Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB2-3.4015.6.2018.2.KK
z 1 lutego 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 201 ze zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z 15 stycznia 2018 r. (data wpływu 16 stycznia 2018 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie:

• zastosowania prawa do ulgi z art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn – jest prawidłowe,
• ustalenia podstawy opodatkowania – jest nieprawidłowe.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 16 stycznia 2018 r. wpłynął do tutejszego organu wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od spadków i darowizn w zakresie zastosowania prawa do ulgi z art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustalenia podstawy opodatkowania.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

W związku z toczącą się sprawą w Sądzie Rejonowym (…) o wyrażenie przez Sąd zgody na odrzucenie przez Wnioskodawcę spadku po zmarłym wuju, Wnioskodawca zwrócił się z prośbą o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej dotyczącej wyjaśnienia skutków podatkowych wynikających z ewentualnego dziedziczenia przez Wnioskodawcę majątku.

W dniu 15 czerwca 2017 r. zmarł stryj Wnioskodawcy, który w testamencie sporządzonym 14 czerwca 2017 r. zdecydował, że cały swój majątek przekazuje swojemu bratankowi, czyli Wnioskodawcy. Wykonawcą testamentu został ojciec Wnioskodawcy, który został zobowiązany do zarządzania majątkiem spadkowym. Masą spadkową jest własnościowy, samodzielny lokal mieszkalny, znajdujący się w budynku wielorodzinnym w mieście W. o powierzchni użytkowej 53,4 m² wraz z udziałem 1179/4000000 w prawie użytkowania gruntu. Wartość rynkowa spadku wynosi 300.000 zł. Niestety, wymieniona nieruchomość jest obciążona kredytem. Według zebranych informacji zadłużenie wynosi 297.000 zł. Oprócz tego spłacając kredyt do 2033 r. Wnioskodawca musiałby zapłacić do banku około 114.000 zł odsetek. W związku z tym mieszkanie obciążone jest hipoteką umowną do kwoty 580.334,56 zł.

Dlatego rodzice Wnioskodawcy zdecydowali, że wystąpią do Sądu Rodzinnego o wyrażenie zgody na odrzucenie spadku w imieniu Wnioskodawcy. Wnioskodawca informuje, że w mieszkaniu w mieście W. nie będzie mógł mieszkać, ponieważ rodzice Wnioskodawcy nie planują przeprowadzki do innego miasta, gdyż maja pracę w mieście Y. Oprócz tego w przypadku, gdyby Sąd wydał niekorzystny dla Wnioskodawcy wyrok, to lokal będzie musiał być sprzedany prawdopodobnie przed upływem 5 lat.

W związku z tym, że wyjaśnienia złożone przez rodziców Wnioskodawcy na rozprawie były w ocenie Sądu niewystarczające, więc poproszono rodziców Wnioskodawcy o dostarczenie indywidualnej interpretacji podatkowej dotyczącej wyjaśnienia sytuacji podatkowej Wnioskodawcy w przypadku skorzystania przez niego z art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz bez skorzystania z ulgi biorąc pod uwagę wartość spadku przy uwzględnieniu zaciągniętego kredytu przez zmarłego na zakup mieszkania oraz dokonanych już spłat kredytu.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy w opisanej sytuacji Wnioskodawca będzie mógł skorzystać z ulgi zgodnie z art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn, czy jednak nie i Wnioskodawca będzie musiał zapłacić ewentualny podatek, biorąc pod uwagę wartość spadku przy uwzględnieniu zaciągniętego kredytu przez zmarłego na zakup mieszkania oraz dokonanych już spłat kredytu?

Zdaniem Wnioskodawcy, nie może on skorzystać z ulgi podatkowej zgodnie z art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn, ponieważ rodzicie Wnioskodawcy nie planują przeprowadzki do miasta W., aby zamieszkać w mieszkaniu, które jest przedmiotem spadku i tym samym będąc osoba małoletnią Wnioskodawca nie będzie tam zameldowany na stałe. Oznacza to, że będąc w II grupie spadkowej (winno być: podatkowej) i nie kwalifikując się do skorzystania z ulgi podatkowej z art. 16 Wnioskodawca będzie musiał zapłacić podatek od wartości rynkowej spadku. Zdaniem Wnioskodawcy, z punktu widzenia podatku od spadku, nie ma znaczenia, że mieszkanie jest zadłużone.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest częściowo prawidłowe, a częściowo nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 833 ze zm.) podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego oraz polecenia testamentowego.

Stosownie do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2 ww. ustawy obowiązek podatkowy powstaje przy nabyciu w drodze dziedziczenia – z chwilą przyjęcia spadku, przy nabyciu w drodze zapisu zwykłego, dalszego zapisu lub z polecenia testamentowego – z chwilą wykonania zapisu zwykłego, dalszego zapisu lub polecenia.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, opodatkowaniu podlega nabycie przez nabywcę, od jednej osoby, własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej kwotę wolną w wysokości 7.276 zł, jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej.

Jeżeli nabycie własności rzeczy i praw majątkowych od tej samej osoby następuje więcej niż jeden raz, do wartości rzeczy i praw majątkowych ostatnio nabytych dolicza się wartość rzeczy i praw majątkowych nabytych od tej osoby lub po tej samej osobie w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Od podatku obliczonego od łącznej wartości nabytych rzeczy i praw majątkowych potrąca się podatek przypadający od opodatkowanych poprzednio nabytych rzeczy i praw majątkowych. Wynikająca z obliczenia nadwyżka podatku nie podlega ani zaliczeniu na poczet innych podatków, ani zwrotowi. Nabywcy obowiązani są w zeznaniu podatkowym wymienić rzeczy i prawa majątkowe nabyte w podanym wyżej okresie (art. 9 ust. 2 ww. ustawy).

W myśl art. 14 ust. 1 ww. ustawy wysokość podatku ustala się w zależności od grupy podatkowej, do której zaliczony jest nabywca.

W świetle art. 14 ust. 2 zaliczenie do grupy podatkowej następuje według osobistego stosunku nabywcy do osoby, od której lub po której zostały nabyte rzeczy i prawa majątkowe.

Zgodnie z art. 14 ust. 3 ustawy, do poszczególnych grup podatkowych zalicza się:

1. do grupy I – małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów;
2. do grupy II – zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
3. do grupy III – innych nabywców.
   
   

W myśl art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn w przypadku nabycia własności (współwłasności) budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego albo udziału w takim prawie – w drodze dziedziczenia, zapisu zwykłego, zapisu windykacyjnego, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego przez osoby zaliczane do II grupy podatkowej – nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich czystej wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m² powierzchni użytkowej budynku lub lokalu. W przypadku nabycia części (udziału) budynku mieszkalnego lub lokalu albo udziału w spółdzielczym prawie do budynku mieszkalnego lub lokalu ulga przysługuje stosownie do wielkości udziału.

Wskazana ulga, zgodnie z ust. 2 powołanego powyżej przepisu, przysługuje osobom, które łącznie spełniają następujące warunki:

1. spełniają wymogi określone w art. 4 ust. 4, z których wynika, że w chwili nabycia nabywca winien posiadać obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) lub mieć miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo na terytorium takiego państwa;
   
2. nie są właścicielami innego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość bądź będąc nimi przeniosą własność budynku lub lokalu na rzecz zstępnych, Skarbu Państwa lub gminy w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
   
3. nie przysługuje im spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego lub wynikające z przydziału spółdzielni mieszkaniowej: prawo do domu jednorodzinnego lub prawo do lokalu w małym domu mieszkalnym, a w razie dysponowania tymi prawami przekażą je zstępnym lub przekażą do dyspozycji spółdzielni, w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
   
4. nie są najemcami lokalu lub budynku lub będąc nimi rozwiążą umowę najmu w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
   
5. będą zamieszkiwać będąc zameldowanymi na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku i nie dokonają jego zbycia przez okres 5 lat:
   
   
   1. od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego – jeżeli w chwili złożenia zeznania lub zawarcia umowy darowizny nabywca mieszka i jest zameldowany na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku,
      
   2. od dnia zamieszkania potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku – jeżeli nabywca zamieszka i dokona zameldowania na pobyt stały w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego.
   
   
   
   

Zgodnie z art. 16 ust. 4 ww. ustawy za powierzchnię użytkową budynku (lokalu) w rozumieniu ustawy uważa się powierzchnię mierzoną po wewnętrznej długości ścian pomieszczeń na wszystkich kondygnacjach (podziemnych i naziemnych, z wyjątkiem powierzchni piwnic i klatek schodowych oraz szybów dźwigów).

Natomiast art. 16 ust. 5 cyt. ustawy stanowi, że powierzchnie pomieszczeń lub ich części oraz część kondygnacji o wysokości w świetle od 1,40 m do 2,20 m zalicza się do powierzchni użytkowej budynku w 50%, a jeżeli wysokość jest mniejsza niż 1,40 m – powierzchnię tę pomija się.

W świetle powołanych przepisów stwierdzić należy, iż ulga mieszkaniowa o której mowa w analizowanym przepisie dotyczy substancji mieszkaniowej, ściśle w przepisie określonej, tj. budynku lub lokalu mieszkalnego, spółdzielczego prawa do lokalu lub budynku. Ulga ta nie obejmuje więc nieruchomości gruntowej, a zatem nabytego razem z substancją mieszkaniową udziału w gruncie czy w prawie wieczystego użytkowania gruntu.

Mając na uwadze ww. przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn stwierdzić należy, że zasadniczym celem ustawodawcy jest zwolnienie bliskich spadkodawcy od obciążeń podatkowych z tytułu nabycia nieruchomości mieszkaniowej, gdy nie dysponują innym mieszkaniem czy domem i będą mieszkać, będąc zameldowanymi na pobyt stały w uzyskanej nieruchomości przez 5 lat oraz utrzymają tytuł prawny do nabytego, np. tytułem dziedziczenia budynku – a więc nie dokonają jego zbycia – przez okres 5 lat.

Z przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego wynika, że stryj Wnioskodawcy zapisał mu w testamencie cały swój majątek, na który składa się własnościowy, samodzielny lokal mieszkalny znajdujący się w budynku wielorodzinnym o powierzchni 53,4 m² wraz z udziałem 1179/4000000 w prawie użytkowania gruntu. Wnioskodawca wskazał, że jego rodzice nie planują przeprowadzki do mieszkania, które zapisał mu stryj, ponieważ pracują w innym mieście i tym samym Wnioskodawca będąc osobą małoletnią nie będzie mógł tam mieszkać, jak również być zameldowanym na pobyt stały.

Mając na uwadze przywołane przepisy i przedstawione zdarzenie przyszłe należy stwierdzić, że Wnioskodawca nie będzie miał prawa do skorzystania z ulgi określonej w art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn, ponieważ nie spełni wszystkich warunków uprawniających do skorzystania z ulgi mieszkaniowej, a mianowicie nie będzie zamieszkiwać będąc zameldowanym na pobyt stały w nabytym lokalu mieszkalnym.

Ponadto należy zaznaczyć, że nabycie udziału w prawie użytkowania gruntu nie jest objęte omawianą ulgą.

W związku z powyższym na Wnioskodawcy będzie ciążył obowiązek podatkowy.

Zgodnie z wcześniej powołanymi przepisami obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy spadku a obowiązek podatkowy powstaje z chwilą przyjęcia spadku.

Z kolei stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych po potrąceniu długów i ciężarów (czysta wartość), ustalona według stanu rzeczy i praw majątkowych w dniu nabycia i cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego. Jeżeli przed dokonaniem wymiaru podatku nastąpi ubytek rzeczy spowodowany siłą wyższą, do ustalenia wartości przyjmuje się stan rzeczy w dniu dokonania wymiaru, a odszkodowanie za ubytek należne z tytułu ubezpieczenia wlicza się do podstawy wymiaru.

Ustawodawca nie podaje definicji długów i ciężarów. Jednocześnie rozszerza to pojęcie w ust. 2 i 3 art. 7 ustawy o podatku od spadków i darowizn stanowią katalog otwarty. Pojęcie „długów” w rozumieniu tego artykułu obejmuje wszelkie pieniężne roszczenia cywilnoprawne związane z przedmiotem nabycia. Równowartość tych roszczeń podlega potrąceniu od jego wartości. „Ciężarem” natomiast jest inne niż dług obciążenie nabytej rzeczy lub prawa, które w chwili nabycia zmniejsza jego wartość rynkową, np. hipoteka. Odliczenie długów i ciężarów jest wyrazem istoty (elementem konstrukcyjnym) podatku od spadków i darowizn, polegającej na opodatkowaniu przyrostu czystej wartości majątku podatnika.

W oparciu o art. 8 ust. 1 ww. ustawy, wartość nabytych rzeczy i praw majątkowych przyjmuje się w wysokości określonej przez nabywcę, jeżeli odpowiada ona wartości rynkowej tych rzeczy i praw (…). Wartość rynkową rzeczy lub praw majątkowych zgodnie z art. 8 ust. 3 wskazanej ustawy, określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich miejsca położenia, stanu i stopnia zużycia, oraz w obrocie prawami majątkowymi tego samego rodzaju, z dnia powstania obowiązku podatkowego.

Zgodnie z art. 244 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 459 ze zm.) hipoteka stanowi ograniczone prawo rzeczowe. Hipotekę regulują odrębne przepisy, a mianowicie ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U. z 2017 r. poz. 1007 ze zm.).

W myśl art. 65 ust. 1 ww. ustawy w celu zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności wynikającej z określonego stosunku prawnego można nieruchomość obciążyć prawem, na mocy którego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela nieruchomości (hipoteka).

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że wartość rynkowa nieruchomości będąca przedmiotem spadku wynosi 300.000 zł i jednocześnie obciążona jest hipoteką umowną do kwoty 580.334,56 zł.

Ustanowiona na nieruchomości hipoteka stanowić będzie obciążenie, które należy zaliczyć do długów i ciężarów w rozumieniu art. 7 ww. ustawy.

Dla kwestii ustalenia podstawy opodatkowania nie ma znaczenia jaka kwota kredytu pozostała do spłacenia. Istotna jest kwota hipoteki, którą została obciążona opisana we wniosku nieruchomość.

Zatem skoro w przedmiotowej sprawie – jak wynika z wniosku – wartość hipoteki przekroczy wartość nabywanej nieruchomości, to podstawa opodatkowania wyniesie zero. Tym samym w niniejszej sprawie obowiązek podatkowy co prawda wystąpi jednak nie dojdzie do powstania zobowiązania podatkowego w podatku od spadków i darowizn.

W związku z powyższym na Wnioskodawcy nie będzie ciążył obowiązek uiszczenia podatku od spadków i darowizn z tytułu nabycia spadku, w skład którego wchodzi przedmiotowa nieruchomość.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać w zakresie:

• zastosowania prawa do ulgi z art. 16 ustawy o podatku od spadków i darowizn – za prawidłowe,
• ustalenia podstawy opodatkowania – za nieprawidłowe.
  
  

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Należy zaznaczyć, że niniejsza interpretacja stanowi rozstrzygnięcie tylko w zakresie objętym pytaniem na gruncie ustawy o podatku od spadków i darowizn. Inne kwestie przedstawione w opisie sprawy, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być zgodnie z art. 14 § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Do wniosku Wnioskodawca dołączył plik dokumentów. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest zobowiązany ani uprawniony do ich oceny, jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Zauważyć ponadto należy, że Organ, wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej, nie dokonuje wyliczeń kwoty podatku od spadków i darowizn, lecz może co najwyżej wskazać sposób wyliczenia ww. kwot. W związku z tym Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie może na podstawie podanych przez Wnioskodawcę we wniosku kwot dokonać wyliczenia wysokości podstawy opodatkowania z tytułu nabycia spadku. Wyliczanie podatku nie leży w kompetencjach Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a,
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1369 ze zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.