, która została wykonana w sposób niepełny, tj. nie zostały spełnione wszelkie obowiązki ciążące na usługodawcy zgodnie z umową oraz przepisami prawa. Obowiązek wypłaty odszkodowania jest konsekwencją wykonania usługi, która została zrealizowana w sposób niepełny (wadliwie), np. nie zostały przez Spółkę spełnione wszelkie obowiązki ciążące na niej zgodnie z umową; została wykonana błędnie – np. do produkcji został wydany surowiec zanieczyszczony kulkami zaprawy co spowodowało wyprodukowanie wadliwego towaru. W sytuacji zatem wypłaty przez Spółkę odszkodowania w kwocie franszyzy redukcyjnej z tytułu szkód w towarach powierzonych przez klienta, należy uznać, że dojdzie do nieprawidłowego wykonania usługi, a to oznacza, że wypłacone z tego tytułu odszkodowanie nie będzie mogło być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, gdyż tego rodzaju wydatki zostały objęte dyspozycją art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT.

Z powyższych względów Spółka stoi na stanowisku, że nie będzie uprawniona do zaliczenia wartości wypłaconych odszkodowań do kosztów uzyskania przychodów.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie zawiera definicji przychodu podatkowego. Ustawodawca ograniczył się w tym zakresie do wskazania w art. 12 ust. 1 przykładowych przysporzeń, zaliczanych do tej kategorii. Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 updop, przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe.

Na podstawie art. 12 ust. 1 updop można stwierdzić, że co do zasady przychodem jest każda wartość wchodząca do majątku podatnika, powiększająca jego aktywa, mająca definitywny charakter, którą może on rozporządzać jak własną – przychód powstaje zatem z momentem jego faktycznego uzyskania przez podatnika, czyli wpływu, bezpośrednio do majątku podatnika względnie na jego rachunek, wymienionych środków, skutkującego powstaniem po stronie podatnika możliwości dysponowania tymi środkami.

Ponadto, wyjątek od reguły, zgodnie z którą przychodem podatnika są przysporzenia faktycznie przez niego uzyskane wprowadza art. 12 ust. 3 updop. Stosownie do tego przepisu, za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Przepis ten nakazuje ujmować dla celów podatkowych przychody, które jeszcze nie zostały otrzymane przez podatnika, ale są mu należne, tj. stanowią przedmiot wymagalnych świadczeń.

Co do zasady, za przychód w podatku dochodowym od osób prawnych powstaje wówczas, gdy zostaną spełnione poniższe warunki:

przysporzenie to ma charakter definitywny, powodujący w sposób trwały zwiększenie wartości aktywów podatnika lub też zmniejszenie wysokości jego zobowiązań oraz
podatnik może rozporządzać otrzymanymi środkami jak własnymi.

W związku z tym, iż, wypłata odszkodowania wpływa bezpośrednio do poszkodowanego Spółka nie otrzymuje środków i nie może nimi rozporządzać nie rozpoznaje przychodów podatkowych związanych z odszkodowaniem.

Zdaniem Spółki, (odnośnie zdarzenia drugiego) w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowy od osób prawnych jako niestanowiące kosztów uzyskania przychodu nie są wymienione szkody w składnikach majątku powstałe na skutek zdarzeń losowych, wobec czego mogą być uwzględnione w kosztach uzyskania przychodu. Podkreślenia wymaga fakt, że strata powstała w trakcie:

normalnego działania podatnika,
niezależnie od woli podatnika,
nie została zawiniona.

Naprawa bramy była konieczna w celu zabezpieczenia bezpieczeństwa pracownikom Wnioskodawcy obsługującym wózki akumulatorowe oraz w celu osiągania dalszych przychodów z realizowanych kontraktów.

Zasady kwalifikowania wydatków do kosztów uzyskania przychodów określa art. 15 ust. 1 updop, zgodnie z którym kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 updop.

Powyższe oznacza, że wszystkie poniesione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, po wyłączeniu zastrzeżonych w ustawie, są kosztami uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami.

Kosztami uzyskania przychodów są więc wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 22 updop nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Do kosztów uzyskania przychodów na tej podstawie nie będą mogły zatem zostać zaliczone kary umowne i odszkodowania z tytułu:

wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług,
zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad,
zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Wszystkie wymienione powyżej kary umowne i odszkodowania wiążą się z nienależytym wykonaniem zobowiązań. Natomiast uszkodzenie, które nastąpiło miało ścisły związek ze zdarzeniem losowym, było niezawinione, nastąpiło podczas normalnego działania niezależnie od woli pracownika.

Podkreślić należy, że koszt naprawy uszkodzonej bramy nie jest wymieniony w katalogu wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów zawartych w art. 16 updop.

Analizując zatem poniesiony na naprawę bramy wydatek należy sprawdzić, czy spełnia on przesłanki pozytywne wynikające z art. 15 ust.1 updop.

Koszty naprawy bramy, które obciążyły Spółkę bezsprzecznie związane są z prowadzoną działalnością gospodarczą i służą osiągnięciu przychodów oraz zabezpieczeniu ich źródła, dlatego mogą zostać uznane za koszt uzyskania przychodów.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1036, ze zm., dalej „updop”) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Powyższe oznacza, że zasadniczo wszystkie poniesione wydatki, a więc bezpośrednio i pośrednio związane z uzyskiwaniem przychodów, po wyłączeniu wydatków wymienionych w art. 16 ust. 1 updop, stanowić mogą koszty uzyskania przychodu, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami, w tym służą zachowaniu albo zabezpieczeniu funkcjonowania źródła przychodów.

Ponadto, uznanie wydatku za koszt podatkowy wymaga od podatnika wykazania, że wydatek jest racjonalnie i gospodarczo uzasadniony. Każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika winien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej, z wyjątkiem sytuacji gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza istnienie związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy poniesieniem kosztu a przychodem, bądź zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodu. Ponadto, zaliczenie danego wydatku do kosztów uzyskania przychodów uzależnione jest od tego, czy nie znajduje się on w art. 16 ust. 1 updop, tj. w grupie wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów.

Podsumowując powyższe, kosztem uzyskania przychodów będzie zatem taki koszt, który spełnia łącznie następujące warunki:

został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika,
jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
poniesiony został w celu uzyskania przychodów, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów,
został właściwie udokumentowany,
nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Art. 16 ust. 1 updop, zawiera enumeratywną listę wyłączeń z kosztów uzyskania przychodów, co oznacza, że każdy koszt dający się zakwalifikować do którejkolwiek z pozycji wymienionej na tej liście nie będzie mógł być zaliczony do kosztów uzyskania przychodów, nawet jeśli był poniesiony w celu osiągnięcia przychodów. Jednocześnie zauważyć należy, że samo wyliczenie kosztów, których nie uważa się za koszty uzyskania przychodów, nie stwarza domniemania, że wszelkie pozostałe koszty, które nie są zamieszczone w art. 16 updop, zostaną uznane za koszty podatkowe.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 22 updop, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Istotą tego przepisu jest niezaliczanie do kosztów uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań związanych generalnie z wadami towarów lub usług bądź zwłoką w usuwaniu tych wad.

Przepisy updop nie definiują w odrębny sposób terminu „wadliwy”, wobec czego należy uznać, że pojęcie to powinno być w kontekście analizowanego przepisu rozumiane w sposób przyjęty w języku potocznym.

Na gruncie języka polskiego słowo „wadliwy” oznacza tyle, co „mający wady, usterki defekty, wskazujący braki, błędy, niewłaściwy, nieprawidłowy, niepoprawny (Nowy Słownik Języka Polskiego, PWN, Warszawa 2003). W kontekście powyższego obarczona wadliwością będzie taka usługa, która została wykonana w sposób niepełny („wskazuje braki”), np. nie zostały spełnione wszelkie obowiązki ciążące na wykonawcy z mocy umowy zawartej z zamawiającym lub na mocy obowiązujących przepisów prawa. Przy czym, sam fakt, że podmiot gospodarczy, po usunięciu nieprawidłowości osiągnie przychód z tytułu realizacji umowy, nie stanowi przesłanki wystarczającej do uznania zasadności zaliczenia określonego wydatku do kosztów podatkowych, jeżeli kara umowna/odszkodowanie jest wynikiem nienależytego (nieprawidłowego) wykonania usługi bądź dostarczenia wadliwego towaru.

Instytucja kary umownej, jako sposób zabezpieczenia prawidłowej realizacji umowy, ma przede wszystkim na celu ułatwienie dochodzenia naprawienia ewentualnej szkody. Została ona uregulowana w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1025, dalej: „K.c”) w art. 483-484. Pod pojęciem kary umownej należy rozumieć zastrzeżenie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy. Innymi słowy, kara umowna jest rodzajem sankcji cywilnoprawnej zastrzeżonej na wypadek szkód powstałych w wyniku niewłaściwego wykonania umowy.

Natomiast, odszkodowanie jest to świadczenie, które wyrównuje straty poniesione przez poszkodowanego oraz utracone przez niego korzyści. Odszkodowanie pełni funkcję kompensacyjną – stanowi finansową rekompensatę uszczerbku, który powstał u osoby poszkodowanej wskutek zdarzenia wywołującego szkodę. W odróżnieniu od kary umownej, wysokość odszkodowania odpowiada wysokości szkody. Szkodą jest uszczerbek jakiego doznał poszkodowany wbrew jego woli we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy.

Odszkodowanie wiąże się z naprawieniem uszczerbku majątkowego. W Kodeksie cywilnym świadczenie odszkodowawcze wynika głównie z tytułu odpowiedzialności deliktowej (art. 415 i nast. lub odpowiedzialności kontraktowej (art. 471 i nast.), a co za tym idzie jest następstwem czynu niedozwolonego lub niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania. Zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynika (art. 361 § 1 K.c.).

Franszyza – klauzula umowy ubezpieczeniowej, zastrzegająca ograniczenie sumy odszkodowania (w określonych warunkach); źródło: Władysław Kopaliński, Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych.

Rozróżniamy dwa rodzaje franszyzy:

integralna – ubezpieczyciel nie wypłaci odszkodowania jeżeli nie przekroczy ono wysokości określonej w umowie. Wysokość ta może być oznaczona kwotowo albo jako część sumy ubezpieczenia (zazwyczaj jakiś jej procent),
redukcyjna (zwana często udziałem własnym w szkodzie) – ubezpieczyciel zawsze obniża wypłacane odszkodowanie o część określoną kwotowo lub procentowo (od wysokości sumy ubezpieczenia).

Przechodząc do kwestii możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wartości wypłaconej przez Spółkę franszyzy redukcyjnej, wskazać należy, że wypłacona przez Spółkę na rzecz poszkodowanego (kontrahenta) kwota wynikająca z franszyzy redukcyjnej w części niepokrytej przez ubezpieczyciela Spółki stanowi odszkodowanie z tytułu wadliwie wykonanej usługi. Zatem wydatek ten spełnia przesłankę uznania go za odszkodowanie, o którym mowa w katalogu zawartym w cytowanym powyżej art. 16 ust. 1 pkt 22 updop.

Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, że wypłata przez Spółkę odszkodowania w kwocie franszyzy redukcyjnej kontrahentowi nie stanowi kosztów uzyskania przychodów zgodnie z art. 15 ust. 1 updop.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym Spółka nie będzie uprawniona do zaliczenia wartości wypłaconego odszkodowania do kosztów uzyskania przychodów – należy uznać za prawidłowe.

Przechodząc do kwestii powstania przychodu z tytułu odszkodowania wypłaconego przez ubezpieczyciela na rachunek poszkodowanego w pierwszej kolejności należy wskazać, że ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie zawiera definicji przychodu. Art. 12 updop precyzuje, poprzez przykładowe wyliczenie zawarte w ust. 1, rodzaje przychodów. Przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe (art. 12 ust. 1 pkt 1 updop). Na podstawie art. 12 ust. 1 omawianej ustawy można stwierdzić, że – co do zasady – przychodem jest każda wartość wchodząca do majątku podatnika, powiększająca jego aktywa, mająca definitywny charakter, którą może on rozporządzać jak własną.

Należy przy tym podkreślić, że z uwagi na otwarty charakter regulacji zawartej w art. 12 ust. 1 updop ocena, czy dokonanie określonej czynności bądź zaistnienie określonego zdarzenia powoduje powstanie przychodu, nie powinna ograniczać się do stwierdzenia, że analizowana czynność/zdarzenie nie zostało wymienione w żadnym z punktów tego przepisu jako skutkujące przychodem, ale wymaga również zbadania, czy jej dokonanie/zaistnienie wiąże się z uzyskaniem przysporzeń majątkowych przez podatnika.

Wśród rodzajów przychodów ustawodawca wyszczególnił m.in. przychód z tytułu tzw. nieodpłatnych świadczeń. I tak, stosownie do art. 12 ust. 1 pkt 2 updop, przychodem, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, jest w szczególności wartość otrzymanych rzeczy lub praw, a także wartość innych świadczeń w naturze, w tym wartość rzeczy i praw otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, z wyjątkiem świadczeń związanych z używaniem środków trwałych otrzymanych przez samorządowe zakłady budżetowe w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych oraz spółki użyteczności publicznej z wyłącznym udziałem jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków od Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków w nieodpłatny zarząd lub używanie. W konsekwencji za przychód należy uznać każde przysporzenie majątkowe o charakterze trwałym, definitywnym, bezzwrotnym. Przy czym w przypadku przychodów uzyskiwanych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej już sam fakt, że przychód staje się należny powoduje powstanie obowiązku podatkowego. Jednocześnie zgodnie z poglądem doktryny, przychodem podatkowym jest trwałe zwiększenie majątku podatnika, które może wyrażać się w zwiększeniu jego aktywów lub zmniejszeniem jego pasywów (w kategoriach bilansowych).

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie definiuje pojęcia nieodpłatnego świadczenia. Zgodnie z ugruntowanym poglądem, pojęcie to ma szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy. Nieodpłatnym świadczeniem jest zatem uzyskana przez podatnika wymierna korzyść majątkowa niezwiązana z poniesieniem wydatków, powstaniem kosztów, z obowiązkiem uiszczenia wynagrodzenia lub inną formą ekwiwalentu.

Nieodpłatne świadczenie ma miejsce, gdy świadczeniu jednego z podmiotów nie towarzyszy świadczenie drugostronne, co w konsekwencji wyraża się w zaistnieniu stanu, w którym po stronie przyjmującego dochodzi do zwiększenia aktywów bądź zmniejszenia pasywów. Świadczenia, aby podlegały opodatkowaniu, muszą zatem prowadzić do pojawienia się po stronie podmiotu je otrzymującego przychodu, czyli korzyści majątkowej, która może wystąpić w dwóch postaciach: prowadzi do powiększenia aktywów, co jest zwykłym skutkiem wypłaty pieniędzy, albo do zaoszczędzenia wydatków, co może być następstwem świadczenia rzeczowego lub w formie usługi. W wyniku takiego świadczenia w majątku podmiotu otrzymującego nie pojawia się wprawdzie realny dochód (w znaczeniu ekonomicznym), ale ponieważ znaczenie dochodu na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych jest szersze, zaoszczędzenie wydatków musi być traktowane na równi z przyrostem majątku.

Wobec powyższego, ocena kwestii powstania przychodu, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 2 omawianej ustawy, wymaga zbadania, czy sytuacja zaistniała po stronie podatnika wiąże się z uzyskaniem przez niego określonej korzyści majątkowej, bez konieczności świadczenia ekwiwalentnego. W szczególności, istotna jest analiza charakteru czynności, w której uczestniczy podatnik – ustalenie, czy należy ona do czynności przysparzających, w przypadku których strona dokonująca przysporzenia otrzymuje w zamian korzyść majątkową.

Z treści złożonego wniosku wynika, że przedmiotem działalności Spółki jest świadczenie na rzecz kontrahentów usług logistycznych, magazynowych, transportowych/przeładunkowych i składowych przy użyciu wózków widłowych. W trakcie realizacji usług niekiedy dochodzi do uszkodzeń towarów, a także mienia kontrahenta. Spółka posiada polisę ubezpieczeniową obejmującą szkody powstałe w toku świadczenia usług. W przypadku wystąpienia szkody, Spółka na warunkach określonych w polisie przekazuje do ubezpieczyciela dokumenty kontrahenta z roszczeniem o wypłatę odszkodowania, które jest wypłacane po przeprowadzonym przez ubezpieczyciela postepowaniu reklamacyjnym. Kwota odszkodowania odpowiada wartości poniesionego przez klienta uszczerbku na majątku (tzw. szkoda rzeczywista). Jak wynika z przedstawionego we wniosku zdarzenia pierwszego na magazynie klienta obsługiwanym przez Wnioskodawcę doszło do zdarzenia, w wyniku którego – poszkodowany wystawił na Spółkę notę obciążeniową w wysokości uznanej przez obie strony, tj. 178 163, 71 zł. Wysokość tej szkody została również uznana przez ubezpieczyciela Spółki i bezpośrednio wypłacona przez niego poszkodowanemu w kwocie 169 255,52 zł po potrąceniu tzw. franszyzy redukcyjnej w wysokości 5% zgodnie z warunkami polisy ubezpieczeniowej. Wystawioną notę obciążeniową oraz zasądzoną decyzją ubezpieczyciela kwotę odszkodowania Spółka rozliczyła na koncie rozrachunków z ubezpieczycielem. Natomiast kwota 5% franszyzy redukcyjnej, tj. 8 908,19 zł została przez Spółkę zapłacona klientowi i rozliczona w kosztach niepodatkowych dla celów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W analizowanej sprawie wskazać należy, że środki pieniężne z tytułu odszkodowania wypłacane są bezpośrednio poszkodowanemu, tj. kontrahentowi Wnioskodawcy. Spółka nie otrzymuje natomiast z tego tytułu żadnego przysporzenia. Wobec tego w przedmiotowej sprawie nie można mówić o osiągnięciu przez Spółkę przychodu w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W szczególności w związku z wypłatą ww. środków pieniężnych poszkodowanemu, Spółka nie uzyska przysporzenia w postaci nieodpłatnego świadczenia. Wypłata odszkodowania kontrahentowi przez ubezpieczyciela jest bowiem związana z zawarciem umowy ubezpieczenia i zapłatą przez Spółkę tzw. składek z tytułu umowy ubezpieczenia. Innymi słowy, opisane we wniosku zdarzenie gospodarcze nie ma charakteru przysparzającego, tzn. nie wiąże się z uzyskaniem jakichkolwiek wartości majątkowych przez Wnioskodawcę. Analizowana sytuacja nie mieści się zatem w zakresie zastosowania art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Tym samym nie powoduje konieczności rozpoznania przychodu.

Odnosząc się natomiast do uzasadnienia stanowiska Spółki, w którym powołuje się ona na treść art. 12 ust. 3 updop, który stanowi, że za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, a także za przychody uzyskane z zysków kapitałowych, z wyłączeniem przychodów, o których mowa w art. 7b ust. 1 pkt 1, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont, wyjaśnić należy, że skoro wykluczono możliwość powstania przychodu w zakresie wypłaty odszkodowania na rzecz kontrahenta Wnioskodawcy z uwagi na brak przysporzenia po stronie Spółki, tym samym ust. 3 art. 12 ustawy, który posługuje się pierwotnym pojęciem „przychodu” również nie będzie mieć zastosowania.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy w zakresie ustalenia, czy odszkodowanie wypłacone przez ubezpieczyciela bezpośrednio na rachunek bankowy poszkodowanego stanowi przychód podatkowy Spółki uznano za prawidłowe.

Z opisu sprawy wynika również, że w firmie Y, w której Spółka realizuje usługi logistyczne, podczas wjazdu wózkiem pracownika Spółki na pakownię doszło do uszkodzenia bramy. Szkoda została uznana protokolarnie przez obydwie strony. Y zlecił naprawę bramy obcej firmie serwisującej tego typu urządzenia, która wystawiła fakturę za naprawę na Spółkę w kwocie netto 6 833,00 zł. Spółka zapłaciła przedmiotową fakturę w kwocie brutto, tj. 8 404,59 zł. Faktura została uznana przez ubezpieczyciela Spółki po potrąceniu franszyzy redukcyjnej. Ubezpieczyciel przyznał odszkodowanie Spółce. Kwota 4 833,00 zł została przekazana na rachunek bankowy Spółki.

Wątpliwości Spółki dotyczą ustalenia, czy koszt naprawy bramy, którym Spółka została obciążona może być uznany za koszt uzyskania przychodów.

Jak wskazano powyżej, zgodnie z art. 16 ust. 1 updop, kary umowne i odszkodowania wiążą się z nienależytym wykonaniem zobowiązań. Ustawodawca wyłącza je z kosztów uzyskania przychodów, nie chcąc „premiować” przypadków nienależytego wykonania zobowiązania.

Jeżeli jednak kara umowna/odszkodowanie przysługuje wierzycielowi z innego tytułu niż ww. wymienione, może ona stanowić u płacącego koszt uzyskania przychodów, o ile spełniona będzie zasadnicza przesłanka wynikająca z art. 15 ust. 1 updop, warunkująca zaliczenie wydatków do kosztów uzyskania przychodów – poniesiony wydatek musi być związany z uzyskaniem przychodu, bądź z zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła przychodu. Nie oznacza to zatem, że każda kara umowna bądź odszkodowanie, naliczone przez uprawnionego, może stanowić koszt uzyskania przychodu prowadzonej działalności gospodarczej. Istotnym jest bowiem w tym względzie, aby zapłacenie kary umownej/odszkodowania nie było związane z nieprawidłowościami, których powstanie zostało spowodowane (zawinione) przez podatnika. Ponadto poniesienie kary musi być właściwie udokumentowane. Z tej też przyczyny, każda zapłacona kara umowna i odszkodowanie wymagają indywidualnej oceny w aspekcie całokształtu prowadzonej działalności gospodarczej, okoliczności, których była następstwem oraz formy udokumentowania.

Zauważyć przy tym należy, że zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów, mogą podlegać wyłącznie te kary umowne i odszkodowania, których zapłata oparta jest na obiektywnych przesłankach, wskazujących, że podmiot zobowiązany do ich uiszczenia dochował należytej staranności, tj. podjął wszelkie działania stanowiące podstawę prawidłowej realizacji umowy. Zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów, nie mogą podlegać bowiem te kary umowne i odszkodowania, których powstanie było następstwem celowego (świadomego) działania podatnika lub wynikało z jego zaniedbań. Nie można bowiem na Skarb Państwa przerzucać odpowiedzialności za zaniedbania podmiotu gospodarczego (ryzyko gospodarcze) związane z realizacją umów (np. zakupem tańszych, lecz gorszych jakościowo komponentów do wytworzenia towarów, skorzystania z usług nierzetelnych podwykonawców itp.).

Oceniając sytuację opisaną we wniosku pod kątem zaliczenia poniesionego wydatku do katalogu wyłączeń zawartych w cytowanym powyżej art. 16 ust. 1 updop stwierdzić należy, że poniesiony przez Spółkę wydatek na zapłatę faktury z tytułu naprawy bramy nie podlega ograniczeniom wymienionym w tym katalogu.

Niemniej ponownie wskazać należy, że samo negatywne wyliczenie kosztów, które zostało uregulowane w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie przesądza jeszcze o tym, że wydatek niewskazany w tym przepisie staje się automatycznie kosztem uzyskania przychodów. Zatem do uznania przedmiotowego wydatku Spółki za koszt uzyskania przychodów niezbędne jest wykazanie, że został on poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, a więc winien być spełniony ogólny warunek określony w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Jednocześnie należy pamiętać, że ciężar prawidłowego udokumentowania wydatku i wykazania związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy poniesionym wydatkiem a uzyskaniem (zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła) przychodów spoczywa na podatniku. To właśnie podatnik musi wykazać, że poniósł koszt celowy i zasadny z punktu widzenia prowadzonej przez siebie działalności. Decydując się na poniesienie określonych wydatków musi sam dokonać oceny, czy wydatki, które poniósł mają na celu uzyskanie przychodu albo zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów, a następnie podjąć decyzję o ich ewentualnym zakwalifikowaniu do kosztów podatkowych.

W związku z powyższym konieczne jest dokonanie oceny, czy koszty naprawy bramy, które obciążyły Spółkę spełniają przesłanki wymienione w art. 15 ust. 1 updop w tym zwłaszcza, czy pracownik, który spowodował szkodę nie przyczynił się do jej powstania lub powiększenia szkody Zatem należy zbadać, czy w świetle wszystkich występujących w sprawie okoliczności, Spółka zachowała należytą staranność i czy zapłata kwoty, którą została obciążona, była następstwem zdarzeń niezależnych i niezawinionych przez Spółkę. W tym też zakresie istotne elementy opisu stanu faktycznego zawarto w przedstawionym stanowisku, gdzie wskazano, że uszkodzenie, które nastąpiło miało ścisły związek ze zdarzeniem losowym, było niezawinione, nastąpiło podczas normalnego działania niezależnie od woli pracownika. Ponadto Spółka, jak wskazała w treści swojego stanowiska, poniosła ww. wydatek celu zabezpieczenia pracownikom Spółki bezpieczeństwa oraz w celu osiągania dalszych przychodów zrealizowanych kontraktów.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że wydatek z tytułu naprawy bramy poniesiony przez Spółkę, jako spełniający definicję kosztu wynikającą z art. 15 ust. 1 updop, a jednocześnie nie ujęty w katalogu wyłączeń wynikającym z art. 16 ust. 1 tej ustawy może zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodów.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy w części dotyczącej możliwości zaliczenia kosztów naprawy bramy do kosztów uzyskania przychodów Spółki należy uznać za prawidłowe.

Końcowo, Organ wydający niniejszą interpretację podkreśla, że jeżeli przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego będzie różnił się zdarzenia występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Wnioskodawcy w zakresie dotyczącym rzeczywiście zaistniałego zdarzenia. Należy też zauważyć, że na podatniku spoczywa obowiązek udowodnienia w toku ewentualnego postępowania podatkowego okoliczności faktycznych, z których wywodzi dla siebie korzystne skutki prawne.

Pełna weryfikacja przedstawionych we wniosku okoliczności możliwa jest jedynie w toku postępowania podatkowego lub kontrolnego, prowadzonego przez uprawnione do tego organy, będącego poza zakresem instytucji interpretacji indywidualnej. Postępowanie w sprawie dotyczącej wydania interpretacji indywidualnej jest postępowaniem szczególnym, mającym charakter uproszczony, odrębny od postępowania podatkowego, uregulowanego w dziale IV Ordynacji podatkowej. Wydając bowiem interpretację indywidualną Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej przedstawia jedynie swój pogląd dotyczący wykładni treści analizowanych przepisów i sposobu ich zastosowania w odniesieniu do przedstawionego we wniosku stanu faktycznego bądź zdarzenia przyszłego (którego elementy przyjmuje, jako podstawę rozstrzygnięcia bez weryfikacji).

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a,
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…) , w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1302 ze zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy). Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin