INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 03.10.2011r. (data wpływu 13.10.2011r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania działalności socjalnej wykonywanej przez Wnioskodawcę w ramach administrowania Zakładowym Funduszem Świadczeń Socjalnych – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 13.10.2011r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania działalności socjalnej wykonywanej przez Wnioskodawcę w ramach administrowania Zakładowym Funduszem Świadczeń Socjalnych.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

A. jest podmiotem zobowiązanym do utworzenia i administrowania zakładowym funduszem świadczeń socjalnych. W ramach działalności socjalnej A ze środków Funduszu nabywa towary i usługi m.in. w zakresie: wczasów pracowniczych, wypoczynku dzieci i młodzieży organizowanego w formie obozów, zimowisk, biletów na imprezy kulturalne, karnetów na baseny i siłownie, paczek mikołajkowych dla dzieci, opłaty za legitymacje PKP, itp. Uczelnia dokonuje zakupu towarów (paczki mikołajkowe) i usług (wczasy, kolonie, wynajem hal sportowych) od kontrahentów na podstawie faktur VAT i rachunków, które są następnie przekazywane osobom uprawnionym do korzystania z ZFSŚ - za częściową odpłatnością bądź bez odpłatności np.: A. w imieniu ZFŚS podpisała z firmą umowę na korzystanie przez pracowników i osoby towarzyszące oraz dzieci z siłowni i basenów. Usługi te są przekazywane na rzecz pracowników w części nieodpłatnie, a w części odpłatnie, zaś na rzecz osób towarzyszących i dzieci odpłatnie. Za powyższe usługi firma wystawia na rzecz A fakturę VAT.

Dodatkowo ze środków ZFŚS udzielane są pracownikom zwrotne pożyczki na cele mieszkaniowe (które są oprocentowane).

Środki ZFŚS gromadzone są na odrębnym rachunku bankowym, a Uczelnia jedynie administruje tymi środkami i w ramach tego funduszu podejmuje tylko działania techniczne o charakterze nieodpłatnym, które pozostają całkowicie poza prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą - jako podatnika VAT.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy prawidłowym jest twierdzenie, że działalność socjalna wykonywana przez Uczelnię jako administratora ZFŚS - tj. nabywanie towarów i usług, jak również ich udostępnienie uprawnionym osobom (częściowo odpłatnie bądź nieodpłatnie) nie podlega regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług...
2. Czy Uczelnia jeśli jednak powinna opodatkować przekazane usługi na rzecz pracowników to powinna naliczyć VAT za część świadczenia przekazanego odpłatnie czy też od całej wartości usługi...
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy, działalność w zakresie administrowania funduszem socjalnym nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. W konsekwencji nie jest on zobowiązany do ustalenia podatku VAT należnego od świadczeń dokonywanych na rzecz osób uprawnionych, jak również nie jest uprawniony do odliczania VAT naliczonego od nabycia tych świadczeń.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (tekst jednolity, Dz. U. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

W myśl art. 8 ust. 1 ww. ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy).

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca działa jako administrator Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych (dalej: ZFŚS). Środki ZFŚS gromadzone są na odrębnym rachunku bankowym. Ze środków tego funduszu nabywa towary i usługi m.in. w zakresie: wczasów pracowniczych, wypoczynku dzieci i młodzieży organizowanego w formie obozów, zimowisk, biletów na imprezy kulturalne, karnetów na baseny i siłownie, paczek mikołajkowych dla dzieci, opłaty za legitymacje PKP, itp. Uczelnia dokonuje zakupu towarów (paczki mikołajkowe) i usług (wczasy, kolonie, wynajem hal sportowych) od kontrahentów na podstawie faktur VAT i rachunków, które są następnie przekazywane osobom uprawnionym do korzystania z ZFSŚ - za częściową odpłatnością bądź bez odpłatności. A w imieniu ZFŚS podpisała z firmą umowę na korzystanie przez pracowników i osoby towarzyszące oraz dzieci z siłowni i basenów. Usługi te są przekazywane na rzecz pracowników w części nieodpłatnie, a w części odpłatnie, zaś na rzecz osób towarzyszących i dzieci odpłatnie. Za powyższe usługi firma wystawia na rzecz Akademii fakturę VAT.

Dodatkowo ze środków ZFŚS udzielane są pracownikom zwrotne pożyczki na cele mieszkaniowe (które są oprocentowane).

Wątpliwości Wnioskodawcy sprowadzają się do kwestii czy działalność socjalna wykonywana w ramach funkcji administratora ZFŚS tj. nabywanie towarów i usług, jak również ich udostępnienie uprawnionym osobom (częściowo odpłatnie bądź nieodpłatnie) podlega regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług.

Przedmiotem działania Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych (ZFŚS), zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 4 marca 1994r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t.j. Dz. U. z 1996 r. Nr 70, poz. 335 ze zm.), zwanej dalej ustawą o ZFŚS, jest finansowanie działalności socjalnej organizowanej na rzecz osób uprawnionych do korzystania z Funduszu, na dofinansowanie zakładowych obiektów socjalnych oraz na tworzenie zakładowych żłobków, klubów dziecięcych, przedszkoli oraz innych form wychowania przedszkolnego.

Jak wynika z treści art. 2 pkt 1 ustawy o ZFŚS, przez działalność socjalną rozumie się usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, opieki nad dziećmi w żłobkach, klubach dziecięcych, przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego, udzielanie pomocy materialnej - rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową.

W myśl pkt 5 powołanego przepisu, osobami uprawnionymi do korzystania z Funduszu są pracownicy i ich rodziny, emeryci i renciści - byli pracownicy i ich rodziny oraz inne osoby, którym pracodawca przyznał, w regulaminie, o którym mowa w art. 8 ust. 2, prawo korzystania ze świadczeń socjalnych finansowanych z Funduszu.

Z powołanych przepisów wynika, iż zakładowa działalność socjalna dotyczy określonych rodzajów świadczeń pracodawcy na rzecz pracownika, i tylko te świadczenia mogą być finansowane z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Ponadto, Fundusz jest tworzony na rzecz załogi pracodawcy i prawo do korzystania ze świadczeń finansowanych z Funduszu jest kolektywnym prawem załogi.

Fundusz ten, zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o ZFŚS, tworzy się z corocznego odpisu podstawowego, naliczanego w stosunku do przeciętnej liczby zatrudnionych. Ponadto, zasoby Funduszu zwiększają dochody, wymienione w art. 7 ust. 1 pkt 1-9 ustawy o ZFŚS. Wśród nich wskazano m.in. wpływy z opłat pobieranych od osób i jednostek organizacyjnych korzystających z działalności socjalnej, o której mowa w art. 2 pkt 1 (art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o ZFŚS).

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o ZFŚS, przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z Funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z Funduszu. Jak stanowi ust. 2 cyt. przepisu, zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych z Funduszu, z uwzględnieniem ust. 1, oraz zasady przeznaczania środków Funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej określa pracodawca w regulaminie ustalanym zgodnie z art. 27 ust. 1 albo z art. 30 ust. 5 ustawy o związkach zawodowych.

Powołany przepis ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, nie tworzy jednak żadnych praw podmiotowych do świadczeń dla osób uprawnionych do korzystania z Funduszu.

W myśl natomiast art. 10 i art. 12 ustawy o ZFŚS, środkami Funduszu administruje pracodawca i gromadzi je na odrębnym rachunku bankowym.

W przypadku funduszu socjalnego, istotnym jest odpowiedź na pytanie: czy podmiot zobowiązany do utworzenia funduszu socjalnego i następnie administrowania nim, wykonując czynności do których obliguje go ustawa o ZFŚS występuje jako podatnik podatku VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT...

Należy wskazać, iż podmiot zobowiązany do utworzenia i administrowania zakładowym funduszem socjalnym podejmuje działania techniczne o charakterze nieodpłatnym, które pozostają całkowicie poza prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą. Podmiot nie rozpoczyna i nie prowadzi działalności gospodarczej w celu dysponowania funduszem socjalnym. Wykonuje te czynności tylko dlatego, że taki obowiązek nakłada na niego ustawa o Zakładowym Funduszu Świadczeń Socjalnych. W konsekwencji podmiot wykonując te czynności z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych nie działa w charakterze podatnika podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT.

Istotną okolicznością jest, że czynności te dokonywane są nieodpłatnie. Podatnik ponosi koszty związane z administrowaniem funduszem, nie pobierając z tego tytułu wynagrodzenia.

Również, w przypadku, w którym dany wydatek jest częściowo finansowany również przez pracownika, pracodawca, odbierając i przekazując określone środki poza rachunkiem Funduszu, działa jedynie jako swego rodzaju pośrednik, a jego czynności związane są ściśle z rolą administratora ZFŚS. Tym samym, w takich sytuacjach, w których pracodawca najczęściej realizuje swoje zadania socjalne poprzez zakup finansowanych z ZFŚS usług od podmiotów trzecich, jak np. wczasów dla pracowników - pracodawca występuje również jedynie jako podmiot administrujący środkami Funduszu i nie jest w tym zakresie podatnikiem VAT.

Problematyka opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności socjalnych na rzecz pracowników czy całościowo finansowanych z ZFŚS czy częściowo finansowanych z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, a częściowo przez pracowników wymaga dokonania analizy przepisów ustawy o VAT w zakresie przedmiotu opodatkowania.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Zauważyć jednak należy, iż usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Zatem aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Czynność może być albo odpłatna albo nieodpłatna. Na gruncie podatku od towarów i usług nie występują czynności częściowo odpłatne. Jeśli tylko czynność została wykonana za wynagrodzeniem, to jest ona odpłatna. Nie ma żadnego znaczenia, czy wynagrodzenie to pokrywa koszty świadczenia tej czynności poniesione przez podatnika, ewentualnie kreuje dla podatnika zysk. Także czynności wykonane „po kosztach” ich świadczenia, bądź poniżej tych koszów, są czynnościami odpłatnymi, o ile tylko pobrano za nie wynagrodzenie.

Zatem dla opodatkowania czynności podatkiem od towarów i usług nie ma znaczenia, czy przez świadczącego usługę została odniesiona korzyść finansowa. Istotnym jest, czy w zamian za wykonane świadczenie zostało wypłacone wynagrodzenie na rzecz świadczącego usługę. Bez znaczenia pozostaje zatem fakt, czy wynagrodzenie usługodawcy obejmuje jedynie kwotę stanowiącą zwrot kosztów lub jej część, czy też zostało powiększone o marżę stanowiącą zysk dla świadczącego usługę.

Za świadczenie usług nie można uznać czynności administrowania środkami Funduszu. Jak już wskazano, pracodawca występuje jedynie w roli administratora, do czego zobowiązują go odrębne przepisy. Nie nabywa prawa własności ani prawa do rozporządzania jak właściciel środkami znajdującymi się na koncie Funduszu. Dysponowanie środkami nie należy do swobodnego uznania pracodawcy, stanowi regulowaną odrębną ustawą, pomoc materialną, której nie można uznać za świadczenie usług w rozumieniu ustawy o VAT podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT.

W przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z czynnościami: organizowania wczasów pracowniczych, wypoczynku dzieci i młodzieży organizowanego w formie obozów, zimowisk, finansowania biletów na imprezy kulturalne, karnetów na baseny i siłownie, paczek mikołajkowych dla dzieci, legitymacji PKP, itp., które są następnie przekazywane osobom uprawnionym do korzystania z ZFSŚ - za częściową odpłatnością bądź bez odpłatności. Ponadto Wnioskodawca udziela oprocentowanych pożyczek mieszkaniowych dla pracowników.

Administrowanie środkami zgromadzonymi na rachunku Funduszu, jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego polega m.in. na udzielaniu oprocentowanych pożyczek na cele mieszkaniowe. W myśl cytowanego już art. 7 ust. 1 pkt 5 ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych środki Funduszu zwiększa się o wpływy z oprocentowania pożyczek udzielonych na cele mieszkaniowe. Analizując przepisy ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych nie można przyjąć, że oprocentowanie kredytu mieszkaniowego jest odpłatnością pracodawcy za przekazanie do dyspozycji pracownika określonej kwoty kapitału. Właścicielem środków zgromadzonych na rachunku bankowym Funduszu jest Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych, a nie zakład pracy, zatem oprocentowania należnego z tytułu pożyczki udzielonej ze środków tego funduszu nie można uznać za wynagrodzenie pracodawcy. Konsekwentnie zatem nie można przyjąć, że pracodawca, który w ramach wynikającego z ustawy obowiązku administrowania środkami Funduszu zawiera z pracownikiem umowę oprocentowanej pożyczki, świadczy usługę o jakiej mowa w art. 8 ustawy o VAT i działa jako podmiot zajmujący się profesjonalnym świadczeniem usług w rozumieniu art. 15 ustawy o VAT.

Podobnie rzecz się ma w stosunku do innych świadczeń wykonywanych przez Wnioskodawcę w ramach działalności socjalnej, tj. organizowania wczasów pracowniczych, wypoczynku dzieci i młodzieży organizowanego w formie obozów, zimowisk, finansowania biletów na imprezy kulturalne, karnetów na baseny i siłownie, paczek mikołajkowych dla dzieci, legitymacji PKP, wynajmu hal sportowych, itp.

Podnieść również należy, że w przypadku częściowego partycypowania w kosztach nabytych usług obcych przez pracowników, trudno uznać, że odpłatność czyniona przez pracownika ma charakter wynagrodzenia za usługę pracodawcy, gdyż jego usługa w tym zakresie - jako administratora Funduszu - ma charakter jedynie pośredniczenia w udostępnieniu pracownikowi usługi obcej, sfinansowanej ze środków Funduszu, z tytułu którego to działania pracodawca nie uzyskuje żadnego wynagrodzenia, gdyż odpłatność pracownika przekazywana jest na rachunek ZFŚS. Wniosku tego nie zmienia fakt, że ze względów praktycznych pracodawca jawi się także jako swego rodzaju pośrednik przekazujący środki pieniężne między sprzedawcą usługi, a jej beneficjentem. Wynika to z faktu, iż z tytułu tego rodzaju działań o charakterze zaledwie techniczno-administracyjnym, podejmowanych dodatkowo całkowicie poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, w świetle podstawowych zasad systemowych VAT dany podmiot nie może stać się podatnikiem.

W tym stanie rzeczy, w świetle art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT, w związku z art. 5 ust. 1 pkt 1 i art. 8 ust. 1 ustawy VAT, jak również przepisów ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, oceniając pozycję prawnopodatkową podmiotu administrującego tym funduszem, należy uznać, że podmiot administrujący funduszem nie działa jako podatnik podatku od towarów i usług. W związku z powyższym działalność socjalna wykonywana przez Wnioskodawcę jako administratora ZFŚS - tj. nabywanie towarów i usług oraz ich udostępnianie uprawnionym osobom odpłatnie bądź nieodpłatnie, nie podlega regulacjom ustawy o podatku od towarów i usług.

W związku z powyższym odpowiedź na pytanie nr 2 zadane we wniosku stała się bezprzedmiotowa.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.