INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że Pana stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 27 września 2011 r. (data wpływu do Organu 27 września 2011 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zamiany mieszkania - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 27 września 2011 r. wpłynął do Organu ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych zamiany mieszkania.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca w 1988 r. otrzymał przydział mieszkania własnościowego od spółdzielni mieszkaniowej, w którym mieszkał z żoną i dwoma synami. Małżonkowie od chwili zawarcia związku małżeńskiego w 1974 r. posiadali wspólność majątkową. W dniu 12 lutego 2009 r. zmarła żona wnioskodawcy, po której wnioskodawca wraz z synami otrzymał po 1/6 udziału w mieszkaniu każdy. W umowie notarialnej o dział spadku po żonie z dnia 19 czerwca 2009 r. synowie wnioskodawcy zrzekli się swoich udziałów w spadku na jego rzecz, w związku z powyższym wnioskodawca został jedynym właścicielem mieszkania. Działu spadku dokonano bez jakichkolwiek spłat ze strony wnioskodawcy i bez roszczeń ze strony jego synów.

Wnioskodawca wskazał, że jeden z jego synów ma dwie córki w wieku 5 i 7 lat. W zawiązku z faktem, że wnioskodawca sam zajmował swoje czteropokojowe mieszkanie, postanowił zamienić z ww. synem mieszkania. Akt notarialny zamiany mieszkań sporządzono dnia 03 grudnia 2010 r. Pomimo różnicy powierzchni mieszkań, uwzględniając jednak standard ich wykończenia, ustalono cenę zamienionych mieszkań na równą kwotę wynoszącą 190.000 zł.

Zamiany dokonano bez jakichkolwiek spłat i wzajemnych roszczeń. W PIT-39 wnioskodawca wykazał przychód i dochód w kwocie 95.000 zł. Kwotę zwolnioną na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy wnioskodawca wykazał również w wysokości 95.000 zł.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy wnioskodawca ma do zapłacenia podatek od zamiany mieszkań... Czy wnioskodawca dobrze wypełnił PIT-39... Czy wnioskodawca musi przedstawić jakieś rachunki w urzędzie skarbowym np. za malowanie mieszkania...

Zdaniem wnioskodawcy, nie osiągnął on żadnego dochodu (zysku), dlatego nie powinien płacić podatku.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.) źródłem przychodów jest odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

1. nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości (w tym lokalu będącego odrębną własnością),
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,
3. prawa wieczystego użytkowania gruntów,

- jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie; w przypadku zamiany okresy te odnoszą się do każdej z osób dokonujących zamiany.

Przepis art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy formułuje generalną zasadę, że odpłatne zbycie nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie rodzi obowiązek podatkowy w postaci zapłaty podatku dochodowego. Tym samym jeżeli odpłatne zbycie nieruchomości jej części lub udziału w nieruchomości nastąpiło po upływie 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie - nie jest źródłem przychodu w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym przychód uzyskany z odpłatnego zbycia nieruchomości, jej części lub udziału w nieruchomości w ogóle nie podlega opodatkowaniu.

Użyte w cytowanym wyżej przepisie pojęcie „odpłatne zbycie” obejmuje swoim zakresem nie tylko umowę sprzedaży, ale każdą inną umowę, na mocy której dochodzi do odpłatnego przeniesienia prawa własności w tym również umowę zamiany. Umowa zamiany jest umową konsensualną, odpłatną i wzajemną, w której świadczenia obu stron mają charakter niepieniężny. Zgodnie z art. 603 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy co stanowi również formę odpłatnego zbycia rzeczy. Umowa zamiany jest zatem umową o podobnym charakterze co umowa sprzedaży, nie można jej jednak utożsamiać ze sprzedażą. Obie umowy stanowią o odpłatnym zbyciu.

Wobec powyższego zamiana nieruchomości stanowi źródło przychodu podlegające opodatkowaniu, jeżeli zamiana ma miejsce przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie. Jeżeli natomiast zamiana nieruchomości następuje po upływie tego okresu, przychód z zamiany nie podlega w ogóle opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Zaznaczyć należy również, że przychód podatkowy powstaje nawet w sytuacji, kiedy zamiana nieruchomości następuje bez wzajemnych dopłat.

Zgodnie z art. 922 ustawy Kodeks cywilny spadek – to prawa i obowiązki zmarłego wynikające ze stosunków cywilnoprawnych, które z chwilą jego śmierci przechodzą na następców prawnych.

Stosownie do art. 924 i 925 ww. ustawy spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku, natomiast otwarcie spadku następuje z chwilą śmierci spadkodawcy. Oznacza to, że z chwilą śmierci należące do spadkodawcy prawa i obowiązki stają się spadkiem, który podlega przepisom prawa spadkowego, a data śmierci (chwila śmierci) spadkodawcy ustala, kto staje się spadkobiercą oraz co wchodzi w skład masy spadkowej. Postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku potwierdza jedynie prawo spadkobierców do tego spadku od momentu jego otwarcia. Tak więc dniem nabycia spadku przez wnioskodawcę i pozostałych spadkobierców jest data śmierci spadkodawczyni.

Natomiast zgodnie z art. 1035 ustawy Kodeks cywilny, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego stosuje się przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Do momentu zniesienia tej współwłasności lub dokonania działu spadku, spadkobiercy są współwłaścicielami rzeczy i praw wchodzących w skład spadku.

Z instytucją działu spadku mamy do czynienia w sytuacji, w której spadek przypada kilku spadkobiercom. W wyniku działu spadku prawa majątkowe objęte spadkiem przyznane poszczególnym spadkobiercom stosownie do wielkości ich udziałów, przechodzą na nich. Ustaje więc wspólność majątku spadkowego. Umowa o dział spadku lub prawomocne orzeczenie sądowe o dziale spadku stanowią tytuł własności rzeczy, które w dziale przypadłby poszczególnym spadkobiercom. Tak więc, na skutek działu spadku następuje „konkretyzacja” składników masy spadkowej przypadających poszczególnym spadkobiercom.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że wnioskodawca będąc w związku małżeńskim otrzymał wraz z żoną od spółdzielni mieszkaniowej w 1988 r. przydział mieszkania własnościowego. Ww. mieszkanie zostało nabyte w trakcie trwania związku małżeńskiego, co oznacza, iż każdy ze współmałżonków był jego współwłaścicielem i miał w nim równe udziały. W dniu 20 marca 2009 r. zmarła żona wnioskodawcy, w spadku po której wnioskodawca wraz z dwoma synami otrzymał po 1/6 udziału w przedmiotowym mieszkaniu. Następnie w dniu 19 czerwca 2009 r. dokonano działu spadku, na mocy którego wnioskodawca stał się jedynym właścicielem ww. mieszkania. W dniu 03 grudnia 2010 r. wnioskodawca dokonał zamiany przedmiotowego mieszkania na inne. Wartość zamienianych mieszkań ustalona została na kwotę 190.000 zł.

Mając na uwadze powyższe należy ocenić, że w przedmiotowej sprawie nabycie przez wnioskodawcę udziału w zamienionym mieszkaniu miało miejsce odpowiednio w udziale #189; w 1988 r. na zasadzie wspólności ustawowej oraz w udziale #189; w 2009 r. w drodze spadku i działu spadku. Oznacza to, że przychód uzyskany z odpłatnego zbycia przedmiotowego mieszkania w drodze zamiany odpowiadający udziałowi nabytemu w 1988 r. w ogóle nie stanowi źródła przychodu, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy, jako że od końca roku kalendarzowego w którym nastąpiło nabycie udziału w ww. mieszkaniu minęło 5 lat.

Natomiast przychód uzyskany z odpłatnego zbycia udziału w przedmiotowym mieszkaniu, który wnioskodawca nabył w drodze spadku i działu spadku w 2009 r. zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ww. ustawy stanowi źródło przychodu podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych według zasad określonych w art. 30e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązujących od dnia 01 stycznia 2009 r. Ustawą z dnia 06 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 209, poz. 1316 ze zm.) zmieniono m.in. zasady opodatkowania przychodów z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nowe zasady opodatkowania, zgodnie z art. 14 ustawy zmieniającej, mają zastosowanie do dochodów (poniesionej straty) od dnia 01 stycznia 2009 r., a więc będą miały zastosowanie w przedmiotowej sprawie.

Zgodnie z zapisem art. 30e ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym od 01 stycznia 2009 r., od dochodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) podatek dochodowy wynosi 19% podstawy jego obliczenia.

Stosownie do art. 30e ust. 2 ww. ustawy podstawą obliczenia podatku, jest dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw określonym zgodnie z art. 19, a kosztami ustalonymi zgodnie z art. 22 ust. 6c i 6d, powiększoną o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, dokonanych od zbywanych nieruchomości lub praw.

Natomiast w myśl art. 30e ust. 3 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w przypadku zbycia w drodze zamiany nieruchomości lub praw określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) dochód ustala się u każdej ze stron umowy na zasadach, o których mowa w ust. 2.

Przychodem z odpłatnego zbycia w drodze zamiany nieruchomości lub praw majątkowych, a także innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 u każdej ze stron umowy przenoszącej własność, jest wartość nieruchomości, rzeczy lub prawa zbywanego w drodze zamiany (art. 19 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Zatem przy zamianie mieszkań przychodem jest wartość zbywanego mieszkania (udziału) wyrażona w cenie określonej w umowie zamiany pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości rynkowej (art. 19 ust. 4 ww. ustawy).

Stosownie natomiast do art. 22 ust. 6d ww. ustawy za koszty uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c), nabytych w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób, uważa się udokumentowane nakłady, które zwiększyły wartość rzeczy i praw majątkowych, poczynione w czasie ich posiadania oraz kwotę zapłaconego podatku od spadków i darowizn w takiej części, w jakiej wartość zbywanej rzeczy lub prawa przyjęta do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn odpowiada łącznej wartości rzeczy i praw majątkowych przyjętej do opodatkowania podatkiem od spadków i darowizn.

Nadto zgodnie z art. 22 ust. 6e ww. ustawy wysokość nakładów, o których mowa powyżej ustala się na podstawie faktur VAT w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług oraz dokumentów stwierdzających poniesienie opłat administracyjnych.

Jednakże zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 131 ww. ustawy wolne od podatku dochodowego są dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, o których mowa w art. 30e, w wysokości, która odpowiada iloczynowi tego dochodu i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych, jeżeli począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie dwóch lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie, przychód uzyskany ze zbycia tej nieruchomości lub tego prawa majątkowego został wydatkowany na własne cele mieszkaniowe; udokumentowane wydatki poniesione na te cele uwzględnia się do wysokości przychodu z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych.

Z postanowień art. 21 ust. 25 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wartość otrzymanego w ramach odpłatnego zbycia w drodze zamiany znajdującego się w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej:

1. budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, lub
2. spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, lub udziału w tych prawach, lub gruntu lub
3. gruntu udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie przeznaczonych pod budowę budynku mieszkalnego, w tym również gruntu lub udziału w gruncie albo prawa wieczystego użytkowania gruntu lub udziału w takim prawie z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, lub
4. gruntu, udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z budynkiem lub lokalem wymienionym w lit. a).
   
   

Podstawową okolicznością decydującą o zastosowaniu zwolnienia wynikającego z powołanego wyżej art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym – w brzmieniu obowiązującym po 01 stycznia 2009 r. – jest fakt wydatkowania (nie później niż w okresie dwóch lat od dnia sprzedaży) środków z odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw na wskazane w ustawie cele mieszkaniowe.

Zgodnie z art. 30e ust. 4 ww. ustawy po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3, wykazać:

1. dochody uzyskane w roku podatkowym z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a)-c) i obliczyć należny podatek dochodowy od dochodu, do którego nie ma zastosowania art. 21 ust. 1 pkt 131, lub
2. dochody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131.
   
   

Natomiast w przypadku niewypełnienia warunków określonych w art. 21 ust. 1 pkt 131 podatnik jest obowiązany do złożenia korekty zeznania, o którym mowa w art. 45 ust. 1a pkt 3, i do zapłaty podatku wraz z odsetkami za zwłokę; odsetki nalicza się od następnego dnia po upływie terminu płatności, o którym mowa w art. 45 ust. 4 pkt 4, do dnia zapłaty podatku włącznie (art. 30e ust. 7 ww. ustawy).

Przenosząc powyższe uregulowania prawne na grunt rozpatrywanej sprawy w kontekście zapytania ujętego w przedmiotowym wniosku stwierdzić należy, iż z uwagi na fakt, że wnioskodawca udział #189; w mieszkaniu nabył w drodze spadku i działu spadku w 2009 r. a jego odpłatnego zbycia (w drodze zamiany) dokonał w dniu 03 grudnia 2010 r. tj. przed upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie tego udziału na wnioskodawcy spoczywał obowiązek rozliczenia tej transakcji poprzez złożenie zeznania PIT-39 o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) za 2010 r., do końca kwietnia 2011 r. W zeznaniu należało wykazać wysokość podlegającego opodatkowaniu przychodu osiągniętego z tytułu odpłatnego zbycia udziału w lokalu mieszkalnym nabytego w 2009 r. oraz wysokość dochodu, podlegającego zwolnieniu z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 131 ww. ustawy. Dochód zwolniony oblicza się według następującego wzoru:

dochód zwolniony = D x (W/P)

gdzie:

D – dochód z odpłatnego zbycia – wykazany w poz. 23 PIT-39,

W – wydatki na cele mieszkaniowe wymienione w art. 21 ust. 25 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli wartość otrzymanego w drodze zamiany lokalu mieszkalnego,

P – przychód z odpłatnego wykazany w poz. 20 PIT-39.

Tak obliczoną kwotę dochodu zwolnionego wykazuje się w PIT-39 w poz. 25. Różnica między kwotą dochodu z poz. 23 PIT-39 a kwotą dochodu zwolnionego z poz. 25 stanowi podstawę opodatkowania.

Podsumowując, wnioskodawca w zeznaniu PIT-39 jako przychód wykazać miał #189; wartości lokalu mieszkalnego zbywanego w drodze zamiany. Z uwagi na fakt, że będący przedmiotem działu spadku udział w mieszkaniu przypadł wnioskodawcy bez spłat i dopłat, a zatem nie wystąpiły koszty uzyskania przychodu dochód z odpłatnego zbycia w drodze zamiany równy był przychodowi. Skoro zaś wydatkami na cele mieszkaniowe jest wartość otrzymanego w drodze zamiany lokalu mieszkalnego nie większa jednak niż wysokość przychodu z odpłatnego zbycia (art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy), to zgodnie z przedstawionym powyżej wzorem dochód zwolniony równy był dochodowi z odpłatnego zbycia.

W tym stanie faktycznym sprawy stanowisko wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.