INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 27.09.2011 r. (data wpływu 28.09.2011 r.) oraz piśmie (data nadania 16.12.2011 r., data wpływu 19.12.2011 r.) uzupełniającym braki formalne na wezwanie Nr IPPB1/415-869/11-2/MS z dnia 02.12.2011 r. (data nadania 02.12.2011 r., data doręczenia 09.12.2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodów uzyskiwanych przez użyczającego z tytułu użyczenia lokalu użytkowego – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 28 września 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania przychodów uzyskiwanych przez użyczającego z tytułu użyczenia lokalu użytkowego.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Osoba fizyczna, będąca właścicielem nieruchomości stanowiącej lokal użytkowy zamierza go przekazać do nieodpłatnego używania konkubinie. Konkubina zamierza wykorzystywać przedmiotowy lokal w prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Strony planują zawrzeć umowę użyczenia, na mocy której po stronie biorącej w użyczenie ciążyć będą obowiązki dotyczące ponoszenia kosztów eksploatacji a także opłat czynszowych.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy po stronie użyczającej oraz stronie biorącej w użyczenie powstaje przychód w podatku dochodowym od osób fizycznych w przypadku, gdy na podstawie takiej umowy, strona biorąca w użyczenie zobowiązuje się poza ponoszeniem zwykłych koszów związanych z utrzymaniem rzeczy dodatkowych opłat, w tym opłacania czynszu...

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest opodatkowanie przychodu uzyskanego przez użyczającego (Wnioskodawcę) z tytułu użyczenia lokalu użytkowego. Natomiast wniosek dotyczący opodatkowania przychodu uzyskanego przez stronę biorącą w użyczenie lokal użytkowy (konkubiny Wnioskodawcy) zostanie rozpatrzony odrębnym rozstrzygnięciem.

Zdaniem Wnioskodawcy, użyczenie jest uregulowane w art. 710-719 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16, poz. 93 ze zm.). Przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nie oznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy w zakresie przewidzianym umową i przepisami prawa, Biorący do używania ponosi zwykłe koszty utrzymania rzeczy użyczonej.

Cechą charakterystyczną użyczenia jest nieodpłatność oraz motyw bezinteresowności. Z uwagi na fakt, że z tytułu umowy użyczenia zobowiązanym do spełnienia świadczenia jest tylko użyczający, umowę tę należy uznać za jednostronnie zobowiązującą Użyczenie nie jest też umową wzajemną Główną przesłanką kwalifikującą umowę jako umowę użyczenia jest jej nieodpłatny charakter Ze względu na fakt, że z tytułu umowy użyczenia zobowiązanym do spełnienia świadczenia jest tylko użyczający, umowę tę należy uznać za jednostronnie zobowiązującą. Dający rzecz w użyczenie nie musi być jej właścicielem; wystarczy, że jest posiadaczem - samoistnym lub zależnym - albo nawet tylko dzierżycielem. Umowa użyczenia może być zawarta w dowolnej formie (ustnej, pisemnej, w formie aktu notarialnego, także przez czynności konkludentne/dorozumiane). Nie wymagana jest także forma pisemna dla celów dowodowych ze względu na wartość rozporządzenia prawem. Jeżeli jednak strony zawarły umowę w takiej formie, jej uzupełnienie lub zmiana również wymaga zachowania odpowiedniej formy.

Biorący do używania ponosi zwykłe koszty utrzymania rzeczy użyczonej i nie może żądać zwrotu kosztów od użyczającego. Zwykle koszty utrzymania rzeczy to wydatki i nakłady pozwalające zachować rzecz w stanie niepogorszonym, utrwalającym jej właściwości i przeznaczenie, np. koszty konserwacji, bieżących remontów, drobnych napraw itp. Chodzi więc o takie koszty, których poniesienie narzuca niezbędna potrzeba zachowania określonego stanu rzeczy.

Za zwykłe koszty utrzymania rzeczy nie można uznać kosztów obciążających dłużnika niezależnie od istnienia stosunku użyczenia (np. podatków, kosztów ubezpieczenia rzeczy, opłat i innych publiczno i prywatnoprawnych ciężarów związanych zwykle z własnością lub posiadaniem rzeczy).

Na podstawie umowy użyczenia biorący do używania ponosi zwykłe koszty utrzymania rzeczy użyczonej i nie może żądać zwrotu kosztów od użyczającego. Zwykłe koszty utrzymania rzeczy to wydatki i nakłady pozwalające zachować rzecz w stanie niepogorszonym, utrwalającym jej właściwości i przeznaczenie, np. koszty konserwacji, bieżących remontów, drobnych napraw itp. Za zwykłe koszty utrzymania rzeczy nie można uznać kosztów obciążających dłużnika niezależnie od istnienia stosunku użyczenia (np. podatków, kosztów ubezpieczenia rzeczy, opłat i innych publiczno i prywatnoprawnych ciężarów związanych zwykle z własnością lub posiadaniem rzeczy). Stosownie zatem do powyższego, jeżeli na podstawie umowy użyczenia biorący w użyczenie ponosi dodatkowe opłaty za użyczającego tytułem opłat czynszowych (opłat do wspólnoty mieszkaniowej), które to opłaty użyczający musiałby ponieść bez względu na fakt zawarcia przedmiotowej umowy, to fakt ten wywoła określone skutki podatkowe.

Art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymienia źródła przychodów, m. in. w pkt 9 inne źródła. Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, zgodnie z art. 20 ust. 1, uważa się w szczególności kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach. Wskazany przez ustawodawcę w art. 20 ust 1 ww. ustawy katalog przychodów zaliczanych do innych źródeł nie stanowi katalogu zamkniętego, zawiera on jedynie przykładowe wskazanie przychodów zaliczanych do innych źródeł.

Jednocześnie, stosownie do treści art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Przez pojęcie „otrzymane” - zgodnie ze Słownikiem języka polskiego - należy rozumieć takie pieniądze i wartości pieniężne, które zostały podatnikowi dane. Mając na uwadze istnienie wielu form rozliczeń, należy uznać, że otrzymane pieniądze to nie tylko wypłacona gotówka, ale również środki pieniężne, którymi np. regulowane są zobowiązania podatnika, tj. w rozpatrywanej sprawie zapłacony przez biorącego w używanie czynsz. Mając na uwadze powyższe, wskazać należy, iż z treści powołanych wyżej przepisów wynika, iż opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega dochód uzyskiwany w wyniku określonych czynności faktycznych i prawnych, w następstwie, których mamy do czynienia z przyrostem mienia, osiągniętym przysporzeniem majątkowym mającym konkretny wymiar finansowy.

W przypadku, gdy w sprawie biorący w używanie lokal płaci czynsz, zwalnia tym samym z długu użyczającego. Reasumując, mając na uwadze powołane przepisy, stwierdzić należy, iż w przypadku, gdy kwota czynszu regulowana byłaby przez biorącego w użytkowanie lokal to równowartość zapłaconego czynszu stanowić będzie dla użyczającego przychód z innych źródeł i podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych. Powyższe potwierdza stanowisko organów podatkowych, m.in. interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 10 czerwca 2011 roku, sygn. IPPB1/415-342/11-2/JB.

W przypadku, gdy w biorący w używanie będzie zobowiązany do zwrotu kosztów związanych z użytkowaniem nieruchomości (np. media, podatek od nieruchomości, czynsz, etc.) oraz na przykład do zapłaty odsetek z tytułu odroczonego terminu zapłaty, oddanie do używania straci swój nieodpłatny charakter. Jeżeli biorący w używanie zobowiązany będzie do zwrotu kosztów związanych z używaniem nieruchomości, to umowa użyczenia traci swój nieodpłatny charakter i ani użyczający, ani biorący w używanie nie uzyska przychodu z tytułu nieodpłatnego świadczenia (por. wyrok NSA z 28 sierpnia 1995 r., sygn. akt SA/Wr 2612/94). Przychód podatkowy nie powstanie również wtedy, gdy korzystający zobowiązuje się ponosić koszty, które nie są wydatkami związanymi ze zwykłym używaniem rzeczy, np. koszty ubezpieczenia używanego majątku, podatki od środków transportu lub inne opłaty.

Jeżeli na skutek wykonania umowy biorący w użyczenie zwalnia użyczającego od obowiązku uiszczenia podatków i innych należności publiczno i prywatno prawnych to w rozumieniu prawa cywilnego zmniejsza zobowiązania użyczającego. Zapłata cudzego długu stanowi przysporzenie po stronie zobowiązanego (użyczającego), stąd też biorący w użyczenie nie może być uznany za osobę korzystającą z mienia nieodpłatnie. Dodatkowo należy podkreślić, że w prawie cywilnym znana jest instytucja korzystania z rzeczy w zamian za płacenie podatków (art. 708 Kodeksu Cywilnego), jednakże w takim przypadku do powstałej sytuacji stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące umowy dzierżawy.

Fakt płacenia podatków, czynszu innych należności za użyczającego w zamian za używanie rzeczy ustawodawca uznaje za posłać umowy o odpłatne używanie rzeczy. Wprawdzie wskazany przepis art. 708 Kodeksu Cywilnego odnosi się tylko do umów związanych z gruntami rolniczymi, niemniej jednak świadczy o tym, że taka umowa jest raczej zbliżona do umowy dzierżawy, a nie do umowy użyczenia. Skoro zatem umowa między użyczającym o biorącym w użyczenie przewiduje pewne formy odpłatności taką postać, a równocześnie, to należy przyjąć, że strony wiąże nienazwana umowa o odpłatne używanie.

Zauważmy, że biorący do używania uzyska przychód podatkowy jedynie wówczas, gdy świadczenie ma charakter nieodpłatny. Natomiast w przypadku świadczenia wzajemnego przychód podatkowy nie powstanie. Takie stanowisko zajął również Urząd Skarbowy w Piotrkowie Trybunalskim w postanowieniu z 16 lipca 2007 r., nr US.I/1-415/13/2007:

„(…) Cechą charakterystyczną użyczenia jest bezpłatność i bezinteresowność. Oznacza to, że umowa ta nie może nakładać na biorącego do używania żadnego świadczenia na rzecz dającego do bezpłatnego używania. Umowa nie ma charakteru umowy bezpłatnej, jeżeli strony zobowiązują się do wzajemnych świadczeń (np. dający rzecz zobowiązuje się do jej przekazania a otrzymujący rzecz zobowiązuje się do wykonania czynności łub usług na rzecz dającego)”.

Biorąc powyższe pod uwagę stanowisko podatnika jest następujące:

Zdaniem Wnioskodawcy jeżeli w ramach zawartej umowy oprócz ponoszenia kosztów utrzymania rzeczy biorący do używania zobowiązuje się do opłacania czynszu za Wnioskodawcę to w takiej sytuacji:

• po stronie biorącej w użyczenie nie powstaje przychód,
• po stronie użyczającej (Wnioskodawcy) powstaje przychód w wysokości równiej czynszu opłacanego za użyczającego przez biorącego w użyczenie.
  
  

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej opisanego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca użyczył bezpłatnie lokal użytkowy konkubinie. Strony planują zawrzeć umowę użyczenia, na mocy której po stronie biorącej w użyczenie ciążyć będą obowiązki dotyczące ponoszenia kosztów eksploatacji a także opłat czynszowych.

Użyczenie jest uregulowane w art. 710-719 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16, poz. 93 ze zm.). Przez umowę użyczenia użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nie oznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy w zakresie przewidzianym umową i przepisami prawa. Cechą charakterystyczną użyczenia jest nieodpłatność oraz motyw bezinteresowności.

Z uwagi na fakt, że z tytułu umowy użyczenia zobowiązanym do spełnienia świadczenia jest tylko użyczający, umowę tę należy uznać za jednostronnie zobowiązującą. Użyczenie nie jest też umową wzajemną. Biorący do używania ponosi zwykłe koszty utrzymania rzeczy użyczonej i nie może żądać zwrotu kosztów od użyczającego. Zwykłe koszty utrzymania rzeczy to wydatki i nakłady pozwalające zachować rzecz w stanie niepogorszonym, utrwalającym jej właściwości i przeznaczenie, np. koszty konserwacji, bieżących remontów, drobnych napraw, opłaty licznikowe.

Za zwykłe koszty utrzymania rzeczy nie można uznać kosztów obciążających dłużnika niezależnie od istnienia stosunku użyczenia (np. podatków, kosztów ubezpieczenia rzeczy, opłat i innych publiczno i prywatnoprawnych ciężarów związanych zwykle z własnością lub posiadaniem rzeczy). Stosownie zatem do powyższego, jeżeli na podstawie umowy użyczenia biorący w użyczenie ponosi dodatkowe opłaty za użyczającego tytułem opłat czynszowych, które to opłaty użyczający musiałby ponieść bez względu na fakt zawarcia przedmiotowej umowy, to fakt ten wywoła określone skutki podatkowe.

Art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymienia źródła przychodów, m. in. w pkt 9 inne źródła. Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, zgodnie z art. 20 ust. 1, uważa się w szczególności kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Wskazany przez ustawodawcę w art. 20 ust. 1 ww. ustawy katalog przychodów zaliczanych do innych źródeł nie stanowi katalogu zamkniętego, zawiera on jedynie przykładowe wskazanie przychodów zaliczanych do innych źródeł. Jednocześnie, stosownie do treści art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6 i 9, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Przez pojęcie „otrzymane" - zgodnie ze Słownikiem języka polskiego - należy rozumieć takie pieniądze i wartości pieniężne, które zostały podatnikowi dane.

Mając na uwadze istnienie wielu form rozliczeń, należy uznać, że otrzymane pieniądze to nie tylko wypłacona gotówka, ale również środki pieniężne, którymi np. regulowane są, zobowiązania podatnika, tj. w rozpatrywanej sprawie zapłacony przez biorącego w używanie czynsz.

Mając na uwadze powyższe, wskazać należy, iż z treści powołanych wyżej przepisów wynika, iż opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega dochód uzyskiwany w wyniku określonych czynności faktycznych i prawnych, w następstwie, których mamy do czynienia z przyrostem mienia, osiągniętym przysporzeniem majątkowym mającym konkretny wymiar finansowy.

W przedmiotowej sprawie biorąca w używanie lokal płaci czynsz, a zatem zwalnia z długu Wnioskodawcę.

Reasumując, mając na uwadze przedstawione zdarzenie przyszłe oraz powołane przepisy, stwierdzić należy, iż kwota czynszu administracyjnego - dokonywana przez biorącą w użytkowanie lokal mieszkalny - stanowi dla Wnioskodawczyni przychód z innych źródeł i podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.