Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0112-KDIL3-1.4011.385.2017.2.AMN
z 7 lutego 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 21 grudnia 2017 r. (data wpływu 29 grudnia 2017 r.), uzupełnionym w dniach: 2 stycznia 2018 r. i 1 lutego 2018 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przedawnienia zobowiązań kredytowych – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 29 grudnia 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych przedawnienia zobowiązania kredytowego.

W dniu 2 stycznia 2018 r. Wnioskodawca uzupełnił wniosek.

Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, o których mowa w art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, w związku z czym pismem z dnia 17 stycznia 2018 r. znak 0112-KDIL3-1.4011.385.2017.1.AMN na podstawie art. 169 § 1 tej ustawy wezwano Wnioskodawcę do usunięcia braków w terminie 7 dni od dnia doręczenia wezwania pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpatrzenia.

Wezwanie skutecznie doręczono w dniu 22 stycznia 2018 r., a w dniu 1 lutego 2018 r. wniosek uzupełniono (nadano w polskiej placówce pocztowej w dniu 26 stycznia 2018 r.).

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

A S.A. wystawiła za 2016 rok PIT-8C na kwotę przychodu 6038,68 zł. Z treści przesłanego pisma wynika, że „wobec podniesienia zarzutu przedawnienia i jednocześnie deklaracji o odmowie spłaty zadłużenia wierzyciel rezygnuje z dochodzenia przedawnionego zobowiązania...” Wnioskodawca napisał do A S.A. odwołanie, oświadczając, że nie podpisywał i nie wyrażał zgody na żadną ugodę, którą akceptowałyby dwie strony. Zainteresowany nie otrzymał odpowiedzi. Dopiero po monicie po upływie 6 miesięcy oczekiwania, tj. 21 września 2017 r. Wnioskodawca otrzymał pismo z A S.A. W odpowiedzi A S.A. powołuje się na indywidualną interpretację podatkową z 2008 roku i nadal podtrzymuje ze PIT-8C został prawidłowo wystawiony. Zainteresowany nie zgadza się z interpretacją A S.A. Interpretacje podatkowe mają charakter indywidualny i nie wiążą wszystkich osób znajdujących się w podobnej sytuacji. Wnioskodawca uważa, że PIT-8C powinien być wycofany i anulowany - jako bezpodstawny. Art. 508 k.c., zgodnie z którym zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje. Bez któregokolwiek z tych oświadczeń do umorzenia długu nie dochodzi.

Wnioskodawca przedstawił historię niespłaconego kredytu:

1. W dniu 22 kwietnia 2009 r. Zainteresowany zawarł umowę kredytową z C (obecnie B S.A.) nr umowy X na 24 raty po 95 zł, tj. 2280 zł, każda płatna do 22 dnia każdego miesiąca. Ostateczny termin spłaty kredytu upływał w dniu 22 kwietnia 2011 r. Wnioskodawca z uwagi na ciężką chorobę i ciągłe przeprowadzki kredytu nie spłacił. Dług został sprzedany firmie D (dalej D). W dniu 16 października 2015 r. D złożył do Sądu Rejonowego pozew przeciwko Wnioskodawcy o zapłatę na kwotę 1886,32 zł. Sąd wydał nakaz zapłaty na wskazaną przez powoda kwotę. Zainteresowany złożył sprzeciw od tego nakazu, podnosząc zarzut przedawnienia roszczeń. Pismem z dnia 17 lutego 2016 r. D złożył oświadczenie o cofnięcie pozwu na podstawie art. 203 k.p.c. i wniósł o umorzenie postępowania. Sąd Rejonowy uwzględnił wniosek powoda i umorzył postępowanie.
   Wnioskodawca nie pamięta, ani nie posiada dokumentów kiedy spłacił ostatnią ratę, kopii wypowiedzenia umowy przez bank. Ostatnia rata do zapłaty, zgodnie z umową, przypadałaby na dzień 22 kwietnia 2011 r. - zobowiązanie z tytułu zawartej umowy przedawniło się ostatecznie 22 kwietnia 2014 roku. W momencie przedawnienia ww. roszczenia wierzycielem był bank.
2. W dniu 12 stycznia 2009 r. Zainteresowany zawarł umowę kredytową nr Y z C na kwotę 3860,58 zł. Zgodnie z treścią umowy kredyt miał być spłacony w 36 ratach.
   Z uwagi na to, że Wnioskodawca nie spłacił go w całości, wierzytelność została sprzedana D w dniu 2 kwietnia 2014 r. Wierzyciel D wniósł w dniu 22 października 2015 r. przeciwko Zainteresowanemu pozew o zapłatę. Sąd Rejonowy wydał w dniu 30 listopada 2015 r. nakaz zapłaty, od którego Wnioskodawca wniósł sprzeciw podnosząc zarzut przedawnienia roszczeń. Powód w tej sytuacji złożył oświadczenie o cofnięcie pozwu i wniósł o umorzenie postępowania. Sąd Rejonowy wydał postanowienie o umorzeniu postępowania zgodnie z wnioskiem powoda.
   Zainteresowany nie posiada dokumentów potwierdzających wpłaty, ani pisma banku wypowiadającego Wnioskodawcy umowę kredytową. Licząc w najbardziej niekorzystnym dla Wnioskodawcy wariancie - zobowiązanie z tytułu zawartej umowy przedawniło się ostatecznie 12 stycznia 2015 r.
   
   

Zgodnie z art. 117 § 2 k.c., po upływie terminu przedawnienia, ten przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba, że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Przedawnione roszczenie jednak nie wygasa, nie następuje także jakiekolwiek przysporzenie po stronie dłużnika.

Wnioskodawca uzupełniając wniosek wskazał, że firma windykacyjna A S.A. zakupiła jako kolejna firma windykacyjna dług z 2009 roku wobec banku C S.A. PIT-8C został wystawiony przez ww. firmę na podstawie spraw oznaczonych jako Z. Taką informację otrzymał Zainteresowany wraz z PIT-8C za 2016 rok.

W odpowiedzi na wezwanie do uzupełnienia wniosku Wnioskodawca wskazał, że należność kredytowe, o których mowa we wniosku zostały zaciągnięte jako kredyty konsumenckie. Wnioskodawca nigdy nie prowadził działalności gospodarczej.

Odnośnie zawartej przez Wnioskodawcę z C w dniu 12 stycznia 2009 r. umowy kredytowej nr Y Zainteresowany wskazał, że z analizy treści pozwu, który wpłynął do Sądu Rejonowego w dniu 22 października 2015 r. wynika, że B S.A. zawarł umowę przelewu wierzytelności z D w dniu 2 kwietnia 2014 r. (umowa cesji wierzytelności z dnia 2 kwietnia 2014 r.). Został również załączony wyciąg z elektronicznego załącznika do umowy cesji na kwotę 4152,36 zł, w tym należność główna 2737,75 zł i odsetki w kwocie 978,37 oraz koszty w kwocie 216,40 zł.

B S.A. działa w imieniu i na rzecz D (pismo z A S.A. z dnia 21 września 2017 r.). Wobec powyższego wierzycielem była od początku firma D.

Wnioskodawca analizując ponownie wszystkie dokumenty w sprawie znalazł informację, że ostatniej wpłaty kredytu z umowy Y dokonał w dniu 21 kwietnia 2011 r.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy obecny wierzyciel A S.A. ma podstawę prawną do wystawienia PIT-8C?
2. Czy Wnioskodawca jest zobowiązany zapłacić naliczony w PIT-8C za 2016 rok podatek od osób fizycznych?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy:

1. A S.A. wystawił PIT-8C za 2016 rok niezgodnie z prawem.
2. Wnioskodawca nie jest zobowiązany zapłacić podatku PIT-8C za 2016 rok.
   
   

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania wyrażoną w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 200, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają zatem wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione z podatku, bądź od których zaniechano poboru podatku.

Rodzaje źródeł przychodów zostały określone w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie między innymi w pkt 9 wymieniono „inne źródła”.

Stosownie natomiast do treści art. 11 ust. 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Z przedstawionych przepisów wynika zatem, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega co do zasady każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Jak natomiast stanowi art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Użyte w tym przepisie sformułowanie „w szczególności” wskazuje, że zawiera on tylko przykładowe wyliczenie przychodów, co oznacza, że przysporzenia majątkowe, nie zaliczane do pozostałych źródeł przychodów, stanowią przychody objęte dyspozycją tego przepisu.

Na podstawie art. 42a ww. ustawy, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację według ustalonego wzoru o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego, z zastrzeżeniem art. 45ba ust. 4, przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

Z zaprezentowanego w treści wniosku opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca otrzymał informację PIT-8C za 2016 rok wystawioną przez obecnego wierzyciela, w związku z przedawnieniem długu powstałego w wyniku niespłacenia zobowiązań kredytowych. Zobowiązania z tytułu zawartych umów kredytowych przedawniły się odpowiednio w roku 2014 i 2015. Wnioskodawca rozważa, czy obecny wierzyciel był uprawniony do wystawienia informacji PIT-8C za 2016 rok i czy zdarzenie to skutkuje powstaniem po jego stronie obowiązku zapłaty naliczonego w ww. informacji PIT-8C podatku dochodowego od osób fizycznych.

Na podstawie art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 9 października 2017 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2017 r., poz. 1876, z późn. zm.), przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Z kolei zgodnie z art. 117 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r., poz. 459, z późn. zm.), z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.

W świetle powyższego, zobowiązanie przedawnione przekształca się w tzw. zobowiązanie naturalne. Nie może ono być wyegzekwowane pod przymusem ani też zasądzone przez sąd powszechny, jeżeli dłużnik powoła się na upływ terminu przedawnienia. Niemniej jednak, w sytuacji gdy występuje niemożność przymusowego wyegzekwowania zobowiązania mimo braku jego faktycznego wykonania, dłużnik uzyskuje pewną korzyść majątkową, przejawiającą się w tym, że nie musi realnie wykonać zobowiązania. Zasadnicze znaczenie ma bowiem, że w następstwie przedawnienia dłużnik zostaje zwolniony z obowiązku spłaty zadłużenia (ustaje obowiązek spełnienia świadczenia). Skutki finansowe przedawnienia zobowiązania z tytułu kredytu dla kredytobiorcy oraz kredytodawcy są zatem takie same jak przy jego umorzeniu. Kredytobiorca kosztem kredytodawcy osiąga realne przysporzenie majątkowe.

Przychód podatkowy z tytułu przedawnionego zobowiązania powstaje w momencie upływu terminu przedawnienia.

Stosownie do art. 118 Kodeksu cywilnego, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata.

Zgodnie z art. 120 § 1 ww. ustawy, bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie. Ustawa przewiduje przy tym okoliczności skutkujące przerwaniem biegu przedawnienia (art. 123 § 1 Kodeku cywilnego).

W konsekwencji, jeżeli kredytobiorca, powołując się na przedawnienie zobowiązania z tytułu zaciągniętego kredytu, odmawia jego spłacenia, wówczas kredytobiorca osiąga realne przysporzenie majątkowe, które – jako przychód z innych źródeł – podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Stosownie do postanowień art. 42a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych na świadczeniodawcy ciąży obowiązek sporządzenia informacji PIT-8C na rzecz kredytobiorcy, w którym jako przychód z innych źródeł należy wykazać wartość przedawnionego zobowiązania (na moment przedawnienia), którego kredytobiorca odmawia spłacenia.

Reasumując należy zauważyć, że gdy dochodzi do przedawnienia zobowiązania kredytobiorcy, kredytobiorca – w dacie przedawnienia – osiąga przychód z innych źródeł w wysokości przedawnionego zobowiązania (składającego się z należności głównej oraz odsetek umownych wymagalnych na dzień przedawnienia). Odnosząc powyższe do stanu faktycznego przedstawionego w treści wniosku oraz sformułowanych w nim pytań należy zauważyć, że skoro przedawnienie przedmiotowych wierzytelności z tytułu zawartych umów kredytowych nie nastąpiło w roku 2016, to po stronie Wnioskodawcy nie powstał w tym roku podatkowym przychód z innych źródeł w wysokości przedawnionego zobowiązania. Zatem obecny wierzyciel A S.A. nie był uprawniony do wystawienia Wnioskodawcy informacji PIT-8C za 2016 r. Tym samym Zainteresowany nie jest zobowiązany do zapłaty naliczonego przez A S.A. w wystawionym PIT-8C za 2016 r. podatku dochodowego od osób fizycznych.

Wskazać przy tym należy, że dokonując weryfikacji prawidłowości zajętego przez Wnioskodawcę stanowiska tut. Organ odniósł się wprost do zadanych pytań i nie oceniał czy Wnioskodawca prawidłowo określił moment przedawnienia ww. zobowiązań, w szczególności czy uwzględnił ewentualne okoliczności powodujące przerwanie biegu przedawnienia.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Ponadto tut. Organ wskazuje, że do wniosku Wnioskodawca dołączył wyciąg z elektronicznego załącznika do umowy cesji, pisma z dnia x września 2015 r. oraz x września 2017 r. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do oceny przedłożonych wraz z wnioskiem dokumentów; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez Wnioskodawcę. W związku z tym analizie pod kątem stosowania przepisów prawa podatkowego został poddany tylko opis zaistniałego stanu faktycznego przedstawiony we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.