Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP3-2.4011.163.2018.3.KP
z 24 maja 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800 ze zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 12 marca 2018 r. (data wpływu 13 marca 2018 r.) uzupełnione pismem z dnia 9 kwietnia 2018 r. (data wpływu 9 kwietnia 2018 r.) na wezwanie Nr 0114-KDIP3-2.4011.174.2018.1.KP z dnia 29 marca 2018 r. (data nadania 29 marca 2018 r.) oraz pismem z dnia 7 maja 2018 r. (data wpływu 7 maja 2018 r.) na wezwanie Nr 0114-KDIP3-2.4011.163.2018.2.KP z dnia 23 kwietnia 2018 r. (data nadania 24 kwietnia 2018 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zbycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w części dotyczącej udziału nabytego w drodze działu spadku po śmierci małżonka –jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 13 marca 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych odpłatnego zbycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w części dotyczącej udziału nabytego w drodze działu spadku po śmierci małżonka.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

31 października 2014 roku zmarł mąż Wnioskodawczyni –Stanisław B. Wnioskodawczyni wspólnie z mężem miała wspólność majątkową małżeńską, bezudziałową, łączną.

Sąd Rejonowy Wydział Cywilny postanowieniem z dnia 7 marca 2016 roku stwierdził nabycie spadku przez:

• I.B. – żona w 1/3,
  

• E.M. – córka w 1/3,
  

• S.B. – wnuczka w 1/3.
  
  
  

Postanowieniem z dnia 7 kwietnia 2016 roku Sąd Rejonowy Wydział Cywilny dokonał działu spadku. Zgodną wolą spadkobierców, córki i wnuczki, było aby Wnioskodawczyni była jedyną właścicielką mieszkania i zrzekły się nieodpłatnie współwłasności. Sąd przyznał Wnioskodawczyni mieszkanie na wyłączną własność.

Przedmiotowe spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego Wnioskodawczyni nabyła na podstawie umowy przejścia lokatorskiego prawa do lokalu własnościowego z dnia 16 września 1989 roku oraz prawomocnego postanowienia Sądu Rejonowego Wydział Cywilny z dnia 7 kwietnia 2016 roku, o dział spadku po Stanisławie B.

Aktem notarialnym z dnia 12 grudnia 2016 roku Wnioskodawczyni dokonała zbycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego.

Z uwagi na braki formalne, pismem z dnia 5 kwietnia 2018 r. Nr 0114-KDIP3-2.4011.163.2018.1.KP (data nadania 6 kwietnia 2018 r.) tut. Organ wezwał Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku poprzez doprecyzowanie stanu faktycznego. Pismem z dnia 14 kwietnia 2018 r. (data wpływu 17 kwietnia 2018 r.) Wnioskodawczyni uzupełniła wniosek w terminie. Wnioskodawczyni w uzupełnieniu poinformowała, że w skład masy spadkowej po zmarłym mężu wchodziło spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze własnościowe prawo do garażu. Ponadto w uzupełnieniu wskazano, że wartość udziału nabytego w drodze zniesienia współwłasności mieści się w wartości udziału jaki przysługiwał Wnioskodawczyni w majątku wspólnym przed zniesieniem współwłasności.

Z uwagi na jeszcze istniejące braki formalne pismem z dnia 23 kwietnia 2018 r. Nr 0114-KDIP3-2.4011.163.2018.2.KP (data nadania 24 kwietnia 2018 r.) tut. Organ wezwał Wnioskodawczynię do uzupełnienia wniosku poprzez ponowne przesłanie uzupełnienia opatrzonego własnoręcznym podpisem Wnioskodawczyni w oryginale.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy w zaistniałej sytuacji podatek jest należny?
   
2. Czy w zaistniałej sytuacji podatek należy się od 2/3?
   
   
   

Przedmiotem niniejszego rozstrzygnięcia jest odpowiedź na ww. pytania w części dotyczącej nabycia udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego w drodze działu spadku po śmierci małżonka. Natomiast, wniosek w części dotyczącej nabycia udziału w lokalu mieszkalnym w trakcie trwania związku małżeńskiego na zasadach ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej i w drodze dziedziczenia po zmarłym małżonku, zostanie rozpatrzony odrębnie.

Zdaniem Wnioskodawczyni, podatek nie należy się. Córka i wnuczka zwyczajnie po ludzku zrzekły się nieodpłatnie współwłasności, biorąc pod uwagę iż Wnioskodawczyni jest jeszcze osoba żyjącą i jest to wspólny dorobek Wnioskodawczyni i jej męża, ich trud, ich uczciwa praca. Zbycie mieszkania przed upływem 5 lat nie zmienia faktu iż Wnioskodawczyni była właścicielką mieszkania od wielu lat i nie mogła go nabyć po raz drugi. Procedura nabycia spadku, działu spadku nie zmienia faktu iż Wnioskodawczyni wspólnie z mężem nabyła te prawa wiele lat wcześniej w 1989 roku. Nabycie spadku było zwolnione od podatku od spadków i darowizn.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

W myśl art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 200 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,
4. innych rzeczy

-jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w lit. a)-c) – przed upływem pięciu lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, a innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonującej zamiany.

Powyższy przepis formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub prawa przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym, jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub prawa nastąpiło po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie, nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym przychód uzyskany ze zbycia nieruchomości, jej części, udziału w nieruchomości lub prawa w ogóle nie podlega opodatkowaniu. Zatem, w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, decydujące znaczenie w kwestii opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych ma forma prawna ich nabycia oraz moment nabycia.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawczyni w 1989 r. wraz z mężem nabyła do majątku wspólnego spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego na podstawie umowy przejścia lokatorskiego prawa do lokalu w spółdzielcze prawo własnościowe.

Dnia 31 października 2014 zmarł mąż Wnioskodawczyni. Między Wnioskodawczynią, a jej mężem istniała wspólność majątkowa małżeńska. Spadek po zmarłym mężu nabyli Wnioskodawczyni oraz jej córka i wnuczka po 1/3 części każde z nich. W drodze działu spadku przeprowadzonego 7 kwietnia 2016 roku córka i wnuczka Wnioskodawczyni zrzekły się nieodpłatnie swoich udziałów na rzecz Wnioskodawczyni, która stała się jedyna właścicielką spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego. Dnia 12 grudnia 2016 roku Wnioskodawczyni dokonała zbycia ww. spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego.

W myśl art. 922 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r., poz. 459, z późn. zm.), spadek stanowią prawa i obowiązki majątkowe zmarłego, które z chwilą jego śmierci przechodzą na jedną lub kilka osób.

Zgodnie z art. 924 Kodeksu cywilnego, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku (art. 925 Kodeksu cywilnego). Stosownie do art. 1025 § 1 Kodeksu cywilnego, prawomocne postanowienie sądu o nabyciu spadku, czy też akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza, potwierdza jedynie prawo spadkobiercy do tego spadku od momentu jego otwarcia.

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. Wskutek działu spadku poszczególni spadkobiercy stają się podmiotami wyłącznie uprawnionymi względem przyznanych im praw majątkowych, stanowiących do chwili działu przedmiot wspólności. Na skutek działu spadku następuje konkretyzacja składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Stosownie do art. 1035 cyt. ustawy, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Artykuł 1037 § 1 ww. ustawy, stanowi natomiast, że dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców.

W myśl art. 210 Kodeksu cywilnego, każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności.

Natomiast zgodnie z art. 211 i art. 212 ww. ustawy, zniesienie współwłasności może nastąpić przez podział rzeczy wspólnej, a gdy rzeczy nie da się podzielić, przez przyznanie rzeczy jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych, bądź przez podział cywilny, polegający na sprzedaży rzeczy wspólnej i podziale uzyskanej ceny stosownie do wielkości udziałów współwłaścicieli.

Nadmienić w tym miejscu należy, że stosunki majątkowe pomiędzy małżonkami zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 2017 r., poz. 682). Przepis art. 31 § 1 Kodeksu stanowi, że z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa), która obejmuje przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

Przedmiotami majątkowymi w rozumieniu tego przepisu są wszelkie prawa majątkowe zarówno bezwzględne (prawo własności rzeczy oraz inne prawa rzeczowe), jak i względne (np. przysługujące małżonkom wierzytelności). Wspólność ustawowa obejmuje wszelkie przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Z ww. przepisu wynika, że wspólność małżeńska została ukształtowana jako wspólność łączna. Charakteryzuje się ona tym, że w czasie jej trwania małżonkowie nie mają określonych udziałów w majątku wspólnym, nie mogą więc rozporządzać udziałami, a także nie mogą żądać podziału majątku objętego wspólnością ustawową. Obojgu małżonkom przysługuje pełne prawo do całości majątku wspólnego. Zważywszy na tak ukształtowaną sytuację prawną małżonków objętych wspólnością ustawową, definitywne nabycie w czasie jej trwania nieruchomości oznacza nabycie przez każdego z małżonków tego prawa w całości, a nie w określonym ułamkowo udziale. Konsekwentnie, w przypadku sprzedaży tego prawa, każdy z małżonków zbywałby je w całości, a nie w określonym udziale.

Kwestia określenia momentu nabycia nieruchomości i praw majątkowych była przedmiotem uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 maja 2017 r., sygn. akt II FPS 2/17, w której Sąd stwierdził, że dla celów opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14 poz. 176, z późn. zm.) nabytych przez współmałżonka w wyniku dziedziczenia, datą ich nabycia lub wybudowania w rozumieniu tego przepisu jest dzień nabycia (wybudowania) tych nieruchomości i praw majątkowych do majątku wspólnego małżonków.

W uzasadnieniu uchwały Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że w przypadku nabycia nieruchomości przez małżonków pozostających w majątkowej wspólności małżeńskiej przewidzianej w art. 31 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie ma możliwości określenia tego, w jakich częściach nastąpiło nabycie nieruchomości, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy PIT. Nie jest możliwe nabycie nieruchomości w określonym udziale przez małżonków pozostających we wspólności majątkowej małżeńskiej i działających jednocześnie, co wynika z istoty wspólności małżeńskiej. Wspólność małżeńska (łączna) to wspólność bezudziałowa, a w czasie jej trwania małżonkowie nie mogą rozporządzać swoimi prawami do majątku wspólnego jako całości. Nie mogą także rozporządzać udziałem w jakimkolwiek przedmiocie należącym do tego majątku.

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego skoro, z uwagi na wspólność majątkową, nie można wyodrębnić udziałów, które małżonkowie posiadali w chwili nabycia nieruchomości w małżeństwie, to nie można też przyjąć, że pięcioletni termin biegnie od daty nabycia nieruchomości w drodze spadku. Dla oceny skutków podatkowych odpłatnego zbycia nieruchomości kluczowy jest moment poniesienia wydatku na nabycie tego składnika do majątku wspólnego i to, że tego wydatku – w momencie jego poniesienia – nie można przypisać jednemu bądź drugiemu małżonkowi w udziałach o określonej wielkości.

Nadmienić należy, że wyżej powołana uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego odnosi się wprawdzie do innego stanu faktycznego, jednakże argumenty w niej zawarte są aktualne także w sytuacji, gdy do nabycia nieruchomości dojdzie w drodze działu spadku przez pozostałego przy życiu małżonka ponad przypadający mu udział spadkowy. Zarówno w wyniku działu spadku przez pozostałego przy życiu małżonka ponad przypadający mu udział spadkowy, jak i w wyniku ustania wspólności ustawowej wobec śmierci jednego z małżonków, następuje nabycie nieruchomości lub prawa majątkowego do ustawowej wspólności małżeńskiej.

Powyższe stanowisko znajduje także potwierdzenie w orzecznictwie sądów administracyjnych, m.in. wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 września 2017 r., sygn. akt II FSK 3200/16 oraz wyroku WSA w Opolu z dnia 28 czerwca 2017 r., sygn. akt I SA/Op 173/17. W powołanym wyroku WSA w Opolu Sąd stwierdził, że „(...) z uwagi na wspólność majątkową, istniejącą za życia męża skarżącej, nie można było wyodrębnić udziałów, które skarżąca oraz odrębnie - jej mąż posiadali w chwili nabycia nieruchomości w małżeństwie. Skarżąca nie mogła więc ponownie nabyć udziału w przedmiotowej nieruchomości w drodze dziedziczenia po zmarłym mężu, jak też w drodze działu spadku, skoro nieruchomość ta wchodziła wcześniej do wspólnego majątku małżeńskiego, a skarżącej z tego tytułu przysługiwało już prawo własności całej nieruchomości.”

Natomiast w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 września 2017 r., sygn. akt II FSK 3200/16, Sąd stwierdził, że „wspólność majątku spadkowego, powstała z chwilą otwarcia spadku, nie oznacza zarazem powstania współwłasności w poszczególnych składnikach majątkowych wchodzących w skład masy spadkowej. Spadkobiercy do działu spadku zachowują wyłącznie udział w majątku spadkowym, na który składają się (co do zasady) prawa, jak i obowiązki majątkowe spadkodawcy. Dział spadku natomiast, to przede wszystkim pojęcie prawne oznaczające określenie wartości majątku wchodzącego w skład spadku oraz jego podział pomiędzy poszczególnych spadkobierców. Z dokonaniem działu spadku ustaje wspólność majątku spadkowego jaka powstaje w wyniku nabycia spadku przez kilku spadkobierców”.

Jak wynika z opisu sprawy, Wnioskodawczyni nabyła spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego wraz z mężem w ramach wspólności małżeńskiej w dniu 16 września 1989 r. Po śmierci męża w dniu 31 października 2014 r. udział w lokalu mieszkalnym odziedziczyła Wnioskodawczyni oraz jej córka i wnuczka. Natomiast, w wyniku działu spadku dokonanego w dniu 7 kwietnia 2016 r. Wnioskodawczyni stała się jedynym właścicielem lokalu mieszkalnego.

Mając na uwadze wyżej przywołane przepisy prawa, stan faktyczny sprawy oraz Uchwałę NSA należy stwierdzić, że za datę nabycia przez Wnioskodawczynię udziału w lokalu mieszkalnym w drodze działu spadku po śmieci małżonka, należy uznać dzień jego nabycia do majątku wspólnego małżonków, tj. 16 września 1989 r. W konsekwencji, termin pięcioletni, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, upłynął z dniem 31 grudnia 1994 r. Oznacza to, że odpłatne zbycie przez Wnioskodawczynię w 2016 r. udziału w spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego, nabytego w wyniku zniesienia współwłasności nie będzie stanowiło źródła przychodu i nie będzie skutkowało obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego, z uwagi na fakt, że od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło jego nabycie upłynął pięcioletni okres czasu (31 grudnia 1994 r.), o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4 , 00-013 Warszawa w dwóch egzemplarzach – (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z poźn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.