Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP3-2.4011.220.2018.2.MK
z 8 czerwca 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800 z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 26 marca 2018 r. (data wpływu 30 marca 2018 r.), uzupełnionym pismem z dnia 25 kwietnia 2018 r. (data wpływu 2 maja 2018 r.) na wezwanie znak: 0114-KDIP3-2.4011.220.2018.1.MK z dnia 20 kwietnia 2018 r. o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ciążących na banku obowiązkach informacyjnych wobec spadkobierców w związku z umorzeniem wierzytelności kredytowych (pożyczki) udzielonych Klientowi (spadkodawcy) bez zabezpieczenia oraz zabezpieczonych hipoteką lub zastawem – jest:

• nieprawidłowe- w części dotyczącej braku powstania przychodu oraz braku ciążących na Wnioskodawcy obowiązków informacyjnych w sytuacji, gdy Wnioskodawca (wierzyciel) umorzy spadkobiercy wierzytelność z tytułu udzielonego Klientowi Wnioskodawcy (spadkodawcy) kredytu (pożyczki) lub jego części, zabezpieczonych hipoteką lub zastawem.
  

• prawidłowe – w pozostałym zakresie.
  
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 30 marca 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ciążących na banku obowiązkach informacyjnych wobec spadkobierców w związku z umorzeniem wierzytelności kredytowych (pożyczki) udzielonych Klientowi (spadkodawcy) bez zabezpieczenia oraz zabezpieczonych hipoteką lub zastawem.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe.

Bank X S.A. (dalej zwany „Spółką” lub „Bankiem”) jest bankiem krajowym w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy - Prawo bankowe prowadzącym działalność gospodarczą na podstawie przepisów tej ustawy oraz podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych o nieograniczonym obowiązku podatkowym.

W ramach prowadzonej działalności Bank jest uprawniony do udzielania kredytów (pożyczek) m.in. osobom fizycznym nie prowadzącym działalności gospodarczej (w dalszej części w skrócie również jako: „wierzytelności Banku”). Zdarza się w praktyce, że taki kredytobiorca/pożyczkobiorca (dalej w skrócie: Klienci Banku) umiera a dług przechodzi na jego spadkobierców. Spadkobiercy Klientów Banku (także będący osobami fizycznymi) przejmują i mogą w przyszłości przejmować spadek z dobrodziejstwem inwentarza (podstawa prawna: art. 1031 § 2 oraz art. 1031(1) § 1, § 3, § 4 kodeksu cywilnego). Czasami dochodzi do sytuacji gdzie stan czynny spadku wynosi 0 zł lub jego wartość jest niższa niż kwota zobowiązań, w tym z tyt. udzielonych Klientom Banku kredytów (pożyczek). W takiej sytuacji, z uwagi na wyłączenie odpowiedzialności za długi spadkowe Klientów Banku, dochodzi do niemożności dochodzenia przez Bank całej lub części jego wierzytelności z tyt. udzielonej pożyczki (kredytu) przekraczającej wartość masy spadkowej z uwagi na brak osoby dłużnika względem którego Bank mógłby prowadzić dalsze działania windykacyjne i w konsekwencji do rezygnacji z dochodzenia roszczeń i spisania takiej wierzytelności z bilansu Banku (dalej w skrócie: „umorzenia”). Często zdarza się, że umorzona wartość wierzytelności z tytułu pożyczki (kredytu) jest znacznej wartości, podczas gdy majątki spadkobierców są niewielkie, co wynika m.in. ze stanów faktycznych interpretacji indywidualnych przedstawionych w końcowej części niniejszego wniosku.

Ponieważ złożony wniosek zawierał braki formalne, tutejszy organ podatkowy pismem z dnia 20 kwietnia 2018 r. Nr znak: 0114-KDIP3-2.4011.220.2018.1.MK wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku poprzez:

• czy umorzenie wierzytelności opisane we wniosku przez Bank, będzie dotyczyć wierzytelności zabezpieczonych hipoteką lub zastawem?
  

• Czy umorzenie wierzytelności opisane we wniosku przez Bank, będzie dotyczyć także wierzytelności w stosunku do których zajdą wynikające z art. 1031 i 1032 Kodeksu cywilnego przesłanki uzasadniające rozszerzenie odpowiedzialności spadkobierców za długi spadkowe ponad wartość czynną spadku.
  
  
  

Braki uzupełniono w wyznaczonym terminie (data nadania 26 kwietnia 2018 r.). W kwestii doprecyzowania wyjaśniono, że:

• Umorzenie wierzytelności opisanych we wniosku może dotyczyć wierzytelności zabezpieczonych hipoteką lub zastawem jak również wierzytelności bez zabezpieczenia. Z tego względu w poz. 74 ORD-IN Bank nie zawarł rozróżnienia wierzytelności na zabezpieczone i niezabezpieczone.
• Umorzenie opisanych we wniosku wierzytelności nie dotyczy wierzytelności w stosunku do których zastosowanie znajdą wynikające z art. 1031 § 2 zdanie drugie i art. 1032 Kodeksu cywilnego przesłanki uzasadniające rozszerzenie odpowiedzialności spadkobierców za długi spadkowe ponad wartość czynną spadku.
  
  

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy umorzona wierzytelność z tyt. udzielonego Klientom Banku kredytu (pożyczki) lub jej część wykraczająca ponad wartość stanu czynnego spadku stanowi przychód z innych źródeł spadkobiercy Klienta Banku zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 11 ust. 1 oraz art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018r. poz. 200 j.t. z poźn. zm.) dalej: „UPDOF”, który Bank powinien wykazać w informacji PIT-8C wystawionej na spadkobiercę na podstawie art. 42a tej ustawy?

Zdaniem Wnioskodawcy, w wyniku przyjęcia przez spadkobierców spadku z dobrodziejstwem inwentarza gdy dochodzi do niemożności dochodzenia przez Bank wierzytelności lub jej części wykraczającej ponad wartość stanu czynnego spadku spadkobiercy nie uzyskują w ogóle przychodu w rozumieniu art. 11 UPDOF, a tym samym Spółka nie będzie zobowiązana do wystawienia im informacji PIT-8C na podstawie art. 42a UPDOF w zw. z art. 20 ust. 1.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 UPDOF opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku. Z ust. 2 tego przepisu wynika natomiast, że dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Art. 11 ust. 1 UPDOF, stanowi, że przychodami, są co do zasady otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Na podstawie art. 42a UPDOF osoby prawne, które dokonują wypłaty należności lub świadczeń, o których mowa w art. 20 ust. 1, z wyjątkiem dochodów (przychodów) wymienionych w art. 21, art. 52, art. 52a i art. 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku, od których nie są obowiązane pobierać zaliczki na podatek lub zryczałtowanego podatku dochodowego, są obowiązane sporządzić informację PIT-8C o wysokości przychodów i w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego, przesłać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika wykonuje swoje zadania, a w przypadku podatników, o których mowa w art. 3 ust. 2a, urzędowi skarbowemu, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych wykonuje swoje zadania.

Z przedstawionych przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega co do zasady każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania.

Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (rozumianym zarówno jako zwiększenie aktywów jak i zmniejszenie pasywów) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

Jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego spadkobiercy Klientów Banku czasami przejmują i mogą w przyszłości przejmować spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Niejednokrotnie dochodzi do sytuacji gdzie stan czynny spadku wynosi 0 zł lub jego wartość jest niższa niż kwota zobowiązań. Bank w takiej sytuacji nie może dochodzić i rezygnuje z dochodzenia całej lub części wierzytelności względem spadkobiercy przekraczającej wartość masy spadkowej. W związku z tym, że faktycznie wartość spadku po spłacie zobowiązań nie przedstawia żadnej wartości, spadkobiercy nie czerpią korzyści majątkowych z umorzonych zobowiązań - ani w postaci zmniejszenia aktywów, ani zmniejszenia pasywów, które mogłyby być ujęte przez Bank w informacji PIT-8C.

Kwestie związane z przejęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza zostały określone w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017 r., poz. 459 z późn. zm.), w skrócie: „Kodeks cywilny”. Zgodnie z art. 1031 § 2 Kodeksu cywilnego w razie przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wartości ustalonego w wykazie inwentarza albo spisie inwentarza stanu czynnego spadku.

Powyższe ograniczenie odpowiedzialności odpada, jeżeli spadkobierca podstępnie pominął w wykazie inwentarza lub podstępnie nie podał do spisu inwentarza przedmiotów należących do spadku lub przedmiotów zapisów windykacyjnych albo podstępnie uwzględnił w wykazie inwentarza lub podstępnie podał do spisu inwentarza nieistniejące długi.

Na podstawie art. 1032 § 1 Kodeksu cywilnego spadkobierca, który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza i spłacił niektóre długi spadkowe, a nie wiedział i przy dołożeniu należytej staranności nie mógł się dowiedzieć o istnieniu innych długów spadkowych, ponosi odpowiedzialność za niespłacone długi spadkowe tylko do wysokości różnicy między wartością stanu czynnego spadku a wartością świadczeń spełnionych na zaspokojenie długów spadkowych, które spłacił.

Z § 2 wynika, że spadkobierca, który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza i spłacając niektóre długi spadkowe, wiedział lub przy dołożeniu należytej staranności mógł się dowiedzieć o istnieniu innych długów spadkowych, ponosi odpowiedzialność za te długi ponad wartość stanu czynnego spadku, jednakże tylko do takiej wysokości, w jakiej byłby obowiązany je zaspokoić, gdyby spłacał należycie wszystkie długi spadkowe. Nie dotyczy to spadkobiercy niemającego pełnej zdolności do czynności prawnych oraz spadkobiercy, co do którego istnieje podstawa do jego ubezwłasnowolnienia.

Z zacytowanych przepisów wynika, że co do zasady przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza ogranicza odpowiedzialność spadkobiercy za długi spadkowe. Ograniczenie to nie ma znaczenia, jeżeli stan czynny spadku pozwala na zaspokojenie wszystkich wierzycieli. Spadkobierca ma obowiązek uwzględnienia wszystkich wierzytelności obciążających masę spadkową, o których powziął wiadomość przed przystąpieniem do ich zaspokojenia. Jeżeli zaspokojone długi spadkowe wyczerpują wartość aktywów spadku, spadkobierca zostaje zwolniony z odpowiedzialności wobec innych wierzycieli, o których istnieniu nie wiedział.

Jeżeli natomiast spadkobierca, który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza, spłacając niektóre długi spadkowe wiedział o istnieniu innych długów spadkowych, ponosi on odpowiedzialność, jednakże tylko do takiej wysokości, w jakiej byłby obowiązany je zaspokoić, gdyby spłacał należycie wszystkie długi spadkowe.

Mając na uwadze przedstawione argumenty oraz powołane przepisy należy uznać, że w sytuacji umorzenia zobowiązań zmarłego Klienta Banku (w tym z tyt. udzielonego przez Bank kredytu/pożyczki), wobec braku możliwości ich pełnego zaspokojenia z majątku spadkowego, w przypadku przejęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza, wobec spadkobierców nie powstaje przychód i zobowiązanie podatkowe w podatku dochodowym od osób fizycznych. W tak zaistniałych warunkach nie uzyskują oni w swoim majątku żadnego przysporzenia - ani w postaci zwiększenia aktywów ani w postaci zmniejszenia pasywów - które mogłoby być potraktowane w kategorii przychodu, o którym mowa w art. 11 w zw. art. 20 ust. 1 UPDOF. Co więcej, spadkobierca Klienta Banku nie jest zobowiązany do spłaty długu ze względu na ograniczoną odpowiedzialność majątkową za długi spadkodawcy (Klienta Banku) wynikającą z ustawy - Kodeks cywilny i nie można też uznać, aby umorzony dług (tu: kredyt/pożyczka udzielona przez Bank Klientowi Banku) był zobowiązaniem jakie kiedykolwiek zostało zaciągnięte przez spadkobiercę.

W związku z tym Bank nie będzie zobowiązany do wystawienia informacji PIT-8C spadkobiercom w przypadku gdy w wyniku przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza zobowiązanie z tyt. udzielonego Klientowi Banku (spadkodawcy) kredytu/pożyczki ulegnie umorzeniu (Bank zrezygnuje z dochodzenia roszczeń i dokona spisania takiej wierzytelności z bilansu).

Powyższe stanowisko zostało wielokrotnie potwierdzone w następujących interpretacjach indywidualnych: interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 6 maja 2016 r. sygn. ITPB2/4511-161/16/RS oraz z dnia 3 lutego 2016r. sygn. ITPB2/4511-978/15/TJ, interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 30 czerwca 2015r. sygn. IPTPB2/4511-190/15-4/PK, interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 22 lipca 2013 r. sygn. IBPBII/1/415- 475/13/MCZ.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe w części dotyczącej braku powstania przychodu oraz braku ciążących na Wnioskodawcy obowiązków informacyjnych w sytuacji, gdy Wnioskodawca (wierzyciel) umorzy spadkobiercy wierzytelność z tytułu udzielonego Klientowi Wnioskodawcy (spadkodawcy) kredytu (pożyczki) lub jego części, zabezpieczonych hipoteką lub zastawem, natomiast w pozostałym zakresie jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 200, z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W art. 10 ust. 1 ww. ustawy, ustawodawca określił katalog źródeł przychodów. Do katalogu tego zalicza się wymienione w pkt 9 „inne źródła”.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12–14 i art. 17.

Użyte w ww. przepisie sformułowanie „w szczególności” świadczy o tym, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter przykładowy i otwarty, a zatem do tej kategorii należy zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ww. ustawy.

W świetle powyższego, przychodem z innych źródeł jest każde przysporzenie majątkowe, mające konkretny wymiar finansowy otrzymane jako świadczenie pieniężne, rzeczowe lub też jako świadczenie nieodpłatne czy częściowo odpłatne. Z przychodem tym mamy jednakże do czynienia wyłącznie w przypadku, kiedy u podatnika występują realne korzyści majątkowe. Podstawą uzyskania ww. przychodu mogą być zatem tylko takie czynności faktyczne lub prawne, w wyniku których rzeczywiście następuje przyrost w majątku danej osoby fizycznej.

Stosownie do treści art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego – zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym świadczenia w naturze i nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.

Dla celów podatkowych nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób, których skutkiem jest nieodpłatne – to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu – przysporzenie majątku innej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.

Z wniosku oraz jego uzupełnienia wynika, że w ramach prowadzonej działalności Bank jest uprawniony do udzielania kredytów (pożyczek) m.in. osobom fizycznym nie prowadzącym działalności gospodarczej. Zdarza się w praktyce, że taki kredytobiorca/pożyczkobiorca umiera a dług przechodzi na jego spadkobierców. Spadkobiercy Klientów Banku (także będący osobami fizycznymi) przejmują i mogą w przyszłości przejmować spadek z dobrodziejstwem inwentarza (podstawa prawna: art. 1031 § 2 oraz art. 1031(1) § 1, § 3, § 4 kodeksu cywilnego). Czasami dochodzi do sytuacji gdzie stan czynny spadku wynosi 0 zł lub jego wartość jest niższa niż kwota zobowiązań, w tym z tyt. udzielonych Klientom Banku kredytów (pożyczek). W takiej sytuacji, z uwagi na wyłączenie odpowiedzialności za długi spadkowe Klientów Banku, dochodzi do niemożności dochodzenia przez Bank całej lub części jego wierzytelności z tyt. udzielonej pożyczki (kredytu) przekraczającej wartość masy spadkowej z uwagi na brak osoby dłużnika względem którego Bank mógłby prowadzić dalsze działania windykacyjne i w konsekwencji do rezygnacji z dochodzenia roszczeń i spisania takiej wierzytelności z bilansu Banku (umorzenia). Często zdarza się, że umorzona wartość wierzytelności z tytułu pożyczki (kredytu) jest znacznej wartości, podczas gdy majątki spadkobierców są niewielkie. Umorzenie wierzytelności opisanych we wniosku może dotyczyć wierzytelności zabezpieczonych hipoteką lub zastawem jak również wierzytelności bez zabezpieczenia. Natomiast umorzenie opisanych we wniosku wierzytelności nie dotyczy wierzytelności w stosunku do których zastosowanie znajdą wynikające z art. 1031 § 2 zdanie drugie i art. 1032 Kodeksu cywilnego przesłanki uzasadniające rozszerzenie odpowiedzialności spadkobierców za długi spadkowe ponad wartość czynną spadku.

W związku z powyższym Wnioskodawca powziął wątpliwość czy umorzona wierzytelność z tytuł udzielonego Klientom Banku kredytu (pożyczki) lub jej część wykraczająca ponad wartość stanu czynnego spadku stanowi przychód z innych źródeł spadkobiercy Klienta Banku który Bank powinien wykazać w informacji PIT-8C wystawionej na spadkobiercę na podstawie art. 42a tej ustawy?

Pojęcie spadku oraz zakres odpowiedzialności spadkobierców za długi spadkowe reguluje ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2017, poz. 459 ze zm.).

Stosownie do art. 922 § 1 i 2 tej ustawy prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób, chyba że są ściśle związane z osobą zmarłego lub przechodzą na oznaczone osoby niezależnie od tego, czy są one spadkobiercami.

Zaznaczyć należy, że art. 922 § 1 Kodeksu cywilnego wyraża tzw. zasadę sukcesji uniwersalnej, co oznacza, że następcy prawni wstępują w dokładnie taką samą sytuację prawną i faktyczną, która istniała w chwili śmierci spadkodawcy. Dotyczy to zasadniczo każdego stosunku prawnego, w jakim pozostawała zmarła osoba, w tym również umów obligacyjnych, czyli m.in. umowy pożyczki, czy kredytu.

Bezspornie umowa kredytu nie należy do żadnego ze wskazanych wyjątków art. 922 § 2 Kodeksu cywilnego. Wobec czego, w świetle ogólnej reguły, wynikające z niej zadłużenie, jest obowiązkiem (długiem) przechodzącym na spadkobierców.

Jednym ze skutków wejścia spadkobiercy w ogół praw i obowiązków majątkowych spadkodawcy jest powstanie po jego stronie odpowiedzialności za zobowiązania, których podmiotem był zmarły. Oznacza to, że wierzyciel spadkowy (tj. osoba, która była wierzycielem w stosunku do spadkodawcy) ma możliwość skierowania do majątku spadkobiercy egzekucji na wypadek, gdyby ten nie spełnił dobrowolnie ciążącego na nim obowiązku świadczenia.

Zgodnie z przepisem art. 1012 Kodeksu cywilnego, spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić.

W razie przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza – w myśl art. 1031 § 2 Kodeksu, spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wartości ustalonego w inwentarzu stanu czynnego spadku, przy czym powyższe ograniczenie odpowiedzialności odpada, jeżeli spadkobierca podstępnie nie podał do inwentarza przedmiotów należących do spadku albo podał do inwentarza nieistniejące długi.

Jednak należy mieć na uwadze, że w pewnych sytuacjach dla zakresu odpowiedzialności spadkobiercy za długi spadkowe bez znaczenia pozostaje treść oświadczenia o przyjęciu spadku. Powyższe ma miejsce, gdy spadkodawca ponosił odpowiedzialność rzeczową za dany dług z uwagi na zabezpieczenie należności wierzyciela zastawem lub hipoteką. Ograniczenie odpowiedzialności spadkobiercy za długi spadkowe ulega zatem wyłączeniu, gdy przedmiot roszczenia wierzyciela spadkowego stanowi wierzytelność zabezpieczoną hipoteką. W tej sytuacji kolizję między pełną odpowiedzialnością hipoteczną a ograniczoną odpowiedzialnością za długi spadkowe rozstrzyga na korzyść wierzyciela hipotecznego art. 74 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (t j. Dz. U. z 2017 r. Nr 124, poz. 1362 z późn. zm.), który stanowi, iż wierzyciel hipoteczny może dochodzić zaspokojenia z nieruchomości obciążonej hipoteką, bez względu na ograniczenie odpowiedzialności dłużnika wynikające z prawa spadkowego. Opisane wyłączenie odpowiedzialności dotyczy również wierzytelności zabezpieczonej zastawem, co wynika z treści art. 316 Kodeksu cywilnego, oraz obowiązków wynikających z umowy o dożywocie.

Mając powyższe na uwadze wskazać należy, w sytuacji gdy Wnioskodawca (wierzyciel) umorzy spadkobiercy wierzytelność z tytułu udzielonego Klientowi Wnioskodawcy (spadkodawcy) kredytu (pożyczki) lub jego części bez zabezpieczenia wykraczającą ponad wartość stanu czynnego spadku, których i tak, w związku ze złożonym oświadczeniem o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza spadkobierca nie będzie miał obowiązku ich spłaty, nie można uznać, że po stronie spadkobiercy nastąpi przysporzenie majątkowe, bowiem zdarzenie to jest obojętne pod względem prawnopodatkowym.

Natomiast gdy po śmierci kredytobiorcy (będącego spadkodawcą) dochodzi do umorzenia kredytu (pożyczki) lub jego części zabezpieczonych hipoteką lub zastawem spadkobiercy, u tego spadkobiercy powstaje przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przychód ten, kwalifikowany do przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy, odpowiada wartości umorzonego zobowiązania. Na Wnioskodawcy ciąży zatem obowiązek przekazania spadkobiercy, a także właściwym dla nich urzędom skarbowym, informacji PIT-8C o wysokości dochodu z innych źródeł, na zasadach określonych w art. 42a ustawy.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4 , 00-013 Warszawa w dwóch egzemplarzach – (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369 z poźn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy)

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.