Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0111-KDIB4.4017.2.2017.1.MCZ
z 16 listopada 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 oraz art. 14r ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2017 r., poz. 201, ze zm.) − Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Zainteresowanych przedstawione we wniosku wspólnym z 4 października 2017 r. (data wpływu – 6 października 2017 r.), uzupełnionym 20 i 27 października 2017 r., o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej Ordynacji podatkowej w zakresie odpowiedzialności podatkowej za zobowiązania spadkodawców z tytułu zasiedzenia – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 6 października 2017 r. wpłynął do Organu wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej m.in. Ordynacji podatkowej w zakresie odpowiedzialności podatkowej za zobowiązania spadkodawców z tytułu zasiedzenia.

Wniosek uzupełniono 20 i 27 października 2017 r.

W uzupełnieniu Zainteresowani wskazali, że pytania oznaczone we wniosku nr 1, 2 i 3 dotyczą stanu faktycznego, a pytanie nr 4 dotyczy zdarzenia przyszłego.

We wniosku złożonym przez:

-Zainteresowanego będącego stroną postępowania:

Panią E.M.;

-Zainteresowanego niebędącego stroną postępowania:

Pana Z.M.

przedstawiono następujący stan faktyczny:

Postanowieniem z 31 lipca 2017 r. Sąd Rejonowy orzekł, że małżonkowie A.S. i L.S. (nieżyjący już dziadkowie Zainteresowanej będącej stroną postępowania i jej brata – Zainteresowanego niebędącego stroną postępowania) nabyli w drodze zasiedzenia z dniem 22 czerwca 1978 r. prawo własności nieruchomości położonej w K., dla której Sąd Rejonowy prowadzi księgę wieczystą. Postanowienie to uprawomocniło się 12 września 2017 r.

L.S. (dziadek) zmarł 16 lipca 1982 r., a A.S. (babcia) zmarła 28 kwietnia 1987 r.

Postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku po L.S. (który nie zostawił testamentu) nie zostało przeprowadzone.

Natomiast postanowieniem z 15 lipca 2002 r., które uprawomocniło się 6 sierpnia 2002 r. Sąd orzekł, że spadek po A.S. na podstawie ustawy nabyły jej dzieci: U.M. (matka Zainteresowanych) i M.Z. po 1/2 części.

M.Z. zmarł (bezdzietnie) 10 lutego 1994 r. i zgodnie z postanowieniem Sądu z 30 kwietnia 2004 r., które uprawomocniło się 22 maja 2004 r., spadek po M.Z. nabyły: jego żona W.Z. i siostra U.M. (matka Zainteresowanych) po 1/2 części.

W.Z. zmarła (bezdzietnie) 27 lutego 1994 r. Postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku po niej nie zostało skutecznie przeprowadzone, mimo pozostawienia przez nią testamentu, w którym do spadku w całości powołała swego męża M.Z., a w przypadku gdyby on nie chciał lub nie mógł dziedziczyć (co nastąpiło wobec jego wcześniejszej śmierci) przez podstawienie powołała swoją szwagierkę U.M.

Zainteresowani dopiero wystąpią z wnioskiem do sądu o stwierdzenie, że spadek po L.S. (ich dziadku) na podstawie ustawy nabyli: jego żona A.S. oraz dzieci U.M. i M.Z. po 1/3 części, a spadek po W.Z. na podstawie testamentu w całości nabyła U.M. (matka Zainteresowanych).

Wniosek do sądu o stwierdzenie zasiedzenia nieruchomości złożyła U.M., która 7 czerwca 2017 r. zmarła w toku postępowania sądowego.

Na podstawie zarejestrowanego aktu poświadczenia dziedziczenia z dnia 14 czerwca 2017 r. spadek po zmarłej U.M. nabyły dzieci: córka E.M. (Zainteresowana będąca stroną postępowania) i syn Z.M. (Zainteresowany niebędący stroną postępowania), każde w 1/2 części, którzy jednocześnie zgłosili swój udział w postępowaniu sądowym o stwierdzenie zasiedzenia. W skład majątku spadkowego po U.M. wchodzi jedynie nieruchomość (zabudowana budynkiem mieszkalnym), o zasiedzeniu której przez A.S. i L.S. orzekł Sąd w postanowieniu z 31 lipca 2017 r.

Zainteresowani w celu skorzystania z ustawowego zwolnienia z podatku od spadków i darowizn zgłoszą nabycie w drodze dziedziczenia własności rzeczy właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego, to jest od dnia zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia.

W związku z powyższym opisem zadano m.in. następujące pytanie:

Czy Zainteresowanych dziedziczących po swojej matce (U.M.) obciąża obowiązek podatkowy od nabycia własności nieruchomości tytułem zasiedzenia, jeżeli nabycie to sąd orzekł wyłącznie na rzecz A.S. i L.S. (ich dziadków), a w postanowieniach o stwierdzeniu nabycia spadku sąd stwierdził, że po A.S. dziedziczą U.M. i M.Z., a po M.Z. dziedziczą W.Z. i U.M.? (pytanie oznaczone we wniosku nr 1)

Zdaniem Zainteresowanych, skoro sąd stwierdzając zasiedzenie przedmiotowej nieruchomości orzekł, że prawo własności tej nieruchomości w drodze zasiedzenia nabyli małżonkowie A.S. i L.S. (ich dziadkowie), a w momencie wydania, a tym samym w chwili uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu zasiedzenia małżonkowie A.S. i L.S. już nie żyli, to obowiązek podatkowy z tytułu zasiedzenia wymienionej nieruchomości w ogóle nie powstał z uwagi na brak podmiotu takiego podatku.

Zainteresowani swoje stanowisko oparli o powołany w treści stanowiska art. 1 ust. 1 pkt 3, art. 5 oraz art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Biorąc pod uwagę treść art. 97 § 1 Ordynacji podatkowej Zainteresowani uważają, że spadkobiercy po A.S. i L.S., a także kolejni spadkobiercy tych spadkobierców do Zainteresowanych włącznie, nie odpowiadają za podatek z tytułu nabycia przez małżonków A.S. i L.S. prawa własności nieruchomości w drodze zasiedzenia.

Z uwagi na zakres niniejszej interpretacji przywołano powyżej stanowisko Zainteresowanych do tej części zagadnienia, które objęte jest zakresem niniejszej interpretacji (czyli stanowisko do pytania oznaczonego we wniosku nr 1).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Zainteresowanych w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Na wstępie należy wskazać, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest wyłącznie ocena stanowiska Zainteresowanych zajętego na gruncie Ordynacji podatkowej w zakresie odpowiedzialności podatkowej za zobowiązania spadkodawców z tytułu zasiedzenia (pytanie nr 1). W pozostałym zakresie wydano odrębne rozstrzygnięcia.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2017 r., poz. 833, ze zm.), podatkowi od spadków i darowizn, zwanemu dalej „podatkiem”, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem zasiedzenia.

W związku z tym, że przepisy ustawy o podatku od spadków i darowizn nie definiują pojęcia „zasiedzenie” należy odwołać się do odpowiednich przepisów ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2017 r., poz. 459, ze zm.).

W myśl art. 172 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego, posiadacz nieruchomości niebędący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie). Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

Zasiedzenie jest tzw. instytucją dawności, służącą korygowaniu rzeczywistego stanu posiadania ze stanem prawnym. Prowadzi ono do nabycia przez posiadacza własności na skutek długotrwałego posiadania przez niego rzeczy, czemu towarzyszy utrata własności przez dotychczasowego właściciela, który w przeszłości utracił posiadanie rzeczy.

Nabycie tytułem zasiedzenia jest tzw. nabyciem pierwotnym dokonywanym przez posiadacza nieruchomości niebędącego jej właścicielem i jest stwierdzane przez sąd w sytuacji gdy rzeczywisty stan posiadania jest inny niż stan prawny nieruchomości. Stwierdzając zasiedzenie, sąd określa z jaką datą nabycie tytułem zasiedzenia nastąpiło.

Zgodnie z art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn, obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych i przy nabyciu w drodze zasiedzenia powstaje z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego zasiedzenie – art. 6 ust. 1 pkt 6 powołanej wyżej ustawy.

Mając na względzie powyższe bezsprzecznym jest, że nabycie tytułem zasiedzenia następuje z datą wskazaną przez sąd oraz przez osoby wskazane przez sąd.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że wniosek do sądu o stwierdzenie zasiedzenia nieruchomości złożyła U.M. – matka Zainteresowanych, która zmarła w czerwcu 2017 r., w toku postępowania sądowego. Zgodnie z zarejestrowanym aktem poświadczenia dziedziczenia z 14 czerwca 2017 r., spadek po zmarłej U.M. nabyły jej dzieci: córka E.M. i syn Z.M. (Zainteresowani), każde w 1/2 części. Spadkobiercy zgłosili swój udział w postępowaniu sądowym o stwierdzenie zasiedzenia. W skład majątku spadkowego po U.M. wchodzi jedynie nieruchomość zabudowana budynkiem mieszkalnym, o zasiedzeniu której przez dziadków Zainteresowanych (A.S. i L.S.) orzekł Sąd w postanowieniu z 31 lipca 2017 r. Z postanowienia sądu wynika, że dziadkowie nabyli przedmiot zasiedzenia z dniem 22 czerwca 1978 r.

Zgodnie z art. 5 ustawy Ordynacja podatkowa, zobowiązaniem podatkowym jest wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych w przepisach prawa podatkowego.

Przepisy ww. ustawy regulują sposób powstawania zobowiązań podatkowych i określają moment powstania takiego zobowiązania.

Zgodnie z art. 21 § 1 Ordynacji podatkowej, zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem:

1. zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania;
2. doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość tego zobowiązania.
   
   

Art. 21 § 2 ww. ustawy stanowi, że jeżeli przepisy prawa podatkowego nakładają na podatnika obowiązek złożenia deklaracji, a zobowiązanie podatkowe powstaje w sposób określony w § 1 pkt 1, podatek wykazany w deklaracji jest podatkiem do zapłaty, z zastrzeżeniem § 3.

Jeżeli przepisy prawa podatkowego nakładają na podatnika obowiązek złożenia deklaracji, wysokość zobowiązania podatkowego, o którym mowa w § 1 pkt 2, ustala się zgodnie z danymi zawartymi w deklaracji, chyba że przepisy szczególne przewidują inny sposób ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego albo w toku postępowania podatkowego stwierdzono, że dane zawarte w deklaracji, mogące mieć wpływ na wysokość zobowiązania podatkowego, są niezgodne ze stanem faktycznym – art. 21 § 5 tejże ustawy.

W analizowanej sprawie obowiązek podatkowy z tytułu nabycia w drodze zasiedzenia ciążyłby – zgodnie z art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn – na nabywcach, tj. dziadkach Zainteresowanych, gdyby żyli w dniu powstawania tegoż obowiązku, czyli uprawomocnienia się postanowienia sądu stwierdzającego zasiedzenie. To oni bowiem nabyli w drodze zasiedzenia prawo własności nieruchomości. Natomiast ich spadkobiercy własność tejże nieruchomości nabywają już w drodze dziedziczenia.

Jak stanowi art. 97 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa spadkobiercy podatnika, z zastrzeżeniem § 2, przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy.

Zgodnie z art. 98 § 1 tej ustawy do odpowiedzialności spadkobierców za zobowiązania podatkowe spadkodawcy stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego o przyjęciu i odrzuceniu spadku oraz o odpowiedzialności za długi spadkowe.

Stosownie do art. 98 § 2 pkt 1 ww. ustawy przepis § 1 stosuje się również do odpowiedzialności spadkobierców za zaległości podatkowe, w tym również za zaległości, o których mowa w art. 52 § 1 oraz art. 52a.

Art. 100 § 1 tejże ustawy stanowi, że organ podatkowy orzeka w jednej decyzji o zakresie odpowiedzialności lub uprawnień poszczególnych spadkobierców na podstawie decyzji ostatecznych wydanych wobec spadkodawcy oraz jego zobowiązań wynikających z prawidłowych deklaracji.

Stosownie do art. 100 § 2 cyt. ustawy jeżeli deklaracja złożona przez spadkodawcę jest nieprawidłowa lub deklaracji nie złożono, orzekając o zakresie odpowiedzialności lub uprawnień spadkobierców, organ podatkowy jednocześnie ustala lub określa kwoty, o których mowa w art. 21 § 3 i 3a, art. 24 lub art. 74a.

Zgodnie z art. 102 § 2 Ordynacji podatkowej w miejsce strony zmarłej w toku postępowania w sprawach dotyczących praw i obowiązków wymienionych w art. 97 wstępują jej spadkobiercy.

Z powyżej przywołanych przepisów wynika, że spadkobierca przejmuje zobowiązania podatkowe spadkodawcy. Jednak aby taka sytuacja mogła mieć miejsce musi zostać ustalone zobowiązanie podatkowe dla spadkodawcy.

Decyzja, o której mowa w art. 100 § 1 i § 2 ustawy Ordynacja podatkowa, o odpowiedzialności spadkobierców, przenosi w sensie prawnym już istniejące zobowiązanie podatkowe spadkodawcy, w obowiązek zapłaty, w który wstąpił spadkobierca. Decyzja ta tylko potwierdza zobowiązanie po stronie spadkobiercy. Wydanie tej decyzji jest jednak możliwe jedynie wówczas, gdy zobowiązanie podatkowe zostało ukształtowane decyzją z art. 21 § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej, wydaną za jego życia.

Z treści złożonego wniosku wynika, że Zainteresowani nie są spadkobiercami bezpośrednimi swoich dziadków lecz są spadkobiercami matki, która po tych dziadkach dziedziczy (dziedziczenie po A.S. zostało już potwierdzone, dziedziczenie po L.S. zostanie dopiero stwierdzone).

Mając na uwadze powyższe przepisy prawa oraz przedstawiony we wniosku stan faktyczny należy stwierdzić, że skoro w postanowieniu sądu z 31 lipca 2017 r. (prawomocnym 12 września 2017 r.) sąd stwierdził, że małżonkowie A.S. i L.S. (dziadkowie Zainteresowanych) z dniem 22 czerwca 1978 r. w drodze zasiedzenia nabyli prawo własności nieruchomości położonej w K., a ww. spadkodawcy zmarli odpowiednio w 1982 r. (A.L.) i 1987 r. (A.S.), to w związku z uprawomocnieniem się postanowienia sądu z 31 lipca 2017 r. wobec ww. osób nie mogło toczyć się postępowanie podatkowe i nie mogła zostać wydana przez urząd skarbowy decyzja ustalająca zobowiązanie podatkowe w podatku od spadków i darowizn, w trybie ww. art. 21 § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej.

Zatem na Zainteresowanych nie ciąży obowiązek z tytułu zasiedzenia ww. nieruchomości przez poprzedników prawnych.

Tym samym na Zainteresowanych, jako spadkobiercach U.M. nie ciąży obowiązek zapłaty podatku, w związku z nabyciem przez małżonków A.S. i L.S. prawa własności nieruchomości w drodze zasiedzenia.

Wobec powyższego, stanowisko Zainteresowanych należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Zainteresowanych i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego podanym przez Zainteresowanych w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Zainteresowanemu będącemu stroną postępowania (art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2017 r., poz. 1369, ze zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.