INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 20 grudnia 2011r. (data wpływu 23 grudnia 2011r.), uzupełnionym pismem z dnia 13 marca 2012r. (data wpływu 14 marca 2012r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia, czy na notariuszu ciąży obowiązek wystawienia faktury VAT i rozliczenia podatku od towarów i usług w związku z organizowaniem przez niego przetargu na sprzedaż ruchomości upadłej Spółki- jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 23 grudnia 2011r. wpłynął ww. wniosek, uzupełniony pismem z dnia 13 marca 2012r. (data wpływu 14 marca 2012r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia, czy na notariuszu ciąży obowiązek wystawienia faktury VAT i rozliczenia podatku od towarów i usług w związku z organizowaniem przez niego przetargu na sprzedaż ruchomości upadłej Spółki.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący zaistniały stan faktyczny:

W dniu 3 października 2011r. został zorganizowany przetarg przez Notariusza prowadzącego Kancelarię Notarialną z siedzibą w T.. Przetarg dotyczył ruchomości będących własnością masy upadłości A.. w upadłości likwidacyjnej. Syndyk Masy Upadłości domaga się wystawienia Faktury VAT dotyczącej tej transakcji odwołując się do art. 18 ustawy o VAT.

Wnioskodawca w piśmie z dnia 13 marca 2012r. poinformował, iż jako notariusz organizował na zlecenie Zastawnika - Banku S. przetarg na ruchomości objętej zastawem, które nie były we władaniu Syndyka Masy Upadłości. W ramach swych czynności Wnioskodawca zlecił wycenę przez biegłego ruchomości oraz przeprowadził licytację ruchomości. Wnioskodawca dokonał także ogłoszeń i obwieszczeń w Gazecie Wyborczej. Wynagrodzenie pobrał jedynie za sporządzenie protokołów za sprzedaż ruchomości w oparciu o rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości dotyczące taksy notarialnej. Wnioskodawca nie nabył prawa do rozporządzania ruchomością w rozumieniu ustawy o podatku VAT, to jest nie był właścicielem czy posiadaczem rzeczy objętych przetargiem. Właścicielem ruchomości jest Syndyk Masy Upadłości A.. w upadłości likwidacyjnej, a rzeczy te objęte były zastawem rejestrowym na rzecz Banku S.. Syndyk Masy Upadłości nie wystawił faktur VAT nabywcy ruchomości tłumacząc, iż organizatorem przetargu był notariusz i on winien wystawiać faktury VAT.

Zlecenie na przeprowadzenie przetargu Wnioskodawca otrzymał od Zastawnika tj. Banku S., przy czym zgodnie z ustawą prawo o notariacie notariusz zobligowany jest do dokonania czynności, o ile czynność nie jest sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego, wobec czego czynność, tj. przetarg Wnioskodawca przeprowadził, a z czynności tej sporządził stosowny akt notarialny, za który pobrał wynagrodzenie, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości dot. ustalenia maksymalnej stawki taksy notarialnej.

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości dot. ustalenia maksymalnej stawki taksy notarialnej w § 2 ustala wartość taksy, gdy notariusz przeprowadza licytację lub przetarg.

Jako osoba prowadząca działalność gospodarczą w postaci kancelarii notarialnej Wnioskodawca jest zarejestrowany jako podatnik podatku VAT.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy na Notariuszu ciąży obowiązek wystawienia Faktury VAT i rozliczenia podatku od towarów i usług od tej transakcji, w przypadku organizowania przetargu na sprzedaż ruchomości upadłej Spółki...

Stanowisko Wnioskodawcy (doprecyzowane ostatecznie w piśmie uzupełniającym z dnia 13 marca 2012r.)

Art. 18 ustawy o VAT wskazuje, iż organy egzekucyjne oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne, w rozumieniu przepisów k.p.c. są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika. Brak jest natomiast wskazania, iż notariusz również jest płatnikiem podatku. Notariusz sprzedając w drodze przetargu ruchomości w toku postępowania upadłościowego nie wykonuje czynności egzekucyjnych, w rozumieniu przepisów k.p.c., lecz jedynie według przepisów tej ustawy. Podstawą prawną czynności notariusza w takich sprawach jest bowiem art. 313 § 1 prawa upadłościowego. Tym samym, notariusz dokonując czynności określone w prawie upadłościowym, nie jest płatnikiem VAT, w rozumieniu art. 18 ustawy o VAT.

Wnioskodawca w piśmie z dnia 13 marca 2012r. odnośnie stanowiska ujętego w rubryce numer 70 wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej oświadczał, iż notariusz sprzedając w drodze przetargu ruchomości w toku prowadzonego postępowania upadłościowego nie wykonuje czynności egzekucyjnych w rozumieniu kodeksu postępowania cywilnego, a jedynie działa w oparciu o przepisy ustawy prawo upadłościowe i naprawcze.

Zdaniem Wnioskodawcy, nie ma on obowiązku wystawienia Faktury VAT i rozliczenia podatku od towarów i usług od tej transakcji.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego opisu zaistniałego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2011r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na mocy art. 7 ust. 1 ww. ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

W myśl art. 2 pkt 6 cyt. ustawy, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7.

Opodatkowanie danej czynności w obrocie krajowym następuje wówczas, gdy została ona wykonana przez podatnika VAT działającego dla tej czynności w takim charakterze. Zasada taka wprost wynika z przepisów VI dyrektywy Rady UE z dnia 17 maja 1977r. w sprawie harmonizacji Państw Członkowskich dotyczących podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/388/EEC) – VI dyrektywa, która wskazuje, że opodatkowaniu podlegają czynności wykonywane przez podatnika działającego w tym charakterze (ang. acting as such). Identyczną regulację zawiera art. 2 ust. 1 lit. a) obowiązującej od dnia 1 stycznia 2007r., Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, s. 1, ze zm.). Bez wątpienia należy bowiem odróżniać dwie sfery działalności – działanie jako podatnik oraz działanie w innym charakterze. Faktycznie opodatkowane mogą być oczywiście tylko te czynności, które zostały wykonane przez osobę będącą podatnikiem i jednocześnie dla tej czynności działającą jako podatnik.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ww. ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2 ww. artykułu, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Natomiast w myśl ust. 2 ww. przepisu, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Skutkiem powyższego status podatnika podatku od towarów i usług, wynika z okoliczności dokonywania czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Dla ustalenia czy osoba dokonująca transakcji sprzedaży ruchomości jest podatnikiem podatku VAT, istotnym jest stwierdzenie, że prowadzi ona działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów cytowanej wyżej ustawy.

Opodatkowanie podatkiem od towarów i usług będzie miało miejsce wówczas, jeżeli spełnione zostaną przesłanki o charakterze przedmiotowym, tj. wystąpi czynność podlegająca opodatkowaniu w oparciu o przepisy art. 5 ustawy o VAT, i podmiotowym, tj. gdy czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jest dokonywana przez podmiot będący podatnikiem w rozumieniu art. 15 ust. 1 tej ustawy, działającym w takim charakterze.

Wnioskodawca wniósł o rozstrzygnięcie, czy ciąży na nim obowiązek wystawienia Faktury VAT i rozliczenia podatku od towarów i usług od przedmiotowej transakcji, w przypadku organizowania przetargu na sprzedaż ruchomości upadłej Spółki.

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 14 lutego 1991r. Prawo o notariacie (t.j. Dz. U. z 2008r. Nr 189, poz. 1158 ze zm.) notariusz jest powołany do dokonywania czynności, którym strony są obowiązane lub pragną nadać formę notarialną (czynności notarialnych).

Stosownie do art. 5 § 1 powołanej wyżej ustawy Prawo o notariacie, notariuszowi za dokonanie czynności notarialnych przysługuje wynagrodzenie określone na podstawie umowy ze stronami czynności, nie wyższe niż maksymalne stawki taksy notarialnej właściwe dla danej czynności.

Na podstawie art. 5 § 3 ustawy Prawo o notariacie, Minister Sprawiedliwości wydał rozporządzenie z dnia 28 czerwca 2004r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej (Dz. U. Nr 148, poz. 1564 ze zm.).

Zgodnie z § 1 tegoż rozporządzenia, Minister Sprawiedliwości określił maksymalne stawki taksy notarialnej za czynności notarialne oraz maksymalne kwoty, o które może być zwiększone wynagrodzenie za dokonanie czynności notarialnych poza kancelarią notarialną.

Podstawą określenia maksymalnej stawki przy licytacjach i przetargach jest cena rzeczy uzyskana w wyniku licytacji lub przetargu (§ 2 ust. 3 pkt 5 cyt. rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej)

Wynagrodzenie za czynność notarialną, jako urzędową, należy uznać za obligatoryjny ekwiwalent tej czynności, od którego notariusz nie może zwolnić strony. W gruncie rzeczy jest to wynagrodzenie nie za czynność notarialną, lecz z powodu dokonania tej czynności. To zaś prowadzi do konkluzji, że wynagrodzenie należne notariuszowi trzeba postrzegać tak, jak opłatę stanowiącą należność publicznoprawną (uchwała SN - Izba Karna z dnia 23 września 2009r. I KZP 7/09 Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna 2009/10/83/1).

Notariusz jest osobą niezależną w kwestii podejmowania decyzji co do sposobu sporządzenia danej czynności w ramach obowiązującego porządku prawnego i to zarówno od organów administracji państwowej, jak i od swoich klientów. Wykonuje on zadania publiczne państwa, w kompetencjach określonych precyzyjnie w ww. ustawie Prawo o notariacie.

Z wniosku wynika, iż Wnioskodawca (notariusz) otrzymał od Zastawnika tj. Banku S. zlecenie na przeprowadzenie przetargu. Wnioskodawca przeprowadził przetarg, a z czynności tej sporządził stosowny akt notarialny, za który pobrał wynagrodzenie. W ramach swych czynności zlecił wycenę przez biegłego ruchomości oraz przeprowadził licytację i zamieścił ogłoszenia.

Właścicielem ruchomości jest Syndyk Masy Upadłości A.. a Wnioskodawca nie nabył prawa do rozporządzania ruchomością jak właściciel, w rozumieniu przepisów ustawy o VAT.

Analizując powyższe kwestie, nie można poprzestać jedynie na ocenie przepisów prawa podatkowego, lecz również należy sięgnąć do uregulowań dotyczących problematyki upadłości zawartych w ustawie określa ustawa z dnia 28 lutego 2003r. - Prawo upadłościowe i naprawcze (t.j. Dz. U. z 2009r. Nr 175, poz. 1361 ze zm).

W myśl art. 160 ust. 1 ww. ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze, w sprawach dotyczących masy upadłości syndyk, zarządca oraz nadzorca sądowy dokonują czynności na rachunek upadłego, lecz w imieniu własnym.

Zgodnie z art. 308 ww. ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze, po sporządzeniu spisu inwentarza i sprawozdania finansowego albo po złożeniu pisemnego sprawozdania ogólnego syndyk przeprowadza likwidację masy upadłości.

Stosownie do art. 311 ww. ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze, likwidacji masy upadłości dokonuje się przez sprzedaż przedsiębiorstwa upadłego w całości lub jego zorganizowanych części, sprzedaż nieruchomości i ruchomości, przez ściągnięcie wierzytelności od dłużników upadłego i wykonanie innych jego praw majątkowych wchodzących w skład masy upadłości albo ich zbycie.

W przypadkach wskazanych w ustawie likwidacja ruchomości obciążonych zastawem rejestrowym oraz wierzytelności i praw obciążonych zastawem rejestrowym lub zastawem finansowym może nastąpić także przez przejęcie ich przez wierzyciela będącego zastawnikiem zastawu rejestrowego lub zastawu finansowego, jeżeli umowa o ustanowieniu zastawu przewiduje zaspokojenie zastawnika w drodze przejęcia przedmiotu zastawu.

Przepisy dotyczące likwidacji w drodze sprzedaży ruchomości oraz przejęcia ruchomości obciążonych zastawem rejestrowym stosuje się odpowiednio do sprzedaży i przejęcia przez wierzyciela zwierząt, jeżeli nie jest to sprzeczne z przepisami dotyczącymi ochrony zwierząt.

Zgodnie z art. 327 ust. 1 ww ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze, zastawnik zastawu rejestrowego może zaspokoić się z przedmiotu zastawu przez jego przejęcie albo zbycie w trybie określonym w art. 24 ustawy z dnia 6 grudnia 1996r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (Dz. U. z 2009r. Nr 67, poz. 569 i Nr 69, poz. 595), jeżeli umowa o ustanowienie zastawu przewiduje taki sposób zaspokojenia zastawnika.

Art. 327 ust. 2 ww. ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze stanowi, jeżeli rzecz obciążona zastawem rejestrowym znajduje się w posiadaniu zastawnika lub osób trzecich, zastawnik zawiadamia o zaspokojeniu się syndyka. Sędzia-komisarz może wyznaczyć zastawnikowi stosowny termin do zaspokojenia się z przedmiotu zastawu. Jeżeli zastawnik nie skorzystał z tego prawa w wyznaczonym terminie, osoba, u której znajduje się rzecz obciążona zastawem rejestrowym, obowiązana jest wydać przedmiot zastawu syndykowi. Po przekazaniu przedmiotu zastawu syndyk dokonuje jego sprzedaży; suma uzyskana ze sprzedaży podlega podziałowi, z uwzględnieniem art. 336 i 340.

Zatem, w przedmiotowej sprawie to zastawnik zastawu rejestrowego może zaspokoić się z przedmiotu zastawu przez jego przejęcie albo zbycie, mimo iż uprawnienia właścicielskie pozostają w Spółce, która jest reprezentowana przez syndyka masy upadłości.

Z powyższego wynika, że Wnioskodawca – notariusz organizując na zlecenie Zastawnika przetarg na ruchomość objętą zastawem, nie dysponując prawem do rozporządzania jak właściciel do przedmiotu zastawu (ruchomości) nie dokonuje dostawy ruchomości. Notariusz w opisanej sprawie świadczy usługę związaną z organizacją przetargu ruchomości na rzecz Zastawnika.

Wnioskodawca wskazuje w niniejszej sprawie na art. 18 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem organy egzekucyjne określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005r. Nr 229, poz. 1954, z późn. zm.) oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.

Przez organ egzekucyjny rozumie się przez to organ uprawniony do stosowania w całości lub w części określonych w ustawie środków służących doprowadzeniu do wykonania przez zobowiązanych ich obowiązków o charakterze pieniężnym lub obowiązków o charakterze niepieniężnym oraz zabezpieczania wykonania tych obowiązków.

Przepis stanowi o dostawie dokonywanej w trybie egzekucji. Dotyczy to zarówno egzekucji administracyjnej, jak i cywilnej, gdzie jednym ze sposobów egzekucji obowiązków (wierzytelności) pieniężnych jest egzekucja z nieruchomości oraz z rzeczy ruchomych. Organy egzekucyjne dokonują ich sprzedaży. Kwestię opodatkowania danej dostawy wykonywanej w trybie egzekucji należy rozpatrywać nie poprzez osobę płatnika, lecz "podstawiając" jako dostawcę podmiot, którego towary są sprzedawane. Sprzedaż egzekucyjna jest przeniesieniem prawa do dysponowania towarami jak właściciel. Niewątpliwie więc można uznać, że dokonywana jest ona na rzecz dłużnika, który jest podatnikiem z tytułu tej czynności.

W świetle powyższego, Wnioskodawca – notariusz nie jest organem egzekucyjnym ani też komornikiem, wskazany przepis art. 18 ustawy o VAT nie ma więc zastosowania w rozpatrywanej sprawie.

Zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy o VAT, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Z powyższego przepisu wynika, że do wystawienia faktury stwierdzającej dokonanie sprzedaży obowiązani są podatnicy. W przypadku zatem gdy podmiot dokonujący nie występuje w charakterze podatnika czynność wykonywana przez ten podmiot nie podlega opodatkowaniu a tym samym nie jest dokumentowana fakturą VAT. Zatem w rozpatrywanej sprawie Wnioskodawca nie jest obowiązany do wystawienia faktury VAT i rozliczenia podatku w związku ze sprzedażą ruchomości będącej przedmiotem zastawu.

Mając na uwadze wskazany stan prawny w przedstawionym stanie faktycznym Wnioskodawca nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług z tytułu dostawy przedmiotowej ruchomości i nie jest obowiązany do wystawiania faktury VAT i rozliczenia podatku od towarów i usług od tej transakcji, w przypadku organizowania przetargu na sprzedaż ruchomości upadłej Spółki.

Natomiast, podatek VAT związany z daną transakcją powinien być uiszczony przez podatnika, czyli osobę, na której ciąży obowiązek podatkowy.

W konsekwencji, stanowisko Wnioskodawcy należało więc uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcy i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Nadmienia się, że niniejsza interpretacja indywidualna traci swoją ważność w przypadku zmiany którekolwiek z elementów przedstawionego stanu faktycznego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.