Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0112-KDIL3-1.4011.209.2018.1.IM
z 3 lipca 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 24 kwietnia 2018 r. (data wpływu 26 kwietnia 2018 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnień przedmiotowych – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 26 kwietnia 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie zwolnień przedmiotowych.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

W dniu 29 listopada w X, należących do „A” doszło do wypadku zbiorowego. W wyniku przedmiotowego zdarzenia śmierć poniosło 8 górników, w tym mąż Wnioskodawczyni i ojciec ich małoletnich dzieci – E.W. W związku z powyższym zdarzeniem pomiędzy Wnioskodawczynią a „A” toczyły się negocjacje ugodowe w przedmiocie roszczenia przysługującego jej oraz jej małoletnim dzieciom na podstawie art. 446 § 2 k. c., tj. renty należnej ww. osobom w związku ze śmiercią E.W. Strony doszły do porozumienia w zakresie kwot należnych Wnioskodawczyni oraz jej małoletnim dzieciom z tego tytułu. Konsensus w powyższym zakresie prezentuje się następująco:

1. „A” zobowiązuje się do zapłaty na rzecz Wnioskodawczyni kwoty 278 zł (słownie: dwieście siedemdziesiąt osiem złotych 00/100) tytułem miesięcznej renty wyrównawczej na podstawie art. 446 § 2 k. c. w związku ze śmiercią męża płatnej od dnia 1.04.2018 r. oraz dodatkowo nagród z zysku w terminie i na zasadach zgodnie z obowiązującym w „A”,
2. „A” zobowiązuje się do zapłaty na rzecz A. kwoty 278 zł (słownie: dwieście siedemdziesiąt osiem złotych 00/100) tytułem miesięcznej renty wyrównawczej na podstawie art. 446 § 2 k. c. w związku ze śmiercią ojca płatnej od dnia 1.04.2018 r. oraz dodatkowo nagród z zysku i ekwiwalentu pieniężnego na pokrycie wydatków szkolnych w terminie i na zasadach zgodnie z obowiązującym w „A”,
3. „A” zobowiązuje się do zapłaty na rzecz M. kwoty 278 zł (słownie: dwieście siedemdziesiąt osiem złotych 00/100) tytułem miesięcznej renty wyrównawczej na podstawie art. 446 § 2 k. c. w związku ze śmiercią ojca, płatnej od dnia 1.04.2018 r. oraz dodatkowo nagród z zysku i ekwiwalentu pieniężnego na pokrycie wydatków szkolnych w terminie i na zasadach zgodnie z obowiązującym w „A”,
4. „A” zobowiązuje się do zapłaty na rzecz Wnioskodawczyni kwoty 7.735,66 zł (słownie: siedem tysięcy siedemset trzydzieści pięć złotych 66/100) tytułem skapitalizowanej renty wyrównawczej na podstawie przepisu art. 446 § 2 k. c. w związku ze śmiercią męża za okres od dnia 29.11.2016 r. – 31.03.2018 r.,
5. „A” zobowiązuje się do zapłaty na rzecz A. kwoty 7.735,66 zł (słownie: siedem tysięcy siedemset trzydzieści pięć złotych 66/100) tytułem skapitalizowanej renty wyrównawczej na podstawie przepisu art. 446 § 2 k. c. w związku ze śmiercią ojca za okres od dnia 29.11.2016 r. – 31.03.2018 r.,
6. „A” zobowiązuje się do zapłaty na rzecz M. kwoty 7.735,66 zł (słownie: siedem tysięcy siedemset trzydzieści pięć złotych 66/100) tytułem skapitalizowanej renty wyrównawczej na podstawie przepisu art. 446 § 2 k. c. w związku ze śmiercią ojca za okres od dnia 29.11.2016 r. – 31.03.2018 r.
   
   

Wnioskodawczyni zamierza wystąpić do Sądu Rejonowego z wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej w zakresie wskazanym powyżej.

W związku z powyższym nasuwają się wątpliwości dotyczące zwolnienia renty rodzinnej z opodatkowania oraz podstawy prawnej, z której przedmiotowe zwolnienie wynika.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy renta rodzinna, której podstawę stanowi art. 446 § 2 k. c., należna na podstawie ugody sądowej jest zwolniona z opodatkowania?
2. Jaki przepis Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych powinien być uznany za podstawę zwolnienia renty rodzinnej z opodatkowania - art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czy art. 21 ust. 1 pkt 3b w zw. z art. 21 ust.1 pkt 127 Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
   
   

Zdaniem Wnioskodawczyni, wątpliwości opisane w rubryce poprzedzającej, a dotyczące zwolnienia z opodatkowania renty, której podstawę stanowi art. 446 § 2 k. c., jeśli będzie ona należna na podstawie zawartej pomiędzy Wnioskodawczynią, reprezentowanymi przez nią małoletnimi oraz „A” w ocenie Wnioskodawczyni powinny zostać rozwiązane w następujący sposób.

Zdaniem Wnioskodawczyni renta rodzinna w zaprezentowanym wcześniej zdarzeniu przyszłym korzystała będzie ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ustawa posługuje się bowiem terminem „inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień”. Zgodnie z aktualnym stanowiskiem organów podatkowych oraz sądów administracyjnych w tym przedmiocie renta rodzinna powinna być zaliczona właśnie do zakresu przedmiotowego wskazanego terminu.

Trafnie do przedmiotowej kwestii ustosunkował się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z dnia 6 października 2016 r., sygn. akt: I SA/Gl 496/16, stwierdzając, iż „renta stanowi „inne odszkodowanie” zasądzone wyrokiem sądu i dlatego skarżąca winna korzystać ze zwolnienia podatkowego, o jakim mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b u.p.d.o.f. Brak jednolitego nazewnictwa występujący zarówno w ustawie podatkowej, jak i przepisach prawa cywilnego nie może w rozpatrywanym przypadku pozbawiać prawa do zwolnienia podatkowego strony, dodatkowo doświadczonej przez sytuację losową uprawnienia, z którego korzystałaby w sytuacji życia codziennego, tj. czy to dobrowolna czy wymuszona realizacja obowiązku alimentacyjnego. Inna interpretacja rozpatrywanego przypadku naruszałby również zasadę równości”. W ocenie Wnioskodawczyni powyższe stanowisko zasługuje na uwzględnienie i nie narusza zasady powszechności opodatkowania.

Kolejna wątpliwość dotycząca zwolnienia z opodatkowania renty rodzinnej koncentruje się wokół kwestii, czy podstawą zwolnienia z opodatkowania będzie samoistnie przepis art. 21 ust. 1 pkt 3b Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czy też powołany przepis w związku z art. 21 ust. 1 pkt 127 Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W orzecznictwie sądów administracyjnych, jak również rozstrzygnięciach organów podatkowych pojawiają się bowiem próby uzasadniania celowości zwolnienia renty rodzinnej, której podstawę stanowi art. 446 § 2 k. c. z opodatkowania przez wzgląd na fakt, iż stanowi ona niejako „zamiennik” alimentów, które korzystają ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 127 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W ocenie Wnioskodawczyni za podstawę zwolnienia uznać jednakże należy jedynie przepis art. 21 ust. 1 pkt 3 powoływanej ustawy, co znajduje poparcie w aktualnej linii orzeczniczej sądów administracyjnych. Trafne stanowisko w tej kwestii zajął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z dnia 1 lipca 2016 r., sygn. akt: I SA/Gl 43/15, stwierdzając, iż „w ocenie składu orzekającego w niniejszej sprawie, z uwagi na powyższe, proponowana przez stronę wykładania przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3b u.p.d.o.f. nie narusza zasady powszechności opodatkowania, ani nie pozostaje w sprzeczności z regułą nakazującą ścisłe interpretowanie przepisów normujących zwolnienia podatkowa. Sąd ze względów wyżej zaprezentowanych nie poddaje ściślejszej analizie możliwości zastosowania w analizowanej sprawie zwolnienia o jakim mowa w art. 21 ust. 1 pkt 127 u.p.d.o.f.”.

Mając na uwadze powyższe zdaniem Wnioskodawczyni renta należna jej oraz jej małoletnim synom, jeżeli będzie wynikała z ugody sądowej, będzie zwolniona z opodatkowania w całości, a za podstawę tego zwolnienia uznać należy art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r., poz. 200, z późn. zm.) jest zasada powszechności opodatkowania. W myśl tej zasady, wyrażonej w treści art. 9 ust. 1 ww. ustawy, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Wyrazem jej praktycznej realizacji jest art. 11 ust. 1 ww. ustawy, z którego treści wynika, że przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19, art. 25b i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Przez emeryturę lub rentę rozumie się łączną kwotę świadczeń emerytalnych i rentowych, w tym kwoty emerytur kapitałowych wypłacanych na podstawie ustawy o emeryturach kapitałowych, wraz ze wzrostami i dodatkami, z wyłączeniem dodatków rodzinnych i pielęgnacyjnych oraz dodatków dla sierot zupełnych do rent rodzinnych (art. 12 ust. 7 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ww. ustawy za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności”, definicja źródeł przychodów ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie.

Stosownie do art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy – wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:

1. otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
2. dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
   
   

Natomiast z przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3c ww. ustawy wynika, iż wolne od podatku dochodowego są odszkodowania w postaci renty otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, przez poszkodowanego, który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość.

Zagadnienia dotyczące rent reguluje m.in. przepis art. 446 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2018 r., poz. 1025), który stanowi, że osoba, względem której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny, może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody renty obliczonej stosownie do potrzeb poszkodowanego oraz do możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego. Takiej samej renty mogą żądać inne osoby bliskie, którym zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania, jeżeli z okoliczności wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego.

Zgodnie z art. 446 § 3 Kodeksu cywilnego sąd może ponadto przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej.

W rozpatrywanej sprawie znajduje zastosowanie zwolnienie przedmiotowe przewidziane w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W orzecznictwie sądowym dotyczącym kwestii zasadności opodatkowania ww. rent przyznanych na podstawie wyroku sądu powszechnego zaprezentowany został pogląd (I SA/GI 43/15, FSK 3153/15, I SA/GI 496/16), zgodnie z którym „przy wyznaczeniu zakresu pojęcia „inne odszkodowania”, użytego w art. 21 ust. 1 pkt 3b) u.p.d.o.f, należy odwołać się do wykładni celowościowej. Użyty przez ustawodawcę zwrot „inne odszkodowania lub zadośćuczynienia” nie ogranicza się jedynie do świadczeń, które w wyroku lub ugodzie sądowej tylko tak (wprost) zostały nazwane”. W ocenie Sądu „Pozostawałoby to w sprzeczności z koniecznością respektowania podstawowych zasad konstytucyjnych, w tym zawierających gwarancje zaspokojenia określonych praw podmiotowych adresatom norm ustawowych. Przyznane przez sąd powszechny świadczenie jest bowiem niczym innym jak formą odszkodowania płaconą periodycznie (co miesiąc) na rzecz małoletniego dziecka, stanowiącym rekompensatę za utratę jednego z rodziców, nazwaną w Kodeksie cywilnym renta. Sąd uznając, że odszkodowawczy charakter tego świadczenia nie jest sporny, słusznie stwierdził, że „określenia i (użyte w art. 21 ust. 1 pkt 3c u.p.d.o.f) są synonimiczne.”.

Naczelny Sąd Administracyjny uznając, że odszkodowawczy charakter tego świadczenia nie jest sporny oraz mając na uwadze brak jednolitego nazewnictwa w ustawie podatkowej oraz przepisach kodeksu cywilnego wyprowadził wniosek, że w rozpatrywanym przypadku nie można pozbawiać prawa do zwolnienia podatkowego Wnioskodawcy doświadczonego przez sytuację losową, z którego korzystałaby w sytuacji życia codziennego, tj. czy to dobrowolna czy wymuszona realizacja obowiązku alimentacyjnego. Inna interpretacja rozpatrywanego przypadku naruszałby również zasadę równości.

Należy również wspomnieć, iż Naczelny Sąd Administracyjny dokonując oceny prawnej, przyznanej na podstawie art. 446 § 2 K.c. renty wyrównawczej, powołał się w swoim orzeczeniu na treść orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2015 r. (sygn. akt III CSK 132/14) w którym stwierdzono, że „roszczenie przewidziane w art. 446 § 2 K.c. ma charakter odszkodowawczy, a nie alimentacyjny”.

Ponadto skoro w art. 21 ust. 1 pkt 3c updof odszkodowanie w postaci renty otrzymane na podstawie przepisów prawa cywilnego w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia, przez poszkodowanego który utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej, albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość korzysta ze zwolnienia, to również jeżeli w wyniku wypadku doszło do śmierci poszkodowanego i taką rentę odszkodowawczą otrzymują członkowie rodziny, jako rekompensatę za utratę rodzica czy osoby bliskiej w przypadku małżonka, trudno uznać, że przyznane im świadczenie powinno podlegać opodatkowaniu.

Zatem, jeżeli rzeczywiście nastąpi zawarcie ugody sądowej (zdarzenie przyszłe) w wyniku której Wnioskodawczyni i jej małoletnie dzieci otrzymają świadczenie na podstawie art. 446 § 2 K.c., to renta ta mająca niewątpliwie charakter odszkodowawczy, będzie korzystać z ww. zwolnienia przedmiotowego. Zatem świadczenie to, o ile zostaną spełnione wszystkie przesłanki ustawowe, może zostać zaliczone do kategorii „inne odszkodowanie”, o której mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.