INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 05 września 2011 r. (data wpływu do tut. Biura – 14 września 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania odszkodowania z tytułu ograniczonej możliwości korzystania z gruntu - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14 września 2011 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych m.in. w zakresie opodatkowania odszkodowania z tytułu ograniczonej możliwości korzystania z gruntu.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Gmina (...) zawarła w dniu 22 czerwca 2011 r. umowę ustanowienia służebności przesyłu w formie aktu notarialnego na rzecz zakładu budżetowego - Gminnego Zakładu Wodociągów i Kanalizacji (Wnioskodawcy), na nieruchomościach stanowiących działki, których właścicielem jest pani X. Porozumieniem z dnia 31 maja 2011 r. strony ustaliły warunki zawartej notarialnie umowy.

Dla przedmiotowych działek oznaczonych nr (...) i (...) prowadzona jest księga wieczysta nr (...) przez Sąd Rejonowy w (...). Nieruchomość wchodzi w skład gospodarstwa rolnego wykorzystywanego do produkcji rolnej, opodatkowanej podatkiem rolnym.

Ustanowienie przedmiotowej służebności przesyłu nastąpiło na czas nieoznaczony.

Na przedmiotowych działkach znajdują się urządzenia związane z odprowadzaniem ścieków, tj. podziemny kolektor ciśnieniowy, będący własnością Gminy - we władaniu Wnioskodawcy.

W zakresie przedmiotowej służebności przesyłu Wnioskodawca uprawniony będzie do wejścia, wjazdu na działki obciążone w celu posadowienia urządzeń, usuwania awarii, dokonywania napraw, przeglądów, kontroli, dokonywania pomiarów, konserwacji, remontów, wymiany, rozbudowy, modernizacji i wykonania nowych przyłączy.

Z tytułu ustanowienia służebności przesyłu Wnioskodawca wypłacił właścicielce działek jednorazowe wynagrodzenie w wysokości 2.000,00 zł.

Jako rekompensatę z tytułu ograniczonej możliwości korzystania z gruntu zajętego pod budowę kolektora oraz z tytułu naprawy szkód poniesionych w trakcie umieszczania urządzenia (rekultywacja gruntów) właścicielka działek otrzymała odszkodowanie w kwocie 9.900,00 zł. Przelew na rachunek bankowy nastąpił w dniu 30 czerwca 2011 r.

Koszty związane z ustanowieniem służebności przesyłu pokryte zostały przezWnioskodawcę.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy otrzymane odszkodowanie z tytułu ograniczonej możliwości korzystania z gruntu korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych...

Zdaniem Wnioskodawcy otrzymane przez właściciela działki odszkodowanie z tytułu ograniczonej możności korzystania z gruntu oraz z tytułu pokrycia poniesionych kosztów rekultywacji gruntu w kwocie 9.900,00 zł korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych, gdyż spełnione są warunki o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Wnioskodawca wskazał, iż na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 120 ww. ustawy, wolne od podatku są odszkodowania wypłacone na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tutułu:

1. ustanowienia służebności gruntowej,
2. rekultywacji gruntów,
3. szkód powstałych w uprawach rolnych i drzewostanie

-w wyniku prowadzenia na tych gruntach, przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji dotyczących budowy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz budowy urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.).

Zgodnie z art. 143 ust. 2 powołanej wyżej ustawy o gospodarce nieruchomosciami przez budowę urządzeń infrastruktury technicznej rozumie się urządzenie albo modernizację drogi oraz wybudowanie pod ziemią, na ziemi albo nad ziemią przewodów lub urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych, elektrycznych, gazowych i telekomunikacyjnych.

Służebnośc gruntowa, uregulowana została w art. 285 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16. poz. 93 ze zm.). W myśl powołanego przepisu służebność jest prawem, którego treśc polega na tym, że:

• posiadacz służebności może korzystać w oznaczonym zakresie (określonym w umowie o ustanowienie służebności) z nieruchomości obciążonej,
• właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań,
• właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności.
  
  

Usytuowanie kolektora tłocznego ścieków komunalnych w granicach przedmiotowej nieruchomości ogranicza wykorzystanie części gruntu zgodnie z planem miejscowym. Zgodnie z uchwałą Rady Gminy nr (…) z dnia 24 czerwca 2005 r. oraz nr (…) z dnia 30 czerwca 2006 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego części sołectwa (…) i (…) przedmiotowe działki znajdują się terenach upraw polowych. W momencie posadowienia kolektora nieruchomość użytkowana była jako teren upraw polowych.

Przy ustaleniu wysokości odszkodowania za szkody związane z budową kolektora tłocznego uwzględniono:

• ograniczenie lub brak możliwości korzystania z gruntu zajętego pod budowę kolektora tłocznego i urządzeń towarzyszących,
• zniszczenie zbiorów w czasie robót,
• konieczność wykonania przez właściciela gruntu tzw. rekultywacji biologicznej, tj. zabiegów uprawowych zmierzających do pobudzenia procesów chemiczno-biologicznych w glebie,
• obniżkę plonów w 4 kolejnych latach po zakończeniu inwestycji z tzw. „koszyka wiejskiego”,
• wartość szkody trwałej z tytułu lokalizacji rurociągu na nieruchomościach.
  
  

Zdaniem Wnioskodawcy w powołanym przypadku możliwe jest zastosowanie zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż spełnione są łącznie przesłanki:

1. Doszło do wypłaty odszkodowania (przelew na rachunek bankowy 30 czerwca 2011 r.). Odszkodowanie to wynagrodzenie (rekompensata) za poniesione straty (szkody). Świadczenie, które zostało wypłacone ma na celu zrekompensowanie poniesionej szkody, a nie wzbogacenie.
2. Podstawą wypłaty jest zawarta umowa w formie aktu notarialnego, poprzedzona porozumieniem.
3. Wypłata nastąpiła na rzecz posiadacza gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego.
4. Tytułem wypłaty odszkodowania jest ustanowienie służebności gruntowej, rekultywacja gruntów i szkoda powstała w uprawach rolnych, a źródłem wypłaty odszkodowania jest prowadzenie na gruncie przez Gminny Zakład Wodociągów i Kanalizacji inwestycji dotyczących budowy urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami.
   
   

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

W myśl zasady powszechnego opodatkowania wyrażonej w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z treści powołanego przepisu wynika zatem, iż opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę w katalogu zwolnień przedmiotowych ustawy bądź, od których Minister Finansów zaniechał poboru podatku, w drodze rozporządzenia.

Na podstawie art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Odszkodowanie stanowi co do zasady przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie oznacza to jednak, że wszystkie odszkodowania podlegają opodatkowaniu. Niektóre z nich, wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych określonym w art. 21 ust. 1 ustawy, korzystają ze zwolnienia od podatku Jednakże należy podkreślić, iż korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym zwolnienia od podatku, jest możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy spełnione są wszelkie przesłanki określone w przepisie stanowiącym podstawę prawną danej preferencji.

Przepis art. 21 ust. 1 pkt 120 ww. ustawy stanowi, iż wolne od podatku dochodowego są odszkodowania wypłacone, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu:

1. ustanowienia służebności gruntowej,
2. rekultywacji gruntów,
3. szkód powstałych w uprawach rolnych i drzewostanie

-w wyniku prowadzenia na tych gruntach, przez podmioty uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, inwestycji dotyczących budowy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz budowy urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa w art. 143 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.).

Z przepisu art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że wskazane w nim odszkodowanie korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego, gdy łącznie spełnione są następujące warunki:

• otrzymuje je posiadacz gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego,
• odszkodowanie zostaje wypłacone z tytułu wymienionego w przepisie,
• podmiot uprawniony na podstawie odrębnych przepisów prowadzi na gruntach wchodzących w skład gospodarstwa rolnego inwestycję związaną z budową infrastruktury przesyłowej ropy naftowej i produktów rafinacji ropy naftowej oraz inwestycję związaną z budową urządzeń infrastruktury technicznej, o których mowa jest w art. 143 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami,
• źródłem odszkodowania jest wyrok sądowy lub umowa (ugoda) zawarta między stronami.
  
  

Zgodnie z art. 143 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami przez budowę urządzeń infrastruktury technicznej rozumie się budowę drogi oraz wybudowanie pod ziemią, na ziemi albo nad ziemią przewodów lub urządzeń wodociągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych, elektrycznych, gazowych i telekomunikacyjnych.

Należy podkreślić, iż wszelkie zwolnienia podatkowe są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania, a przepisy dotyczące zwolnień powinny być interpretowane ściśle, zgodnie przede wszystkim z ich wykładnią językową. Wykluczone jest w tym przypadku zastosowanie wykładni rozszerzającej jak i zawężającej.

W przedmiocie stosowania wszelkiego rodzaju ulg podatkowych trzeba mieć na uwadze także przepis art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 02 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 ze zm.), zgodnie z którym każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie. Nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy, co wynika z art. 217 Konstytucji. Tym samym, każdy wyjątek od zasady powszechności opodatkowania, w tym także ulga podatkowa, nie może być interpretowany dowolnie, ani uzupełniany w drodze interpretacji o treść, której nie zawiera.

Służebność gruntowa, uregulowana została w art. 285 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Stanowi on, że nieruchomość można obciążyć na rzecz właściciela innej nieruchomości (nieruchomości władnącej) prawem, którego treść polega bądź na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej, bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź też na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (służebność gruntowa).

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że Wnioskodawca jako rekompensatę z tytułu ograniczonej możliwości korzystania z gruntu zajętego pod budowę kolektora oraz z tytułu naprawy szkód poniesionych w trakcie umieszczania urządzenia (rekultywacja gruntów) wypłacił właścicielce działek odszkodowanie w kwocie 9.900,00 zł.

W związku z powyższym, stwierdza się, że odszkodowanie jest szczególnym rodzajem świadczenia polegającym na naprawieniu szkody, czyli uszczerbku, jakiego doznaje poszkodowany we wszelkiego rodzaju dobrach chronionych przez prawo. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy.

Przepis art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych pozwala na zwolnienie z opodatkowania odszkodowań wypłaconych na podstawie zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu m.in. ustanowienia służebności gruntowej.

W związku z powyższym jeżeli istotnie – jak stwierdza Wnioskodawca – odszkodowanie stanowiące rekompensatę z tytułu ograniczonej możliwości korzystania z gruntu zajętego pod budowę kolektora zostało wypłacone tytułem ustanowienia służebności gruntowej (tego rodzaju służebność oprócz służebności przesyłu została faktycznie ustanowiona), to – przy spełnieniu pozostałych warunków, określonych w art. 21 ust. 1 pkt 120 cyt. ustawy – odszkodowanie to korzysta ze zwolnienia.

Należy również wskazać, iż z art. 21 ust. 1 pkt 120 lit b) i c) wynika, że wolne od podatku dochodowego są odszkodowania wypłacone, na podstawie wyroków sądowych i zawartych umów (ugód), posiadaczom gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, z tytułu rekultywacji gruntów oraz szkód powstałych w uprawach rolnych i drzewostanie.

Jeżeli zatem Wnioskodawca wypłacił odszkodowanie za szkody powstałe w trakcie umieszczania kolektora ciśnieniowego na przedmiotowych działkach, to wówczas będzie ono stanowiło przychód właścicielki działek, podlegający zwolnieniu na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. c) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jednak jedynie w sytuacji, gdy będzie ono wypłacone z tytułu szkód poniesionych w uprawach rolnych i drzewostanie. Odszkodowanie wypłacone tylko za tak określone szkody podlega bowiem zwolnieniu na podstawie wskazanego przepisu.

Dodatkowo wskazać należy, iż ustawodawca zwolnił również na podstawie omawianego przepisu odszkodowania wypłacone z tytułu rekultywacji gruntów (art. 21 ust. 1 pkt 120 lit. b)), której definicję zawarto w art. 4 pkt 18 ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (j.t. Dz. U. z 2004 r. Nr 121, poz. 1266 ze zm.). Zgodnie z przywołanym przepisem przez rekultywację gruntów rozumie się nadanie lub przywrócenie gruntom zdegradowanym albo zdewastowanym wartości użytkowych lub przyrodniczych przez właściwe ukształtowanie rzeźby terenu, poprawienie właściwości fizycznych i chemicznych, uregulowanie stosunków wodnych, odtworzenie gleb, umocnienie skarp oraz odbudowanie lub zbudowanie niezbędnych dróg.

Jeżeli zatem, odszkodowanie za wszelkie szkody powstałe w trakcie budowy urządzeń związanych z odprowadzaniem ścieków, zostało wypłacone istotnie z tytułu szkód powstałych w uprawach rolnych i drzewostanie, bądź z tytułu rekultywacji gruntów wchodzących w skład gospodarstwa rolnego lub też dotyczyło ustanowienia służebności gruntowej, to uzyskany w ten sposób przychód będzie korzystał ze zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a Wnioskodawca nie będzie zobowiązany do wystawienia na druku PIT-8C informacji o przychodach z innych źródeł.

W przeciwnym wypadku wypłacone przez Wnioskodawcę odszkodowanie stanowić będzie dla właścicielki nieruchomości podlegający opodatkowaniu przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Na Wnioskodawcy będą ciążyły obowiązki podatkowe wynikające z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. w szczególności obowiązek wystawienia informacji według ustalonego wzoru na druku PIT-8C o przychodach z innych źródeł.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.