2018.02.12 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB3-2.4012.753.2017.1.AZ
z 12 lutego 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

UZASADNIENIE

W dniu 22 listopada 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku opodatkowania podatkiem VAT sprzedaży za symboliczną kwotę przedmiotów wytworzonych przez uczestników Warsztatów Terapii Zajęciowej, podopiecznych Środowiskowych Domów Samopomocy, Domów Pomocy Społecznej oraz uczestników Świetlic Terapeutycznych.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Fundacja prowadzi nieodpłatną i odpłatną działalność pożytku publicznego w zakresie pomocy społecznej.

Celem Fundacji jest pomoc społeczna, a przede wszystkim otaczanie opieką i świadczenie pomocy osobom niepełnosprawnym umysłowo i chorym psychicznie.

Swoje cele Fundacja realizuje poprzez organizowanie i prowadzenie:

domów rodzinnych, schronisk, hosteli i innych form domów stałego pobytu,
placówek przedszkolnych, szkolno-wychowawczych, rehabilitacyjnych i terapeutycznych zajęć pozaszkolnych oraz domów pobytu dziennego i wakacyjnego,
warsztatów terapii zajęciowej, zakładów aktywizacji zawodowej, zakładów pracy chronionej oraz innych form rehabilitacji i terapii zawodowej i społecznej,
pomocy rodzinom osób niepełnosprawnych umysłowo i chorych psychicznie,
działalności zmierzającej do akceptacji osób niepełnosprawnych i chorych psychicznie i ich integracji społecznej, w tym szkoleń, konferencji, sympozjów, festiwali i pielgrzymek i innych spotkań integracyjnych.

Fundacja prowadzi działalność statutową tylko w zakresie zadań publicznych, o charakterze niezarobkowym, zgodnie ze swoimi celami statutowymi.

Fundacja w ramach zadań statutowych na podstawie art. 10-10f ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 marca 2004 r. w sprawie warsztatów terapii zawodowej prowadzi takie warsztaty dla osób niepełnosprawnych umysłowo i psychicznie, osób, niezdolnych do pracy. Poprzez to realizuje zadania w zakresie rehabilitacji zawodowej i społecznej. Przedmiotowe działania mają na celu ogólną poprawę rozwoju i sprawności niezbędnych do samodzielnego i niezależnego funkcjonowania osób niepełnosprawnych. Zasady prowadzenia Warsztatów Terapii Zajęciowej reguluje ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, a także rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 marca 2004 r. w sprawie warsztatów terapii zajęciowej.

Według powyższych przepisów uczestnikami Warsztatów Terapii Zajęciowej mogą być osoby niepełnosprawne niezdolne do pracy, posiadające orzeczenie o stopniu niepełnosprawności ze wskazaniem do uczestnictwa w warsztatach terapii zajęciowej.

Fundacja na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego, rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 19 października 2005 r. w sprawie domów pomocy społecznej, rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 r. w sprawie środowiskowych domów samopomocy prowadzi także:

Środowiskowe Domy Samopomocy, które są ośrodkami wsparcia dla osób niepełnosprawnych intelektualnie i chorych psychicznie, zapewniając tym osobom terapię i rehabilitację,
Świetlice Terapeutyczne, których zadaniem jest stymulowanie rozwoju kompetencji i umiejętności podopiecznych korzystających z określonych form wsparcia.
Domy Pomocy Społecznej dla osób w podeszłym wieku i osób niepełnosprawnych, zapewniające m.in. całodobową opiekę opiekuńczo-wychowawczą, medyczną, psychologiczną, pomoc terapeutów. W Domu Pomocy Społecznej podejmuje się również działania mające na celu usamodzielnienie mieszkańca.

Fundacja w ramach WTZ-u rehabilituje osoby niepełnosprawne poprzez zajęcie terapeutyczne polegające na tworzeniu drobnych prac, w tym m.in. stroiki, kartki świąteczne, prace plastyczne. Różnego rodzaju przedmioty są także wytwarzane przez podopiecznych Środowiskowych Domów Samopomocy, Domów Pomocy Społecznej oraz uczestników Świetlic Terapeutycznych.

Część wytworzonych przedmiotów jest sprzedawana na kiermaszach, za symboliczną opłatą (w żadnym przypadku nieadekwatną do kosztów poniesionych na ich wytworzenie). Sprzedaż tych produktów jest dokonywana w celu uzyskania pomocy w formie pieniężnej na cele rehabilitacji społecznej i zawodowej podopiecznych. Wytworzone przedmioty posiadają znikomą wartość ekonomiczną. Osoby niepełnosprawne biorą też udział w kiermaszach na których można nabyć przedmiotowe prace, również za symboliczną opłatą. Działania te znacznie poprawiają stan psychiczny podopiecznych i mają formę terapeutyczną. Podkreślenia wymaga, że działania te zmierzają też do usamodzielnienia tych osób, chociażby w tak drobnych czynnościach jak komunikacja z drugim człowiekiem, czy możliwość zrobienia zakupów. Prace te są również rozdawane w ramach zbiórek publicznych zorganizowanych w ramach wsparcia osób niepełnosprawnych. Zgodnie z wyjaśnieniami na stronie internetowej www.zbiorki.gov.pl-w części porad, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji wskazało, że przekazanie przekazywanie za datki, symbolicznych „cegiełek:, gadżetów czy np. pocztówek nie sprawi sprzedaży i jest jedynie traktowane jak forma podziękowania dla darczyńców.

Działalność warsztatu jest działalnością o charakterze niezarobkowym zgodnie z art. 10 ust. 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 marca 2004 r. w sprawie warsztatów terapii zajęciowej (Dz. U. z 2004 r. Nr 63, poz. 587).

Odpowiednio środki pieniężne pochodzące z przychodów, w których mam miejsce przekazanie symbolicznych produktów wykonanych przez podopiecznych Środowiskowych Domów Samopomocy, Domów Pomocy Społecznej jak i uczestników Świetlic Terapeutycznych przeznacza się w porozumieniu z nimi na pokrycie wydatków związanych z integracją społeczną podopiecznych i uczestników.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie:

Czy sprzedaż za symboliczną kwotę przedmiotów wytworzonych przez uczestników Warsztatów Terapii Zajęciowej, podopiecznych Środowiskowych Domów Samopomocy, Domów Pomocy Społecznej oraz uczestników Świetlic Terapeutycznych podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?
Czy w związku z dokonywaniem sprzedaży przedmiotów wytworzonych przez niepełnosprawnych umysłowo i chorych psychicznie w ramach Warsztatów Terapii Zajęciowej, podopiecznych Środowiskowych Domów Samopomocy, Domów Pomocy Społecznej oraz uczestników Świetlic Terapeutycznych za symboliczną kwotę na stoisku terenowym powinna być rejestrowana za pośrednictwem kasy fiskalnej?

Stanowisko Wnioskodawcy:

ad 1.

Zdaniem Wnioskodawcy sprzedaż przedmiotów wytworzonych przez uczestników Warsztatów Terapii Zajęciowej, podopiecznych Środowiskowych Domów Samopomocy, Domów Pomocy Społecznej oraz uczestników Świetlic Terapeutycznych, za symboliczną sumę, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, zwanej dalej ustawą, wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Art. 2 pkt 22 ustawy, normuje pojęcie sprzedaży tj.: przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów. Z powyżej przytoczonych przepisów, wynika przede wszystkim, że opodatkowaniu podlega dostawa towarów oraz świadczenie usług realizowane na terytorium kraju, jeżeli ma charakter odpłatny.

W związku z faktem, iż sama ustawa o podatku od towarów i usług nie zawiera definicji odpłatności, należy jej szukać w innych źródłach prawa lub w orzecznictwie. I tutaj orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości wskazuje, że z odpłatnością mamy do czynienia wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów a otrzymanym wynagrodzeniem. Zapłata powinna więc nastąpić jako konsekwencja dostawy towarów.

Zdaniem Wnioskodawcy przekazanie przedmiotów wytwarzanych przez uczestników warsztatów terapii zajęciowej oraz podopiecznych Środowiskowych Domów Samopomocy, Domów Pomocy Społecznej oraz Świetlic Terapeutycznych nie spełnia tego warunku.

Sprzedaż prac podopiecznych wytworzonych w czasie zajęć terapeutycznych w jednostkach terenowych, na lokalnych kiermaszach i imprezach z udziałem osób niepełnosprawnych Fundacji realizowana jest w ramach reintegracji społecznej i zawodowej podopiecznych uczestniczących w zajęciach. Ewentualny dochód przeznaczany jest na rehabilitację i integrację społeczną podopiecznych.

Zapłata w tym przypadku dokonywana jest w celu udzielenia pomocy społecznej jaką jest przekazanie określonej sumy pieniędzy na wsparcie uczestników i podopiecznych, a dokładniej ich integrację społeczną. Przekazana suma pieniędzy stanowi wartość symboliczną, a wytwarzane przedmioty mają znikomą wartość ekonomiczną. Osoba dokonująca zakupu pracy, przedmiotu wytworzonego, w rzeczywistości przekazuje darowiznę na rzecz osób niepełnosprawnych a przekazany obrazek, bądź praca ręczna mają wymiar symboliczny i działanie terapeutyczne.

Takiego samego zdania jest Ministerstwo Finansów, co potwierdza pismo z dnia 21 kwietnia 2017 r. skierowane do Przewodniczącego Wojewódzkiej Społecznej Rady ds. Osób Niepełnosprawnych w Kielcach (PT1.812.16.2017.QIIK.142.2). Jak również takie same stanowisko zajmuje Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w Indywidualnej Interpretacji (0112- KDIL1-1.4012.1742.2017.2. OA).

Ad 2.

Zdaniem wnioskodawcy Fundacja w ramach osiągniętych przychodów, w których nastąpiło przekazanie przedmiotów wytworzonych przez uczestników warsztatów terapii zajęciowej oraz podopiecznych Środowiskowych Domów Samopomocy, Domów Pomocy Społecznej oraz Świetlic Terapeutycznych, za symboliczną kwotę, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a więc jednoczenie nie ma obowiązku rejestracji przedmiotowej sprzedaży na kasie fiskalnej.

Zgodnie z treścią art. 111 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, Podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. Zatem, przepis ten stanowi, że podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób prywatnych (tj. osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych) są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Mając na uwadze stan faktyczny w przedmiotowej kwestii stanowiący, że przekazanie określonego dobra ma wymiar symboliczny oraz, że wartość prac jest znikoma, uznać należy, że nie dochodzi w tym wypadku do konieczności nabijania sprzedaży na kasę fiskalną, gdyż nie mamy do czynienia z poborem wynagrodzenia z tytułu sprzedaży w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług

(Dz. U. z 2017 r., poz. 1221 z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą”, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez towary, na mocy art. 2 pkt 6 ustawy, rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Na mocy art. 2 pkt 22 ustawy, przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

W myśl art. 111 ust. 1 ustawy, podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Natomiast w art. 8 ust. 1 ustawy wskazano, że przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z powołanych przepisów wynika, że dana transakcja będzie podlegała opodatkowaniu wówczas, gdy podatnik – dokonując jej – będzie działał w takim charakterze (podatnika), to znaczy, gdy zostanie dokonana w okolicznościach pozwalających na przypisanie jej cech działalności gospodarczej, a zatem jeśli będzie miała ona charakter profesjonalny i ciągły. Posiadanie statusu podatnika podatku VAT nie powoduje automatycznie rozciągnięcia skutków podatkowych na całą sferę aktywności danego podmiotu. Zatem tylko tę działalność, którą można zidentyfikować i zaliczyć do zawodowej płaszczyzny jednostki, należy uznać za rodzącą obowiązki w podatku VAT.

Tym samym należy stwierdzić, że podatnikiem dany podmiot będzie tylko w odniesieniu do czynności opodatkowanych, które wykonywał będzie w ramach działalności gospodarczej. Wykonywanie określonych czynności – będących dostawą towarów czy też świadczeniem usług – niemające miejsca w ramach działalności gospodarczej, nie jest działaniem w charakterze podatnika, a w konsekwencji – nie podlega opodatkowaniu.

Z przepisów ustawy o podatku od towarów i usług wynika, że zakres opodatkowania podatkiem VAT determinowany jest przez dwa czynniki:

przedmiotowy – opodatkowaniu podlega wyłącznie dostawa towarów i świadczenie usług oraz
podmiotowy – dostawa i świadczenie usług muszą być dokonane przez podatnika działającego w takim charakterze.

Istotne jest to, że obie te przesłanki muszą być spełnione łącznie.

Należy zwrócić uwagę, że zarówno na podstawie przepisów krajowych, jak i wspólnotowych aby dana czynność podlegała VAT, musi być dokonywana przez podatnika tego podatku działającego w tym charakterze (tj. w ramach prowadzonej działalności gospodarczej). Nie każde więc działanie podatnika będzie czynnością opodatkowaną VAT. Problem ten ma szczególne znaczenie w przypadku działalności fundacji.

Należy wskazać, że działalność fundacji uregulowana jest przepisami ustawy z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (Dz. U. z 2016 r. poz. 40). Stosownie do art. 1 ustawy o fundacjach, fundacja może być ustanowiona dla realizacji zgodnych z podstawowymi interesami Rzeczypospolitej Polskiej celów społecznie lub gospodarczo użytecznych, w szczególności takich, jak: ochrona zdrowia, rozwój gospodarki i nauki, oświata i wychowanie, kultura i sztuka, opieka i pomoc społeczna, ochrona środowiska oraz opieka nad zabytkami.

W myśl art. 4 ww. ustawy, fundacja działa na podstawie przepisów tej ustawy i statutu.

Fundator ustala statut fundacji, określający jej nazwę, siedzibę i majątek, cele, zasady, formy i zakres działalności fundacji, skład i organizację zarządu, sposób powoływania oraz obowiązki i uprawnienia tego organu i jego członków. Statut może zawierać również inne postanowienia, w szczególności dotyczące prowadzenia przez fundację działalności gospodarczej, dopuszczalności i warunków jej połączenia z inną fundacją, zmiany celu lub statutu, a także przewidywać tworzenie obok zarządu innych organów fundacji (art. 5 ust. 1 ustawy o fundacjach).

Ponadto – na mocy art. 5 ust. 5 powołanej ustawy – fundacja może prowadzić działalność gospodarczą w rozmiarach służących realizacji jej celów.

W świetle art. 7 ust. 1 i ust. 2 wskazanej ustawy, fundacja podlega obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego. Fundacja uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego.

Co do zasady, na podstawie ww. przepisów, działalność fundacji można więc podzielić na działalność statutową (związaną z realizacją celów, dla których fundacja została powołana) oraz pozostałą działalność gospodarczą (która, co do zasady, ma wspomagać działalność statutową).

Odnosząc przepis art. 15 ust. 1 ustawy do przepisów ustawy o fundacjach stwierdzić należy, że fundacja prowadząca działalność gospodarczą, staje się podatnikiem VAT na takich samych zasadach, jak każdy inny przedsiębiorca.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie (Dz. U. z 2016 r., poz. 1817, z późn. zm.), ustawa reguluje zasady:

prowadzenia działalności pożytku publicznego przez organizacje pozarządowe w sferze zadań publicznych, współpracy organów administracji publicznej z organizacjami pozarządowymi oraz współpracy, o której mowa w art. 4d;
uzyskiwania przez organizacje pozarządowe statusu organizacji pożytku publicznego oraz funkcjonowania organizacji pożytku publicznego.

W myśl art. 3 ust. 1 ww. ustawy, działalnością pożytku publicznego jest działalność społecznie użyteczna, prowadzona przez organizacje pozarządowe w sferze zadań publicznych określonych w ustawie.

Organizacjami pozarządowymi są niedziałające w celu osiągnięcia zysku osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, w tym fundacje i stowarzyszenia, z zastrzeżeniem ust. 4 (art. 3 ust. 2 pkt 2 cyt. ustawy).

Stosownie do art. 6 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, działalność pożytku publicznego nie jest, z zastrzeżeniem art. 9 ust. 1, działalnością gospodarczą, w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej i może być prowadzona jako działalność nieodpłatna lub jako działalność odpłatna.

Według art. 7 powołanej ustawy, działalnością nieodpłatną pożytku publicznego jest działalność prowadzona przez organizacje pozarządowe i podmioty wymienione w art. 3 ust. 3, w sferze zadań publicznych, o której mowa w art. 4, za które nie pobierają one wynagrodzenia.

Natomiast, działalnością odpłatną pożytku publicznego jest, zgodnie z art. 8 ust. 1 ww. ustawy:

działalność prowadzona przez organizacje pozarządowe i podmioty wymienione w art. 3 ust. 3, w sferze zadań publicznych, o której mowa w art. 4, za które pobierają one wynagrodzenie;
sprzedaż towarów lub usług wytworzonych lub świadczonych przez osoby bezpośrednio korzystające z działalności pożytku publicznego, w szczególności w zakresie rehabilitacji oraz przystosowania do pracy zawodowej osób niepełnosprawnych oraz reintegracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym.

Ponadto w myśl art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U z 2016 r., poz. 1829, z późn. zm.), działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły.

Należy zauważyć, że definicja działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, różni się od definicji działalności gospodarczej zawartej w art. 15 ust. 2 ustawy. Jednakże definicja działalności gospodarczej wynikająca z ustawy o podatku od towarów i usług ma charakter autonomiczny i powinna być rozpatrywana niezależnie od innych przepisów regulujących działalność fundacji oraz organizacji pożytku publicznego. Ponadto wskazać należy, że definicja zawarta w art. 15 ust. 2 ustawy stanowi wprost jakiego rodzaju czynności należy uznać za działalność gospodarczą, stąd też należy dokonać jej wykładni literalnej.

Działalność gospodarcza, w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, nie musi być – co do zasady – prowadzona w celu uzyskania zysku. W ramach działalności gospodarczej podatnik VAT może dążyć do osiągnięcia celów inne niż zarobkowe. Tym samym podatnikami VAT mogą być również podmioty typu non profit, realizujące np. zadania charytatywne, przy czym opodatkowaniu mogą podlegać jedynie takie czynności wykonywane przez tych podatników, działających w tym charakterze, które są realizowane pod tytułem odpłatnym. Bez znaczenia także dla bycia podatnikiem VAT jest efekt prowadzonej działalności, w szczególności, czy jest to działalność dochodowa, czy też przynosząca straty.

Ponadto należy wskazać, że realizacja zadań fundacji, poza przypadkami prowadzenia przez nią działalności gospodarczej związanej z jej celami statutowymi (czynności odpłatne), ma z reguły charakter usługowy – nieodpłatny. Przy czym, należy zauważyć, że jego statutowe czynności podlegają opodatkowaniu, w myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, jedynie wówczas, gdy są one realizowane za odpłatnością (odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług), natomiast, gdy są wykonywane nieodpłatnie – nie podlegają podatkowi od towarów i usług.

Z informacji zawartych we wniosku wynika, że Wnioskodawca prowadzi nieodpłatną i odpłatną działalność pożytku publicznego w zakresie pomocy społecznej. Celem Fundacji jest pomoc społeczna, a przede wszystkim otaczanie opieką i świadczenie pomocy osobom niepełnosprawnym umysłowo i chorym psychicznie.

Swoje cele Fundacja realizuje poprzez organizowanie i prowadzenie:

f. domów rodzinnych, schronisk, hosteli i innych form domów stałego pobytu,

g. placówek przedszkolnych, szkolno-wychowawczych, rehabilitacyjnych i terapeutycznych zajęć pozaszkolnych oraz domów pobytu dziennego i wakacyjnego,

h. warsztatów terapii zajęciowej, zakładów aktywizacji zawodowej, zakładów pracy chronionej oraz innych form rehabilitacji i terapii zawodowej i społecznej,

i. pomocy rodzinom osób niepełnosprawnych umysłowo i chorych psychicznie,

j. działalności zmierzającej do akceptacji osób niepełnosprawnych i chorych psychicznie i ich integracji społecznej, w tym szkoleń, konferencji, sympozjów, festiwali i pielgrzymek i innych spotkań integracyjnych.

Fundacja prowadzi działalność statutową tylko w zakresie zadań publicznych, o charakterze niezarobkowym, zgodnie ze swoimi celami statutowymi.

Środowiskowe Domy Samopomocy, które są ośrodkami wsparcia dla osób niepełnosprawnych intelektualnie i chorych psychicznie, zapewniając tym osobom terapię i rehabilitację,
Świetlice Terapeutyczne, których zadaniem jest stymulowanie rozwoju kompetencji i umiejętności podopiecznych korzystających z określonych form wsparcia.
Domy Pomocy Społecznej dla osób w podeszłym wieku i osób niepełnosprawnych, zapewniające m.in. całodobową opiekę opiekuńczo-wychowawczą, medyczną, psychologiczną, pomoc terapeutów. W Domu Pomocy Społecznej podejmuje się również działania mające na celu usamodzielnienie mieszkańca.

Część wytworzonych przedmiotów jest sprzedawana na kiermaszach, za symboliczną opłatą (w żadnym przypadku nieadekwatną do kosztów poniesionych na ich wytworzenie). Sprzedaż tych produktów jest dokonywana w celu uzyskania pomocy w formie pieniężnej na cele rehabilitacji społecznej i zawodowej podopiecznych. Wytworzone przedmioty posiadają znikomą wartość ekonomiczną. Osoby niepełnosprawne biorą też udział w kiermaszach na których można nabyć przedmiotowe prace, również za symboliczną opłatą. Działania te znacznie poprawiają stan psychiczny podopiecznych i mają formę terapeutyczną. Podkreślenia wymaga, że działania te zmierzają też do usamodzielnienia tych osób, chociażby w tak drobnych czynnościach jak komunikacja z drugim człowiekiem, czy możliwość zrobienia zakupów. Prace te są również rozdawane w ramach zbiórek publicznych zorganizowanych w ramach wsparcia osób niepełnosprawnych. Środki pieniężne pochodzące z przychodów uzyskanych z przekazania produktów wykonanych przez uczestników warsztatu w ramach realizowanego przez nich programu rehabilitacji i terapii przeznacza się w porozumieniu z uczestnikami na pokrycie wydatków związanych z integracją społeczną uczestników. Odpowiednio środki pieniężne pochodzące z przychodów, w których mam miejsce przekazanie symbolicznych produktów wykonanych przez podopiecznych Środowiskowych Domów Samopomocy, Domów Pomocy Społecznej jak i uczestników Świetlic Terapeutycznych przeznacza się w porozumieniu z nimi na pokrycie wydatków związanych z integracją społeczną podopiecznych i uczestników.

Wnioskodawca powziął wątpliwości, czy sprzedaż za symboliczną kwotę przedmiotów wytworzonych przez uczestników Warsztatów Terapii Zajęciowej, podopiecznych Środowiskowych Domów Samopomocy, Domów Pomocy Społecznej oraz uczestników Świetlic Terapeutycznych podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i czy powinna być rejestrowana za pośrednictwem kasy fiskalnej.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że zgodnie z ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych do podstawowych form aktywności wspomagającej proces rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych zalicza się uczestnictwo tych osób w warsztatach terapii zajęciowej, zwanych dalej „warsztatami” (art. 10 pkt 1). Warsztaty mogą być organizowane przez fundacje, stowarzyszenia lub przez inne podmioty (art. 10b ust. 1.)

Szczegółowe zasady tworzenia, działania i dofinansowywania warsztatu terapii zajęciowej, uregulowane są w rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 marca 2004 r. w sprawie warsztatów terapii zajęciowej (Dz. U. z 2004 r. Nr 63, poz. 587).

W świetle § 10 ust. 1 rozporządzenia w sprawie warsztatów terapii zajęciowej, działalność warsztatu jest działalnością o charakterze niezarobkowym.

Dochód ze sprzedaży produktów i usług wykonanych przez uczestników warsztatu w ramach realizowanego programu terapii przeznacza się, w porozumieniu z uczestnikami warsztatu, na pokrycie wydatków związanych z integracją społeczną uczestników (§ 10 ust. 2 ww. rozporządzenia).

Natomiast odnośnie do przedmiotów wytwarzanych w ramach terapii zajęciowej w Środowiskowych Domach Samopomocy, Świetlicach terapeutycznych oraz Domach Pomocy Społecznej należy wskazać, że zgodnie z przepisami ustawy z dnia 12 marca 2014 r. o pomocy społecznej (Dz. U 2017, poz. 1769), domy pomocy społecznej mogą prowadzić, po uzyskaniu zezwolenia wojewody, m.in. organizacje społeczne, fundacje i stowarzyszenia (art. 57 ust. 1 pkt 1).

W myśl art. 56 ww. ustawy, domy pomocy społecznej, w zależności od tego, dla kogo są przeznaczone, dzielą się na następujące typy domów, dla:

osób w podeszłym wieku;
osób przewlekle somatycznie chorych;
osób przewlekle psychicznie chorych;
dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie;
dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie;
osób niepełnosprawnych fizycznie;
osób uzależnionych od alkoholu.

Natomiast, stosownie do art. 51a ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, ośrodkami wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi są: środowiskowy dom samopomocy lub klub samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi, zwanych dalej „uczestnikami”, które w wyniku upośledzenia niektórych funkcji organizmu lub zdolności adaptacyjnych wymagają pomocy do życia w środowisku rodzinnym i społecznym, w szczególności w celu zwiększania zaradności i samodzielności życiowej, a także ich integracji społecznej.

Środowiskowy dom samopomocy świadczy usługi w ramach indywidualnych lub zespołowych treningów samoobsługi i treningów umiejętności społecznych, polegających na nauce, rozwijaniu lub podtrzymywaniu umiejętności w zakresie czynności dnia codziennego i funkcjonowania w życiu społecznym (art. 51a ust. 2).

Stosownie do § 14 pkt 10 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 r. w sprawie środowiskowych domów samopomocy, usługi, o których mowa w art. 51a ust. 2 ustawy, obejmują w szczególności inne formy postępowania przygotowujące do uczestnictwa w warsztatach terapii zajęciowej lub podjęcia zatrudnienia, w tym w warunkach pracy chronionej na przystosowanym stanowisku pracy.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 sierpnia 2012 r. w sprawie domów pomocy społecznej (Dz. U z 2012 r. poz. 964 późn. zm.), dom, niezależnie od typu, świadczy usługi w zakresie potrzeb bytowych, usługi opiekuńcze, a także usługi wspomagające, polegające m.in. na umożliwieniu udziału w terapii zajęciowej, podnoszeniu sprawności i aktywizowaniu mieszkańców domu (§ 5). Dom uznaje się za spełniający warunki, jeżeli: w zakresie usług opiekuńczych i wspomagających zapewnia się mieszkańcom domu: organizację zajęć terapeutycznych, w tym terapii zajęciowej, w pracowniach terapii, a w przypadku osób przebywających w domach, o których mowa w art. 56 pkt 3 i 4 ustawy, także umożliwienie korzystania z usług w warsztatach terapii zajęciowej.

Działalność takich placówek jak świetlice terapeutyczne reguluje ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wsparciu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. 2017 poz. 697 z późn. zm.).

Placówki wsparcia dziennego działają pod różnymi nazwami: świetlice środowiskowe, ogniska wychowawcze, kluby, świetlice socjoterapeutyczne. Zgodnie z art. 24 ust. 1 ww. ustawy, placówka wsparcia dziennego może być prowadzona w formie:

opiekuńczej, w tym kół zainteresowań, świetlic, klubów i ognisk wychowawczych;
specjalistycznej;
pracy podwórkowej realizowanej przez wychowawcę.

Stosownie do art. 18a 1 ww. ustawy, gmina lub powiat mogą zlecić realizację obsługi ekonomiczno-administracyjnej i organizacyjnej prowadzonych przez siebie placówek wsparcia dziennego na podstawie ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie organizacjom pozarządowym lub podmiotom wymienionym w art. 3 ust. 3 tej ustawy.

Powołane wyżej przepisy art. 5, art. 7 i art. 8 ustawy o VAT, zawierają podstawowe zasady opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Z przepisów tych wynika przede wszystkim, że opodatkowaniu podlegają dostawa towarów oraz świadczenie usług realizowane na terytorium kraju. Ponadto dostawa towarów bądź świadczenie usług podlegają opodatkowaniu jeżeli mają charakter odpłatny. Tylko pozytywne ustalenia w powyższych aspektach upoważniają do stwierdzenia, że miała miejsce transakcja podlegająca opodatkowaniu.

Ustawa o podatku od towarów i usług nie definiuje pojęcia odpłatności. W języku potocznym odpłatność oznacza zapłatę, wynagrodzenie w zamian za rzecz (towar) lub zachowanie (usługę). Należy podkreślić, że pojęcie ,,odpłatna dostawa” powinno być rozumiane jako ekonomiczne korzyści dla sprzedającego.

W dorobku orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego dochodzi do dostawy towarów, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz sprzedawcy. Ponadto, aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy dostarczonym towarem a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją dostawy towaru.

Zatem dostawa towarów jest czynnością opodatkowaną podatkiem VAT jeżeli następuje za wynagrodzeniem oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne. O opodatkowaniu podatkiem VAT czynności dostawy towarów decyduje zatem jej odpłatność.

W ocenie Organu, przy sprzedaży przedmiotów, o której mowa we wniosku, warunek istnienia bezpośredniego związku pomiędzy dostawą towaru, a odpłatnością nie jest spełniony.

Zapłata dokonywana przez nabywcę, nie jest konsekwencją dostawy towaru, tj. pracy wykonanej w ramach terapii zajęciowej przez osobę niepełnosprawną. Z perspektywy nabywcy takiej pracy, jej zakup jest jedynie specyficzną formę udzielenia pomocy polegającej na przekazaniu zadeklarowanej kwoty na cele podopiecznych Warsztatów Terapii Zajęciowej, Środowiskowych Domów Samopomocy, Świetlic Terapeutycznych oraz Domów Pomocy Społecznej. Sam nabywany towar ma znaczenie drugorzędne, nabywany towar nie ma bowiem dla nabywcy realnej wartości ekonomicznej, a jedynie wartość sentymentalną lub symboliczną (analogicznie jak ,,cegiełki” w zamian za darowizny). Nabywcę prac należy zatem postrzegać jako darczyńcę, a osoby niepełnosprawne, jako podmiot obdarowany.

Jak wskazał Wnioskodawca sprzedaż wytworzonych produktów jest dokonywana w celu uzyskania pomocy w formie pieniężnej na cele rehabilitacji społecznej i zawodowej podopiecznych. Wytworzone przedmioty posiadają znikomą wartość ekonomiczną. Działania te znacznie poprawiają stan psychiczny podopiecznych i mają formę terapeutyczną. Podkreślenia wymaga, że działania te zmierzają też do usamodzielnienia tych osób, chociażby w tak drobnych czynnościach jak komunikacja z drugim człowiekiem, czy możliwość zrobienia zakupów. Prace te są również rozdawane w ramach zbiórek publicznych zorganizowanych w ramach wsparcia osób niepełnosprawnych.

Środki pieniężne pochodzące z przychodów uzyskanych z przekazania produktów wykonanych przez uczestników warsztatu w ramach realizowanego przez nich programu rehabilitacji i terapii przeznacza się w porozumieniu z uczestnikami na pokrycie wydatków związanych z integracją społeczną uczestników. Odpowiednio środki pieniężne pochodzące z przychodów, w których mam miejsce przekazanie symbolicznych produktów wykonanych przez podopiecznych Środowiskowych Domów Samopomocy, Domów Pomocy Społecznej jak i uczestników Świetlic Terapeutycznych przeznacza się w porozumieniu z nimi na pokrycie wydatków związanych z integracją społeczną podopiecznych i uczestników.

Podsumowując stwierdzić należy, że sprzedaż przedmiotów wytwarzanych przez uczestników Warsztatów Terapii Zajęciowej, podopiecznych Środowiskowych Domów Samopomocy, Domów Pomocy Społecznej oraz uczestników Świetlic Terapeutycznych w ramach ich terapii nie stanowi odpłatnej dostawy towarów, podlegającej opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Tym samym wskazać należy, że sprzedaż wskazanych przedmiotów nie będzie stanowiła działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy. Działalność ww. jednostek jest działalnością o charakterze niezarobkowym. Środki pieniężne pochodzące z przychodów uzyskanych z przekazania produktów wykonanych przez uczestników Warsztatów Terapii Zajęciowej, podopiecznych Środowiskowych Domów Samopomocy, Domów Pomocy Społecznej oraz uczestników Świetlic Terapeutycznych w ramach realizowanego przez nich programu rehabilitacji i terapii przeznacza się w porozumieniu z uczestnikami na pokrycie wydatków związanych z integracją społeczną uczestników.

W konsekwencji też, wpłat podmiotów trzecich za prace wytworzone przez uczestników WTZ, podopiecznych Środowiskowych Domów Samopomocy, Domów Pomocy Społecznej oraz uczestników Świetlic Terapeutycznych jako niestanowiących – w świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług – obrotów z tytułu sprzedaży, o których mowa w art. 2 pkt 22 ustawy, Wnioskodawca nie ma obowiązku ewidencjonować przy zastosowaniu kasy rejestrującej.

Podsumowując, stanowisko Wnioskodawcy, w myśl, którego Fundacja w ramach osiągniętych przychodów, w których nastąpiło przekazanie przedmiotów wytworzonych przez uczestników warsztatów terapii zajęciowej oraz podopiecznych Środowiskowych Domów Samopomocy, Domów Pomocy Społecznej oraz Świetlic Terapeutycznych, za symboliczną kwotę, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a więc jednocześnie nie ma obowiązku rejestracji przedmiotowej sprzedaży na kasie fiskalnej, jest prawidłowe.

Podkreślić należy, iż przedstawione stanowisko odnosi się wyłącznie do przypadku sprzedaży prac wytworzonych przez uczestników warsztatów terapii zajęciowej, podopiecznych Środowiskowych Domów Samopomocy, Domów Pomocy Społecznej oraz uczestników Świetlic Terapeutycznych, które to prace charakteryzują się obiektywnie znikomą wartością ekonomiczną. Stanowisko to nie znajdzie zastosowania do wszelkiego rodzaju sprzedaży towarów, bowiem dla sprzedaży towarów, które dla nabywcy będą miały realną wartość ekonomiczną, mamy do czynienia ze zwykłą dostawą towarów za wynagrodzeniem, wchodzącą w zakres regulacji ustawy o VAT.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin