INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 24 października 2011r. (data złożenia 27 października 2011r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia czy wypłacane Wnioskodawcy odszkodowanie pieniężne w formie zwrotu kosztów (usług noclegowych) podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27 października 2011r. złożono ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia czy wypłacane Wnioskodawcy odszkodowanie pieniężne w formie zwrotu kosztów (usług noclegowych) podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Przedmiotem działalności jednostki budżetowej B. Mieszkania jest: zarządzanie i eksploatacja zasobów będących własnością Gminy B. oraz nadzór nad realizacją zawartych umów w zakresie nieruchomości stanowiących własność Gminy B. Jednostka została powołana 27 lipca 2011r. uchwałą Rady Miejskiej w B. i nie jest zarejestrowana jako czynny podatnik podatku od towarów i usług.

W ramach zadań określonych w statucie Jednostka została zobowiązana między innymi do podjęcia działań w zakresie usuwania skutków szkody wyrządzonej ruchem zakładu górniczego B., prowadzonym pod b. dzielnicą K.

W wyniku prowadzonej eksploatacji górniczej przez ww. Przedsiębiorstwo Górnicze pod b. dzielnicą K. uszkodzeniu uległy liczne budynki mieszkalne, stanowiąc zagrożenie dla życia i mienia zamieszkującej tam społeczności lokalnej. Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego wydał decyzje o zaistniałych szkodach oraz o konieczności natychmiastowego wykwaterowania osób z rejonu zagrożonego.

W chwili ujawnienia szkody, skala problemu przekroczyła możliwości Gminy w zakresie przydzielenia wszystkim poszkodowanym rodzinom lokali zastępczych i w związku z tym wystąpiła konieczność przyjęcia rozwiązania, w którym do czasu przydzielenia lokali docelowych, poszkodowane rodziny zostaną zakwaterowane w hotelach. Gmina zawarła w tym celu 19 sierpnia 2011r. umowę w trybie art. 67 ust. l pkt 3 ustawy Prawo zamówień publicznych z firmą „M.” Sp. z o.o. w K., która prowadzi działalność hotelową na terenie B. i posiada możliwość zakwaterowania wymaganej ilości osób. Umowa przewiduje, że rozliczenie faktycznie wykorzystanych osobo-dób odbywać się będzie w cyklach miesięcznych.

Kompania Węglowa, odpowiedzialna za powstanie ww. szkód zobowiązała się zwrócić Gminie środki finansowe poniesione na zabezpieczenie lokali tymczasowych wykwaterowanym osobom. W celu ustalenia zakresu obowiązków stron w kwestii usuwania skutków powstałych szkód górniczych strony zawarły 26 sierpnia 2011r. porozumienie.

Gmina B. w § 3 porozumienia zobowiązała się do podjęcia działań mających na celu wykwaterowanie wszystkich poszkodowanych osób z rejonu zagrożonego, w tym zabezpieczenie ich mienia oraz umieszczenie tych osób w hotelach, hostelach lub innych możliwych do pozyskania placówkach. Porozumienie zawiera również postanowienie w § 3, że Gmina może zlecić lub podjąć, i prowadzić powyższe zadanie przez swoje jednostki budżetowe. Kompania Węglowa zobowiązała się natomiast w § 4 powołanego porozumienia przyjąć na siebie obciążenie finansowe, jakie powstanie w związku z działaniami podjętymi przez Gminę w kierunku przekwaterowania do lokali tymczasowych poszkodowanych osób.

W związku z faktem, że Gmina B. przekazała z dniem 1 października 2011r. powyższe zadanie do realizacji swojej jednostce budżetowej działającej pod nazwą B. Mieszkania, jednostka ta będzie obciążana przez firmę hotelową „M.” Sp. z o.o. w K. kosztami usług noclegowych zakwaterowanych czasowo osób. Następnie jednostka będzie zobowiązana przenieść ten koszt zgodnie z porozumieniem zawartym 26 sierpnia 2011r. na odpowiedzialną za powstanie szkód Kompanię Węglową w B.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Zapytanie dotyczy sposobu przeniesienia przez jednostkę budżetową B. Mieszkania kosztów usług noclegowych, które będą zakupowane od firmy hotelowej na podstawie faktur VAT, a następnie przenoszone na Zakład Górniczy w B., odpowiedzialny za powstanie tych szkód.

W szczególności, czy jednostka, w celu przeniesienia kosztów (usług noclegowych) z faktur otrzymanych od firmy hotelowej na przedsiębiorstwo górnicze:

1. winna uznać, iż świadczenie, do którego zobowiązało się Przedsiębiorstwo Górnicze (zgoda na obciążenie kosztami usuwania skutków szkód górniczych) w zawartym porozumieniu jest świadczeniem usług i tym samym jednostka winna sporządzić faktury (refaktury) VAT na Kompanię Węglową, celem przeniesienia kosztów zakupionych usług noclegowych w rozumieniu art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług,
2. winna uznać, iż świadczenie, do którego zobowiązało się w porozumieniu Przedsiębiorstwo Górnicze (zgoda na obciążenie kosztami usuwania skutków szkód górniczych) jest odszkodowaniem w rozumieniu ustawy Prawo geologiczne i górnicze, a zawarte porozumienie nosi znamiona ugody uregulowanej w art. 97 ustawy Prawo geologiczne i górnicze, i w związku z tym, mając na uwadze, że odszkodowanie nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, nie będzie podstaw do wystawienia faktury (refaktury) VAT dla przedsiębiorstwa górniczego na to świadczenie...
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy, świadczenie, do którego zobowiązało się w porozumieniu Przedsiębiorstwo Górnicze (zgoda na obciążenie kosztami usuwania skutków szkód górniczych, powstałych z winy tego przedsiębiorstwa) jest odszkodowaniem w rozumieniu ustawy Prawo geologiczne i górnicze, gdyż postanowienia tej ustawy wskazują, iż podmiot zajmujący się eksploatacją kopalin jest zobowiązany (charakter sankcyjny) do naprawienia szkód powstałych w związku z jego działalnością. Ponadto porozumienie, które strony zawarły 26 sierpnia 2011r. nosi znamiona ugody uregulowanej w art. 97 ustawy Prawo geologiczne i górnicze.

Ponieważ odszkodowania nie można uznać za dostawę towarów i nie stanowi ono również świadczenia usług, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i tym samym brak jest podstaw do wystawiania faktur (refaktur) VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Z treści art. 7 ust. 1 powołanej ustawy wynika, że dostawą towarów jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…). Gdzie przez towary, zgodnie z art. 2 pkt 6 ww. ustawy, rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W myśl art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy o VAT.

Jednocześnie należy podkreślić, iż czynność podlega opodatkowaniu, gdy dokonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego tej płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Ze świadczeniem usługi mamy do czynienia również w sytuacji gdy podatnik dokonuje czynności działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej. Wówczas przyjmuje się, że dla celów podatku od towarów i usług podatnik sam nabył usługę od faktycznego wykonawcy, a następnie wyświadczył tę usługę.

W myśl art. 8 ust. 2a ustawy o VAT, w przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi.

Stosownie do treści przepisu art. 30 ust. 3 ustawy o VAT, w przypadku, takim podstawą opodatkowania jest kwota należna z tytułu świadczenia usług, pomniejszona o kwotę podatku.

Oznacza to, iż koszty niektórych usług, gdzie odbiorcą jest inny podmiot niż podmiot obciążony przez świadczącego usługę, mogą być w ramach zawartych umów przenoszone na faktycznego odbiorcę. Dotyczy to sytuacji, w której podatnik kupuje usługę, a następnie „w stanie nieprzetworzonym” odsprzedaje ją swojemu kontrahentowi. Podatnik jest traktowany tak, jakby świadczył tę usługę. Świadczenie takich usług powinno zostać opodatkowane podatkiem od towarów i usług według stawki właściwej dla danego rodzaju usługi.

Takie uregulowanie jest konsekwencją przyjęcia zasady, że czynność wykonana we własnym imieniu przez podatnika powoduje dla niego powstanie obowiązku podatkowego.

Zgodnie z art. 106. ust. 1 ustawy o VAT, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że przedmiotem działalności Wnioskodawcy, będącym jednostką budżetową Gminy jest zarządzanie i eksploatacja zasobów będących własnością Gminy oraz nadzór nad realizacją zawartych umów w zakresie nieruchomości stanowiących własność Gminy.

W wyniku prowadzonej eksploatacji górniczej przez Przedsiębiorstwo Górnicze, uszkodzeniu uległy liczne budynki mieszkalne, stanowiąc zagrożenie dla życia i mienia zamieszkującej tam społeczności lokalnej. W chwili ujawnienia szkody w zakresie przydzielenia wszystkim poszkodowanym rodzinom lokali zastępczych, w celu ustalenia zakresu obowiązków w kwestii usuwania skutków powstałych szkód górniczych, strony zawarły porozumienie. Gmina zobowiązała się do podjęcia działań mających na celu wykwaterowanie wszystkich poszkodowanych osób z rejonu zagrożonego, w tym zabezpieczenie ich mienia oraz umieszczenie tych osób w hotelach, hostelach lub innych możliwych do pozyskania placówkach. Gmina przekazała do realizacji powyższe zadanie Wnioskodawcy.

Wnioskodawca będzie obciążany przez firmę hotelową kosztami usług noclegowych zakwaterowanych czasowo osób. Następnie, zgodnie z zawartym porozumieniem, zobowiązany będzie przenieść ten koszt na odpowiedzialne za powstanie szkód Przedsiębiorstwo Górnicze.

W kontekście do powyższego należy rozparzyć, czy świadczenie do którego zobowiązało się w porozumieniu Przedsiębiorstwo Górnicze stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT.

I tak w myśl art. 95 ust. 2 ww. ustawy z dnia z dnia 4 lutego 1994r. Prawo geologiczne i górnicze (t. j. z 2005r. Dz. U. Nr 228, poz. 1947), obowiązującej do dnia 31 grudnia 2011r. jeżeli poszkodowany poniósł nakłady na naprawienie szkody, odszkodowanie ustala się w wysokości odpowiadającej wartości uzasadnionych nakładów. Przepis ten nie narusza postanowień ust. 1.

Zgodnie z art. 97 tej ustawy, w sprawach o naprawienie szkód, orzekają sądy powszechne. Sądowe dochodzenie roszczeń jest możliwe po wyczerpaniu postępowania ugodowego. Warunek wyczerpania postępowania ugodowego jest spełniony, jeżeli przedsiębiorca odmówił zawarcia ugody albo od zgłoszenia przedsiębiorcy żądania przez poszkodowanego upłynęło 30 dni. Ugoda, zawarta w formie aktu notarialnego, stanowi tytuł egzekucyjny w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego i podlega wykonaniu w drodze egzekucji sądowej.

Natomiast zgodnie z art. 99 tej ustawy, przepisy dotyczące naprawiania szkód stosuje się odpowiednio do zapobiegania tym szkodom.

Dodatkowo należy zauważyć, że w stanie prawnym obowiązującym po dniu 1 stycznia 2012r. kwestie te regulują przepisy ustawy z dnia 9 czerwca 2011r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. 2011 nr 163 poz. 981), tj. art. 148 i art. 151.

Powyższe unormowania wskazują zatem, że należne poszkodowanemu odszkodowanie z tytułu poniesionych przez niego nakładów na naprawienie szkody górniczej ustala się w wysokości odpowiadającej wartości uzasadnionych nakładów w rozumieniu cytowanego wyżej art. 95 ust. 2 ustawy Prawo górnicze i geologiczne (art. 148 ustawy Prawo geologiczne i górnicze z dnia 9 czerwca 2011r. – obowiązującej od dnia 1 stycznia 2012r.).

Hipotezą tego przepisu są objęte sytuacje, w których poszkodowany – właściciel nieruchomości – sam naprawił wyrządzoną mu szkodę ruchem zakładu górniczego.

Wskazać wypada, że naprawienie szkody przez poszkodowanego we własnym zakresie nie powoduje jednak, co podkreśla się także w piśmiennictwie, wygaśnięcia stosunku prawnego, którego źródłem jest fakt jej wyrządzenia. Poszkodowanemu przysługuje bowiem w dalszym ciągu roszczenie w stosunku do podmiotu odpowiedzialnego za szkodę, przysługuje mu roszczenie o zwrot nakładów, nie może się wówczas domagać naprawienia szkody.

Stwierdzić zatem należy, że z treści przytoczonych powyżej przepisów prawa geologicznego i górniczego wynika wyraźnie, iż podmiotowi dotkniętemu szkodą wyrządzoną przez kopalnię na skutek jej legalnych działań. zgodnych z ustawą prawo geologiczne i górnicze – poszkodowanemu, który poniósł nakłady na naprawienie szkody górniczej, należy się odszkodowanie w wysokości odpowiadającej wartości uzasadnionych nakładów.

W tym też kontekście w ocenie tut. organu nie można utożsamiać środków finansowych, które Wnioskodawca będzie otrzymywał od Przedsiębiorstwa Górniczego na podstawie zawartego z Gminą porozumienia, jako zwrot środków poniesionych na zabezpieczenie lokali tymczasowych wykwaterowanym osobom, z odszkodowaniem odpowiadającym wartości uzasadnionych nakładów, czy też przywracaniem stanu poprzedniego.

Tym samym świadczenie do którego zobowiązało się Przedsiębiorstwo Górnicze w zawartym porozumieniu (tj. zgodnie ze wskazaniem Wnioskodawcy – zgoda na obciążanie kosztami usuwania skutków szkód górniczych) stanowi świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. W ocenie tut. organu świadczenie pieniężne które otrzymuje Wnioskodawca w oparciu o zawarte porozumienie stanowi wynagrodzenie z tyt. świadczenia usług.

W przypadku, o którym mowa wyżej Wnioskodawca powinien wystawić fakturę na Przedsiębiorstwo Górnicze, zgodnie bowiem z zawartym porozumieniem, w oparciu o art. 8 ust. 2a, jest on podmiotem świadczącym usługi na rzecz Przedsiębiorstwa Górniczego.

Mając na uwadze powyższe, stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym świadczenie, do którego zobowiązało się w porozumieniu Przedsiębiorstwo Górnicze (zgoda na obciążenie kosztami usuwania skutków szkód górniczych, powstałych z winy tego przedsiębiorstwa) jest odszkodowaniem niepodlegającym opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i tym samym brak jest podstaw do wystawiania faktur VAT, należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.