Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB2-3.4011.282.2017.2.SK
z 1 lutego 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 201 ze zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z 5 grudnia 2017 r. (data wpływu za pośrednictwem platformy elektronicznej e-puap w tym samym dniu), uzupełnionym pismem z 8 stycznia 2018 r. (data wpływu 11 stycznia 2018 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przedawnienia zobowiązania kredytowego:

• w części dot. wystawienia informacji PIT-8C za 2016 r. – jest prawidłowe,
• w pozostałej części – jest nieprawidłowe.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 5 grudnia 2017 r. za pośrednictwem platformy elektronicznej e-puap wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przedawnienia zobowiązania kredytowego. W związku z brakami formalnymi stwierdzonymi we wniosku, pismem z 27 grudnia 2017 r. Znak: 0111-KDIB2-3.4011.282.2017.1.SK wezwano Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku. Uzupełnienia dokonano pismem z 8 stycznia 2018 r. (data wpływu 11 stycznia 2018 r.).

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

W marcu 2017 r. Wnioskodawczyni otrzymała PIT-8C, wystawiony przez Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty, jako informację do złożenia deklaracji podatkowej za 2016 r. W informacji o wysokości dochodów zostało wpisane przedawnienie wierzytelności na kwotę przychodu 9.401,75 zł. W niniejszej sprawie toczyło się postępowanie przed Sądem Rejonowym, w którym była rozpoznawana sprawa z powództwa Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego przeciwko Wnioskodawczyni na kwotę 9.401,75. Sąd Rejonowy oddalił powództwo ze względu na przedawnienie wierzytelności. Następnie Sąd Okręgowy oddalił apelację wniesioną przez Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty, tym samym podtrzymując w mocy wyrok Sądu Rejonowego. Sąd Okręgowy Odwoławczy uznał, iż przedawnienie rozpoczęło bieg w kwietniu 2011 roku, po nadaniu BTE klauzuli wykonalności i termin nie został skutecznie zawieszony lub przerwany więc w chwili wytaczania powództwa, roszczenie było już przedawnione w kwietniu 2014 r. (po upływie trzyletniego terminu), gdyż roszczenie związane było z działalnością gospodarczą poprzednika prawnego strony powodowej.

W uzupełnieniu wniosku z 8 stycznia 2018 r. (data wpływu 11 stycznia 2018 r.) Wnioskodawczyni wskazała, że:

• umowa kredytu została zawarta dnia 7 września 2008 r. przez Wnioskodawczynię z Bankiem X S.A. Dnia 27 września 2013 r. Bank X S.A. przelał wierzytelność na rzecz Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty,
• Wnioskodawczyni nie jest podmiotem prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą oraz zawarcie umowy kredytu nie nastąpiło w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Wnioskodawczyni podpisała umowę kredytu jako osoba fizyczna,
• zobowiązanie w Banku X S.A. zostało spłacone częściowo przez Wnioskodawczynię, reszta nie była spłacana terminowo,
• zobowiązanie przedawniło się 9 kwietnia 2014 r.
  
  

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty, prawnie wystawił Wnioskodawczyni PIT-8C z tytułu przedawnienia wierzytelności, jeżeli po stronie Wnioskodawczyni nie nastąpiło trwałe przysporzenie majątkowe i Wnioskodawczyni nie uzyskała dochodu podlegającego opodatkowaniu dochodowemu od osób fizycznych?
2. Czy Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty prawnie wystawił Wnioskodawczyni PIT-8C, jeżeli przedawnienie wierzytelności wyrokiem Sądu nastąpiło w 2014 r. a nie w 2016 r.?
   
   

Zdaniem Wnioskodawczyni, Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty wystawił jej PIT-8C niezgodnie z prawdą, ponieważ przedawnienie wierzytelności nastąpiło w 2014 r., a nie w 2016 r. Ponadto, przedawnienie wierzytelności nie jest tożsame z umorzeniem wierzytelności. Istota przedawnienia polega na tym, że po upływie określonego w ustawie terminu, ten przeciwko któremu kieruje się roszczenie może uchylić się od jego zaspokojenia, ale roszczenie przedawnione nie gaśnie, a jedynie nie będzie mogło być przymusowo zrealizowane. Nadto roszczenie takie jest nadal uznawane za prawnie istniejące i obecny wierzyciel może dalej je np. sprzedać. Znajduje to przede wszystkim wyraz w tym, że dłużnik może spełnić to świadczenie, a następnie nie może dochodzić jego zwrotu pomimo terminu przedawnienia, gdyż w świetle prawa spełnił należne zobowiązanie. W związku z przedawnieniem zobowiązania kredytowego, zdaniem Wnioskodawczyni nie nastąpiło po jej stronie trwałe przysporzenie majątkowe i nie powstał przychód podlegający opodatkowaniu, tak jak to występuje w przypadku umorzenia wierzytelności przez bank, bowiem samo przedawnienie zobowiązania nie wywołuje zmiany charakteru zobowiązania na zobowiązanie bezzwrotne i nie powoduje powstania przychodu z nieodpłatnego świadczenia w świetle art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W niniejszej sprawie Wnioskodawczyni wniosła również zawiadomienie do Prokuratury Rejonowej o możliwości popełnienia przestępstwa na jej szkodę przez Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty.

W uzupełnieniu wniosku z 8 stycznia 2018 r. (data wpływu 11 stycznia 2018 r.) w zakresie stanowiska w sprawie Wnioskodawczyni wskazała, że Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty nie miał obowiązku wystawienia jej PIT-8C od przedawnienia wierzytelności za 2016 r. na kwotę 9.401,75 zł gdyż przedawnienie tej wierzytelności nastąpiło 9 kwietnia 2014 r. (wyrokiem Sądu Rejonowego). Wnioskodawczyni nie miała w 2016 r. żadnego przedawnienia wierzytelności w związku z powyższym nie wystąpił

obowiązek wystawienia PIT-8C za 2016 r. przez Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty na rzecz Wnioskodawczyni.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznano w części za prawidłowe, a w części za nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2032 ze zm., dalej: „updof”) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów (art. 9 ust. 2 ww. ustawy).

Stosownie do art. 11 ust. 1 updof, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Źródłem przychodów w podatku dochodowym od osób fizycznych, są między innymi inne źródła, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 updof.

W myśl art. 20 ust. 1 updof, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17. Zwrot w „szczególności” dowodzi, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy.

W tym miejscu należy wskazać, że stosownie do postanowień art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz.U. 2017 r., poz. 1876 ze zm.), przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Na podstawie art. 42a updof, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego, z zastrzeżeniem art. 45ba ust. 4, przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że 7 września 2008 r. Wnioskodawczyni zawarła z Bankiem X S.A. umowę kredytu. Dnia 27 września 2013 r. Bank X S.A. przelał wierzytelności z tytułu umowy kredytu na rzecz Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego. W sprawie toczyło się postępowanie przed Sądem Rejonowym z powództwa Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego przeciwko Wnioskodawczyni na kwotę 9.401,75 zł. Sąd Rejonowy oddalił powództwo ze względu na przedawnienie wierzytelności. Sąd Okręgowy Odwoławczy uznał, iż przedawnienie rozpoczęło bieg w kwietniu 2011 roku, po nadaniu klauzuli wykonalności i termin nie został skutecznie zawieszony lub przerwany więc w chwili wytaczania powództwa, roszczenie było już przedawnione w kwietniu 2014 r. (po upływie trzyletniego terminu).

W związku z powyższym opisem stanu faktycznego wskazać należy, że instytucja przedawnienia uregulowana została w art. 117-125 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 459 ze zm.). Zgodnie z art. 117 § 1 ww. Kodeksu, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Przy czym, w myśl art. 117 § 2 ww. Kodeksu, po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.

Przedawnienie zobowiązania jest zdarzeniem prawnym, powodującym określone skutki w zakresie możliwości dochodzenia zobowiązań.

W świetle powyższego zobowiązanie przedawnione przekształca się w tzw. zobowiązanie naturalne. Nie może ono być wyegzekwowane pod przymusem, ani też zasądzone przez sąd powszechny, jeżeli dłużnik powoła się na upływ terminu przedawnienia.

Niemniej jednak, w sytuacji gdy występuje niemożność przymusowego wyegzekwowania zobowiązania mimo braku jego faktycznego wykonania, dłużnik uzyskuje pewną korzyść majątkową, przejawiającą się w tym, że nie musi realnie wykonać zobowiązania. Zasadnicze znaczenie ma bowiem, że w następstwie przedawnienia dłużnik zostaje zwolniony z obowiązku spłaty zadłużenia (ustaje obowiązek spełnienia świadczenia). Skutki finansowe przedawnienia zobowiązania z tytułu pożyczki dla pożyczkobiorcy oraz pożyczkodawcy są zatem, takie same jak przy jego umorzeniu. Pożyczkobiorca kosztem Pożyczkodawcy osiąga realne przysporzenie majątkowe.

Przychód podatkowy z tytułu przedawnionego zobowiązania powstaje w momencie upływu terminu przedawnienia. Stosownie do art. 118 Kodeksu cywilnego, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata.

W konsekwencji, jeżeli kredytobiorca, powołując się na przedawnienie zobowiązania z tytułu zaciągniętego kredytu, odmawia jego spłacenia, wówczas kredytobiorca osiąga realne przysporzenie majątkowe, które – jako przychód z innych źródeł – podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Z uzupełnienia wniosku wynika, że Wnioskodawczyni nie prowadzi działalności gospodarczej oraz że umowa kredytu nie została zawarta w związku z prowadzeniem takiej działalności.

Stosownie do postanowień art. 42a ustawy o PIT, na świadczeniodawcy ciąży obowiązek sporządzenia informacji PIT-8C na imię kredytobiorcy, w której jako przychód z innych źródeł należy wykazać wartość przedawnionego zobowiązania (na moment przedawnienia), którego kredytobiorca odmawia spłacenia.

Należy zauważyć, że gdy dochodzi do przedawnienia zobowiązania kredytobiorcy, kredytobiorca – w dacie przedawnienia – osiąga przychód z innych źródeł w wysokości przedawnionego zobowiązania (składającego się z należności głównej oraz odsetek umownych wymagalnych na dzień przedawnienia).

Mając na uwadze powyższy stan faktyczny oraz przedstawione przepisy prawa należy zauważyć, że z uwagi na fakt, że Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty, był wierzycielem zobowiązania kredytowego w dacie przedawnienia, miał obowiązek wystawienia informacji PIT-8C, z tymże nie za 2016 r., ale za rok w którym doszło do przedawnienia zobowiązania tj. za 2014 r.

Nie zmienia to jednak faktu, że odmowa przez Wnioskodawczynię spłaty zaciągniętego kredytu, skutkuje powstaniem przychodu w rozumieniu art. 20 ust. 1 updof. Przychód ten powstał w momencie przedawnienia zobowiązania tj. w 2014 r., w wysokości zadłużenia z tytułu kapitału oraz odsetek, które były wymagalne na moment przedawnienia.

W tej sytuacji na Wnioskodawczyni ciążył obowiązek wykazania i opodatkowania tego przychodu w zeznaniu podatkowym składanym za rok, w którym doszło do przedawnienia zobowiązania, w terminie do 30 kwietnia roku następującego po tym zdarzeniu, czyli do 30 kwietnia 2015 r. Na podstawie art. 45 ust. 4 pkt 1 updof, w ww. terminie Wnioskodawczyni winna uregulować różnicę pomiędzy podatkiem należnym wynikającym z tego zeznania, a sumą należnych za dany rok zaliczek, w tym również sumą zaliczek pobranych przez płatników. Podatek niezapłacony w terminie płatności staje się zaległością podatkową, od której naliczane są odsetki za zwłokę zgodnie z art. 53 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa.

Jednocześnie zgodnie z art. 59 § 1 tej ustawy, zobowiązanie podatkowe wygasa w całości lub w części między innymi w skutek zapłaty (pkt 1) lub przedawnienia (pkt 9).

Należy również dodać, że stosownie do art. 70 § 1 ustawy – Ordynacja podatkowa, zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku.

Reasumując należy stwierdzić, że gdy dochodzi do przedawnienia zobowiązania kredytobiorcy, kredytobiorca osiąga przychód z innych źródeł w wysokości przedawnionego zobowiązania (składającego się z należności głównej oraz odsetek umownych wymagalnych na dzień przedawnienia).

W związku z powyższym stanowisko Wnioskodawczyni w zakresie skutków podatkowych przedawnienia zobowiązania kredytowego:

• w części dot. wystawienia informacji PIT-8C za 2016 r. – należy uznać za prawidłowe,
• w pozostałej części – należy uznać za nieprawidłowe.
  
  

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Końcowo, mając na uwadze treść przepisu art. 14b ustawy - Ordynacja podatkowa, zauważyć należy, że w przedmiotowej sprawie Organ wydając interpretację indywidualną prawa podatkowego opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i nie jest uprawniony do przeprowadzenia postępowania dowodowego – dlatego dokumenty dołączone do wniosku nie podlegają ocenie Organu. Do postępowania w sprawie wydania interpretacji co do zakresu i sposobu stosowania prawa podatkowego nie mają bowiem zastosowania przepisy o postępowaniu podatkowym, a postępowanie dowodowe jest częścią postępowania podatkowego.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2016 r., poz. 1369, ze zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.